wM

frahffi

^^^^i

nflflBL
 Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecur182mign
 •
>
PATROLOGIvE CURSUS COMPLETUS
S<5U BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMCA,

OMNIUH SS. PATRUH, D(K TOBl H SCftlPTORUMIOlIE EOL LESIASTIGORUM,

SIVE I.ATINORUM, SIVD. GR.SCORUM,

QUI AB sEYO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII III ANNO 1216) PRO LATINIS '

ETCONCILII FLOBENHNI (ANN. 1439) PRO GR&CIS FLORUERUNT :

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIDM QVE BXSTITERK MONUMENTORUM CA_ HOLICE THADITIONIS PER QUINDSOM PRIMA
ECCLESI.E S/ECCLA,

PO JUXTA aOITIONES aCCURATISSIMAS INTEP. SE CUMQUE NCjN.vULI.1S CODICIBUS MATfUSCJUPTIS C0LLATA6, PBRQUAM
DIUOSNTER CASTIOATAJ DISSERTATIONIBUS, COMMENTAftiiS. VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINBNTSR ILiUSTRATA;
OWNTBUS OPBRIBU5 FOST AMPLISSIMAS EDITIONES QU« TRIBUS NOVTSSIMIS S/ECULIS DBBBNTUR ABSOLUTAS
DSTECTIS, aUCTA J INDICIBUS PARTICULABIBUS ANALYTIClS, SINGULOS SIVE T0K9S SIVE AUCTORES ALICUJ U8
MOMENTI SCBSEQUKNTIBU8, DONATA CAPITULIS IMRi IP9UM TEXTUM RITE LISP03ITI», NKONON BT
|

TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBU8 SUBJKCTAMaCE KATE-

IUAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA; OPERIBCS CUM DUBIIS, TUM APOCBTPJHS, ALIQUA V8B0
AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM EC.LESlASTICAM POLLENTSBUS, AMPLIFICATA J
DUCCMTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICCT ET OPERUM, ALPHABSTIOIS, CHRONOL'MICUS,
BTATISTiClS, STNTHETICJS, ANALTTICD3, ANALOGICJS, IN QUODQUE RELIGIOMS PUNCTUM, DOGMATICUK, HORALB,
LITURGICUM, CANONICUM, DISCIPLINABB, HI8TORICUM, ET CUNCTA ALIA SINK ULLA EXCKPTIONB ; 88» PR*-
SlriwM DUOBUS INDlCIBUS IMMENfllS ET OBNERALIRUS, ALTERO SCJLICET RERUM, QUO C0N8ULT0,
QjIQUID NON SOLUM TALI8 TALISVB PATER, VBRUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRCM, NK UNO QUIDBM
OMiSSO, IN QCODLiBET THEMA SCMFSBBIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR J ALTERO SCRIPTURiE
6aCR/E, «X QUO LBCTORI COMPERIRE 9IT OBVIUM QUINAM PATRES ET !N QUIBU8 OPBBUM
8UOBUM LjCIS SINGULOS SlNGULORUM LIBRORUM s. scriptur^g versus, a primo
GKNK8B0S USQUE AD NOVISSIMUM AP0CALYPSI8, COMMEBTATI BINT.
EDITI& ACCORaTIBBIMA, CSTSBISQUB OMNIBUS FACILE ANTEPONXNDA, SI PERPBNDANTUR CMARAOTBRUM NtTIOITAS,
CBARTiB QUALITA», IMTBOJMTAS TSXTUS, PERFKCTIO COHRBCTiOIUS, OPERUM RECU80RUM TUU VABIETAS, TWt
•, NUKERUS, FORMA VOLOKINUM PERQUAM COMMODA SlBIQUB IN TOTO PATROLOGI.S DCCUMU C0H8TAKTKB
8IMILIS, PRKTII EJUOUITAS, PRiSERTIMQUE ISTA CCLLECTIO, UNA, METBODICA ET CHRONOLOWeA,
SKZCEMT0RUM FRAOKEMTOBUM OPUSCULORUKQUE HACTBMUS RIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEN
INNOSTRA BIBLIOinCA, BX OPERIBUS BT MS8. ADOMNES .ET..TE», LOCOS, LINSUAS FORHA8CWB
PlitTINENTrBUS, COADUNATORU^I.

SERLES LATINA,
IN QUA PRODEilNT PATRES, DOCTORES SURIPTORESQUE ECCLESL* LATIRJE
A TBRTULLIANO AD INNOCBNTIUM iU:
ACCURANTE J.-P. MIGNE.
Bfblfoiheese CferS universn,
SIVS CDRSUUM CQMPLKTORUM IN SINGULOS SUIENTLE ECCLfiSLiSTICS RAM06 ED1T0R&.

—»•«+

FA7R0L0GIM LATINjE TGMUS CLXXXII.

S. R8RNARDUS aBBaS CU&^ VaXLENSIS.

PIRISISS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET 4.-P. MIGNE SUCCESSOBES,
IN VU BICTA AVENUS-DU-MAINE, 189, OLIM CHAUSSKB-DU-MAINE, IST

1879
IH£ INSTITUTE OF NEDIArVAL i

10 eLm
TO

atza.
 &ECULUH XII

. RERNARDI
^BBATIS PRIMI CLARiE-VALLLENSIS

OPERA OMNIA
SEX TOMIS 1N QliSrUPLICl VOLUMIKE COMPREHESSA

HORSTtUM DENUO RECOC.NTTA, AUCTA ET IN MEMOREM DIGESTA

NEM, NECNON NOVIS PR.EFATIONIBUS, ADMONITIONTBUS, NOTIS RT
IRSERVATIONIBUS 1NDICIBUSQUE COPIOSISSIMIS LOCUPLETATA

TERTII8 CURIS

». SQAmmm habilloii
PRRSBYTBRI KT MONACHi BENEDICTINl E CONGREGATIONE S. MAURI

EDITIO NO\A
»E APPKNWCES AMPLISSIJLE VlTAM SANCTl BOCftJRIS KT EJUS ^CTATBM lLLUSTRANrgS

ACCURANTE J.-P MlfiNE

BIBLtOTHSCiK CLKRl CNIVKRS-E
SIVE
UliSirillM COMPLf.TOMM IN SMiSULOS SCIENTI* ECCI.ESUSTlC.fc ft.VMOS EOiTOWl

VOLUMEN PMMUM
S. BERNARDl OPBRUM DUOS PRIORES TOMOS COIMPLECTENS

VENEUBT 5 VOLUMINA 50 FRANCIS GALLliiS

PARlSIiS
^AJRNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE Su CCK3SORES,
VU LWCTA AVENUE-DU-MAINE, OLIM
189: CaAVSSE!?-i)U-MAlNE, 127.

1879
\
 ELENCHUS

S. BfcKNA.tDUS ABBAS CLAB«*-V.\LT«E.NSlb.

. co/. 67
*
OPEBIM TOMUS PR1MU8. - kpislolffi

Omkio vomus imbmuc - tractaius rtrita, dociriM.es ai ascehdi .

•
• • •
^
-j^

De consideraiione. *
399
De moribus et officio episcoporum *
^g
Sermo de conversione, ad clerieos
ggg
,...*«
De prsecepto et dispens; tione

Apologia
. . • . ;

'
^c«i
Temph ik laude novaj militiae
Liber ad roilites
941
Tractatus de gradibus humilitatis et
Libcr de dilig< ndo Deo
suporbiae
^ ,

I 0i/
Tractatus de gratia et libero arbitno ifi31
..-,.••••
Tractaiusdeiiaplismaalii^.usquKiiiBnibus
^^
CapUula ha?resum. Pelri AtaeJardi _^
Traciatu^ de enoribus Ivtri Abai&rdi ^g
Vita S. Maiaciiise ...... tll
-

Hjmnusde .:«*••
S. Malaciiia
^^
Tractatus ue cantu
doetrinales.
Appendfa ad irauaUu metaUs tl
ii33
Bemardus super hymnum : Jesu nostra redemptio
S, H34
matris ejus
Liber de Passione Christi ei doloribus lt4l
Traetatus ad iaudem gloriosae virginisMarise. . . . .

*
11«
Traetalus de corpore -uini
[ il8i
Trac.atbs cantandi Gr.-aiuale s iSi
Tonale S. Bernardi

,jj.U Psvuli kupom, 1*, >•» Ji0U

* "^
 .

SANCTISSIMO PATRI

ALEXANDRG V 111

Ad tum sanetmtis vesiigia, beatistime Peter, vmerabwtdi, at semri aeeedimui, qw tuc

non minus dignUas, quam tua aigruUio nos vocat. Summus es, sed
ammmi Pater; idem ipse qw,
omnes, qmlem ms mper et verHs ioties, et
oim fuisti, natura faffilis ac benignm adversus
cedai pudor, ut tantae digrumo-
facti*epram experti mmus. ilajeslale ilaque cadente, quidni
presecutus es, benevotentiw memores
nis, atque ejus, qm nostram dudum. congregationem
initia obsequiorum nostrorum publka professione celebremu
jueunda tui Pmtifkatus
eece unbis in animo agiUmtibus, ultro
sesc obtaiit sanetus Bernardus, magnus ille abbas
prmcurrem, in aotam luc
<Ura;~Vallensis qui (estinanUbus p>*elis guasi exaltationi turn
auspkiis prodire gestkbat. Quin etiamille quondam
honorum a\
atb ttuB saneiitatis
tum. 0<ar, au»e summcc iuee polesiatis consortium ambil, mn auctorilatem ul mimat iuam,
soUkitudines ac sacm doctrina minister
utfukuit, ut pastoraUs regiminis curasoA
tevet,

iii se susci-piat
tam celebri et eximio doclon vices suas committere
...
Neque vero est, beatissime Pater, quod

»ereatur samlitas tua. Nmo quippe illo meiws

de sancia aposuitka sede meruil, nemo rec
pontifk.e magniflcmtm loquitw: Te quippe prinapm epi-
lius de ea seniit, nenw de suwmo
te potestate Petrum, unctione Christum
agnoscit, ei pnc-
scoporum ie haeredetnu^osiplorum,
ckfensorem, refugium oppresson
dkat (1). 'Panmne hoc?Etiam assertvrem veritatis, jidei

moderatorem, canonum dispensatorem el cetera

ultorem scelerum, regum patrem, legum
,
, ,

Domini et asserit Den

umcomprehetrtat, viearium Christi, et Christum confitetur (2).
exigat aaeo,
le swifit pknitudinem
poiestalis, sed quas maximam curam et sollkitudinem :

expkrare, qum non ad tuam pertinent curam (J

ut ei censcul orbe exeundum, qui fortemkt
pondus sustinendum jinxit divina providentia, cum
Te vero, sanclissime Pater, ad tanium
exqukttissimum, prudemiam et sagacitaiem
ingenium 'faeiie, subiiine, amplissimum, judkium
liberalitcr concessil. Innatam prudemiaiii coujbmavtt longus rerum agen-
incredibilein tibi
proveetus
darum usus, cum per singulos hcnorum gradus deductus, non prius ex inferioribus
merilis aditum tibi parasses ad altiures.ln aciuosa vita semper eompos-tui,
es,quam congruis
rebus, ubi alii sub sarcina ge-
inprivata nunquam remissus aut atiosus. In maximis el arduis •

omnia tranquillus exsequeris: et quaz aliis laboris impa-

muni, tu ipse, quasi nihil agendo,
lientiam. quietis ac inertis olii amorem afferre solet provecta crAas; tuoi sanclitati m
etis et olii impatientiam, laboris amorem ac diliaentiam inspiral, augelque. Isti s<
»/>n dies toti sufficiunt. Ipsius etiamnoctts inducias tum requieti subducis, dictilare sditus,
ttlujentia ei {*M~>atU>ne opus esse in ista cetate, cui multa, el quidem maxim o incwn
bunt; ratus cum Bernaido, non esse locum oiio, ullscdulu urget sollkiiudo omnii sia-

majorem annts sexugintti utto feddunt (b).

rum (4). Sk exemplo tuojubes facessere ieges, quce
Qmsic auaiura, a gratia, ab ipsa rerum expertenlia sis comparalus, Pater sanciis&ime in
isia lamen suprema dignitate procurandu, non lam tuis ie credis consitiis, quam alienis. Hmc

[D De consideraiione, iib. n, cap. 8, (4) ibid.. caj). 7.

iv episi. 23.
(2; loid. cap. 1.
lib. iv, t5| Piiuius, iib.
(3) De considfiationc, iib. n, cap i

Patrol. CLXXXE.
 11 BPISTOLA DEDICATORIA. 12

ista ad zatfFfftales wr, nmnflms eerie pontiftee ditfna, whii e r? chrfstfitna le motfsursm vn-
quam aut facturum, quod ad eorum eonsilium prius non relatum fuerit. Quod si .quem alium
consiliarium maxime prudentem, e^pertumque in sacrum senatum adhibere
istum
volel sanctitas tua, nulium magis idoneum incorruptumque inveniet, quam Bernardum; cujus
vel soli De consideratione Ubri, plane cedro digni, tot oraculis referti sunt, ut ad dirigendos

summos ponlifkes, imoad regendam universam, Eccjfislapi, quasi divinitus dictati esse vidcan-

vtr. Id sane pro 'conpmo pmdudum habstent sanctissitni iecessares Uii, non modo Euge-
nius II!., ad quefn scrtpli sunt, sed prts cceteris Pius V, et Gregoriur XIII, qui sacros iltos

tibros tanti faciebant, ut eorum lectionem etiam mensce adhiberent. In eisdem porro libris,

atque in aliis ejusdem sancti doctoris scriptis, invenient owu% q^id fugiant, quid sequantur,

eardinales, aUiqw^kmeiujrum oiiinwm mni$tti. Af> «ttametiam reges et principes

episcopi,

discent leges regnandi, ipsique pkbeii homines, nedum ingenui ac nobiles, Christianee citoz

pro suo quique statu documenta haurient. Hoc auctore per te plebes clericis, clerici sacerdo-

tibus sacerdotes Deo in ea qua oportet humilitate subjecti erunt (6). In monasteriis et locis
rdigimis servabitur ordo, discipiina vigilabit. Super prava opera ei dogmaia eensunt eecie-
siastica vigebit, et vestra ipsorum apostoliea mandata et
instUuta, ea qm digmm est soiUci-

ludine observabuntur (7). Hoc diice incrediUi convertenlur ad fidem, perversi ordinabuntur
revoeabuntur, subversores invictis raHoyiibus conem-
ad reciitudinem ; subversi ad veritaiem
centur, ut vel emendentur ipsi, si fieri potest ; sin minus, perdant aucioritatem alios subver-

tendi. Denique hoc doctore cessabit ambUio, dominandi iibido, cupidita.i; nec dignitates ho-

norikis, sed virtutibm, sed cura et sollkitudine cestimabunlur. Atque ita demum Ecdesia in
siatum, qui sanctissimum pontifkem, qui Akxandrum, qui Petrum, imo qui
eum refloreseet

el Christum ejus sponsum deceat.

absolutum Bernardo vivente satagcnte, collaborante; nee dubium quin
Id fere perfeetum et
Akxander.
modo simile qxiid contingal, si Bernardo voeem et auctoritatem integram restitvat
Hanc vocem Bernardo iribuerunt Palres synodi Stampcnsis, cum dubio pontifice invicem dis-

sua quique suffragia in ejus ore ac sentenUa reposuerunt.

sidentes voces universim suas et
Eamdem mox vocem sibi propiliam sensit Innocentius II, qui sancii Patris pradkatione et
omnibus tandem pro kgitimo Pontifice agnitus, ejusdem lingua et calamo usus
auctoritate ab
est adversus scMsmatis
adversus nascentes h ereses aique eirores. hule Bernardus
reliquias,
conciliorum, Senonensis, liemensis, et aliorum ; adeo ut e.x ejus
evasit oramlum ac interpres
nihilque in Ecclesia, aui in autis regum ao principum, imo nec in
ore penderent fere omnia,
absque
privatis fere familiis, cjus consitio el sententia gereretur. Yidit iltnm Roma tenuk nm
qiur quantum ei tribuerit, ex hoc solo conjici potest, quoi Anaeleto exstincto, cum Vietorem
vel

pseudopontifkem, usurpatis insign&m nudatum. ad Innoceniii pedes adduxisset, tanla apud

'

Romanos in rrvereniia dcinceps habitus est, ut ab

omnibus Aucior paris el Pater patria; pra>-
dicaretnr. exeuntum Roma prvsequitur, deducit eterus, hanorat populus, universa
Denique «

nobiiitas comitatur. Neque enim poterat sine

communi meerore dimitti, qui cokhatur amore
si eodem honore, eadem reveTentia modo
tradarentur legerenhtrque san-
communi (8). »
in rempubUcam Christiaunm
ctissimi doctoris libri! Quantus inde fructus, quanta ulilitas
quoad in nobis ejns scriptis nativtz formoz gratiam ei integri-
fuit, sarris
rednndaret, Certe,
tatnn.nt graiius, frucluosiusque lecHtarentur, resiiiucre conati sumus. Tmm
est, beatisxtmc

nec ipsa mors adhuc penitus eripere voiuit

Pater, ddem reddere voeem viriutis, quam
illi

apud hcereticos ipsos, ejus auetoritas : vige-

Viget etiam nmc apud pios quosque, imo
etittm

vocis oraculd Senuo cenftmetur. Si tua sanctitw

Wque amplius in posterum, si tua
le§*ndu$, tcvmlm. wnvTdueqnt prapmatur Bema;
mte jubente, omnilms
tanqiiam vox Domini conliiiigentis cedros, intereWentis ffammam igms
•ius

;al xvvm). Nulla Bernardo vitin. nulkt adversa ftotestas mt vis resistere, Deo suffragMe,
superborum et iyrannontm ; et
mlebunt. Et confringentur sub Alexandro cedri, id est capita
suscitavii deusspintm vicim retf*.
mlvrcidetur flamma discordiarum atque bellorum. Etjam

Vu\ De consideratwie, lib. iu. cap. 5.

. l.
"7.
(6) Yiue libro u, cap.
tS PRjBMTO GBff&rULMg. U
qui rnpktus neio, mfeertinsque optimi regis dejeetionein, ferat vpem, ut s sms pulsum deser-
lumque a cmteris regem, regno restiluat suo, quemadmodum suo tempere factum Str
scribit de piissimo Hibernice rege, qui a germano exturbaius, dedit locum irce, ut iuorum
illo

sanguini parceret Funestissimam hanc scenan nostris oculis renovatum conspicimus ; si-
(9).

mlem ejus eacitum a maximo pontifite, a maximo rege, suspemis intertm animis, esapecU
et exoptamus. Sic fiel, ut quem Ottobono quondam cardinali et legato, qui postmodum Adria-
ttus V fnit, honoris causa cessH Henricus III, eumdem thronum alterius Qttotemi. id est

Alexandri VIII, curis et subsidiis p&stlimvnio acceptum referat Jacobus Sed t»ngtiu
II.

abripit iws impetus votorum nostivrum pro gloria tui pontiftcalus, beatissime Pater, eni non
alw ad res magnas aggrediendas menitore, non alio incentore opus est quam Alexandro, ut>$
in causa Deus est, et Ecciesia. Tantum sanctissimis consiliis tuis propitius sit ille, cujus
vicem geris, tuosque de noslris, si iiceat, annos augere velit ad omnia ilia gerenda et efficienda,
quce in Dei gloriam, in Ecclesioe utilitalem a tua sanctitate agitantur, et sperantur. Nos vero
prorsus felices ac fortnnatos reputabimus, si h&c votorum iwstrorum pignus, hoc perennis
observantice in se monumentum, benignis, uti alias solet, oculis aecipiat sanctitas tua, nosque
omnes paterna sua benevolentia et apostolka benedictione dignetur.

Offerebat supplex nomine snae coagregaiioEti»

F. JOANNES MABILLON M. B.
(9) Vitae S. Malaehiae capite 4.

PRJIFATIO GENERALIS.

I. Pesteaquam stndiornm meorum primitias

in S. Beraar& opera impeudersao. nea ita primK ilOas
edilioniseuram abjicere visum est, ut de ea expolienda et eiornauda, imn efiam, si neeesaariuna esset,
penilus reformanda nequaquam eogitarem. Cum enim et eam juvenis ac p<me rudis tiro aggressns essem,
aon sie rem a me perfeclam, numerisque omnibus absolutam fuisse existimavi, quin mulla in Bercardo
et restiluendo, et illustrando iimalius et accuratius elaborari possent, ubi litterarum niajor usus, et expe-
ripntia diutnrnior accessisset. Quapropter, etsi processu lemporis in aliona prorsus a tanto doeiore
siudia longius abductus essem, ita nihilomiaus sanciissirai viri recordatio et amor pectori meo seroper
inbaesit, ot si qua in evolvendrs, versandisque
anctoribus, quse ad ipsius opera vel emendanda, vel
aliis

illustraoda conferre possent, mihi oceurrerent; haec omnia diligenter adnotare, et in opportunum tempus
ad secundam editionem seponere non omitterem. Atque ita demum accidit, ut cum tempus peae nuiiuin
huie meditalioni vacjiUm mihi ob alias Tucubrationes aotea concederetur; jam tepescente et refrigerato
per has beilorum tempeslaies aliarum litterarum cultu, unus mihi fere in manibus relicius sit BernsTdus,
qui ut juvenlutis, sic ingravescntis setatis olium occuparet. Libenter itaque hoc otio, ex 9uperiorum
nostrorum induigentia, usus sum ad novam lucem .iandam auctori optinie de omnibus merito; nec dissi-
mulare possum, me non parum laboris ac diiigentiae, una cum coilegis ac sociis meis, in id operis po
ut non tam secunda, quam nova prorsus, et, quoad in nobis erat, elaborata editio haberetur.
II. Erunt fortasse, qni tot editionum repetitiones improbaturi sunt, easque in litteratorura incommodum
Terli causabunlur. Nec diffiteor sane longe optabiiius fore, si prima statim editione auctores quique ia,
eum statum. qui ad perfectionero quam proxime accedat, omnino restitui possent. Verura qui in ejusmodi
studiis versati sunt, nae illi optime norunt quam operosum sit, ne aicc.i ;,ji O;' ;/';, '
'\, Tiii.»
p u» -^s :
vct.rum librorum copia hinc inde dissipata, iu. tanta etiam eorumdem discrepantia: ut mullo ac lougo
Iabore, atque etiam aliquaudo CEdipo et interprete opus sit, lum ad faciendam non tam
volunainuuni, quam
foliorum hac illacque dispersorum eollectionem, ao variantium lectionum delectum ; tuin ad sanandos loeos

maie ad obscura penetranda; tum deoique ad instruendam genuinorum operum censuram. Quje
affectos et
omaia, aliaque id genus permulta, ut prima slatim reeognitione ad amussim comparentur,
necessarius
est felicior genius, quam ut eum milii tribuere liceat, nee scio an quisquam sibi
arrogare possii. Uiut est,
malim primse, si qua est, temeritatis eulpam deprecari, quam fortasse augere excusando, aut
priorera
cd:..ieuom relinquere imperfectam. Aliain itaque castigatiorem, politioremque adoruare visaa est opene
 ,

15 PIUEFATIO GSNBEALIS. W
recognitionem et collationem ad. vetcr* exem-
pretium: atque adeo post novam sancti doctoris operum
importtfnis serviliis me cum nieis sociis mancipavi, certa qua~
plaria factam typographici denuo pBtrmi
hoc coneilium novomcjue kborem nostrum non ingratnm fore cordatis viris, cum
dam animatus fiducia,

ndstrl ratioucs, atque novse hujns editionis,

quas guidem speramus, utilitates penitus intellexerint.
facti

_ De uariis sancti Bernardi operum edifionibus : ubi novissimai hujus edilionis tum causw, ei ratwnes,
1,
1
tum CGTnmcila, utilitatesque explicantur.

magis Beraanii meutuin et pretium argu.t, quam adeo frcquentes et

toties icpeliue
Ili I,i prirois nihil
ante, seu ,,osi inventam artem upoyraphieam. Quippe mult.plex illa editio
eius operum editiones, sive
multis, uuam avide legatur, quai» demque ab omn.bus
argumento est, quam comparetur Bernardus a
ejus enim scriplis elucet ii.geuium natura mobile, generosum, excel-
ametur. Neque'id sane mirandum. In
et hoaestum. Eloquentia quasi congenila, sine fuco, non sine orn.mento, sed
sum- sed humanum, civile,

vivax, dictio propria, cogitalus sublimes, affectus pii, icpores spome nasceotes,
nativo Stylus pressus, oratio
stimulal, non
ac coeiestia spirans. Ardet, uon urens, sed inflammans. Pungit et
"totu< sjfmo unuin Dtum
moveat. Gorripil, increpat, non ut detrahai, sed ut attrahat. Aiguii, minatur, terret; serl
utirritet scd ut
.

Blanditur. sed non adulatur ; laudat sed non extollit. Urget biande, perstriagh
amando 'non ind.gnando.
;
'delectat, recreai. plaeet. Quippe oratie ejus, inquit Sixtas Senensis, ubique duicis et
absoue molestia
arJeuter incendit, ut suavissima lingua ejus mel et iac verSoruw fluere, et ex
ardens ita deieclat. et
affectuum incendia erampere videai.liir. Jam vero doctrinam habc-t
ardentissiino eius nectore iguilorum
verbis aq succo referhm; sic autem Patr,;m sentenliis inhfereDlem,
minime vulgarem, Scripturae saerae
ejus esM' sentiatur. Iia qaippe scribit de rehus divinis, de gratia et libero arbitrio, de
ut tamen propria
pontilicum, clericorum, monachorum, laicorum, ut fontem hsc indieent, non
rivum aut
moribusci officio
canalem. Et rmramur si vir tantus
amatur* si ejus scripta compa.anlur, leguntir, terunlur ab omnibusj
numero fiaiUT si viri doeti et eruditi illis augendis, illustrandis, ememlandis, et ad
s i editioiies
eorum sine
integritalem re\ocandis operam adhibeani suam? si Romo ipsa, orbis domina et magistra, quse
nativam
libros de
Bemardum quondam doeentem, imo ct redarguentem veuerata est ; si Ronia, inquam, ipsa
Coasideratione, Eugenio 111 primum tum Nieolai V juaau eleg»nti»sime deseripios, demum ponti-
oblatos,
passa esl, tolum Bereardum cditura in lucem, si Gerardus Vosaius
iiciis typis sub Clemente VIII publicari
totum Bernardum contulisset? Quo minus mirandum est, si in metropoli Galikvutn
operam itidem suam in
honorari.
tanlum Galiirt lumen regiis typis meruit
quod Bernardi ediliones et recognitiones factae sunl, alm> euam fuerunl causK, et quilem
IV. Quanquam tot
quidem prsecipua est, quod cum in variis plurimisque -odic.bus
non improbanda?, imo necessarise. Una et
sancti docldris opera, non potuerunt prima swtim editione simul prodive
scriptishinc inde dispersa fuerirvt
studiosoru.n manus et cognitionem veniebant.
omnia sed per panicuias, quaienus in Loiuiuum
Sctioylfero fuu est anno 1475, complectens
Pnnia quippe editio videtur fuisse ill quae Mog.untiae a Petro .

uecnon etiam de diversis, atque librum ad milites Templi, cu.u aius

sermones de tempore el de sauctis,
nounullis Bei laruo pcrpefam ascriptis,
opascula, aenipe
Koden ftothomagi absque anni desigimtione, vuigaU snnt tria heati Tatns
,

ui li Imum abbatem, et iiber de Prscepio el

i
Dispensalione.
:.
I
;

\a ,.
iiio Bruxellen - mones de Te.mpora et de Sanetis, alque prima \.ce Epi-

uli et typbgKipl p 'termisso. Deinde Parisiensis. anni 1494, epistote»

stoias auppedi! r-is

per magistrum Rouanld, sacrffi tlieologia? doctofeai

lrecentas bens cum serrconibus ii ianli

casth !
!
endatts. .

,
3 urensis anno 1501, el pi st annos duos \ eneta, sed absque epssloks; caJlerum spu-
1Iaai . ,

Poasevinns, quie
riis et alienis icriptia media Bfpart* jam infarcta. Brixiensem item anni 1498 suggeril
homMias e$t, cum alii - continebat.
_

qwc Bernardi Opera fere omnia in unum corpus redcgit, est editio Parisiensis anni Ib08,sera-
Prima
iancti' Bernardi scripu complectens,
dtligem.sstme cum
allifloi evotiq-ue doctoi
,,. ;
.,
nikrae-Vaiiensis tun,- cl iuoptimam unius codicis rormam redacta, cura et
... loanuis Parv, bibliopolae jurati Un.versilaus Pan-
indistria magistri Joannis Bocirdi, impensi a

denuo recognovn,
sex', ei quidem aono 1815, Jodocus Glicfovcus Neoportuensis eade.n opera
m
, .

«gduni, adj ictis Gilleberti de Hoylan-iia sermombus Cauuca;

ac typie Joannis Gleyn Memanni vulgavit I

Parisiorum, uli Lugduni recusa fuit. ei

auae recognitio multoties Lutetis?
prodiit editio Lugdunensis, ner duos monacbos Glarae-VaUenses,
Umbenum
Interim anno 1520 alia
sane omnium emeudaiissiuaa est.
Camnestrem et Laureutium Dantiscenum, adornata qua> ;

Franciscus Comcslor Arneduca;us, socius col-

Secundum hos recognitores (nam varias editiones mitto)
De Rie episcopo tiene-
tceiiSorbonici, aliam sancti doctoris recognitionum adonusest, prseuxa Lodovico
qua, reieriunma coliegu
in qua teslatur, serevpivendo vetera exeu,Maria,
vensi nuncupatoria epistola,
 :

Sorboaici bibiiotheca tiim suppedttabat, incidisse in npilogum libri de Diiigeiulo Deo, in editis prseiermis-

sum: deinde opusculum de Amore Dei ac Dignitate amoris: quos libros viduae Claudii Chevallonii cum
iu

aliis edendos suppeditavit anno 1547.

Non una hujusce recognilionis editio facta est: cum interim Antonius Marcellinus aliam editionem Ba-
silesa apud Joannem Hcrvagium adornari cnravit anno 155?, solerti, qnod ipse asseriiad vetustiorum exem-

plarium fidem colhtione facta, cum nova censiira, aovoque ordine operum ut primum locum tenerent ;

Sermones, subsequentem Epistolae, tertium Tnclatus, poslremum spuria et aliena.

Hanc editiouem antevertil Veneta, cujns meminit Joannes GtHotius Catnpanns in prrcfatione ad ecJii.ione.ii
Nivellianam, apud Pa-oios anno 1572 procuratarn: ubi etiam mentionem injicit recognitionis factae a
theologis Parisiensibus, qui postremas editiones tam suo privalo conatu, quam ex collatioue velerum co-
dicum, quos in Galliarum bibliothecis corrogarc licuit. restituerunt : ul qui post tol, tantosque viros, ait

ille, redintegrata instaurare, et sanatis iterum mederi tentaret, labefacere, malumque inferre videretut.
Quanquam idem Gillotius subdit, se adjecisse (|uasdam correctiones non poenitendas, et argumenta sive

distinctiones capitum in libros quinqae de Consideratione ad Eugemum, et in libellum de Praecepto et Dft-

pensatione, quos Henricus Cuyciua Cutemburgensis ad septem m«wuseripta exempteria correxerat. Exponit
deindeoperam suam, tum in secernendis Bemardi operibus natrvis a spuriis, tum in nativis ad reetnm et

commodum ordinem redigendis: tametsi inter genuina Gillotius spuria nonnuiia vel jam edita reliquit, vel
de aovo adjecit, cum Floribus ex S. Bernardi operibescollectis.
Veram aUa editio Parisiis proderiat apud Guiilelmum Merlimitr. et
ante sex annos, videlicet anno 1586,
Scbastianum Nivellium, praemissa epistola Vrancisci Comestoris, rnox iaatkti, acl episeopum Genevonscm
cui etfitioni adjecta est Appeiulix Hervagiaiw, Basil«« apud hseredes Joannis Hervagii vulgala, 8(*era ac
siudio iacobi Pameui Brugensis, qui Bernardi parvos Sennones numero sexdecim, tum Parabolam de
Gbrislo et Ecclewa, item Soliloquiorum librum, et alia nonnnlla Bemardo supposita froitilil in Uicein.

Eodem anno Ludovicus Mirseus Roselauus aliam Bernacao Appendicem, a Fraucisco Comestorc aeceptam,
Luietiae iiideni apud Carolam Guillard adjici curavit.
Miiio aiias ejusdem sseeuli editiones pene innumeras; ui milius fere annus abieril, qui non aliqua Bernardi
operum editione luerit insignis. Omnium elegantissima fuili illa quse anno 1886 sub symbolo taavis facta est

cum epistola nuncupatoria Joaonis Gillolii ad R. P. Guidonem Cornuatium abbatem Vallis-Clarae, ejuadem-
qsie pnciatione ad lectorein.
„ Quin etiam eodem saeculo jjlorique B.?rnardi Sermones cum Opusculis in Gallicutn idioma transtati sunt,
1575, par Hubertum Lescotum canonicum regularem, sed absque Epislolis; qus in
nempe anno versione

itew GaJlica anni 1622 per Philippum Le Bel doctorcm Parisiensem adjeeiai sunt, uti et in novissima ver-

sione R. P. (jabrielis a S. Malachia Fuliensis.

V. Jam vero quod attinet ad varias editiones ^aeculo no.slro factas, omnes percensere res fuerit pene
nfinila, nec minime necessaria. Duas tantum noiare juvai. : unam Edmondi Tiraquelli monachi Cister-
cicnsis, anni 1601, alteram Joannis. Picardi, anui 1609, cum notis et aliquot epistolarum accessione, et

cum epistola nuncupaloria Tiraquelli ad R. P. Edmundum a Crttcc abbatem CistcrcieriRem; atque etiam
cum epistoia es. prsfiiatione Gillotii.

eodem anno Antwerpiae apuri Joannem Keerbergium recusa est, atque inde mulioties
Hf»c Picardi cditio
repetita donec tandem oplima omnium et accuratissima prodiit anuo 1641 Jacobi Merjbni Horstii, vin
piissimi ac doctissimi, rerensio, qua-^ alias omnes obscuravit, saepissime deinceps ad prelum fevocata.
VI. Quid ab erudiio viro iu alla editione prsestitum sit, paucis observare juvai. Principio mirari se dicit,
quod cum inter omr.ia sanctorum Patrum opera, nullus frequentius versetur in manibus, quam Bernardus,
unus tamen adeo hactenus neglectus sit, ut freqneiiiissinie quidem, semper tamen idem, imo subiude
defcrmior, corruptiorque prodiret, tanquam vel indignus, vel noti indigens curatione. !d in causa fuisse
cur ipse medicam adhibuorit raanum. Et primo quidom nmnia Bernardi opera in sex tomos distribuisse,
ut priinos epistolas; secun.ius scrmpnes de Tempore et de Sanctis; tertius sermones in Cautica quartus ;

tractaius varios quinfis aliena ;

sextus .lenique duornm sancti docloris discipulorum ,
Gilleberti et
;

Guerrici , opera complecicrenlar , adhibita pro loco trutina ac censura. Deinde se Traclaius in capita et

sectiones distinxisse ; liiin epistolis singulis ac tractatibus argumetita seu summaria prwfixisse. Ad heec

non pepercisse neque sumptibus, quominus ex variis variarum regionum blibliothecis Bernardi-
diligentite

nara editionem augerel; tametsi mtilia, qua? a nonuullis indicaiitur, puia a Possevino, aliisque, consequi non
potnerit. Praster ea, pratambula complura adjecia; Vitam S. Bernardi ssptem libris, cum diversis elogiis

et chronologia praemissam. Denique adj»ctas adnotationes proli\as, praeter alias breviores sparsim per
toium opus inserta-. a-1 tnarginem, cum indicibus uberioribiis locorum Scripturai, rerum et verbornm
Caeterum se consciuro esse irumensi laboris, qno editionenri oi-.mino correctis?ii«am rcddere conatus si!,

etsi iypographorum diligentia votis suis non plane respoiiiierit. Aliam q.iideni editionem, et auctiorem,
et acctiratiorem, parabat vir doctus : sed huic proposito immoriuus est die aprilis vigesima. anno
1644.
 :

PRjEFATIO GBNERAU8. 20
J9
diligenti, ac Bernardi perquam sw-
VII. Primam «ubiiomimus edltionem illam, quantum homini docto,
ut aiuot, manibus
dioso, sed privato, licuit, feliciter exsecutus est Horstius : ita ui ejus editio ambabus,
accepia fuerit ab omnibus et probata, et in variis provinciis ac locis ssepissime recusa. Verum cumBernardt
exegisset noster Ciau-
texlum Horstianum ad gallicanos codices complures prafeelorum nostrorum jussu
-dius Ganielovms;quosdam nihilominus in illo textu deprehendit naevos, qui horum codicura ope sanari
forma emer.dalissimos
pastulabant, Et Bernardi quidem sern.ones de Tempore ac de sanctis in secunda
hanc ipse ruihi proviaeiswa
m lucem. Verara, cum aliis eadem diligentia evulgandis darel operaro,
venisset in meniem eum
morte resignavit, adolescenti in re litteraria novo et inexperto, cui nuaquam
industriam conlerre. nisi renitentem ac cunctabundum ad persequendum
doctisaimo Horstio laborem et

demortui Gautelovii opus pr«fectus uoster generaiis pi<e memoriee, rsverendissimus

Bemardus Audebmus,
primis ex Gistersieasis bibliothecse exemplaribus
»ie compulisset. Parui ilaqua velinvitus, et symbolara ia
caaferente reiigiosovii-o Jacobo Lannoyo ejus prasfecto, editus landem
Benurdus est in majori et in Biinsri
rnea aeUs, aul vero qualem a
fpraia, n©n eo quidem modo quo decebat, sed qu.Uem ferre poluit rudis
Ubrerio, sua? magis, quam pubiicae rei addictc, impetrare bcuit,
ad iirriandam et
VIH. Cum ejusmodi sludiorum coiHinao usu multa in dies observaasem, qute
ifero

Hustrandam Bernardi ediuonem eooferre potertwf, heec omoia, ut jam di», diligenter noiare studui, «
si quando tempus et otum mihi suppeterent, aliam
emendatiorero, politiorem, perfeclioremque auornarera
misera typogr-.phicarum legum
Verum cum ad id operis rae accingerem, in alium scopulum me conjccit
quadam, in uunc qualemcunque portum deiatus sum, ea
MiMlHio, e> qua Undem, tanquam lempestale
sane fortuoa, quam niiiiJ aiunet modo commernorare.
esse deoeat propriam veuditare
IX. Etsi ^ero a moribus meis et ab instituto nostro prorsus alienum
nevissima haec editio tum ab Horsuana
opersm iuterest tamen hoc in limine demonstrare, quirms in i*ebns
eonferendis velusiis eedicibus autea raihi aon visis,
tum etiam a priori nestra differat. Et primo quidem in
nobis subinde perlustraiis consulere et revelvere hcuit, vel quos
i» msxim-:, quos vel in variis provinciis a

io bibliothecam Colberlinam magno rei litterariae

eommodo post nostram cditionem ctmc;essit vir boms
Slepl.anus Baluzius, secundas ccras adhibui; tum ex
varns lecliom-
liuwis juvandis et iliustrandis natns
fcextum restiiuere curavi, quae Bemardi aecomodauores videDantur
senientite
bus eas seiigere, et in
gusium usu acquisilum, maturiusque jndicium exigit,
quff-ros usam veterum librorum pene assidu.im ,

captare nos exislimaul, dum bas, quas putant'

quam lilteratorum vulgus opinatur, qui aranearum lelas

Verum sentiant id ger.u. bomines de nobis quiquid yoirot moao nostram openm
minutias consectamur. ;

ajsprobet non hominum plausus, sed publica Ecclesise, reique litterarfei utihtas.
restituendo ceusura a me adhibitaest, sed etiam in secerne D dis Bernardi
X. Neque tanlum ih textu

quse in editione Horstiaua el nostra priori inler Bernardraa adhuc

genuinis scriptis a suppositiciis et falsis,

deiiteseebant. Hinc expunctae epistola.^ AonaUbus ab Horstio Bernardims insertffi

dua?, ex Brrnardi Brito
:

rejectus etiam l.ber

rej»cti sermones quatuor aut quinoue ex sermonibus de Tempofe et de Sanctis ;

argumentis et ind.cus mamfestum

Deciamalionum; et aiia nonoulla, quaeBernardi non esse ex certis

est.

fuere non modo Vilac Bcraardinoe scriptores, imprimis

XI. Ad hanc censuram faciendara adjumento
operum indicem exhibeni; sed etiam veteres codices, vete-
Gaufridus, qui prsecipuorum saucii doctoris
scriptis, qua? Liber Florum,
rumque auetorum cilaliones, prae caeteris vero anliqua collectio ex Berpardi
anno 1303, multo nrobabihor ul.a collecl.o-
Florilesium, et Bernardinum appellator, primum edita Parisiis
regnlari facta est, in BernarUi editos a Joanne Pwac-
ne, quse ajmo 1S71 ab Huberio Scutepuiao carionico
suggcssit vetus codex Ci-
do intrusa. Longc vero amiquior est priraa illa collectio, cujus auctorem nobis
prologi.s doi.uii Willermi, n.ouachi
sterciersis. io quo haec habetur cum sequenli inscriptione : « Incipit

Sancti Martini Tornacensis, in Beruardino, idem excepil et compilavit de libris et dictis sancti Ber-
quem
« Cum non essem alicui exercitio magnopere occupa-
nardi abbatis Glarae-Vallis. » Prologus ita incipil :

ete, ut in editis, in quibus desideralur auctoris nomen, quem saeculo tertio decmo vixisse factle
tus, »
reperiluv. Po.ro elsi quaedam opuscula, quse
colligitur ex antiquilate codicum. in quibus haec collectio
non Dabent, laudel collector isie, utpnta epistolam ad fratres de Monte De., medna-
Beraardum auctorem
levis est momeuli ad internoscndos
m»«me Ber-
tiones, libruin Declamationi.ro; iu cieteris tamen noi,
sicubi de quibnsdam dubitandi ratio occur.t, ut in sermombu. oe
nardi sermones: quod in causa luit, ut
Diversis, has ex Bcrnardino citatioues adnolare visum sit.
Nec vero mirum, quod tum ep.stola ad Fretres
-eellectioae snb Bernardi nom.ne adducantnr
deMonteDei, lura Declamationes et Meditaliones in ill:.
laudata epistola; et libri Declamauonum et MeditHt.om.m ex
cum et sanctus Bonaventura idem peccet in
Bernarrti cenlouibus coustent, ut suis locis dicturi sumus.
mutatura iu oidme Horstiano, aempe ia
di.sposU.o.io cuai
Xll Fra-ter censuram operum aliquid etiam
opistoiis secundo loco subjecit scrmcncs dc fempore ac .)«
toroorurn tum opusculorum Nam ubi Horsiius
Canuca; quarlo vero opuscula seu traeMUus t consuittus vamm est apt-
Sanctis, tenio loco sermenes in
 22
U PJLBgATIO GEKERALia.

alolis sutjieeraOpuseula seu Tractatns,. qui pleriaue vel epistolari modo swipli sunt, vel *x epistolarum
tractatuum ordinem redacii. Ex hoc ordine cousequitur, ut lertio loco succedant sermoues
de
classe in
Tempore et de sanctis ; quarto, sermones in Cantica quibus in quinto subsequitur eorumdem
:
serinonum

conlimiatio, id est Gilleberti Sermoaes in eadem Caniica. De ordine duoruoi reliquorutn lomorum,
quiuti

nuiiirain ac sexti, in prsefauone ad tomum quintum uberius dicendum erit; uti etiam de priofibus in

gulis ad eos praefaiionibus agendum.

omuia Bernardi api uno volumine contiuerentur, libros de ejus Vita et Gec-Us,
XIII. Atque ut genuina ra

qttos Borstius in jirimo tomi sexli seu secundi voluminis; ne veJ

velumiue praemiserat, rejecimus in finem

germana Bernardi ope.c a sese divellerentur, vel nimium iuaequalis esset voluminum maguitudo. Porro
n

proprios indices copiosissimos collocavimus, tit priores inuices

tine prioris voluminis, uti et secundi,

orania genuina opera, posteriores aiiena complectereaiur.

XIV. Deaique uberiores not« et observattones, quse ab Uorstio vel a me quondam in cpistolas et aiia
Qpuscula condita? sunt, textui sudjiciuntur. Brevis iaterim chronologia praemissa est tomo primo,
ipsarum notarum veluti fax quedam, el quasi commuue quoddam sit fundameutum.
Ad haec singulis fere
argumentum cujusque libri expl.ean-
opusculis, in tomo secundo conteruis, admoeitiones prseposuimus ad
dum.aliasquecircumstantiasadidperlinentes. Hasc fere sunt, quse universim in bac novissima bernardi

editione praestitimus.
XV. Verum ezamen iomi prirai, qui Bernardinas epistolas compleetitur, uescendamus, non me->
ot ad
dioerem operam denuo abhibuimus in iis emendandis, illustrandis, ordinaudis et aug mdis. kd
e.uendatio-

nam quod attinet, varios variarum bibliolhecarum codices eonsuluunus, Vaticanos, Colbarliiios, Be
fuiffius. Ex uno
Sancti Peiri apud Gandavum, et Aureae-Valiis, pcseter eos, quibus in priori ediiione usi
momenti restittumus, variaque loca tuna ex eodem e<>-
codice Ccrbeiensi quasdam aiiquanti inseriptiones
Bernardi
dke, tum ex duobus Cclbertinis bonae notaa, «juorurn uuvts signatus est n. 1410; alter. n. 2476,
etiam opuscula conlinens, cum quo eadem epuscuia coutulimus. Ad hsec not* marginales singuiis fera
epialoiis appositse sunt ad iiistorica maximc facla paucis explicanda.

X?I. De ordina episiolarum diu anceps an ordinem receptum servaremus, an potius no-
fuit eogitatio,

vmn insUtueremus. Varie utramque partem rationes sese offerebant. Ad servandum antiquum ordinem
in
ni-
mfivebat primo aniiquitas illius ordiuis, quem ipso Bernardo adhuc vtvenle inslituttim fuisse consjat,
mirum prt» trecentis iliis ac decem epistolis, quarum ukima est ea, quae ad Arnoldum Bonaj-Vallis abba-
tem s Sernardo cxtrema scripta fuit. Nam cselcrse, sparsim hiueinde dispersae, a posteris deinde in corpus
Epiatolarum in editis iibris redactee sunt, non semel, sed per vari.i intervalla, proul sese ve! collectoribus
vei attdttoribus obtuierunt. Deinde anlique ordini favebal temporia ratio, inveteritila spistolarum eollectiona
uieuiitque servata: cum timeodum esset, ne plus iroto.amodi ex iilius recepti ordinis mutatione,
alias
•

uiiiiSatis eonsequeretur, ob receptas nimirum epistolartiin.citattones, nequid di«am de soieis ord .

terym eaemplarium. In eorUrarium pugnabal epistolarum quarumdam confusio intolerabilis, ubi ordine
prwpostero aliquando responsio ad quasdsm littoras facta, longo intervallo eas praecedebat. Accedebat
aiiud ex eo cousequeus incommodum, quod e>usdem argumenti traelatio perturbate relata, a se ipsa de-
mediam iuire viam setius visum est, vulgatum scilioet ordinem rc-
vutsa el djsiracta erai. In his angustiis
uuendo in prioribus treceutis ac decem episloiis in aliis vero quae subinde adjecta* sunt, eas ad rationes
:

tsmporis revocando, apposito ad margitiem ordiue. quem unaqnajque epistola aatea «btineb-
quiedam ex novo boc oidine epistoia^ pwedentibus aoluerere debiier^nt, ilkrurn laclionem |

daiu aut*ubjunj(eiidam esse monuimus. Sic antiqruo ordini servauas esi bonos, et e ncvo sublaia coufu-
sio. S&ti ne veterem illum ordinem vivente ipso Ber^:ardo concinngtum gratis dixisse videamur, testaw
aepeiiarflus Guilleimum, S. Tbeodetici quondam abbalem, qui ante Beniardum Ytvere desiifc Is emm in

iuVciprimo da Vita sancti doctpris, ipso superstile scripto, tratiit n. 60 Bernardi ad Robaftum cons&naui-
nsun> sun«i epistaiam, qiits >n raedio imbre nou fucrat madefacta, « ob tam grande miracuium in co.Jice
epistoitrum ejus, » scilicet Beruardi, « a fratribus non immerito primam fuissfc ordinatam. ^.Cseterum id
a se factum memerat tertiae Vitae ssriptor a noais editus, quem Gauiridum sancti viri nctariu:»; esse
exiiiint£mus.
XVII. In omnibus tamen antiquis libris non ofltnUjo constans est epistolarum ordo, tanjetsj m plerjs-
que ouna yulgat«> consentit usque ad epistolam trecenlesimam decimam; qui numepus in omnibus tiar.-!
codicibus non Labetur. Ex qua intelligitufl, non unani, sed plures lactas fuisse Berfi&rdiriar"u epistola-
rum camptiationes. Jn tribus codieibus Val>cauis liabentiir illse epistoiae, et in prim* quidem
mo, signato n, 662, costiaenlur epislolae ducenise nonaginta ^ex eodem fere ordinc aique in edilis; quarum
pc-5trema sst. ad Hibernienses, de transitu ueati Mii<ichiiH. In aho codice u. 6u4, idem etiam ordo in episte
iis duceetis quinijuaginta duabus ; ex quibus ttliuna est ad Uugonem militem Tetnpji Verum in tertio,

qui n. 6>>3 pra>ditus est, exstact eptstoise dueenlit nuadraginta, 1

quarum ordo ab edttis pertitus (livera^is es4
ita ut prima sit iila, quae in antehae editts ireccntesima decima "tertia. ad Haimericum cardinaiem ,

extrema ducentesima septuagesima quinfa aci Fugemum papavn <ie ^leslioue Autiswoeorenji. la^Sits eo
 PR^ATIO GBNERALIS. 24
23
qaod in Gandavensi monasterii Saneti Petri hsec
dicibivs idem fere ordo servatur atque in editis, nisi
epistolarum compilaiio dividitur in tres partes: quarum prima eominet episio.as centum altera, epistolas
;

epistolas sepluaginta sex; quarum penuitima est Bernard.

ad Ror-
&exa"inta qualuor supra centum; tertia
fortasse iu nuilo alio codice plures
«memde Abbatis-Viila ; ultir.ialoaar.is Casae-Marii ad Bernardum. El
Gandavensi quo codice, vei certe slmili, usus est Wilier-
simul habenW Bernardi epistote, quam in isto ;

suo Boruarrtino superius iaudaio, ubi epistolas ex pnma,

secunda, ei tertia
nms Tornacensis monachus in
VallU-Ciarae ordinis Cistcreiensis exstant epistote treeentae sepiem; ra
parie adducit. CaHerura in codice
Aurese-Vatiensi, trecentae sex, utrobique postrema ad
Artioldum abbatem, qufe certe Bernardi extrema est.
coliectionem ad se mitti petebat Joinnes Saresberiensis in epistola nona-
Primam illam haud dnbie
[»ro epistolis beati Bernardi » gratias agit,
gesima sexta, ad Petrum Cellensem : cui in epistola sequenti «
in hae editione facia (qi.od postremo ioco traetaadum
XVIII. Jam veroutde e[.istolarum accessioae
praeroittendura est, iu prima Bernardinarum evistolarum editione Bruxellensi anai 14«,
er»t) agamus,
epistolas, quarum anlepeuuitima est ad Arnoldum
atqae in Parisiensi anni 1494, exhiberi trecentas iJecem
Hibernie.ises, in obitu sancti Malachiae episeopi, ultima ad
Carnutenscm abbatem; penartima ad fratres

abbatem Arremareaw», In editione vero aani 1540 per duos Ctas-Vatlenses monaebos, ot
Cbidouem
emuino trecaatse quinquaginta et uaa, quarum extrema est ad Hugo-
distrnus, adornata, exstant epistelss
nem DOvitium, poslea Bonse-Vallis- abbatem. At epislola ad Arooldum trecentesima decima est; epistdfo
dfccriminia ratie est, quod in priori illa edriione desunl
wo ad Hibernienses trecentesima ifndecima. Hujue
epistoia; im, nempe epistela ociogesima quarta, quae est
secunda ad Simonem abbatem Sanctt-Nicoiai ; et

episiola centesima quadrA gesima septhna, ad Petrum abbatam Cluniacensem. Judocus Clicioveus sua m
om.Rsa epistoia ad
editiooe anni 1515 et in eonsequentibus habet epistolas tantum treeentas quinquaginu,
resiituta fuit, uti el in
Hugonem r.ovitmm, quse in editionc Basiieensi ar.ni 1552 ab Anlonio Marceiliwo
septemdeeira jam >uigatis adjee.t, sed absque orrtms
gequeotibus usque ad Joannem Picardum. Is epistolas

extra ordinem cditis praemisit ex eodice Pithsano, caeleras

longo post vulgatts
dispositas;quarum duas
epistolis perperam repetitis,
ntervallo ex bibiiotheea sua ViWerin*. Detraclis itaque quibusdam
protulit
trecentas sexagima sex, quibus duas ex Bernardo Brilo
Horstius vulgatum earum numerum redegit ad
Anglieanis seplemdecim genuinas addidit, uoa cam cpisiola Fastredi abbatiscoro-
spurias, etex codicibus
nidis loco adjeeta, qnse numerum ireceutarum oetogiora
sex absalvebat. Denique in prion nostra ed.tioue

epistolae undecim addite suni:et in hac novissima epistolarura numeros ad quadragintas octogmta duss
Bernardi epistolis reeens in Gerraania repertis, et Appendicis instar Hoistio
accrevit, tum ex viginti octo

Coloni» adjectisjtumex quibusdam alibi inventis, tum deaique ex

aiiss, sive ad Bernardjm, sive n
neeessari» vi«R fuerunt. OoiHes po.ro lstas
Bemardi causa scriptis, quse ad Bernardinas illustratidas
qu* episiolas trecentas et deeem exhibet,
epistolas redigimus m quarum prima
tres classes prior est

aoliquum ac vulgatum retinet ordinem; secunda ad epistolam quadringei.tesimam quinquagesimam

,

dubias, spurias ei alieeas compleetilur. Hasc tere sunt

quartam reliquas Bernardi genuinas epntolat; tertia

recognitione priesfuimus; caetera diligei.s Lector facile obscrvabit. Reltqms tomis s.ngulia
quae inprimi lomi
prashxa est sua prtefatio, in qua quid in unoquoqu.: prsesiitum sit,
abunde docetur.
ea non essa
XIX. Postremo Bemardi opera in \ariis bibliothecis delitescere causatua est Horstiu»,
quae
Quippe liber Hexcemeron, est Arooldi abbalis Bome-Vall.s iu agi-o
Bernardi jam olim observsvimus. in

Commeniarius inpsalmos pceniteniiales, Ianoeentii III; Expositm in

psalmam Afferte, Richardi
Carnutensi;
psalmum quinqungesimi.m, Urbani; Commentarius io Pauli Epistolas, Bernard. Ciavo-
Victonni ; alia in

nensis Augustiniaui, testePossev.no. Commemarius Apocalypsim a Caramueie falso tributus Bernarao

in
eodice subsequeretur sub litulo « cujusdam,
»
eat : qui commentarius cum quaedam Bernardi opuscula in
prfecedeatia ascripsii. Sauo nuHa super«se Ber-
Caraniuel legit « ejusdem » atque hunc Bernardo, uli el
de-
n.irdi epuscuU, saltcm alicujus momwii, haud edita
existimo, praeter nonnulUs epistolas, quas hactenus
Hagouem Pontiniaei abbatem, ut patet ex epi-
siderantur. Sunt autem sequentes, videl.cet: Epislola una ad
ex
stola trigesima tertia, ad eumdem, n. i ; epistolae dute
ad Innoee ntiam II, adversus Petrum B.suntraum,
ex fii.e epistolae ducenlestm»
epistola centesima nonagesimaoctava. Una item ad eumdem pro PelroPisauo,
Praemonsiratensium in \trdnnense monasteri.
decimas tertise. Plures item ad eumdem pro iatroductioae
ad Anscli.m. subdaeenum 7
Saacti Pauii, ex epistola ckioentesim» quinquagesima terlia n. 1. Ui.a
nd Altonem. Una excusotoria ad Sugenum, m
epistola
censem indicatur in epistola ducentesima tertia,
Joaanem de Buzaio, in ep.s.ola ducenteMma
dueentesima vigesima tertia, ad joslenum, n. 1. Du* ad
in gratiam episcopi Clari-Mon.rs, ex
nne epistolm
trigesima lertia, ad eumdem. Uua ad Eugenium HI,
Eugcnium. Item altera ad ruindem Kugeomm prr, Koclestt
ducenfsime octogesiin» quarts, ad ipsum
Herimauno monacho Tornacensi, n. 115 (10). Una encyclica contra duella ad fiemeu>
Tornaccnsi, ex
et Autissiodorensem, et ad Tneobaldum ev
et Senonensem archiepiscopos, ad episcopos Suessioaensem
quinquagesima octava, aunc treceutesima septuagesuna
UsduUum comites, ex epistola aiias trecentesima

(10) Vide Spieilegii tomum !I, pag. 483.

 :

PRiEFATiO GENERAUS. 26
25
exstat ordine trecenie-
sexta. hsec Petrus Yenerabilis in qisadam epistola, quse modo inter Bernardinas
Ad
fragmentum cujusdam sancti doeloiis ejiisloise |.ro Angiico quodam abbate
sima octngesima octava, refert

in hsee verba, n. 4, < Quasi subversum sil judieium. » eic. quae

quidem in nullis Bernardi littcns legere
niemini.
XX. Memiuit etiam Ordericus unius Bemardi epistola- ad Natalem abbalem Resbaeensem pro
Vitalis
iniprimis id eurante, et
Cticensibus moriachis, qui S. Ebrulfi reiiquias petebanl, Guarino, eorum, abbate
Claras-Valles se velle iatimavii et si sscum ire veiiet annuit.
pestulanie a Natali abbate. < Gaufridus ire :

abieruut benigne fratrihus iiiins eoenobii suscepti sunt, qui

Ambo ilaque cuui suis famulis Claras-Valles a :

iliius monas-
Regulam sancii Benedicti oinnino ad litteram observare satagunt. Domnum vero Bernardum,
pairem, qusesienint eum eo locuti sunt, et pjurima siscitautes, rnaguam in eodem sapienham
terii :

iri veneruni. enrm Seripturis lucuienler traetavit, el votis eorum ei inierragationibus salisfeoit-
De sanctis
Gausam quoque UUceosium ut audivit, Guarinum abbaiem benigne adjuvii, liuerasque. exhertatorias
Uesbacensi couventui destiuavit. Guarinus ergo abbas epistolam venerabilis Bernardi protulit,
qHam
ftesbacensis conventus libeater suseepii, et audita libentius complere decrevit. »ita Oruericus m libro

sexto.
XXi. Ademaros Ecolismeasis monacnus in Chronico, ubi de erigine Carthnsiensium agit
Prsetersa
« Hic ordo, Bemardo, inter oinnes eccle?iasueos ordmes primatum teuet, non ratiene
ioquitt, teste

temperis, sed vigora sanetitatis. Unde ipse vocat eum speciosissiinam eolurmiam Eeciesiae » quod
in :

ediiis non ravenitur.

XXII. Denique Joaanes Picardus, ex Joanne Mauburno in tractaiu de liabilu eauomcorum regularium
laudat quamdam episiolam ad Fulconem, ex qua hsec verba Mauburnus delbat: « Non comperies nigrae
aui griseas a eollo depeiidentes; sed alias a muliereulis mntuautur a colio dependenles, juibncat as
murium
pelles » quasi haee verba ex quadam epistola noudum edita relerantur. Yerura ad sensum
:
exstanl m
epislola seeunda ad Fulconem n. 11. Item quae idem Picardus
,
eodem Mnuburno tanquam haud vulgata . .•:

rcffert dc dotibus cardinjiis, uaec habenlur in libro quario de Ci.nsideraticne, n. 12. Hsec suet quse de bae
episiolarum ediiioue praemittere visum est operse pretium.

g jj. _ ipe Bern-ardi sanciitate, d,octrin,a, et attetoritate %n Ecclezia.

XXIH. Autequ&m uiterius procedamus, juvai expendere Anoi, qui Bernardo tribui soleni. titulos, nempe
quod sit doclores nselliSaus, aiqus ultimus inler Patres, sed primis ccrte non impar. Dociorie no-
inter
men Ecciesia his tt-ibuit, quorum doclriua publico ipsius suffragio approbata est, maxime ubi sauetiiatis
conceutus aceedii. Patres vocai eos, quos saocdtas, doctrina, et antiquitas commeEdal, doctriaa, inquam»

Serijitura; et traditisai potius, quam rationibus philosopliieis inliBereQS, Iiaqae docores appelian possunt

slatmi a morte viri saacti doctriaa illustres: Patres vero nonnisi quos recepta jamdudum auctoritas veue-
rabiles fecit, ei modus philosopliica rationc alieuus, Utruraque elogium merito sortitus
traetandi res, a

esl Bernardus. ipsaejus canonizatione eidem tribuit Alexander ili in missa, quam
Et primum quidcm in

de eo Iunc eelebravii, dicio Evangelio, quod solis doctoiibus. saaetis asignatur ex Matthaii capile quinto
Vos esiis sal terrte (Matk. v). Biserte vero Innocentius IH idem eiogiurn confirmavit in Coilecta a se com-
posila, la qua « beatus Beruardus abbas et dottor egregiui » appellatur. Melliflui adjectivum, quod re-

centius est, saucio doelori asseruii Theephilns Raynaudus libello singulari, qui Apis Gallicana inscrihitur-
Priml inter editores hec epitbeton in fronte apposuerant, Lugdunensis quiriem anno 1508, tum Judoeus
Clietoveus annj 1515. atque eliam duo ilii monachi Clarae-S ailenses jam superius laudali; idemque ab
aliis subinde postea neglectum resituit Horstius. Verum inter elogia dlud referre praestat •. eum nudutn
Sancti Bernardi noraen satis ipsius operum titulum eoinmenaet, quod auctoris implet elogiurn. Sane si

quod aliud epitheton Beruardo convenit, maxime ©:o^t J«'«ou, ab aiiis editoribus eidem triiiutum

pro|Jtere& quod doetrina non lam humanis viribus acquisits, quam coaikus infusa praditus fuisse
viueatar.
XXIV. Quanquam ei nou defuit iabor et industria in legeudis versandisque auetonbus, non Baedo saciis
sed etiam profanis, ut ex honmi verais subinde adductis luanifestwm est. Verum haud uubie in saeculo

memori&rn aliquando reeurrtbsnt. At rebus theologicis afieorate

haec didicerat juveois, qoas etiain seui in
operam dederat monachus quaruni rerum cognitio quaui p; oiunda et suolirnis in eo esset, doceul impri-
:

mis sermones duo iu Csntieu, iirmpe oi"togosimus et octogesimus primus, /iibi Ue imagine Dei, qu«e in
Yerbo et in anima es', et de simplieitate Dei tam alte et afiie disserit, ut nemo melius ante vel post eum.
Idfm eiiam dicendum de Christi pro nobis patienlis satisfactioue, quae miro sane modo in epistola cente-
sima nonage3ima ad Innoceriiia.-n explieatur. Ad ba'c quid iu eanonum scientia eximLi ejus de Couside-
ratione libris comparari potest? Hinc confirmatur istud Leonis ilagni effatum; « Verus recii araor in
seor.etipso babet et apostolicas auctontates, et canonicas sanctiones. » Denique doctor sanclus quantum

id Sciptura; sacrae lectioae vers&ius fuerit, ubiquc clamant ejus scripta, « quae nihil aliud quam ceniones
divinorum voiuminum, 3 vit Sutti Senensis verbis utar, dici possuut; quippe undecuuque Veteris ao
W &WAT30 G£KBRALJS. 28

adea eommode et aple ia-

Nevi Tesfamenii «entantiis ita dwiineta, eeu gemmeis emblerftatibus, hJs^ue
modus skut in quovis aagumento premiscue
sertis, uv itoi oata esse credaaiur : » Qui quiaem scribendi
uon deeet ; ita in rebus sacris non debel improbari. Huc enim adduci potest quod
Polrus ape-
U&jjrf-ari

stolus ait : sermones Dei (l Petr. iv) Quod vero Bernard'.s quosdam Seipturas lcco»
Si quis loquitur, quasi
ia verois, qiram
insensum impropriuai ac minime Utteroiem quandoque detorquet, adeo ut ludere potius
exponere videatur; id sane ea ratione excusare licet, quod ia Scriptun mailipiicem sensum,
verba ipsa
praesertim ubi nan de
qui ad mores inlormsndos conducat, accomode erui pesse erediderit vir sanctus,
ad exciundaai scilicet audilorum attentionem ac
fide agitur, sed de pio quodam argumento esornando,
deleclationeui.
XXV. Jam vero sanetissimum virum non Uatum in Soriaturse sacra?, sed etiaw m sanetorum Patrum

leetionc apprimq, quamum ferebant varia3 ipsius occapationes, versatum fnisse, nemo Lnficiabitur, qm ejus
el dacUina
seripta diligenter leetitarit. Nam et Patres aliquando, aerumque seatentiiB ia bis laudsnlur,
cur» « quercus et fagos » se magistros habmsse duat (li),
eecum per omnia ejus opera respersa est. Dnde
id eo modo imerpreUndum es<, quem cardinalifeus ipse suggerii in libre quartf.
de Coasideratiooe, n. i2t
quod Bernarde re
nempe. « in omni re orationi plus fidendum, quam proprise indu>triae vel labori, »
praweFiim saaoti Augostim,
quiaem vera Gaufridus aptavit (12^). Csftterum quantum e*. lectione Patrum,
doctruue erudiuim qqori-
prefceerit^ probat imprimis liber de Gratia et Liaeto Acftitii», quod Augustiniaua)
Hugoueai
(tem numraarium Aratrosium Augiistias adjun^t in episiela seu opascuk» undscimo, ad
esi.
AthanasiuM ilem laudai i»
Victorium; additque, ah his duabus Ecelesiae columnis non facile se avelli.

opu&eula decimo, contra Petrum Abae'ardi«n; aliquaBdo eliara. Gragarium Magnum. Deaique m eteusula

Laudifeus Virginis, mulla a Ratribus aeoepisse se faieiur. Miriu» vero est, bomioem sanctum,
homiliamm de
9t mfli&is p.t mfifmitatibuu obuoxiam, tot curis distnaetum, aegoliisque
noe medo domeelicis (quaa saae
nec levia, nee pauca eraat in tam numeroso monachoruci cceiu), scJ msxime pualists iaterpellatum,
legendis, aut taru disertis eruditisque scriptis eiatorandis : adeo ut ptsete.-
B»rem fuisse, aut tot libris
naturaie ingeijium, quod in eo excelleQtissiBium ei subiimissimum erat, divinam quamdam ipsi laqueati,

agenti, docenti ac scribenti sapientism adfuisse nemo dubitaw uoasit. Dado « cenfessus est abquaud«, »
sacra.ni omnem, velut sub se positam et expositam,
appariusse
ail Gaufridus « sibi meditanti vei oranti
Seripturarom senrarr.asseqBi « in prirn» origmis
Scripturam (13). » Rsi vero faleri solittw eral, se meiius
oitii»doxos earum s expo«ito--e
su« fentes quam in decurrcntibus expositionum rivis; sancio» tamon ei
1'or niandos : et vesli^i»
h.uwilj»r iegcni;, nequaquam eorum sensibu* suos sensus «equabai,- sed suiyieieiwl
- ifeec saaca doctorw
eorum fideliter iahierens, sapc de fontc, unde iUi uauwrant. el ipse bibetot (ii .

in ejus soripiis, ut in cpistoW nonagesima oetava, B. i, ser-

eyga sancios Paires revwentia passiiQ elueet
Ad eos porro lefendes atium «pai coneeasit dmtma dla mfirmitH*
mone quinlo in Cantica, n. 6, et alibi.

quee primis prtefectura; suc annis ipsum a ccetu fratrum abesse, et quas. pnvaia.n seorsim m mona»|»n«
Caulaur.easis, et abbatum « *ui
degsre cae^it, primo quidem « ex prsecepto » Guillebni « episeopi »

deinde vero ex vi mgravesceutis infirmitaiis (15). Vmil.ltum

ordkiis, tesunte altero Gaillelmo abbate;
extenoa. vacantem Dco et
GuiUelmu» abbas « feriatum ab omoi solliciludine domus, ta.n iuteriori qnam
» Tunc vir sanctus disseru» iili de KsWic»
caplteortw
sW, et quasi in deliciis paradisi exsuliant«a..
:ii!onem
fusitisille prosequitur. Accessit Bernardo convaleseenti ad impetrandam in sacrq

supplebat, ut Beraardus sermo 8 e vigesim^

curalio Girardi germani sui, qui ejus vices io monaslerio ita
sexto iuCantica ci ascnbat spiritualium studiarum suorum profeclum. H*e vero sti:cua eraat orare, legwe,
mediiari, ct similia, ex sermone quinquagesimo primo in
Gaalica, n. 3. Sic beaUis Pater fUil
scribere,
Leoius: quo tenipw
peratmos quiudecim, id est a condi.o monasterio Claras-Yaliensi, ad scbisma
Petii
Europa, dieam erbis aair
magais arduisque rebus adliihiius, talis demum evasil, qualem i-ostea tola
t<«

versus, admirata est.

XXVI. Non magnus ilie N.coUus Faber, Luiovici Justi praeceptor, tesie FrancisM
i.n»erito itaque
Balbo in ejus Vita, cum Patres omues summopere venerari solitus eral, lum raaxime divum AugusiinBmj
cujua leotioni assidue inhawbai, «t ex recenuoribiis divum Bprnardnm,
quem uUimmn PaUum aoniifiOBai.
secujdum Augustinum, «juajn Bernardvis, nuUus rta
Kt certe hoc tlogium nullus veterum mefins meruorit
UuscUjr,
post wm: cum imlli aut sanetifse miraoulis et factis illusirieF, aut docttina purier. tradiaor.isve
ul Guillelmi
aut dicendi scribeadive modus divinior, aut denique major fuerii auetorilas. « Cuju» aaim, »

ue.rhis utar, « voluntati sic detulit, cujus consilie sia sc humiiiavit omnis wm saecularis, qu»m •colesiasiMW
sic eum li.nebanl, ul v.deatur
diinitalis altitudo? Keges superbi, prmtipes et lyranai, milites et raptores
iu eis impletum, quod in Evaugelio legitur Domiuusdixisse discipulis
suis Ecve, iuquit, dedi cobis poi«- •

eral. Sicul
tatem calcandi super serpenies {Luc. x), etc. 1'orro imer spirituales... longe ei alia auetorilas

lbid., libro i, n. 24.

(li) Vilrn libro i, n. 23. («»
(16) Uni., "i". S3, »0.
(12) Md., libro tu, u. l.

(13) ieii., a. 7.
29 PR/EPATIO GBNBMLIS. .
3Q

enim dieilur per propbetara de sanetis animalibus, quia eum herel vox supra firmamenlum, quod immi-
nebat capili corum, stabani, et submittsbanl alas suas (Eacch. i) : « sic hodie, » iuquit, k ubique lerrarum
spirituales quique, loquenlo eo seu tractante, stam cedendo ptecelenti, et sensibus ejus vel inteliigeniiis
submitlunt sensus vel inteliigcntius suas. Testantur hoc scripta ejus (16), » eto. Merito proinde Gfesarius
Heisterbacensis monachus ait lantam fuisse ejus auctoritaten», « at per unius os Bernardi purpurati patres,
reges, principesque terrarum, quasi per commune mundi oraeulum, loquerentur (17) » Haec sancli doctoris
exisiimatio ad nostran» usque aslalem propagata est, ut fidem faciuni iilustrium virorum de eo testimonia,
in quibus Bartholomanis a Martyribus, piissimus ille Braaarensis antistes, Bernardi cultor, et admirator,

qon infericrem locum obtinere debet.

XXVII. Hanc porto auctoritatem cum multa ei viventi conciliabant, tum maxime eximia ejus in honori-
bus ipsis humilitas, quo nihil, ipsius Bernardi judicio, sublimius (18). Audi Ernaldum « Plurima autera in :

enm probabilia ct laude digna concurrunt. Alii uamqoe doclrinam, alii mirantur miracula. Ego quidena, ait

ille, omnibus honorem defero: sed prae omnibus, quantum in me est, hoc sublimius duco, hoc pro-
bts
peasius prfedico, quod cum esset vas electionis, et nomen Christi coram gentibus et regibus ferret in-
trepidus eum obedirenl ei principes mundi, et ad muum ejus in omni natione starenl episcopi; cum ipsa
;

Romana Ecclesia sioguiari priyilegio ejus veneraretur oonsilia, et qoasi generali legatione concessa, subje-
cisset ei gentes et regsa ; cum etiam, quod gloriosius jmlieatur, facta ejus et verba eonbrmarentur miracuiis:
nunquam excessil, uunquamsupra se in mirabilibus ambulavit: scd dese semper humiliter sentirns, venera-
biiium operum non se auctorem credidit, sed ministrum;et cum essei omnium judicio sumrnus, suo sibi
judick» eonstiut intimus (19). » Quippe « vincebat sublimitatem nominis. humilitas cordis : nec tantum
potei-at unrveisus eum mundus erigere quantum se ipse dejicere solus (20). » Neque vero tanta sui demissio
el abjectio profectum ejus apud aiios minuebat, irao amplms augebat. « Nimirum quo humilior, eo semper
utilror fuit populo Dei ii omni doctriua salutari (21). »

XXYHI. Patiis sanclitati ex aequo respondebai sanctimonia lilionim, qua: in patris etiam gloriam reduu-
dabat. Testis ipsa Romana curia, qua? lnnocentium ad Claram-Vallem comitata cst. « Flebant episcopi, flebat
ipse summua pontifex et omnes mirabantur congregationis illius gravitatem, quod in tam solemni gaudio
;

oeuii omnium humi defixi, nusquam vagabunda cunositate circumferentur sed complosis palpebris, ipsi ;

neminem viderect, et ab omnibus viderenlur. Nihil in ecclcsia illa vidit Romanus quod euperet. Nulla ibi
supeilex ecrurn sollicitavit aspectum nihil in oraiorio, nisi nndos viderunt parietes, Solis monbus pote-
;

rat inhiare ambitio, nec damnosa poteral esse fratribus hujusiHodi praeda, cum minui non posset asportata

rcligio (22). » His columnis ac pra:sidiis fulta erat Bernardi auctoritas, adeo ut « austeiitatem suavitas
rnorum tolleret, auctoritatem sauctila^ eonservarof: quasi de cceio alferens inter homines miraculum
quoddnm conquisitae apud Deuin piusipiam liurnauiB purttatis (23). Porro saiieiitalem illaui ac puritatem
attestabantur iniracula, qua) adeo clara et illustria furrunt, ut eiiam ejus adversarii ea faterentur ; tam
crebra el frequentia, ut Bernardus ipse obftupesceret, apud Gaufridum (24).
XXIX. Non mirum proinde, si tanium potuit ejus auctoritas, primum quidem <c circa resuscitandum, » ut
Gllillelmus loquitur, in monasterico ordine antiqua1 reiigionis fervorem (23), » deinde, ex Gaufrido, « in

Catholtcorum moribus eorrigendis, in shismaticorum furoribus ccmprimendis, in ha reticorum erroribus

cenfuiandis (26). » Quod trjm cx ejus Vita, tum ex ejusdem scriptis, maxime ex epistoiis manifestum cst.

§ III. — De Bernardi profectu in emendandis moribus clericorum, rnovachorur»: et laicorum.

XXX. Corruptos sui s*culi mores passim luget ac depiorat vir sanctus, maxiine in Ecclesiae ministris, quo
rum plerosquo ad meliorem frugem adcluxit: adeo ut tota Ecclesia; ac cleri, imprimis Callicani, faeies suis
monitis ac sermonibus penitus immutala luerit, ei in antiquum decus restiiula. Quippe Eugenium,, virum
sanctissiimun, Romanaft sedi suppeditasit, atque in eo Roimmos pontifioes omnes ad rectam et legitimam
sua5 dignitatis administrationem erudivit ei accendil, libi*is editis de Considciatione, plane divinis. ia
episcopis Henvicum Senonensem, Ste|'liiuum 1'arisieusein, aliosque pennultos ab iuIico vivendi jjenere-
ad mores episcopali ordine dignos revpcavil : multos etiam e suis, in aliorum exempluni, episcopot- pro-
tuiit (27) Ciericis omnihitb a^hiiarh monita dedit iu sermone de Convcrsione, ad clericos. Qua? omnia
si quis accurate viac-re cupit, legat librum sexfum de Vii.a sancti Bernardi galbce edila, cujus, FitEt tres

lihri posterioies ex ejus scriplis rnagna cum pietatt et cum insigni dcleciu contexti sunl, De moribis el

cfticio episcoiioruui legenda irriprimis epistoia quadragcsima secunda :id Henncum Senoneusem, qua 1 in

Trac^atunni ;lassem modo tomo secundo relata est. Merito iiaque in hbrode episcopis Yirdnnensibus dicnur

tlb) Vitae bbro ., n 70. (22) Vitcm libro u, a. G.

(17) De'm!racutu. lib. siv, cap. u (23) il/id , hbro tu, n. 21 . 61 libio i, n 28.
(48) Hmnihu w
De laudibus Vir^inis, n 9 (24) Ibib., libro m, n 20
(19) Vil,f lihro u, n. 25- hl) Guillelml/S, lib.i, n 42.
(20) Ihtj.,
iibroiu, n. 22. (26) Gauindus, libini n. 12.
>2i) IbtrL, n. 8 (27) Virce libro il, n 49
 32
3t
PSiEFlTIO GBNEHilcLlS.
inquit auctor, « innituntur (28). >
is esse Bernardus, cujus conciliis regna Eeclesi* Gallican» hodie, »
«
'
ne ipsius quidem stikra, i>cet eximius, totam
XXXI Erat in eo rnirifica dicendi gratia, « ut uon posset
relincre fervorera. » Quippe « placabilem, et persuasibilem et ernditam lingiiam
illam dulcedinem. totutn
consalatio
dederal ei Deus ut sciret quem et
quando deberet proferre sermonem; quibus yideucet
ul nosse poterunt aliqiiatemus qui eyr- legerint
ve'"obsecralio quibus exbortatio congrueret vel increpatio
:

Quod si ejns scnp.a legendo ita

scripta longe minus ao eis, qui verba ejr.s ssepius audierunt (29). «
elsi
Non itaque mirum, quod Deus tot et tanla, in
accendimur, qnanto magis"illi qui loqaeatenaudiebantf
sui temporis iioniitium salutern per eum
operatus est.
eodem patrata sint ad monastici msliluti
....
pnmigemum
XXXII Quis vero explicet, quse et quanta ab
ejus bac de re epistote ac scripliones, hber de
fervorem denuo suscitandum? Testantur hoc eximiae
abbatem, variique serniones: in quibus monachos ad
Prscepto et Dispeosatioue, apologia ad GuilleTmimi
veterum Palrum primarium institutum animavit, zd est, ad poeniienUB
retinendum revocandumque
jabo.es austeiitates, modestiam el humilitatem,
paupcrtatem, mundi contemptum, amorera sohtudiuis
totius rei monasli&e cardioem versari intelligebat.
Hiuc
ac silentii et ad continuum profectum: in quihns
Venerahiiis in epistola, quJB est inter Bernardinas ducentesima vigesima nona,
non immerito Petrus
innititur monaslici ordi.vis sedifkium : » ac «
mtiium
vocat eum n. 30 « Lacteam fortemque coiummun, cui
Laiinse Eeclesise suo teropore insi-
sed et
sidas, » quod « exemplo, verhoque non solum
monachis, toti

gniter lucem donavit. »

.

V.rdur.errsibus, duos ordines, Cistercienseta et

XXXIII. Laureniius de Leodio in lihro de Episcopis
obumbrantibus : « quorura unus CHstoN
Pramonstrafensem, comparat com dnobus cberubin propitiatorium
nominis ahhate, monasticum ordinem, jam peae lapsum, ad pr.mam
crensis ducc Bernardo sanctissimi
par islud temporis, » inquil, « trwnmnm,
apostolic» vltse normam reparavit.» Et « Cisiercicnsis quidem,
rt numeri accrevit; et usque m Barbaros Sar-
jam in ducentas circiter abbatias magni nominis, nftriti,
Tanlum potuit Bernardi fama et opmio sanctitatis»
matas et extremos Seythas jam diffundi ccepit (30). »

Bernardum aluronuro habuit, quas'

ejusque discioulorum Inde facturri est, ut ordinis Cisierciensis, qui
!

monasterio Clarse-Vallensi tlictus onio Clarae-Vallensis suo

fundator habitus sit ipse Bernardus, ab ejusque
Bernardi, rtsi id vetuil Innocentius Vfll in lilteris unionis mouasteni Clarae-
Wipore; imo poslea rt sancti

Valleusis cum Cisierciensi. Hinc in litteris Alberonis episcopi

Virdunensis apud Laurentium de Leodio mcx
de ordine Clars-Vallensi (31); el a Pefcro
laudatum, abbates Triuro-Fonlium et de Caladia mcuntur « «

«'
Cisterciensis sive Clarae-Vallis ordo . vocatur primo, epistola vigcsiras quarta. Sic .n
in libro
Cellensi
est ordine quadringentesima trigesima quinta ioier
Bernar-
epistola Samsonis ftemenris antistitis, qme
dinas, ordinis Ciara-Vallensismentio non semel hahetur. Quanquam dici potest, ordinis Clarae-Vallensis
nomiiie lineam tantum Clara?.-Va!)ensem, non totum ordinem, sspius designari.
Sernasdo districiio cl
XXXIV quanta fuevit sive Cistercionsium, Sive Clarae-Vallensium sub
Qualis ac
Hltens ac
rigiditas, non est necesse hoc loco exponere, quando id satis superque patet tum ex Baroardi
maxime ex hhro primo, cu P b, uhi primi C!,r«-Vailis incote Deo
servisse
tnm ex ipsius
scriptis, Viia, .

in frigore et.nuditate, in vigiliis multis. Pulraentana

memorantur« La paupertate spirif.s, in fame et siti,

Pauisex hordeo, ot vicia, et roilio erat. » Ila Suillelmus leshs oculatus-

s*pius ex foliis fagi conficiebant.
olu«, faba, puiies, panisqua cibarius cum aqna, i Cistwcicn-
BToard» in epistola prima, ad Robertum, «

deiicise perhibentur. Nec apud Fastredum in epistola sua iuter Bemardinas. « Tanta m abo ;
af
sinm aliss

epistola septuagesrrna secunda, « ut daobus tantum pulmenlis

cimonia.i inquil Stephanos Tornaccnsis in
Ipsi pisce lanto rarius-«tuniur, quanto
utantur, qu3e auL ager ex leguminibus, aut ex oleribus horlus afiert.
frequentius apud eos audiri solet, quara videri. » Plura videris apud
etimdem auctorem, el apud Petrum

Cftllensem. Perseveravil hic ordinis vigor non modo ad fidem saeculi duodecimi, quod piiet ex Petn Bl«-
teslante Jajobo a
serisis epistola octogesima secunda r sed etiam iiltra medium ssculum decimutn terlium

Vitriaco in Historia? orientalis et occidentalis capite dccimo lertio « Cames, » inquit, « nisi m gravi tnfir-
:

mitatenon manducanl. Pisclbiis, ovis, lacte, et caseo non vescuntur communiter. »

Galli eiiam nunc reflorcscere conspicimus in iissimis monacms beata?

iiamdem vitff severitatem nos |

qai suse puritate, austeriiate, KBhtudinis

Mariffl rie Trapa, aliisque nonriulls eorum imitaioribns : vilae

amore, sile.ntio, iabore, aliisquc adigiosis virtulibus, fd tactu possibik astruunt, quod de Bemardo, e^s
que fiisciouhs ie^ebamus, r.ec fere crebebamus. , ,

fragiliorcm « a pnnci-
XXXV Subjungit idem Jacobus a Vitiiaco in capite sequenti, feminarum sexum
ansu.n nou fuisse; sed id demum in morein postea
pio ordiuis ad taiilsfi districlionw severilatem » aspirare
soxus. Id
venisse. Ve.umumen Bernardo nou fuit omniuo expnrs isiius insliluti feimneus
vive.ue ipso
agit de
probat Elermannus Laudunensis monachus in libro lertio de Miraculis sancl* Mari», cap. 17. ubi
Monsteriolo, Cisierciensium virginum ud Laudunum partlieooue, a Birihwomoao episcopc, consinicio :
ra

(30) Spiagelii torno Xli, pag.

325.
,28) Spicilegii lomo XII, pag. 311.
(29) Vitce libro IH, u. 7.
'
(31) ibid., pag. 322.
33 PRjEPATiO GRNERALIS. 34
quo sanclimoqiales sub Guiburge ab&tissa. t depositis oranibus lineis indumentis aique pelliciis, soli6
tunicis laueis uiebantur ; et nou soium nendo vel texendo, sed eliam in agris fodiendo, et cum securi et
ji^uue silvam succisam exslirpanito, spinas et vepres evellendo, manibus propriis assidue laboraates, cum
silemio victum s:bi quserebant, vitanii.|ue Clarae-Vallensium monachorurn pcr omdia imitabantur. »

XXXVI. Longius progrederelur oratio, si quotquot Bernardus ad moiiasticam vitam pertraxit, illustriores
utriusque sexus liomines, quos seilicei novimus, iu medium adduceremus: qualcs iuere Heuricus, Ludovici VI
Francorum regis iilius, Ermengardis Britannise ducissa, Adelais Lotiiannjiae, etalii, aliasque innumerse.
Vcrum iilud paulo ininus prajdicandura el miraudum, quod hominibus in sseculo remaneniibus piissimam
et rectissimam vivendi raiionem persuasil. « Adhaesit omnibus quidem ex principibus comes Theo-
ei prae
baldus, et se, et sua in subsidja Clarse-Vailis exposuit, et in manibus abbati-; posuit animam suam, deposita
altiiUiiine pnneipali, se iiuer servos Dei conservum exiiibens, non domjium, ul obedirel ad omnia, quse»

cunque domus illius inhnii postulassent (32). » Quid tanlus princeps, monente et hortante Bernardo, prae-
stiterit, tum in eonslruetidis, dotandis juvandisque monasteriis, lum in egenis sublevandis, tum denique
iu
exercenda optimi prir.cipis oiticio, testis est Ernaldus abbas, ex quo praemissa retulimus : testes etiam
Bernarui episioise de eodem. Theobaldi pium sludiun» semulabalur nobiiis et illustris femina Beatrix, ut
discimus ex epistola centesima dccima octava. Denique, quantum iJeruardi auctoritas in corrigendis homi-
num moribus valuerit, exemplo est couversio Guiilelmi Aquilanite ducis, qucm ex pertinacissimo schisma-
tico obsequentissimum et piissimtim prineipem effecit (33). Dt pauws cum Gaufrido absolvam « Quae :

scelera non arguit? quse odia non exstinxit? qu« seaodala non compescuit? quse schismita r.on resarcivit?
ijiias haBieses aou confutavit (34)? » Verum hsee duo postrema, nempe quse ad schismaia et hsereses perti-
neni, peeuliareni exiguut tractationem.

§ IV. — De schismate Anacleti per sanctam Bernardnm compresso.

XXXVII. Etsi Baronius, aliique scriptores ecelesiastici, de shismate, post Honorii II obiium, anno 1130,
Innoceniium inter <n Aiiacletum conlialo, multa scripsere ; nonnulla tamen ampliori explicatione egent,
quse ex veterum monumentorum, leetiooe suppiere couabimur, ad illustrandas Bernardi lioc de argumento
epistolas; atque, ut oidine precedat oralio, primo quidem inquirendum, qoaJes Gregorius de Sancto Angelo
cardinalis, et Petnis Leonis (natfl hsee Innoceniii et Auacleti prima nomtna erant) anle schisma fuerint.
Deinde propins considcranda innocentii elcctio, ejusque accidentia ei conditiones, atquc- Anacleti oppositio.
Postremo quiH exinde consecutum sit, investigt.ndum.
XXXVIH. Petrus Lcot;is, ex gente Leonina
Romanu», ex monacho Cluniacensi creatus est primum (si
Onnphrio credimns) a Paschali II, diaconus cardinalis
tit. sanctorum Cosmaa et Damiani dein a Callisto II, :

presbyier cardinalis Sanclse Marise trans Tiberim, l.it. Callisti, anno i 120. « Fuit hic Petrus, » uti
es
Chronico Mauriniacensi discimus, « Petri filins, tilii Leonis. Leo vero a Judaismo pascha, » il est
transitum,
« faciens ad Christum, a Leone baptizari, et cjus nomine meruit insigmri. » Leo.iem IX interpretare.
c Hic
vir, » sciiicet Leo ex Judaeis, c quia scienlissimus erai, in curia Romaira
magnifious effectus, genuil
tiliumnomiue Petrum, magnse fatnas, maguseque potentiae post futurum. £a tempesialc inter regem Teuto-
nicorum, qui ex successione Caroli .Magni Romanorum patricius er.it, et Ecclesiam Piomanam illa
turbu-
lenlissima de invesMuris oria est seditio. In qua vir ille in tantum armis sirenuus, consilio providus, et
Ecclesrae Romame S-delis exslitit, ut ei cun cseteris inunitionibus, quse Romse sunt, illa n quoque, quas
iiiius urhis videtur obtinere simililudinem, turrim dico Crescentii, qn* a parte Galliarum in pirte Tiberiui
pontis sila est, papa commitl ret, et eum prai caeteris familiarem haberel. Hac occasione mir.ibihter excres-
cens, quotidie sui rnelior efficiebatur, ei diviiiis, possessio;dbus, honoribus
augmentabr.iur. » Haec prsemit-
tenda fuerunt, quontam ex Petri geiiere, Judaismo, potentia, turre Crescentii
(arcem Sancli Angeii appei-
lant) qua Anaclelus se tutabatur, ieudet rei gestae noiitia. Pergit
cnronograplms Mauriniacensis « Inter :

cseteram sobolem, cujus pluiima mullitudine sexus ustriusqae a quibusdam Aniichristus

gloriabatur, genuit
hunc Petrum.de quo sermo nunc esl : qui iitteris traditus, a quibusdam Antiehristi prieambulus appel-
[abalur. » Hoc convicium ex consequentibus seu ex eventuei imposilum existimem. « Iste siuciii gratia
Ga'lias atque Parisius adiit et cum repatriarel, apud Cluniacura, aittssimum atque sanctissimum
:
cueuo-
bium monachilem habitum induit Aliquantisper inibi regularibus insiitutionibus imbuius, a pap:. Pas-
ch-ili II patris admonitione reirahitur ad curiamjet cardin.ilis effectus tempore Callisti 'papse, cum eodem
Gregorio, qui postea lnnocentins II, missu^ a Gallias, Carr.oti, Beivacique concilia celebravit. »
i
Niilia hic
mentio ue tituio diacoui cardii.alis, quem titulum Petro Leonis
Paschale concessum tuissc Onuphrius a
tra-Jit qua in re potior psi auetoritas curonographi Mauriniacensis, ejus temporis asqu.iiis.
:

XXXIX. Gregoriiis diaconus cardinalis tit. Sancli Angeli ab Urbano II creaUis dicitur; ac deinde legaius
a Callisto 11 in Galliam missus cum 1'etro Leonis, anno 1124, Sagium Ni u: ri aiem cum eo acccsslt,

(32) Yitat libro n, n. 52. Md.

(34) t
libro m. u. 30.
(33) Md., n. 37 sqq.
 HtffMRr SHtHML»- *
35
S,epSani e^hBMtemis
taelepH«e&»8eribU Vm*srtius m Kbre«e«do
d* Vlfe

S
tpsfe
cT

u
Sr G
4V .

iTi
O-eerico (36). De

«
feeetleutiseimi quoq.e «rdinales, Gregorius

slisma 'fuit cum in Galliam missi, in partfru.

*
riter eonvenerun,
',
Et quidem

«orius S.neU Angeti dfacom* cardm.na

«rdus quasdamcpistolas
Lemovicis legatione
constitutioni

apudChesnium: « Ego Petrus.edisapost.te

ct
Sugerii
sua
inter qaoS p**modma de paptta
fungerentar
abtatis anno Iffi
et
.4 hune v,mm Det »

presbyier cardmal.s ot legatus laudo e« con.rmo.

.postolicm sedis legatus (36), etc. . Eodem tempere Ber-

Diacono cardinali leg.to, nhmrnm

scripsit Petro
e
Petms L«m»,

^J m
seb^^.mbo

^Zr^SZ
Kanr.oo opmatus sum. At cum Pet um ,.!um
esse Petrutn Leonis aiiquando «.
".equente.: quem ipsum
conste* ep.sto!» ,te Petro Leonis
tfi Ber ardus Iribit,
diaconum, non pre.byterum «.«Knriern fuk». ;

^venire on possunt, qui sfce dubio «.byter eardin.li* erat, *_prdtat un ra 0n

pm m » ™ ^"«™
mox adduecmus. Aepie
ams sed etiam prsmisWipsius Pelri .otaeripiio,
S; 1
atqueg.gerii te.timomum,

diaconus cardin.l.sac legatu*, qui Bern.rdi

s.periere, epktote
«.««wttim. ejuaqiw
qued
«l.
fautorea PoftUam»,
P^
Galtam
iwipk *»» £
abbatem Clouaceneem
fcerit qui adversus Pouthim
rei auettrem tabemss Potrum
Y«ner.tmem m lUat^efflrfo d.
aTessit ex m.ndat. Honorii papte ; cuj„*
C.lktus, nee >e «hnore. p*
Sac is cap 3**«££
« .iam e vita supra scriptu, venerandu. papa
uni«r tunmUim ™«h>., m,s.6de
tant*Eoe*s* . Cluniacensis .
!m Houoriumacceperatsuccessorem. ffie
s.e veca*anmr, omncs
cardinali, Pontinm elPonti.nos, qui to»
fateresuo egato.dcmiuo scilieet Petro
.«bemale.cendemnavi,. . Cums «ro tit», » card,-
Siunc o siWLugdunen» primate Hnbaldo.
lerribili
Leoms, eo nomme
„t is fuer tnon factle esi der.uire:
nam plures tunc temporis erant. prmter Petrum
Pertuensis, Prtru. Pis.nus tiu Sanct* Petrus^ Burgundus Sm».
^ Laies ^imirumPetrus episcopus l anno 1«5. Pet us M
^quilii, qui prima Honorii creatH>r.e promotue
S Sancti Marcelii Petrus tit. Lancli
'

demum biennio post Petrus d.acouus tu.

S...CUB Anastasia, anno sequente, ac
p esbyter cardi n ai ; s l!t . wnptoe v.dentur.
Sancti Adriani Sed ante horum
duorum crealionem Bernardi ep^ala;
pontifex medio februario .nni i!30. Pra,cede
B tem ass^at MO|t.pb»
XL tnTre 'nmritur Honorius
anni initium a Pascbate deducebatur Tum . cardmales^ ,
MaurinicSs de more Gulie.no. qno novi
" . iuibi aderant, et Hono.,0
.nfirmanti assede-
Wemch ographus, . qui cum cancllario i Haimerico scient.a ac rehg.one P r=eclarum
. eum scilicet quem modo laudabamus, .
n Gregori m quemdam mduunl msigmbus. Id dhus
et n imis fe tinanler, ut
a quibusdam d.citur, pontificalibus
bT^rJficm
1 'en ationis factum dicunt,
ut Petrum quemdam, qui smcular^r ad P a P atum videbantur
aspuarj

EC«W«
Jr
g tia UlE aupenus de eo retulUBM,
T«,rfn«t*.rentar
P
Fuit hic. filil Leonis, , et csetera,
Petrns Petri fiiius,

inlibro de Vita Ludovici Grossi, ubi ait, .

g
tumuhum eonseos.sse apud
m^ores
Sanctum
q
W. Ked».
exst,ncto Honorio, ad removeudum
Eecleste , .
^Sal. res »
Romano more celebrem fieri electionem. . Al . qu> ass.du.tate
Mafcum
et hmihSr
noo alibi

o
et nonnisi

; nqui()res
communiter
aposlo!ici fnerant, timore tumultnant.um Romanorum ^<™~'~ e
aud Z e ntequam publicaretur domini
summum
papm dccessus, personan, venerab. lem,
elegisse poutificem : qui autem Petrt Leoms ^f^"J^.
part. lavebaut, af ud
intl diaconum Gregorium, .psum eumdom
dominique pap. raorte comperta
Wum Marcum pro paeto-ahos invitantes convenisse;
presbyterum, multorum, et episcoporum, et cardtnahum et
>f«mM
P r m Leo s cardinale. pern.c.osum conflalum fu.sse. ?no.
. sicque scnisma
BoZorum nobilium cor.sensu votive elegisse:
eligentium ccetu facta. . Cum autem r,n

S
fta u e at
'"
nnoc n.ii elec.io

mm
Leon.s pars mrnp.reniumsnffr.po,.
P jr »—
sed prapropera, nec ab universo
:

addit Sugerius, . tum Romanm nobilitatis

CraUi ttm navigio descendit, . nuntiisque
presidm prmvaleret; .
ad regem Ludowflnm
„
1J Ludovicuf Stampas indicit . conci.ium archiepueoporum,

KSr;
TTvZul
J^°P" L S-olem
rsrr^mTopem
de.tin.Ub, . p

SSi^^^SL-i
«

- - tZ TZ, aulre
n lil.ro secando
;

de ejus Vita, cap 1.

usque; cujus
el eorum consilio magis de persona,
qna. i

Bern.rdo. in cujus suffragiun. totius concilii vota

e!e,

COn

Sub hsee Sugerius, uuipse perseqmlur, majidrtp

loci abbas
reg, S

Petrus Venerabilis.et monach.

v.ges,^ ,
=
Anacte^

Jo1 q o d
'
sTo, Innocentium pra.uierant,
ut postea notabimus ad epistolam cen.esimam

£Z ZaZ usque ad Floriacense sancii Benedicti

monasteriuni cum reg.na et Gh.ssuis p.pe occurru,

l!vrSr^, ad sepulcrum Petri inclinans, pedibns cju,

procumbit. . L;us e.,.mplo

PWM*
•
„1
III»,
JetoS;
obedientiam ei
q
it.d em

Lotharingorum. Cui cum imperaior Loth.rius

Carnotum
innocentio occurrens,.devoussi.ne

promit.it. Innocentius vero

eivitate Leodii cum magno
occurr.sset .n plalea
ped.bus ejus

arco,ep,scoporam
an.e ep.scopalem
. visitando Galhcanam Ecciesmm, rf p «m

« ScTnorum et Teutonici regni optimatum collegio celeberrime ;

acdpiens, tanquam dom.num deduceb .

equi
anfmannSn defendendun,, alia frenu.n
suppodiando deportans,
albi
celsitudiuem patermtaUs ejus not.s et .gnot.s
WndenteJv2 tota statione , eum

(36) Chesnius, tomo IV pag. 547.

(35) Ordericus, lib. n. p. 877.
 37 PR^FATIO GfiMRAt/if. gg
ckrifieavi*. » Hseoarino 1130gesta: abi Sugerius silet de Cernardo, quem assiduum Jnnoc«nii aoEniiom
itineris per Galliam fuisse ex Ernaldo discimus.

XLI. Anlpquam cieiera persequamur, mm ab re fuerit observare, quid tunc temporis Leodii actum sit
ici explicant Annales Magdeburgenscs seu Saxonici mss. adannumil31: « Dominica anle mediam Qua'_
dragesimam, undecimo Kalendas aprilis, celeberrimus conventus triginta et sex episcoporum et principum
fit Leodii, doinno aposlolico Innocentio et rege Lothario ac regina praesentibus; ubi multa
tam deecclesias-
ticis quam de regni uulitaiibus provide ordinata sunt. Ibidem Ualberstadensis
episcopus Otto, ab Honotio
papa jam tiiennio episccpatu privatus, intervenlu regis et principum, officii sui restitutionem
promeiuit. »
Erualdus tradit, eo in conventu actum de investituris, quas tandem Lotharius, agenle Bernardo,
Ecclesiae
remiserit. Hoc concilium praecesserat syuodus Wirceburgensis; uti habentiidem
Annales, ab auctore
aequali scripti. «'Concilium sexdecim episcoporum mense octobri a rege Wirceburgi congregalur, cui adfuit
arcbiepiscopus Ravennte, aposiolicae sedis legatus ubi Gregorius, qni el Imiocentius, qui Petro Leoni in
:

eJectione praevaluit, a Lotbario rege et omnibus ibi coogregalis eligitur et confirmatur. »

XLII. Post eonvenlum Leodiensem Innocentius, teste Sugerio, remeat in Franciam

^ Paschte festum apud
Saactum Dionysium transigit et « transaclis triBus post Pascha diebus » Parisios accedit. « Exinde Gallia- ,

rum ecclesias visitando, et de earum copia cum per terram aliquautisper

inopite sute defectum supplendo,
deambulusset. Compendii demorari elegit. Subiode concilio Remis habito, ut tradit Sugerius, et quidem
»
decimo quarto Kalendas novembris, testante Dodechino, ibidem Ludovicus Junior regia insignia
ab Inno-
centio accepit octavo Kalendas easdem, prout notavit Robertus Sigeberti continualor.
Annales Saxonici
mauuscripti ad annum 1131 « Innocentius papa, iterum collcctis ecclesiasticis viris, » id est post
:
synodum
Leodiensem, « et fidelium turbis, apud Remensem urbem in festo sancti
Lucae grandi synodo per* aliquot
dies prasidebat. » Addit Sugerius, papam « soluto conciho, » Amissiodori moras egisse; ac demum cum
Lothario repetiisse Italiam. Auiissiodori moram chronographus concilio Remensi postponit.
XLM. Eruaidus in libro secundo de VUa Bernardi, capite primo, concilium Remense aut Leodiense
collocat, atque Innouentiura Leodio Claram-Vallem, ac deinde, post brevem in Gallia moram cum Lotharto
Romam contendisse sccibit. At synodum
Rumensem Leodieasi posteriorem esse eonstat, tum ex Sugerii
narratione, tum ex Annaiibus Saxonicis, sed maxime ex Chronico Mauriniacensi, in quo
Innceentii iter
accurate deseribitur. Tradil quippe chronographus, post
agnitum Carnoti ab Hearico Aaglorum rege
Innocentium, « statulum fuisse in curia ad patricium Romanorum
et Teutonicorum regem iter dirigere,
etdeCaraoto stalione prima apuJ Mauriniacum hospitari, » quod Benedictinorum raonasterium
est iii
suburbio Stampensi. In illo eero comitatu, praeter episcopos et cardinales,
adfuisse « Bcrnardara abbalem
Claranuu-valiiura, qui iunc lemporisiu Gallia diviiu verbi famosissimus
praedicator erat; » et Petrum
Abselardum muiwehum et abbaiem, qui « vir religiosus, et excellenusstmarum, * id est theologicarum.,
« rector scholarum t diciiur. Mauriniacensis ecclesiae delicatione fccta, c luce lertia dominus papa cum suo
comitatu disecssit, ei ad.suum coiloqiiium, quod apud Leodium fait, profectus est... Exinde fediens
Inuoceuuus ad Gailiain, diuquo Autissiodori commoralus, cum tempus convocati coneilii, quod in feslivitale
heati Luete evangelistie Remis ceiebraturus erat, apnropiuquaret, conciliato prius apud Turonum Gaufrido
atartello.rursus per Aurelianensejn, Stampensemque rediens provinciuui,
.
sua praeseutia, Parisius illuslra-
VU. » .faterea Phiiippi regis designaii
mors accidit. Moriis hujus audito nuntio, papa prsecordialjter per-
molus, miUit a iatere suo ad consohmdum regem venerabiles episcopos,
Gaufridum Catalaunensem, et
Matthssum Albanensem- » Tuni Reuws profectus, in frequenti synodo t.udovicum regem solemniter inungit.
Luterae obedientiae. et fidei indires ei mitlimtur a Lothario Alamannorum, et ab Heurico Anglorum, itidem-
que ab HiWefonso soniore citerioris, et juniore interioris Hispanias regibus. Ad ha?c iogenti gaudio ponti-
ficem recrearunt « ffSceltentissimorum eremitarum Carthusiensium quemdanT venerabilem
litterje, quse per
abbatem de or.Jiae Cistfllensi d«laite, et iu conciiio per Gaulridnm Carnotensem epiecopum recitata; sunt. >
Abbas iate erat Ponlinkcensis, ue ope Hugo, ut tesiantur litterae, quas idem chronographus refert in fhje
Iibri secundi. Addit initio tertii, Innocenlium pa,u!o post coneilium Remeuse, Romam cepeUisse. « Sed quia
Pctru», lujuoius convicarius, maximam partem sibi soeiaverat civitatis, Innoceotiits ecclesiam beati Petri, in
qua divini sacerdotii dignitas .pendebat, solus per se obtinuit:
Petrnsvero Lateranensis palaUi sedem,'ad
quam imperiaiis cclsituoQ pertioet, occupavit. » IixsUnt hac de litteraj
Loiharii imperatoris in tomo sexto
Spicilegi!, in quibus NorberHia archiepiscop^is
MagdebHrgensis cancellarii tituio afScitur, nempe vices
ageus Brunoi.is Colanien is, ut legitur in Chranico Saxonico, qui Bruao in Italiam cum imperatore pro-
feclus nou fuerat. Vernm Inaocentius eivitati consuleos , Pisas se contuiit, ibique ad mortem u^que Petri
demoruus esl, id est a I anuttm U37.
XLIV. Petrus temporis, seu Anacietus, nihil aon molitur, ut quoscuaque insigniores viros ad
inieres.
partes suas adjtmgat. Bx episcopis ei adluesit
Girardus Engolismensis, qui cum tegati munu» sub ponti-
ttcibtts prcximis gessisset, iHud idem vel ab Anacleto impeivare in voOs habuit. Mem Guisielmum Picta-
vorum coraitem ad Auacletum pcri.raxit.- Pneterea Rogerium Apuliie dueem ut stbi conciliaret AaaclaUis.
 ^ ,, " 40
:

" .„.» ie«t<> Ctrderic© in Ubre duodecimo (37),

InepistoIisAnac.etipont,
nium eduse, nna est, m ^^J^^^M^
qua vei ememu ^
h .
lenlia coademnavil.
quem, # .
«« «««» erat,

et ex Vte libro secundo, capp. 6

XLVI. Superest hic agendum

de Girardo Engobsnmns.
Uxoven^
ei7, 1D,e
^"";
P 1

^ cujus mores egregie

^^
descripsit ArnuUu»

eum edll0> quem Acher.us

t affl Sagiens
I sarehidiaconus
de.nepiscopus
1 '^ *^™.^ Norlhmannum ob patero* donms fami-
,

•^^
—
Spic.legn lyprs
.oster in tomo seoundo Eogolismensis Eeclesis, nU« cs.lum
Viarem inopiaminde
qualemcunquc ,
Lle.i* sus
profedum, et . «... .
eligentium discord.a conseqneretur

conferre crimina impuni a

rchnqu egaU ^^3SUf. - f»
mun us a summ
sa
obscuro loco
ponnfice
P quarere
'

^
. natis,
et
«**«*
impelrare,
^
a-fiBial-g^W^*^^^"*^!^ ad PetriLeonis partes
co..ce..Lse

mtt^-rf^^^-^^J^SJTSi ad lioes Occidenlis interjacei, ejus

^unl
a que ipsi uova legauo
£ret
"^"^ges
coucessa est, ut

subjectum esset; adj.ctumque

u K
pel . ejus, ibi

Anacleti partes
etiam . esset iega.io. »
pertraheret;
Hac
sed
diiioni
^T^^S» ad
vero dignitate accepta
fru^ictaviensU
«g-^
ac Lomovicen....

Girardun. Ecclesi* Burdigalens,

Dem
salis egi.se, ut

mcubass , ep,
^^^2^,.
Angiorum

^acieti
^farios sabstituis.e : ipsom
qU od etiam

faulores Arnuifus
etiam

enumcrans, tta
taU« »

^^
Bernard., cap. ojrad L
as,nn
Ubrose,.ndod ,Vi 1 1

Leo m
[(fmeBI0 JudskaJ corrupuom.
^
=
e.
Infi.lc!i. universifas illa, quam seqaer.s, 1 et, .
p ,.,
.
av „, n9 s
su b il :

S
mem a :<r.^
tituse.pia^et.yrannus
..»•.... d.. >™°; a = ob repu!
Arnulfos, o.nms .m-
.m petmenis

cmnes a-liicitnr, volu, tai

OIMua m ancipatus errori. . ft. Anaclel.

a
,nn« :ps, omn,> ho
-
„

«^«
JarL
P a«emvvero neslram,
•
. inquit
^.^. ^^ .^ tr«um
perator.omnisrex.omoh tramt,

iaPhonorc. . Sed « horum in

boc m.h. cons nsu.»p r*c
,pu«
^
^ ««"_ J
esse ex palle e0 n-

tenet auctoritas, quibus

vcrsatio perhibe.ur
da.um cst
:
qualcs revera
^T^Si *££" *«*«;
J^^^JJl ^l^ ^derunt. .
£
toc AmuKus » Giraro^,
* *»
veiCluniaceu.imonaslenopronaentes.lac.ssuffi^^^^ ^^ inqmV;
*^MpntaM
„

*^
^
scripSli

k^^M™
J quod non vel ipse cogaovcrim,
attm
vei auc ore
il
X^Ju£^,
m«jWj- .
vel qnod saUem fama
J^ ^.^
pubiica
Girardus
nw
ad ep^tolam een te«m»

^^^H^Z^S^ ^ W ^«J^g
affirmct.»Deeopturainnoa S regionem, ipsms
anno H36. Tunc Gaufridus
quoqne Aqu.tiniee, stnd.ose
«rcu.ens onu. a .anuarum
^c
mn,m
*»*
Ga.lia-

V ^ ^" ^ ^"
cbri S malis uaotioBB
Tusculanens.s «H eorum c
Llauctor oblentor, vel G.lo
'
Mau .
-»--« uU iu clironiCl
.
et .t^ g
oLdictioncschismaf, tempore
propr., mand. p
JJ^ ^
-^ -»^
Scd diuuu, b.s
riaiaccnsis i.bro m.

elm o,ibus.cirevolucrit,ieg
at
STkSlS..
T™ouiu-i mo.
tt
U
•

^.muu, .osdune, r
u. •
Paschaiis II

.^ ^
liuena de legat.one
G.ra.-uo

|lf|j wmc
cummissa
XLVIL
rxslant in S^cilcgu tomo
Per funcs.a

Idn.r. confecerit, ex ejU

ac diuturna
s Vits et
.erl.o

scm.mat. S

ep.stol..,
.

dta tempor quan

>

Sm JS* Auacle.o
,

os Be

anno
^^ susl ;„aeni:
^ }
.
quo.

,1««'J^c
^
1 I

o
^'.2
—
tandem opera
profectus est, ejusque
^1», qaam ut oppor I--
...b s i.iuer..nt, . non^ un i1
Viclore... aulipapa... 'uidem ipsa V.ctor . ad ,

^ ;

rErTm^^^
»
pedes addu.it (38,
XLVill. tanti beneficn,
quas habebant possess.o
omnmus
. I«C mnesU
^^^X^ «—
max.mc per Bemardum
f " ^'^
^ ^^ WJJ.
«"
iBCOnsu ;ii s
m0 ,esu.
°'
iis ad
Bcrnard,
"
.inos ejus.nodi
^
acccrsivj.
ex
decim* peninebant. Et
h*c nova d,s ui.or.un ca«.a.
qn«
MuU^mg n.
- P
^ ^ ^
«V ~—
e
Llun.acen.es
Conqu'estisuntpoT.ssimum imedc
re
RC .. uses viciBum
. , .

affercbatur eoque
^^^^S^^^ ^ ^***
^^
[nnoccntii liberalitate :

Cisterciensium monasterium , M.ratoru.m qu* sunt iu.er

^altcra S. Bernardi,
Slb ,

pons^um
potissimun. ,«m^m
im,
d , u
^
P^x V u , .
easdem

= ^ u0jiric ad
epistol*
Uistoriam explicaut epistote ,

Bernardinas ducente..ma
v.ges.ma octa^aet «'«^- e , ;m regiones
permaaaviU
exsuncla cst Us dla sed pioce.
w p
a;ias
uomme.
Nequeve.ro.tatim , .
pi SCO p, Ca.uuariens.s
^cunda, ,.«. Richar^ aroaieSjp.
XLIX. patet ex ep.s.oia o 6 togc..ma
Id ^
xU, P»g- 4J8 - v
(37) Ordericus, lih.
'
4t PRjEFATIO GENEBALIS. *2

convemui
abbati et Cisterciensi > scripsit. In ea enim epistota, prsemissis Ciaterciensium
Petnis Blesensis «

eorum famam deeoiorari, quod monaehis el clericis deeimas auferrent. Et quse

laudibus, subdit in uno « ^

est, » ail, « haec injuriosa immunitas, ul exempti decimarum solutione, quibus obnoxia? terra?
siiis a

erant, antequam vestra: essent et qua? solutse ; sunt hactenus, non personarum obtentu, «ed. terrilorii

ralione ? Siin vestrani possessionera terras devolutse sunt, quare in lioc periciilaiur alienum jus ? nam ad
cum suo onere trannerunt. F.t objecio sibi papae, id est !ono-
vos terraa, juxta communcm sequitatem, »

centii, privilej-io, reponit, id potuisse « tolerari ad tempus, quod causa necessitatis fuerat introductum :

dum ordo » scilieet Cisterciensis « in paupertate gaudebat, dum in usus egentium suae tenuitatis visccra
iiberaliter effundebat. » Verum, multiplicatis possessionihus « etiam in immensum, privilegia hvec potius

censeri. Caeterum « quidquid indulgeant privilegia Romanae

ambitionis, quam religionis instrumenla »

EcciesiiE.Bonexpedire, «ontra conscientiam quod aliennm est usurpare, « Ad

extremum, si pertinaces

et iuflexibiles hac in re se exhibebunt, intermiuatur Richardus, se

« vinculo anathematis innodsturiinn
jus decimationis ohvemat ; » et
universos » qui aliquid Gkslerciensibus dederint, aut yendideriut, « unde
ne quis hujus vinculum excommunicalionis absolvat. » "Quin
ad thronum summi judieis appellaturum, «

gladio spirituali manus civilis assistat et quidquid contya

etiam se principum favorem obtenlurum, « ut ;

donatum » ipsis Cisterciensibus fuerit, « eonfiscetur. » Hd3c ex genio

prineipale oraculum, venditum aut
Petri Biesensis.
Gaufredus prior Vosiensis in Chronico ubi postquam Cister-
L. Do eadem re itidem conquestus est :

cienses laudavit, quod eleemosynas de labore suo multas tribuerent ;

quod in choro psallerent ordinate,

pmrimaque peragerenl honesta: iu eis tamen id notat, quod casteris terras et decimas auferrent ad haec, :

ille exeunte sseeulo duode-

aviod quorumdam sanctorum memoriam indiscrete abraderent (39). Ha?c auctor
ab Innocentio in gratiam Cister-
cimo sentiebaf, quo lempore lempestas illa de decimarum relaxatione,

eiensibus facta, nondum sedata erat.

§ V.
—
De erroribus Petri Abcelardi, et Gilberti Porretani a sancio Bernardo refuiatis.
adversarios, quarn homines
LI. illud non parum eonfert ad Bernardi gloriam, quod non alios habuit
erroneos aut htereticos ; imo non homines ipsos, sed~eorum errores. Inter errantes censendi sunt in primi»

Pelrus Abselardus, el Gilberius seu Gisleberlus Porretanus: inter hsercticos nequissimus

Henricus, ejusque
de Henrico ejusque sequacibus in proximo
asscc ad ipso dicti He.nriciani. De dnobus primis hoc loco,
1
*?,

capite ageodum.
LH. Petrus Abselardus vivis coioribus se ipse depingit in Historia calamitatum suarum, eumdemque
posiea Otto Frisingensis episcopas o»nigno penieiilo expressit. Ejus vitascompendiuin habes in nosfis
Notis ad eentesimam oetogesiman septimam, ubi Abselardi defensores ac patrahi
Bernardi epiftolam
refmanlur. Hic lantum summam eorum quaj Bernardus contra eura gessit, exhibere juvat ac deinde :
i

qui Abselardo faveni prse sancto

ipsis ejus defensorum verbis osiendere, quam iniqui stnl in verilatem,

fiernardo.
LIIL Imprimis observare licet, Abseiardum, longe anlequam cum Bernardo quidquam commercii
habuisset, a Conone sedio aposlolicae legato provocatum fuisse ad conciiium Suessione anno 11*1 cele-
bratum: atque de Theoiogia, in quo erfoaea capitula continebantur, flammis iraditum
in eo librum ejus
monasierium Sancti Medardi retruso. inde vero egre^sus, per varios bic inde discursus,
fuisse, auctore in

prirna siiadogmaw dissemiiiare pergit. Hinc hsereticus audil apud plerosque. Quod noraeu
graviter ferens,

Bernardum, quem bujusce convicii auctorem existimabat, ad concilium Senonense anno 1140 invitam

ae renitentem pertranil Hic coram episcopis et aliis secundi erdinis tllustvibus viris iterum auditus
AbKlardus ipse, atque a Bernardo confntatus; examinata, iterumquc proscripta ejus doctrina, intaeto

auctore, qui ad sedem apostolicam appellavU. Verum iutellecto, synodi sentenliam ab Innocenlio II luisse

approbatam, ab appellatione destitit, atque hortante Petro Venerabili in Cluniacense monasterium se

rewpit, el tandem apud Cabilonem in Ccenobio Sancti Marceili iaudaoili fiue quievit.
L5V. Varias Bernardus contra Abaelardum epistolas scripsit, quarum prsecipua est ad Innocei

episiola centesima nonag"esima, quae inter opuscula iindetimo loco reiata est. In Iwc epistola Bcrnaidus

prreeipua errorum scriptis animadversa fuerant, summatim refert, ac

capiia, qua» in Abselardi '

revincit. In hac eduione eidem epistolse seu opusculo ex codice Vaticano prajmittimus capitula quato

decimex Abaelardi scriptis a Bemardo excerpta, quse sina cum dicta epistola lnnocentio submtssa sunl.
De tota hao controversia fuse agemus in admonitione eidem opuscult undecimo pramissa. Hie tantum
quadam de Aba-lardi defensoribus delibamus^
maliliam »
LV. Primus adducitur Aba?'ardus ipse, quT io apologia sua conqueriluY, sibi qme.dam « pei
Imposita fuisse imprimis quod « Pater sit plena potentia, Filius qnadam poteotia Spiritus
sanctus nnlla
:

potentia. » Quae verba « non tam hseretica, quam diabolica » abhorret,

nec in suis »

reperiri affirmat. Verum de hoc, aliisque capitulis agendum ia ohsen-ationibus ad Bernardi opasc:

(80) Vide Labbe, Bibliothecse tomo H, pag 328.

CLXXXH. 2
PAtaoL,
 4*
PftvSFATIQ MfflBRMJfc
4{1

rr«n k.k
Nolumus AbBlardum taerelHmm:
«-
.uffieit rit ;^
pro EernartU causa
-- slt jel"^; S
eum .urase ^u

I » nimioWs « eo rcprehe.nJaur saiicti fervaris, haoel certe apuu p.as mpl» exwuut » se ^^*

Tm L
Se^tsem taU
Berengariu
et
MscripaU. m
*.
est
^8™ W«re,us
*«*"«•
ouod nvuUun-
F-ep.ore

J-jJ^-;
suo

Jj-
coj..<a

'«^gj
^«ojw

STS«t«SH :H ::-.,: :»s/^r:

„ Bg „ „,„ „„,» co^ o *«* "' -^^ d. *» ».;*-

,.;,:,,,,,„,.»,
:~;J tiiumiaptuanius.salvambn. . et aua xt |

qU
S » clerieorup, ceuvemu sermeue »ri*. «f^ «-
S
«l opussulum ue rebus tn ,0,01,0 Reraeus. na uc g H
Berr J 4»> ip
.., epucopmn A.oa U eu S em. Ut«u«u.ue
,

u 8d HcBvicuini
lomi sexii.
Ouone nini. singuiare ^rirau^ed
;

'iana Quaclragest.ua anm sequenu, fuit «lebraium, «>

II,
rM.mira^
[)C ap.47. (jjj
peuaice.

Otto, De bWd. lib. «, <s pp. 46, bO.

45 PRJ3FAT10 GliNEFULIg. «
Ottone ei quide,m undecinto Kalendas ..pniis, » sx Appendicead Sigebertum. « Itaque eoram ponlitice apud
isLos caram cardinalibus, episcopis. aliisque venerabilibus et erudilis viris stslitur Giibertus, iie his ca-
jpon uf.us, Id actum pe.r uiiquoi uies. Producuntur conlra eum duo magistri, Adam de Parvo-
Ponte, vir subliiis, et Parisieusis. Eaelesise canonicus fecenter faclus; el Hugo de - • orido, cancella-
'

rius regis, sancte altirmanies sealiqua eorum ex p^oprio ejti3 ore atuii-.se. Lmei n i linc inde n

objicerentur, intei caetera dixisse Iradilur : « Gonfiieor Palrem alio esse Pati ec tamen
tessehoe.etiioc. » Diciuin indigne tnljt Joslwtus Suessionensis episcopus, Haecpnmadic
accusatus [uoa in prosa de Triniiale "» tres personas tria siogulKria vocasset, » Rothoii iopisco-

pus (Hugo tertius is eral eattsam aggriivavil, dicens, « Deum potius dcbere dici uni are. •> Ua iere

Oilo episcofiu>. LVistitgensi', de conv.eo.tu Parisiensi [44.)

LXL Paujo aiiier Gaufridus de eo agit, cui synodum Yiterbiensem in eadem causa hatoiiam prtemitiu.

ierti ud ponuiieem deiaiorerp unum mem.orat archidiaconum Arnaldum, cui cognpmen tribuil. « Qui-non
rid,et, » In «nuventu vero Parisiensi unum Gilberlo adversarium opponit Beruardum, cui omne negoti
Qhiisii, ubicim.tuc eum eontigisset adesse, tanquam omnino proprium, proticujs incumbebat. Requisitus
eopus ut suam ipshts in fioctium esposiuonem, in qua suspecia contiaebantur capitula, profewet : ad
marnis so nen uabere reapoadit. Negabat auiem episcopus, docuisse vei credidisse altquando se, vei iitteris
HOendasse, diviniias non esset Deus, » eic. Buc testos producebat e discipulis suis poiissimum duos.
« quod
;Juii! Ebroioensem opiscopum, poslea Rotihomagcnsem et magistrum Ivonem Carnolensem,
ociliefil :

a!.u;n sine dubio ab illustri il'o tvdne episcopo Carnotensi. » Exisiimo iuinc esse magislrum Ivonem, catio-

aicunjt regulapem abbatise Sancti Victoris apud Parisios, deinde cardinalem ab lutioceuiio ii crealum, ad
quem Beruardi epi>tola eeniesima nonngeswia tertia. In his altercaiionibus pontifex jubel prsediclum li-
brum affeni ad fuiurum coneilium, « quod eoriem unno in civitate llemorum ceiebrare proponebat: » ta-
uiiatum e*i in jnedianam Quadragesirnam auni iusequentis, sed intra unum annum a eonveniu Pari-
ii

siensi, qucm in feslo pasehaii ptseceiiente iiabitnm liixitrms.

LXIt. missam ab auctore exijOMtiunem in Boetium Godescalcus, tunc in Moate-Sancti-Eligii

a Ititerini

prope Alrebates abbas, postmodum ejusdem nrbis episcopus, Eugenii mandatd exumiuat, et ex ea capitula
suspecta elicit, atque es libris sa:ictoru-n Patrum auctoritale ipsts contrarias notai. Plura in Gilberli vitam

et doctrinam attuiisset Albericas Ostitmsis episcopus et in Aqnilania ie^aius, nisi eum panlo ante mors
praematuva e roedio sustulissat. Demum in concilio Remensi venlum esi ad discussionem capituiorum, t|u;e

prtBdi.lus alibaa Gouescalcus notaveral : sed quia ipse nimis erat eltnguis, iiber ille cum sanctorum testi-

tnoniis ei contrariis a domino papa traditusest saneto lieriiardo. Concilium constabat ex quatuor regno-
ruin episcopis, Galiiae , Germaaiss, Anglia; et Hispaniae. In his adeiant wri magni, nec mediocriter litterati,
1

Gaufredus de Oratorio Bardigalensis archiepiscopus cujus suffr,.ganeus erat Gilbertus; Miio Morinorum ,

episcopus, Josieiius Suessionensis, ei Sugorius abbas Saneti Dionysii, cui Francorum rex Ludovicus, Jero-
solymam proficiscefis, totins regni cominiseiat administrationem, et quidem, addit O.'to, « juxta iliius cce-

nubii pra3rogativam<45). » Gauffi dus ue Oratmio, etsi Gilberit uoctrinamnon probabat, scd honiini favebat,
JLXU'.. « Prima die consistorium ingressis, Gilbertus magnorun miuurr 1
corpora : r ricos suos
cuwsit, causatu*,
affei-ri deeurtata tanlum lesiimoiiia ab adversariis proferri. E'c : >
Q a ;st. ait

Beru&cdus, eirca buju§modi verba fliutius immorari ? Non aliunde procedit scandali tmjus origi quod
piures credere vo^ eredunt, et docere, quoii divina essentia vel natura, divinitas ej s, : i
i tas,

magi iludo, non eatjieus, sed est forma; qua est Deus. Hoc si eredilis, palam ciici : lut negate.» Ille ausus
ebt dicere, formam itauc Deum non esse. Tum Bernardus : « Bcce., us quod quwrebamus : scribaiui

ifessio.» Ita praacepit summus panlifex; et domnus Henricus Pisanus, tuac Romanse Ecclesiae suoi.a
conus, futurus postea Ciara-Vallcnsis monachus, et ex abbate Saneti Anastasii Sanctorum Nerei el Ai
lei presbyter cardinalis, ad ejus mandalum perrexit et attuiii chanam, calamum el encausium. Cum autem
l islan conlessionem : « Et vos, x> infit ad Bernsrdum Giibertus, r scribite, prod il •
'
sus.'»

Ad boc Bernardus : e Scribar,ur, inquii, styio ferreo in angfle adaman i o Gum rauitis ultro citroque dispula-

tum esset lixeruni cardinales, ee deinceps rem diiinituros. Cohunoii h.uc dicto episeopi, quod cardinalea
sibi solis causae definitionem reservareiu. Sernardum iuterpeliant, ut Gilb rti capituiis alia contraria cum
syai ne (quod Giiberli piurimi ex oardinalibus fautore; rolebant) re infecta conci-
iei. couderentur :

Iveretur. Itaque Bi tilit : tumque episcopi confessionem ab se subscriplam per i

Hugonem Autissiodorensem, Milonem Morinensem episeopos, ac Sugerium abbatem pontifiei i

loiirmandam ; id quod faeile obtir.ueruni.Tocatus demum iu convenlun i us, in insigni paialio, cui

non. .
fati (sic Remensis archiepiscopi aedes appeliabantur oo formam graeci elementi), capii

apgul .. - prolatis ibieri rennutuavit ; eaderoque pontifex laumavil eum libro auctoris, distncle pra?-

i .; euradem librum legere, vei iraaseribere-^uis auileret. uisi prius eum Romana Eceiesia ci

,;
xissei Dicente Giiucrio, se ad ntiltpn pontificis correcturum, pontifex negavit. » Hajc catpum au-

. fridt

.
u. de Fnd, lib. :, eap. 51, 52., (43; Ottc, de Fr d. iib. i, ca?. 55.
 ; :

PBJJFATiO GENERALIS. 48
47
qusdam.itom a Gaufrido discrepantta. Et primo quidem tradit,
LXIV Quiedam slngularia habet Oite,
initum fuisse: tum decursa medianae Quadra-
examen « finita synodo, et proinulgalis deereiis »
«
Gilberti
Dominicse Passionis tempere inchoanl.e, » Gilbenum in medium vocatum ad
aesimae hebdomada sacroque
ab eo orthodoxorum Patrum libris in sui defensionem, Eugenmm taedio attectum
ehim Deindr lectis
iribuit, simpliciter diceret G.lbertus, « anne illam summam esseoliam
lt uii-i«e'quod-GauiridusBemavdo
fatikatum, inconsiderate res.ondisse, * Non. » Qneo
crederetesseDeum. » Hunc vero diutina coltatioue
exccperil. Sub haec convenh, dimisso, toium quod supertuit
iliius
dicium mox ao ejus ore raptum notarius
amicis ardinalibus, quos habuil non paucos, prensaud.s Gtlberlum
dW spatium cum nocte sequent,
is

S
ejusque rationem ab episcopo exaelam: cum vero ita
^'
i\v subsequente recitalam ipsius scriptum,
Di'e
aoraen pro natura ipsa sumatur, Deum qu.dem esse couce-
demunTsententiam suam exppsuissc, ut b Dei
» protiteretur, eo adduceretur, ut qu.dqmd
iadetenninaje de oua-
ne, id
d*rel secus si pro persona
: s, • :

adeo sicut personam F.lu, Ua

essentia pariter esset assereuuum : atque «
libet oersona diciiur, et de
passamque » contiteri cogeretur. Hanc porro dislinclionem
d inam essentiam mlelerminate incarnatam,
Theodoreti e. Hilarii, atque auctoritale concilii Toleiam: « qqun «t-
ab eo assertam teslimouiis Patrnm,
protultsset, quje cardinahbw
vellet Clara-Yallensis abbas, et aliqua verba
ctorilalem cum delerminare
ut id scnbcrelur : Bernardum vero, quod Gautndus notat, responthsse
disolieerent: » Gilbertum pfltiisse,
couveu.sse, s.mulque
una.e
ocribatur stylo terreo adaroantino. » Demum abbatem sanctum episcopos
Gilberti capitula exposuisse. Quod
Gallicante Ecclesfce factum tam grav.ter ,aeer
cum eis ridenisuamcontra
de re ad pontifkem conquesli sint, tmn contra epKCopos, tum contra
cardinalium seuatus acceporil, ut hac
quod tanquam fmiturae sentenliae uliimam manum apponendo, » tpsis .ncoesulus,
Bernardum ipsum «

sedem Tandem Bernardun. jussu pon-

fidem suam scribere ausi fuisseat;
qu* res ad Romanam pertineret.

humiliter et cum reverentia respondisse « Se, vel dominos ep.-

ut cardinales placaret, accersitum, :

tit.eis-
Uinisse: sed quia ab eodem episcopo Piclavino aud.erat, ut ndes sua
sconos nihil de prsefatis cap
.

auctoritaie ac tesiimonio simpliciter se quod sentire, eJj»-

sc beretur- idc.rco, quia-solus noljet, iUornm
pnedicta cardinalinm iudignatio conquiever.t, . .U
JZl » Quo huraiii ac
modesto responso accepto,

tanquam ineonsulu, Curia prolatum, velul auctoritatis pondere carens, pro

tamenul prarfalum sc.iptum,
Atqt.e ita do tribus capitul.s propter pnem.ssan, tumultuauoue,,,
svmbolo in Epclesia non haberclur. »
S„r' deUniri potuerit. , Quod mirum
«niiliprofttercBlur
nou esse ait Ouo qui et addit, G.lbertum u, quarto ao aln
arnaiam, sed in Filio . G.II.e.tns vero,
. person : : W
w£2£ s.ne sua natura. De primo
.0 'a nter nau.ran, et personam divideret,
m u.num Romanus pon.ifex defiuiv.t, ae ahqna
neve Deus Divina esseatia dicerctur ex sensu abla.iv,
ratto .,, theo-
ia,v

sententtam Gtibertus reverenter excepent, atque arcUt-

sed etiam nomiuativi- » Quam
sumrai pontificis

« cum oroiais iutegritate et

honoris plemtudtue » ad propnam mt.ces.m
d!acon,s suis ,n gratian, rec ei .t,s,

nec p.o.ude muandum. quod in admodum favisse

'TxTrln ^"omnibus apparel, Ottoue.m Ghberto :

hoc negotio ex.l,.,mana? umrmuaus Clara-Vallensis in

pr^dlctus abbas
conseuuentibus addubite. « utrum
propos.tum astute
SEe tanquam homo, decepTus fueriu vcl
episcopus, taoquam vir lilteraUssimus,
tibrum snurn tn 4 uj
£1 K,li;eiud.,mme»J..,.
,
Verum Otto moni proximus, teste Radevtco,
igiosis viris tradWi. « ut si qutd pro sen.ent.a mag.str, «. Ibert
Se tX , , u sib affe, ri pr»
r

De tota toc
fendere, ad ipsorum arbitriitm comgeretur (47).
Ss i£ io qaempi* ess,i. „1.0,
.

IsCato. me
tSSHiX^ *
noi/dub.ia.
"-
:
—
Gaulridus lecto,

lametst auctoris nomini ob resipiscentiam

-a vi — De
»-

Ilenricianis, al
Bemardi sermones
Uilberli seatenliam
j.arcil.
'
ma™ iu Cantica

• >fiia* .; Bcrnurdo repressis.

rem.tui, nempe ad sermone.n
?ergebanu aeret cos pronunuare'

ratiooe et
phitaophto usu iheologiam deformabant,
I Wli Gilbertum
aucLiuate reucit Bemardus: at h^reticos
el
fact,s
Abaelardum, qui ex p
etiam et exemp.is superaut W^n^,
Antwerpteusis ;n Fla ta, .etrus.Bras
variasGalliyp.ovinrias
D ievo iUo infeslabant: ranchelmus
Heuricus in Aquitania. alii sine ci Lothanngta et m lom
Ciuca q ,od Peirobrusiaui ,

tZ^C^
a cti

-, qu-os o •
M n, Hic omnib Amalotstas adjuugete

Vita constat
Tanchelmuoi.ejusqucseqaace agg ssus est beatus Norbertus, ut e X ejas
^LXViU Fridericus Coloniens.s ant.s.es
n Tr.jecieusi dicecesi
eorumdem < c s,,„ el impelum relardavit .

eumdem Fridericum de ranchctmo

Ecciesto ad «
rn «uiVpu T ngnainn, epistola
lescribitur. Quid in Petrobrusianos
Trajeclensis
egent Petrus Venora-
tductore .Thtistius im-esis origo et exercu.t ,u p.
sludium
m ! tratuto co ri.losabeoedltus tloce,. Bernardi in rem Ghristianam
duceu,
£iStoS strenue e Wg ttavu. Legenda
quamfactiset
hae de re ep:stoia
scriptis

cap. li,
(47) Radevicus, Ub. n.
,16) Otto, de m- lib- i, capp. ob, 57.
 ;

43 PRiEFATLO GENERALIS. 50
quadragesirna, et subsequens. cura eapite sexto libri tertii de Vita Beraardi auetore Gaufrido, qme omnia
ex aliis monumentis illustrare juvat.
LXIX. Henrieus, quern vir sancius t monachum apostatam, » et post «m Gaufridus appeilat, « psenrlo-
eremila » vocarurin Aetis episcoporum Cenomannensmm,
tomo lertio Analeclorum, ubi ejd> inores et
perversi acins accurate describuntur, Quo ex loco ortus sit, non satis indicanl hxc rbat « Per idem ferc i

tempus, nempe sub Hildeberto episcopo, « iu adjacentium tinibus regionum surrexil quidam hypocrita,
i)

queiii (iropria actio. mores peruersi, dogaa dctestabile scorpionibus et parricidsl bu rlignum proteslantu
suppliciis. » Is sub einemito « sanctitatis et scientise » nomiue turpia flagitia exerecus, orunium mortalh n
« excessus, cseteris incogniios, » ex solo aspectu se cognoscere jactitabat. Missi ad Cenomaunos ciuo ejus
discipuli, « die Ciaeris" >uburbia civitatis.» ailigeruiu. « Gereiiant ex sui doctoris consuetudine baculos ac
vexirum crucis, colore el exteriori conversationo iiabitum praitend nies pcenitentium. > H&c specie detasi
Cenomauni, eos .< tanquam iugeios susceperunt. » Eosdem etiam « biande » excepii Hildehertus episcopus,
.
qui *Roruamim iler » aggressurus, «inter eaetera suis injunxit archidiaeonis, ut illi pseudoeremuse il ni o
paciQcum ingressurn et licentiam sermociuandi ad populum permitterent » cujus rei poslmodum ipsum :

abunde pceniiuil. Ex his forte quis inferat, Henricum fuisse ortum ex proxima Genomannis regione quibus
primum siue perversae doclrinas virus propinavit. Si enim j.am aliunde notns fuissel, eum in suam civtatem
noo tam facile admisisset Hildebertus anustes doctus ei ocuiatus. Verurn ex longinqua regione istuc aco*
dere poiuit, et fortasse ex Italia, ut postea dicluri sumus.
LXX. Henrico civitatern ingresso, oc 'Vulgtis soliio more applausit novitati. » Quin etiam « pleriqu^
clericorum eidens alimenla minislrabant, tribunalque praeparabant, unde concionator ille turbas al!o

quereiur, » qui b miruni ad modum facundus erat. » Eo audito , « plebs in clpricos versa est m furorem, »

eos babens « sicut ethnicos et publicanos : adeo ut « famulis eorurn minaretur cruciatus, nec eis aliquid
veudere, vei ab eis einere vellent. » Imo * non tanium eorum sed«s obruere > et bona dissipare, sed illos

lapidare, aut affigere patibulo decreverant , uisi princeps et oplimates nefandis ausibus reslitissent. »

LXXS. Hoc serius liccu eomperto clcrus Cenomanneusis Henticc

, , ejustjue sociis prasdicalionern edilo
libello interdixit. Quare Henricus, Hildeberti reditu intellecto, « secessit in castrum Sancti Carilen,»
nequaquam ab Jnc-eptis desistens, sed ad pcjora prorumpens in dies, Inteiim eum Hildebertus, exRomano
itinerg reversus, pOjiulo benedietionem impertiri vellet, indigne habilns est a popul.o, hteretici serrnonibus
corrupto. Tum iile seductorem adiit, sciscitatus, » cujus ordiuis fuugereiur ofiicio. » Hic vero se diaeonum
esse respondit : qui ex illa provincia discedere jussus, « clam aufugit, cseicras regiones, nisi ocior esset
fama, siuiili modo perturbaturus, » et viperino flatu suo iufecturus. Hactenus ex Actis Hildcberti.
I.XXH. Iuter haee duo Henrici, discipuli, Gypriauus et Petrus, ab ejus prsestigiis resipuerunt, ut fidem
facit encyclica Hiideberti epistola seplua-gesima octava , in qift ita eorum magister deviingitur : ».
Henricu
is erat, magnus diaboii iaqueus, et ceiebris armiger Antichristi. Huic et habitu religionem, et verbis
iitleraturam simulanti, tandiu pra^scripti fratres adhn^serunt, donec eis et lurpitudo in vita, et crrcr
innotuit in doelrina. Uhi enim cognoverunt vias ejus vias esse non rectas, prius ad se reversi suni , dehinc
aci nos trausierunt, cujus dicecesim sic infecerat, ut renitens
ei clerus vix inter parietes ecclasiw suam
quantum periculi immineat ex ir.cauta approbatione
tueretur liberiatem. » Ita Hildebertus serius agnovit,
nevorum doctorum qui sub specie pietatis animos auditorum corrnmpum.
LXSHf. Eic bis patet, Henricum illum longe piius Cenomannos infccisse, quam ad partes Tolosanas ,

de ''inn exbiiiit Boruardus, subiret quippe cum Romauum iter, quod Hildebertus adiiuc Cenomannensis
:

episcopus aggressus esi, que tempore mfamis ille prwstigiator zizania sua seminavit apud Cenomanni
coatigerit ante ancum ii2S, quo anno Ilildebertus in metropolim XuroHicaai migravil, Ai vero Bernardus
uonnisi anno H47 ad Tolosanas partes profectus est. Et certc in epistola ducentesima quadragesima prima,
quaniiri partitms Toiosanis consiitutus scripsit ad Hildefonsnm cpmitero, icl satis innnii vir sanctus his
verbis: « Inquire, si placct, quomodo de Lausana civitate exieru, quomodo de Genomannis [uomodo ,
<}*
•
Pictavi, quomodo de fludegaii. » Hxc quippe videiur esse series .itinen.i ^ms apostata:, qui s I

deiucie a Ccuomanf.'.» pcasdieandi exordium sumpsit. Et fortasse Lausantim venerat ex iiilii, qua
ejiismodi fsces in parte.fi Galiicanas transmigraruni , reliquise Manichseorum , uti et illi Cameracenses
hifiretioi es Italia adveoii qui anno i025 datnuati sunt in syaodocAtrebatensi, quo etiam tempore similes
:

ejusnaodi pestes apud Aureliaaos igni periertint. Et quidein Henricianos appellat Manichseos Exordium
'<".i-;.'rciense iu libro septimo de Vita sancti Bernardi, cap. 17 , ubi legatus papae , aliiqu; episcopi , « pro
confuianda haeresi Manichteorum , » ad partes Tolosanas ctim viro sancto accessis e ineinoranlur. Jam
vero quo paclo ejusmodi hctreticis, eorumque sequacibus, ManichtBorum nomen et errores competant,
illtistrisstmusMeldorum e[>iscopus iu eximio opere suo quod de Variatonibus hfereticcrum scripsit, lucu- ,

leutsr osl.endit iibro uuclecimo.

I.XXIV. lidem Henriciani ha?retici in Petrocorios effusi, Pontio duce et antesignano, uti docet Heriberti
cpistolain tomo tertio uostrorum Analectorum Poutiancrum illorum commenta refertuHui
: ubi peculiaria
Inde esl, quod Beraardus ad Petrocorios seu Petragoncos populos se .:ontulii, ut patet ex tertia part libi
 52
s,
PfUEFATlO GBflmLSS.
et Il*n-
ubi Arianos piurimos apud Tolosatss invenisse, eoaque ati
sexti qui est de ejus Miraeuiis, o. 4,
Henricus , in Piaano eoneilio ant?a damnatus, et
ricum hasriticum fugasse memoratnr. Quin etiam idem
,

mon.chus in Clara-Vaile fieret, eommissus dictur. Verum ille acceptis a Berwfrdo ad

Bdrnardo, ul
quam ad salubs viam hoc
CiariB-Vallenses litteris, io tuseepto semel errore obfirmate persistere inaluit ,

conip''ri(iio redire. . . .

depingit Bernardus in prsedicla duceutes.ma quedragenma

epistoia
LXXV. Henricum vivia cotorious
sed aleis et nieretricibus ded.tum scnbit. Impia
nrima ubi eum litteratum , speeiem habentem pietaiis,
elericon.m .espectus nulks sacramentorum atque
«uus dogmata hajc lere commemorat : Saeerdotuai et ;

apud HJldebertum u ep.slola qu.nqua-

parvulis negatus. A.terius class.a erat
feslorum abolitio; baptiamua
rejiciebat, iosum lliidebertum in suae sect.se
KesimaprimaJiaereticusille.qHisanetorura imercessiones
eum Henriciams faerint hmretici «H>, quos
patrocinium traducsre perperam eonaius. An vero iidem
super Ganliea impngi.ai, modo mquirendum.
Bcmardus in sermeue sexagesimo quinto et aubseqnenti ^
at reperta Evervmi abbatis btem-
LXXVI Et quidem non aiios fuisse aiiquaudo mihi fuit persuasum :

dedit, mutanda est sententia. Coi-nienses

qmppe
feldensis epislola, qua? praedictis scrmonibos occasionem
quidem eonsentientes cum Henriciaui», sed ab ms in mulus discrepantes.
feeront isli hajretici, in nonnuilis
quas. ipsi
CoJonienses ia duas elasses distinguit Rverviaus. dicebaut Eeelesi.m apud se tantum esse, Um
quidquid inde conficitur. In sacrementis
veianairt laetis usum, el
soli vestigiis Chrrsti iuiiasre. ent. In cibis

suis velo se tegebant, et quotidie cibum et poium

suum in ChriWi corpus et sangumem se wirecrare
abesse. Praster baptismum aquae, ahurn
admUtebaut
asserebant: «eteros in sacrementis procul a veritate
respueba-rt.
in i'gne et spiritu per solam mamium impositionem.
Baptismum vero nostrum ctim nuptus
habere potestaleir, ahos, qui digm fu.ssent
Denique aiebant, quemlibet e suis electum seu baplizatum
baptizandi et in mensa sua eorpus
;
Christi et sanguinem confieiendi.
consecran i poteslatem
LXXVU Alii vero saccrdoiibi.s Ecelesise , utpete stBCutari n.ore viventibus ,

baptismo, qnem sults adultrs, no« ,»rval«s codfere-

adiudicabant, aliequc saeramenta conferemii, excepto
virgines maseulam et femina* eentratHlur fom.catmnem
bant. Omne coujugium, prteier illud, quod iirtfcr ,

respuebant, uti et
reputabanl. Postremo sulf.agia sanct, iim jejuma, «Sterasque corporis macerationes

iatoriuiu, et suffragia nro mortuis. .

fuit gen.us, omum iri Bcdfesia m-

.
_

Henricianis el C.loniensibus l^retieis commu.ds

'

LXXVJH, Iuque
secUe genM, sefl
mstros, sacran iptiwUm parvulorum, et nuptias: p.uca (reoularia, quae nt»n
ftierunt fami, sed ex eadem rad.ce
quamdem lantu, capitum divorsiteiem arguunt. Uno verbo diverai ,

- ms iues hBrcticoa ex TincheM offi^ma ptodiisse. Is laicus

PUn m
orodeunies. N* demcnUau.
msseminaus, tantam se erexil
lesleA i„ d .
,
Lntwerpiam, errores suoi ,
iti

dioitur, maphun sedificari sibi faceret. Ob «1

AnlwerpuB ln
se Dei Filium .ocitan, el a seduclo populo, ut
est ro>
ecclesiaSanctiMichaeiisabepiscnpoTornacensi, cujus ditioni tunc iocus subjacebat, tnsntutus

duodecim clericorum, qui se impiis dogu»tibus opponerent:

qu.

adiia esu Quse fti uer verua dogmata discimus ex , e . •

dericum antisl i« ranchelmo seducl

<:SS e rapuuodi i ^se quod saiserdotum offieio iu me
.
,
,

l: ; ci sanctitate ministrornm
bffirotioorum deliriis eonveniunt. Presbyter
quidam, E
sia beUe p rum
saeerdotali di gl isiaiaas, riefandi hominis magisterio adha
Friderico gratias u IrajeCteni.s,
idemque postea mulu damna inlul.l Bcclesise Tfajectonsi. Porro
Kx quo intelligitur, ejuserrores usqu, m Irajecl
quod Tanchelmi « enrnnn etimpetum reiardavil. .

penelrasse, *tqu« ab «.aem auciow

sem,imoetinGolonie» S em(uiexBverviniepUtoIa patet) dicseesim
Coionienses illos liaireticos ortos fusse.
apud luIlum-Leueorun. canonicH regutens, testis est m episloia
LXXIX Hugo MeteUus, tunc
i.repsisse. La
Henricumejusdemurbisepiseopum.ejusmodipestesinsolun. Tulleuse «

ho.nincs, qui veriori uom.ne bestie

appel>an
tuo. » inquit, t imojam apparent pestilentes
abbminantur-, sacramenta Ealesi* derHleai,
bestialuer vivum. Conjugium enim detestant.ir, baptismum
infesla et mfausta sobole
nomen Chrisliau in nt. * Hw ine dubio C domensiunn he reticomm

t. Hanrioiaii
ifa

e ejusdem farin* ho.nioes, qm Catharos, .d «St soW «

lonaam eorum magister fuerat, BonacursuS detexrt,
:uu..dos, jactitabant quorum errores, qui
:
11. |

ecimo tertio ex quo eos Manicteorum

^onbjo, ul. et
confutavitque libro e-iilo, in Spici ;

Caiharos inaectari videtur O.llebenus de Ho.l.ni.a .n

superiores illos, iuf ctos fuisse manifeslum esl.
his diebus Hgna qusdam, quie noo
in Canlica, n. 6 Erumpunt, » inquit, «
aermone trigesimo sexto : ,

,-,t,t,.m,,en ipttft
plantavit Pate. oel tis ; ligua. qu i
ex Libano
.ntala . ;

im Cedrina videnlur sed L.b.m non snnt;flu1u ««

injurlarum » .

item exsta.u sermones Bcberti abbdtis Beno-

rnunita e»t eorum mens et cnnscieaiia. • Adversus Gatharos

naufiensis.
S3 PR.EFATIOGENEMLIS. &4

LXXXI. Passagios et Arnaldirtas Caiharis adjungit Bonacursus . quornm iili Mosaicoe legis ritns 01

observandos esse dicebaat, Filii et Spirilus sancti aequalitatem negantes, el Eeetesiae uiiiversae doctores
omnes, Romanifque imprimis auctoritatem abjicientes : hi vero, id est Arnaldista?, - ;• ricorum
saeranients Ecclesise esse vitanda » censehant.
LXXXil. Ita dictos existimo-ab Arnaldo illo tactioso hoinine, qui speeie ttbeftatis ac rcipublicas h
reslituendap, onmia jiontifici temporalia jura abrogari volebat, sola sacrorum poteslate eiim decimis at «i>ls-

tionibus ip>i relicta. Is ex luliae civilate Bfixia oriuadus, ejnsdemque Ecolesise clei i

prseeeptorem babueral, singuiaritatis amasor, iestante Ottone Frisin$?ensi, novitatis cupidus, qui a Galiicano
studio in llaliam revertiis, reiigiosum habitum, qno melius incautos deoiperet, rnduit, menachornm uihi-
lominus osor, et maxime cleneerum ; sed laicorum adulator. « Dicebat enim, neeeieiicos pro|irietatem,
r.e* episcopos regalia, nec r?>onaoh.cm possessiones habeutes, aliqua ratione salvari pos.-e : cunJa h«c
pnncipis esse. Praeter hsec de sacramenio altaris, de baptismo parvulorum non sane dieitur scusisse (48). »

Atque adeo Petrobrusianorum et Henricianonini erroribus affrictus erat. [nnocentius U hominem ex lialk

fijgavit, et Turegam apud Helvetos ^ecedere eompulil, Comperta morte Innocentii, eipea prineipia ponti .-
satus Eugenii Romam ingressus, cum eam in pontiticem comuiotam vidisset, aediiionis igncm e.xcitavit.
Res vero co tandem progressa est, ut oardinales male habiti, pars etiam saueiaii; ipse Eugeriius Urbe
piilsus sit. Pontiticis eausam tuendam suscepil Bemardus, scripsitque egregiam hac de re epistolam ad

ficmanos, qus? est ducentesima qtiadragesima seeunda. Ei succedil alia ejusaem argumenti ad Conradum
regen; Roruanorum, quem litteris suis, ab Oitoae relatis. Romani ad snas partes pertpabere frnstra moliii
-sunt (4Sf). Sic nuili Eeelesias negotio, nnUi neccr.silati tieerat vir ssnctus, qui au communem reipiiniicae

Christianee utilitatem catus erat. Ad eatrsmum Arnaldm comprehensus, atque a prnfectQ Clrbis, cui
fantopere assentatus ftierat, ligno adaetus est, cadavere in favillas redacto, ne a slolida. piebe corpua ejn»,
venerationi haberetur. » Plura de eo videsi» apud Qttonem, el ox eo in notis aoi Bcrnardi epistolam cenl
simam nonagesimam qaintam.
§ VII. — Df expediti&rsis sacrw prmdieaiione per sanelum Bernardum facta, ejusque
' infeiiei s»o«w**M.
LXXXIII Ifter extremos Bernardi laborescensendaesl. prsedicaiio sacrse e^peditionis in terram sanelaut :

qusB res qusntum sndoris, quantum molestia? ipsi atiulerit, ex ejus Vita et scriptis faeile inteiiigere licet.
Hujus expeditionis oecasio, ut ex Ottone Frisimrensi diseimas (56), uata est per LudOvic (;iniore3i

Franeorum regem ;
qui ad ioea saera pergendi desiderio pressus, quod germanus suus Phiiippus, * eodeni
voio asirictus, » non potuerai, consilium suum regni principibus aperit» Hi Ber-
morte intercedente esstSjai

nardum eonsnlendLin decernunt. Aecersitus abbas sanetus, lanti momenti negoiium «\ad Rcmar.i poatiticis
exameit » reierendum censet. Id magnopere lnudavit probavitque Kugenius, attctoriiate- prsedicamii, sns- «

mosque cunctorom ad hoc eommovendi praduomiualo abbaii, qui apud omnes Oailite ac Gennaniis poputos
Ui ppepheta vci apostolus habebatur, concessa. * Faret tandern apestolieis liiteris Bernanins, « et excitatis

ad Irausmarinam expeditionem multorum auimis, » Ludovicum regsrn apud Yizoiiaeum cruee siL-nai « cmn
Theodorico Fiandrensi, cl Henrico Tlieobaidi Blesnnsis filio, eontitibus, » aliisque WaronihsiH et ftobilibus,
LXXXIV. Interim Radulftis quidam monachus craeem itidem dum in Qermania pr»dical, Christiancs
in Judaeorum necem accendit. Hominem iilieris rcpressii Bernardns, atque ipsemet sscrae expeditioeis pras-
dicationem aggressus est in orientali Franconim regno, hoe est in ea Ckrraarrfss regione, qti* ad Rhenura 1

si-'aest. Hinc Conradus imperaior generalem conventum Sjpi:» indixil : quo Bernardus profectus, \ Prin-
oipi cum Friderieo fratris sui tiiio, aliisque principibus etvisis illuslrimis eriicem sumere persuasit, plur
in piiblico vel occulto faeiendo msracuia. » FrideucumSuevia» duceni, qui fiiium suum eruee signatum :n-
aigne ferebat, Bernardus emollivit; Radulfurn menaehurn in elau&truiri suum retrurii jnBSst? et loco sui
Adamum Eberaceusem abbatem Conrado, in Bajoaihm pergenti, ad urgeruium iiineiis negotiura dedit
SQciunt. Exsiat Bemardi hac de re epistoia ad Francos orientales, quafi mtido ;. ordiD tr.ei atesiaia sexa-
:;
:
sima tertia, quam proxime subsequitur alia ad IIe:;ricuiK archiepiscopnm Moguntinum ad reprimendum
Radulfcm. <t Igitur non solum ex Romano imperio, » til i iiam ex v iccidentali
Fraucia, Anglia, Pannonia, innumens populis ac hation spedil mis fama aH . md crucem
ri-iramoliSj repente sic lolus pene Occidens siluit, ut son solum ?ere, sej el im in
publico portare nefas haberetar. r>

LXXXV. Tanta porra totius (Jccidpjitis corninoiio Berr.ardj pi ardics tioni tribuia esi ; verum uu.m hac
expeditio non Ltuu pro votia successisset, tota eti&m mstii eventus i;ivi;lia in eum rejeete, pro con-.m-jni
ntore mortalium, oui ex eventis res aostimare solent. Neque fere uila alia res fuil, quae Bernardi animum
raajori doiore affecerit, auam ista. non tam sui, quam Dei causa. DnJe ipse i :
le Conside-
raiione : « Si necesse ?il unum fieri e dtiobus, malo in nos murmur hominum, quam in Deum ess!-. Banaai
nrtihi, si dignetur me uti pro clypeo. Libens in me reeipio detrakenttum lingoas maledicas. b etc. Adee peirro

(48) Oilo, de Frid. lib. u, cap. 20. (50) Ibid.; cap

(49) Otto, de Frid. lib, i, cap. 28.
 :

56
55 PRBPATIO GENERALIS.
doctor beatum pTOnumiel eum « mii
fuisset «m
ommnm fcre.ammf hee eventu turbati sunt, ut sanctus
pa.et tum e* ep.stola ducentc-
Bernardi super hoc trist.tia,
scandalizains in eo. . Quanta denique fuerit lum
re scnpsit
forsan es animi «ftriludine, decumbens, hac de
afana octogesrara octava, quam in lecto,
x epSioannis almalis^asBe-Marii ad
Bernardum P sum, qus modo esl inter i
Beruardmas
con-
j£W»
octogesima sexta, in qua virum sanctum, quem ob sinisttum exped.t.oms eventum audieral afflietum,

susceperint quos inter non ultime loco

*°LXXXVI. Non defuere tamen, qui Bernardi partes defendendas :

Bernardo non admodum favere solitus. Is .n l.bro de Gost.s

numerandus est Otto episcopus Frisingensis,
sexagesimo excursurn facit ad eicusaodum eventum illius exped.tioms, eui et ipse inter-
Friderici, capite
potius quam gratiam Bernardi
historici, ita concludit in
« :
0"««»»
fuit. In fme excursus phiiosophici
Dei-ad exciiaodos nos afflatum fuisse, sed nos ob superbiam a.ct-
dicamus, sanctum iltum abbatem spiritu
d.spend.um reportasse,
viamque nostram salubria mandala non observantes, merito rerutn personaruraque
propheterum
dissonum. » Dnum tan.en addit, nempe « spintum
hoo sit ab antiquis ration.bus vel exemplis de hac
esse, an Bernardus ex spmtu d.vino
non seraper subesse P rophetis . ut nempe ;
innuat incertura

expeditione, ejusque eventu conjecerit. .

Cons.derat.one ad Eugenium, um factum a ca-

LXXXYH Altamen Bernardus ipse initio libri secundi de
Diximus esi P ax
Pax, inqu.l, « el non
lumnia"iuetur, se ad id divinitus impulsum esse
non diffitetur. : . .

defensionem , Ouasivero temer.tatem

opere
nromisimus bona, et ecce turbatio. » Tum h<ec subd.t adsui :

in incertum, sed jubente te, imo per W

Ml levilate usi simus. Cucurrimua planc in eo, non quasi
Uude scimus quod aDom.no sermo egressns s.t I

Deo » Et infcrius, objectis sibi hominum improperiis

« :

. Non est q.iod ad ista

ipse re-
» ita reponit Eugenium alloquens
auffisiCT? tu facis, ui credamus t.bi?
:

secundum ea qua> aud.st. et

tu pro me et pro te ipse
snondeam parcendum verecundise mes. Responde
:

confirmationem facta, s.ne dub.o modeste .n»i-

vidisti » Quibus verbis miracula,
ab se in pwdicationi*

nua
parentem suura a calumnia vindicat in Iibro ter-
LXXXVffl. Verum omnium oplime Gaufridus sanctum profectum
expeditionis primnm propositum ab eo non s.t
tio deejus Vita cap. 4. Primo quod illius
et iterum pro-
. Cum cnim multorum jam animos permovisset audita necessitas, a rego Fraucorurn se.nel
hoe !oqu. vel cons.lium dare,
monitus, rrec sic acquievit super
pter hoc expetitus. apostoiieis etiam litteris
;

jussus ab eo est. tanquam Romana? Ecr.iesie Iin-

donec per ipsius tandem pontitieis generalem cpistolam
pnedicandi efticium, ab eo ex ooed.ent.a susce-
gua exponere nopulis atque principibus. » Deinde quod
numerare, nedum narrare
ptum con.irmaium sit tot tantisnue miraculis ac signis, . quanta vel
divinitus
certe eceleslis
foret. » Denique quod si ex illa prcfectioee orientalis Ecclesia liberari non meruK,
diffieile
irinu.a-
meruit impleri et laslari, nempe ob eorum mortem, . qui in fructibus pceiiiienii» purgatas varus
Et quidem hoc ipsum est, quod Joanues, Caae-Maru abbas sanctus,
tionibus Chrisio animas reddiderunt. »

ex reveiatione compertum Bernardo

signincavit.
sibi
auctoritas id ...amdudura Obtinu.l apua
LXXXiX Sed quid moramur in vindicande Bernardorcujus tauta
et exis-
et doctrina communi omniom sutfrag.o
omnes, etiam heterouoxos, ut ejus vita, eximia sanctilas,
llmatione sint approbatae. . .. .
Bernard. operum ed.t.one qua> s. v.r.s stediosis
Hsec sunt qua) pratfari visnra est dc nova hac saucti
:

XC
sociis, domno M.chacl. Germauo et D.
Tneo,.(
sccurata videbitur, gratian. liabcbunl s.udiorum meorum
oporam suam in hanc editiooem sirenuc el per-
rico Ruinano, aque etiara D. Edmunno
M»rlenio, qui
qui unus scopus fuit, sancti Bernard. cultonbus, Eecle-
amanter impenderunl. Mihi vero ha>c una s.t gratia,

reipublic« Christianfe vel tanvillum qualicunque labore

meo profuisse.
siK, el

Additur in editione anni 1719.

sancti Bernard. operum eduione qna s.

Hsecsuntauaepraafari visnm est D. Mabillonio de nova hac
riraiKia videbitur, gratiara habebui.t erudiio ilii aucion, qu.
Bernardi opo.ibus, aliis licet
toto v.ta, .empore ernend» cx-
iisquc gravissimis siudiis distraclus omnen
pol^ndSu' nonlerre «
omnem imoendn Habebuut Massueto qu. operam suam in hanc edu.onem
et D. e?Pf«».
l™ZS%S£lni preraatura mors sl.uiiorum ejus
d..»? recens inventse enistolae, scUicet 418 et
^Jf^^JS^Sim
419, et lertia ducla ex tora. IV M scell. Balua.,
nsi el S, A P r. ~teri,s ; altera pro
oroiae <wo,
rao
Z: Luxovi
.

ctartL quan.m prima est P ro

t c o
.
t
reperieulur nova, mmirum lerlius Ubei epistolse aa watres ue
S Aniaiitii In altero vero voiumine hsec .-
Guiilelmo a S. 1 heodenco^as^ ^ptam G.i
Lt-Doi A 'imouitio I». Massueti, qua ep^stolam integramobservauo,
'.

qua> Tractatus de ton.eni^

""iv MainrU narthusise nriori vindicat. Ilem a a eiusdem
eptstola Tromur.d,
feo IcK^Vro "/ diaJwe amori, Guillelmo . S. Theoderico adjunicat. Denique
canomzatione, antehac medita.
mor.'achi Clarae-Vallensis de S. Bernardi
57 CHRONOLOGIA BERNARDINA. 58

CHRONOLOGIA BERNARDINA.
Anno Cbrisii 1091, Urbani papse n 4, Henrici IV mam pcrgens, Pnschali Pontifiei manus injecit, ab
mperatoris 35, Philippi I Galliarum regis 31, nams eoquc per vim erclesiarura investituras extorsil; sed
'

est Beruardns in caslro Fontanis appellato, prope et coronam imperatoriam anno 11 1. '.

Divionem ia Burgundia, patre Teseelino Soro, do- 1108. Paschalis 11 anno 9, Heurici V 2, teriio ka-
oiino de Fonlatiis, matre Aletlia Bernardi domini lendas augusli, Philippus rex Francorum obiii apud
Montis-Barrensis tilia. Paternse ejus tcdes recens, Miliduuum cui Luuovicus ejus Hlius, cognomenlo
:

ben"iicio Lurloviei XIII Galliarum regis, itR. Palri- Grossus, suceessit.

bus Coiigregationis Fuliensis eoncessa?, in monaste- 1109. B. Albericus, secundus Cislercii abhas obiit
rium conversa? sunt. Dc genere sancti Bernardi lege septitno katendas fuhruarii, anno regiminis nono et
Admonitionem praemissam inilio Viise S. Bernardi, dimidio :cui substitntus B. Stephanus Hardingus,
ct Juannem Eremitarn in Vila quarla, ubi Viri san- nobiii apud Anglos stemmate oriundus, nrioris an-
rti genus palernum ex veteri Burgundise ducum fa- lea vice functns, qui et ipsc cum ahis, Mblismo vitse
milia originem duxisse fenur. arclioris desiderio egressus fuerat.
1098. B. Robertus abbas Moiismensis, assumptis 1110. Hoc annoad superos migravit tertio ka-
secum ex eodem monasierio viginti et uno mona- lendas maii B. Roberlus abbas Molismensis, Cister-
chis, in eremum Cistercii secedit, ibique novum cii primus institutor, non anno 1098, ut vu'go crc-
monasterium exstruit, in dicecesi scilicct Cabilo- dilur.
ncnsi, quinque circiier leucis a Diuone, opitulanti- 1113. Paschalis II 14, Hehrici V 8, Ludovici VI 6,
bus simul et probautibus Guaiiero Cabiloneusi et B. Bernardi conv.ersione celeberrimns cst. Gviannos
Hugone Lugdunensi praesulibus; praedia vero lar- naius circiter viginti tres, Cisierciensium familire
gicme Odone Bursmndiae duce, quo ibi cum sociis sub Stephano r.bbate una cuni triginia sociis nomen
slrictius ad amussiru observaret Regulam S. P. dedit. Ex quo tempore Cisierciensis Ordo niinlicc

Benedicti, cujus die sacro iu Dominicam Palmarum propagari ei tlorere ccepit.

hoc anno incidente, opus illud luniprimuni exor- Eodem anno Firmiias, prima Cistercii filia, fun-
dium sumpsit. Ex primis B.RoberU sociis fuereAlbe daturin diceccsi Cabilonensj ad Gronam fluvium, a
ricus, Odo, Joannes, Stephanus, Lelaidus,i t Petru-i. dominis Vergiacensibus, Savarico et Guillelmo ejus
filio, eon ltibTts Cabilonensibus. Primus abbas Ber-
1099. Henriei [V imperaioris 43, Philippi Gallia-
rum regis 39, Urbano II decimo no:i" anno pontiii- trandus.
caius, quirto kaiendas augusti defuncto succedit 1114. S. Bernardus metendi artem el faculiatem,
Pas<:halisI! ex monacho Cluniacensi, cum per corporis fmbeeillitatem alias non valeret,
Beatus Robcrtus Mblismeosium inlerppllationibus divinilus impetravit, Vilselibro i, eap. 4.
in conciiic Romano ac Poruiricis jussu Molismum Fundalnr Pontiuiacum, secunda Cistercii tilia,
redit eique Albericus ex priore subsiituiiur, apud quaiuor ab Aulissiodoro leucis distans. in alloiio
Cistercium. Ecclesia in honorem beatas Virgiuis hoc Heriberli canomci Aulissiodoreosis, concurreale
anno dedicatur. Herveo comite Nivernensi, sub Humbaldo episcopo .

1100. Hac anno Joaanes, el Ilbodus monaohi Ro- ! cujuscoenobii basiiica a Theobaldo Campatiise comtte
rriam miUuntur ab Alberico CisLercii abbatc, cum postmodum fundatoris nomen ipsi obti-
sedificata,

Hiteris commendatitiis Joannis et Benedicti cardi- rtuit. Pcimus abiias Hugo

Matisconensis, postea
iialmm, Hugoni9 archiepiscopi Lugdunen-is, atque piscopus Autissiodorensis, ad quem plures Bernardie
Walteri praesulis Cabilonensis, quorum precibus epislolae,
Paschatis II insiilutum Cisterciense confirmal pecu- 1115. Fundantur lioe anno Glara-Valiis et Mori-
liari orivilegio dato Trojifi decimo quario kalenrias inuudus, leriia ct 'luarta Cistereii lilise. Clara-Vallis
maii indict. 8, pontiGeatus anno 2, Exstat apud Ba- quidem, ad fluvium Albam in comiliitu Campaniae
rouium et Mannquez. e't dioecesi Lingonensi, scpumo kalendas julii, non
1101. Albericus abbas arctissimam ReguiseS. Be- a Theohaldofiit qaidam opinantur, cccnobii Clarae-
neclicti observalionem iustituit in novo monasterio, Vallensis translationem, flc qua anno 1035, cum
abj'cieiis quidquid Regulas adversaretur. fundatione confundeutes), scd ab Hugone Trecensi
Obiit beaius Bruno institutor Ordinis Carthuslen- coniite. (ul probabitur iu Noiis ad episiolam 31.
sis (qui anno uiiilesimo octogesirno sexto exordium Glapse-Vallensi mbiasterio praefkitur Berr.ardus, et
surnpsil), patiia Coloniensis, sanciiiate ac scieiuia a Guiilelmo de Campellis Caialaunensi episeopo,
illustris. •ite scilicet Josceranno episeopo Lingonensi,
1102. Odo Burgundise dux, mo-
Cistercii fundator, conseeratur, quator et vioirui agens annos. Vitse
riiur, et sepeiitur in ecclesia Cistereiensieodem-
; lihro i, cap. 7. Mtorimundus vero, ineademdioecesi,
que anuo Henricus ejus fdius habitum monaslicum ab Odolrico de Agri-Monte el Adelina ejus uxore,
ibidem induit. dominis rie Choiseul. Primu s abbas Arnoldus, ad
14 03. Cistercienses nigrum habiium in album quem epistoia 4. Et hse iuiil 'quaiuor abbalia: quasi
eo^nmulasse creduntur, el beake Virginis officiuni totiricm Cistercii filiit- primigenia?, ex quibM^ mde
quoiidie recUaudum sibi proposuisse. c;t ae omnes suni exo

1105. Obiisse puiatur Aleih.' S. Bernardi maicr, Eoeieni anno obiit Ivo Carnotensis episcopus, vir
kalendis septembris, ox Necro'ogio S, Benigai Di- doctissimas, qui successorem habuit Gaufridu m.
vioneusis, ubi sepulla est: cnjus corpus posi aonos (egali iu (ialiiii hooore p rfunctum, S. Bernardo
centnrn quadraginia quinque transiatum est Ciaram- charissimum, de '|iio epis'.t 15, 47 ei 55, ei De
Valiem. Eius obitum rir-sc:ir,i! Guillelmus in Yita Consideratione, lib. sv, cap. 5, tuitt etiarn Vilie
S. Bernanii. lib 1, ca;>. 2. S. Bernardi libro n, capp. 1 el 6, et libro iv, cap. 4.
1106. P.ischalis 1! anno 7, Philippi I GaUiarum lllb. Primum Cistercii capilulum generale a B.
regi? 46, llenricus IV inielici cr yiiam clausit anno Slephano convocatum, quotannis 111 posierum fr-3-
imperii 49. Hui sssit Henricus V
- hostiii in queuiandum idibus septembris, ut habet Jaeobus a
Hcdesiam animc patrj rion dcg-ener filias qui Ro - : Yitriaco, Hisloria?. Occidentaiis capiic 14.
 GHRONGLOGIA B8RNARDINA. 60
59
Honorius II anlea
Mil. B. Beniardns gmvi infirroilate detentus, » anno 6 ; Scdemque aDOStolicam
ruslicano curandus committit-.K ;trocuranie dictus Lambertus. episcopus Ostiensis, eodem anno
medico
-
> Guillelmo Catalaunensi, Vitae libro
episcopo i, consceiiiiii.
1125. Henrieus V imperator raoritur Trajecti ad
. ,

cap 7. vei circiter ccidisse fer-

Quo qnidem anno
imperasset, ac
tur conversio TeseeJini P. Bernardi parentis, qui Rhenum, cum annos undeviginti
mnesUuni diuturnwnque
non nitilto pcsi sanctilatis fama celebris decessit nuilis post se liber-is reiiclis,

die M aprilis, ul habet.Nei rologiam S. Benigni Di- ortum est discldium, Bernardi op: j ra aliquando com-
ppnendui», imer Loihariuto Saxonum duceoi
et
vionensts.
f
12, Ludovici VI 10, Pasehali H Conraduiii Henrici deccssoris sororiurn qui a tri-
1118. tlenriiii t
conscensis
post annos fioiilificatus OGlodecim etmeasei quinque
derico fralre et aiiis rex prociamalus
Aipibus. a Mediolanenribus, suscipitur, scab eojmio
vila functo successit Gelasius itidein i! ex
ntonacito
itidem Cluniaeensi, cui Henricus imperator Manri-
anehiepiseopo Ansajroa, inquH Otto Frisrogensjs,
eium Burdinum, archiepiscopum Bra^arensem, Gre-
qui is*a arrat Ghroiiiei iibro eap, 17, Modojfii, w,
sede Italict rsgni, i« regen-i ungitur. Pro Beaialanen-
gorii ftomine opposuit,
IIoo hiirn anno cospit Orda militum Templi, cujus sium reeoMciiiatior.e cum lanocentiu atque Lotjano
jure
primi auctores Hugo de Paganu el GSuTredusde hujus rtominis II iin eojus graliain elecuonis
Itbro Imperii SBimraa cessi! tBernardo tpsy-
S, Aldemar», ul teslis eit Tyrius, Belli saeri
i

idein Ordo confirmatur in ii, ut posteadift

;,;i ;j,.o etiain auctore
.

disi Mi- „ Kodemajuie gravj i« Galiia

maxiroe el
concili 128, '-"- • I

ahaelensis scriba cw ;ilii posles estiegi indujs

aD Burgiindia : Seriwdi charitalem cnereei,
-

gravi
Clemi-nte V sub Philippo IV Gahianui. rege, anno Viuehbro i, eap, 10; qoo anno ip*e eiiai»
ope
eiiio Vienni .
conO» -i-'tii3 iiu-idii ii vitse diserimwi,
nionaslerium Trium-Fontium, i>;ima taailem B. VI Ss. Bepftdicti atque ^urentu
Fundatur I

srog*-
f,ij a
,
;
... italai uensi, i';-imus samtati r*stitt»ms, ibidem; sc pastmadH»»
uui
uioias iUCti^ti* et dQvnii!* CCeteSUS tamft
gbbas Rogeriiia seeandBSj -,
i •

i)i>, 10. Iteni Fontanetum, secunda Ciarae-Vallia

fiiia, urbem «l orbem volavit.

i: dicecesi .feJu.itsi. Primus abbas Godefridus, Ber- - -> 1126. Otlo, posiea Frisia$en3iset-iscOfUis,e«lebr;&
consanguineus, qui Paiidatoloco regulawterque
.
historiogrsphus, monachum iiiduU in BaepowoM*-
s, ad rimumii. Is, ut familiaris c-nts Raa«vie»M,
ordinato. reten liber sepuJcrorum scri&it
!

il

tmi. impers leoriei IV itepos, Henriei V

aoronua,
m CIaram-\
'

... awi uterimis ct Friderka patruuafuil.

«s
ngon ists Gjwjradi
Gelasio II patre eiarissimo et pio prjncipe Looaeldp^
Anslrwe
1H9. Henri '

l t' llis(U5 li, inarchione, et iiistre Agnetaj liiia ijenrici IV.

car.cehario
scopus, Gui appeJlatus, qui l
1187. Hdc eirciler anno Slephantis. ex
Remis soneilium celobravit duodeoimo ,piscopus Parisiensis, a cnriae freuuenlia ad meuo-
a
rabri?, fiii^en bernardi ruomlis rt-socatus, graviier
et Burdini schisma feliciiT rem
mu:tas
compressil. <% Luiovico r«ge oxagiiatur. tandemque post
vero Bernai-tli
Eadem anno eonfieitur ChartaCharitatia vulfo ap- u infastationsa, Gislerciensiuii', maxilhe
npera in graiiam restituitur. Quod etutm
}>
praesul noi

que^» da causa expertus, eumdem babuiteaus» pateomim

Notas.
quillifati Ordinis Cisterciensis, qua' a summo Ponli- ac defensorem. Gonsale episloiam 45 ei
ficeCallisti robata est. Exstat aptid Man- Fundatur Igniacum, cjwarta Ciaras-Yailis hha,
dioecesis Remensi», » Rainaldede Pratis
Remorum
riquoz.
Pi Gas»-
1120. Sanclus Nobertus, quem Bernardus « Spi- episeopo, Pritnus abbas Humberwa,
.

56. Ordinem etus, qui non muilo

„ rfji rocai epist.
ilorii Lau- dimissa prsefeetura. Glaram-
Praoin
riune . .
;
tto im go - n i
|iati . 'Wa Vallen [u* de M a BernBrdo in
Itaiia tune

prontei na delento acriter cftrrepta* epial. t-i»,

epistolam 2Sli, et Notas ad de aicm
iiiiiiloniiniis boc in sancto otio perbtitit
H2i, Ceiebiabur synodus Suessionfusis atbyersus
Petrum Abmlardum, praesidente Qonano episeopo usque t.iottis, iti quo S. Bemadus ae iximiis^tjus
quo 'P* virtutihus sermonem hahuit. Abbas «cundus Guer-
Preenestino, apostolicse Sedis '
5

pielatc juxta ae scriptis perjelebris, cujus

Petrus iibruro fiammis iradere
suum de Triniiaie
eompulsus est. Guillelmus Campellensis spiscepiis sermones hic in tomo sexto.
ve»o
Catalauneusis eodem anno inennie obiit : ie quo 1128. Coneiiium rwcense oelebratur (non
U mm 1121 teste Michaelensi scriba conciliij »r M
vide Noiis a<l epistolam :t.
cu- lemnitateS. Hilari prasidente ISattha» Aibanei
Fundatur Fusniacum, iu ciioecesi Lai lu
.

- apostolicae Sedis iegato eique interluere Swphanus

jus abbati Rainaldo Bernardus soripsil ep stolas 72,
:

Bernoidkts Clara8-V»Uensis, ahique

73 eisterciensis,
74,et
H?/:. Pstrus Haurjeiusi natione Awernus d«etus H ts lem Ordinis abbates. In inso Paires Teuipianis
Venerabili», cliarissimnS Bernardi amicus, lit abbas Kfgulam vestesque candidas (qnibus Eugcmus nl
pr«scrtps?ru.
acensi in Octavis Assunvpliouis. Nota? ad epr- postea rubeam i-uecui altexi cnravit)
t

tolam prtmani S. Bern trdi Fundaiur Regniacum, in diceo**,! AutiKiodorei^:.

Albenci
1123. Hoc circiler anno eligitur e,iiscopus Taren- 1129. BattlUEUS Albanen-is (verba suni
iri Chronioo) legatus,
ox Oixiioe Clumscensi, conci-
tasiensis, Petrus Finnitatis abbas, primus e fan.iiia
bealK
Cisterciensis episcopus, substituto in ejus loctim tium tenuit apud Cai-alaunum in Ponfioatione
Bfiiiawli abbelis,
Bartholomseo Iternardi Iratre. Maries Virginis : ubi de eonsilio S.
iten! Adam i S Dioi Parisios isabat Henricus firdunensis eniscopus episcopatum di
succebor el factus est episcopus per
biennium quidam Ursio
defuncto, eouim ntium votis
^j^ renuntii est Sugaj tni B n irdi complu- abbas S. Dionysii Ri-meusis.
Fundatiir Ursi-Campus, in dicecesi hoviomensi,
res ad eu
H24 18, Ludovici VI a SEnone episeoao.
j~MunaJtaa
iropcraions », Ludowci-Vltoaii...-
Galiiarum regis 16, C&heiufi papa obifi pi ntificatus i >30. Lotharn 11
 .

Sl GKRONOLOGIA. B8RMRBWA 62

iu Italiam proseerr/ns Pisanos ct Genuenses

rumregis22, mortuo Honorio papadecimosextoKa- » dus
lendas februarii, pontificstus sni sexto, gravissinium
" oblalumque denno Genuensem
reronciliavit, ienscm poiiti-
sehisma in Ecclesia Dei oritur, Innocenlia II cano- Scatum, Syro vel deferenle, vel iu sedem aecdum
niie eieclo decirno tertio kalendas mari.ii, qui Gre- evecto, modeste constanterque rejecit.
goiius antea vocabalur; sed Petro Petri Leonis Exorta item esi Ciuuiacenses inter et Cislercienses
fliio, violentia arnicorum suorum, qui potenlissimi magna controversii, occasione videlicet privilegii,

erant, lavenle sibi Rogerio Sicnlo, iutruso. quo istos Innoeentius adecimarum so1h; oiic exemit,
;

in Urbe
lonocenlii causam Bemardusppr oclo annos strenue Viile eptslolas 228, 28
ptopugnavit. Vide epistoiam 124 et sequentes. Nam Fundantur monasterium Valceilense, ia dicecesi
et imer alia hoc ipso anno a Pat'ibus eoneilii, Stani- Cameracensi, vi e ej.-i tolam 186; ac monasterium

pis ea de re habiti. arbiter una \oce constiintus, Trium-Fontium, iu Anglia, dicecesis Ehoracensis.
iunocenlium A.nacluto praeferendum declaravit et Vide euistoias 92, S4 sqq.
Henricuru Angiiaj regemad eum suscipienduin i;.du- 11,33. S. Bernardus, in (taliam anno superiori
xit, ViUe libro 2, cap. 1. Vide Fra-iationr-m aostram profectus, cum vires Innocentio non sufficerent ad
gencrulem, § 2, Romam expugnandam il.othano quippa armatorum
Eodem auuo ipsc Rernardas summa animi demis- duntaxal dno millia ministraate), Henrico Majoris
sione episcopattim Genuensem, Sigefridi anno su- Britanniae regi scripsit e|iistolam 138, ad fereudum
periori ad superos translati morte destitulum recu- suppetias. Sea tandem Innocentius urbein ingn sas
"savit. Jlalduinus vero in conciiio apud Glarum- r in basflica Lateranensi Lotharium coronavit impe-
Monteni in Gallia habito, primus cx Cisierciensibus
'
ratorem; quo aheunte, Anacleto per urbem gras-
sacro cardinalium collegio adscriptus est cui : santi eedere coactus, i'isa= se contulii. Unde Ber-
adjuuetus putatnr Martinus vir ille integerrimus, nardus mittitur in Germaniam. Conradnm C

cujus meminit Bernardus in libro 4 de Considera- irnperatore Lothario reconciliaturus. Qua occasione
tiune, cap. 5-. rie Balduino, in epistolis 144, et capiata, Rogerius Sicilia? tyraonus, ab Anadeto
244. regis iiomine donattis, Pisauos ab innocentii obe-
~> 1131. Innocentio Leodii magnifice rrcepto, cum dientia retrahere conatur; quibus in fnle
abbis eongratulatoriam hoc anno
constanter
prius sub finem anni superioris in Galiiam se rece- persistentibe.s, S.
dcdit epistolam 130. Porro in illo ejus itinere co
•

pisset, Bernardi.s repressit Lotharium impcralorem,

'•,
episcepales inveslitaras repeieniem; eumque sum- ligit Masceiini canversio, de qua Vitse libro 4, cap.

iwia Pontifex ibidem iu Germanite regem coronavit, necnon et duciss;3e Lolharingia;, ibid.
Romse post diios annos imperatorio itwdemate do- 1134. Conci:inrh Pisanum ceiebratnr, ad quod
nanduui. Peracla vero Leodii Quadragesima prse- eum Bernardus Innocentii jussu lai ta pace
s.-alis anni, Innocentius iu Gallias redux, ad Lothario et Conrad accedens per Lonibardiam iter
.

eoncilium eoutra Anacletum inense octobri R^mis ageret, Medioianenses sacrorum commuhione »t
indictura prolVctus, Luiiovicum Juniorem in locuin metropolitana digaitate privati, quod tnselmum ar-
Pnilij.pi fratris, cx equiiapsu infeliciler necati, rcgem chiepiseopum secuti, Conra-io et Anacieio adha
consecravii. Quo quidem eonciiio soiuto. inquit , scnt, litteris illum inlerpellant, de restituehda sibi
iugjjriuviii Viia Ludoviei Grossi, doramus Papa I
' ponLificis fit imperaloris Lotbarij gratia, qu
Auiissioctori delegil demorari, reliquo nempe tein- pcr.icio coucilio acfutaruni e promisit, datis epi-
pore Iabentis anni, cum prius Cluniacnm, cujus stoiis 132, 1 vi. Nec mora concilii ejus poi
eccl^siam dedicavit, deinde Clarara-Vallem aliasqus prudentia absoiulo, cim Mattineo Albanensi et I

kisitasset, comitantn ipsum ubiquc Ber- (loneepiscopoPisanoiicaVdinalibus.necnonecGaufrido

lo. Leodii conventuiii.post coucilium Uemouse Carnoten.ii, delegatur ad componendam Mediolanen-
narral Ernaldus in Uoro 2 de Viia Bernardi. cap. 1, siijiu pacem: a qu;bus iugenti plae.su et surama
costra ex}i"essam Sugerii auctoritatem. veneralione acceptus, aixhiepiscopalem iionoreni sibi
;u nne JJeruardus, ut habet magnum pertinaeiter delatum vix effugere potuit. Multis
Cbronkum Belgicum, episcopalum Citalauneiisern ihidem conversis de quibus epistola 135, urin
iatect: = reeusavit, et per ipsutn Gaufrcdus ai>L.is eodem loci Ordinis sai coteniam, seilic Claram- I

[Sancti Mj iardi-Suessionensis fit episcopus Catalau- Vallem, aUis mendose Gtaram-Vallem excitavit. ,

uensis. idem referl Albericus, qui et aadit^ iuno- lnde jussu L.r.ocentii, ut habet Sigonius, de Regno
ce.iitiam Sancti Medardi ecclesiam eonsecrasse, idi- Itaiia?, iib. 11, ad pacificandas ipsas inler >e
bus uimirura octobris, anle conciiium Remense ut I.uinbardiae civitates prolectus, Papiam et Cremi
habet Chrooicum ejusdeoi :iiotiasterii. se coiitnlit. Cum autem apud Cremenses nihil

eorum innocentio perlinaciam significavit

Hoc ilidem anno, Thomas prior ta.ncti Victoris prof.cisset,
Parisiensis, vir integerrimus, pio justitia crudeiiter epistola 318.
periinitur a nepotibus Theobaldi ISeoterii archidia- ) IiiUrim post concilium ad superos migrat Norber-
coi.iParisiensis, cui ol) exprobraias in ecclesir.stieos tus Ordiuis Prsemonstratensis fundator. Sed etSte-
exactiones invisas erni. Nec multo post Aiclierabai- pfTanus abbas Cisterciensis, quinto kalendas aprilis :

du< snbiiiacoiius Aureiianeusi; Wera morlis geuus cui post rejectum Widouem, qui Slephano adiroc
e.idemqui) de tau^a subiii, .ioae.i.e auctore ecclesiae Buperstile rlectus, sex mensp.s pedum gessii paslo»
S. crucis itidem arcliidiacono. Pra priore S. Victoris !".'.. suhstiiutus est Rainaldus, rilius Hilouis comitis

i episti !as
'•'
60, 162 ; et
!

Barri-sup. r-Sequanam, inqmt lib 8 Ordericus mo-

ipta autem est nachusClarie-Vallehsis. ls pra?e!ara instituta c
et agitata ui causa ia concilio Jotrenst dide- bus ;octoginia septrtm comprehensa in apitulo gena- i

cesis Meuiensis. rali ordinavit.quae videi icel inAnnalibus ila inquez.

1'undantur Morerola, in Castella et terntorio Za- Fundantur nrtei i Cl iraiii-Valiem Mediolanensem,

morensi; mooasierium S. de Tarouca iu- Hemmeroitium, in dicecesi Trevin-nsi ;
Vallis-Cla a,
Lusitania, dicecesis Lameceusis; LongusrP ons, in in dicecesiLauduncnsi. Primus abbas Henricus de
dicecesi Suessionensi Charus-I^ocuSj in diceeesi
; Mu dach. ad quem epistn 32 i !

Bisunlineusi ;Bouu>-MO'ts, n S ibaudta, dioecesis Ge- 1135. Bernardo ex 'ital uce per urbem Med
beiiuensis; Ricvaliis, in A.nglia, dicecesis Ebora- fanensein, Vitse libro 2, cap. 4. transfcrtur C
censis. Vallis in commodiorem Ioeum, Vita? libro 2, cap 5,
1138. Diseedautem e Gailiis Innocentium Bernar- ubi cum vix tantisper couscdisset, jussus est ;n
63 OHRONOLOGIA BERNARDINA. 64

Aquitamani se conferre eunr Gaufrtdo Carnotensi, « pus, cum ipse Bernardus hanc dig nitatem recusasset.
ad revocandum Guillelmum comiten: Pietaveiisem,
" ITTinrlarnr
Fundatur mnnQciArinm Rpn^dirrionis-riei. in dice-
monasterium Benedictionis-Dei, difp-

aliosque schismaticos a Gerardo Engolismensi epi- cesi Lugdunensi, cui praefectiis AlBericcs, ad quem
senpo seduclos, ihidem cap. 0. Postea aliquandiu epislolal73. Adoptaturetiammo-asieriumDunense,
sibi reddiius, insignem illam in Cftntica explanatib- dicecesis Brugensis. Primus abbas " Robertus, cui
oeiii, hortante allero Bcrnardo Portaruin pripre soribitur epislo1a324, Bernardo apud Claram-Vallem
Cartusiano aggressus esl. Vide epistolas lb3, aliquando succes?urus.
154. ^i 11^9. Convocatum est Romae concilium I.atera-
Fundatnr Busaium, in dicecesi Naanete.nsi. ab nen^e mille Girciter episcoporum, m qao iterato
Ermengarde Britanniae cemitissa, quam in praedicto damnaii Pctri Leonis fautores, infirmalis ab eo fa-
iiinere a saeciUi vaiutate revacavil. Vide epistolss cl* ordinationes, lorneamenta inierdicta, Arnol_dus
116, et 117, Primus abbas Joamies, a>l quem epislola Brixia nus, tanquam ha?r<-iicus Iialia exceHere jus-
232. Fnndantur otirirn Alta-C.umba, in dioecesi Ge- sus.TTqua quirifir; sententia adversus Anacieti i'au-
bennensi Gratia-Dei, in Santonen^i Eberbachuai,
; ; tores severiiate Bernardus vindicare laboravit Pe-
in Moguntina. Lrum Pi int m irdinalem, Innocentio pius a se; .

1136. (Iiiirlo, inter Bernardi fratres nutti major, teconciliatum, ut pat.'t ex epistola 213. Nec multo
extra Claram-Valleia, juxia fr&tris vaiicioHini, Vitee ijojl lanocentius ip--e a Rogeno Siciliae duce dolose

libro 2, cap. 12, lnoriuir, niiniruni Ponliniaoi. caplus esL. qued pacia diu exoplat.se inter uirumqne
Fundantur Balerna, iu dicecesi Bisuminensi ; pVi- compenendaa fuit oeeasio.
,

mus i'bbas Burcliardus, ad quem epistola 146; Do- • Hociteir, anno Malachiasarchiepiscopus, liibernias
mus-Dei, ad Charum fluviuiri in dicecesi Bitnricensi, primas, Romam iter aggressus esl non vero, ut vult
ciijus abbas 1'uit Robertus Bernarrii consanguineus, Baronius, au:io 5437, cum constet ex Bernardo,
ad quem epistola 1 ; Alha-Ripa, in dicecesi Li"go- Vitse S. Malachisa capite 10, Malachism ab hac pe-

nensi, Dcnique adoptalur monaslerium Alpense, regrinatioue novem tluntaxat anuos supervixisse,
dioccesis Gebennensis, tradente Guairino abbiie, ittmque ex capile ultimo, anno 1448 decesmsse
postea episcopo Sedunensi. Vide epistolam 253. Malachiasvero in hcc iiiuere Chram-Valiem adiens,
ibi sex socios veliquit, qui Cist">rcience institmum
1137. Innocentii 11 8, Lotharii II imperatoris 12,
edocii, illud !'05tea in Hiberniam 'ranstulerunt.
Ludovicus VI regni sui anno 29 Parisii* mortuus esl
to. Habetnr coneilium adversus
kalendas augusti; cui successit Hlius Ludovious Yll I
i

Ibaeiardum, qui condemnatis erroiuni cipilulis

Junior appeilatus, quod vivenie ignan;
ru |iisset. Sedem Rom-.u.im appellavit quidera, sed Pet^ri Ve-
Rerabilis persuasione cedens appellaiioBe, Ciu-uaci
Hoc ipso anno Bernardus ab Innocentio aceiuis,
terlio Haliam progreditur, suh Anlieli remansiC acejusdera opera Ecclesiae reconciliaius,
I
;

per ii m laudabiliter vixissrt, in mc-

vexalioue Rogerii Sicu'i, qui a Rainulfo duce ti 1 1
teui
I ;

Bemardi precibus' superatus, eum armis praevalere nasieno s. Mareelli Cabikwensi, quo morbi eurandi
uon posset, ad verba se convertit, a.tquc Anacleti causi secnfderat.cessitevila. Vide •rpistolam 197
causam in ore Petri Pisani viri eloqm irtissimi repo- et sequentes, et ibitlam Notas.

nere se simulans, cum ipsum a Bernardo cotivictutn '

G Fundaulur hoc anno darus Mariseus, in dkecesi
AudotBarensi ; Blancha-Landa, iu Wallia Ang iae
;

et reductum vidi-st-t, ne sic quidein ad meliora

poiuit emolliri. nr.ia, difiecesi Meoevensi; Orsaria, in regno
Fundantur monasterium Colurabre, in italia rj Caliaeci; dicecesi Auriensi; Aripatonuin, allis Ri-
patorium, in dioecesi Trecensi, ci tus Ala-
cesis Placenlinae; Bochia in Hungaria, tlio?cesis ;
.

mis, po-:''p. episcopus Attl is, Vit* S. Ber-

Vesprinieosis, quamvis a rlonnullis ad anniini 1153
na cuinpii^or. Ilem Innocentius
; monaslerium
releratur. [tem adoptalur mouasteriuin Belli-1
nunc Vallis-Paradisi uuncupatum, iu Hisp S, '
,i., ; . ad Aqiias Salyias reparatum ClarssrVal-
cesi Zamoren^i. lensibu !;;1 nardo Pisauo. S.
;
'

1138. Lotharius II impcrii uoo lerimo terlio re- Bernardi d subinde Engenii III non
gnare desiii tei tio nonas di e rnbi s, i„ Sedem '
mptus esu Denique ado-
Quo chorense, r Halachis Hi-
Courado FrauconiM duce, quondai
etiam anni i i-lu
i p
'• beruia i:ni irdo com n; necnon el

cui suffectus ex Rogei icl Gri toi iu

ii
-Manum, Verulana, in Halia.
in civitate

cardinalis, \ Lctor vocitatus, qui sep i

1141. lunocentius psi>a, ait Roberius, de Monte,
dixit ;;. n d n regis Ludovici, quia
itisignia Bernardo resignans, schismali I

nuleoal recipere archiepiscppum Bitaricensem,

post septem annos S. Doctoris sturiio ac prudentia
compresso, tinem optatum imposuil. Vide episli quem tamen postea recepit, el absolvii eum de sa-
pislo-
Q cramento quod irrau '

317. Abbas vero sanctus Romanara cnriam

'

mora interposiia deserens, nihil inde in Galliasre- [am 218 et sequentes.

ferre voluil pro xeniis. pi dentem S, Csesarii, Quo etiam anno idem rex Franoorum Ludov;
aliasque sanclorum reliquias, Vitae libro 4, cap, 1. Ut habel idem auctor, affiisit comitei» Theobaldora,

Qui de slatii eleclionis Lingonensis a Lugduueusi »•1 vnsiavit terram », me Campinia, ubi m
metropolita comra sponsiouem Rotnae iuitam cele- couioussit castellura Vitreuvium, seu vitriacuro,

bratae certior factus, varias scripsit epislolas 16ij et ubi multkudo diversi sexus hominum ei «e
nimirum mille sste Roberto de
sequentes, cui quidem dolori accessil alius longe
l
,

gravior, nempe de Gerardi fratris ohitu, cujus indu- Monte in Supplemenlo idSigibertum qui hoc rcfert
m ad annum 1143, cremata Consule epistolas 217,
cias iri Italia, ubi eomilem eum habucral exl est.

siii peregiinati ne, a Deo impelrarat, quena inultis 220, 222, 223.
lacrymis prosecutus esi sermone vigesiuio sexto iu Hoc tempore contigit ohitus Ilumbelina sorons
Caiuica, a quo resampsit aurourn hoc opus u se sant-ti Bernardi, de qua Vitae libro I. eap. 6,
interruptum, Fundilur coenobinm Melli-Fontis, in Hibernia;
Ipsoauno Rainaldus Remeusis archiepiscopusob- dirrcesis Armachanse. Maiachia procurame, ascitistex
iil, iit refert Auctarium Gemblacensc post bien- : Ciara ValleChri tiano ac sociis,quos prKdictusepisco-
nium vero,scilicet anno lliU.S.mnson Carnotensisec- pus inslituendos ibi reliquerat. Vide epistolas3o6,3b7.
1 142. ivo presbyter cardinalis ex
cauonico reguur;
clesise praeposkus Remoruni ordinatur arciiiepisco-
 <55 CHRGNOLOGIA BERNARDWA. 66
5. Viciori;. apua Camio?, ad « qus Conversis, a B. Bemardoex Clara-Valle m Bra-
miltilui in Gallias
terenclam .-cuer.tiam ir. Radulphum Viromamluo- bantiam missi, ViHariense monasterium eedificarunt.»
rum cornitem, qui repudiata priori uxore Petronilla, Iii7 Eugen mno superiori, Romanis Arnaldi
Iheobaldi comitis sorore, Guillelmi Aquitania! h c\ fitctione, di qna i
toia 242 nfesiantibus, in Gal-
fi|iam, Reginse 3ororem, supcrinduxernt. Q;io elis .

'
il i
,
hoc anno Parisiis bouorifice exci-
ahatliemate involuti Bariiiol teus Laudunensis, " Vl
P ilur ''
' co re ;e, [u bnha th i

prsecedenti,
Simon Novioii] msis, Petrns 3iivaneolefcsis episcopi, "' re Ilobei do Monte in App
-
ti ,1 sigi-
divorlii auetoies Vide epistoias 210, 217, 220, 221. bertam, tt{ ud fe; eliai um d dorc ini in fiautis i

lli ni Arfonsus LusitanicE rex se siwiiique regnum

palnoarum cruce mm\ iisset, simulque fiobertus
Clarae-Valii vectigale fceit, assignatis quiuquaginta fratei' ejus, et Gaufridus comes Mellenii, et allii
marabitiuis sive liipowiii- aari probati. muiti, hoc anuo Pari recessetunt, nimirum die ;
' ;

Quo etiam auno, tesle Roberio de Monte, vel 14 juini, ut habei Chroiiologia Gluuiacensis, in Sy-
proxime evoluto, ut tradii Ofteiius iu Anselmo ri.mi contra Saraceaos profecluri.
Gemblaeensi apud Mirasuui, animam coelo reddulil Hoc eodem anno plures variis in locis iiabiia?
magnus iile liugo Victorirj,us, S. Berr.xr.ii amicus et synoiii. Prmia Stampis, in qua de negotto Jeroso-
cultor praecipuus, alier sui saeculi Augustinus. Vide lymitano et
reghTaispositione, Bernarcio praesente,
epistolani 70. actuiti esi. G.illia 3
administratione Sugerio S. L).o-
Fundantnr mqnasteria Melonis. in Cali.ecia diee- nysii <.bi.au commiss». Vide Chronic. S. Dionysii
oesis Tudcnsis, el Superadi, cirea hsec tempora in tom. 2; Spicii. et Itb. Mirac. S. Bernarcli, cap, 1G.
dicecesi Composteilana. liem Alu-Crista, iu Sabau- B Secunda AatissiodorL pr*sidente Kugenio. Tertia
dia, dicecesis Lnusanensis. J^arisiis,teste Oitone Frisingeusi, in Frid. lib.
1,
1443. Conradi III iinper.uoris
Ludovici VII5, cap. BO.Iii quibuscausa Gilberti Porretani proposita^
Francorum regis 6, innoceulius papa moritur octavo ad coucilium Remense anno proximo celebrandum
kalendas oclobris cum setiisset annos fere quatuor- remissa esl. Vide Priefuionem generalera.
decim; oui succedit Guidq de Castello,' dictus Cce- Praeterea Bernarrlus cum Alberico cardinali Osti-
iesitinus II, ad quetn cpisiolee 234, 235. ensi et legato, Gauiridoque Carnotensi, pergit iu
Fundantur Alvastruni, iu Suecia, diceee ; i Linco- Aqnitaniam contra Heinicum liBereticum, de quo iu
pensi; Nova-Vallis (aliis post quadrienniiim), ibi- nqstra Prtefatione generali, et in epistola 241. Quo
dem; Bella Pertica, in diceccsi Monlis-Atbani; etiani anno Allbnsus Lusilaniae r.:x, urbe Scalabi
Meyra, in Callecia, Dicecesis Lueensis. meriiis S. Beinardi expugnala, daiis litteris mona-
1141 CuViestinus i>apa,sernesiri necdutn exaeto, clios petit aii instituendum Ordinis Cisterciensis in
dece.ssit: cui subrogatur Gcrardus camerarius ex suo rcgno mouasteiium.
canonico regulari, presbyter cardinalls tit. S. Oueis Fuudautur Alcobatia a prttedicto rege. iu Lusita-
i;i Jorus.ilcm, Lucius II nur.cupatus. Quo tempore nia_: dicece»i Olissiponeosi ; Valiis-Ricierii, in dice-
BcrnanJus inier. Ludoviciim regem el Theobaluum cesi Bajocensi Morganiuin,
: in Wallia; mouasierium
comitetn pacem composu.it. dcSpina, in dicectsi Palmitina
in Casieila a Saiicia
Hoc item anno morimr Barlholomoeus Firnhtatls ATtoTRTTegiJrsororc. Vidc epistolam 301. Item ado-
abbas, fratcr S. Bernardi. Uem Slephanus Catalau- plattur Grandis-Silva QrdinisS. Benedicti in
nensis cardinalis episcopus Piaenesiinus ex Ordine
Q dioecesi
I
Tolosana, Bernardo ejus abbate se et domum suam
|
Cisterciensi, vir magnfe sanctitatis, c.ii Bernardus tradente. Vide epistoiarn 242.
'
varias inscripsit episiolas. 1 148. Initio couciiio Remensi decimo quarto kalen-
Fundaiur Belli-Locus, in dioecesi Rutenensis. das .iprilis, Eugenio prajsidente, earceie damnatur
1145. Conradilll imperatoris 7, Lttdovici VII Fran- Eon latuos haereticos : Gilbertus vero Porretauus,
corum regis 8, Lucio papse qamto ialendas uiarlii Pictavensis episcopus, a Bemardo convictus, suos
tletunctu substituiturEugenins III ex abbaieS.Ana- rclractat errores. Nec mulio post Eugenius,
stasii ad
Aquas-Salvias, Bernardus aniea vocatus, agente
sanctq abbate, soripta Hildegardis afiprobavTl
Je quo anno 1140. Vide episiolain 237 et ser
supr.i in
eoneiliq Trrevirensi, cum prius Tullensis
puentes. Quo lempore S. Rernardus a Ludovtco ecclesite
pedicatilpnetii, ojti et Beruardus interfuit, persgisset.
rege de sacra cxpeditioee consuittis, rein ad summi
Quo eqrJern annq prre.fatus Eugenius cum capitulo
Pontiiicis senleniiam remittit, ex nostra Prsefatione
generali,
Cislerc.ietisi adluissct, novumque ccemeteriuni sa-
§ 7.
cnasset, fratribus nou sine lacrymis valedicens in
Fundatur Pratea, in dioecesi Bituricensl. Italiam remeavit.
- > 114o. Iu eo.icitio Carnoiensi
pro expeditione sacra Post Eugeoii e Gallia discessum, S. Malachias
indiclo hoc anno, ad quod Petrus Venerabilis iuyi- Hi-
beruiaj primas, Romaui defluo ad sumroum
tatus, cpisioia 304. venlrr non poluit, ut colligiiiir
Ponti-
ficssm pallii causa pr«feaarus, opiato die et loco
ex ejus respousiune, episiola 1-8, lib. 6, S. BeVuardus apud Glaram Vailem diem
p. feliciter clausit ipso die
in primariutti imlitia' ducem electus, ex maudaio solemnis Commemoratioms omumm defunctorum
Eugenii, Germanite populos, Francos Orieutaies, cujus memoria slatim ab ip-ius morte ceiebris
Bajoanos, Augins, etc. a.i capesseipdam Crunem ha'
b<;ri ccepii. Vidti epistulam 374, consolatoriam ad
taiii liileris, iu;n
viva vcde ccffioriatus es;, multis Hibemienses; uem Vitam ejus, tomo2; et duos ser-
suffragaatibus mtraeulis, epistolis 363, 3Bo. el libro mones in-ejus deposilione hahitos, torno3. Porro
de Miraculis S. Berttardi. cuni S. Malachias in extremis jaui f .re aaeret con-
IIoc itidein aitno
Turnacensis Eccesia, qua per sutnmato aedificio novae Ciarae-Vallis, os^sa venera-
quingenos amplius annos episc ipis Noviomensis
et bilium 1'atrum, qui in priori ccfiuobio oidormieiant,
Kcclesisc commendata fuerat, proprinm dpiscopum, e veieri cuimeteno in novuin translata smtt, in feslo
Anselmum nomine, ex abbjate S. Vmccnti Laudu- omnium sanctorum,ex senronc primode S. Matachia,
nensis, ab Eugeoio papa iKrecepit, Bcmardo n. 2. Ejus canonizatip i.n Chronico tilara? Vallensi
ahhate
Ci.irae-Vallensi iuter alios procurante. apudFraiiciscuiiiClillficiium reierturadannum 1192.
Fuudattlur Boxeiona, in Anglia, dioecesis Cantua- Eodem anno obiit bealus Humbertus abbas Igiiia-
nensis; Vtllarium, in Brabantia, dicecesis Namur- censis, non anao 1145, ut putat Matincus. Proba-
censis. Huius lundationem Auctarium GemWacense tioties vide in Notatione ad sennonom rie
ejus obitu
apud Miraeum reponit anno sequenti, his verbis a Bernardo habitutn, qui exslat ia tomo ili
;

« Monachi duodeeim cuin Laureatio abbate, et quin-

Fundatur Camberonu, in dicecesi Cameracensi
 68
67
S. BERNARDI ABBATIS OLAR /frVALLENSIS
cui etiam sequenies. Obitt item Sugerius abbas 5. Bionysii,
Primus abbas Fastradus ex Clara-Vaiie, j
integernmus, ctii in extrf-mis posito Bernardus
etiam Alna, pnus vir
pust Robertum praefuit. Aiiuptalur
regularium lu scripsii epistolain 260. Hoc anno. Ludovicus et Aiie-
B"nedi(itiuorum, deinde caimaicoruffi Quudragestma
Cistercienu noc nora, inquit Robertus de Monte, in
dieeeesi Leodiensi. Uem in eapitulo
tnginta asona- apud Balgeaceium, aato sacramento coram archi-
anno Serlo abbas SaviniaccnsiS se ao
episcopis et episoopis quqd consangumei
essent,
sleria quae a Saviniaco
Benedieinorum mouaslerio
ClaraB*Va!li sub- separati sunt auetoria.te Gnristianiiatis.
diceeesis Ahrincensjs pendebant, •^ FaudaturmofiH-ierium Esronense, in Dania, utce-
didit: quatuor vero Stephauus, eongregatioiuiWa-
zinensis in dicecesi Lemovieeusi nasceuUs
paier et ce.<i Roskildrnsi. ...
132 Eugenii 111 8, Ludovici VII Franciae regis i5,
1
institutor.
Conradus imperii anno 13 purpuram morse
. .
.

1149. ilnc atiuo cmn infeljcem exitum

.nabuisset
Galliam rever- siguat Friderico cognomento .Enobarbae, Suevi83
transn arina expedilio, Laclovicus itt fratre jiepoli. Sed et TheobaWua
cte Considera- duci, Conradiex
sus esi. Vide cpistoiam 386, librum 2 vir insignis pieiafas, seuo lUcs
lib. 3. cap. 4 Campaniae comes,
tione, cap. 1, ei Yitam S. Bernardi,
ianuariidefunctus, in monasterio Laiimacensi.aa «W-
Quiquidem ad novam iterum se accmgens, a Ctstei- qnern nwi
ut tr-adit Rabertus ubbas m tronan cujus fuerat adwatus,sepeliUir, au
iensibus rctardatur, Bernardus scripsil eptstolam 271.
lon"e ante obitum
Chronico ad anuum HSO. Mal-
Adoptatur abbatia de Mcroliis, in dicecrsi
.

Eodem anno Henricus Ludovici regis 1'ranwae

,
in dioec»s4
prius leaeensi Fuudatur abbatia Clari-Montis,
frater (verba sunt Chronici Tu-onenst»)
Claram- B Ceuomannensi. Circa hoc tempus adopiatur Arnier,-
saurarius Beati Martini Tur.ouis, post apud Comuostellanae._
em- taria, in Callaecia, dicecesi
Vallem inonaehi veste indulus, provehitur ad imperatoris 2, Lu.lovict V If/an-
civitatis: quod quidem Chro- il53. Fridcrici I
scopatum Belvagicae Eugeniusdiem clausit seato .
c.a- regis 16,
>

nicon Senonensis iiiu.u sequeiHi

Sancti-i'etri-Yivi
cum annos octo inensea quatuor aies
sfilisset
repnnit. Lege epistolam 307 et Notas. regulari
cim; cui successit Gonradus, e.x can
Fundamur Fons-Moriniacus, in dioecesi Biiuriceii- Kec
Lougum-Vadum, episcopus Sabiner.sis, dictus Anasiasius IV.
si- Alpse-Peuae, in Lemovicemi; mltis
lonarc posl sar.ctissimtis doctor
inLingouen-i; Laus-BeatavVirginis, in Tornaeensi. laboribus, cum a
m pro Ueo el Ecclesi.i deiuoctus
Adopiatur BiittenCuria, canonieorum regulartum n.orbo correplus,
me-iia hiemis tempestate gr.ivi
dieece-i Trecensi, 30K, pacera nihilomi: us
ut soribit epistolis 288, 307,
1150.Engenio Romae ad S. Petrum posi n.ultos m pacc lanoem ip^e
Bernardus hbrum secundum tte inter Metenses compoMiisset.
conflietits restituto, septembns, tribus
quievit decmio t.-ctio kalcndas
Consideratione Irausmiitens, apologiam de J.roso- sexagesimo te
ai.te nwridiem horis, anuo setalis
iymitimae expeditiqnis ronsilio praetexil, reciprtque prsfaowrBB
monasiicse prolessionis qnadragestwo.
epistolam consolatoriam a Joaune Casae-Haru
m.
Ascaton,
epis.ola 380 iri.simo octavo. Q.ua etiam heb.lomada
eivitale Verulaua abbute, que est modo Sancli
munilissima civitas in Palaestina, juxta
iuler Bernardinas. ^brislianis
mussionem Irttquaitius repetiiam, ex
. .

I15i. Raiuald abbati sub finem anni sa\ S. Bernardi

capta est, ut testatur Gaufridus
i

Vitae
defuncto, niinirum .leotn.o septimo kalendas
janua-
Glaram-Yaitern *aw
Bonae-VaHts libro 3 cap i. Beraaniua apud
rii, suffectus esi Gosevirms ex aubate ex abbate Oui.enst.
cessorem hahuit Roberlum
Vienriensis. Vide epislolai» 270. folrag)-
Fundantur moi.asteria PetrosaB, dice ocsis
-y- Item moritur Hugo Auiissiodorensis epissftpus, sladoptatur
ricensia;De Moris, dicecesis Lingonen&tsi
virbouae memoriae dietus in Chi ouico S. iVui-Yi.i. Aunonsism Laila-Jia.
epistolas 261, 274 et abbatia Mon.Us-Ka.rai, dioecesis
De successoris electione vi.ie

SANCTi BERNAttDI
ABCATIS CLARjE-VALLENSIS

OPERUM TOMUS PRIMUS

COMPLBCIEXS

EPISTOLAS KUMERO CCCCXCV

C.sterc.cnses
m
duos Corbeiensem tiiium, u.ium il
iwlien-
(Collftte sutiI ad trescodicesCblbefitinos, -' :,M
Regue Navarr», Gandavensi= S. Petn
'len, consulti eliam co lii es \ ali< ani, Sorbonicus,
Vallis-Clai-ae, Aureae-Vallis, etc,)

dttiis et subdolis atiomn susurris mductus aC>

»"''•
1, EPISTOLA PBIMA (51). stereiensihus ad Cluniace»
U> HOBEKTUt.1 NEPOTEM SUlUl, QUI DE OnDlNEClSTER- charitateiei affectu i

ClGNSl TRANS1ERAT AD CLCNIACENSEM (54). 1. batis ct plusquam salis si

Roberte t63) si
,cr *
Riiberlinn consanguineum qui el farrore strii tkris
I l
. i
fili

regu{cBjSeuviiai taxiorlsiiLi w,.veletiam blan- et meam per le animana d \

lucipit epistola 1). Bet

(5V, Scr.i) u. eirca annum 1119.
uno S. Getmani, bertummonachu
(52) Ita scripti fereomnes: in
 ,

G9 EP}STOL,§ ~D

«fijo^oeluiaan, mikir * id omuiiiiodo et sojummobo satagei ie in.imc, qso

saiisei, intjjitan<uj saluiaeea»
(jue de lua saluie iasiitiana. Sed quoniara usque rel caceal, 4000 so doi;;t habere; ve) habea.! q)
adhuc irustratuin we ceruo ab exspectatioue mea, dolet earere. At, inquis, nec iiaesi quempiari nec .

jam nou valeo tegere dolorem meum, anxietatero sprevi; sed spretus potius ego, ac muliifarie ius, ..

repnmere, dissimulare tristiiiaw. llude ei coutra iiini.Liiii fugi malefactorem meui ioji 1

juris ordiuem cogor revocare, Itesas, euin qui. me si iiijurias ingi"? A11 non 1 .

lte-it; sprelus, reiiiiire.e cootempiorem: iiij.iriam quani resistere? fugere ferienti

passus, (iijuriatori saiis:ac.ere; a rogare denique, Kecie: atasentio. Non ut contendereni c.r .

quo rog-ari debueram. Dolor quipp» nimius uon de- ui conlentioiiem dirimerem. Fugere persesutionem
libgrai, iion ..• ;o
vereeuiMJaiiur, iien eonsulit ratkpiein, uoii est ei .itA.' : .i.fiiiuc. S.on co;*-
uoamuiiut d%mtati*daaiu(jii!; Legi uon obieuiperat, tradico.Omitto quod . .• • 111 Peg,uiro J.ur,
judicio fl3.n ac^uiea-kj niofl^ai iguor<it et oruinem ;
vei quofiiodo faetum esi; b :
liscuUo, jiou

Swh^titewm posi proftsmontm dimiixrat, ei ad e!c iulerim diu dissnmtttavit • Bnrnardus, m ex

huju*epJ5tai».exord« •
;eta .
sandam««
($3). Nuiis. bujiifi epteiinae ins>Ci'ii>tui, oraiuerquaifl dojloris impaiiens, haiiu efHsteiam scripsit, j.ua nee
in duobus S, Geruiaiii Codi.cibiis, beraaraus' ubhzs qiiidem revo.Qiin potuit Eioberius, «i.iUe epistola 32
Radberte adulescenii, aa genuiu.», inceriuan. couqueriiui, donec a Petro Ve^eraibifi resiitutus esi.
H«'' episiola sub dio a faernardo dictata, « in
g
Quoci autem Rubenas 4nno ilifi profassi
m*tiic irabre sine imbre, » ui loquimf Gui.Jewus omiserit. sic demonstrari posse videiur. Kob«r%u»n
s&ucti 'fheodcrici apbas, iibro prioio V ;U' S. Ber- iuiL-ao ti triginu sacii
tifiuin Beraairaus
narcii, 2,. ob id rair,*euJi cseteris ajisi lis prse-
cap. iiiiniJo si-oi/actos Cistercium secuui add»xu,
posirs. e>t. Loeus ubl i,i ebntigil, prope Claram- tiuni scfipiores fiene omaesi tajii domestici, quain
-.iii, oreioriolc spect*bilis ssfdb facti memoriarn,
exierni. ',jao<i qui.it n; indicare vrdetur BeHn
-
esi a Guiilelrno, prime pASiee B/evaJiisiu
..•
ips« 111 hae epistola his veritis >•-..!- si
itignaris, :

AngUa a&bajg, eui uoji reeie a,yidaifi iribuuni eiogifc oi 1'ertij, i>i e^empio ii;ca ,u reiigionem egO ie
iila, quee Gilbertus de Hoilandia sermoneti iuGaji- genui. > :?ed cun- pro aetatis slattu t;neriori s^fbicn-
tica comme-r.orat de quodam abbate Rievallensi ,'naiii remissas fuisset, ut eiiain ibi assorii. Beroar-
proeiil riuiiio de G-uiiteimi sueee-sore , uorr.iue dus, n. s. eo iandeii! rfapso ad conversicnrem a>i-
qui ioste Pitweo obiilanno ii*>o. Non eiiiai Hiissttsi_»st, Atqui Bernardus mr, igressiis esi
ul GuUieiuiuS ii.le Rievaliensis., snua
•
..,
Gislerciuu cui numero si ires ann-js adjesoria,
an I.^lus aGilbertoin eo senn<joe ;

;Ui '111 diiat. mis,

sciii -,:
Ro-
. :

li oue funebri ui rscVus mortuus, bertaui anao 1116 prolessutn Hoc argu-
1

uuni
•
una inorte >- benianii, .,i~ ' Lum uon parum robor
Itabebis.
I
jare
i tbi. cKpiaiiaiioneni i -i Can*ka auc oritate, ubi
Robertw
$c sO',u._ •j<j SO iiiefciiftUBiii GSistereii a« probalionem, quam Bernareius
> im ! adyersus
atore Valli pJitii.-Hielur:, proindeque auic aunum
• "i lil auno H59 excitati. ad
ftoberius. quo LlaraawYaJiem fuudalam gimus. Sic enim
'i h»c epistofe Sireeta est, Berriardi earnc pro- habet fixordhtm Gistereiense « Bcminus l-iobenus, :
pbn-.iiUo ,-jcaiui in ipsa epjstol», n. 9, e' in epistoia quoii.isii; Uornus Dei anbas H BetnarcN st,-
il^. n. ». De eo Jqariites ori-nnta, iiiiits iemporis oiiud.; : aarneiii pr.piijquus, atjolescentia
::i su;i
. Beriurdi, libro i, cap, 2, n. ,, ,X'.n Domini soave et onus eji s I ipud Qister-
serjiiit: ti Nepos
siquidem djusdem matronas o . i.iiscf perat. Posimodum vero ;., rendissimo
nemp S. Bernardi mainv, de ijua voiu Beinardd Cia '
al bati constituio,
nu* perieacxare; jilius autem sofons euce, ad ^jiem suti ips(> eodem ccenobio
iii ccslestibus disciplinis
atisiii iieatus iieriiaivius primam epietoiai im guar iiii •.
uejjs » Jix quibus manifestum apparel,
dirigil. t ibidera Roberlus ad Ciarae-Vailer.ses re- K.t'.:i:. .'•
iiai-a-rValie ftiscessun : spoliussediictio-
versus. sRx.-iginsa sepTem annis sub ju?o discipli
neui coatigisse Poni i
uiacensis consilio
regnisris vixisse dieitar. Petrus Praneisctss Cbiaie-
ac impuls t, ;.: ,./ nnuo 1109 : nanum ii22 GIu-
iius Societatid Jesu, in Appea4ice ad Biairibau uc
.iaoo :i;'<i',-.ii noi: vero sub Petri Yenerabilis prse-
:

iila&U.i g.enereS. Bernafdi suspjcatui', Robefti ma-

teoniirft, qui Pontiopost Hugouem XI
>e Dianam, uxoiem Othouis de Caslelliom
eiausis successil, oi conslat ex Gin-onico Clunia.-
e familia MoutU-Barri; ac vulgo Berhardi nepotem censi. Ei certe quis a Petro Venerabili, pacis ac
voditsium, vel coileetons epistolarum aiiueinatione, siuceritatis amaajisstmo, 1 exisl ri
JO ioqueudi -genere oiim usitato, quo neuos diei
priore'm miserit Glaram
lecjpieneium ,

soleaat eliam pitruelis, aut cousobrinus, aut ami-

adolescentem? ve! concedatur, ui
ettaii ii .
•
si inodo patrueli suo,
consobrino, aut amitino iiiter beiietii.-ia ei c sancto Bernardo
esset inferior aetate, tjualem fnissu Robertum exiiiijita computave il b Fesiitutionei quasi . .
'
'

sj.ectu saneti Bernardi, tum ex bac;pi toia, tum ei de rnjuria beneficinm promereri potuisset. fta
bbro pn.no Vitae, cap. 2, satis itileiligitiir. Quod in quadain epislola ad Bernsrdum: « Cur ergo, >
attiuet ad raiionem tomporis, baeii epistola sc inquil, « iiii ckarissime, unus zKlw.m mihiper meii-
vidciur eirca annum ii)y. Et^nim Rouertus soiem-
sem non coneeditur, eum tlobertum tibi sanguine
nem apud Cisterciens«s emisisae udetur proiessio- prosintum, «m ti
; ium, cara quosdam alios,
neii, &uiio_ 1116, ut iuferius
demoastrabitur : qua tractiis aniorj' .•, na ise tino, se
.
perpetuo i

auilitu iiatim Cluiiiajsenses eum

subdoie ad ,r revo- coiKiesscrioi [libri viepistolaSS? » Ex quibus obiier
care leotaverunt. Sic eniin relert Exordiu.m
Ciste i
. observes velim, Robertum tiuidem aliquando Glaram-
i, eap. 9: «Lnterea Ciuniaee
Eratres au- •
Valleiu rediisse, restitulum sciliciit a Petro Clunia-
(uentesiquod idem^doiescens Ordiiii Cistcreiensi se ceusi statim ab initio Domus-Il .

reddidisaei, iiidjmoati surit veliememei'.... Cumque

dieeeesi Bisunlineusi abbatam a U itea
iiucvntaie beati Bernardi psemenenUir ui eum
pu- Ltutiim, Vide Maoriquez in Annaiibus, aniio 1113
bbcc repelere prsesumerent, ad callidiora sese i
et snno 1117, ex qmo nonnulla uuc addnxi
mecta vertere. JMissus est namque prior quidam, »
 :

S. BERMRDI ABBATIS GLARjE-VALLSNSIS n

erit ultra quod formidare debea» de rigore distri-
retracto causas, mn recordor injurias. Solenfc enim, fl
fonnidandum est quod
. .. ..... „:,: .£..„«*;.<
»
mitigare disaordias. s«.
So- ctionis mffi.
„,;„„;<; meas, Neoue eoim formidandum
Neque
magis instigare, quam
.

liaee
cui adhuc absenti
fulurus sim praesenti formidolosus,
lum quod mihi magis est cordi, loquor. Me
miserum,
prostratus, totis
quodte uon video, quod sine te vivo ? jam toto sum corde [al. eorpore]
quod te careo,
chari-
sine quo vivere, adstrictus visceribus. Humilitatem exhibeo,
pro quo mori, mihi vivere esi;
et times? Inirepidus veni quo
tu
moril Non igiiur quaero cur abieris, sed quod jam laiem promitlo :

sed vocat humilitas, pertrahit charitas. Securus ac-

uon redierisqueror; non causas discessionis, .
te

et pax erit cede, talibus praeventus obsidibus. Fugisli sasvum,

moras causor regressionis. Veni taiitum,
inquam, redi, et revertere ad mansuetum : revocet te mea lenitas,
revertere, et satisfactum est. Redi
fili, quam te cupiam
lsetus cantabo : Mortuus fuerat, et reviani ; perierat, cujus severitas effugavit. Vide,
iterum in limore, sed
est {Luc. xv, 32). duci, non spiritu servitutis
etinventus non
Deli- spiritu adoptionis filioruir., io
quo clamare et tu
2.Fueiit cerle mese culpK quod discessisti.
vm, causam
exstiteram, et confundaris, Abba, Pater (Rom. 15) :

cato quippe adolescehtulo austerus

Hinc emm utique tanii doloris roei
uon minis apud te, sed
tenerum durus nimis inlmmane tractavi.
precibus, non terroribus agens. Aiius
adversum me, quaruummemini, blandimeotis;
et piassens quondam
vere quis alius non raagis
forsitan aliter tentarel. Et
murmurare solebas;* hincetnuncsicut,audivi,eliam l i

tibi imputetur. discuteret reatum, ei incuteret metum; non oppo-

absenti rierogare non cessas, Non
lascivi poneret volum, propeneret judieium; nen argue-
et
Possem forsitan excusare et dicere, quia sic
non indignaretur apostasia; quod
pueriliae motus coercendi erant;
ac rudibus annis rel inobedientiie,
oleiibus ad delicias, quod
debebamur aspera ilia diseiplinae districtioris
initia, de tunicis ad peiliccas, de
de pauperiale transieris? Sed
Percute /ilium tuum deniqtte ad diviiias
Scriptura mtesiante, quse ait,
animum luum, qui facilius possit amore
animam ejus a morte (Prov. xxiu, ego novi
virga, ei liberabis q-iid necessc
quam timorc compelli. Deniqoe
13); et rursum Quos enim iiligit Dominus, corrx-
:
flecti,
'
recalcitrantem, valde timidum
pit;flagellatautemomnemfiliumfptemrecipii(Hebr. est bis pungere non

Utiliora suni. verbera amici, quam

6)- et illud magls exterrere, per se salis
erubescentem con- 3
xii :
pro-.
ut dixi, fnndere amplius cui sua ratio magister, cui
osculainnnici (Prov. «vn, 6). Sed fuerii,
:

et ingcnita verecundia lex

meaj eulpw discessisti : ne dum de reatus
quod pria conscientia virga,
retardetur. At Quod si cui mirum videiur, quoinono
disciplinsp est?
perpetratioue contenditur, emendatio
ausus fuent
ineipiet esse si puer verecundus, simplex tirooratuset tuae,
vero hinc vel procul dubio .mperium, re-
confitenii quia . contra voluntalem fratrum, magistri
non parcas poenitenti, iudulgeas :

erga te " suum deserere et votum, et locum :

luisse gulare decreturo,
polui auidcm aliquando in aliquibus
subreptum
Quod si et in mireiur etiam quod et David sanctitati
indiscretus, sed cerle non malevolus.
sapienlte Salomonis illusum
meatn suspcclam sit (// Rcg. xi), quod
futuro hacc lpsam indiscretionem
qma quod Samson foriitudini obviatum
nc jam non esse qiii fuer.im, (/// Reg^ xi),
habes; noveris cx-
Qui protoplastum dolo eaptum
puto forc qui fuisti. Mutatus mutaium
inve- (Judic. xvi).
nec ie
lenero sub
magistrum, comiiem de patna felicilatis, quid mirum si
nies, etquem anle metuebas pulit
et vastss soiilu-
amplectere sec.urus. Itaque sive mea culpa
recesseris, ripuit adolescenlulo in loco horroris
accedil quod nec, sicutillos Babylonicos
uttupulas, et egonon excuso; sive tua, ut multi dinis? Huc
eum (Dan. xin, 8); nec. sicut
putant, elsi ego non accuso; sivemeasimul et
tua, senes, species decepit
nec hc
ex hoc jam si redire renueris, Giezi, pecunia amor (IV Reg. v, 30) ;

quod ego magis puto :

sed
eris. Vis ab omni cnlpa ambitio. sicut Julianum Apostatam (64) ;
solus profecto inexcusabilis
religio, perdidit auel
ienosco ixit
esse? reverlere. Si tuam aguoscis, sanctitas,
:
iilu.n t \

liber
ignosce et tu roihi, ubi meam
agoosco. Alinqmn aut seniorum. Qua^ris quonic lo?
agnoscis, el Primo (|uidein m\ ms ;si magnus qui<^ru pnor
tibi nimis induiges, qui tuaui culpam et 4
immisericors es, cui nec n ah ipso princ.j)f priorom foris quidem apparens in
dissimulas; aut mihi nimis
veslimemis ovinm iutrins«;cus autem Iupus i

salisfacienti ignoscendum putas.

occasionem cuslodibus, ifislinianlibus quippe i

3. Jam si redire recnsas, aliam qusere deceptisqui

tuae quia ncn v»l vii admissos c< solus ad so
hlandiaris eonscientiae : esse
nnde falso
obiurgat: qui" tum limorem, quo correplus e n,
(54) Theodoretus, Historiae ecelesiaslirae libro ni, admiran
sevirtuten - « - i

imperii cnpiditate mcen- declaravil el -

cap 3 testalur Julianum Nam dieiTiones, qooniam ejus hguram lerre

vates el dinit.
suni perlustrasse Graeciam, conqu-sivisse ys > '
,.on poterani iu ugisse.
voune compos tutu-
i

hariolos, sciscitarurum ab illis,

innuit « amabi te,si
Siquidem mo
in honiincm, qui lioc
rus esset Alque incidit forte sed tuum fastum detesuti,
deduct-j eo in ob causam formidabant ;

eipraedicere pollicilus sit. Qui quidem,

collocalo, seaboculis no trisreraoverunt. . Itamis.
fanum s~imulacrorum, et intra ejus adyta fraudem impulsus, tum impus miliatur
myste
fraudulentos daemones invocal QuibUs specie qua infehx propter
coegit Julianu.n signo •um pectus tjusscelere comp'etur,et
solent apparentibus, melus pietale omniao spoUalur. ita
Daemones tgitur, Do- irapeiii cupiditatem
crucis frontem suam signare. rujus verba, c-tsi prohxiora, recenaM,
et suse ipsorum Theodorctus,
minici tropaei conspicali figuram, allusisse videtur.
quia ad ea Beroardus plane mihi
recordati, confestim evanueiunt. Tum
praesti-
cladis
causa cur fugerent intellecta, Julianum
giator,
 .

73 EPISTOLiB.
©viciilain. Nec refugit ovicula lupum, quem et ip?a * sius morluus est, et hoc, quia Cluniacenses voluni
pulabat ovcm. Quid plura? attrahit, allicit, blandi- Fit professio super profpssioncm, vovetur quod non
lui el »ovi evangeiii prfledieaior commendat orapu- solvetur ;
proponitur quod non tonebiiur , e! eum
lam, parcimoniam damnat ; voluntariam pauper- primum pacttim irrilura factum sit, in secundo ge-
tatcm, miseriam dicit jejunia, vigilias, silentium, minatur prajvaricalio, et fii supra modum
;
pec
inan umque laborem, vocal insaniam : e contrario peccatnm (iJowj. vn. 13^.
otiosilatem, coniemplationem muncupat ; edacitalem, 7, Veniet, veniet qui male judicata rejudicabit,
loquacilatem, curiositatem, conctam denique intem- illicite jurata confuubit qui faciet judicium
;

perantiam nominat discretiqnem. Quando, inquit, riara patieutibus (Psal. cxlv, 7), qni judieabil in
delectatur Deus cruciatibus noslris? ubi praecipil justitia pauperes. et arguet in sequitate pra mad-
Scriptura quempiam sese iutcrlieere ? Qualis vero suelis terrte (lsai. xi, i). Veuic! pro certo, qui
religio esl fodere terram, silvam excide.re, stercora prophetam minatur iu Psalmo dicens : Cu
eomporiare Nunquid non senlentia Veritatis est,
? perokmpas, egojustiUasjudicabo (Psal, lxxiv, $)
Misericordiam volo, et non sacrificium ? {Matth. ix, Quid faciet de injustis uidiciis, qiii ipsas quoque
13.) et, Nolo mortem peccatoris, sed magis utcon- Justitias judicabit ? Veniet, iiiquain, venicl dies
yertaturet vivatl (Ezech. xxxiii, 11.) el,Deati mise- $ judicii ubi plus valebunt pura corda, quam :

ricor.des, quoniam ipsi mUericordiam consequen- verba ; et conscientia bona, qftam marsupia plena
tvr > (Matlh.j v, 7.) Uiquid vero Deus cibos creavit, quandoauidem Judex ille nec faiietui verbis.
sl non iieeatmanducare? utquidnobiscorporadedit, flectetur doriis. Tuum, DomiiieJcsu, trii.iunal appeilo:
ii jliibeat sustentare ? Denique, qui sibi nequam, tuo me judicio servo, tibi committo causam meam,
cui bonns? (Eccli. xiv, 5.) Quis unquam sanurn sa- Domine Deus sabaoth, qui judicas juste, et probas
piens, carnem suam odio habuit ? (Ephes. v, 29.) renes el corda {Jerem. xi, 20); cujnsocuIisicutf.il-
5. Talibus tandem allegatioaibus male credulus lere nolunt, ita falli non possunt tu vides qtii
; lua,
poer circumveiuus sedueitur, seductorem sequitur, vides qui qasfirunt et sua (/ C&r \i... 5.. Ta nosti
Cluaiacum ducitur; tundetur, raditur, lavatur; exui- quibus ei visceribuf- in cunctis tentalionibus suis
tur rusticanis, vetustis, soididis ; induitur pretio- semper adfuerim, quantis pro eo gemitibus aures
sis, novis ac nilidis ; et ita in conventum suscipitur. tute pietatis pulsaverim, qualher ad quieque illius
Sed cum quali putashonore, cum quo triumpho, cum scandala, perturbationes, molestias ego urebar, tor-
quanta reverentia ? Deleriur ei supor omnes coa-Ma- quebar, aliligebar, et nunc timeo ne frustra. Puto
ueos suos, et tanquam victcr rediens a pugna, sic lau- enim, quantum expertus sum, .i.'lolesceiitis per se
datur peccatorin desideriis animas sua; iPsal. x, 3). C salis ferventis et insolesceniis nec «orpori talia ex-
Sustoliilur in altum, statu non mediocri coilocatur, pcdire fomenta, nee menti !.!);, gion-. itmiamenta
ita ut multis senioribus pwlatus sit adoletcens: favei, Itauue, arbiter meus Domine Jesu de vuitu iuo
blanditur, congratulatur ei universa fraternilas; ex- judicium meum prodeat, oculi tui srideant aiquila-
suiiitDt omnes, tanquam victores capta piieda, quando tetaiPsal, xm. 2».

diviuuut spolia (Isai, «x. 3' .fesu bone ! quam Videant etjudicent. qutd potius stare debuerit,
8.
nutlta facta sunt prouniusanimul.eperditionelCujus an votum patns de liiio, aq iilii de se ipso, prae
!i<\ ii cc quantumlibet robusttmi pectus non emollesce- sertim cum filius aliquid rnajus devoyerft Videa
rel V nijus •interior, quantumvis spiritualis, oculus et famulus tuus iegislator nosier Benedipttts, quid
uou turbsretur? cui inter lalia ad suam iiceat re~ regularius fuerit, uirtur. quod factum esi de infan-
currere t onseientiam ? quis denique in lanta pompa tulo, nescienie ipso : an qtiod ipse per se postrao-
v 1 veritatera vaieat agnoscere, vel obtinere humi- dum prudens ei. sciens cum iaiii cetatem habe-
ier.it

lilatem? -ret ut de se loqueretur. Quanquam dubium non sii

6 Mittitur interea pro eo Ramam. Aposiolica promissum illum fuisse, nou donatum f3b7 Nec
compeliatur auctoritas ,
etut Papa nou neget as- n enim pctitioquam Regula proecipu, pro eo lacia
sensum, suggeritur ei infantem olim a parentihus fuit a pareutibus: nec manus illitis cum ipsa peti-
pWalum Fuisse monasterio Nou fuit qui refeUeret tione involuta palla altaris, ut sic offerretur coram
(^nec enina contrauictor est exspectatus'!, judicatum testibus. Osteoditur deinde terra. quw cum illo. et
eit de parte, abjudicatum absentibus. Juslincati. sunt pro illo dicitur data fui.s^e Sed cum terra eum
si

qui injuriam fecerunt, excideruni a causa qm passi receperunt, cur non et ctim lerra eum retinuerunt ?
suntj absque salisfactione absolvitur reus. Fiimaiur An iorte requirebaut m.igis datum quam fruclum.
privilegio crudeli nimium clentens senientia absotu- etpluris EHstimata est terra quaru anima? Alioquin
tionis ; quo reportato %. conlinnaretur fluctuanii tun- oblatus monastario, quid quu-rei>al in s;«culo ;
'
mt-
ie suasa stabilitas, securitas dubitanti, El hic teuor triendus Deo. cur expositus erat diai.-olo ? Ovis
litterarum, Inee judicii snmma, ha,-c lotius ca.iste Christi cur invent.i esl ?,atcrr morsibus lupi ? Do
dpliaitio, uf. icneaut qui tuleiun', sileant qut ami.se- saeculo quippe, nou de Cluniaco, te te^U', Roberte,
runt: inter hyc aulem perea» anima pro qua CJtri- venisii Cisterciuni. Quaisisli, petisti, pvslsasli

(55) Promissio
volum parenium spectai uor.alio, ; prietipilur a saucio Benedicto in Regukt capiie 6j
pueri obhlionem per eosdem factam, cujus fonna quiB oblatio pucros oliiu ligalui.
Patrol. CLXXXII, 3
 » '

7 S. IJBHNARDI ABBATIS CLARiE-VALLGNSIS

pro lui adhuc teneritudine, le licel invito, diialns A dubio retro aspicere est, ptfevaricari est, aposia-
Quo tempore
es per Jjienninm. patientcr expleto, et tare est (58).

absque calumnia, mis demun precibus, multisque 10. El hasc dico, fili, non u't le conftmdam, sM
(i\ meminisli) laerymis, diu exspeclatam impelrasti nt tanquam filinm eharissisum moneatu : quia eisi

niiscricordiani ; el quem salis desiHeraverasingres- nmltos habeas in Chrislo pidagogos. sed nou mul-
sum, obtinuisti. Post lurc pei annum juxlaReguUffii tos paires (1 Cor. iv, 14). Nam si dignaris,et verbo.

Uieg. >'. Beneilicti, capp. i.viii, 58, S9,j. in omni paj eiexemplo meo in religionem ego te genui. Nutrivi
liontia probatus, perseveranier et sine querola con- deinde lacte, quod solum adhuc parvulus capere
versatus, post annuni sponie professus; tunc pri- poteras; daturus et panem, ti exspectares ut gran-

mum sa?culari veste rejecia, religionis habitum susce- desceres. Sed heu ! quam prsepropere et intem-

pi! ii i
56). pestive ablactatus es ! Et vereor ne lotum quod
9. insensate puer ! quis le fascinavit non sol- foveram blandimcntis, roboraveram adhortatiouibus.
vere vola tua, quse dislinxerunt labia lua ? Annoo orationibus solidaveram ;
jarnjamque evanescat, defi-

vel c\ ok' luu justificaberis, vel ex ore luo eon- ciat, pereut; et Ingeam miser, uon tam eussi laboris

demnaberis ? Quid ue parenlis volo sollicilus es, damnum, quam damnatae sooolis miserabilein casum.
negligens tui ; eum ex ore tuo, non lilius, iianeas B Placelne tibi quod alius nune glorielur de te, qui
judicari; tuoruin, non illius, vota labiorum exigen- niiiil utique laboravit in te '? Simile mihi contigit,

dus sis? Et quid tibi 5 frustra quispiam blanditur quod et illi mcrctrici apud Salomonem cui videlicel :

de absolntione apostolica, cujus conscientiam divina parvulus suus ab altera, qu:e suum a se oppressum
ligalam tenet sententia "? Nemu, inquit, miitensma- exstinxerat, furtim subiatus est \IIl Reg. m, 20).

num swm ad aratrum, et respiciens retro, aptus est Tu quoque de sinu miiii, et utero abscissus es.

reano Dei(Lue. i\, 62). Nunquid et hoc persuade- Ablalum gemo, repeto violenler avulsum. Non pos-
bunt non esse relro respicere, qui dicunt libi: sum oblivisci viscera mea quorum cimirum parte ;

Euge, euge? (Psal. xxxix, 16.) Filiolp, si te lacta- detracla non moJica, non potest nisi torqueri pars

verint poccalores, ne acquiescas eis (Prov. t, 10). reliqua.

Noli credere omni spirifui (I Joan. iv, 1). Sini tib 11. Verumtami n quo tuo commodo,
j
qua lui ne-
muiii necessarii, unus autom sit sibi consiliarius de ccssilate hoc nobis moliii sunl amici nostri 1 quomm
mille (Eccli. vi, 6). Tolle occasioues, respue biandi- manus sanguine plenie sunt <isai. 1, 15; ux, 3*,
inema, adulalionibus ciaude aures, te inlerroga de quorum animam meam periransivit gladius {Lia .

te, quia tu te mehus nosti quam alius. Attende cor ii, 35i, quorum dentes arma el sagittce, et lmgua

luum, discnle inlentionem, consule veritatem : lua C eonim giadius acutus (Psal. tvi, 5). Nam utique

tibi conscientia respondeat, cur abieris, cur Ordi- miiii, si in 4» aliquo uuquam eos offenderam iquod
nem luum, (57) cur fralrcs, cur locum, cur me, qui utique mihi conscius non sum), plenam prorsus re-

et libi propinquus carne, et prcpinquior spirutu sum, pendere vicem. Mirum vero si non pius taiione

deserueris. Si ut arctius, ut reclius, ut psriectius recepi ; si videlicet tale aliquid in eos deliquisse

viveres ; securus csto, quia non retro aspexisti : potui, quaie nunc ab eis pertuli. Nam ut verum ;

Sed et gloriare cum Apostolo dieens : Qu/e retro iatear, non os de o^sibus meis, vel carnem de cirne
oblilus, etad ca quos anU mnt e.ctentus, sequoi ; I
inea ; seJ tulerunt mihi gaudium cordis mei, fruclum
'.'i gloriw(l'hilipp. m. 13). Sin alias, noli al- spiritus mei, coronam spei nie(c, el (velul miin ^Su-

luiu suuere, sed liine {lloru. xi, 20>- quoniaui, Ut tiro videor) aniin.e mea- dimidium. Utquidhoc Vlorle

euin vcnia tui dixerim, quidquid tibi amplius iti- miserti stint tui : etcuco c.tcuiu dueeuli indiguan-
dulgos in \i 1'iu, vesliluque superfluo, in verbis otic ies, ue perircs posl me, in suuni te transtulere du-

sis, in vagalione licentiosa n curiosa, quanj v deii- catum. O molesta charitas ! o dura necessitudo

cet promisisti, quam apud nos tenuisti : Lut proc i Ta&Uun tuam diiexete salutem, ut la meam impia-

56) Nimirum pueri Uco obhti statim monasticis rabilis nJhilominus Cluniaccns^s ct Cistercicncej
vestibus induebantur : aduiti vero nonnisi post cjusdem Ordinis viros » nppcliat in sequeute
annuam probalionem, ex Reguhe capilifous bs, 5S ;
epistoIa229, n- i0 et n. 30, « unius nominis Or-;

qui ritus initto servatus apud Cistercienses ex hac dinis maximas congregaiione^. Deuique Bernardus >-

epistola postea mutatus est exemplo Cluniacensiam, ipse 3 uillelmum abbatcni saucii Theoderici « Ordinis
apud ivitiorun
i habitus Professoruiu vesti nostri viruin appellat in episto!a79; et in episiola
•

« omniiio stmilis » erat, uli modo atnid omnes, o pra - 12 Ordinis no.-iri » abbates voci.t etiam uigrornm
terquam quod, qtiandiu eranl absquc henediciione, /^uos vocant) monuchorum, u. 'J3- biversnm Ordi-
sic professionem vocabant, nsolacucullacarebaat, • iicin dicit Nicolaus Clarae-Vallensis iu sua episio-
ex LJdalrico, iu 'ihro u, cap. tempore. Cister- ). Qno la vi.
cienses unc inorem admiserint, /nle librUm v.i de
1 (58) FutmlilgloM senwniia in raonaehos, qui
Vita S. Bernardi, cap. io- iaxiora outerenies, reguhires inslitutiones pro mi-
l'51) Src Rernardus iu liL»ro de Vita sancti Mala- nimo haOeni qmhus « si pudor negat ,i|io>
chise, n 36, Mailros Ordinis noslri monasierium
• corporis, limemluBi est ce tepor ipse paulatim in-
voi-at et i:i epislola 2, n. 9, Ordiiiem lut discq li-
: ge:'.it apostasiam cordis, » ut loqiiitm Pernardus
nam, qunsi syuonyma videtur usurpare. Conler e.pi- M.-imoue iu Psalnnun n.. Confer epislolam 361
.'•

•stcil.ni i n. 2. el epistolam 19R. n. 2. IVuus V<?ne- ui;ixii)i<: episioiani 313-

 :

// epistole.
gcrent. Nisi me perempto, tu salvar non poteras? « miro modo dulcia reddif, qute fa9lidium facit insi
Etutinam ipsi leabsque me salvent. Uiinam etsi ego pida. Olus, faba, pultes, panisque cibarius (60*)
moriar, vel tu vivas. Sed quid ? Salus ergo magis in cnm aqua, quiescenti quidem fastidio sunt, sed
cultu vestium, et ciborum est opulentia, quam in so- exercilato magns videntur delicia'. Jam Jorle ttini-
viclu vestituque moderalo? Si peilicia:- ienes et cis dissuetus (61 exhorres nimium eas, tam pro-
calida?, si panni suhtiles et preiiosi, si longa:- manicK pter hicmis frigus, quam propler ;clatis ardorem
et amplum eaputiuin, si opertofium siivestre et molle sed 7 nunquid legisti, Qui limct pruinam, v
stamineum (59), sanetum faciunt quid moror et ego ; super eum nix ? {Job vi, 16.) Vigilias times et jeju-
quod te nou sequor ? SeJ hrec infirmaatium sunt fo- nia, rnanuumque laborem : sed luec levia suni rae-
raenta, non arma puguantium. Ecceenim qui molli- fiammas perpetuas. Recordatio deinde teno-
ditanti
bus vestiuntur, in domibus regum sunt (Mallk. xi,8). brarum exteriorum facil. non horrere solitudinem.
Vinum et simila, mulsum et pinguia corpori raili- Si fuluram cogitas de verbis otiosis discussionem
tant, nonspiriiui. Frixuris non anima sagin.atur, sed (Matih. xu, 36), non vakle displicebit. silenlium.
caro. Multi in ^Egypto fratres, multo tempore Deo sine Fletus seternua et stridor ille dcntium, anle cordis
piscibus servicrunt (60). Piper, gingiber, cuminum, oculos reductus, pares tibi reddet mattam et culci-
salvia, et mille hujusmodi species salsamenlorum, B tram. Denique si totum de nocte, quod Regula pra^-
palatum quidem deleclant, sed libidinem acceudun cipit (Raj. S. Benedicti, cap. 9 sq.">, bene ad
Et tu mihi in his securitatem pones? tu cum hujus- psalmos vigiiaveria : nimis durus cril lectus, in qno
tutam duces adolesccatiam ? Prudenter sobrie- quiete nou dormias. Si tantum in die, quantum
que conversanti satis estad omne condimentum sal professus es, manibus laboraveris ; durus erit cibus
cum fame ;
qua sola nonexspeciata, necesse est alias <iuem libenternon comedas.
aique alias de nescio quibus succis extraneis coniici 13. Surge, ruiies Christi, surge, excutere de pui-
permisliones, qua' videjicet palatuiii repareht, gu- vere, revertere ad pralium unde fugisti, fortius post
iam provocent, excitent appetitum tugam pra?Iiatm.iis, gloriosius Iriumphaturus. Habet
12. Sed quid faciet, inquts, qui abud non potesf ? quidem Ghristus niuitos miliies qui lorlissime ccope-
Bene. Scio quia delicatus es, et quod his assu-etus runl, stclerunt, vicerunt : paucos autem qui de fuga
modo, duriora non possis. Sed quid, si potes facere eonversi, rursus se periculo ingesserint quod decli-
ossis ? Quserisnuomodo ? Surge, praecingere, naverant , rursus fugarint hostes quos fugiebam
tolle otium, exere -vires, move brachia, compiosas Et<raia omnerarumpretiosum; jaudeo te de illis
explica manus, exercitare in aliqno et stafim spn- pcsse essc, qui quanto rariores.
:
lanto apparebunl
ties sola te appetere qu;e famem toliant, non fauces v gionosiores. Alias autem si multura timidus es, cur
demulceant. Reddet quippe sapores rebus exerci- vei times ubi non est timor, non autem times ubi
lium, quos tulit inertia. Multa qute rcspuis otiosus, magis est limendnm?An quia fegisii ex acie putas
: iaborem sumes ci.m desideno. Siquidem otium te manus hostium evasisse ? Libentius te insequitur
parit fastidium, exercitiura faraem fames autem ; udversarius fugientera, quam sustiueat repugnantem;
Hic notai Bernardus vestiura genera, qua^
(59j Vit.i,iibrovu, cap 20); inio nequc ova, neque vi-
Cistercienses abjccerant, tanquarc Regulse contraria, niim, ex numero seqaenti. De o\is id colligtlur ex
cum in usu essent apud Cluniai enses. Quippe illi epistola Fastredi abbatis, edita hic post Bernardi»
rejecerant « froccos, pelhceas, staminea caputia nas, ubi Novitius intcr exiremi mori" nauseam,,
quoque et femoraha, pectiaia et coopertona lecto- i ovi cocti desiderio affeeius » absiinentiam ad
rum «i legiiur iu parvo Excrdio Cisterciensi. Hinc
7i
linem usque servavit. Ibideni « herba» sine oleo ei
in iibro Inseiutoruii) » cucolIiB deforis flocealJe » abdomme cocta? » dieunuir et Bernardus ipse ;

rejiciunlur, cap. 15 Gluniacensibus apud Bernardum pultes farina »

f es. confectas. « addito oioo el
Cluniacensera, in yo.lice manuscriplo Consuetudinum melle, » non butyro. * cum scrupulo » comedit ad
Cluniacensram, cap. 30, inier alia conceduntur ad siomachum calefaciendum. Hanc epistolam perle^e
aaiictum « duo frocci ei dus cucuIIiB^stamineieduie, curn sequente epislola Petri de Roya, in quaCIanV-
tria pellicia; i etadloctum- capitale.cooperlorium, _ Vallenses cerevisia, ejusque ioco aqua siroplici usos
supercoopertotium, lodex, et stragula. * Frocel a U legimus, « raro vino, » et quidem « misto aqua
cucallis differebani materia et fonaa : quod cueullas plurima, » quali ob intirmitates vix ex obedientia
absque uliis, aut certe cum strictis manicis et an- utebatur Humbctus. de quo Bernardus in Sermoni-
gusto Caputio ; frocci amplis et nianicis et caputiis, bus de Sanctis, n. 4 : ileni Bernardus ipse ex libro
quidem ex pretioso pauno, quem froccum ;eu primo de ejus Vita n. 46 vide sermonem 3Q
:
in
fi«ccum (unde inditum iroccis nomen) appellabant. Cantica, De vinea GlarcB-Vallensi
maledicta, vide
jlis ha-sit vetus llocci nomcn vulgare apud Joanneiu Eremltam in libro secundo de Vita Ber-
nostrbs; Cisterciensibus cucuihs voeabulum, vuigo nairii, n. 19,
coullp., ob innatum odium froocorum. Coopertoriun] ft»o") pane uterentur eo tempore Clarre-
Qttoli
_

silvestre sancio Bernaijdo esi primum stragulum e>. Vallenses docet liber seeundus de Vita S. Bern.irdi,
j^ellibus animalium ferarumve silvestrinm CaUinum n. 6 ; et Fastredi epJstds mox laudatn panem ex
redarguit ApoJogiaad fruUIelmum, n. 24, bsrnsrdus aveua » confeclutn hsrief.
Cluniacensis jam dicto loco : « Cooperioria qu^non
(61) Nempe tunicRS corpori adh;orentes gerebant
licet esse discooperta aut agnini siv« putini, seu CJUcnciensss absqtte inlcnnedia iuterula, lanea seu
leponni generis, et nunquam dr- uilo geuere majoris Staminea ex dictis nop tamen cilicium. ex libro
:

pretii » Confer Vitw iibruui iv. n. 36.

priiuo u-j Vita Bemardi, n. 39, Vide prtpfaiionein in
(60) Hinc patet. GistcrcicnuibUs jiisces in usu tomum 1!
lun-; non fuisse (iii.,i rarius, n ir itinere. ut ex
'79 S. BERNARDl ABBATIS CLAR-«-VALLE!SSIS 80

et audacius insistit a tergo, quam resistat in faeiem. « ostendat. At si altenderis quod scriptum legis, Sa-
Seeurus nmic pro.jectis armis capis matutinos som- fientibusetinsipientibus debitorsum (Rom. i, 14); et
uos, cum illa hora Ghrislus ressurrexerit : etignoras illud, Charitas non qucerit qux sua sunt (I Cvr. xni,
quod exarmatus, et tu limidior, et hostibus miuus 5) : forsitan intelliges quidquid illa jusserit,
uonesse
iimendus sis ? Armatorum multiludo circumvallave- priesumptum. Charitas enim ad objurgandum me te

runt domum, et tudormis V Jam rtscenduntaggerem, compulit, quaa tibi condolet, quamvis non dolenti :
jatn dissipant sepem, jam irruunt per posticum. Tu- qua' tibi miseretur, licet non miserabili. lit inde
tiusne esi ergo libi ut te inveniant solum, quam emn r.iagis dolet, quod cum sis dulendus, non doles et :

aliis; nudum in iectulo, qiiam armatum in campo ? iude magis miseretur, quod cum miser sis, misera-
Expergiscere, sume arma, et fuge ai commiljtones hilis nou es. Ncc frustra forsitan tibi compatitur;

tuos, quos fugiens deserueras; ut qui le ab eis dis- dummodo palienter tu audias unde compatiatur, Vuit
junxerat, ipse te denuo timor jungat. Quid armorum te tuum sentire dolorem, ut jam non habeas unda

refugis pondus el asperitatem, delicate miles? Ad- dolere vultte tuarn scire miseriam, ut incipias mi-
:

versarius instans et circumvolantia spiculi facient ser aen esse. bona mater charitas, qu.e sive foveat
clypeum non esse oueri, ioricam non sentiri vel ga- iiifirmos, sive exerceat provectos, sive arguat in-
leam, Et quidem suhi:o procedenti dc umbra ad so- g quietos diversis diversa exhibeus, sicut fiiios dili- ;

lem, de otio ad laborem, grave cernitur omne quod git universos Cum te arguit, mitis est cumblandi- ! ;

incipit ; sed postquam ab his dissuescere, et ad illa tur simplex est. Pie solet su-vire, sine dolo muleere :

se paulisper assuescere coeperit, usus tollit difficul- patienter novit irasci, humiliter indignari. Ipsa est
tatem, invenitquc facile esse quod impossibile anle quae hominurn maier et Angelorum, non solum qu;e
putavit. Solent etiam fortissimi inilites audita buc- in terris, sed etiam quae in ccclo sunt, paciiicavit.
cina ante congressum trepidare : at ulii ad prfelium Ipsa est quae Deum homini placans, hoiiiiuem Deo
ventum fuerit, spes victoriae, et timor ne vincantur, reconciliavii. Ipsa est, mi Fulco, quae fralres illos,

reddit intrepidos. Quid vero tu trepidas, quem fra- cum quibus olim dulces capiebas cibos, aabitare
trum unanimitas armatorum circummuniel, cui An- facit unius moris in domo [Psal. lxvi., 7). Ua:c talis
geli assistenl a lalere, quem dux belii Christu3 tamque honorabilis mater a te se queritur offeosam,
prseihit, suos animans ad victoriam, et dicens : Con- expostnlat laesam. Laesa tameu non provocat sed
fidiie, ego vici mundum ? ( joan. xvj, 33.;SiChristus spreta te revocat, ostendes tibi in (e de se veraci-
pro nobis, quis contra nos'? (Rom. vm, 31.) Secuius ler scriptum esse, Charita.'. patiens est, lenigna est
potes pugnare, ubi securus es de victoria vere [I Coi\ xiii, 4 . Licet la sa, hcet offensa, si conver-
tuta cum Christo, et pro Christo pugna ! in qua nec *>
sus fueris ad illam, obviabit tibi quasi raater hono-
vulneratus, nec prcstratus, nec concultatus, nec rificala. Comtemptus oblita sui, ruel in amplexum
millies (si fieri possit) occisus, fraiidaberis a victo- lui ;
gaudens quem perdiuerat, esse inventum ;
qui
ria, tanmm ne fugias. Sola causa, qua perdere pos- niortuus fuerat, vivum [Lud XV, 32).
sis vieloriam, fuga est. Fugiendo potes illam amilte- 2. Sed in quo, Inquis, laesi ? in quo contempsi ?

re. raoriendo non pugnando

potes.: et beatus si Audi. In eo, procu! dubio, quod te quem sinu suo
moriaris, quia mortuus. mo\ coronaberis, Vffi autem lacte nutrieadam n.aterno susceperat, ante tempus
tibi, si declinando pugnam, perdis et victoriam simu' ablaclasti quod excrlam lactis dulcedinem, in
;

et coronam Quod ipse iive;tat a te, tili dilcctissime,

'
quo posses crcscere in saiutem, tam leviter, tam
qni in jndicio de iiis meis iiiteris majoremtibi babet celeriter exsufffasti. puer insensate! o puer
inferre damnalionera, si bullam ex eis iri te repere- magis sensu quam aitale! quis lc fascinavit a bene
rit emendationcm incoepto itinere tam cito discedero? vvunculus,

. S EPISTOLA II (62). inquies, Sic Adam quondam uxorrtn, uvor serpen-

Al) FGLCONEM PUEMJM QUf POSTEA FUIT HNGONENSIS tem ad excusandas excusationes iri peccatis '/'so.'.

ABCHIDIACONrS (63). cxl, i

,
pra>tendebant j
uterque lamen snse culc*

Fulconem canonimm reguibrem, guem avunciiius dignam C3Ccepil sententiam (Gen, iii, 16). Nolo de-
blanditiiset promi ;sis adneculum retraxeral,grar cauum accuses, nolo te per illura e.vcuses: inexcu-
viteretserio monet, ut poiiuz Deo quam avunculo sabilis enim es lllius culpa luam non excu-at.
obediai ei adlta eai.
Qiudnam ille feoitv Nunquid te rapui'.° nuuquid
Bon;» udolis adolescenii Fllconi, fratei Bebvar- blandiendo at- !

vim.intulit? Rogavit, non igavi: ;

bus peccalor, inde laetari in adoiescentw, unde in traxit, non violentei tra».:t. Ouis te i.ugebat eredere

eneclute uon pceniteat, biandienti. asseutire attrahcnli ? Ilie sua nondum

(. Nonmiror si mireris, sed mirorsi rionmireris, reliquerat ,
quid ruirum si te qui suus eras, require-

unde n ''.'>: utad tc scribere veliem civem rusticus, bai? Siagnum de grege, vitulum de armcnto cum
si holasticum (64) monachus, cuhi nulia ninc tifas oc- pcrdu, requirit, et nemo eausatur ;
te quoque qui

casio necessaria occurrat, nulla se ratio patens multis ovihus vcl vitulis apud eum pluiiS es, adera-

(62) Scripta circa 1120. annum in s;eculo remansisse.

(63.i Sic manuscriptis ; ex qno patet
tiluius in (64) Scbolsrem iutcrum. mira a. 8, id est ado-
Pulconem Beruardi mo:iitib nou obteniperasse, M'd lescenlem.
 ;;

81 BPJSTOL*, 82

ptum si repetit ,
quis inde miretur? Siqtiidem non pit. Quid piura f veterem hominem exuilur, et no-
usurpat illam sibi perfcctionem, de qua dicitur : vum induitur; quodque solo nomine exstiterat,
,S/ quis abstulerit iua, ne repetasfLuc. vi, 30).Re- moribus et vita canonicum profitetur. Fama volat,
pclebat ergo suum, qui sua adhuc tenebat. At tu bonus odorChristo; rei novitas circumquaque dif-
qui jam saculum spreveras, saecularem sequi debe- fusa pervenit ad aures avuncali.
bas ? Fugit ovis tremebuada, veniente O lupo 5. Quid ergo faceret carnalis nutritins, qui car-
abscondit se columba tremens, accipitre viso ; de nis quam nulrierat, quam camaliter. amabat, sola-
cavernula sua mus esuriens exire non audet, am- tium perdebat? Elsi aiiis fuit res illa ocior vi l rr» ad
bienie cato : et tu cuu vidsbas furem, currebas vitam (// Cor. u, 16), sed non illi. Quare?Quia
cum eo? (Psal. xlix, 18.) Nam quid aiiudquam fu- animalis honw nnn percipit ea quoe sunt spiritus
rem dixerim, qui pretiosam Ghristi margaritam, id Dei. Stultilia enim illi vidctur ( / Cnr. u, 14). Nam
est animam tuam, furari non dubitaverit ? si spiritum Christi haberct, non lam de carne doleret,
3. Volebam, si possem, iiiius errorem dissimula- quam gauderet de spiritu. Sed quia terrena, non
rc, ne odium et nullum fructura censequerer ex ve- quse sursum sunt, sapiebat, lurbatus et tristis lale
rilate. Sed non potui, fateor, intactum traasire, aliquid secum volvebat : Quid audio ? vaa mibi i a
qnem usque ad hanc diem comperi Spiritui sancto j$ quanta spe cecidi Sed quid ? debetne i stare quid-
pro viribus restitisse. Nam qui manum non retinet quid absque meo consilio, absque mea licentia fe-

a nialo quo [al. quodj, potest, licet quandoque fru- cerit? Quod jus, quse lex, quy> justitia, qu<e ratio,
stretur cffectus, uon minus culpatur affectus. In me ut quem ex utero nutriendum suscepi, alius frualur
certe fervorem novitium exstinguere voluit; sed, Deo adulto? Jam caput aspersum canis, heu ! vila; tnea?

gratias, non valuit. Alteri quoque nepotisuo Guirri- reliquum expendam cum mcerore, qnia me descrmt
co, cognato tuo, multum restitit : sed quid nocuit? baculus senectutis meas. Heu mihi ! si hac nocte
Imo plurimtim prastilit. Destitit invitus tandem se- expetitur a me anima mea, quse paravi. cujus
nex avunculus a perseeutiQne ; exstitii invicius puer erunt? (Luc. xu, 20.) Promptuaria inea plena, eru-
nepos, gloriosior de tentatione. Sed heu quomodo le ! ctantia ex hoc in illud : ovcs rueffi fctosaS, abun-
vicit, qui illum vincere Aut quomodo qui
non potuit ? dantes in egressibus suis; boves mea: crassa; eui re-
te vicii, ab illo supcratus osl 1 Nunquid te forlior manebunt? (Psal. cxliii, 13). Prsedia, prata, domus,
ille ? muiquid prudenlior ? Certe qui anten utrumque argentea vasa et aurea ;
Sd cui congr^gata sunl ?
noverant. Guirrico Fukonem prafferebant At Ditioresquo c que ac qusestuosioivsccclesia; meii? ho-
postquam ventum est ad belluni, exitus indicavit .
!
nores acquisieram mihi; reiiquos, etsi non licebai

homiuum errasse judiciuin. Ibi, proh pudor ! fugit I 1

habere, spe tauien in Fulcone leaebam Quid igitui
qni pneferebatur, ubi fortiter vicit qui mferier cre- faciam ? Proptcr illum unum tot et tania perdam ?
debatur, Nam quidquid sine ille possedarim, amisisse me ju-
, 4. Sed qnid de avunculi dicam malitia, qui a dico. Quin potius et ista retinebo.et ilium revocabo
Cbristi miiitia retrahit 'nepotes suos, ut secum tra- sipotero. Sed quomodo ? Factuni est, auditum est.
hal ad inferos? ltane solet beare arnicos? Quos Quod factum est, non potesl non ficri, quod audi-
Cliristus vocat secum ,in Eeternurn mansuros, avun- tum est, celatum esse non poterit. Fu!co oanonicus
cuius rcvocat secum in ffiternum arsuros Miror si est regularis . si revertitur ad s^culurn, nolabilis
jam Christus ei non irascatur, ct dicat : Quoties vo- erit et infamis Sed tolerabilius est hoc andire de
lui congregare nepotes tuos, quemadmodum gallina illo, quam viverc sine illo. Cedal ergo nuno bone-
eongregat pulios sub alas, ei noluisli? Ecce re- stas utililati, pudor nccessitati. Malo non parcerq
linqueturtibidomus tuadeseria (Matth. xxm, 37).- vcrecuudise pueri, quam miserabili subjacere t.risii-

Ghristus dieit, Sinitepartmhs ve.nire ad me ; tniium 1133.

enim cst regnum ecelorum (Matth.xw, i 4); avuncu- 6. Acquiesoess itaque (ionsilio carais, rationis
lus ait. Sinite nepotes meos ut ardeant mecum Chri- i oblitus ei iegis. tanquam !eo paratus ad prasdara
stus dicit, Mei sttnt, mihi derent servire .
Sed (Psal. xyi, 12), ei sicut leseua rapto catulo rapiens
oportet, inquit avunculus, eos meeura perire. et rugiens sacra uen veritus, sanctorum irrupit ha-
Christus dicitc Mei sunt, ego illo« redemi Sed bitaeulum, in quo tirunculum suura ChrJslns ab-
ego, inquii avunculus, cos nutrivi Tu quidem, ait sconderat :i contradiciione iinguaripa, postmodum
Chfistus, iilos nuiristi, sed paae meo, non tuo admisturus ronsortio Angelorum. QutKrit ac flagiial
ego fero redemi non sangiune tuo, sed meo. Sic reddi sibi uepotcm suum; querifcur et clamat inju-
darnaiis avunculus contra Pairen' spirituum pro ste se ab illo ralictum, Cnrisio reclamante ei, dicen-
uepotibus eertat, quos dum bonisctipil onevars ter- te: Q)uid agis, oiiser?qu'td furir>V quidme perse-
renis, cceleslibus fixharcdai Chrislus lamen noti queris? N6nsuffie.il tibi quod tiiain, tuoqiie exemplo
rapinarn afbitratus, si suos quos fe^st el redemit multortim mihi aniinas tnleris, si non ctiam hunc
sanguine piopiio, aJ se veniontes eolle$:erit, juxfcS ausu sacrilegc rapias 'Ih manu mea ? Nou tuues m
quori ante promiserat, F.t eum qui venit o,a me, non futurum juilieium? an contcmnis terrprem meum.
ejictam Imui (Joan. vi, 37), Fulconi pnmo pul- Cui hft': facis •'
eui beUuin indicis? Territali ulique,
?.'diiti la-tus aperuit. Ixtis amplftxibus i«lum exec- et ei qui aulerl spiritum principum (Psat. i..\w, 13).
 .

33 S. BERNARDl ABBATIS CLAR-E-VALLENSIS S_

Insane."rediad cor luum; memorare novissima tua, A sacris monitis ambcrum mentes pie terrendo pu!s
- -.^r. nn^l^ ( V fl! vii ift'i memorare
e non peccabis (Eccli. vu, 40)
momnrapp nnoi
quse
.. l„c fk„Io orl hcop nnn limorfii timpndn ror.iriisO.Ori
bas. Quis ad haec non limeret, timendo recipisceret,
•
:

tua substantia, et utililer timebis. Et tu puer, in- nisi qui more aspidis surdse et oblurantis aures
quit, si assenseris, si acquieveris, niorte morie- suas vocem venefici incantantis sapienier, aut non
vis (65). Memento uxoris Lot de Sodoma quidem audiret (Psal. lvii, 5. 6), aut se audire dissimu-
ereptae, quia Deo credidit sed in via mut-tse, quia
; laret ?

retro aspexit (Geii. \ix, 26). Disce in Evangciio 7, Sed usquequo jam satis vei nimis longam pro-

quod non liceat retro aspicere ei. qui semel ma- trabimus epislolam , dum inviti ioquinmr rcm
num ad aratrum misit {Luc. ix, 62). Avunculus silentio Cur tamis eireuitionibus ad veri-
dignam V

iuus qua^rit animam tuam, qui jam perdidit suam. tatem ambimus, dum pudenda reyeiare limemus ?
'.
erba oris ejus, iniquilas et dolus. Noli intelligere, Dicam tamen , dicam cum pudore quod multis ,

ii!i mi, ut male agas (Psal. xxxv, 4); noliintendere eognitum occullare etsi volo , non valeo, Sed
,

in vanitates et insanias falsas (Psal. xxxix, 5). quare eum pudore ? Utquia me soribere pudeat,

Ecee in via qua ambules, abscondit laqueos, teten- quod illos non puduit facere ? Si pudeat audirc
Qll retia.
dit reiia. sermones ejus super
sunt senuuues
Mollili suut
lUQinu j-ujjci oleum,
uioum, mpudenter cy.i«un
tmpuueuici egerunt non rpudeat emendare quod
"«•• ; .,-.-- ——
et ipsi suiii jacula (Psal. t.iv, 22). Vide, fili mi, ne B Iibenter non audiunt. Proh dolor! neutrum illorum
capiaris a labiis iniquis, et a lingua dolosa. Confi- revocare potuit, aut illum a seductione timor et ra-
gat carnes tuas divinas timor, ne te decipiat tio; authunca praevaricatione pudor el profe
sed sub lingua ejus labor Quid plura ? verba pra-cipitationis concinnat lingua
carnalis amor. Blandilur.
etdolor; laerymatur, sed insidialur; insidialur ufc dolosa concepil dolorem, et persuasit iniquitalem.
:

rapiat pauperem, rapere pauperem dum attrahit Subverlit perversus conversum : revertiiur canis ad

eum (Psal. x, 7, 9). Cave, inqitam, fili mi, ne ac~ vomitum (II Petr. n, 22). Ejflesia \estra suum re-

quiescas carni et sanguini (Galat. i. 16); nam g'a- cepit alumnum, quem melius habebat amissum. Sic

dius meus devorabit carnes (Dcut. xxxu, 42). Spcr- Lugdunum olim, siudio similiteret industria sui deea-

ne blandimenta, contemne promissiones. Promittit ni,ejnsdem dccani nepotem, suum ca lonicum, q

bene perdiderat, malo recuj eravit. Sici onem
magna, sed ego majora offert piura, sed ego plu- ;

Auguslino, Othbertum iste sanclo Bene-

rima. Dimilles ergo |iro lerrenis coelestia, pro tem- beato sic

poralibus aeterna ? \lioquiu oportet te solvcre vota diclo subripuit. quam ordinatius ispe cum sanclo
tua, qu;e. distinxerunl inbia tua. Juste exigitur ad sanclus efficereiur, quam cum perverso sai
solvenuum,
solvendum, non coguur ad vovenuum
cogitur aa qui nam eisi
vovendum iiari-i etsi : penciiereiui
perverteretur 1
i o
u u,uaiu pivm™ «»«»
quam pulchrius senem •«-
saeeularem

eum pulsares, ncn repuli; tamen ut intrare», non C pue r religiosus ad se irahei ot, et sic vinceret uter-
» »- , j- *..-_ ~A -..« «..-._ ~..,-m MlimAeinn
quam religiosum eo-imlaris
ssecularis au fvtraherot.
Sr» relraheret,
H(i se
compuli. Non licet orgo dimiitere quod sponle pro- que,
.

est fas requirere qua. per te dimisisli. inquo viclus est uterque senem infelicem o I !
misisli : iioii

En utrumque vestruiri pra_moneo, utrique salubri- avunculum crudelem qui jam decrepilus, statim !

moriturus, nepotis animam prius inicriecit; queni

ler consulo. Tu, inquit ad avunculum, regularem
ut peccatorum suoruin haberet haeredem :» Chrisli
ne reducas ad s^culuin quia *i reducis, seducis
,
;

quf-m aposlatarc facis. Tu, >egularis, sascularem ne sorte privavit! Sed qui --ibi nequam est, cui bonus ?

Kaluil in suis habere

scquaris; quia si illum sequeris, me persequcris, (Eccli. xiv, 5.)

p.ui de te ipso injuriam facis. Tu si seduxeris sni- successoicm, quam pro iuiquitatibus inlerc-

mam pro qua mortuus sum, crucis meie te consti- rem.

luis iuimicum. Qui enim non colligit mecum, di- 8. Sed quid ad me decanis magistris nos lris
(Matth. xn, 30); quanto magis qui colle- iiui principatummeruerunt in eeelesiis ' uaveni
spergit
ctos disporgii? Tu vero si ei consenlis, a me dis- scientia; tenent, el primas cathcdras in conventibus

sentis;
aciill-lj quja
>-tJ\^.l qui non
>-|vi- -*-— esl
w—-

Quanio mngis qui mecum

mccum, r
contra
fuit. si
me
me q
possidenl. Viderint ipsi
fugitivos
-
qualitcr subditos judic

revocent, revocat
...
est (Ibid.).
dispersos colligant
jffugenl, di
itorum effugenl, collectos dis-
deserit, contra me est? Tu si parvulum
circumvefiis parvt
,

qui ad me venit, seductor ac sacrilegus judicaberis: pergant:quid adme? Fatcor, aliquantum in

quod jedificaveras, iteium destruis; prtfi- propter te, nti Kulco, modum nostr» parvi
lu si vero
dum tuam do cupio palliare verecun-
varicatorem te constituis. Ambos vos necesse est excessi; illis

mcotribu- diam, temperare culpam. Oimao ergo illos, ne non

meo judicio praesentari, anibos assistcre
nali : aiter de propria praavaricalione, 1 alter de
f lam reprehensloni ,
quam reprehensori juste indi-

et unde allen in gnontur; noc tam ue sua eorici-tiotte eog

allerius seductione judicabitur:
qitam mihi de pTsesumplione cslumnicnti
iuiquitatc sua morietur, inde morienlis sanguis de
requiretur (Ezeek. ui, Ifoc e! EcclesifK prineipein, sed puermn tscholarem ol
manu allerius Itij.

e.onscientia, utiiquc, ;;,iro SUSCepi, qui nosci.it indi^iwri, non noiil I

liis similia, utriusquc tcste

intonab.is his Nisi forte et lu seusu , non niaiitia pavvulu?,
Christe, invisibiliter, sed terribiUicr ;

ium redierinl. Confer epistolas i0" ci 10« Ai Ftuco

(65) Solet Bernardus de salute eorum
duhitare.
qui ad rcligionem vocati, Deo vocanti non acquieve- leligionem proleisus craL
nt: nedumqui ingressi, ;.ednon proiessi, in ssocu-
 EPIST0LE. KG
85

sum mihi calumnieris, Imo quid mihi et el dicas: ab ubertate domus Dei. Cur, inquis? Quia domus
fl
ipsi? quid raeo? Nunquid
ad illum de peccato deliciarum est. Quomodo ignis et aqua simul essc

cgo sum monachus? El ad hoc, fateor quod re- ,

non possunt, sic spirituales et carnales d
spondeam non habeo; nisi quod confisus sum tum eodem se non patiuntur. Ubi crapulam rucl

quam te crediJi, ingenita mansuetudine, inter poeula senserit Cbiistus, vina sua, dulciora
de lua, in

lum de Dei charitate, qua et in principio epistoire super rfiel et favum, menti propinare non digi

Lbi euriosa ciborum. diversitas ubi divitis supi

excusasse me memini.
tanium tui er- Ejus zelo ,

compassus sum,
tantum tuae miseria? Iectilis discolor varietas oculos pariter pascit et
rori> misertus,
quatenus supra modum et morem meum de te non ventrem, ccelestis panis jejiinam dcserit mentem,
meo rae intromiserim. Gravis lapsus tuus ac mise- Eia laetare, juvenis, in adolescenlia tua, ut dece-
dente pariter cum fetate temporali laetiUa, succedat
rabilis casus provocavit me ut hoc prtesumoserim.

Quem enim coietaneorum tuorum me vidisti ar- quse te absorbcal Kterna Sed absit hoc ab tristitia.

guere? cui vel brevissimas aliquando litteras di- adolescentulo nostro, avertat hoc Deus a puero suo.

rexissse? Non tamen quod ornnes caneros sanctoe Quin potius disperdat Domirms universa labia dolo-

putaverim , aut nihil in eis reprehensione dignum sa eorum qui tibi tale conciiium donant, qui dicunt

g tibi quolidie, Euge, euge; et quserunl animam

invenerim.
me reprehendi--, tuam. Hi sunl cum quibus habitas quorum prava
9. Cur ergo, inquis, singulariter ,

quod re- colloquiafai.concilial adolescentisbouos more» cor-

cum et in aiiis videas justius forsitau

prehendere possis ? Ad quod ego : Propier singu- rumput.

laritatem erroris tui, propter immanitaiem pcc- 11. Sed quamdiu jam non exis de medio e' rum?
Nam etsi 1$ plerique alii perdite vivunt, Quid urbe, qui claustrum elegeras? quid
facis in
cali tui.

etsi inordinati et indisciplinati sunt; nondum lamcn tibi cum s;eculo, qui steculum spreveras? Fuues
ceciderunt tihi in prseclaris et tu opibus inbias
ordinem aul diseipliuam professi sunt. Sunt quidem ,

terrenis? Si vis habere simul et hsec et illa, brevi-

pecccatores, sed non prrvvarieatores. Tu veroquan-
tum libet modestc et honeste vivas; si caste, si ter tibi respondebilur : Memento ,
jili quia recepisli
bona in vita tua (Luc. xvi, 25). liecepisti dixit non,
sobrie, si omnino religiose te habeas : Deo lamen ;

Rapuisti ne etiam de hoc tibi fustra blandiaris,

aiiiius accepla est lua rcligio ,
quam deturpat voti :

co»- quod tuis contentus, aliena non rapias, Vcrumla-

prsevaricatio. Idcirco, charissime , ne te tuis
men quas sunt illa tua ? Beneficia Eeclesiae ? Recle.
laneis compares, a quibus professio te separat; nec
rcspectu sseularium de tua tibi forle paulo graviori Quia surgis ad vigilias, vadis ad missas , horis cho-
continentia blandiaris, cum tibi Domiuus dicat : " rum noclumis diurnisque frequenias ; beuc facis.
\'tinam calidum aut frigidum invenissem. Ilic
te Sic Ecclesise prsebeudam gratis non accipis. Dignum

ostenditur apene, quia minus Deo tepidus plaees, est ut qui altario deservit, de altario vivat. Conceditur

ergo tibi, ut si bene deservis, <le altarid vivas; non

quamsi vel quales illi sunt, frigidus esses. Illos
autem ut de altario luxurieris ut de altario super-
utique Deus patienier exspectat de frigore quando-
,

vero inrlignans adyer- bias, ut inde compares tibi frena aurea, sellas
que ad calorem proficere, te

quia depictas, calcaria deargentata, varia griseaque

tii de calore jam in leporem defecisse. Et
iepidum ieinveni, incipiarn, iaquit, teevomereex pellicea a collo et manibus ornatu purpureo diver--

ore meo (Apoc. m, 15, 16). Et merito, quia tu r.d sificata. Deniquefquidquid praetcr necessarium vic-
tum ac simplicem vestitum de altario retines,
tuum vomitum redisti quia tu ejus graliam evo- ,

muisti, luumnonesi; rapina est, sacriiegium est. Orabai

10. Heu! quomodo Christum tam cilo fasiidis de quidem sapiens tantum victui suo tribui ncces-
quo scriptmri esl: Mel et lacsub linyua ejus? (Cant. saria non superflua (Prov. xxx, 8). tli Uaben-

Miror, quod ad gustum cibi dulcissimi tes, ait Aposlolus, vichrm et vestitum (I Tim.tv,
rv, 11.)
nausearis: si tamen gustasti quam dulcis est Domi- 8); non, Yietum et ornalum. Et quidam alius
jj

uus. Aut certe nondum gustasti, et nescis quid sapit sanctus: Sidedefit, inquit, mihi Dominus vanem ad
Christus; ideoque non appetis inexpertum: aut si manducandum , quo operiar (Gen.
et vestimentiim

gustasti, et dulce non sapuit, sanum non habes pala- xxyiii, 20). Nota, quo optriar, Sic ergo et nos
tum. Ipse quippe Dei est sapientia, qr.ae ait: Qui comeuti sirr.us vestimentis quibus operiamur, non

me adhuc quibus lasciviamus, noti quibus superbiamus,

comeditme, adhuc esuriet, et qui bibit ,

non quibus mulicrculis vel simulari, vcl placere

sitiet (Ecoli. xxiv, 29). Sed quomodo potest esurire
vel sitire Christum, plenus quotidic siliquis por- studeamus. Sed hoc faciuni, inquis, cum quibus
corum ? Non potes bibere simul calicem Chnsti, et habito non facio quod eieteri, de singularitate
; si

caliccm damoniorum (I Cor. x, 20). Cabx dtemc- notabor. Propterea, inquam, exi de medio eorum,
nioruvn superbia est, calix dier.ioniorum detjactio el ne aut in urbeMiotabiiiter vivas, ant exempjo pereas
iuvidia est caiix deemoniorum crapula el ebrieias aliorum.
est qu,i !
cum iinpleverint vel mentem vel ventrem 12. Quid agis in urbe , delieate miles? Commi-
,

tuum, Ciiristus in te non invenit locum. Non mireris litono: tui quos fugiens deseraisti pugnant et vin-
quod dico. In domo avuocuh tui non potes inebriari cuut; pulsantet mtrant; ccslum rapiuni et regnant,
 : ;

87 S. BERNARDI ABBATIS CLARiE-VALLENSlS 88

ct tu sedens super amb ;

iIalorem tuum, indutus pur- a Glericorum quisuntinloco qui dicitur Aildicurlis,
pura et bysso , circui.s piateas , vicos perambulas? Dco servientium, sancto conventui, niagistro S. et
Hegc sunt pacis ornamenta, non belli muninienta. discipulis, pusillus grex Clara-Vallensiuip. frairum,
Ah liicis, Paxet non estpax? (Ezech. xni, 10.) Pur- et eorum qualiscumque niinister frater BEHNA&pus,
puranou propulsatlibidinem, nonsuperbiam, non ava- ir. spiritu ambulare, et spiritualiter omi.ia exami-
rejiellit; etsi qua sunt alia ignea iniraici jacula,
. nare (67).
non exstinguit. Denique, quod magis metuis, febrem Exbortatio illa in litteris vestris tam tam salubris,
nonprohibet, mortemnonarcet. Ubisuntarmabellica? compendiosa , magna quidem mira chari- scienlise
ubi scutum fidei'.' ubi galea salutis? ubi patientiae lo- tatis vestrae indicia, mirautibus nobis et congratu-
rica? Quid trepidas? Plures sunt nobiscum, quam lantibus praifert. Sed quod de laudibus nostris pro
cum illis. Suine arma, resume vircs, dum adhuc prse- vestra devotione, quse tamen non probastis. tam
liurn durat. Adsunl Angcli spectatores et protecto- excellentia prtemisislis; etsi ad humilitatis quoque
res adest ipse Dominus adjutor et susceptor, qui
:
formam (quantum ex vobis est) noa mediocriter in-
doceat mamis tuas ad prselium, et digitos tuos ad struere nos potuit, conscientas tamen nostras inullo
bellum (Psal. cxun, I). Procedamus in adjutorium inforius jacentes, quantun; in nobis est, veheinenter
fratrum, ne si pugnent, sine nobis
forle sine nobis exterruit. Quis enim nostrum suam attendens con-
vincant, sine nobis ingrediantur; novissime cum _ versationem,tanta I4deseet lam indebita, siae
"
clausa fuerit janua, sero pulsantibus, nobis de intus magno velmetu, velperieulo possitaudire? Dehtijus-
respondeatur: Amen dico vobis, nescio vos (Matth. inodi quippe alieno, seu etiam proprio se judicio
xxv, '12). Fac, qu<eso, te prius sciri, fac te prius committere, securum non est. Qui enim judicat nos,
videri: nc tunc nc-sciaris ad gloriam, sciaris autem Dominus esl (id. iv, 4). Cseterum de fratribus, tie
ad pcenani. Si te Christus agnoscit in bello, reco- quorum salute vestram uimirum charilatem soliici-
cet in cu'Io ; et sicut promisit, manifestabit tibi tam esse cognovimus, ut seeuros vos reddamus;
.. xiv, 21); si tamen, et tu pcenitendo noveritis multorum illustrium virorum, et maxime
ei resipiscerido ta'em te exhibueris , ut cum fiducia clarissimi viri Willelmi (68) Catalanne nsis episcopi,
is: Tunc cognoscam,sicntetcogniht,ssum hortatu e! con.>i!io ad nos deelinasse, seque a nobis
(1 Cor. xni, 12), Mis interim admonitiohibus vere- suscipi multis (^ecibus ac supplicaiioniiius impetras-
cundum adolescentis animum pulsatum esse sufficiat. se : ea vidclicet intentione, ut oi- tenorem arclioris
Jam enim noslris etiam precibus pro eo divina pul- vitae, ab insiitutioiiibus beati Augustini ad observan-
ssnda est pietas quse si ad ictus nostrarum invectio-
; lias sancti Bencdicti Dei adjutorio sia transeant,
num ejus mentem vel parum inollitam inveneiit, tameu ab ejus magisterio qui uaus est omui
ut
confido de ipsa, quod citius nos i!e ipso hetiiicabit. Magistor in ca-Io et in terra (Natth. xx.ui, 8), non
EPISTOLA III (06). discedant; illamque primam fidem, quam apud
\\X0
AD CANOtSiCOS HEGULARE3 IIE AaDlCCUTE. « imo quam primum in Baptismq promiserunt, rion
Laudibus suisse terreri maqis, uuum demulceri. irrilam faciant, sed salvam integramque cnslodiaut.
Dein canonlds S. Augustini , a se Talibtis itaque taliier susceptis, absit ut sincerita-
suscepto, diendos. tem vestram, aut in suscipiendo laesam, aut in reii-

Scripta anno Christi 1120 rium clericorum, » quod poslea Ludovicus Grossus
(C7)Hu(ic'Jii!lumsicres'itniiriiisexcodiceCorbeien- rex magnifice eonsummavit. lAssumpto autem ille
si. Quinam sint isti cauonici '-egulares, non liquet. ad episcopaium Catalaunensem, anno scilicel IH3,
(68) Hic dictus de Gampellis, morluus anno 1121, — ut hanet Albericus in Chronico,- « venerabilis Gil-
Bernardi in j>ri mis araicus, in ejus Viia landatus non duinus ejus dicipulus primus ab!>as ibi factu? e^l. »
semel. Anle episr.opal.um, abdicato docendi munere, Is ipse est Guillelmus, qui sanctum Bernardnm
secesserat ad monasterium Sancti-Vicions Farisiense, abbatem consccravit, iibro primo Vitae, cap. 7
^ Hildebertus, Cenomannensis tunc episcopus, ei do eumque tam impense coluit, ut cum Sar.'' is in
hoc liiolo jjratulatur epistola prirria, quit sine litulo gravem infirmitatom incidisset, ejus curam sa
iu editis, iu codice Sancli-Tuurini Ebroicencis in- rit b'd. ubi pluradeeo. Diem feliciter clansif , non
• ;

scripta est « ad Willelmum de Gampellis » Gonon qiniem anno 111'J. nt mulli volunt, eius ordi)
cardinalis et legatus in Maurimacense prope Starnpas nem ad annum H12 referentes; >ed anno jiiSl ut ,

biui accessit anno 1120, c liabens sccum veiut scribit idem qui supra Albcrscus, cui suffraga Wr
i

H
" retera moriumenta EcclesitP C
auxilialorem magnura Wilielmum Catalaunensem
episcopum; qui sublimes scholas, » id est tbcologicas, episcoporum ejusdem Ecclesiie apud Carolum Rani-
« rexerat et tunc zelum Dei babens. super omnes
; —.neum De eo Robertus de HoVeden, Annalium
copos totius Galii<p DivinarumScripturam scienlia prima, ad annum U2i, ita scribil ' Willelniii d .

iulgebat » ex Chronico Moriniaccnsi

: Uude re- Campeliis, Catalaunensis episcopus, octo liienuj aute
darguas eos qui ejus obitum reponunt anno 1119. obitum suum, susceptc habitu monacbice » (nempe
-^- Hugo Melellus in epistola 4,, ad lruiocenli.um, occa- cum in lecto morti proxiuius i
1

sionelba^lardi , qui GuiHeJmi discipuius et adver- illorum tempopimj vita decessii decimo quimo <•

sarius fuerat « Mortuo. »

: inquii, o Anselmo Lau- ^Kalendas Februarii. Qua in re \ an.it Necrologium >.

dunensi et Guillelmo Catalaunensi, ignis verbi Dei Corboiiense, in quo lesle Joaane Pio.ar.do sic
in lerra dcfeciti De hoc Guillelmo iia uaonymus
••
Oclavo Kaiendas febrtlarias anniversarium Villcimi !i

aucti.M' apud Chesnium, in notis art Aba^lardum Cntalaunensis e;>i=eo>.i ct liost^i canonici. £. y>

—" s Eodem tempore, » inquil, « niRgister Willelmus !esi .ipiutJ'.lareiivVallein tpste Rapineo, ::i sacello a
de Cainpellis, \r.\ Fuerat archidiaconus Parisiensis, f se exsli ucto C;i tern.n cum h:ec epistola eo
vir admodum litieratus et religicsus assumens ha* vivcnie scripta sil, sub annuni !J2i repenends est.
bitum canonici regularis, cum aluiitiLus discipulis Varia Guilielmi de Campellis llieologion
•

exira urbem Parisius »n loco ubi erat capella quse- dar.tur if> Panchrvsis codice manuscripw •

dam S. Victoris martyris, ccepu «dificare monasie- nensi: Moraiium epitoine in Clarae-Vallensi. 1
 p s

89 EPISTOLiE. 30

uendo laedendam esse Ciedanius: dum tamen illos, a an fructuose jaccrem ,

tibi in faeiem; non solum
si forte infra annum probalionis, qui regulnriter verbis, sed el vultu et oculi3 . Tuis deinde provolutus
constitutus est, ccepia deserere, ct ad vos redire vestigiis lenerem pcdes; amplccterer geriua; totos-
vel!e eontigerit iinitos non deiineamus. Alioquin, que a collo pendens, iilud inihi dulcissimum ti»
sanctisslmi fratres, vestra non refert, ut spiritum caput deoscuiarer, quod sub uno mecum proposito,
liberta;is qui ineis est, anathemate inconsulto frustra suavi jugo Ghristi jam pluribus a::nis atiritum est,
impedire aitamini: nisiforte (quodDeusavertaOquse Flerem quoque, quantum valerem, rogarem etobse-
vestra , nonqnaj Jesu Christisunt, quiererestudeatis. crarem per Dominum Jesum, quatenus psrceres»
EPI5TOLA IV priino quidem ejus cruci qua utique redemit quos
(69). ,

tu quantum in te est, perimis; collegit quos

AD ARNOLllUM (70) ABB.VTEM MORIitUNDI.
Arnoldum abbatem, teniere relicto monasteriopere- tu dispergis. inquam, et dispergis, sive
Perimis,
grinantem, ad monasterii curam revocat, fra- quos tecum ducis, sive quos hic deseris: quibus uti-
trum scandala ei gregis pericula exponens. que etsi diversum, non dispar tumen ulrisque melui-
DomnoabbatiAKNoi.no, frater Rrrnaudus de Cla- mus periculum. Deiude etiam parceres et nobis
ra-Valie, spiritum compunctioais et consilii, amicis tuis; quibus iicet immeritis, nonnisi iletum
i. Primo scire te yo!o, domnum Gisterciensem, B et iarymas veliquisti. si hoc mihi licuisset, flexis-

necdum quando tuus nuntius ad nos venit, de Flan- sem forsitan affectione, quem ratione non possum:
dria, quo paulo anlc per nos transierat, remeasse; pectusque illud ferreum quod nec Christi timore in ,

et oh.hoc nec litteras accepisse, quas ei jussisli hac re duntaxat cedere acquiescit, fratcrna forte
pr«sentari, efc adhuc esse tantte a te prsesumptae pietas emollissel. Sed heu! et hatic nobis copiam
novitatis ignarum. Felix interim, cui tum tristes substraxisti,
rumores, vel ad tempus liceat ignorare. Deinde 2. magna nostri Ordinis columna! Patienter
qucd de tui, desperando nos, revocatione interdicis, quaeso, audi amicum vel absentem, tuu- penitus dis-
ue quod quasi inconcusse apud te fixum est, frustra cessionis impalientem, iuo inedullitus et labori, cl

tibi lilteras dirijjendo dissuadere conarer : in hoc periculo compatienleu». 0,inquam. magna nosfri

libi ohedire forlasse quidein pro ratione non debtii; Ordinis eommria! non metuis te ruenle magnam
revera autern prae dolore, fateor, non potui : cum mox procul dubio luinam secutui am? At ego; mquies
et si pro certo scirem, ubi ie opportune invcnissem, nou ruo : scio quod facio; bonam conscientiam ha-
ipse pctitis venissem, quam has misissem, effectu- beo. Esto : credimus tibi de te Sed nunquid de
rus fortasse per me ipsum, quod nullis litteris pos- nobis, quijamet gravia tuo ex discessu gementes
'

sum. Rides forsitan meam hujusmodi tanquam cas-= suslinemus scandala et graviora paventes exspecta-
sam iiduciam, utpote propriae pertinacire conscius: mus An et tu quoque non iguoras ista,
pericula?
ad quam utique fleelendam, rsuilam vim, nullam sed dissinmlas? Qua ratione ergo mullorum faciend»
precem, nullara speras pnevalere induslriam. At ruinam,te rucre non praBsumis : qui in iioc videh-
vero ego de ilHus potentia non diffiriens qui dixit: cet positus eras, ut non qnod tibi esl utilc,sed ma-
omnia sunt possibilia credenti (Marc. ix, 2"2): gis quod aliis; noc quse iua, sed quffi J-sti Chrisii

fs«teiitef usuroans et mihi illam sententiam, Om- sunt, quajrere debcas* Quomodo, mquam, securus
niapossum in eo qui me confortat (Pltilipp. iv, 13): abis, qui t>regi libi commisso omnem dc se securi-
quamvis in magna parte lapidei cordis lui obstiua- tatetn iu perpeiuum aufers? Quis occurret lupis in-
tionem ct ipse non ignorem, utinam nunc tamen, cursantibus? quis consolabifcur in tribuiationibus ?
sive fructuose , sive frustra, tuo Iateri adhserere.m. quis provi'iebit in tentationibus? quis deuique Leoni
Quanta quae me moveat adversum te, frustra nescio resistet rugienti, el qu&erenti quem devorei ? Pate-

(69) Scripla circa annum ! 127 4,5/. quibus alias adJii (epistoiam 6), ad Brunonem
(70) Hic patria Colomensis, genere nobilis, Fri- D ftobiiem Colohiensem, qufpostea Friderico siiccessit,
,
deiici tunc praesulis Ccloniensis gennanus, magna; ut eos curaret revocari. Sed friistra: uam Arnoldus
sp?i juveiiis, a Stcplrano Cistercii abbate primus diemclausii extremumin Belgio, armo 1126, lertio
pr;eScitur MorimunJo hrv c est quarta Cisterci: SHa),
<
nonas Januarii. Quo audito Bernardus cx capituli ,

iimdato ar.no 1 i io in dicecesi Lingonensi. Cui curh generalis indicto crranies alios denuo prosecutus
decennio praafuisset, iribus rnonasteriis excilatis, esi, scripia Ailamo spisiola (ncmpe epistola 7 ex- ,

nempe Bella-Valle Bisuntiasns:, Crista-A!ba Lingo- communicationem inlen ;ns nisi resipiscerent. Quod
nensi, et \ eteri Campo Coloniensi demum s^cula- quidem feliciter obtinuit, eumque Aeamum scripto-
rium vicinornm ini'e»U-.lione turbatus, et quorumdam re» esse vuigo suspicanlor, 'qui primus monasterio
e sr.is inobedieniia, nt testatu* Bernardus, epistola Eberbacensi dnscesis Heibipolensis iu Franconia
iH ad Humbertum, monastcrium deseruit nennuliis pr:r!atns sn anno 1127 ,
quique expcditionem sacram
mouacliis secum abductis, inier qnos .qualuor praa- proadtcaverii apud principa GcrmanoSj ul, refert
cij>ui, Adamus, Everardus ileuricus,_Conradusque, . Otto. f risingensis, de imperatpris,Crestis Friderici
cuni iaterim Stephanus Csicre«;ii>i= in ! i.\i).Jn'a pre libro I, jap. 40, denique in Sanetilatis exitsimalione
ne?oliis Ordinis sui detinerciur, quod quidcnt conti- diem ullimum clauscrit. Plura de isiis ><(!» n ;
i
(

gisse affirmat Manriqttezad annum 112S, Jnterim Manriquer, Annalium tomis i et II, preecipue ->d
Berhaidus fugitivos revocare aititui iitte.is ad Ar- aunos iil.i, 1!2d, ll2",
noldum Adamumque seorsim datts (ocilices epistolis
91 S. BERMRDI ABBATIS CLAR E-YALLENSIS 92

buni sine dubio morsibus malignantium , qui devo- i

sierio tuffl conversionis initi* dedicasli; secundo
rant plebera Ghristi sicut cseam panis. Heu! quid apud Fusniacum (72), nostr* te qualicumque pro-
facient navella; plantatienes Chrisli, qu» per manus videntia; ecmraendasti : tertio in Morimundo stabih-
luas consiti» fuerant diversis in loeis, ei beis hov- tatera tuam firmasti quarto mecnm rursus inito
;

roris, et vaslas solitudiriis? Quis circumfo.diet? quis ab abbate Arnoldo pere^i -

consilio, suggestas tibi
ignabitfimo? quissepemcirciimdabic?quis suc- nalioni, imo vagationi, ingenue abrenuntiasti; ipsius
crescentes sollicitus erit rescindere surculos? Aut
quoque libi consortium, s; non ipse heite po;.-et
flante proiccto lentalionmn vento, lonerrimae arihue,
abire, illicitum judicasti? Quid enimV Licitene, dices,
heu facile eradicabuntur. : aut inter fruteta certe
i!!um recedere, qui et sihi eommissis Iaeryroabile
simul exorientia, cum non erit qui purgei ,suffocat;e
scandalum reliquit, nec commissoiis licentiam ex~
nullum afferent fructum. spectavil ?
3. Quse cum ita sint, judica tu quale hoc tuum Sed quorsum, inquies, tendunt ha?c, qua j
sic
2.
boaum erit, aut si vel esse poterit bonum cumtan- retractare voiuistr? Ut te rnaifesta; levilatis ar-
alis. Quantumlibet dignos faclurum
te fructus
guam, ut Est ei Non esse apud te evidenler osten-
poenitentke noune hujuscemodi spinis ne-
confidaS,
dam sicque eirorem tuum jam iandein agnoseeiis :

ccsseeritsuffocari? Nonne denique si recte offers, B non

cl e rubescens, vel sero discas ab apostoio.
ct recle dividis, peccas (Gen. iv, 7, sec. LXX.)
omni spiriiui credere (Joan. tv. i) discas a Saio-
'?
;

Quid enim ? Rcctene forle diyidere esse dices so!i

mone muitos quidem amicos, unum autem nabere
ar.imas tuse consulere; el filios lucs quos orphanos
alscas IV oui consiliarium de mille (Eccli. v:, 6) ;

relihquis , consilio paterno deslitueVe ? miseros et

ve-
soris Domini exemplo, non solum moilihus tu.ifi

miserabiies. et ec iiii.-erabilic-res quo vivo se con-

,
stiii, sed nec ia modum vento agitalaj arundinis
spiciunt orbari patre! Quanquam dubitare tequoque
(Matth. xi. 9,8) circumferri omni vento doctrinoe;
oportueril an veJ tihi recte consulas, ineo videiieet,
.
discas ex Evangclio domnm luam supra petrani
rjuod absque consiliu fratrum et coabbatum tuorum,
fundare [Hatlh. vn. 24); discas et cum discivalis
absque palria et magisiri rcm tam no-
tui licentia,
serpentis nun obiivisci prudentiam cnm simplicitale
.

vam prtesumis. iiiud etiam multos pormaxime mo- quara ex

colmnbse (Matth. \, 16) : el tam ex his,
vet, quod pueros imbeciiles ei delicatos juvenes
aliis alque aliis Scripturarum testimoniis hanc col-
icrnw. ducis." Alioquin si bohi et robusti sunt, deso-
ligas summam, quantum tilii. videlicm ii3que moiio
!ahc- domui fuerant nccessarii : sidelieati (ut dixi)
seduclor iliusit, qui cimi in te bom
niilleformis ille
et imbecilies, durea ac laboriosae peregrinatiooi non
p initium non valuit prsepedire, invidit perseverantia :

erunt idonei, Sed ct regij ndis animabus eorum ne- malitiffi juflicans, si
hoc nimirum sun.' posse sufficere
quaquam te ultra crediraus velle pra?esso quippe :

quam soiam virtutum no-

liane f.ossct anferre tibi,
cujus cognoyimus csse propositum, pasioraiein ab-
verst coronari. Ohsecro te pcr viscera miso/icordi.v
jiccre sarcinam duntaxat tuorum, et soli deineeps
Christi, ut nullBlenus abeas, aul vel non priusquam
KJvere tibi. Yalde enim ineoogruum essel, nt alibi
ad nos loco quidem opportuno venias loqui, si quod
prsesumpluose uon vocatus resumeres, quod alibi
forte tanlis malis, quaejam nobis ex veslra disce^
prohibitus inconsulte rdinquis. Sed jam nc omnia metuimas,
sione, aut venisse scntimus, aal ventura
Lli multa superifuo ingeram •
in fme et in tide
queat remedium inveuiri. Vale.
libi polliceor, si opportuoilatem loquendi lecumraihi
EPISTOLA VI (73).
deris daturum 1G me oporam, quatcnus idipsum
quod inordinate ct periculose aggressus es, licite el AD BWJNO.NEM COLOMKUSKM.
hoc secure pcragas. Yale Mpnaphos quosdam abbatis Morimundi vagabundoi
opera Brunonis reduci cupit ad monastervUn.
EWSTOLAY (7i).
Domino Brunoni viro illuslri (74), ct dilecto suo,
Al> ADAU MONACIIIJM.
fraterBerxardus abbasdiclus de Clara-Valle. saiu-
Uchorl i
• -. neAmoldo abbatiMorimuridiadhtereat, D quid potest peccatoris oratio,
tem, et si
n« se pereijrmationis, autj>otius vagationis ejvs
nostri invicem utnque
socium prwbeat. i. Ex quo dudum Remis
i. Tua mihi salis comperta humilitas, et instan- gralam cepimus notitiam, non puto vos noslrie pe-
tis periculi necessilas praabet mihi fiduciam conve-
nilus fuisse parvitatis obliium. El obhoc oonlinride

idi te acrius, e! arguendi liberius. inscnsate! tanquarn ad extraneum, sed fidentissime scribo ad
quis le fascinavit tam cito rec.edcre ab illo saltu vos quascumque volo, ut ad uotum et fumiharcm
borrinio consilio, in quo dudum libi pariter et mibi, nostrum. \rnoldus abbas Monmundcnsis, in grave
Deo solo teste; conventum est? Cogi», mslpiens, totius nostri Ordinis scandalmn, suuin nuper mo-

Do- nasterium s^tis iaordmale ite^eruit: (juipjie qui uec

vihs tuas, et convcrte jiedcs tuos in testimonia
mini. Non recordaris, ijuod primo in Majori-Mona- coabhaiutn suorum in Um ssrnptaloso facto exspe-

cwvit consihum; nec ipsius, cui prajfipuam dcbebat

(71) Scripta anno Christi H25.
f?5) De Majori-Monasleiio prope Turonos le^e 73 Scripta anno Cbristi i'^".
ad
'

397 uii (74) is posiea Colonlensis arc.hiopiscopus,

>pistolam72 juem epistol* 8,9
 dlPlSTOLS. 91
93

suhjecioriem, abbalis. 4? scilicet Cisterciensis, !i-

ft
et intra pium pcctus tuum procul dubio submurmu-
centiam ve! assensum: sed cu:n esset homo sub rans illud Quis scandalixalur, ct cgo non urort
:

poteataie, habens et ipse sub se milites, potestalis (II Cor.n, 29.) Siquidem benigna est, pacem dili-
liiipati-ns superioris. alieiium quidem jugum a pro- git, eongaudet unitati. Sola quippe est qu;e illam

pria ceifics superbusabjecil, suum autem super- gcnerat, eolligal, solidal, et conservat ubicunque
bior iu siibjectos relinuit. Siquidem de magna mui- servari cognoscitur in vinculo pacis. Iofcnsa crgo
monachorum, quos circuiens mare et ari-
litudine vobis hac tam honorabili matre unitatis et pacis,

dam inaniter congregarat, non Christo, sed sibi; quo pacto, quseso, vestrum quodcunque sacriiicium
pciucis admodum, liisque simplicioribus ac remissio- Deo fore aceeplum praesumitis, cuni absque illa nec
ribus relictis desoiatis, meliores quosqtte et per- martyrium quidem aliquid esse puiet Apotolus?
fceliores sui soeios erroris assumpsit. Inter quos, (/ Cor. xin, 3.) Aut qua ratione vobis forte mfen-
tres quorum nos maxime ablatione turbavit, ausus sam non esse confiditis [al. creditis]. cujus castis
esi etiani seducerc, eisecum duoere staitiit; Evrar- viscoribus, cujus charis pignoribus tam inhumane
dum videlicet fralrem nostrum [ul., vestrum), et agendo non pepercistis nec parcitis, sciudentes um-
Adam quem bene noslis, nobilemque illum puerum tatem, rumpent.es vincuium paeis ? Ponendum est

Conradum, quem et pridem nort s;ne scandalo tu!e- B crgo munus quodcumque offerre paratis. et pritts

rai de Colonia, Ouos taraen, si operam dare volue- habenti adversum vos, non fratri, sed fratrum mui-
ritis, vestra contidintus posse revoeari industria. lituiini rcconciliandum. Eece niminim universffi

2. Nam de ip-ius Arnoldi revocatiohe, quia jam fraternitatis unitas adversum vesiram paucitatem,
in plnribus ejus infiexibilis animi obslinalionem quodam veluti vestri discessus gladio sauciata con-
probavmius, incassum lahorare vos nolumus. Au- querhur. ih qunsi qua; plangens miserabiliter di-
divimus autem Evrardum et Adam, et nonuilos caliFifUraatris mete pugnauerunt Qmtrn mc(tian-
ejusdehi coasoriii alios fralres, in vestris adhuc tic. i, 5. Et rnerito : qui enim non est eum ilh. contra
parlibus demorari. Quod si verum est, oportel vos Jilara est. Pulas sine getnitu tarn justum, filia; gemi-
eos per vos inlerim, si dignamini, c.oiiveuire, tum pia possit mater charitas audire? ideo ei tpss
fleeiere precibus, ratione convineere, et columbi- lacrymis jugens suas. ait de vobts-. Filioa
,.aostris

natn eorum simplieilatem prudentia instruere ser- enutrivietexaltavi, ipsiautem spreverwtrn-e (Isai.
pcntina; ne putent obedientiam inobedienti adhse- i. 2). Charitas ipse Dcus est. Pix nostra Chrislus,

rere, ne licite sequi se posse confidant vagantem qui fecit ulraque unum (Ephes. n, 14i. ln triniUUe
iiiicite, ne seducantur deserere professum Ordinem _ unitas maxime commendatur. Cui ergo charilas.

propter inofdinatum hominem ; cum ipsu.m quo }ue " pax el unitas irala cognoscitur, quid habet m regno
angelum decceio, si aliud eis evangelizaverit dubi- Chnsti et Dei ?
lare non oporleat apostoliea auctoritate anathema 2. Sed forsitan dicis : Abbas noster abduxit nos,
dicere (Galai. r. 8) (75) et ab ipso deceantur Apo-
: et secum ire prajcepu ; num inobedientes esse de-
stolo, se ab omni fratre inquiqle ambulante debere bulmus? Scis quidem, nisi forte obhlus sis, quii
subtrahere (// Thess. m, 6). Qui vos quoque do- quadam communicato mecum jam conspirati
die,
ceai."non superbe sapere, nec sper.ire in ineerto- scandali consilio, ac diligenter mutua coliatione dis-
divuiarum (/ Tim. vi, 17), donec omnibus abre- eusso, inter nos convenerit. Inquo si permansisses,
nuntianlem, probatum sibi Christus vindieet discj- etde leiiludnon incongrue dieeretur : Beatus virqu%
Juilum. Valete, non abiitin concilio impiorum(Psal. :, 1). Sed esto.

EPISTOLA VII (76). Debuislisobedirefilitpalri, magistrum sequidiscipuli.

AD ADAM MONACHUM (77). Licuerit certe abbati motiachos suos ducere quo li-

quod voluerit: sed quandiuvixit.

buerit, et docere
Adainum ut admonasierium ve! nunc tandcm abbate
t.iorluo redeat,hortatur : osiendit, intali causa Nunc vero mortuo iiio, qnem vel audire doctorem,
nulluin fuissc obediantitevinCulum.Demum res- n vcl sequi du.cem cogimini.quo adhuc tam grave scan-
pondel cui aliorum Qrdinumreligwsosrecipiat. dalum emendare cunctemini? Quis jam prohibet, non
t. Si inaneres in charilatc, quam in le olitn atit dioo rae, seri Deuna nostrum per os Jeremia? benigne
novimus au4 putavmus, eheriJatis profeeio damna vos revocantem audireVAit enim: Nunquidqui ceci-
'
scntircs, qute utieue simt scaudala ptisillorum. Nec dit non resuyget? au t q ui a versiis est non reverietur
cmm charitas ehariutem oilenderet aut contemne- Uerem. vm, 4.) Anet ille moriens interdixit, nevel
ret, cum senliret oifensam. Nam se ipsam non po- post casum tentctis resurgere, post aversionem mu-
test negare, nee euim in se diyisa est. Novit potius tire atulealis de reversione " Itane eiiam defuncto
in se divisa conjungere conjuneta dividcre uescit. jiecesse est vos obedire, et obedire contra charita-
Proitv.ie. nt d:\i. si manerct i;i te, non sileret, non leni, obedire in vestrse ipsorum salutis periculum?
quiescerei, non dissimularel, gemens et iestuans, Sed arbiiroi quod nequaquam firimus seu tertacii •

(75) Ita in scripiis omnibus. et rccte ad seusum (77Hn codice re^io inscribitur, De discreiione
Aposioli. ipsuinniigctuiii diccri analhema, idesl re- obedientia HaeC epistoia scripta iuil post ntorltmi
.

probatuiii Arnoldi anbittis, i|u<£ m Belgio conti^it anuo 1126

(76) ocrtpta aitno Christi H2G.
D5 £. BERNARDI ABBATiS GLARAi-YALLENSiS
prohiberi vel
dices esso vmeulum [abfeatum ad subdilos, quam prsecipi vel perfici pessunt, nsc raale
:., „j „• m,m n» Deus
™,a„„™ quippe
:„,„<. quorum ™™i-
r,w. copu non fieri. huiusmodi non
Adversus hujusmodi lcx. Nulliu»
est lex. Nulliui
conjugum ad se ipsos,
lam, et non homo, inviolabili ligavit sacramento, quippe prohibitio valet obviare prEeceptis nuilius :

jussio praeiudicare prohibitis. Suut deinde

media,
ioquente Salvatore Quod Deus conjunxit, homo non
separet (Matth. xix, 6). Aposlolo autem asserente, quaj quiden per se nec bona esse noscuntur, nec
maia: possunt tamen indifferenter et bene pariter
solutam esse mnlierem a lege viri moriuo illo (Rom.
vii, 2); tu te ahbatis existimas defuncti lege tsneri, et male vel prohiberi, vel juberi, sed male nullate-
nus in his a subditis obediri. Ex his sunl, ut exem-
et hoe contra legem qua; sanctior est, legem vide-
pli gratia ponam, jejunare, vigilare, legere, etquae-
licetcharitatis?
3. Et non quod putem vos vel viventi in
liEec dixi, que Sciendum vero quia media qusedam in
talia.

hoc paruisse debere, aut vel dicendam esse obedien- purorum plerumque bonoruro seu malornm trans-
tiam sic paruisse. Alioquin generalis de hujusmodi i!Ia eunt ratiouem. Nam conjugium oum ut fieri liceat,
et non fieri, factum jain salvi non licet.
Quod ergo
seutentia est : Declinanles autem in obli<ja!iones ad-
operanlihus iniquitatem (Psab
mediumesse liquebat, in jam conju- ante nuptias
ducet Dominus cum
vim obtinet. Item propria possidere, galis puri boni
cxxiv, 5). Al ne iorte quis abbatum etiam iu malo obe-
quidem homini mediurn est. quoniam et
dientiam ab hoc inaledicto liberam esse contendat, au. g ssecalari

di alihi Filius non portabU iniquita-

apertius: non possidere licet monacho vero quia possidere :

lcmpatris,etpnter non porlabit iniquitatem filii non licet, purum malum esl.
potis-
5. Videsne jam, frater, vestrum faclum cui
(Ezech.wm, 20). Ex- his ergo hquido apparet, mala
simum membro divisionis conveniat ? Si purisaptan-
imperantibus non esse parcndum, pneserlim dum pra>
dum bonis, probabile e?t : si puris malis depulan-
vis obtemperans imperiis, in quo homini videris ube-
dum, vituperabile est : sin vero collocandum inter
diens, Deo plane. qui omne quod perperam agitur in-
media via quidem exmisari forsitan potest propter
terdixit, inobedientem te exhibes. Yalde autem pervcr> ;

quo nosceris stipe- obedientiam, mora vero penitus non potest, qua:
sum est profiteri te obeflientcm, in
nonfil per obedientiam. Nam mortuo jam abbati,
si
riorem propler inferiorem , id esl divinam pronter liu-
anid ante jussit qaod non debuit, neqaaquam esse
manam, solvere obedientiam. Quidenim? quodjubo'
j>ar :i'.aum, superior patefecit dispntatio. Kt si res
homo, prohibel Detis; et ego audiam Uoniinem sur-
perse jam satis elusccscat, tamen propter quosdam
dus Deo? Non sic Apostoli. Clamant quippe dicen-
qui quajrunl occasionem, ubi ralio non suppeditat,
tes: Melius est obcdire Deo, quam homiuibus -l<\'-
1. Hinc Dominus Kvaugelio Phansaeos
in fivangeho mcre- - lu
Pharisaeos incre- clarum '•' - " ">=«'"»»<
" u,u faciam clarum ut omnis du-
breviter, et iia - ,- , ,
—
29>
v. 29
,. ... ,
i, h!pi;iti« umhra riV.nareat" ouod necpuriun, nec nic-
. . ,

dium Uonum, sed plaae purum fueril malum sic

Dei propter iraditiones vestras? (Matlh. xv, 3.) Et per
obedisse, sic vesirnm monasterium rcliquisse. Et
Isaiam Sine causa autem, zit, colUntme, mandata
:

quidem de morluo, qui suum et .wlum iam

laceo
et doctrinas hominum tenentes (Isai. xmx, 13). Et
item ad Protoplasium : Pro eo qiiod obedisil voci judicem habet Dcu::;, et vere nunc suo uomino aut
cadit:ne forte indignans. el meriio iudi-
uxoris hm plus quam rnea , ma ledictaterra in opere stataui

facere malum, quolibet gaans dioat Deas . Tulerunt omnes a me judicium.

tuo (tien. iii, 17). Igitur
sed Tamen ad correctionem vivenlium, non quidem
etiam jubente, constat non esse obedienliam.
quod quod jussit disculio ; utrum vide-
gessit; sed
potius inobedientiam.
licet illa jussio vim habere debuerit, quatenus in
4. hoc advertendum, quod qua?dam sunt
Sane
qua:ilaiii pura mala, et in Ins nullam scandalurn multorum ei fuerit obsequendum. Etpra?-
pura bona:
suspi-
deberi hominibus obedientiam quoniam nec iila mittendum, quod si qui simpliciter, uihilque
iscentem seculi sunt
omittenda sunt, eliam cum prohibectur v.ce. ista, cantes mali, maie licet profii

putautea eum episcopi Lingonensis ei abl

vei cum jubenlur, commiticnda. Porro inter haec
^nam utriqae deb.tor era l.cenlia profi
qu-^am, qu» pro modo, ioco, lemDora n kerciensis
sunt media
„„-„„.„ m *u L^,„„ „c*o ., h«n, et „t in
in
U iauod
(.quod utique nonnullos de illo comitam sic
comitaiu s.
el mala oossuut es.se, ei bona cisci
..., ,-isc.i
vcl persona, :

credidisse incredibile non est); noslra ha c illos non

his lex posita est flH obedientiae, tauquam in ligno
tangit reprehensio, dummodo ut-i compercrint, sine
scieaiiie boni d
quod malt, erat in mc-dio paradisi.

In his profeeto fas non est nostrum sensuin snnien- mora regrediantur.
imo pro scr-
lia; pr»3scribere magistrorum tn his oninmo praela- 6. Egitai adversus illos tanuuu, illis

nio esl nol.is. qui scienies el pradcnles miserunt

toruui neejussio, n<-': prohibitio contemnenda. Vi-
deamus ne forte tale fuerit quod arguiraus in vobis; manus ignem, qui coo=cii pr: isumptionis seculi
in

et ob hoc forsitan argui non debueril. Quod evi- sunl prtesumptorcm uon audientes Apostolum pro-;

exempla hibenlem ei danunliantem, ul ah omni fraire

prajmissai divisionis i

dentius elucebit, si

ambulante inoniinale sabtraherenl (11 Tk.-ss. ui, 5),

subjecero. Fides, spes, charitas, et caitera hujus-
contemnentes et ipsius Dominivocem dicenlis; Qui
modi, pura sunl bona; ^u-.v quia m.rie non possunt
vel juberi vel teneri, bene non possunt vcl pitiliiiieri ,m colligit meum, dispermi(Matth. *n, 30). Vos,
aperte ei specialitci notal
vel uon teneri. Pura mala sunl luiiuui, sacrilegium, fratres, vos, iuquam,
qu;« utique nccvcl bcue illud apud Jeremiam. quod cura doloie quidem id-
adulterium, et cn-tera talia,
 »7 E[>1ST0L.£. 96
miniscor opprobrium. Hwc est, inquit, gens qun> ^ 8. Quomodo ergo vel abbatis jussio, vel Papse
non audivit voeem Dei sui (lerem. vii, 28). Dei enim permissio lieitum facero valuit, quod purtan (sicut
proprie vox esl isia, hoslem suum proprio designan- irrefutabilUer probatum est) roalum fuit: cum su-
tis cx officio, el tanquam digito dernonstrantis, ut perius nihilominus allcgatum si!, ea quue hujusce-
simplices ab ejus impio cieterreat consectatu; Qui modi sunt, id est pura mala, ut nunqUam juste
twn esi, inqnit, mecum, dispergit: ac si dicat, In hoc juberi, sie nec licite posse fieri? Vides quam inanis
te jam mecura non esse intslligas, si sequeris dis- excusatio de humana obedientia, ubi in Deum con-
persorem. Deo ergo clamante, Qui non colligit £© vincitur facta transgresssio ? Nec limendum mihi
mecum, dispergit; sequit vos oportuit dispersorem? arbilror, qtiod ad illmi Domini responsum de sibi
Deo, inquam, vos inviiante ad colligendum, homini nuntialo scanJalo Pharisaeorum refugias, ul quomo-
potius ad dispergendum obsequi debebatis ? Magistros do ille nihili pendebat dicens, Siniteillos, ca;ci suut,
contemnebat, snbditos exponebat, soeios centurba- et duces cmcorum {Matth. xv, ij ita ct nostra vobis
t ;

bat; et vos videnics furem currebatis cum eo! Si- scandaia uon esse timenda existimes. Vides nempe
lere de morluo statueram : sed cempuisus sum, fa- quam nil simiie liabeat ir. hac parte proportio. Nam
teor, aliquantulum pnetertredi, auni non potui- si compares personas. illic Phaiisaei snperbi, hic
improbari ebedilio, si non reproba saonstraretur et g pauperes Ghistiscandalizantur; si causas, hic leviias
jussio. Porro jussio et actio hominis cum diversa ibi veritas in causa esse dignoscitur. Rursus, quod
non fuerint, impossibilc visnm csi, unam sine altera et supcrius propositmn est, vos nou solum divinis
vel approbari, vel respui.iiquet tamen hujuscemodi humana, sed et eommunibus privata prsetulisse im-
jussioni non obtemperandum, Deo quippe
fuisse peria hoc solum ad probationem sufticiat, quod
'mperanle contraria. Item majorum institutis, mi- vestrseilli el novitati, insolitie, et insoienti prassum-
norum non esse pneponenda, aut communibus pfi- ptioni, non tantum nosiri Ordinis universitas, sed
vata non prtcjudicare imperia quis dubitat? Nam ex etiam oranium mouasleriorum et consuetudo, el ins-
Regula sancti Benedicti (Jerem. i.xxi) hoc habe- titutio reclamare videtur.
mus. Quod et vos quoque non immerito timentes, nec
9.
7. Possem quidem abbatem Cistercieusem ad me- satisde propria causa confidenteS; remorsasac remor-
dium deducere, qui utiqne superior illo quam.um dentes conscientias apostoiica conati estis delinire li-
pater filio, quantum magister discipulo, quantum de- centia. frivolum salis remedium! quod nonest aliud,
nique abbas commisso sibi monacho, me>ito se a vo- nisi more Protoplasiorum cauteriatis conscientiis
bispropteripsumqueriturfuisseconteir.ptum. Possem ®S texere perizomata, videlicetad veiamenturu, non
et episcopum, cujus nihilominus quia non fuit exspee- l» ad medicamentum. Anostolicam, inquitint, iicentiam
tatus consensus, innexeusabilisest etcontemptus, cum qua-sivimus, impeiravimus. Uliam non iieentiam quse-
adipsos et de ipsisDominus dicat; Qiti cosspernil, me sissetis, sed consilium : id est, non ut liceret, sed an
spernit (Lue. x, i&\. Sed quoniam hisposset ambo- liceret.Unde tamen qussrebaiis licentiam? Ut iiceret
bus opponi et anieponi Romani pontificis tanquam quod nou iicebat? Facere ilaque volebatis quod non
gravior auctoriias ; cujus quippe vos aiunt prsemuntios lic^bat. Sed quod non iicebat maium erat. Mala igitur
fuisse licentia (quse et ipsa licentia suo quidem loco eril erat intentio. quae iomaium tendebat. Nisi iorie tale
discutienda (Infra, u 9); talis potius proferatur, hoc fuisse dicalur, quodabsquelicentiaquidemnonli-
cujus omnino fas non sit auctoritati contradicere. ceret, liceret auiem sicumlicentiaiieret- Verum idjara
Cerie summns ille Pontifex qui per sanguincm pro- superius invinoiiiili esclusum est ralione. Nec enim
prium solus et semel ihtroivit in sancia, seleraa [> :n\ uiuait, Solite • onlemn re untun exiis vusiilis
"edemptionne inventa (Hebr. ix, 12 1 terrilica voce quiin m«cre!/M«f;addiditeiiam,Nisicum]iceniia,aut
denunliat in Evaagelio, ne quis uuum de pusillis dicens Qui scandaliiuvtirit unum de pusillis meis
ejus audeat scaadalizare \ Mttfc. xvin,6), Vobis autem (Malth. vxiu, 10, fi), et caetera, de^terminavit subjun-
unius donetur scandalum, st non ultra processit ma- n gens,, Sine licensi.a. Conslat igiinrubi veritas, et veritas
ium. Facilis sequetur venia cuiparn. ex qua graye necessaria i* causa noi; est, neo licite scandalum
damnum non orilur. Nunc vero quod dubium non quodlii^et posse a quolibet committi nec jaste pr;e-
est, pluribus scandaiizatis, quis ajierte non videat cipi, hec innoxie coasentiri. Hujus lamen patrandi
quam inhumane bumaham jussionem divina; prse- mali quserendam putastis esse licsntiam. Sed ad
feleritis"' Quod quidem audere, quis nisi araens quid? An ui quanto liceatius tanto se.-urius: el,

dit;ere audeat bonum tsse aut i'0num lieri posse, quo securius, eo et periculosius peccaretis? Mira
quania-Hbet dignitatis homine prwcipiente? Qa >d cauteia, et stupendaprovidencia! Maluin quod jam
autem uec lionuin est, r.ec I ene fieri potest, purum totAs conceperant, ojiffie tamen cauli fuerunt non
procul dui>io malum est. Unde coiisequenter adver- impiere nisi cumlieeniia, ('onceperrmt dolorem, sed
titur. quod iter vestrum in multorum usurpatum nou pep';rerunt iniqnitjtlem, doneciaiiiuo Papa con-
ssaadalum, ac per hoc et contra Dei mandatum, ceptui pi-e.buis iei i>.sr.ensi m. Quo lucro? 'iuovosaliem
non purum bonum au> mediuni, sed purum ornnino compendio mah? Nunquid ideo aui malum esse
'uem malnm quoniaiu quidem et puruaa bonuin desiit, aut vel minoratum est, quia fapa coucessit?
semper bonuiu e4, et medium bene fieri potcr!. Quisyeromalumesseucget.asseusumpriiebcremalo?
 ;

S. BERNARDI ABBATIS CLAR/E-VALLENSIS 109

y9
sequaquam clamor, et vehemens, qui corpora de sepulcris,
Qnod tamen summum teeisse Por.lificem j

animas ab inferis excitavit. Terram ccelosqtfe

crediderim, nisi aut circumventum mendacio, aul
Quando etenim aliter buhis- tuba illa convocavit in unum, quippe quse in terra
importunitate victum.
indulgere.t seminandi vide- et quae^h coelis sunt, pacificans. In dmnem terram
cemodi vobis licenliam
suscitandi , amicos eontri- exivil sonus ille, et vestram non valuit rump&re
licet scandala, schismata
pacem, ei coafundendi surditatem? Vox nempe iila in virtute; vox illa in
standi, fratrum conlurbandi
magnilicentia. Et quid clamat? Exsurgat Deus,
unitatem, propriumque insuper contemnendi episco-
et dissipentur inimioi ejus (Psal. xvii, 2>: et
pum?EthiecquaueceBsUate,necesenonhabeodicere,
satis indicet. Profectcs nernpe iterum: Disperge illos in uirtute tun et disp
cum rei exitus
non cernimus. cos proteclor mens Domine (Psal. lvm, i2). San-
planffimus, profeclum
gravibus malis dare guis Christi est, fratcr Adam, sr.nguis Ciiristi
10 His ergo talibus et tam
impendere adjuto- est qui pro piis congregatis advcrsus impios disper-
asscnsum, exhibere obsequium,
nominas, modestiam nun- sores quasi tubs. exaliat vocem suam. Minamr
rium, tumihi obedientiam
mausueludinem ? Tu, inquam, autem se dispersorcs dispergere, qui pro dispersis
cupas, appellas
nominihus? ccliigendis effusus est. Et si ejus vocem tu non
conaris pessima vitia vinuium palliare
virtutum, cam de cujus lalere manavit. Quomodo
audis, audit
An pulas hoc sine iujuria facere Domini
te
Vanissimam pra> namque proprium non audit, qui Abel sanguinem
quod virtuiibus facis urjuriam ?
crudelissimam audiebat? (Gen. iv, 10.)
sumptionem, lurpissimam levitatem,
mansuetudinis Sed quid ad me. inquis ilie vide.it cui
12.
dissensionem, obedienti*. modeslia.;
.

sacra iila voca- comradicere fas non erat. Non esi di 'nper
nominibus vclas, et velatis sordibus
nunquam Bemuler obedien- magistrum. Doccndus. non docturus, ejus lateri
bula maculas. Hauc ego
milii nunquam iibeat modestiam, vel adluerebam. Sequi debui, nou prseire prsecepti
liam: lalem
hujuscemodi mansuetudo auditor. islorum lemporum Paule simplex, si la-
potius molestiam, imitari :

Talis siquiden. obedientia men et ille aitcrum se tibi exhibuisset An.onium, ut

semper longe fiat a me.
quoque modestia quidquid vol leviter de !abiis ejus procederct, ne-
omni est conlemplu deterior: talis
extenditur. Ultra dicam, an cesse non haberes discutere, sed suie cunctatione ad
ultra omneni modum
et utroque competentius omuia nihil haesitans obedires? monachum obe-
cilra? Sed verius forsitan
illa cst mansuetudo, diejjtissiinum, cui ex quibulisbet seniorum verl
dixerim, extra. Qualis deniquc
omnium aures exasperat? neunum quidein iota pnetervolet ! Non allcatfit quaie
qua; ipso eiiam auditu
Yolo tamen eam
Volo
modo exniueas.
mihi mocio
ipsam ul et miln exhibeas. sil
su, quod pnciatHt-u
quuu huc
prsecipilur,,._».. quia r
h»'" pr&cipi-
" «-" w.»w«™«
_o!o conlenius

etaim quo non C tur, hoc solo contentus quia prwcipitur 1.78). Kt ba.c
Cum lam patiens sis, ut a quolibet
__-___. _. *_l. M A _*s_ r_h__.Hi_iT_.i_i einn mrtpa >m ita r.:ir_f_P_M sinP
lieeat et me, obsecro.
. __
est obedienlia
__i__»
sine mora. Si i... Ojiportf i

licet, pertrahi non contendas;

paulo nunc confidentius agere tecum. Alioquinmale legitur m Ecclesia: Omnia probaic, quodbonutr. sst

sotesj soli ienete (Thess.v, 21). Si itaoportet, deleamusja

mulium raerui de te, si (quod nemini
IibroK¥angelii,ii'-ii_i«i>ru(icnfe- sicu
mihi indignandum pulaveris.
conscienliam. Volens licientc quippe quod sequitur, et simpli
li. igitur tuam conveuio
si cx voluntate jam lumba (Maiih. \, 16). Nec dieo a su
an invitus profectus es? Sed
prtepositorura csse dijudicanda, ubi nil juberi
obedientia. Si autem iuvitus, suspectum
non ex
obsequi gravabaris. henditur divinis couirarium institutis : s
videris habuisse imperium, cul
Verum riarn r ssero ct prudeutiam, qut adver u
Ubi vero suipicio, ibi discussio necessaria. v
caperes exper.inouium advcrsatur, ct Ubertalem qua el ingeuue conte
lu ut tua. palieutia. daresvel
tepassus es, nonsolum prVter tur. Ca-terum isie, Niiii! iuquit, iiabeo iuterrogaw .

ninil discutiens, trahi

pa- videril iUe quid jusserit Dic, quwso, si dalo in
conscientiam.
voluntatem tuam, sed et ccntra
digua impatientiai Non possum, faleor, mauus gladio- sunm te armari jussisset in jugi
kientta omui
patientise. Yidebas _ acquievisses aut sisetuo voluisse. impulsu in
non irasci huic cootentiosissima-
scandala diclantem ^ velinaquampraecipitemdari, oblempera-
dispergentem, el stqucbaris:
Vera palientia est, pati etiam ab his non prohibere cum poss:s in c :

auuiebas, ct obsequebaris,
quod libcat sed non prseter quod libi reputatur hoinicidii? Age ergo, vide nefot
vel agere contra
:

quod hoininera audiebas tur- prsetexm obedientia' m quidpiam gravius mscr- i

liceal. '£* Miium vero

vieris. Non iguoras cerie quis dkeril \r.sm miiii
live susurranlem, Deuiu
non audiebas aperte recla-
hiuc fortasss noo credercs) oxpedire soaBdala facicn-
touitru: Fffi illi
mantein, tali quasi coelitus emisso
perquemscandalumvenU!iMatth.x\m,7.)Konum* tibus demargi potius in pro.uadun) maris (

ipsius clamore xviii, 6). Cur hoc -iis.it, uisi qcn signincare
tum auiein Dominus, sed et sanguis
tam graviaiilos in posteruminanere torn i

velxmenti, surdis hcct, tervibilitcr ir-

nihilominus,
comparata mors temporahs, noc p«naiis esst »idea-
rugiebal. Clamor ejus, cjus effusio.
Effusus quippe
c

eos congregaret in uiium, tur seti c.m.Tiol:i -

<.'.!:<! e?K" um scai
pro dispersis tiliis Uei ui
nimirum dispcr- juvisli? juvisucmin scqueuio illum, obsequeu^o 'ii !

juste fremebat in .dispersores. Odit

Magnug ejus Noune utilius, juxta prwmissani Veriiaiib scntentiani
sorcs, qui uon novit nisi colligoio.

>',& Altas deest hoe,.„ pnec.

 '

i,J1
EPISTOL/K.
moiam asinariam colle ejus siispenderes, et sic km virtus quie semper milital veritati,
dcmcrgeres ,„ profundum imr.s V Quidergo? Tu A
adversus veri.,
" lateraaccmgilur. Fclicem ego dixerin
iileobedieniissimus discipulus, illum patrem el pr»-
nen-M
inob.dienitam, cui cito re eni i

feplorem tuum, qucm ne puncto quidem teraporis.

revertenti ex itincre, lalem contigil
vei transverso, ul dicitur, pedis, a te, quandiu vixit, obedientiam. Quam poliorem num
passus es elongaii, foveam quoque post
iia ut in
hujusmodi inobedientia- earpit, jan iamqu deguslal
eum, 11011 quidem
sed apcrtis more Baiaam,
caecis,
fruclum/bonam iiabens conscic :
ti
oeulis cadere uon cunclalus sis tuue,
inquam, illum :
coliegis sms fraterna corda gravi scandato concu-
luo beandum.pulasti obsequio, ul morte illi gra-
ita
tientihus, ipse inier fral ei ... proposito el Ordine
viorem exhibueris obedieutiam ? Revera nunc
expe- suo sino querela converseiur Cuju 0, si optio. .

rior, uuam vera sit ilia sentejitia

Inimici hominis, :
detur, pigram potius elegerim inobedientiam cum
domestici illius [Michasce vn, 6), Sicitaque
sentiens ipsius cpnscientia, quam horum sludiosam obedien-
sic conscius ipse tiiii, nonne, si
sapis, gemis- et tiam cum scandale. _Estimo enim, quia melius agit
sinon desipis, tremis? Quippe cujus obedientia noo .istesic iuobedicns abbati, sed non charitati,
ser-
£» meo, sed Veritatis judicio, pejor invenla est vando utiitatem in vinculo pacis: quam illi qui ita
liomicidio.
B oblemperant homini uni, ut unum pfa.ferant unitati;
baecnon ignoras, quomodo non trepidas?
13. Si
Fidenier et haec addiderim, exjtedire mag*is cuilibet
quod si trepidas, quomodo non emendare
fcstiuas? soia unius hominis periclitari obedientia
Aiioquia quaicm hinc ad illud
quam
tribunal terrifieum reliquis omnibus pielal.is botiis, et votis proprise
eonscientiam portas, ubi judex leste
non indiget, ubi professionis.
veritas discuiit intentiones, ubi
inquisitio culparum 13. SiquiJcm, ut psetera taceam, duo prajcipua
pcrtingit ad abdita cordis, ubi denique
secretissimos noiiis in monasterio conversariti;'i<s obscrvanda Ira-
recessus mentium divinus ilie investigat inluitus,
et duntur; subjectio abbati, et stabiiitas in loco : .et
ad subitum illum Solis juslitia. lulgorem,
animarum ita observanda, quod neutrum pramcdiat alterum,
expansi sinus, euncta sive bona, sive mala
evomum nec alteriilrum sibi prayudicenl. Ut. verbi gratia,
qusa celabanl ? Ibi, fraler Adam, facientcs ot conseu- sic te stabilem in loco exhibeas, ut abbati subjic
tientes pari pama punientur. Ibi fures et soeii furum non contemnas : sic obedias sabjectus abbati, ut
similem sunt excepturi -eGleutiam. Ibi
par subibuul stabilitatem non amittas. Porro, si detesfaris in Ioc.o
judiciura etqui laclant, et qui
lactantur peccatores. Ucet perseverantem, qui abbati forte subdi eoniemnit
Perge igitur jam diqere, Quid ad
* me? me Vluem -
ille viderit.
« Jmpems
imperiis mirans
miraris M reprehendimus
reprefiendimus
,;„ „:--„-, 7. ' - si ohedi
ohedieiuiain,
Tn
fange picem, et die : Non sum mquinatus
.
'
;
!

ab ea. C
Absconde m sinu
Aosconde ignem in smu tuo,
tnn. nt
et se ;^ ta .^„„„ „j....
qute vobis veslnim deserendi locum
/-. __,,
, eausa ^
te jactato-non aduri : .

tit, vel occasio ? praisertim cum ia professione regu-

Pone denique portionem luam cum adulteris,
nihil- lari sic promitlaiur stabililas, ut do subjectione
que tua inleres.e putato. Non ita Isaias
: redarguit
abbati exhibenda nulla penitns mentio fial
enim se ipsum, noa solum quia ipse immundu..,
sed 1(3. Sed quaeris forsitan, inquiens mihi Quid
et quod socius sit imn.undo.um : Quia, inquiens, vir ergo 2-t tu de stabilitate tua facis, quam apudCis-
poltotus labiu cgo suiu, et in medio poptrfi
imm unda tercium firmasti; et nunc aiii>i habitas? Ad quod
lauiahabeniisegoliamo.RedSirgmt&\itamsedhenm
r respondeo . Ego quili.m (_islercieiisis monachus
non quia eum maiis hahitaret, sed
quia maia non ilvidem professus, ab abbate mco uin niinc iiabilo
redarguerit. Sic namque ait Vce mihi quia tacui.
niissus surn, sed missus in paee, missiis smc scau-
(Isa. vi, S.i Quando veio ipse malum facere*acquies- dalo, sine discordia, misstts juxta
consuetudinem et
ceret,quod se in aliis non redarguisse redarguii
? communem institutionem. Quandiu ergo itt eadem
Quid enim etiam Dajfid? nonne alieni
conlagione qua missussum, pace et concordia perseverc, quan-
peccati se seaserat inquinari posse, cum diceiet, diu in unitate sto, communibus
prsfero, privaia non
Cum hmninibus operantibus hiquUatem, el non
n qu ieius et nibdiuu in quo positus S un7"permlaneo,
cmnmumcabo cum electis eorum ? (Psal, cxt, ° sccura dico conscientia, quodpromisi,
4.) firmiter tenoo. l
demque cl oratdicens; Ab occultismais mundame,
Quomodo enim slabilitatis prajvaricor votum, qu;
Domine, ab alienis parce servo tu>j (Psal, win,
et
13 unanimitatis nonrumpo vincduni, paeis firmamen-
14). Inde etiam malorum, quorum noluit
partieipare tum non dcsero? l.tsi corpus absentavit obedientia.
malum, studuit declinare consortium. Ait
etenim ; sed spiritum semper ibidem prfesentem tenet con-
Ronstdictimcomliovaniiatu,etcuminiqwgeren- cors cfevotio, «1 in nullo* dissimilis conversatio.
iJhusnon introibo. Huic versicuio concinit et subse-
Qua ciie auteni iqnod quidem ><_>us avertati aliis
quens Odiui, inquit, eccleswm maligmntium,
:
et incipiant vivere legibus, atiis moiibus conversari
cum impiisnon sedebo (Psal: xxv. i, s). Audi deni- diversis diservire obsarvariliis, adinrenire nova
que et Sapientis consilium Fili mi, ait, si
:
tt lucta- extrancas usurparo ednsueiudine- : transgressor pro-
umnt peccatorcs, nc acquiescas eis (Prov,
fesaionis, promisidir Mabilitatem
1, 10). jam con nie tenere
Tu er^o adversus hsec alque alia in hunc
14.
efihfido. Dicotijo abb.vi p«r omnta obkeinperandum,
modum innumera veritatis testimonia, putasti cui- scd salva professione Verttin tu [itofefsus secunduin
piain pbediendum? odiosa perversitas Okedientise ! -.e<:iiUi!i sancti Bencdi-.ti, ybi promi.isti oucdieo-
 104
S. BEMARDI ABBATIS CLARjG-VALLBHSIS
i03
Quod si obediera «5 persolvere; Deo qui ubique esi, ubicnrnque
m proinisisti et siabiiitatem. j dam-
,i.

quidem,
,

stabilis aulem n<»

fucris; dum effenjhs m poterunl, reddant; et seliits rupise siabilitalis
•

rcgulaiium pr»ceptorum integra ob-

na reliquorum
uno, factus cs omnium mu : si omnium, et ips.us
Si cni displicet hoc, e*
servatione compeasent.
ftbedientise. .'•.«'« i»
murmuvat adversus hominem quserentem samtcm
17 Vides itaque pondus tuffi obedieniiaj? Quomodo
suam; respondebit pro co salulis Anctor : Non
aufficit excusare,
nempe stabilUatis transgressionem
noium oculus tuus nequam est, quia ille bonus? (JAatth.
qua; nec sibi quidem valet palrocinari ? laem
quemque in xx, 15.) quisquis es qui sakiti invides alienffii
profiteri
est solemnUer ac regulanler quod invidia diaboii in-
prssenlia ergo tanlum, non parcito vcl lu;e. An nescis
prifisentia abbatis. In
cujusque professio. Testis trauitmors in orbem terrarum(Sap. u, 24). Attende
etiam ad milum ipsius lit
uiors; profecto
dictalor professioms? itaque tibi. Si enim ubi invidia, ibi
proinde adhibetur abbas, non
vmdex, non non potest simul et invidere, ei vivcre. Quid mole-
adiutor non fraudator adimpletionis ; quemadmodi.m
Quid igitur ? Ponam in stus es fratri tuo, quoniam satagit
auctor prffivarioalionis.
de suis, non faciat irrila t
quod absque ulla except:one coram qua3 processerunt labiis
aianu abbalis
manu et ore firmavi.au- Si quaerat homo, ubi et quomodo persolvat quod
Deo et sanctis cjus proprla
ali-
est Deo; quid lu perdis? Fortassis si
(Reg. S. Benedicti, cap. 58),
s» l pollicitus
diens ex Regula
damnandum, quanUe pecunise tu eum debitorem teneres, circuire
«uando aliter fecero, a Deo me
esse
meus, aut eliam angelus de cogeres mare et aridam, donec usquc ad novissi-
quem irrideo ? Si abbas
libere recusabo hujusmodi quadrantem debilum redderel uoiversum.
mum
cojIo contraria jusserit,
qu» me
transgressorem voU propni, Quid igitur meruitde teDcus luus, quoniam non \is
obedientiam,
nomen Dei mei. Scio emm me juxta ut et ipse a suo quod suum est, debitore reeipial '/

et pejerare faciat
meo vel condemnandum Imo uni invideas, quos tibi reddis infensos : dum ei
Scriptiiras veriiatein ex ore
os quodmen- dominum servi obsequio, et domini gratia servum
(Luc xi 22), veljustificandum;etquia
elquod Deo vera- fraudare conaris. Tu quare illum poiius non imita-
mir/occidit animam (Sap. i, 11) ;

ipse videlicel pcrsolvendo Pu- quod aebes '?

uto T
cmitor,P.erdesomnesqmloquuniurmendaeium ris, et

et quia unusquisque onus

suum por- tasne ct tuum non rcquirctur debitum?Au potius
(Psal. v, 7) ;

eiunusquisque pro se rationem propter hoc magi3 irritas impie Deum, quia dicis in
tabit (Galat.n, 5),
qua fronte psailam corde tuo, Non requiret?
reddct (Rom. XIV, 12). Alioquin
19. Qnid inquis? oranes ergo damnas
angelorum illud de qui simililer
mentiens in couapeciu Dei et

Psalnio. Ileddam Ubi vota

quos aisunxsrum
wta mea. qua'. distinxsrunt non laciuuu nuu b=u
faciunt? Non a^, quid
sed audi :
.H u.» ct .j™- sen-
^. de ipsis — —
Videritdeniqneabbas C tiam; ct noli frustra calumniari. Quid mc vis odio-
labia mea? (Psal. lxv, 13,14.)
quid sibi faciendum putet de eo
quod ex Regula sum lacere multis millibus sanclorum, quid sub no-
meus,
dirigitur, « Ut prsesentem regu- stra professione non nostro conversautes morc.
ad ipsum specialiter sunf
elitem, quod umveisa- tamen aut sancte vivunt, aut beate dcfimcti
lam iu omnibus conservet : »

etnemo excipitur, «Utomnes «scibcet Non ignoro quod reliquerit sibi Deus -eptein millia
literprfficipitur
Baal
sequantur reguiam; nec ab vivorum, qui non curvftverunt genua sua ante
« per omnia magistram
devietur a quoquam (Reg. S. Benedieti, (tll Reg. xix). Audi ergo [ai. ausculia ergo],
ea temere
sequi decrevi semper le; calinnniator. auscuha. Dixi cur de aliis mona-
64, 3). » Ego sic ipsum
capp.
ut nequaquam a Regula), steriis ad nostr» venicntes, recipieodos censuerim
ct ubique magislrum,
non
teste ipso juravi et statui custodite, dcviem Nunquid non venieules darauavi? ExeusO iUoi,
quam excnsare nea
istos ftccuso. Soli sunt invidi, quos
magisterio.
Quihus excepiis, s; quis c;eterc:uii)
18. Occurramus brcviler
quBSliom, qus a latere volo, nec valeo.
sed uroptor scan-
posse videtur et sic jam uimis longam ad Regulse cupiat transire puritalem,
nobis surgere
contraria loqui dalum non audeat, aut certe eliam ob C< tm coi
finiamus epistolam, Videor nempe |

a me polest, si hos infirmitatem; puto quia noc peccat. dum lasaeu

rei quam Quaeri etenim
facio. ^ ris
|

*
non solum consensu, sed et
qui abbatis sui in suo sludeat loco sobrie, et iuste,
damno, ui
monasterium deseruerunt, quo pacto ri. Nam si qua ex more monaslerii minus fp«te
jussu suum
monasle- quam Reguia constituisse videlur, ob
illos et et retiaeam, qui de aliis
recipiam, stricte,
compelHtur; excusabit lioc forsitau aui illa chariia
fracto stabilitatis voto, ci contempto seniorum
riis,
qua cuuctatur migrare ad meiius po.lcr
auda
nostrum Ordinem veniunl. Ad quod
s^
imperio, ad
brcvis resppnsio, sed periculqsa.
Vercor lum, juxta lllud, Churitasoperii
quidem
humilitas, q«a pro
namque displicere qtiibusdam quod dicturus sum. torum (1 Peti iv, S); aut illa

tacendove- prifficonscius ii.firmitatis se reputat ihf|

Cseterum mihi magisverendum puto, ne
rilatem, illud yersioulum non veraciter
Jus-
cantesn siquidemetde ipsa scriptum est Deuskti

iiliam tuim ,non abscondi incorde meoi veritatem gratiam Uai iv, 6) .

•20. Mulia quidem charissime, locutus suu

iuam et salutare tuum dixi (Psal. xxxix, 11). Uac libi,

ratione suscipinus, quoniam uon putamus cum mulUs non habeas mippe coi sil et in
(.pus
ergo iilos
m genium velox ad inteliigeudam quod dicitur,
i

esse malum, si vola labiorum suorura, quSR locis

suadetu
voluntas agilis ad eligendum quod utililer
suis poluciunt quidem promitlore, sed noquaquam
 :

«05 EPlSTOLJi. 105

8ed licel specisliter quidem ad le, ooti tamen y»o» « diligi Si aulem prius te diligere didScusea, «
mulla propter le scribenda putavi. Haec itaque, forsitan soires atnare.
quibus Deus providit fore necessaria. Te autem, ut S. Sed quid, suam Dsus
oi acceieret tibi grstiam,
meuivs jaro olim familiarissimum, paucis et eum et muliipiicet miaericordiam, et sit ?.d reslitueijdam
omni fiaucia moneo, nejain diutius animas deside- innocentiam efficacior veiox demeniia qoa<n di*-
ranlium te, jli tuse quidem anima? horrendum peri- turna poenitentia r Beatus siquidem, cui noo u
culum, tui exspectatione suspendas. En tua eorum- tabitDomimw peccaium (PaaL xxxi, 2). Nfam quuj
que (ni fallor) qui lecum sunt, et mors, et vita in accu8abit adversus electum Dei ? Si Deus jostiSear.
manu tua est. Arbitramur enim quidquid feceris tu quis est qui eocdemnet ? Hoc saiutis compendium
aut volueris, illos esse facluros. Alioquin aperte sanctus latro consecutus esl
iile : uno eoder.ique dif.
denuntia illis, quia juxta omnium abbatum oost.ro- simul et confessus latrocinia, et introductus in gio-
rujn non contemnendam senteniiam, quae merito riam, brevi quodam contentus ponte crueis ad
proeessit in vos.: Qui redierint, vivent; qui renue- transigendum
riai, morientur.
\al. transeundun;] deregione
Iitudinis in lerrara viventium, et de !uto fecs..
diss
_
«« EPISTOLA VIII. radisum voluptatis .
40, 43). Hoc s

A» BBUNONEH COLONIENSEM ELECTUM (79). B pietatis remedium percepit felix iila peccatrix, cum
Bernardus <i Brunbne eonsultus de acceptando epi- repeate ubi superabundaverani delicla
scopata Coloniensi, ita respondet, ut suspensum coepit et gratia, Absque multo poeniientise lahore
euvi teneat, ijno r.erreat tnole tanti muneris, dimissa suntvei peccata multa, quouum dilexit mul-
monens per orationes consulere Deum. tum (Luc. vn, 37-50); et iu brevi meruit charitaiis
1. Quaeris a me consilium, vir illtistris Bruno, accipere latiiudtnem, quse, ut scriptum est, coopertl
an volentibus promovere ad episcopatum acquie-
te multitudinem peccatorum (1 Pelr. iv). Hoc et ille
scere debeas. Quis hoc mortalium deQnire praesur paralyticus in Evangelio duplex atque celerritnum
mat? Deus forsitan vocat quis audeat dis3uadere? :
potentissimae bonitatis perseissit benelicium, priua
Forte non vocat quis appropinquare consulat?
:
inente quam carne curalus.
Otrum vero vocatio Dei sit, an noo sit; quis scire 3. Sed aiiud et ?s!.:reni adipisci veniam peecalc-
possit, excepto Spiritu qui scruutur etiam alta Dei, rum, et aliud ric ipsis sceleribus ad infula:;
vel si cui forte revelaverit ipse? Magis quoque du- provehi dignitatum. Videotamen Matthajum de teionio
biiun reddit consiliuni ii!a in lilteris tuis humilis, ad apostolatus culmei: assumptum (Matth. n., 2-9);
sed terribilis confessio, qua vilam tuara tam gravi- sed hoc ine rursum
quod uon prios
conturbat,
ter, ct, ut credo, noa nisi veraciter accusas. Nec *» audierit cum He in orbem
cseteiis coapostoiia snis,
enim negandum esi, hujuscemodi vitam csse indi- unioersum, prcedicate Evangelium omni crea
gnam tam sacri dignitate ministerii. Sed rursum (Marc. xvs, 18); quam eyerit poenitenliain, muito
oon immerito e regi one tim es (nam et nos idipsum tempore ac labore sequendo Dominum quocunque
meiuimus) si oB maiom conscientiae de commisso iret, permanens cum eo in tentatioRibiss suis. Sed
scientiaa talenlo non facis lucrum nisi quod alio : et si 27 occurrat deAmbrosio, quod.detribunaiibcs
forte negotiandi genere, etsi minus copiose, minus ad sacerdotium raptus fueiit (TaEODoasr, Hist iib.
tamen periculose fructificare valeres. Horreo, fa- tv, cap. 0!, nou me valde conforlal, cam a
teor, sic enim tibi, ut mihi loquidebeo quod sentio; inundam in mundo duxerit vitam, et fugs
horreo, inquam, cousiderans, unde, quo vocaris et latebrismultisque difcimuiatioaum modis d
prsesertim cum nullum intercurrerit pcenileniite aare cooatus sit. Si de Sauio quoque faci
tempus, per quod utcunque hujuscerapdi periculo- Paulus, rr-pente vas electionis, repenle '

Bissimus transuus Cat. Et quidem rectus ordo requi- tium in exemplum adducitur : hoc exeinp!; ei
ril ut prius propriam, deinde alienas curare sttideas simililudinem, quod ille ideo miserieord.iai
conscientias. Primus quippe pietatis gradiis est. ,
cutus sil, quia ignorans ipso teste peccavi!, m
de quo scripium est Miserere animce tuas placens
: Q in incredulitaie (7 Tim. i, 13). Quanquam si ia!e
Deu (Eccli. sxs, 24). Ex hoc autem ad miserandum quidpiam quandoque bene et utiliter factum
proximum recto jam tramite charitas ordinata pro- agnoscitur, de quo dici veraei
cedit; quippc quem ad sui quisque mensuram ama- mutatio dexterx Excelsi (Psal txxv;. .. : :,

rs praecipHur. hunc modum quo te hac-

Qnod si in exemplum; quam miraculuui afferri debesi.
tenus ipse amagti, et libi committendos amaturus 4. Hsc interim a me ad id quod qui?r'. :is
es, maio ego quidem tibi non commitli, quam mc pensive responss sufficiant. Neque enim possum,

(79) Scripla anno Christi 1131. firuno n, filius ex minutione decessit. Ba?c ex Chronograpbo Saxu-
Engelberti Ailecae comilis, consecratus aano 1132 a nico ineditc. Porrw i»runonis sepulcrurn uti ei Ra-
Gutllelmo cardinali episcopo Presnestino, Friderico nulfi ducis aogeritisSiciliaeprinceps p-aulo posi
sub finem anni 1131 mortuo successit in sedem Co- git, ct CKoavera eorum educta per forum :

ioniensem. Anno 1136 cum Lothario imperatore in demum plus quam barbara erudeiitate dilace
Italiam profectus, in pervigilio Pentecostes anni Vide Baronium ad hunc annum ; Ottonem I

msequenlis .ex minutioae sanguinis extinctus, Barri sem, Cbroniei bbro 17, capp. S M I

in Apulia sepultas est, in ecclesiaB. Nicclai; Hugone Regno Ital, iibro 2, et Chronographu
decano ipsi suffecto, qui et ipse anuo proximo itidern iaeditum.

Patrol. CLXXM.
 :, :

S. BERNARDI AfiBATlS CLAR.E-VALLENSIS 108

107
tiroeat' qui^cognovit liueraturam. Timeal
itnde certus non sum, ccrtam proferre sententiam. A xn, 47):
quaerenli rem ubi non sit ser- nobilis, quia~fudex omnium non^est acceptor per-
Sic contingcre debet
profecto necessarii limoris funiciilus
mo a prophcta. Consilium 3 sapiente quserendum sonarum. Iste
lircpidum qiudpiam hau- triplex difficile rumpitur. Durusne videor, quia non
est. Nunquid enim de luto

rire potesiis? Unum tamen est quod arnico absque blandTor, quod melura incutio, quod amico cupio
initium sapientias ? Sic mihi contingat semper beare
periculo, el nequaquamsinefruclu impenderepossu-
pro hac re oraiioais ad Deum amicos, id est, terrendo salubriter, non aduland.
mus, nostrse videlieei.
fallaciter. Ad illud me provocat qui dicit : Beudus
qualecunque suffragium. Deo ergo relinquenlcs sui,
homo qui semper est pavidus (Prov. xxviu, 14). Ab
quod ignoramus, secretum consilii, ipsum supplici
hoc revocat qui ait Popule meus, qui te beatip.ca.nl,
devotione et devota supplicatione precamur, ut in
:

quod et se deceat, et in errorem mducunt (Isai. iii, 12).

vobis et de vobis operetur,
vobis expediat. Habetis autem domioum Norbertum, £8 EPISTOLA X (82).
(80) quem melius praesentem
prsesens de talibus AD EUMDEH.
interrogare potesiis. Nam tanto vir iile in divinis Brunonem ad justum corripiendi zelum excital.

aperiendis mysteriis nobis promptior, quanto e, Deo Horrendum punire nefas, etsi duplici ratione in-

propior esse cognoscitur. 8

B eumbat vobis. tum videlicet pro debito officii, lum
EPISTOLA IX quia el apostolica injungit auctoritas ; puto
tamen
u lL (81).
e.iam amici commo-
AD EUMDEM JAM ARCHIEPISCOPUM COLONIENSEM. quod non supervacua h) re tanta
nitio accedit. Hoc autem est quod amicum et
patrem
Brunonern recens creatum archieoiscopum Colo-
niensem ad limorem indueit. cupimus esse admonitum, ut kaec ipsa ultio qua;
Dignationis vestrse suscepi scripta devotus, et ad facienda est, eo quoque zelo qao facienda est,
fiat

injuncta sollicitus fui ; et si profui, vos probabitis. quaterius non solum prajsens facinus mulctum csse

Sed de hoc satis. Porro in eadem cbarilate audeo videatur, sed etiam a simili temeritate audiens om-
quae sequunlur. Si cunctos qui vocantur ad ministe- nis malignitas compescatur.
rium, conslat eligi et ad regnum, profecto securus EPISTOLA XI.
est Coloniensis archiepiscopus. Quod si etiam et
PRWREM (83), ET CETEBOS CART02LE
AD GUIGONEM
Saulem in regno,et Judam in sacerdotio legitur 4IAJORIS RELIGIOSOS.
elegisse non aliusquam ipse Deus; et non potesl De verce et sincerm charitatis leye, signu, effectis,
solvi Scriplura qu» hoc asserit tiraeat necesse est
: gradibus, perfectione Patriw reservata, multa
verum pie disserit.
et Coloniensis archiepiscopus. Si vero (quod

est) et illa sententia hodie quoque viget, quia non « Inter patres reverendissimis [al. reverentissimisj^
ct mter amicos charissimis, Guigoni
priori Carlu-
multos nobiles, non multos potentes, non multos
sapientes elegit Deus (I Cor. i, 26), nunquid non stenq, cfeterisque sanctis qui cam eo suut, frater

triplicem quoque habet limendi causam Coloniensis Bernardus de Clara-Valle, salutem seternam.
ittera s tam lsetus accepi,
archiepiscopus 1 Curemus ergo in allo positi, non i. Sanctitatis vestrse l

quam avidus et olim desideraveram. Legi eas, et

altum sapere, sed timere, sed humilibus consentire.
quas volvebam in ore litteras, scintillas sentiebam
Principem, inquil, te constituerunt:esto inillis.lan-
in pectore : quibus «t concaluit cor
meum intra me,
quam unus ex illis (Eccli. xxxu, 1) et iterum : :

Quanto major es, tanto humilia te inomnibus (Eccl. tanquam ex illo igne, quem Dominus misit in terrara
(Luc. xn, 49). quantus in illis meditationibus
iii, 20). Sapiens esl qui hoc consulit, quippc haud
e quibus hujusmodi evolanl scin-
secus sentiens ab ipsa Sapieniia quseait: Qui major exardeseii ignis,

Vestra ilia succensa etsuccendens saiutalio sic

est vestrum,fiat sicut minor (Lwc.xxn, 26). Alioquin tillse !

mihi, ut verura fatear, accepia fuit, e^esi, quasi

judicium duruin his qui preesunt (Sap. vi, 6): timeat
potestas. Servus quoque sciens voluntatem dominj r.on ab homine, sed certissime ab illo qui mandal
(Luc. salutes Jacob, descendere videretur, Non mesane
sui, et non faciens digna, vapulabil mullis t

quibus velut scimillis ab ejus. ore prodeuntibus

ac-
80) Prsemonstrateusis Ordinis fundalorem. Vide
ceodebar, et omnium peDe humanarum rerum
obli-
de eO cpistolam 59. modesli», ult suis
visci cogebar. » Vir erat insignis
(81) Scripta anno Christi 1132.
se ipse coloribus depinxit in quadam epistola ad
(82) Scripta anno Christi 1132. «Petimus, » inquil, « pcream
Scripta circa annum. 1125. Uuigo, cogno- 1-,-trum Ciuiiiacenscm :

(83)
mento dc Caslro, natione Gallus, patria Delphinus, qua in nos indignos vestra fervent viscera rtilecuo-
nostrae exiguitaii vestra scribere
nativitate Valentinensis, Cirtusiae majoris a B. Bru- nem, nt quando
dignatur serenitas, de propria cog.tetis aedifica-
ita
none quintus prior generalis, Stalutorum primas poriculosa oon intle-
scriptor, Bernardo charissimus, ut constat tum ex tione, ut infirmitatem nostram
lia elalione. Et illud pr«
omnibus et super omnia
hae epistola, tum ex lihro tertio Vittf S. Bernardi,
cap. 1. Petro YenerabhV infra, in epistola 388, dici-
qumsumus et defixis in terram genibus obsecramus,
dignarn uitenus
tur < singularis suo tenipore et prsclarissimus reli- . ne vilitatem nostram Patris nomine
trater, st ann-
gionis flos. » Idem in libri 6 epist. 40, ad Basilium, «•stimetis. Satiset super satis esi, si
:gimine successorem cns si filius appellelur, qni nec servi
nomme dignus
Guigonis in Cartusia? majoris hbnet
« Deeieveram renovare tecunt, » inquit, « anliquas habeiur j vimer Epistolas Petri Venerabilis,
illas sanctas felicis mcmoriaj
et domini Guigonis epist. 25). Quo quidem exemplo ipse Yenerabilis
pra?decessoris lui mecum sjepe habilas collationes Petrus ad Benwrdum scribons postraodum usus est,
 109 epistolj;.
110
arbitror salutatum io via, non n i
non ve- « dignationem admiror, iaudo
transitu,
et veneror ™ri,_._
consaetudinis; sed * qua de nostris
tad
plane
es
cx
occaszone, ut
v.scer.bus,
assolet,
ut sent.o, charitatis prodiit
profectiba,
Domino exsdtatione gloria nmi Glorior
^LTZ^^l
_t iTn „1_
Uaec grala tUopmaU
;raU et lt.opinata
tarn

vos a Domino, qui me

benedictio.
in benedictiouibus dulcedinis.
Bcnedicti rimum lant0 leslirnon et ^riorZ Dei^ Im lau
quam gratuita admodum UmiliariUU
lantee piasvenire curastis, ut deiector Hsec
daretur puero vestro jam gloria In^a, hoc #vudiuin meum
hae deliciae
vobis primum scribenlibus, tiducia rescrihendi, cordis mei, quod non frustra levarim"
m montes, unde quippe jam non mcdiocre meos
scribere quidem ad vos jam pridem gestier.li, sed
oculos
venit
non praesumenli. Verebnr nimirum sancUm, quam auxilium mihi. Hi .jam nobis stiiJarunt
ui Domino iiabctis importunis scriptitationibus in-
momes dul-
cedmem; et adhuc spero quia stiltabunf,
quousque
festare quietem, juge i.iud vestrum sacrum(|uesilen- valles nostrae abundabunt frnmento.
Festivus enim
tium a sseculo, susurrium vel ad modicum cum Deo; erit mihi dies iile ducendus, et
memoriale ser
iuterrumpVre, noslraque iugcrcre- auribus secretis lernum, in quo virum illum videre ac
suscipere
penitus occupatis supernisquo eulogiis. Timebam merui, per quem factum est ut in cordibsis
vestris
omnino molestus lieri vel Moysi in monte, vel """- —
, 7 ' '" Elia; _ u^go iL-.iptnei. Et
fc" reciperer. 01 quiuem
quiden; j«m
j_m ante
anti recBp-.r.iis,
recej ratis, ut
deserto, aut certe excubanti in tcmplo Samueli,
B apparet in litteris vestris sed ou „t M
si .iivinis inipntieiaimnc confabulalionibus
ilivmsi: inlentissimos pm->fil,.ilr»i ;/...;k,... -i: -._
aliquate
.«....
comperi, et familiarius, cun.ille vobis reii
:

nus avocare teutassem. Clamat Samuel-, Loquere; quaedam, qua? etsi non probaverit, putavit tamen
Dorhine, quiu audit servus luus (I Reg. iii, 10) Fidelis quippe et religiosus, _bsit:,
ut aliter toqnere-
et ego mc audiri praesumerem ? Timebam, inquam, quam
tur, credidit. En revera inme experwr
ne si et Davfd elouganti se et fugienti, manentique ait Salvalor-: Qui recipii justum in nam
in soutudine, imporlunus insislerem.indignans excu. mercedem justi accipiet(MaUh.y., 41).
saret et diceret Sine me, non audio te modo; au-
:
quippe justi dixerim, quod justus .u .

diam potius juod dulcius ausculto, Audiam quid aliud, nisi quod justum recepi. Nam si qua sn
loqualur in me Dominus Deus ; quoniam loquetur addita suni, ea justus oon tam es veriiate rei
- pacum plebem suam, et. super sanctos suos, et in
in
quam ex purilaie sui locutus est. Audislis, credi
eos qui converiuntur ad cor (Psal. lxxxiv;
9). Aitt distis, me non parum \x-
exsullastis, scripsistta, es
certe dlud Declinate a me, maligni, et
:
scrulabor non solum qucd aliquem lccum gratise, n
tificaslis,
mandala Dei mei (Psal. cxvm, 115)..Quid enim? locum non mediocrem, apud vestram merui sancti-
egone tam
». " —•'""'
temerarius "-"'»
essem, ut
»< inler
»'ier sponsi bra-
Dra- tatem, sed et quod nobis vestrorum non parva
•

pa-va ex
ch,a suaviter quicscentem auderem suscilare dijec- C parte puri tas animorun, innotuit. Pauc l3 pro certo
tam, quousque veilet ipsa? Putarem illico auditurum
aperu.stis, cujus spirilus eslis.
me ab illa Noli mihi utolestus esse Ego dilecto
:
:
3. Gaudeo proinde mihi. gaudeo ei vobis; mese
meo, et diiectus meus miki, qui pascitur inter lilia utiliiati, ef vestra; sinceritati, Ilia siquidem vera
(Caniic. h, 16).
et, sinceta cst cbarilas, et omnioo de corde puro
29 2. Verum quod non audeo ego, audet cha-
et con?cienia bona, et fide noi ficta j"udicanda
ritas, et cum omni fiducia pulsat ad ostium
amici, procedcre, t|ua proximi bonum ajque ut nostrum
nequaquam putans pati se debere repulsam, qua; diligimus. Nam qui magis, aut certe folui» diligii
amicitiarum matrem se novit; nec verotur vestrum, suum, convincitur non caste diligere bommi, qnod
etsi gratissimum, paulisper inquietare otium, pro-
ulique propter se diligit, ncn propter ipsum. Et hic
pter spum negotium. Ipsa profecto, ipsa cum vult, talis non potest obedite prophetse, qui ait Conftte- :

facit vos excedere Deo; ipsa et cum voluit, feci'

mini Domino, quoniam bonus [Psal. cxvn, 1). Con-
sobrios nobis adeo ut minime ducerelis indignum, fitetur quidem quia fortasse bouus el sibi, non
:

au
non modo sustinere loquentem, sed tacentem iusu-
• tem
•^•" quoniam bonus uoi
H«>""a"" i.uuuo est in noveril m-
Quapiopternoverit
iii se. VJUHpiopier
in-
per bemgne provocare. Amplector benignitatem,
p se dirigi illud ab eodcm propheU opprobrium : Con-

ut videre licet hic epistola 388 uterqoe forsitan

:
sex inceadia, quas sacra iliadomus ab incunabuli
ajmulalus Bernardum, episiola 72.
Scripsit vero ct passa est, vix qmdquam superesse instructissim
lpse plura. quibus, inquit Tnthemius,
nomen suum illi-ts manuscripiorum supelleclilis, quam raaj
immortantate donatum est nempe ViUm
:
S. Hugon s sui summia curaet diligeEtiaadornaveraot. Tril
Gratianopolitaiu .cpiscopi, qua; Innocentio
U dicaia etiam eidem Guigoni iiber de Scala Claust.
repentur apud Surium tomo 11, die tl
prima Aprilis- relatus tomo
Nec omiltendum quod de illo n
6.
Meditauooe_. qu* exstant in Bibliotheca
Pairom : Trithemius, scillicet quod Epislolas •.
tractatum de Veritate et Pace,
manuscriptum in Bi- nimio senptorum vilio ttepravatas, diligenti sti
oliotheca Canusiai Coloniensi,
Institutorum Cartu- ad veritat.s limam emondaverit, et iu unmn coni-
siensmm hbrum «num ; item librum de
Conlempla- portaverit. Guigonis hac d? re epistolam habes
ttone Epistolas denique varias, ex quibus
;
quatuor ex Analectorum tomo 1. Porro quinquagesii
hic habes tomo G, aliis a me
post Horst.um inutili a?tatis agens annum, inqu.t Sutor.de Vila
d.l.gent.a perquisitis. Cum
enim ea de re scripsissem ibro 2. cap. 5. conversionis vero trigesimo, Pri
l

ad reverendissimum Patrem D.
Joannem Pe^on tus sui vigesini.. r ciiciter, non s>ne s«m:
:

unorem oartusia; majoris atque Ordinis ,

GenevaTem! titatisopinione spiritum Dom.ino reddidil anno UT'

hoc ab eo responsum habere merui,
nimirum, post ab inchoatione vero Ordiuis quinquagesimo terlio.
 ;

H2,
S. BERNARDI ABBATIS CLARJE-VALLENSIS
benefeceris ei (Psal. xlviii, 19). non a Domino, sed quam ipsi sibi fecerunt, illu
fiiebitur tibi cum fi

confitetur Domino, quoniam polens est ; et Deum non arnando, iste plus aliud amando. Habent,
Est qui
quoniam sibi bonus est et item :
inquam. legem non Domini, sed suam, illi tamen
est qui confitetur,
quoniara simpliciler bonus est. Pri- quae Domini est subjectam. Et quidem suam sibi
qui confitetur,
seoundus mercena- quisque legem facere potuerunl; non tamen eam
mus servus est, et timet sibi ;

teriius filius, et defert patri. incommutahili aeternae legis ordini subducere potue-
rius, et cupit sibi ;

runt. Tunc autcm dixerim quemque sibi suam fe-

(taque et qui timet, et qui cupit, uterque pro se
est charitas, non quffirrt cisse legem, quanrto communi et aelernse legi pro-
agunt : sola quse in filio

puto de dlclum, priam voluntatem, perverse utique volens

prsetulit
quae sua sunt. Quam ob rem iira

suum imitari Creatorem ut sicutipse sibi lex, suique

Lex Domini immaculata, convertens animas
:
(Psal.
ab amorfi sui quoque se ipsum regeret, et legera
Tutis est, ita is
xvni, 8); quod sola videlicet sit, qusc
sibi suam faceret voluntatem grave utique et im- :

et mundi avertere possit

animum etin F>eum diri-
portabile jugum super omnes filios Adam, heu I

gere. Nec timor quippe, nec amor privatus convertit

inclinans et incurvans cervices nostras, adeo ut vita
animam. Mutant interdun vuUum vel actum, affec-
nostra inferno appropinquaverit. lnfelix ego homo,
tum nunquam. Facit qiiidem etiam servus non-
morlis hujus? (Rom.
nunquam opus Dei sed qnia non sponte,:
in sua B quis me liberabit de corpore
mer- VII, 24.) quo utique sic premor, ut nisi
quia Do-
couvincitur. Facit et
adhuc duritia permauere
minus adjuvit me, paulo minus babitasset in inferno
cupi-
cenarius sed quia non gratis, propria irahi
;

ubi sin- auima mea (Psal. xcm, 17). Sub hoc onere gravatus
ditate cognoscitur. Porro ubi proprietas,
gularitas; ubi autem singularitas, ibi augulus; ubi gemebat qui dicebat Quare posuisti me contrarium :

rubigo. tibi, et factus sum mildmetipsi gravis? (Job vn, 20 .;

vero angulus, ibi sine dubio sordes sivc
quo constrin- Dbi dixit, Factm sum mihimetipsi gravis, ostendit
Sit itaque servo sua lex timor ipse,
quod lex ipse sibi esset, nec alius hoc quam ipse
gitur; sit mercenario sua cupiditas, qua et ipse
sibi fecisset. Quod auiem Deo loquens pramisit
arctatur, quando ab ipsa tentatur abstractus et illec-
tus. Sed harum nulla aut sine macula est, aut
Posuisti me contrarium tibi; Dei se tamen non effu-
vero con- 3© gisse lcgem indicavit. Hoc quippe ad aeiernara jus-
animas convertere potest. Charitas
tamque legem Dei pertinuit, ul qui a Deo noluit
animas, quas facit et voluntarias.
vertit
quod suaviter regi, pcenaliter a se ipso regeretur ; quique
4. Porro in eo eam dixerim immaculatam,
sponte jugum suave et onus Ieve iharitatis abjecit,
uil de suo retinere consuevit. Gui nempe de
sibi
propriae voluntatis omis importabile patereturinyitus.
proprio mhil est, totum profecto quod habet, Dei
esse non C 6. Jfliro ilaque modo aeterna lex fugitivum suum,
est : qviod autem Dei est, immundum
et posuit sibi contrariuin, ei retinuit subjectum :

potest. Lex ergo Domini immaculata, charitas est,

dum videUcel nec justiiiae pro merilis legem evasil,
quae non quod sibi utile estquffiril, sed quod
multis.
ea vi- nec tamen cum Deo iu sua !ucc, in sua requie, in
Lex autem Domini dicitur, sive quod ipse ex

quod eam nullus nisi ejus ddno possideat. sua gloria remansit; subjectus potestati, et submo-
vat, sive
tus felicilati. Domine Deus meus, cur non tollis
Nec absurdnm videatur quod dixi etiam Deum vivere
peccalum meum, et quare non aufers jniquilatem
ex lege. cam non alia dixerim quam charitate.
meam abjecta gravi sarcina propriae
Quid vero in summa el beata illa Trinitate summam
(Ibid., 21). ut

nisi chari- voiuntatis, sub levi onere charitatis respirem, nec

et iueffaWem illam conservat unitatem,
lex Domini eharitas, quae Tri- jam servili timore coersear, ncc mercenaria cupi
tas ? Lex est ergo, ct

quodammodo cohibet, et colligat ditate illiciar, sed afcftr spriritu tuo, spiritu libertatis
nitatem in unilale
in viuculo paris. Nemo tamen me cxislimel charita- quo aguntur fitit tol : qui lestimonium reddat spi-
ritui meo, quod et ego simunu8ex/ilu3, dum eadem
lem hic accipere qualitatem, vel aliquod accidens
alioquin in Deo dicerem ^quod absit) esse aliquid
mihi lex fuerit quae et tibi ; et sieut tu es, ita et ipse

quod Deus non est; sed substantiara illam divinam : sim in toc mundo ? Hi siquidem qui hoc faciunt,

quod ufique nec novum nec insolitum est, dicente

u quod ait Apostolus, Nemini quidqmm deboatis, nisi

utimiicemdiligatis(Rom. xui, H), procul dubio sicut

Joannc, Deus charitas est (l Joan. Iv, 16). Dieitur
r>cua est, et ipsi sunl in iioc munJojacc servi aut
ergo recte charitas et Deus, et Dei donum. Itaque
Charitas dat charitat m, substemiva (84) acciden-
merccnaru 31 sunl, sed filii. Itaque nec filii sunt
nisi forte aliquis aliter sentiat propter
lalein. Ubi dantem signiric.ai, nomen esl subsuntiae siue lege,

i ubi donum, qualitais. Haec esl lex aalerna, crealrix hoc quod scriptum cst Juslis non est lex posita
:

guhcmatrix universitatis. SiciuidemTn ptndcre, (/ Tim. h 9). Sed

sciendum quod a!ia est lex pro-
et
'
elvneosura, et numeo peream facta sunt universa: rnulgata a spiritu servitulis in timore, alia a spiriiu
cum quoque libertajis data in suavilate. Nec sub illa coguntur
et nihii sine lege relinquitur, ipsa lex
non non tamen alia quam se esse nec sine ista paliuniur. Vfs audire quia
otmium sine lege sit; ftiii,

non est lex posita 9 Non accepistis, inquil,

psa, qua et se ipsam elsi non creavit, regit lamen. juslis

5. Caeterum servus et mercenarius habenl legem spiritum servitutis itemm in Umore. Vis audire quod

(84) Alias, mendose, substantia.

 113 EPISTOLfi. 114

tainen siDe !ege charitatis noo sint ? sed acccpistis, « que Deus innotescit, consequenter et dulcescit ; «
spiritum adoptionis filiorum (Rom. vni, 15)
iit, sic gufitato quam suavis est Dominus, transtt ad
Denique audi justum utruoique de se fateDtem, et tertium gradnm, ut diligat Deum, non jara propter
quod non sii sub !ege, nec tamen sit sine lege. se sed propter ipsam. Sane in hoc gradu statur, ct

Factus sum, inquit, his qui sub lege erani, quasi sub nescio si a quoquam hominum quartus in hac vita
lege essem, currt ipse non esseni sub lege ; hu qui sine perfecte apprehenditur, ut se. scilicet horoo diligat
lege erant, tanquam rine lege e3sem, cum sine lege tantum propter Deum. Asserant hoc si qui experti
De non essetn, sed in lege essem, Christi (I Cor. m, sunt: mihs t fateor, smpossibile videtur. Kri( aut^m
21). Dnda apie non dicitur Justi non habent legenv;
: procul dtsbio cum iotroductus fuaril s*rv>ii : nus
aut, Jusli sunt sine iege : sed Jus/is non e$t lex posita; et fideiis in gaudium Domini sui, et inebnatns ab
hocest, non tanquam fnvilis imposita, sed volunta- iibnrtate domus Dei. Quasi enim ebrius miro pio-
riis eo liheraliter data, quo suaviler iuspirata. Onde dam modo oblitussui, et a se peniluB vclut dencioas
et pulchre Dominus •.
Tollite, ait. pu/um meum super 3S totus perget ia Deum. detnceps adhsei
vos (Maith. xi, 29). Ac si diceret : Non irnpono in- unus spiritus erit.
vilis, sed 70S tolliie si vultis. Alioquin non requiem, 9, Arbilror hoc prophetam Sensisse cum dictirel :

sed laborern invenielis animabus vestris, B Introiboin potentias Domiwi , Domine, memori b u
7. Bona itaque lex charitas et suavis, quse non justitioe tuw solius(Psal. lkx lfi), Sciebat pcofecto
solum leviter suaviterque portatur, sed etiam ser- cum introiret in spiritualeR potemias Domia,, esu-
vorum el roercenariorum leges portabiles ac leves tum se iri universis infirmit&tibus carui^, m ,sa'ii

reddit, quas utique noo destruit, sed facit ut im- nii de carne haberei, cogiiare. sed totus id spiritu

pleantur, dicente Domino Non veni legem

: solvere, memoraretur jusdi.se Uei soi.us. lu&^ pro «erto
sed adimplere (Matth. v, 17). Jllam temperal, istam singula Chrisli membra dicef quod poterant de se,

ordinat, utramque Nunquam erit charilas

levigat. PauSui, p.ieoal de capite E «i inuts secundum
- ;
i

sine nunquam siae cupirlitate,

timore, sed easio •, came>:i Christufti, sed nurk j-mi nnn novimus (II
sed ordiuala. Iinplet ergo eharitas legem servi, cum Gor v 16). Neitiu ibi ^c coguoscil aecaadvm car-
infundit devotionem ; implet et mercenarii, cum nen:, quia «aro «t sangii;r rtfgmim Dci noo posside-
ordinat eupidititem. Porro limori permixta devotio buot (/ Cor xv, 50; Nw quod carnis substahiia
ipsum non an'".u!lat, sed castificat. Poena tantum i)!ic futurti iioti •ut, sed j;"-' camaiis omnis nece?-
lollitur, sine qua esse non potuit dum fuit servilis ;
situdo sit defclura, carnisq a .xrooi .unore spintus
et timor manet in sseoulum saeculi castus et filialis , absorbendus, et ntirrrte qus nt hamanae af-
'

(Psal. xvw, 10). Namquod legifcur, Perfcr.ta chari- * fectiones in divin.''* quasda: ••
poie.itias Iiabear.i

tas foras tnittit timorem (l Joan. iv. 18), poena in- commutari. Tunc sf;gena cjian Us i\i& nunc tracta

leiiigenda est, quse serviii, ut diximus, auuquam deest per hoe mare friagDum et spatiosum, ex omni gc-
timori, illo scilieet genere locutionis, .;uo saspe causa liere piscium cougregare ot • disinif cum perducta
ponitur pro effectu. Demde cupiditas tunc recte ad IktUis luerit, malos for<< mittens, bonos solum-
a superveniente. charitate ordiaatur, cuin raala qui- mundo reiinebit. Sicjiiiden *a Iiac vua ox omni ge-
dem penilus respaunlur, bonis vero meliora prsefe- nere piscium, intra cinuro su - latitudiois, jiiant;i

runlur, nec bona nist propter meliora appetuntur. tis rete concludit: ubi se pro lempore omnib»
Quod cum plene per Dei graiiam assecuturn. fuerit. conforctans, omniumque i.i se sive prospera. siv<-

diligetur corpus, bona tanlum

et universa corporis adversa trajiciens, suaque quodan.n.ouo a(;ien'

propier animam, anirna propter Deum, Deus autem non solum gauderecum g;iudentibus. s;d etiam fler
propter se ipsum. cum flentibus consuevit. Sed cum porvenerit sri •

8. Verumtamen qnia carnaies sumus.-el decarnis tus, vekit malos pisces omne quod triste paiiiu.

concupiscentia nascimur, necesse e3t cupiditas vei foras mittens, sola qufB placere et jucunda >> •

amor uoster a carne iocipiat . quaj si recto ordine poterunt, retinebit. Nunquid enim lunc, ve:bi c i

jI
dirigitur, quibusdam suis gradibus duce gratia pro- tia, Paulus aisi infirmabii.ur cum io&rmis .•

ficiens, spiritu tartdstn consummabitur: quia non uretur pro scandalizatis. ubi sc&ndala et iufi-aii .

prius quod sptrituale, sed quod anirnale, deinde procul erunt?aul certe lugebit eos qui antf r.c:

quod spirituale ; el prius necesse est portemus egerunt poeniteotiam, ubt certum est, sic nei!.iri<;in

imaginem terrestris, deinde ccelestis (/ Cor. xv, sane fore qui pceniteat, quomodo qni pvccel ."'i;

46-49). In primis 5rgo diiigit seipsurr horno propier erit? Absit auterr. ut vel eos qui ignibi • seler-

se. Caro quippe est, et nil sapere valet prseier se. nis cum dialiolo ct aiigel deput;
Cumque se videl per sa non posse snbsstere, Deum plangat et defleat iu i!la civhat' quaun flaimui:
sihi quasi necessarium incipit per fidem inquirere et impetus iaitifir.at {Psnl. xtv, 5 •
^,us dib.^tt Donii-
diligere. Diligit ttaque in secumb gradu Dcum, sed nus portas super omnic tabernaeula Jacob (Psai.
propter se, non niopter tp=un. A: v<:ro cum ipsum lxxxvs, 2) ;
quod videiice! tn tabeinacnlis eisi quan
cceperit oecss>orie propriae uecr-&8itatis colere et doque gaudeiur de vtetr a !a!>orator tamen in

trequeniare eo^itand., legendo, orando, obendiendo, ptigua, et plerumque pfiriciitaiui oe vita :

quadan: hujusceaiod: tamsiiantate paulatim sensim- autem pa.r.si nulla prorst» admttlilur advei .
115 3. BERNARDI ABBATIS CLARjE-VALLENSIS 116

sive tristitia, quemadffioduiB de iJla eanitnr : Sieut » frequenter patior, et ideo frequenie: irascor:di-
UBtantium omnium liabitatio in te (Psal. 86, 7) et ; gnus utinam, cui omnis sanctus cond. leai,. Alioquin
rursum lastitia sempiterna erit eis (Isai. lxi, !7).
: dupliciler miser sum, si nec miserabiiis sum. Ego

Denique quomcdo rriiaericordise recordabitur, ubi vero fraterna? pietati locum in me ostendo, non me-
memorab.tMr tusW^ Dei Boii«s?Proiodeubi jam non ritum. Miseremini mei, non quia dignus, sed quo-
erit miSwria- locu ericordias tempns, nullus niam inops et pauper sum ego. Justitia meriium
profectc 'sse poterit miserationis afieclus. quaerit : Vera mi-
misericordia miseriam intuetnr.
10. -
•
jxere sermonem in- sericordia non non nititur dis-
jndicat, sed affieit :

satia; iiderio pulsor, fratres cussione, occasione conlenta. Non enim exspeetatur
mei :i • .tissimi; sed tria sunt quie ratio, ubi affectio trahit. Lugebat Samuel Saul, mi-

linen. quod maxime m quidem, serans, non deliberans (I Reg. xx, 35). Fundebat-
verec laerosus vobis: secundum, quia lacrymas David filio parricidte, etsi non profuinras,
pudel atis I< tertium, quod domesticis ur-
: pias lamen (// Reg. xvm. 33). La et vos misere-
geor curis. ln !ine precor, miseremini mei et si ; mini mei, non quia merui, sed quia egeo. Miseremini
exsultastis in bonis de mc tfintum auditis, certis, tanquam misericordiam consecuti a Domino ut sine
juacSO, compalimini malis. Vidit fortassisqui vobis ea g timore a mundi tumnU bus liberati, serviatis ei. Fe-
;

narravit, aliqua parva, et de parvis granriia aestima- lices, quos abscondit in tabernaculo £.uo in umbra
vit ; vesira autem sincerili redidit quod li- alarum suarum spcraTrtes, donec transeat iniquitas.
beuter andivil. Gratulor quidem de chariiate, quae Caeterum ego infelix, pauper ei nudus, homo natus
omnia credit (f Cor. xm, 7) sed confundor pro ve- ;
ad laborem, implnmis avicnla pcne omoi lempore
quas omnia novil. Volj vos roihi credere dc
, nidulo exsulans, vento exposita e! lurbini, turbatus
qui tanium videt in facie. sum et motus snm sicut ebrius, et. omnis conse:
[uae sunt in homine, nisi spiritus mea dovorata est. Miseremini proinde, etsi nil rne-
li in eo est (I Cor. n, 11). Dico vobis ego riti, certe sic affecti.
qui de me loquor ncn ex conjectura, sed ex sen- l^-i EPISTOLA XIII.
Non sum lalis quaiis putor vel dicor. Quod \
tentia

quidcm tam securus falcor, quam cerlus experior :

Alberici electionem ad episcopatum Calaiaunensem
ita ut'nil mslim vestris oratiunibus specialiter obli- ralam haheri peiit.
nere, quam ut talis fiam, qualem litterae vestrae Summb ponlifici Honorio, frater qnidam profes-
icanl. sionc monachus, conversatione peccator. se ipsum
3S EPISTOLA XH. C quanlillus est.
AD EOSDEM. Aiunt apud vos plus valere pauperis precem, quam
cnibus eorum te commendat: potentis vultum. De qua vestra singuiari dignatione

Amanlissimo domiir». el revere.ndissimo patri lam sancta opinio facit me dignitatis celsitudinem

GuiGOivi priori Cariusiensi, et sanctis fratribus non quo minus audeam loqtii ad vos, id
vereri,

serentibus ei, frater Bernardus de Giara-Valle, praesertim quod charilas suggerit. De Ecclesia dico,
modicum id quod est. domine, Calalaunensi, cujus, quantum in me est,
Primum quod, accedens ad partes iilas, non adjeci nec valeo, nec debeo dissitnulare periculum. ViJe-
pcrvenire usque ad V03 videre facies vestras, reme- mus nimirum/ jamjamque imminere senlimu,-
morari iniquitates f?t necessitates raeas : etsi vobis qui vicini sumus, pacem videlicet memoratae Ecele-
"
forsitan possum, mihi,
saiisfecere
..-»..>.. w
........ non |.-vw
.u.ww. , uw.a
fateor, pos-
|-. -j , . siae graviter
S mox esse turbandam. si ejectioni il-

sum. Irascor occupationibus mcis, quibus faclum v lustris illius virL id m§jistri^lbericij88), m
est,

est, non ul neglexerim, sed ut nequiverim. Hoc quam 34 utique lotus lam clertis, quam populus

(85) Scripta anno Christi 1127. Illnslris cardinalis nensis est electus post obitum Ebali. non vern l

Bareniu; hanc epistolam refert adannum H29, sicut lelmi deCampellisutvohinl Picardus, Horstius.
et tres sequentes. Verum, w- optimc advertit Man |
I
snius et alii. Sive enim Cj iiilleln.us dcecsserit anno
riquez in Aar.alibus, ad annum H2(i periinere 1119, ut ipsi numerant; sive anno 1 121, quod supra
debet. Nam ex suppresso Bcrnardi nomine, imo ex probatum est in notisad epistolam 3, verisimile non
ipsocontexlu, prirna ad Honorium scripta inlcltigi- est sedem Catalaunensem vacasse ad promoiioncm
tur, cui se tunc incognitum Bernardns cxistimabat. Honorii papae (ad quem Bernardus pro All
At certe cxstant a!iic ad ipsum" Honorium datas, tactam annu 1124. An autem electio ei
scribit),
scilicet epfsiolae 41 et 49, quas ipse Baronius reponit nardicommendatioaff^ctumsonit,. sil affirm
ad annos 1127 et H28; proinde hoecannosuperiori, Albericus in Chronico ad annum 1126; ne
nimirum M28, coliocanda est, quo Ebali Catalau r fere omnes, quntl quidem ceriissiraum vid
nensis obitum, in cujus locum eleclus est Albericus, in nomenclatura Patrum qui concilio Tn
Acta ejusdi i>ant. U27 sen 1128 intcrfuere, recei
(86) Illustris cnrte fnit Albericus, Remensis nun- Calal3unensi episcopo, suppresso licet non
cupatus, si non genere, saltcm doctrii.a et virlute, gister Albcricus Remensis inler alios inferioris
Abselardi quondam sub Anseltno Laudunensi con- nis expriniilnr. Drpiqui consiat ipsum ia
discipulus, demum antagoinsia, qup potissimum Bituricensi defuncto Uly iuo successisse, ut
<
rcci

agente nt synodo Suessionensi, is suum librtini dc probat Chcsniusin nots ad Ab«:lardum. Albencuv
Trinitate flammis tradere compulsus cst. Ipse vero Ecclesia Remensis scholarum magister, « scienua
Albericus e* Remensi sclioliarcba episcopus Calau- litterarum atque consilii prudentia ctarissimus,
 117 EPBTOL^. 118

pari ifoto et «oce eonvenerant et couveniunt, vestree a rare apud justitise aroatorem snperfluum. Veruou
pieUite as&ensum impetrare nequiverint. 'De qua re atsi nos quid oremus, sicut oportet, nescimus, con-
si et nostra qnasrifcur aut curatur sententia, novimus fidimus tamen quod vesira benignitas, praesertim in
homin em non poieri*.
'

sar. te fi dei et doctrinae Tiactenus exsii- causa reiigiosorum (89), esse otiosa
humanis prudentem esse
tisse; in diviais pariter et ;
Et quidem sanctitatis vestrre prudentia sol.licilaque-
et speramus in domo Dei (si tamen ipse elegit eum) discussio quid inventura sit, ego noscio ; sed hoc
fore vas in honorem, et utilem futurjim non solum dico quod audivi et frequenter audio, quia videlicet
illi, sed et omni Gallieanas Ecclesiae. Veslrpemas longo et inconcusso tenore fertur Divionensis Eccle-
discrelionis est judicare, an merito flagitetur a sia possedisse ea, de quibus adversus eam causantur
vobis facienda dispensatio, unde talis potest sperari Luxovienses : ita ut hi qui videntur antiquiores de
recorapensatio. vicinis, mirentux elindignentur, novam abominantes
EPISTOLA XIV (87). calumniam (90).
AD EUMDEM HONORIUM PAPAM.
-Hl^! EPISTOLA XV.
Causam 'Ecclesioe Dinionensis, summo Pontifici AD HAIMERICUM CANCELLARIUM (9i). \ \l\a
commendat.
SummopontificiHoNonio, frater Bernardus Unde supra.
voca- g
tus abbas Clarae-Vallis, salutem, et si quid potest Yiro illustri dornino Haimerico aposlolicse Sedis
peccatoris oratio. cancellario, Bernabous de Clara-Valle quae relro
-Quanto ad vos timore scribam, novit ipse quem sunt oblivisci,eladeaqu;e ante suo(,Aposto!umsequi.
tiraemus in vobis. Sed ut audeam, domina charitas Non latet amieos nOstros quod me famillari affeetu

facit : quippe quae Imperat et vobis. Pro Ecclesia Di- diligitis, et tanta? mihi felicitatis frueturh invident,

vionensi rogatns (88), suscepi facere precem ; sed si solus liabere voluero. Monachi Divionenses ob
quid potissimumprecaridebeam, pene dubito. Nam antiquam illius Ecclesiae religionem mihi charissimi
sicut tentare aliquid vel prece vel pretio adversus sunl. Sentiant, si placet, quod non sil amor otiosus,

justiliam iniqnmn est : sic pro justitia multum labo- sive vester ad i.ios, sive noster ad illos, salva tamen

Roberto de Monte, « Remensis » origine dicitur a (Virdunenses canonicos, prout ibi utrumque expri-
Petro AbseLicdo in Historia Calamitatum suarum, mitur) « ad tuam praeseniiam evocas, Catalaunum
cap. S, et discipulirs Guillelmi de Campellis, « -con- « adeas, ibique adscitislibiTreverensi arehiepiscopo
discipulus > Abselardi, ab Heloissa in epistola 2. Ad « et aliis episeopis, sapiemibus etiam et ieligiosis
eum de Christi timore Gualterus episcopus Laudu- o viris, negotiuea studiose audias, et riiligenti inda-

nensis scribit epist. 4 quaeexstat in Spicilegii tomo 2, ~ « gatione perquiras. Quod si accusatores et testes
pag. 469. Fallor si non ipse est « magisier in Fran- ** « idonei a^ariKTint, communicato fratrum consilio
cia. » quem tacilo nomine suggillat Abaelardus in « canonice catisam defunas, » etc. Sed de his satis.
Theo!ogiae introductione, pag. 1066. Obiit anuo 1 141 (87) Scripta circa armum 4126.
Conier"cp:stolam 58. quae"ante hanc scripta est ad (88) Id est pro monasterio Divionensium S. Beni-
Ebalum, et h gesis Marlotum in Metropolis Remensis gni monachorunj. quos ob aniiqoam reiigionem sibi
tomo 2, pag. 285. Foit alter _A )bericus RemensiS.H charissimos in epistola sequente dicii Beraardus.
dictus de Porta-Venoris, TTS"l}U(VJoannes Saresle- cujus pater et mater ia eorum ecclesia sepulti sunt,
' riensis, ep istola 182. Qood spectat ad periculum, quod inde postea translati CJaram-Villem. Bernardo, aliis^
Bernardus Jn Iiocepistola dieit imminere Ecciesiae que ejusdem <sevi acriptoribos familiare ecciesise .

Catalaunensf, ntsi confirmftUjr Alberici electio, non nomine signiSeare monastoria, infra io epistolis 59,
vidfitur icterpretnndum de ambitu Henrici Virdu- 60, 339, 382, 384, 395, etc. currt alias ecclesiae
nensis, qjfir Buronius, Manriquezad aunum 1129, quaevis noo rarc monasteria dicta sint. Nota hic S,
el aucior Gallia». purpuratae in Matthaeo, asserunt Benigni ecclesiam simpliciter vocari Divionensem,
voluisae invadere sedem Calalaunensem ; sed potius quod primaria sit urbis ecclesia.
de pertutbatiotje consequenda, si vota et unaoimis (89) Hoe comine non raro Bernardus aiiique
tam cleri quam populi postulatio frustrarentur, ut in utuntur ad mor&chos designandos, ut in epistolis 43
consnquentibus Bernardus satis insinuat. Quod autem et 202, et in eermone 26 de Diversis, n. 2; sed et
asserunt prsefati atustores pro fundamento suse sen- onge an te eum Gregorius Magnus in libro i epistoia 69.
1 ,

lentise, fragmentum videlhet cpistolae 48 ejusdem (90) Lie isia vertebatur de duabus cellis, Clari-
sancti ad Haimericiun, ubi sic ait, « Qufd in ine, o Montis et Vangionis Rivi, anno tandem Ti29 decisa
« boni viri, displicuit pyternilati vestra? ? utrumne per Stephanum archiepiscopum Viennensem et alio»,
« quod.apud Catalaunum amotus est a villicatione apud Perardxtffi in Burgundicis Monumentis, pagg.
« sibi creditahomo nsquequaque diffamatus, qui in 224 et 228.
« Ecciesia VirduDeusi, cui praefuerat, dissipasset Scripta eodem anno. Haimericus, naiione
(91)
>bona Domini sui? » hoc tantum indicat Henrici Burgundus ex Castra Bituricensium oppido, quod
,

deposilionem apad Catalaunum a Matthaeo legato Castras familiae nomen dedit, oriundus, Petri de'
factam %sse, ut r-efert Albericus ad annum 1129, Castra Biturigum arcbipra?sulis consobrinua , ex
dicens coccilium a Matthaeo legato « Catalauni cele- canonico Lateranensi a Calixto II crcatus est ear-
« bratum in Purificatione beatse Virginis, ubi 4e dinalis diaconus tituli S. Marias noyae, ann o 112»,
« consilio sancti Bcrnardi Heuricus Virdunensis epi- et cancellariu s sanctaa homana; Ecclesiae mstitutus
« scopatum dimiserit. » Exslant apud Wsssebourg, ante obitum Chrysogoni 'Pisimi, sui in hoc monere
Antiquitatum Relgicae Gallia; libro 4, hujusce rei antecessoris; quo per aliquol annos prrecbre func-
testes Honorii ad Mattl aeum litierae, in qiubus intcr lus, decessit auno 1141, quinto Kaiendas junii, ut
alia sic habetur : n Tu vero tam praedicrum G|jisco- fidern facil kalendanum Sancli Victons Pansiensis.
puni » (oempc de Jionorum ecclesiasticorum dilapi- Bernardns frequcntes et iamiliares ad einn scripsit
datione accusaluari) « quam partem adversariam » episioias, necnon tractatum De diligondo Deo.
 ;

S. BERtfARDI ABBATIS CLARfi-VALLMSIS 120

sinibus justitia, <*ntra qusan ne amicum quidem j|

omnino pro viribus non deero voluntati. Diligimus
enim bonam faraam vestram ; reveremur qusm in
•
ce fas esl.
vobis audivimus, circa res Dei sollicUudinetaj et
3$ EPISTOLA XVI
V " . PBTBDU PSBSBTTERrjM CABDiNiLBH.
(92). )(lU
sinceritatem ; et ideo valde graiura habemus, si
postra vobis torte in aliquo esse possit officiosa
pra.
rusticitas.
isio domino suo Fsrso presbytero cardi-
EPISTOLA XVIII (96).
er Bebnardcs abbas Clarse-Valiis, salutem,
nor. ia via.
AD BIFMDBM (97).
r-
Ovinionem sanctitatis a se amoliri nititur, etpro-
Fgo causam non habeo ; causam tamen Davio-
mittit se quos scripserat libellos commwiicatu-
. onachorum, quia viri religiosi sunt/meam rum.
Manu tenete eamut meam; sic tamen mcam, 1. Cum tolum me dedero vobis, parum est, ut
justitise sit. Quod utiqueet nos coafidimus, et digne mihi videar recompensasse vel dimidium be-
fere patria testatur.
nevolentiae, quam erga nostram humilitatem habere
EPiSTOLA XVII. vos aiunt. Gaudeo quidem de gr:i.ia sed iemperai,
^ quod eumderu
:

AD PETRUM DUCONUM CARDINALEM (93). n fateor, pro lanto favore laeiitiam,

isat se quod vncatus non venerit : de scriptis mihi fajorem non opus, scd opinio acquisierit. Pu-
postu latis respondet. det nimirum granditer exsultare, cum sentio in me
JDomino venerabiii ?ETRO,.Romana3 Eeclesiae dia- 36 venerari vel diligi, non quidem quod sum, sed
cono <?ardina!i et legato, frater Bernardus, se ipsum quod putor. Neque enim ego tuac difigor, quando
m poiest. sic diligor sed nescio quid in me pro me, quod
:

nonveni utmandastis, non meapigri-

lod sd vos uon sum ego (98). Imo ut verius loquar, non ne-

«d eausa fuitnon conteronenda. Siquidem salva scio : nam certissime scio quod nihil. Nihil enini

vestra oroniumque bonorum revereniia, mihi pro- procul dubio est, quidquid pulaiur el non est. Porro

tum est nequaqunm egredi de mooasterio, nisi cum amatur quod non est sed esse putatur, non
eertis ex «usi?, quarurc utique nulii raodo se ob- amor vel amans nihil est, sed quod amatur. Miran-
tulit, ut licite possem vestrae in hoc, imo et nostrte durn, sed magis dolendum quam mirandum, quoil
saiisfacere voluniati. Verum vos quid facitisde eo id quod nihil est, amari potest. Hinc plane sentiiuus

quod jamdudum vestrarum priorum Jiiterarum pro- unde, quo venimus; quid perdidimus, quid inveni-
oae tenemus, vestro scilicet, quem adhuc sus- mus. Adhserendo ei qui semper et beate est, semper
idventu '? Quk itla deinde scripta sint, quae g et nos esse, et beate esse poteramus. Adhaerendo

ite vobis [al. nobis ]

1

fieri jussistis, etnunc requi- autem cbxerim, non solum per- cognitionem, sed per
• niiuo nescimus; ideoque nihil paravimus. amorem. Nam quidam ex fiHis Adam cum cognovis-
nim nescio me quidpiam quandoque scrip- sent Deum, non sicut Deum glorificaverunt, aui gra-
dc moralibus, quod vestra; Excellentiae (94)
e tiasegerunt : sed evanuerunt iri cogitationibus suis.
sludio dignum putem. Aliqui fratres nonnulla ex Merito proinde obscuratum est insipiens cor eorum :
his quffi rae coram audiere loquentem, slilo suo quia cum yeritatem cognoscerent et contemnerent,
pcre. Quorum unus vobis prsesto esi, praecentor jure receperunt in pamam ut ncc cogooscerent.
videhcel Trecensis et archidiaconas Gebuinus (95) Heu ! sicadhaerendo veritati per cognitionem, sed
cile potestis habere, si qua placent, quae ab illo ab illa defiuendo per amorem, amando pro illa sci-
a'cepta sunt. Tamen si curse vobis, aut curis quan- licet vanitatem, homo vanitati similis factus est. El

doque vestris vacuum fuerit, et ita dignura judicatis, quid vanius quam diligere vanilatem ; et quid ini-

dignitatis videlicet vestras promissam praesentiam quius, quam contemnere veritatem T Quid vero jus-
exspectantibus exhibere filiolis, func si quid in tius quam eontemptoribus subtrahi et ipsam cogDi-
manihus inventum, aut nostro posse adbuc elabo- tionem ? quid, inquam, justius, quara ut jam de ejus
rari studio visum fuerit quod forte delectet, vestras D cognitione gloriari non possit, qui cognilam non

(92) Script? eojem anno. (95) Gebuinum a moribus et litteratura conspi-

(93) Scripta cin;a annum 1127. Petrus iste alius cuum Hildebertus in epistola 53. Ejusdem
» vocal
sme dubio est a Petro Leonis itidem legato, sed eloquentiam et sapienliam prredicai Nicoiaus Claras-
presbytero cardinale, ut probavimus in Praaiaiione Vallensis in epistola 5. ubi eju« sermonem memorat
ad hunc tomum. Yidetur esse Pelrus, quem legatuin in illud Gvangelii, Si fHiut vos UberaverU, etc. Ser-
de lalere sup Honorius II initio sui pontitieatus in rnonum ipsius volumem exstat m iltbiioiheca V
irn misit contra Poutmm et Pomianos. teste fiua. Hic est ille cantor Trecensis. cujus fl
pc.it Joannes Saresberiensis in epi^tola 86.
li, in libro secundo do Miraculis, cap. Ci»i''er

Petrum Venerahilem io libro n. epistolis 34 et 35.

r
ib !• Petrus df Foutanis, Bernardi coiuerraueus,
tituli S. Marcelli a Galixto crcatus anno (9£) Scripla circa annum 1127.
(97) Variant in hoc litalo manuscnpu. Colbe
solleatue nomino S. Bernardus cardjnales nus n. 1410, el Compenrtieusis hebent, Ad
tit :u epistolis 31)6 ei 311 ; sli- Aimericum, alii tres Coibertini. Ad eumdeia, ui id
ianctilatis, 306. E: epistola titu- reieiatur ad Petrum diaconum: quod praeterendiun ol
buil etiam regibus, epistola 4S5, u. 2; item libro5 peuios iu 3uperiori eplstola, et in hac, n. 5
iol? 3!9, imo episcopis, epist.ola 6i;
i
(OS) lta fere Augustlaua in epistola 143, u. 3.
 121 SPISTOLjE. 122

glorificavit » Itaque appetitas vauitatis est conlemp- e num est, quod nostra pierumque ignoraniia et ta-

tus veritatis cooiemptus veritatis, c&usa nostrae

;
ceturouodesl.etprseiiicajurquodncnest. Quid *d islg
caecilatis. Et quia non probaverunt, inqsit, Deum dicemus,nisiquiaDOBi^/« hominum, mendaces /ilil
habere innotitiam, tradidUillosinreprobumsensum homi?iutitinstateris,uidi!cipiantipsidc vanitale m
(Rom. i, 21 , 28). idipsum? (Psal. i-xt, 10.) Laudamus [al. laudamurj
2. Ex hac ergo caecilate descendit, quod plerum- rnendaciter, delecumur inaniter; ut et vani aint qui
que pro eo quod est, amamus vel approbarous quod iaudantnr, et mendaces qni laudant. Alii adulantur,
non est: quoniam dum sumus ia hoccorpore, pere- et ficti sunt; alii laudant quod pul&nt, zl falsi sunt:
grinamur ab eo qui summe cst. Kt quid est bomo, aiii uLrorumque praeconiis gloriantrjr,' et vani suut.

.0 Deus, nisi quod innotuisti ei? Itaque si notitia Dei Solus sapiens qui cum Apcstolo dicit: Parco autem
causa est ut homo aliquid sit, ignorantia facit ui. nequis mecxistimet sv/pra idquod videt m me, aui
nihil sit. Sed qui vocat.ea qua? non sunt, Janquam audit aliquid ex me (H Cor. xn, 6).
ea quae sunl, raiseratus quodammodo redactos in 4. Hspc interim vobis nimis festinc, at ob hcc roi-
nihil ; manna lllud abscondilum (de quo Apcstolus, nus festive exaravi potius quam diciavi, ac foriyb-

Et vita, inquit, vestra abscondita est cvm Christo in sis loquacius quam debui, se.d omnino veracius non
Deo (Coloss. m, 3), quia necdum possumus conteni- B poiui, prout sapai. Sed u: inde sumat epistola Snem,

plari per speciem, vel plene amplecti per amorem, undi sumpsil exordium, nolo vos de me iricer!.:'.

dedil interim nobis el sapere per fidem, et quserere fai p nimis credulum esse: quas, ut optinne no
per desiderium: per qu» uiique duo ad esse de non trobique falli sentc-ntis ; e« ii<>

esse secundo reducli, fieri incipiamus inilium aii- iaude videlicet. el de vituperalione. Probale. si pia-

quod creaturae ejus, traasiiuri qaandoque in viram cet, et astismate, quatenus amor vei ,:
' •

perfectum, in mensuram setalis plenitudinis Ghristi. justus, ct 20 sit ampliijs eimico graius, quo pr-' me-
Quod procui dubio erit, cum justitia convertelur in riiis reoderaius: ut cum laus de gravii3te judicii,

judicium, hoc est, fides in inteilectum, jusiitia vide- ncn mendacio processerii valgi, et si minus hono-
'icet quae ex fide est, in judicium plenas cognitionis, ri3, minus quoque confprat et oneris. Est certe quod

el Uem desiderium peregrinalionis in pleniludinmn mfc raagis, quantuluscumque sum, facit esse ves-

commutabitur ti-im 'iood videlicet in rebus Dei strenue sincere-

diiectionis. Si enim adhuc absentes :

initiat fides, et desiderium, praesenles profacto con- quie ut aiunt, pro vc-stra vice versamini. Hoe ut

summat inteilectus et amer. Sicut autem fides ducit sem.per de vobis vere dicatur, semper in vcbis ^ere

ad plenam ccgnitionein, sic desiderium ad pcrfectam inveuiatur.

^,
brum quem qussistis dd transcribendum,
—
dilecijonem. Et.sicul dieitur : Nisi credideritis, non^f
intelligetis (Isai- vn, 9, sec. LXX) sic : dici aeque non hobelis. Opuscula nostra qu» reqairitis, elpaueaft
absu.rde potest, Si nou dssideraveritis, noit pe.rfecte sunt. et oihil est in ei3 omuino quod vestro studio \\

amabilis. Intellectus igitur est fructus fidei, perfecta digcum putem. Tamen quia raeliusjadico rnihi. pos-

charitas desiderii. Inlerim jusius ex fidc vivit {Ba- trum culpari iageniolum, quam voluntatem; et pe-

bac. n, 4)'; uam beatus ex- iutellectu. Interim justus apud vos potius imperitiam, quam obedien-
ricliif.ri

ciesiderat ad Deum sicut cervus ad tontes aquarum: tiam qnae horum, et quo vobis placei- ut mitiam,
:

nam bcatus haurit jam in gaudio de fontibus Saiva- scnpto nobis pife, prasentem nunlium sigoificaie ;

loris, hoc est, delectaiur in. pienitudine charitatis. Ol quas modo penes me uon suut, ab his qui habent

3. His igitur fortassis quasi duobus anirnae ea requiram, et dirigam quocunque mandaveritis. Et
bra-
chiis, intellecta videlieel et amore, id est cognitiooe ul sciatts quid petatis, scio me scripsisse libellum,

et dileciione »8« veritatis, aropleclitur et compre- qui inscribilur, De humilitata ; et quatuor homilias
benditur cum omnibus sanctis longmido, latiludo, in Laudibus Virginis Matris (nara hoac habet titu-

subhmitas et profondum, hoc esl asternilas, chari- Ium), super illum videlicet locum Evaugelii apud
tas, virlcs eiEt hcec omnia Christus.
sapientia, f.
Lu-cmTi, ubi dicitur, Missus est angelus Gabriel (Luc.
JSterniJas est, quia hsec est vita aeterna, ui cognos-
"*
i, 26); necnonet Apologiam ad quemdam amicum
cant te verum Deuni, et quem misisti Jesum Ghri- nostrum (09), ubi aliqua disserai de Cluuiacensibus»
slum (loan. xvn, 3). Gharilas est, quia Deus est: et nostris, id est Cisterciensibus, observantiis. Sed
Deusenim cbaritas est (/ Jaon. iv, lb). Est et Dei et paucas 4(l_diversos epistolas diciavi. Aiiqui fra-
virtua, ei Dei sapientia (/ Cor. i, 24). Sed quando tres «x his qui me coram audiere ioquentem, suo
haec crant? quando videbimus euni sirmi est? ( stdo exceperunt, el penes se retinent. Utiaam,
do amabimus euro prout est? Nam exspectatio crea? quod minime »pevo, nostra vcbis m aliquo ;

turse reve'ationem riliorum Dei exspectat. ofSciosa rusiitfitiis.

Vanitati .

enJm cpeatura aubjecta est non voiens (Jtom. viu,

S8 EPISTOLAXIX ;i00)
19, 20), De qua universali vanitatc inest nobis e:
AO EU.HDEM.
seiie i&udari, cum simus vituperabiies; et nolle
iaudare qucra scimus ssse iaudabiles. Sed
Commendat Remenses legatos
el hoc va-
(99) GuilieiiiiiM6 soUieet S. 'Inecderici «bbx^m, Tempus est ut igam utqnepfobeit
(fuse /ipolopa iegitar hk ja tcmo II
(100) Scripta circa ani
 : :,

r23 S. 8ERNAR0I ABBATIS GLARJE-VALLENSIS 184

confisus sim, ex illasf (Cantie. v , 3 profecto indignarentur. Nunc

ne forte frustra de vobis semper
)
fl
meroi,- et amieiliam, Mihi
autem divhio aut succenseaai, sut aequioscant judi-
quo vestrano ot notitiam
quidquid opis cio, quo faciuoi «st ut etsi velim, non valeam prc-
siquidem vos praesfiliase, eor.fidite, ,

prsssto sibi esse iicifci.

Renienses (101) iegati
yestra? isli
2. Ssd graadis. inquiunt, fuit causa, gravisqoe
perseoseriBt. Non quia me tauti patem, hsec audeo,
ulrumne digne, vos vide- necessitas. Quaerendus ergo fuerat qui grandibus
sed quia vos promisistis :

definiendis fuisset idoneus. Si rae talem putant, ego

ritis.

EPISTOLA XX (102).
me taiem non esse nequaquam puto, sed scio. Deni-
que sive grandia sint, siveparva, adquasme itaper-
AD BAIMERICUM CANCELLARIIJM.
Vnde supra. urgent ego causam non habeo. Quaero siquidem
Facilia sunt an difficiiia, quae ad perturbandum ami-
Viro illustri domino Haimerico sanctae Romanas
sedis caaeellario, frater Bernardus de Ciara-Valle,
Qum silentium tantopere imponere curatis amieo ?

salutem et orationem.
Si facilia, absque me possunt fieri; si difficilia, per

Quia semel coepi, ioquar, et loquar ad vos eroque :

rne non possunt effici, nisi forte tanti aestimor, cui gran-

importunus, sed importuous charitatis, sed verita- dia et impossibilia reserventur, tanquam ea ego pos-
8 sim, quae nemo alius facere potest. Quod si ita est,
lis, sed justitise. Nam etsi tanti non sum, ut Romae ,

b->beam propria negotia, nuiia tamen quae Dei esse Domiue Deus rneus, quomodo luum de me sclo fru-

constiterit, a me duco aliena. Quaproptcr Si verae id srraturn est judicium,ponens sub modio lucernam ,

mihi gratiae apud vos manet quod multorutr. habet quae poterat iucere super candelabrum; et, ut aper-

liceat illud obsecro legalis domini archiepi- tius loquar, tentaos rae facere monachum, et volens
opinio,
Remeneis in praesenti negotio cxperiri. Nil
seopi && abseondere malorum,
in tabernaculo tuo in die

quippe eos, nisi quod justum est, perferre vel quae- liominem necessarium muudo, sine quo episcopi non
rere suspicamur. poascnt sua pertractare negotia? Sed et boc mei
EPISTOLA XXI. mibi uecessarii prasstiterunt, ut nunc qeoque videar
loqui turbatus bomini, cujus nunquam nisi' serenus
AD MATTH.EUM LECATUM (103). £] ? K j |
i

cum omni jocundititate soleo recordari. Vos tamcn

Excusai se perbelle, quod vocalus ad negotia tra- et
ctanda, non accesserit. vobis (dico, pater) noveritis quia paratus sum, et
i. Fuit quidem parere paratum cor tneum; sed non sum pcflurbaius, ut custodiam mandata vestra
non aeque et corpus meum. Saevientis siquidem acu- Vestrae aatem induigentiae.erit parcere mihi, ubi

tae febris exusta ardoribus ct exhausta sudoribus, -

parcendutn decreveritis.
nonvaluit sufficere spirilui prompto caro infirma. I» EPISTOLA XXII.
Voiui ergo, sed praevolanti voluntali obstifitca quam AD HUMBAUWm' (104) LOGDUNENSEM ARCHIEPISCOPUM
dlxi occasio. Quae an justa sil, ipsi judicent amici KT LEGATUM.
nostri, qui me oinui cxclusa excusatione, obedien- Causam episcopi -Meldensis rommendat.
tiae retibus circumelusum, quotidie de clauslro ad Reverendissimo domino et palri suo Humbai.do
civitatos pertrahere moliuntur ; simuique attendaut Lugdunensi archiepiscopo , Romanae sedis legaio

istam me occasionem non fallaciter adinvenisse, sed frater Bbrnahdus Clarse-Vallis abbas, siquidpotesl
graviler pertulisse : ut vel nunc experiantur, quia peccatoris oratio.
noa est consilium contra ccnsilium Domini. Quibus Dominus episcopus Meldeosis (105)cutn aceepit

si ego respondissem, Exui tunicam meam, quomodo litteras vestras, forte tunc ad uos Visitandi gratia

mditam illaml lavi pedes meos, quomodo inquinabo veniebat. Cumque jam e donio nostra rescribere pa-

101) De hae legatione nihil iego apud Marlolutn.

:
tum vocat Ordericus, et alias dicitur Hunibaudus. Is
Forte directa est Honorio ad obtinendum pallium ex arcliidiacono iEduensi primas Lagduaensis crea-
pro ftainaldo de Martiniaco, qui ad sedem Remon- tus, in legationis munere adjuucfus est Petro Fon-
«em ex Andegavensi transiatus est anno ii'24. Sed tanensi catdinali, initio pontifiratus Honorii II, non
aliud negotium innuit episiola sequens. [) vero sub Callisto, ut habet Severtius in Histona
(102) Scripta circa eumdem annum. Episcoporum Li:gduoensium, adcoercendam io pri-
(iu3) Scripta sub finem anni 1127. Maitha^us, no- mis Pontii CliT.iiacensis nuper coeiicbiarchse inso-
'bilihus fuit parentibus mJRemensi p rovinc ii ortus, leuliam: quoi et praeslitum est ap ipsis, Pohuo
deiade canonicus Remensis, sed mox ornnibus repu- aoalhemate perculso, prout h«c omnia diligenter
diatis, Ordinem Cluniacensem Parisiis iu menasterio scribit Petrfs Venerabilis in libro secundo de Mir.t-
Sancti.ftfartini a Campis professus, demum episcopus culis, cap. 13. Unde hae.c epistoia scripta videtor i± :.
Al&anensis et cardinalis breataralj Honorio II, anuo lon^e ab anno 1 125, certe a.ute anuum1129, quo
1125, et in franciam legatus conciiio Trecensi prse- ohilus RaiuaUii, Humbaldi successoris (qui paucis
-^fuit anno 1128, ejus auctoritate convocato, cui Ber- diebus sedem Lugdunensem occnpavit), cotistanter
nardus rcpugnans licet interesse compulsus cst. De a Sevcitio reponiiur.
hac coneilii Trecensis celebratione sic loquilur Jo- (105) Nimirum Burchardus. non Man2£3es 'i ejus
annes Michaelensis scrib.i Concilii: « In soiemnitate successor. lioc enim exigit concursus tcrnporis cnoi
S. Hilarii, anuo 1128 ab incarnato Dei Filio, ad Humbaldo, defijiiclo (ut Vidimus) antes^num 1129;
Trecas, Dco duce in unum convenientes, » etc. De cum Bunhardus aJ annum 1133 supcrvixe rit, utique
Matliiaei vita ct virtulibus fuse agit Petrus "Venera- post cruentam caedein Thoina» Saneti-Victoris Prioris,
^-^ biiis iti iibro terlio de Miraculis, cap. 3 sqq. juxta quem scpullus eomrr.une h3'oore meruit epi-
(104) Scripta anteannum 1128. iluiic ct Humber- taphium, ut videre licet in GaKia Chr.stiana ei
 . , ,

M> EPISTOUB. 126

tanquam vestri familifiris litteras qni tantum ad hcc io vobis voluitglorificari, nt et vos
raret, suis n09tras
Jungcre curavit, suo sperans ncgotio profiituras. redderet gloriosum. Qui nimirum eum sil rnirabilis

Cuicum non possem negare qnod vellet, id solum in majcstate sua, etiam in Benctis. suis gloriosus ap-
veslra? Reveremiae familiariter breviterque intiman- parere drgnatur, ne solushabeatgloriam. Ipse nempe
dum puUvi quia si adversus episcopum quserentein. licet sit sibi sufficiens ad Omnem magnincentiam
qure sunt Jesu Christi, homines se ipsos amanles, quasrit tamen gloriam el in sanctis, ncn ut augeat
el quee sua suni qurerentes andieritis, hoe nec vestrae sibi,sed ut suis communicet. Novit autem qui sunt

coiigruit dig-nitali, nec officio.

ejus sed nobis non facile iitnotescunt, nisi cum
:

ipse revelare dignabitur. Seiraus sane de quakbus

EPISTOLA XXIII.
seriplum est: In labore hominum non sunt, ct cum
AD ATTONEM (100) TRECENSEM BPISCOPUM.
hominibusnon flagellabuntur (Psal. Lxxi!,o).Elqu:a
Xtlonem episcopum, gui in morbo mortem & ,

haec ipsa sententia non congruat, nihilominus

omniasua distribuerat in pauperes, restit .,
'
,•

letudini solatur, ei laudat. modo cognoscimus. Scriplum quoque est Quem di~ :

Pauperi episcopo pauper abbas, paupertatis con- ligit Dominus eorripit,flagellat autemomnem frlium
sequi praemium, quod est regnum coeiorum. quem r ecip ii (P'rov. m, 12, ei Hebr. xii, 6). Fla-
1. Laudarem vos, et jure Iaudarem, si non me 8 gellatum video etemendatum, et aliud suspicer quam
revocaret illa sententia, Neminem laudaveris in vita unum esse ex filiis ? Porro correcti9nis vestrre cla-

sua (Eccli. xi, 30); siquidem rem laude dignam egi- rum satis insigne tenernus, ipsam nunc paupertatem
stis : sed ei laus adscribenda est, a quo accepistis ei Yeslram, Nobilis revera litulus paupertatis, quam
veile, et perficere quod nierito iaudaretur. Deum ipse Deus ore commendans prophetico: Ego sum,

ergo per vos, et in', vobis opcrantem glorificamus ait, vir videns paupertatem meam \Thren. ih; 1).

publici juris fecit Severtius in Cataiogo episcoporum

Severtio. Unde mendurrj irrepsisse liquet in Tabula-
Matisconensium, in Joceranno, § 4, cujus hic aliquoi
rium Sancti-Martini de Campis relaium a Chesnio m apices repreesentare lubet:
notis ad Aba;lardum. ubi Manasses II Sancto Mai
eeclesiam de Cftoisiaco legilur conccssisse anno Dileclissimo D. et patrisuo venerando pontifici
<!

1125, quem pro anno 1136 mendose imiuetum testa- Hatoni caputio li. Benedieti ftliciter laurento, P.
tur Histona ejusdem ccenobii a P, Marrier evulgata. pudtlus servus Christi, oblivisci populum suum et
Qu» quidem observatio ctiam faciie persuadet, cpi- domum patris sui.
scopum Meldensem, cujus mentionem Bernaiv o Sncramentum unctionis tuse Iransmigratio tua,
facil staiim ad inifio epislolse 42, ad Henricum i
ande pater, non dissoivit sed quo magis ac- :

nunensem, non esseManassemll, ut multi hacl ^d Dcminum, eo gemma tui jneriti pulchrius
opinati sunt, sed ipsummet Bnrchardum, f!a.- enim '
giucessit. Lucerna quippe ne a ,ve:stis exsuftletur,
epistola scripla est au Henrictun reeens ib aulico a publio sublata melius in domo lucet; et navis
vivendi genere conversum, ut cl ire in linual Bernar- quam tempe*t«s in iluctibus agitabat, litibula cry-
dus tum his, tum aiiis verbi « Nuper autem, » . :
ptarutn ingressa tua manet; et persona quae mundi
mquit « nobis a vpstris partibus flare coepit aura
, turbines evadens domum pacis ingreditur, juctufam
secnndior. Rurnoribus siquidem recentioribus nun- aliorum respiciens de tranquiliitate sua gratulatur.
liata sunt de vobis soiito laliora, .» quod sciiicet Recessus a mundo, sicut Paternilas tua novit, accessus
Caruotensis episcopi consiliis vitam in meiius, insti- est ad ccelesiem thronurn, et cathedra spoote derelicta
tuisset, ut infra declarat. Atqui banc prwsulis Seno- majoris est dignitatis signum. Eapropter domos
nensis mutationem Honorii II tentpore contigisse suas plures exierunt, et majori salis felici commerdo
constat-tumex episl, 49, ad ipsmn Honorium, eui lucrati sunt. Gregorius Nazianzenus sedi su* renun-
Henrieum maxime commendat adversns Ludovjci tians, ruri vitam monachi egit, Justus Lugdunensis
Giossi infestalioncs tiim ax ipsarum causa infesta- ; ad eremuin jEgyptium decliaavit. Wilfrannus Seno-
tiomim, quam non aii,im fuisse prse.ter Henrici con- nensis, Frisonum aposiolus, monasterio Fontanellae
versiouem, riisertis verbis ibidem asserit. Qui <s ad extremum se tradidit. Quia hi quidem meritis
ant, inquit, « inhabiiu actuque stsculari honorati
,i
exigentibus sacris pulvinaribus corporaliter exiben-
sunte sublime.s, judicati fideles, habiti familiares.; t».!r poniificaie vero nomcn sepnltis eliam cooser-
:

modo inimici facti sunt digne suo sacerdotio conver V.atur. Pdssem ct aiios hijjizsiiiodi adducere plures
santes, et per ornnia honoriricautes minjsterium .
g in medium sed m omui verbo sufficere potest trium
:

suum.... Hincet nune fTomini Senoneusis consian testimonium. CKtcrunt ad te, charissime patcr
liam eoncutere et labefactare conalur, » etc. stilum verto. tuseque felicitati totus congaudeo,
(106) Sciipta cirsa emndem ar.iuim. Attonem quem Senooeosis Ecelesia decanum et archidiaco-
(aljas, Hatonem) n<onachum fuisse CUiniacensem nurn b cassina sedes pontificem floriosum
aifirrnanl omnes sed qui anle adeptunn pontifica-
: obtinuit, Cluniacus civem sanctorum et domesticum
tum, revincuntur ex Petri Venerabiiis fpistols
faciie facit.
• lib. 2. «Ubi est, » inquit, • devotio ii!a, ubi Iriem episcopus interfuit eonciii<> Trecensi anno
esl affectus ille coalo appropians, imo ipsum ecelum, 1128, tum etiam Pisano anno 1134, in reditu capite
ul jam videbatur, exsuperans, quo ie mihi non dico
sauciatus prope Tiemulum Pontem Italiae oppidum,
" iratreni, sed, ut verbis tuis le familiaritcr arguam, captivusque abductus cum plerisque Gallianun prae-
in filium inuchum uevovisti ? Ubi fides data,
.
sulibus de qua quidem injuria Petrus Ciuniacensis
ubi tcmpns cousiitulum, ui» lcnoniinati dics, quando
missiu utteris, nerape episioia 27 lib. 3, apud Inno-
te mundnm de»en*re, humilem et pauperam Jesum centium expostulavit. Din lamco supervixit, demum
sequ> sulilimis adhuc et dives episcopusdevovjsti? » C!n>>iaci mortitns anno V.^S, quarto kaiendas sep-
Idem habet libri .juarti epistola -i~i « Quod non : tembris, ut notatur in Kalendario ccenobii Arrenia-
dedit, d lnquit, « amicitite juventus, conferei saltem rensis. Vide Camusatium in Promptuario sacrarum
senectus. » Setl omnen omnino difficniiatis umbrain Trecassm»
antiquitatura dicecesis, et Severtiu 1 ',

Catalogo Episcoporu n ensi 51 Episcopo

1

•
datoria, Jfatisconensiuni.
 :,

127 S. BRfWARDT ABHA.TIS CLAR.E-VALLENSIS 128

nobi- £ Cumque jam foris membris frigescesstibus ealor mO'

Suner omj.es regios ihesauros bic vos titulus
...,:... .» --jjsi iiiueiM.m coHieons, exhaosta
lestissimus introrsum se eoiiigons, e.haosta longaine-
ionga
!ii»i ampiius, et reddii illustrem.
dia viscera depasceret, pailidae iateriin mortis ante
2. Seio me ex Seriptura oommemarasse superius,
Verum ocul03 versabatur imago. Es ecce tanquam de
nou esse laudandum hominem in vita sua. trislis

suppeniisvoxemissadivinitusinsonnerit: Ego surn, ego

quomodo me possum c^hibere a laude lllius, qui
sum qui deleo, nonte sed iniquttates tuat(Isai. iun
post aurnm abire jam desiit, et sperare contempsit
,

nirnirum yiro Scri- 25); mox ubi sacerdos Dei, ut pauper morerelur, sua
in pecunire thesauris? De quali
Quis esi hic, ct laudabimus eum ? omnia pauperibus erogavit , cceperunt subito de
plura sic loquitur :

fecit&Oenimmirabiliainviiasua(Eccli.xx&i,&,9). intimis disperati jam sudoris iaopinati fontes

erumpeie sicque animae pariter et corporis suo

fortasse non est quidem isudandus homo iu vita
:

sua, quse tentatio est super terram, aec ideo tatnen

ordine salus utraque prccedens, Kqnido monstravit

laudandus non est, cum radrtuus peccato vivit Deo? iu vobis adimpietum quod in Scriptura sua pollicetur

Vana quidem laus et seductoria ,

qua laudatur pec- Deus Ego occidam, ct ego vivere faciam percutiam,
:
•

iu quo qui me bea- et ego sanabo, et non est qiii de manu mea possii
cator, in desideriis animss suse,
tificat, in errorem inducil: scd non idcirco praedi- eruere (Deut. xxxn, 39). Percussit carnem, ut anima
muitum commendanda non erit illius 8 sanaretur : occidit avaritiani, utjustitiiB viveretis. Sic
anda, et
polest: Vivo autem jam non ego quid sperandum est, nisi ut jam
vivificato et sanato,
. , a i dicere
vero in me Chrisius (Galat. u, 20). Cumergo non sil qui vos de manu Dei possit eruere? sitamen
iatur homo in quo jam vivit non ipse, sed Chri- evangelicum illud consilium observare non negligitis
Ron iu sua laudatur sed in Christi vita ,
ac per Ecce sanus factus es,jamnoli peccare, ne deterius
tudatur eontra sentenliam, qme. prohibel aliquid tibi contingat. (Jom. v, 14). Quod videlicet

ninem iaudari in vita E idcirco preemonet pius Pater, quia uon vult ut contin-

3. Cur der.ique dignus meis laudibus uon erit, git: quippe qtii non vullmortempeccaloris, sedmagis
sui quoque nominis Deus laude dighatur, di-
i
ut converlatur et vivat. Et merito. Quae enim uti-
iitas in aanguine peccatoris? non enim
infernus
cente David : Pauperel inops la udabuntnomen tuum?
Lasdatur Job, quod sua patienter confitebitur Deo, neque mors taudabit eum : sed vos
Psal. -xxiii, 21 .
)
Non mo-
I

vivitis, benedicitis Domino, et dicitis

et non laudabitur episcopus qui el lihenter qui :
amisit :

dimisit, et liberaliler distribuit? Non exspectavit mor- riar, sed vivam ei narrabo opera Domini ; et illud :

Impulsus eversmmm ut caderem, et Dominus sus-

tem, quando jam nec dare, nec retinere in sua ha-
beret potestate :quod ulique mulli faciunt, quorum me
cepit (Psal. cxvn, 17, 13).

videlicet testamentum nonnisi in mortuis confirma-

C 1(30 ** EPISTOLA XXIV.
sed adhuc inler speii vitee metumque positus AD MAGIsTRUM GILLEBERTOM UNIVERSALEM (107), EPI-
mortis, vivens libensque dispersit et dedit pauperibus, SCOPUM LONDONIBNSEM.
utjustilia ejus manerei in seecuiura sseculi (Psal. Laudai GUiebertum, quod factusepiscopuspauper-
mensura simililer erat tatem colat.
gxi, 91. Numquid et pecunia %

in sjeculum saeculi? Bona ergo recompensatio justi- Longe sermo quem fecisli, et magnum
satis exiit

tiae pro pecunia, quando pro eo quod teneri non po- dedit odorem, ad quoscunqne potuit
suavifatis

pervenire, Exstiocta est avaritia ; cui non suave

re-
teral, id restitutum est quod feliciter meneat in sler-

num. Melior est enim incomparabililer justitia, quam doleaff cuaxitas regnat cui dulce non sapial? quac-
;

pecunia quod il!a ditet et repleal arcam, hajc ani- do hoc cognosctmt omnes quia vere sapiens sis, qui
rnam. Denique sacerdotes Dei induuntiir justilia, et sapientiae hostem maximum coutrivisti : hoc certe

et tuo sacerdotio dignum et nomine. Tali

profecto
multo titique decentius et ditius, qnam auro vel serico.

4 Sed gratias Deo ,

qui jam harum rerum in vo- decebal specialem [al. spiritualem] tuam philoso-
phiam clarescere testimomo; hoc prfficlara illa tua
bis gloria» transitoriiE gloriosum est operalus con-
et indubitata sa-
templum, dum de animpe periculo saluberrimum j\
i studia fine compleri. Vera illa
pientia est, qua> turpia lucra contemnit, et indi-
incussit metum. mira circa vos divina clementia 1

Mortem intentavit, ne inferret formidare vos voluit, :

gnum sibi judicat eodem cum idolorum servitute
quam vos noluit experiri. Cumhoc fecit, quid effecit, contubernio frui. Nou magnum fuif magistrum Gil-
quam vos?Inler lebertum episcopum fieri : sed episcopum Londo-
nisi m> vestra voois esseul chariora
magnifi-
medullas artuum lebris acuta saeviebat, et tardante niensem pauperem vivere (i08), id plane
augrre
sudore, cruciatus vehemens m dies ingravascebat. cum. Ncc enim tanto nomini quidquam

nostr» ex A-iglta
M07'^ Scnpta circa aanum 1130. Sic dictus, Gil- qui prfilrr caetera quse ecclesiae
transmiserat omamenta, octoginta duis libras eidein
tus-quod « in cunctis hujus mnndi sapienliura
ecclesi»<5ontu!it, ete. LondJoniensi Ecclestse
iitteris luderet, » seu exeelleret, ut hoc ioco scribit
Rtrnartlus. Fuit ante pontiliciam dignitatem oanoni fuil ab aano U28 ad annum 1133.
108 Avariti» (sic sunt homioum
.mdicia) n
ii- Autissiodorensis, de quo Necrolo^ium ejus Ee-
Huntindotiier
Blesiaa « Sucundo idus augusti obiit venerabilis
.
Gisleberto impiitavit Henrirus
Contemptu iui li '.^diw >" Spi '-
raento'ia- ma^ister Gislebertus, Veteris et Novi Te-
stamenti glossator exiinins, hujus Ecclesiae canonicus, tomo 8.

postinodum vero Londoniensis opiscopus factus,

 ; ,

129 GPISTOL^.
130
gloriae poiuit sublimilas diguitatis :
auxil autem Dei Scriplura dicat Vbicunque Israel erat, luz
fl
plurimum humilitas paupertatis. Pauperiem ajquo erat (Exod. x, 23). Erat David verus Israelita, el
animo ferre, virlus sapientiae est sponte appeten ;
ideo caute dieebat se habiiare non in Cedar, sed
sapientiae laus est. Laudatur derique et admirahilis cum habitantibus Cedar (Psal.' ltux, 6), tanquam
praedicatur, qui post aurom uon abiit
qui vero et ; qui semper habitaret in lurmne, licet ipsi fuerit cum
abjecit, plus nihil merebiiur ? Nisi
quod vigil ratio habitantibus Cedar corporalfs cohabitatio. Unde et
mirandum minime ducit, si sapieas sapienter agit, arguit quosdarn non veros Israelitas, quod commisti
et ille sapiens qui in cunctis hujus mandi sapiemium iriter gentes didicerint opera eorum,
et factum sit
Jittens_etjtudiis Ridens, omnem quoque slnduit et iliis scandalum (Psal. cv, 35,36).
in
potuit divinam quodammodo revocare
et renovare 2. Dico ergo: sufhciebat libi apud Cluniacenses
Scripturam. Quid enim ? Dispersisti. dedisti
paupe- custodire innocentiam, sicut scriptum est, Cum viro
ribus, sed pecuoiam. Quid vero pecunia
est ad illam innocente innocens eris (Psal. xvn, 26). Porroapud
quam pro ea commutasti justitiam ? Justitia, inquit, Rotomagenses [al. Rotomagum] opus est patientia,
ejus manet in sceculum sceculi (Psal. cxi, 9). Num quemadmodom docet apostolus : Servum Dei, in-
ita et pecunia ? Quaestuosum sane honestumque quiens, non oportet litigare, sed magis patientem
commercwm, illam qus praaterit, pro dare quae
illa B esse ad omne.s (L Tim. .,, 24) ; nec solum natienteiii,
permanet S.c semper t.bi negotiari detur, bone et qui nolit vinci a ma!o, sed ei pacilicum, qui vincat
omni Isude prosequende magister. Superest ut lau-
in bono malum alterum, ut malos portes ; alterum.
;

dabile principium condignum consequalur finem, et ut et quos sustines, sanes. In patientia tua possidas
cauda hostise capiti conjungatur (109). Benedictio-
animam tuim (Luc. xxi, 19) : sed sis etiam pacifi-
nem tuam iibenler accepimus, praesertim quod laata cus, ut et commissas tibi possideas. Quaj tauta g!o~
tuae hujus perfectionis fuerit cumulata
jucunditate. riaquam dicere posse Cum his qui odcrunt pacem, :

L atorem episto las, etsi pro seipso saiis commenda-

eram pucificus? (Psal. cxix, 7.) Esto ergo patiens,
bilem, lamen etiam pro me vestrae magniEcentiaa quia es cum malis : esto pacificus, quia praaes rnalis.
esse cupio commendatum. Est siquidem mihi pro Habeat charitas zelum, sed adhibeai pro lempore
sua honestate et religiositate charissimus.
modumseveritas. Censura quidem nunquam remis-
EPISTOLA XXV. sa, intermissa tamen plerumque plus proficit. Vigor
AD HCGONEM, ROTOMAGSNSEM ARCH1EP13COPUM
(110). justitise semper fervidus, sed uunquainprywops. Sic-
Hortatur Hugonem, ut apud suos Rotomagenses pa-
ul non omne quod libet, licet ; sie non omne quod
tiens simul ac pacificus esse studeat
: zelum quo-
que dtscretione moderetur. licet, etiam expedit. H32C melius
staiim me ipse
i. Si diei malitia invaieseit,
*» nosti, ideoque supersedeo. Orari pro me instauter
non prsevaleat ; si
tariiat. non
perlurbet. Mirabiies elationes maris, sed
postulo, quia incessanter peeco,

miratilior in altis Doroinus. Beuigne, si non dissi- EPISTOLA XXVI (111).

rmilas, egit tecurn nsque adhuc superna miseralio, AD GUIDONEM I.AUSANMENSBN [al. LADSENNENSSMi
patcr illusttis.
EPiSCOPOM.
Provida naaique dispensatione, non
priai jir^fecte ss malis, qu.am sooratus bonis,
Manum vestram misislis ad fortia, opus est fortitu-
quo-
dine. Speculator Uomui lsrael factus estis opus
rum 4$
consortio et sxw.plo banus fieres, et sic
prudentia (112). Sapientibus et iusipientibus debitor
; est

posuncdam etiani inter malos vivere bonus posses.

estis, opus est justitia. Postremo maxime tcmperan-
Et quiiimr, icter bonos bonurn esae, salutem hsbet
tia opus est : ae qui aliis pisedicat, ipse (quod ab-
inter malos vero, et lautfeni. Ulud tanta? facilitatis
sit) reprobus fiat.
est, quanlse a securitatis : hoc tantae virtutis, quan-
ta? et
KPISTOLA XXVII (113.
Quale nempe esi istud, tangere
diffjcultatis.
picem, et non inqumari ex ea in igne AD ARDUTIONEM [ai ARDUTIUMJ GEBENNENSEMELECTCM.
sine laesions
;
Monet nt eleciionem suatn dioince gratice tribuat,
versarr, et in ienebris absque
caligine ? Palpabant triqt sedulc deinceps cooperari studeat,
quoudam teoebras Jigyptii, eum taraen de populo 1 I Credimus elecUonem iuam esse a Deo quam t&u^
Paroimia Benifeido familiaris ad signitkan-
i.109).
cbiinuirrms ; ai. episcopo quidem Salesberiensi, sub
dam persereranliam, ex Levilico, m. 7. V"(e notas cujns rhami abbatis ofticio hi^gtbatur, nobis eum
ad einstnlam 7«. Petrus Cellensis redrii Iiberum et
in lipri quinti absoluium quresivimus, et cum
epistola 8: « Cave r.audam: eum tam omuis laus, libertate suscepimus, Ejus electionem ad an-
» etc.
« quam omne viiuperium in cauda, id est in fine num 1130 reler! Ordericus, xn, his ver- in line libri
« terminetur. » bis: k Eodem anno Hugo Ambianensis, monachus
(110) Scripla anno Christi il30. De electione Hu- Cluniaccnsis, abbas Radingensis, faclus esi archie-
gonis, qus anno li;i0 facta tst, exsiat cleri Roto- piscopus Kotomageasis. » Quantum sedulilalis Inuo
niagensis epistota *d Honorium II papamin Spicilcgii centio II exhibuerit, docet idoin auctor in libro xm
ipmo 3, pag. i-ji, ;ibi liax \erba: t Elegimus pag, 900.
eiectione communi rilium noslrum Hugonem, abbn- (111) Seripta circa annumi 1130.
tem Radingensem, -iobis
mooachus primum
ii; pontificem. » Fucrat is (112) Eadem verba legumur epistola teriia m
Cluaiaci, dein abbas primus Nicolai Clarre-Vallensis in persoua Bernardi ad
Rading» in Anglia, dicecesis Salesberiensis. Unde episcopum Lncanum : inlra, episi 463.
m lisdem litteris subdilur « Suptr hoc qusesivimus
:
(.113) Scriptacirca annum 1133
assensum domini nostri Henrici regis Anelorum, et
 : ; ,:

131 S. BERNARDrABMTISCURjE^ALLENSIS 132.

Honorificabis autem gravitate morum, raaturitate

clcri popr.Uque consensu fuisse celebralarn accepi-
consiliorum, actuum honestate. Haec suut quae offi-
mus. Gralulamur gratue ejus, nedicam
meritis tuis,

plusquam oporiet. blandiamur: non cium episeopale maxime nobilitant et ornant. Omnia
quoninm ne tibi
quas lecisti, sed secunduin fac uum consilio, nec tamen omnium aul, quorum-
ex. openbus justiiise,
cunque, 3ed taolum bonorum. Bonos in consilio,
suam misericordiam hoc fecil tibi. Si secus tu (quod
in ruioam. Si 43 autem bonos in ohse-quio, bonos habeas eonlubenia-
absit) sapis, erit exaltalio
vacuum acceperis. les, qui vitse et honestatis tuse et eustodes sint, el
cognoscis gratiaml' vide ne in
tua, et rni- tesxes. I» hoc enim te bonum probabis, si teslimo-
Bonas fac de ctetero vias tuas, el studia
saoctitas non praecessit, nium a bonis habueris. Sint pietati vestrae commen-
nisterium sanctum : si vitae

praevenlum dati pauperes fratres nostri, qui eirca vos sunt

sequalur saltern. Tunc vere fatebimur te
ises , ilii do 3ono-Monle, et illi de Altacun iba.
in benedictiombus dulcedinis, tibi de bonis meliora
quod fidelis
•
experieraui quanla vobis de nobis cura sit.
sperantes. ExsuUabimus et tetabimur,
familiam Do-
EPISTOLA XXIX.
servus et prudens constitulus sit super
AD STEPKAiS'1'M METEN3EM EPIfi«OPUM (116).-
futurus ex hoc filius felix et potens, super
mini :
iimo de pace Ecclesias reddita,
altio-
omnia bona Palris constituendus. Alioquin i\ ue nonnisi linius Dei beneficio tribuendum.
remquam meliorem esse delectat non praanium.B phano Metensis Ecclesiae Dei grstia slrenuo
,

sed praiupitUm exspectamus. Optamus et.

oramusne minlstro ejus iu Christo humiles fratres de Clara- ;

contingat parati, si opus est, obvias manus ap- Valle, saiutem ei oratioQem.
hoc :

poase, juvare ad id vos fraterni-

ponere, et pro nostro exiguo Ex quo dndam, si recolitis, noslrae

potius quod decet et expedit. tati dignanler-sociatslis, nostris vos orationibus 44

EPISTOLA XXVIII (114). ommendasiis ; semper solliciti fuimus,
AD EUMDKM JAM EPISCOPUM. ut debuimus, aiiquid sciro de esse vestro ; et eveatus
Interim horiatur ut dignitatem, quamsine meritis vestros crebro sciscitari studuimus a quibus potui-
prmcedentibus obtinuit, saltem subsequentibus mus, desiderantes jugiter et orautes vos prosperari
ornet.
iu Uei opere ad quod assumptus fueratis et gressus
\. Pra?bet audaciam charitas, ut fiduciaiius lo-
vestros dirigi in seroitam mandatorum ipsius. Benedi-
quar tibi. Gathedra, charissime, quam uuper sorti-
non amovit orationemcostram,
ctus itaque Deus, qui
tus es, uominem multorum expetit meritorutr. misericordiam suam a vobis laeuficans utique
et ;

qase in ve aut nulla, aut non quantum satis est, prse- fratrem Guillelmum
iios per hune venerabilem
cessisse dolemus. Siquidem et facta tua, et etndl * *
-, cuiu8 pro fecto noa non minus verbis, quam nostris
tua praeterita io nullo prorsus visa sunl eptscopai» b de vestra sospitate et pr0S peritate
credimna ocuIis
convemre Quid tamen? Non potes
officio.

lapide hocsuscitare filium Abrah'»-!? non potest fa

ac
vobis
^ ; sed
per ^ EccIeske reddita . Congralulamur
dawus gloriam Deo : scieotes quod estis
cere Deus, nt quem praeire debuerant bona, vel
Quod et
et quod poteslis, ipsiu3, nou vestrum esse.
subsequantur quod utique et libenlius accipimus,
?
amieabiliter admonemus
vos seniper sentirein vobis
si contingal. Nescio enim quo pacto plus placehit quid aliter
ne nibilet esse, et posse incipiatis, si
subita haec nmUttio dexters Excelsi, quam si vitaB
sapitis, et vestris(quod absit) meritis yel viribus
prioris merita sulfragarentur. Dicemus nempe, quia
quidpiam horum adscribitis. Alioquin verendum, ne
s
a Domino factum est istud, et est mirabile in oculi convertatur pax vestra in perturbaiionem, et pro-
nostris {Psal. cxvn, 23), Sic Pauius ex persocutore
speritas in adversilatcm ; sic nimirum ilio juste ju-
Doclor genlium factus est sic Mattha-us de telonio ;
dicante, qui ul humilibus gratiam dare, ita et su-
vocatus, sic Ambrosius de palatio assumptus est perbis resistere consuevit : qui et non solum cum
ad cpiscopatum, iHe ad apostolatum. Sic alios
iste
saneto sanctus, se<I et cum perverso perversus, in
quam plures novimus de vita et habitu sfficulan nec tantum faciens
Psalmo legitur {rsal. xvii, 26) ;

utiliter exstitisse promotos. Denique nonoe muitoiies malum, per prophetam descri-
nacern, sed et creans
nbi superabundaverunt deiicta, videtur superabun-
bitur (fca. xlv, 7).
dare et gralia ? EPISTOLA XXX-
2. Et tu igitur. charissime, his atque hujusmodi METBNSEM (H6).
AI> AiBEHONEM PRIMICEHIUM .

exemp praecinge sicut vir lumbos taos,

ihimatus .
,
Negotium qw&dam, quod Albero urgebat, ex Det
lionas facito cieinceps vias luas, et studia tua: qua- beneplacito perficiendum ir.onet, nontamrequi-
teiius novissima tua antiqua sopiant, et delieta rem dutum, quam fructum.
Honorabili viro AtBBRONi, Dei gratia Mcteosis
Hiventutis Luse deleat vespertina correctio. T
Ecciesia» primiccrio, fratres qui in
Ciara-Valle qua-
imitari curato in honnrificando ministerium tuum.
graves Bernardi querelse in epistolis \11 et 178.
De
114) Scripta anno Christi H36. Laurentn
Scripta circa annum H26. Hic anno 1120 pace, cujus hic mevitio, lege Historiam
jecto Adalberoni; ejus nominis qnarto Mets de Leodio, Spieilegii tomo XII. pagg. 318, 319.
adverto
episcopo, subrogatus est ut lego in brevibns An- (1)6) Scripta circa annum H26. Tres
succc-
nalibus ccenobii Sancti-Vincentii M' l hujus nomirris in primiceni dignitate sibi
Paschales adjunctis, in quibns Stefhanus anm •a primum ox stirpe ducis Lovamensis, poMea
:

Aureas-Vatiis
obiisse memoratur, tertio kalendas Januarii. De eo episcopum Leodiensem, ttequo S. gidius
 .

133
EPISTOLjfi.
licunqueobsequioserviunlDeo.sRl.ite.netorationeit,. * messicrcem, tum
pro veslra, tum pro temporis op-
sunt. etsi * norh.nii.i.
Fidelem curam vestram in his quae Dei aunt, L„J?"
0l>
portunitaie «™«5«nH«.
exspeclsnda, n JL~~Jk intermittendam
neeessario _
^amolim et audieratnus et videramus sed nunc iu esse putavimus. Jam vero tunc, si et episcdpi 'vo-
;

aobis ipsi experiendo persensimus. Caeteroro

cum in luntas in eodem perstiterit, et vobis nihiiominos
his quse ituper a nobis missi fratres, veslro
quidem idipsurn aeque ut modo pfacuerit : tali
coajeclura
consilio, suggesserur.t episcopo, et vestram
benevo- Dei quoque esse consilium securius eonftdentes,
lenliam, et ipsius episcopi promptum teneamusas-
speramus non vestrae utriusque devotioni juxta quod
sensum quia lamen Dei quoque benepiacitum in
:
diffinilum erat, satis esse facturos. Arbitraraur
omnibus, et his maxime quae ad eum pertinent,
ante euim acceptum esse Deo, si quantum in nobis esl,
omnia et super omnia' necesse -esl nos et inquirere,
nemini ODeriessestuduerimus; nenon tam fructum,
et custodire idcirco ad eoniprobandora certius quid
;
quam dalum in hoc ejus negotio requtrere (quod
ipse de bac re potius velit, rem sieut inter
eoisco- absit) videamur; et prsecipue vestris tios majoribus
pum monachosque convenerat, vestra utique*indu- atque instaiHioribus occupationibus sub hujus rei .

stria medianie etordinante qualiter fieri

deberet el occasione importuuius ingerere, et molestos cum
hortante ut ceieriter, et juvante ut
honorabiiiter necesse non est, vbbis exhibere; et hoc gratum
Qeret; non quidem omittendam, sed
usque post non esse Deo, et nostris scimus moribusnon congruere.

^^SS^^^noL^,^
ueoaiensium, cap. 23:
Leodiensium,
co,
li « Successit doroino
» anno scilicet 1122, « dominus
.
"!«!
FHHap-
domino Frideri-
Po ««n B
>
succedentes.
0n._t.-i_.-.
Ad quem
-_-_-...-.:>._. -_\»
,J,_.>_>
_„-;-.__,„?.
episiolam scripserit, nnn
vero ex his
....W *.A
;t_ in
non ita
_.._ HUlUWUtlD
Bernardus hanc
n-nmn... _„.
\n promptu
UuIJIJ
j_o_:.._
est definire.
Albero primice- Veromtamen,. quantum ex serie litterarum colligere
rius ex clero. Sancti Stephani Metensis,
frate- ducis ad saoundum referenda videtur, eum scilicet,
licet,
Lovameusis Godefridi, vir summae auctoritatis et
qui pobtea ad archiepiscopatum Treverensem as-
inpocentiae, etc. Obiit hx Circumcisione, anno Do- sumptus, sanctum Virum. maxime familiarem ha-
mmi 1128. » Aiterum lego Alberonem ex primiccrio buit, ut constat ex pluribus epistolis, quas in ejus
Metensi factum archiepiscopum Treverensem
qui gratiam ad Innoconlium Romanamque curiam dire-
cutn Gerardo Sedis apostolica? legato
sanctum Nor- xit. Quin et argumentum episiola. hujus, quae
.
agit
bertum ad sedem Magdeburgensem promdvendum
de fundatione Cujusdam roonasterii, procnrante
«urayit. Sic enim habet Robertus in
Supplemento Alberone, a Stephano Metensi episcopo concepta
ad Sigibertum, ad annum H27 « Parthenopolita-
: suffragari videlur; Quod quidem npn est inlelligen-
«83 civitatis archiepiscopo defuncto, cura clerici
et dum ce coenobio ab ipso Stephaao constructo-
ullo
ciyes ejusdem urbis coram imperatore Liuthero
ad sed vel de iila Capatarum domp, quam ipso confe-
eiigendum archiepiscopxtmapud Spiram convenisseut. rente monialibus sui Ordiuis Rernardus altribuit,
nutu domini Gerardi Romanse Sedis legati, qui pos-
imposito nomine Claree-Ya.Mis, «irca ennum 1130
iea facius est papa Lucius, et Alberonis
Metensis vel de fundaiione Beili-Praii propc Lui.ge-V_.lam, a
pnmicerii, qui postea. factus «»"v^ "i
est Treverorum
' * _ i"™"~-
Mmnnm *..oY6iuru,tt ar-
_--.- * mn
ar- Folmaro comite
rounaro comtie iaeteasi constrtieti, ouam
Meteasi constructi, quam quidem
auidem
.i,iTi
f .hi^niwy.i-tmiC
1

Pr«^°f
m °.nS
U
!'
n n ^ Unl "^ ,t.
e Norbertum im >
>

p ipse Stephanus ratam habuil et coftfirmavit ut

i

fe!^_P^em ---
i'
C cooslat ex diplomate, cujus hoc initiunxTT Ego
^n.
gunt. »
T™!f
Idem Iegitur in Vita 3aneti Norberii apud Stephanus manifesto generaiioni quae nunc est et
Surium, cap. 40. Ejus nomine Bernardus scripsit futiirse, quod Folmarus comes MetensU consiruxit
epistolam 176 ad Innocentium II. Is in antiquis abbatiam mouachorum Cisterciensia ordinis ip.
merobrams frequenter subscripsisse reoeritur pro-
banno Morasme, quas vocalur Bellism-Pratum, etc.
miscue vocatus AlberO, Adelbero, cum'altero
Albe- Datam anno 1130, » quamvis in alia charta Henrici
rone archidiacono. Sic enim in qaadam r-harta episcopi Tullensis, ad ansum H35ha?c fundalio re-
Sancti Arnulfi Melensis « Ego Adelbero primice-
;
feratur, quod fortasse de Bedificiorum integra perfec-
nussubscnpsietcollaudavi, Richerus decanus, sub- lione. accipieuduiJV est. Quod spectat ad Priroieerii
scripsi, Adelbero archidiacouus, ete: anno Dom
nomen apud antiqnos usitatissimum, non uoi ofilcio
Incarn. H26. » In alia vero Saucti
Petride Monte' vel digmtati proprium fuit, sed iis tribui solitum,
scnpta anno 1127 : « Hujus vero donationis
testes qui in quocuniqne ordine prirattra locutn obtinerent.
sunt, Albero pnraicorius, Richerus
decanus, » etc. Hinc in Novella Constit. 8, saepitis repetitur, « No-
quas videsis apud Meuricium, in HistOria Episccpo-
tariorum primicerius; » et, k Primicerius fabricse, »
rum Metensium, qui.hu^c Alberonem eumdero facit I. 2, C. deFabricens, 1. H. « Primicerius
noa recie cura aitero Alherone itidem primicerio, domestko-
rum protectorum equitum, » I. 2, et 1. ult. C. de
tonradi eomitis Luxemburgensis filio, qui
hac di- Domesticis et prot. « Primicerius mensorum, »
gmta.e potiebatur ad anaum 1086, uf
apparet ex C. 1
u. t deMensor. I. 12. « Priroicerius in officio pro-
nr l pa,ns e Ua
°.
»a ft CUm
P P° 10 afi 'P-0 auctore prolalo,
• lectorum. » Praeterea apud Vegetium, lib. 2 cap
P 1S de uo a g' raus ab anD0 dunta- .., «
21, - -Primicerius
......vw. .-,- protector; » opuu
> Ammianum
apud _-_UI_i.il_El.fII
!f
xat H22,loo !r ^ .
... U-...V..W. ,
HZl, quo Alberom
't
Alberoui Lovaniensi
Lovauiensi snr.nessit
successit, ntut Manvllinnm.
Marcellinum, iib. tS «« Primi/>Brii.«
Ith. 18, P>_™ m i n ,„-,
Primtcerius Praeceptorum,
plunntum hanc dignitatem obtinuerit. Praeter Lu- Singularioruro Augustalium, Scrinionim, Deputa-
xemburgensem itaque tertium h&hemus Alberoncm, torum, Sacri cubicuii, » 1. 1, qui a "rsebit, tiroin
qui ex primicerio factus est Leodiensis episcopus Codice Theodos. e( asud Cassiod. iib H, variar.
hujus nominis secundus, anno 1135, de quo iia Sic « Primicerius legfonis » apud Ouiilelmum Ty-
-Egidius superius laudatus « His diebus, » iuquit, : rium, de Bello sacro, )ib. 2, cap 19 Sic « Primice-
i!<:um in derisum et subsannationem venisset civi- rius defensorum et cardinalis priraicerius, » apud
tas Leodiensis his qui erant in circuitu suo per
tur- Luitprandum, lib. f>, de Rebus per Europ. Sic san-
pem Alexandri depositionem votis , communibus ctus Augastinus vocat sauctum Stephsnum « primi-
pari assensu clerus et populus subrogavit sedi Leo- cefiuni martyrum, » semione2., de Tempore. Hic
diensi AJberouem. hujus nominis secnndum, primi- vero apud Bernardum, Priraicerii Metensis nomine
cenum Metensis iice.esia;, juvenem quidem aetate, inlelligilur prima canonicorum eeclesias Sancti Ste-
etc. Elegerunt euin sane columnae Ecelesiae, hac phani Metensis dignitas, cui quidem inter alias
spe maxime.quod essetde prosapiaNamurcensi, »etc praerogativas crucem ad pectus gestare concessum
Tr.s_ igilur, prteier Luxemburgensem, habemus erat, uti veste purpurea, primumque locum in choro
prunicerios Metenses ejusdem nominis sibi conliuue et capitulo tenere.
 136
S. BE8HA8DI ABBATIS GLAIlS-YAI-U-flSiS
, 35
tuiifti (148) 1 Dtinam ipse pro cujus amore fecisli,
4& BPISTOLA XXXI.
MUTBM in seternum non ofchviseatur Deus Nam nos, quau-
!

kB EOGONEK CO-.ITBM CAMPAHta! («7), tum nobis esl, miuirae prorsus ingrati, memo-
ia
TEHPLI PACTOM.
™ *»»* riam abundantise suavitaiis tnae menie retinemus,
H*»onigratulaiu r 06 *««aa>tem «**
ia '• et
promttal. opere mon.traremus. quam libenti
beneficiorvm memoriam
" et. si iiceret,
teiSes, et pauper aoimo pariter et animae providisse-
el corpori tuo
«iceuss Dei factua es es comile fuissemus Quod
hoc profeeto tibi ut jnstnm eSt,
gra- rous, si datum Tnisset, ut simul
ex" divite, w !

quia' non est, restat ut qaem

prsesentem habere
gloriiiearm.8, scientes quia
tuiamnr, et in te Deum
Excelsi. Casierum qn«c tua aon possumus, wo absente semper oremus.
hteesst muutio cexlene
nobis ila nescio qoo Dei est
sub- EPISTOLA XXXU(419).
jucunda Drewaiia
interdum quuiem *idera >e AD ABBATBH SAN-fi_--?_C-_-l- HEHBN8IS.
tracla iuoicio, ut ne
fieri posse., esse Abbaism ob dticessum et iransitum DrogonU mo-
vale&mus, sjne quo nunquam,
si

oon portamus. Quid d aiiud mona&terium, consolatur, et aa

nacrsi ad
vel>emus, aequanimiter, fateor,
antiqui amoris, el vatientiam hortatur.
possumusr.e oblivisci qui
enim. 1. Quaoio affeetu
tibi condeleam, seit llie
qus domui nostra. tam largiter con-
beneficiorum ncmiue censeri
Hugo, Theobal- auu-ndicibus, ut merito Fundato.-is
H\i) Seripta anno Cbristi iii& paucis mnotuent, lubet
SUus.erga ecclesias, roaxi- _. debeat. Ouod cum haclenas
HLCampaniaecoinitis chartam doualionis, quam ssepe
munifieentissi- B
d>
hic iosara describere
me Arremarensem et Mofemensera,
aa Albam eomes, laudato Chiffieiio. qui eam primus sua Diainba w
mus primo quidem Barrensis Clarae-Vallensi acceplam
aulographo
d»inde vero Treceusis post
decessum Odoms fratna. evulgavit, e>:

illam referre debemns :

Loauctore factum est, ut exstmcto post norm- individua: TrimtatU ineipit
unionem Trecensis et Barrensis
comitatuum ln nomine sanctm et
comites nuncuparentur, charta comitti Huqonis.
Notumsit ommbus prwsentt-
ne successores Campanue
hoc uomen Barreosis aeque ac Trecensis bvTet?u7uHs, qlod ego comes Trecensx do Deo et
cum amea locum ipsum
sineulaum usurparent,'ul noiavit
Franciscus Cln- Mariw . fratribus CUrx-Valhs, Wto
Diatriba de iltastri genere sancti Ber- oui^ocotur Clara-VaUis, cum verhnenius, agru
ffieUus in sua
•

TJifvineU, silvU ct aquis, m>nl ommno

mxhi aut
Ivonis Carnotensis epis-
nardi Ad eumdem spectat Vnde testes AcardusRemen-
argumeutum ex i?so hmme accipimus retmens. CShwfMft
Aurelianensu, mihtesmex.
« Audivimus et cognovimus,
quod Jero- 7, ItPetrus, et liobertus
rbis :

solvman p.oieeiurus militue Christi

te insum devo- Hen\lum Gaujridus Felonia datpasturas suas in
tam in boseo quammplano,
mk
', evangelicam arrepturus mihliam, qua fySVZ>e»coLrt,
adversus eum,
cumdecem miliibus secure
oui cum viginti millibus adversum
pugnatur
nos pugnatanis oc
°±
fratmm, soium capiia>.e resMuetur
tDuxisti uxorem, » eic Dcmumque ^emenda. Hcec autem omma dedi
prwsentia m
eurrit; » Etinfra :
Sciendum quoque est, quod
ita cohciudit: « Oportet
ergoutin hoc piopo-Uosic tibi
supra-u vjr* testium. suZSrum
pirmitate, co&nomme Ruus, et
vota impleas, ui
pro-ideas, qualenus ita novissima
frangas. HorsUjis
staluta naturaiia ei legitima nou
>
rZ,Tasturametusuariumpertotamterramsuam,
suspicatur Ivonem eo loci revocare
Templi proposila lege vinculi
Hugooem a nnluia
conjugalis. At cum tes- S£Sw, sHvis,pratis, InHnagwdePer-
rennHvusreitestes suntAcardus
Remensis etRo-
te Guillelmo Tvrio,
"

cui astiautautur
iii8
de BelWKsaero hb.li, cap. i
._
universi,
sumpsent
Ordo Teaiplariorum auno
_~_..J*, TH__.

exordium;
..:

Ivo autem anuo

ZrtL 3«
mei. Uem sciendum
est, quod
laudo et conceao eisdem
cco^uwc-Ls TrecerMspossidere
qucque

dumaxat «um terram et silvam

desierit, conseqnens est %Unbls libsreetquiete
1145 certo caicuio ego Josce-
inter.ioendum esse ve! de militia Hospitahnm,
quam dePrTelllias donationes confirmamus
3
statuisset; vel despiri- ri£vLtogonensU episcopus, af egoliugo comes
Hut;o Jerosol_mis profiteri annulo meo.
tnali etevanaeiica seu
temporaria quadam con.Unen- Trecensis de sigillo et
peregrinationis ad ioca sacra annum fundationis, qui non expn-
lia quam in secundae fWl <
oectat ad
iatervallo servare deberet.
jerosclvmaro iter aggressum esse
Ter siqu.desri ipsum
constat, u« recie
^r
T! H-v-v,rensis
in bis ttnnlis, idem auctor Sanctt Mar.an,
Chroj ogr.phum secuius,
refert ad

probat idem qui snpra QdlfleUus.

Pnmo qmdem
annumfcSllU,
t£Z y.m,M » ">«« Junio. Et quidem de
umum 112i, posimodum orn^s
.
d annum ver0 . cum
aonoiiis. iten, msnse co^munt q
u
«^^™^ ^
j
mihiw sese dumxiv, refragari
vero quandc Templatiorum tem
q»od anno HS5 diserte coilocat Albeneus u 1
Chro- Exordium Cisterciense,

nieo <• Eo postremum discessurus, » (si bdes

henda Petro Pithoeo,
suum Theobaldo fratris
Odonem filium
inquit Chiffleuus) comit;

exhseredi
sui Stepham Slio vendidit,
?dam a&fi P
tf ;u.Ahoqni
'nf'- teortis
s
verbis
ntenti*
anuum 1115 expnrotot
adh^nre satius vide-
vix Bernardus nrofessionem
em.-

«xcj-m duxerat mense f u "

Qriente versarelur. CUra-
sisset .
ob consaDguinitatem dlmissa,
Blia m
cn ii04) gravidam 1 eliquit,. obnique
m partibus CB
va P £ quidem ab Hugon. Cau.pani*
decima.quarta quara- vero, annc 1135, in
ampho-
iraosmarinis die mensisjunii COm v.ftS_hW-Mi Tbeobaldo ips.us
!:• .Necrologio Sancti-Claudu obusse dicatur n^- fn, nf ransia ta opitulante
vis re,
fabrici douata est ncde prum
, jlendts inlias. » "J^rf nova ;

Temph
nem istum -iium. esse ab Hugone roihtia.
l.xiioriaUonem ad Mi-
maeistro, cui Bemardus a:rex-t
annura HiB, cap. 1.
Tempii, conigilur ex GuiUelmo Tyno, Mapncusiu Annalibus, ad
d,

lib. 12, cap. 7 ap-od

quem hsc < de Fa- annum 1120. Drogo (cujus occa- ;

_acvo,
et successcrera videtur (ESsrfpU circa
epistola 34),
'

caais * cognominatur ,

eooem aue-ore,
'

IJaIii est mm epistota S3 et

iMbuisse Robertuw, qosntum ex

lib. 17; eap. i, conjieere li

N<mirum ipse Hugo Beraardo fratnbusqw

ooncesserat locum' ipsron Ctane-VaiUs onm sms
13 ' EPISTOL^l. 138
noslros omniuai dolores in corpore suo Quam
tuiit. dum est putius libi, luw iicet justie indignei
libenter tibi, si scirem, consulerem; si possem, stimulos illa repnmcre ^ententia, quam quidam san-
succurrerem : tam efficaciter ipse mihi qui omnia ctorum io sirnili ferlur causa protulisse Siqu
scit, et omnia poiest, ia cucctis meis necessitstilius
insiiganiibus eum quibusdara fratribus atque iucre
consulat et succnrral. Si fraler Drogo de sua Uiscss •

pantibus, cur suum in sui injuriam ab alia si

sior.e me consuiuisset, absit ut conseutirem si posl :
ptum Ecclesia fugitivum non requirerel « Nequa-
discessioaem ad uos divertissel, absit ut susciperem
quani,t iuquit, Ubisunquc eniw est, si bonus
><

Denique, quod solum polui, ad abbatem qui eum meus est. t

mox, sicut seis, pro eo litteras (420)

f.uscepit, nostras
Fraudulenter
3, tibi e£ ncm fideliter consulo, si
misi. Et nuuc super hoc quid tibi ultra possum
idipsum a meipso non exigo, Nam, cum ujjbs nostsr
iaeere, pater? iam vero quantum ad te periinel.
non solum reiigione professus, sed et came pn
opiime mecum novit Saactiias iua, perfectos solere quus (121), Cluniaci Hle b.vito et susceptue si
viros non solum in spe, sed et in Iribulationibus detineatur j doleo quidem, sed sil«o orans et pi s
glofiari,consolante eos Scriptura, et sio loquenle-.
ut veliat ablatum reddere, ei pro illo ut vel
Vasa liguliprcbat fornajc, ethomines justos tentatio
rectire : sin vero, servans ei vindictam qui
{Eccli.xnxn,§).luxtaestDominushisquitribulato g est juaicium injuriam patientibu s, et arguere habi
sunt corde (PsaU xxxiii, 80); et, Per multas tribular
iu a;quiule pro maasuetis terrse. Fratrem Hugonera
i iones oportei iios introire in regnum ccelorum (Act ,
de Lausanna ore tuo, et nostro spiritucommonemus
xiv, 21); et, Omnesquipievoluntviverein Christo, uon omni spiritui credere, el ne cito moveatur eeria
persecutidnetnpatiunturiUTim.nhify.Neci&circQ pro incertis deserere, scieas riiabolum soU sp
taraea iminerito his quos in anxietate positos vide-
perseverantia} insidiari, quam solam virtulum
rnus, amicis noslris compatimur; quibus uiique duni
coronari : tutiusque esse io ea vocatione qu» •

exitum igr.oramus, defectum metuimus quoaiam

:
tus est, simpkciter perscverare, quam sub sj
quidem sicul sanctis et electis tribulaiio operatur pa-
qnasi meiioris boni, id quidem qucd jam ccepit,
iientiam, patier.tia probationem probaiio spem, spes dimitiere, uec ad id quod prasumii, fortafsis
autem non coafundit (Rom. v, 3-5 ; sie danmandis et
) cere.
reprobis tribuiatio parii e contrario pusillanimitatem,
LPISTOLA XXXUI 022).
pusiilanimitas perturbationem, perturbatio despera-
AD HOGONEi! FCNTINIACiUtSSiK ABF.- OH+lt
iiouem, el illa interimit,
Planius meniem suam perscrtbii de mscei
^)
2. Ne ergo tam horreuda (quod Deus aver-
ii<ec te
Drogonis, et omuem a ss sinislr&m suspicu
iat) demergat iempeslas aquae, ne hujus tam tre-
C depellit.
raeridse abyssi absorbeat profundum, neve urgeat
Diiectissimo suo domno Uugoni abbati, ;

super te tam inexplebilis puteus os suumr sollicite Bernabdls de Clara-Valie, idem_t)U9d_sibi„

siudeat humilis prudemia tua uon vinci a malo, sed i, lu nostri prioribus litteris (123? aul ego, quan-
viacere in bono malum. Yinces autem, spem tuam lum ex vestris perpeiiditur, minus aperte sc
in Ueo fortiier figeado, et rei finem longanimiter quod voiui; aal vos aliter illas intellexisiis quaia
fxspectando. Et si quidem ille resipuerit, siveob tni dehuistis. Siquidem qua; vobis de monacJUi illius
limorem, sive ob suum laborem; bene: sin autem, susceptione eventura denuniiavi, veraL-iior ita tlmui,
bouum est tibi humiliari suh uotenii manu Dei, et «t adhuc timeo, ut scripsi. Noa tamen ad lioc illa
nequaquam velie resistere superase dispositioni; vobis prasdicere studui, quo Vel saaderern, velcon-
quiu. 44* si ex Oeo est, noo poteri. dis3olvi, Conan- sulerem; ccrte ut scriptis,
-vei censerem illum
rcvocatus; isqne idem ipse videtur, qui expulsis num abbatem, quanlum ao regente ajceterium
wuciimonialibus e nionasierio Saucti-Joaunis Lau- Nicasianum fioruerit, proi>ant viri insignes, qut ex
dunensis, monachoruai co:tum illucadduxit, quibus eo ad regularem disciplinam lonae (ate^cs propa»
cx Pripre Sancti-Nicasii Remensis in primum abba- gandam prodtere. Nam pneter Drogocpi',
lem priefectus est anno 1128,
dicetur infra ad ut Gauindus apud Sanclum-TheOderienin prope Reti
epistolam 48. Postmodum vero cardinalis et e\A- ac {>ost cura Guilielmusabbatem asaun m .

sicopus Osliensis creatus est ab Innocentio II, anno Simon apud Sauctum Nicolaum de Boseo io ^iciicesi
H36 probatnosler Acheriusinsuis ad Guibertma
(ut Lauduuensi, ad quem epistoks 88 el 8i; Arai
nolis), nouvero 1133,uthabetCiaconius; vel apud Gemblacum, vA
1134, testatur Auciarium Sembla-
Ut censet Cghellus in Italia sacra. Gesta Drogoms ceuse. Ipso vero Joraunus solitudiais studio accoi
Ordmera Carthusianum in cosnobio Moutis-Dei am-
pieicus est anno 1138. ubi se lam praeclare
g
ut in cardinalium nomeium ab laftoceutio li
his verbis : « Obiii Drogo bonaj memoriae Ostiensis cooptatus. CiBterum cun, h*c epistola scripta sit
episcopus, vir religioue ac sapientia clarus. » Et Roberto sancti Uernardi consanguineo nor.dem sibi
Necrologium Sancti-ioannis Laudunensis : < Decimo resiiruio, ut sanctus Doctor lnc asserit, ad anuum
quarto kaiendasjanuariiobiit Drogo Ostiensis episcq- Civciter 1120 relerenda est.
puset cardinalis. primusabbas nostrsecongregationis, (120)Prioresisifeliliera9fi.\cideruh< utpatetexepis-
et alathildis soror ejus. » Scripsit sermouem de Pas- tola sequente, in quaearumqua;damveiba refeiuntur.
siane Domiui, qui exslat in Bibliotheca Pairum, (121) lloberiiis ad quem epistola i,
Soliloquia quocfue edidisse notaiur in Bii»liotfceca U22) Scripu circa aunum 11.20,
Beigica manuscripta. Porro quod spectat ad Joran- •(123) Escidarunt hre litlcra»,

pATaoi.. CLXXXH,
 :

140
139 S. BERlNARDl ABBATIS GLAR^-VALLEtfSLS
jamdudum ferventis- sime Drogo. Et ante quidera iotum pulchrum, Iqi
berertji.Ji: quippe qui ipsius
eratamabile quod eernebaris; sed ego r.escio quid
1

simum desiderium novi, et ei potius, quod nunc

aliud de te supra id quod videbatn aut audiebam ex
illud adimpieverit, debeo congratulari. Sed ciira a
exeellentiori dignum veneratioue praesenseram.
familiarissimo nobis abbate ejus. el ab archiepiscopo
le,

Nunquid forte ctelestis Sponsi, cujus nunc arctius

Remensi (124), nostrie litterse ad requirendum illum
castis le Amplexibus impressisti, jam tunc
vocem
vehementer exigerenlur; ut a me, si fieri posset,
depellerem suspicionem, tales, prout scivi, audieras dieentis ad pudicissimam turturem suam
omnem
animamtuam: Tota pulchra es, amica mea; tota
dictare curavi, quibus et ipsis saUsfacerem, et vos
pulchra,absqueeoquodintrinsecuslatet?[Cantic.iv,
contra eorumdem imminentes calumnias, vobis illas
7.) Quid fecisti ? Quis boc crederet 1 Sanctum te ac
aon tacendo, pramunirem. Haecmeita inillis litteris
religiosissiraum tota civitas personabat, ita ut nihil
^ensisse vestram sag^itatem vel ex eo advertere
addi posse crederetur ex omnibus bonis et ta
posse credidi, quod in Sneillarum posuisse me me-
:
tibi

e sseeularibus ucus, monasterium tanquam

mini, si tamen eo a vobis oculo leeeretur, quo a me
velut
deserens, jam attritum Cbristi sarcina
Nam, cum denuntiatis malis quse non saeculum
scriptum luit.
observantiis disciplin* sub-
Quod collum novae rursum
immerito vobis metuebam, tandem inferrem, «
mittere noa erubescis ? In te nune, frater, veram
toec omnia pati melius ducilis, quam illum B
probamus illam esse senteutiam, qua dicitur : Cuia
mea nihil inleresi, vos videritis: » aut
amittere;
aut proprie ipsa consummatus fuerithomo, tunc incipit{Eccli. xviti,
enimipsa mea verba sunl luec,
6). iudicium ergo tuae cousummationis est
quod nunc
cum ilaque hoc in fine dixi, quid aliud vobis quam
coepisti et iu quo arbitrabaris te non compretien-
i!!a superiora tlispensatorie i,ul non dicam, simula- ;

disse, jam comprehenderas. Nemo quippe perfecins,

lorie) a me ita scripta fuisse latenter intimavi ?
quisquc
qui perfectior esse non appetit ; et in eo
Quod vero scripsislis, me per nuntium eidem
2.'
perfectiorem se probat, quo [al. quodj ad majorem
monacho de quK-renda, si ad nos divertisset, ipsius
iusinuasse; veritatem testor, tendil perfectionem.
absolutione privatim
Sed ecce, charissime, in cujus invidia mors
hoc verum non esse. Egone de noiissimo mihi mo- 2.

monachum me intravit in orbem terrarum, arcum suum tetendit,

nasterio vel jactarem, vel sperarem
et paravit illum et quia pulsus de corde luo intus
posse suscipere, quem nec vos quidem puto sine :

potesiatein amisit^foris saeviet quantum poterit. Et,

grandi scandalo posse retinere? Sed esto. Invidebam scaudahzati
alicraid de ejus ut aperlius loquar, nescis quia Pbaristei
jllura vobisetmilnattraheregesiiens,
sunt in hoc verbo quod fecisti ? Sed memento non
obtinenda absolntione machinari me posse sperabam
omnium scandalum magnopere essecurandum.juxia
-1? fingebam. Sed nunquid credendum fuit,
' >
sive
responsionem Domini dicentis Sinite illos; caici
meum consilium ipsi nuntio, quod utique
:

me hoc
xv, 14). Melius est
voluisse sunt, et duees ccecorum (Matth.
contra suum raonasteriurri excogitaveram,
quod de nosira crgu vos enint ut scandalum oriatur, quam veritas relinqua-
patefacere?Sed jam, ne
honiil. 7 in Eaeoh.). Memento, qui
uatus
credidisiis, falso vos credidisse lur iGreg.
diiectione hucusque
fuerit iu rumain et resurreciionem mulioruin [Liic.
inveniatis; pro vestra (ut video) causa, non salteni
luquoque aliis quidem tis
amplius laborandum n, 34); et non mireris, si
reque ut pro mea, imo mullo morlem. Si
bdor viise in vitam, aliis odormoitis in
mihi, et hoc uon quomodo liucusque solebam,
est intorse-
solideiur, maledicliones intentaveriut, si anathemalum
videlicel nostra unanimitas fortius
ut
dicam vobis? Ego rint s]iicula, audi Isaacpro Qui te respoudentem: 1»
sed ne penitus dissolvatur, Quid qui benedi-
aliquid credere maledixerit ttbi,sUillemaledictus;et
certe nec vobis, nec dc vobis tale
terit ttbi, benedictionibus
repleatur(Gen.xxvn, 29),
possem, quale vos sola de me suspicione divina-
Se.i eltu muro inexpugnabili
conscientia tuse cir-
comilem
cajlero noverit yestra~ Benignitas,
stis. De consi-
nostras pro Humberto litteras jam cummunitus, de intus responde, ct dic: Si
TJueobaldum (125)
_ adversum me castra,nontimebitcormeum;d
sed necdura suo milii reseiipto quidquam
,;,,,..
recepisse,
agendum sil, ,.
ga ! adversu m me prcelium, in Iwc ego sperabo
respondisse. Quid super hoc vobis
pie hominis iajuste (Psal. xxvi, y,'. Nou cuim confunderis cum sic lo-
ipsa vos melius pietas docebit, si
autem in
queris inimicis tuis in porta. Confido
exsulantis miseriam pensare uon
aegiigilis.
quod si ad primos ictus lortiter steteris,
Domino,
EPISTOLA XXXIV (126
blandimentis, ciio
et nec miuis eorum cesseris aec
5,i uaOGOSEM HONACHUM (127). et tunc vide-
conteres Satanam sub pedibus tnis :

iraiulatur ogoni, quod ad strictw oppila-

bunt rocli et laetabuntur, et omnis iniquitas
rlaturquc ,-

tia> bil ossuum.

"
j Quam '

diocrifuei imi
M,tametsi tn contextu
124) II .dulfo Vlridi . , .

i
U i' Drogo. Noinen est compositui
(125) Pontiniscencis, eui accepiw
sequenles. Hugonis abbstis
epistolam 3^ et
eraiProgo
(120) Scriptn cirra anum 1120. . .

' -"
(187) In CoIbortihO !4JQ C! l!l
l ' '
'
 :

141 BHSTOLvE. 142

-
li -EPISTOLA XXXV.
'

\
>
sacramentis coiiatiouera, in priueipio prsedicii
AD MAGlSTRUM HUGONEM PAB91TUM (128). opuseuli uelendere el astruere conati estis. In
Humberl.i cupisdam causam ei commendat, monet- qna uiique collatione, si vestrss summam sententise
gue ui in senientia quadam erronea corrigi non bene meministis, ansensui conveniat [al. con ruatj
erubescat.
ecclesiastico, vos videritis. Vestrse autem ingenuaj
Charissimo fratri et coabbati suo Hbgoni, frater
Bernardus, debiluin sincerissimie diiectioms affe-
huniilatis est non erubescere corrigi, si quid X
aiiquando aliter sapuistis. Valete.
Ctlllii.

Huniberlum istum, injuste, ut aiunt, exhaereda-

EPISTOLA XXXVI (128*)

ium, cujus nos pro Dei amore apud vestrum Comi- AD EUMDEJI.

tem causam Respondet litteris Hugonis, suadetque utab impu*

tueri suseepirnus, de vestras eoniidentes
ynanda episcopijam defunctisentenlia dcsistat.
charitate vesiro patroeinio commitlimus, per vos>
ut fideliter speramus, lerra? principi, coeli Domino Diiectissimo suo, et ciim, et modo, Dei gratia

cooperanle, reconciliandum ;
patrise, uxori, filiis, sancto abbati HuGom, frater Bernardus de Ciara-
rebus et amicis suis restituendum. Hoc autem Valle, irreverberaium sincenc diicctiouis affectum.
satagendo, et egenum de manu peecatoris liberabitis, Ad litteras vestrie dignationis,
quidem bre- licet
'

et oppressoris ipsius nihilominus saluti consuielis. viores quam cnpierim, longiores tamen quam me
nobis quoque vos non mediocriter officiosum ruerim, reseribere largius ct debui, et volui: sed
exhibebitis; sed et offieium implendo |jacificorum 4® fesiinans nuntius nou permisit. Ne tamen va-
vobis inter filios Dei sedem ii excelso collocabitis. cuus oumino recederet, pro taniis, quarum me
De csetero, epistoiam illani, quam ad me jam olim debitorem agnosco, has tantillas, quas et vix
scribere Sanctitas vestva dignata est, non me (sicut exspectavit, velocissime reddidi. Ubi primum
vosaudisseaudivi) incendio tradidisse, sed penes me breviter ac veraciter insinuo, amiquum nostrum
adhuc servare noveritis. Quid enim hoc hvpris, imo et'dilectorem, et dilectum, me
totis charitatis
furoris fuisset, opus ulile ei laudabile, ubi nihii nisi visceribus et suscipere ut catnolicum, et suscipere
quod sansa fidei, quod doctrinse saluberrimse, quod [al. venerarij ut sanetum, et amplecti ut charissi-
sedificationis spiritualis est deprehendi, temerario mum. Siquidem de integriiate fidei, credo vestrse
damuare judicio? exceplo ;
quia infer amicos contra confessioni ; famte et opinidm", de sanctitate; de
veritatem nulla Uebet esse meticulusa, cum sit affectu, quem erga vos me habere protestatus suin,
pericuiosa, palpatio, quod hoc me, fateor, raovit et propriajconscientw. Nam, quod illius sentenliss
movet, quod illam inter nos jam ante habitam de
Q 4 uie
™'& simplicitati merito, ut mibi videbatur,
Scripia auno Christi
(128) 1128, ConjicieJjam *'Pridie nonas augustiobiU Hugo Farsitus, cano-
euindem esse Hugonem Farsitum, cujus sententiam nicus regularis, qui dedit nobis libros suos tam
impu;..;.'. Beruardus in epistola 77, quue inter tra- divinae pagihse quam sascularis, a Gujus loci abbas
etatus relata est, ad Huj,.;onem Victorinum; quod fuent, iucertam, Alii apud Castrum-Teodorici
tameu noliiu asserere. praefuisse suspicantur, alii apud Valencenas.; forte
Plures invenio per tempus Hugones Farsitos.
id polius abbalise Sancti-Joannis Caniuiensis, cui anno
Dubs monachos aiierum Latiaiacsnsem, Iaudatum
: 1131 abbatem nomine Hugonem prajpositum
lego.
iu Hbro sexto delle diplumatica, pag. S83; aiterum Locum utcunque innuil epistoia aa, abbatiam'Bfe*pe
Saneti-Lueiani apud Bellovaeu^ de quo Necrologium ditioni subjectam Theobalui comitis, quem ipsius
sesto kalendas Aprilis, * Obiit Hugo Farsitus moca- Hugenis « Comitem
t appellat. Existimo eum," cui
ehus professus. > Auquiiu Historia Louveti, p.b5S ? directa prtesens epistola, esse ilium ad quem
est
Xertiuin iego Hugonem Farsitum, canouioum regu- I|ugo Melgllus per id tempus canonicus regularis e-
jaiem Sancti-Joannis-de-Viueis, laudatum ir Neero- apud Tullum-Leucornm, epislolam 3i inanuscripiam
r
loj, io Ecclesias Suessionensis. Quartum suggerit An Hugo iste in reginem abbatue Sancti-Joannis
Farsitum Abselardus in sermone de S. Joanne'iia- inscripsit « Ilugani Carnotensi raagistro venerabili. -

ptista, pag. 967, ubi Norbenum et coapbstolum ejus apud tjarnuies s"ucccssit StephaTro, qui 811^5^1128,
Farsitum memorat, forsan Hugonem Prsemonstrati eioctus palriarcha Jerosolymorum, ad quam epi-
abliatem, Ordinisqae pra.'posituin post Norbertum, siola 82 V Casterumquam non mediocris iitteralurse
cujus primu.s ac prsecipuus diseipulus fuit, sd quem
Q probat
fuerit, in primis, illa librorum supellex
epistola 253. Qualis fuerit Hugo Farsilus, insigni ecelesiaa cathedrali concL-ssa; insupei liber Sacra-
discimus harum epistolarum testimonio, iu quibus raentorumj cujus memmi! Bernardus in epistola
euui Bernardus * charissimum trairem eteoabbateru, 35: in quo iibro cum aliquid ad fidei apices non
anliquum dilectorem et dilectum a appellat, ::no et satis accuratum aamisisse reprehendatur, iaciie in-
ssauctum » fama et opinione coniestaute, sed quis ducor dc eu esse iuieiiigenduni Hugonem Vietorinum
taudem fuerit, non ila liquet, Apud doctos familiare Bernardum consuleniem de sententia cujusdam
nomen, ca^tera fere ignoia. Possevinus in Apparatu auctoris, aliier quam par esset, de Baptismo sen-
afS mat eum fuisse monaehum Sancti-Medardi lientis, quem idco suppresso nomine designarit
Suessionensis, sed mera, ut puto, conjectura L\ ' quia suura. Denique pr* manibus est liber manu-
litteris aostri Ilildefonsi Vrayet ohm accepimus, scriptus cie fthraculis beain Jlarii Suessionensis ab
Hngonem Farsitum fuisse ca"nonicum regularem eodem ra trigiula et unum^Eapita aislinetus, iu u
Saacti-Joannis-de-Vineis apud Suejsiones. ut mani- euj.us tilulo scribitur, ; Hugo tfarsitus vei
feste probanl ejusdem abbatifi Necrologia, pubii- memoriai. Hic iiber totus itiitus
i
est iu Historia
caque instrumenta, quibus ipse frequens suliscri- galiica parthenonis Suessionensis, auctore nostrg
a repcritur. In Kaleudario cathedralis ecclesia1 :
Michaele Germano.-
sanoto Ge.-vasio s<ieru b;t'C de eo habeiLT' iiipmoriA (188') Scripia anno Chriati iii*.
 ;

CEAn.fi-VALLEiSSlS 144
ftt
s. BEMARDl AtJBAi-lS

obKtnm vos essc fatemini, sollicitum, non medioeriter gratum habeo In hoc
scrupuram imwbal
«rawtam moveu* ,
H
fl
,

quam laelus
„„„„,.„„„
compendiosam „„;„„«,
quippe dum vestram erea me agnosco dignationem,
erga
libenter accipie,
•,

Deum quoque vos diligere noo dubilo. Qu:mdo

veritalis assertionem in litteris vestris
purissinuB
non enim tantiilam tantus vel nosse dignaremiui, aisi
novissimis lego : ita ut me potius sensa veotra
pene Deum
propter 1 Cum. ergo constet quod diligitie
quam vos quidpiam snaii senstsse
inteilixissB,
Deum, me propter ipsum; miror quomodo ad
et
vestrse fraterna pra-
crediderim. Deinde modestia;
saactam et unam Dei fiducia prsesuraptam petitiunculam, ne*
sumptioue consulo, quateuus epjscopum
permisistis, injnstam, ut puto, nec irrationabilem , a vobis
doctum (129), qucm quiete vivere
ne, dum nan valeu- tamen repuisus sum. Si aurum, si argentum, vei
mortuum inquietare desinatis :

magis hoc ex quodcunque hujusmodi qusesissem vere, prout de ;

tem prc se respondere reprebenditis,

veritatis fiducia. deseendere,
vobis confido, sine dubio aecepLssem (131). Sed
sharitatis inopia, quam
audiatis. Pro quid dieo, quaesissem? Nam etiam non quserecs
totam pro eo respoudentem Ecclesism
rogavi yos, iterum rogo ut ves- jam plurima veslrse largittlis beneficia snscapL
Humberlo, sicut ;

nec consilium desit, nec Hoc autem unum, quod non mei, sed Dei caasa,
irumli, cum poteritis,
nec tam rnihi, quam vobis a vobis poslulavi (138),
patrociaiuru Valete.
quod accipere non merui?
.

quid causee exstitit,

EPISTOLA XXXVII. B
10 Quid eaim ? ergonc judicatis iodignum vel mihi ad
AD THBOIWLDUH COMITEM CAMPAN.S (130). petendum, vel vobis ad prsebendum, ttt horuini
Jtiratur se in causa Humberti
justa et asqua vaten- accusato,
supremt christiano, quantolibet apud vos crimine
iem pati repuUam : monetque intuitu
Judicis misero non neget opem et
misencordiam. postquam se purgavit, faciatis rnisericordiam ? Aul
non creditis quod plene se purgaverit, quia
Laudabili principi Tbbobaldo, BEBNAatWS eorum ccrte, si
hoc in curia veslra ncn fdeit; ejusdem rursus vos in
qui in Clara-VaUesunt, servorumDei iuulUisservus,
prtesenlia recipiatis satisfactionem, et sic
vestri
sospilatem et pacem.
infirmitale vos audivi fuisse consequatur indulgentiam,
i. Quod de a«BUvi
« Anno 1152, » inquit, «
moritur comes
indicat
(189) Faiior si non is oet GuilMmus
de CampeJlis, :

Campanise Theobaldus, sexto idus januarn,

eUpud
ealsconus C*taiaunenss*. Bernardo charissimus,
ex
Pnraa
Lalioiacum sepelitur. Habuit autem huas sex.
dklisad epistolara3. cujusGuUlelmi varia Theologite burgundise ducissa ; secunda, Agnes
Catateu- fuit Mark
ouuscuia in eodice Gheuunioneusi dioecesis
Barri-Ducis comitissa ; tertia qu»dam
ducisse in
Panehrysis, iu quo
ncnsis memorantur in libro dicto

^^-ss; »ss5ss partihus remotis. Hanc posiea duxil

GuUlelmus Goea
umlta eorum {'ragmenla reierueiur. Quarla, comitissa MatbiWu
(130) Scriptt aimo 4128. Mira et magna Theo — c
in dioecesi Caruoteusi.

Adeia Fraucornm regina. » His omnihus

astipulalur
Auselmu» Gerablaccusis ad anuum 1134:
Albericus in Cbronico, ad annum 1152,
gjtatis. qui et aa.tit
« Theobaldus comes, » inquit, < Blesensis sive
Tiieobaldum quatuor babuisse fiiios hoc
ordine :
Caraotensi?, pr» cunctis prindpibus Gallise,
msgoo
« Henricum coinitem Trecemem Palatinum, lar-
hondere juBlittae eminet in Francia, religiosis mona-
,

«tate et liberalitate famosnm ;

Theobaldum, comi-
Bhis et clericis pius ac farmliaris,
Ecclesue deiensor,
Blcsensem et Carnoti Stephauum, conulem de
«aupernm a^jator, mwrennum consolaior, in com- tcin ;

seuo-
i^autus at discretus, in reis et Sancerra; et Guillelmum, arcmei)i=>eopum
mereiis negotiatorum Theobaldi epua-
lisdem ommno neosem, et postea Remensem, «
a recto deviuniibus ultoret vindex. « composuit
phium, quod Henrici comitis preeibus
elogiis celebratur ab Uugoae monacbo
Aulissiodo-
Capra-Aurea, iaucti-
spectat ad jusIiUsb niaeisler Simon, cognomento
rensi. ad annum 1136. Quod Dialnba m
Victoris Parisiensis canouicus, e<tidii
sicluni ob quem pnecipue cpmmendator_ ab noc ex manuscripto e^dice mooa-
e|iistola 3J Franciscus Cliiffletius,
Anspliiio, iilustre hsbes argunientum ex dignum certe
Ordiois Cisierciensis,
ex quibus discimus quam rigide in mouo-
stcrii Cliurilalis
ci aliis, iranscnbatur
aaod in bonorem tanti prineipis luc
machos a priucipibus iere ubivis toleratos, primus, clarui ulfique,
iu quod Transiii illecomes Theobaldus,
aut <"irte iuter primos, auimadverierit,
Ecciesiai mutris fiius, imv
pater.
ni docet
clerieis Jonjie antea inierdtxerant cauones,
Uagnus honore, poiens omis, spectmiM
ortu,
ivo Garnotensis episcopus in epistola 247.
Idem
ab sagax, verbis lueidsu, vre aecens.
Menle
'['neobaldus ab offiesis charitatis et miscricordia'. Q tmquts.
Exiguis parvus, tumidis ferits, aspa
Brnaldo Boi^-Vallis abbate mirmce pradicalur m
Slmplicibus simplex, ommbus umms
eral.
Yiia san«.ti Bcinardi, Ub, n, cap. 8: item a Gau- naraba,
fridf , itu» iv, cap. 3, quibus adde novam
epislolam Uelus puuperibus, monachis, ttgnsque
bicessanter opem, munera, tempia,
domos.
poctoris
416. Unde apparet quantum ex saucli
Obiit sexto Hujus erat servare bonos, punire nocentes
Iamil i-, riUte et documenits profecerit.
Hujus erat juste vivere, iusta Wtyu*.
Wus januarii, anno 1152, sepultusque esl, non in
Omnes virtutes in eo lucere videres,
monasterio Pontiniacensi, ut vult Jongeliuus et post
Ceriabaittque simul minfieare viruni.
eum Manricus, ad aunum 1114, cap. 2, n. 6. Vin- viavata patror^o,
ilailiu nostra gemens tanU
contium Beilovaceusem secuti ; neque in Ciaiae- jacet.
moQasteno m Sicut ee stabat ita<tU. jacendo
Vallensi, ut Brito Lusitanus; sed
Mrao dietdecimut Jam fuit altimus
uli,
Latiniacensi Ordiais sancti Ueuedicti ad
Mairouam
uiid dies.
epis- Cui beus est melwr millibus
fluvium, cujus fuil advocatus tcste Bnrnardo iiias onuiuiur, vere,
Henberio (1311 Ita codex S. Germani.
tola 230 : quod nimirum hajc abbatia ab dubto accepissem
fuis- vroui de vubis confido, sine
Caropanise comite ciror. annuin 990 instauratt
porpnyreticua !32)Uiucpaietuonessebancprinan. pro Humoerto
set, ubi tmnulus ipsius Theobaldi
.

epistolauilV e*
Sepulturaj locum sicat et Uiem tpistolam, 4ed prioremesse tempore
etiamnum visitur yeuus.
monachus in Cbrouico aperte quadiscimus Humljertipattiametsapplicu
obitus Eiinauduf-
 :

m EPISTOLR m
2. An ignoratis quis minetur : c um accepero tem- fl mirari non possuni quid impcdierit, ut lam pium
pus,egojustitiasjudicabo? (Psal. lxxiv., 3.) Quod si verbum vestrum aecdum factum consecutuui sit,
justilias, quanto migis injurias? An noa timetis 2. Et quidem in aliis principibus si quando ver-

Quod rursum scriptum cst : Quia in qua mensura bum levitalis, aut etiam falsilatis deprehendimus,
mensi fueritis, remetietur vobis 1 (Matth. vn, 2.) An nec novum, nec mirum reputamus. At vero apud
uesciiis quia quara facile vos Huraberium, lara faci- comitem Theobaldum Est et Nonnequaquam omnino
le, imo incomparabiliter facilius Deus Theobaldum patieuter audimus : cui, ut dicitur, simplicitei di-
(quod ftbsil !) exhaeredare possit ? Et quidem in t3li- cere, jurare est; el leve mendacium, grave perjurium
bus, ubi culpa tam aperta atque inexcusabilis esse imputatur. Inter plurima quippe virtutum iusignia,
videtur, quatenus nulla nisi cum justiliss periculo quaj vestram plurimum nabilitant dignilatem, et
misericordise occasio relinquatur ; etiam tunc tre- vestrum pcr orbcm clarum reddunt et celebre non«
mens et dolens vindicera vos eshibere debetis 5© •
men, prsecipue laudaturin vobis veritatis coastanlia.

magis videlicet officii compulsus nceessilate, quam Quis ergo suo vel Uortatu, vel eonsiEo tantum ro-
viadicaudi libidine. Ubi autem objectoln crimen, aut bur firoaissimi pectoris vestri enervarc teatavit?
rniuus certuro esse cognosciiur aul exrnsandum quis, inquam, veritatis in vobis tam sauctum, tam
suseipilur; boc non solum non renuere, sed et li- B exiraium, tam omnibus imitabile priocipibus propo-
bentisssirar debetis auiplecti, laitus uimirum quod situm evellere sua fraude conatus est? Fallaciier-
salva justitia, pietas vestra locum invenerii. Ecce noa veraciter vos diligit, fraudulerjter et nou fide-
hoe secundo veolrie supplico Eximietati, ut sicut liter vobis cousulit, qui tam gloriosam. de veritale
Deum vobis valtis roisereri, ita vos Humberto mi- famam vestram obnubilare sua cupiditate conteadit
sereamini : sive illa vobis proinissione dominica dum verbum quod os vestrum locutfm esi, et ver-
bi-mdiente: Beaii misericordet, quoniam ipsimiseii- bum Deo placitum, vobis dignum, pie ju=tum, ac
eordiam consequentur {Matth.\ ) 7); sive illa vos juste pium, evacuare, nescio, qua miliiia, noceudo
commioatione terrente Judicium sine miseneordia
: paupcri satagit. Obsecrovospermisericordi3.ru i>ei,

itli qui non fecerit misericordiam (Jacobi n, 13). ut earotkm vos conseqoamiai, cavete ne superbiat
Valete. impius, unde incenditm- pauper; et aoc potius agiw,
EPISTQLA XXXVIH (i33). quatenus promissioais vsssrse veritas compieatur;
AD EUaCSM. qua primum quidem domino (184) Norberto f deinde
Cnde supra. etiam nobis poilicitos estis, restiturum yos Hum*
Pio principi Theobaldo Bernarcus abbas de Cla- berti hsredilatem ejus et uxori, et filiis. Yalete^
ra-Va!le, salutem et orationes.
1 Valde timeo ne occupBlissimis auribus vestris,
C M EPISTOLA XXXIX.
.
&D KCSBKK (135).
erebris interpellationibus meis praesumptuosius me
ttiversorum causas Tiieobaldo commendai. Dtnujus
iiigereado molestus fiam. Sed quid faciam ? Si vos ui erga epi*copos, coneilu causa In ejus ctoi-
offendere timeo, wepiua ad vos scriptitando ;
quanto tate eonstitutcs hononficeet reverenter segerat,
magisDeuin, cui utique magis timoris debeo, li- hortatur.

mendum est mihi, ne cffendam non intorpeUando 1. Cum mulla raihi vestra» erga me dignaiicr.is

pro missro ? Alias autem indulgeat mihi BenigniUs indieia prasbeatis, hoc me reaxime tow vobis affectu
vestra, quia nou possum coa misereri illius missri, dilectionis astringit quod cum sciara me vestram
;

pro quo jain en ot alia vice imponunus forsiian pre- jam pro multis ausum suisse, iutecpellare Digoita-
cator accessi, Humberii videiicel meiidici et psu^e- tem, in nullo tamen repulsum me mewuii. Hine non
ris, et hoc facti de divite, quod est infelicius. iSlon imnierito factus fidealior, rursus pro cauonicis de

possum aon compati viduse c-t orphanis, sed vivo Larzieurte (136) non dubius precator aceedo. Kon
orbatis patre, quod est miserabitius. Gralias agc quicem pro ipsorum jure nune precor, ia tantura.

vobis pro gratia, quam de hae re ia ocuiis vestris quippe de vestra jusiitia e* legalitate confidens, ut

invenire merui, et quod ipsius Hurabevti pro se di- U nec hosti vestro m vestra curia piaciianii de suo

gnaater acquievistis veram suscipere defeasionera, jure timendum esse existimem: sed boc est quod
et quod falsam adversus ipsum justissime repulistis pro ipsis et eum ipsis omni, qua pos.sum, absens
aecusatiouem. iilud autem quod ad consummaadum supplicatioae deposco, et quod eis oamino esse
pieiatis opus, reddeadam uxori et iiberte ejus cognovi nccessarium, ut videiicst ad vestrae Sere-
suam hffireditatem becignissime disposueratis ; satia nitatis vultum, solito illis elementiorem siqae prom-

(133i Scripla anno Christi 1128. linilum justissime movil; sed tanto et Win pertinaci
-

(134) Aiias, domno. Viile eplstolam 56- moiiic talis medicina dcbebutu: i)e moaomach,iffi usu.

(135) Scripta anuo 1127.— lnier eastera de quibus et ritu teterrimo ndo si lubct Sirmunuum, iti noiis ad
Theobaldura soilieiiai hac npistola sanctus Rurnardus Gaufndum Vindocinensem, lib, ni, epist. 3«; Che-
iiiioreeditpro misero quodam, nomine Humberlo, smum, ad Bibiiothecam Cluniacensem st aiios Coafer
pro quo prima haec epistola scrlpta esl ante epi- Bernardi epistolam modo 376.
stolara 37; qui duello viclu9, jussu principi* et loculis (136) yanonici de Larzicurte regalares ordinis
Bt oculis mulctaius esl ut nec superesset umte
. S. Aagustini dicecesis Cataiaunen.M in decanaiu
niiser.am ulcunque vitam sustenlarei. Gravis quidem Parlensi. ubi quondam prioratus possidebatur a
poena, et qua? Bernardi animum charilatis spiritu de Patnbus societatis lesu
 : :

147 S. BEKNARDI ABBATIS CLAK.K-VALLENSIS 148

piiorem indulgeaiisaccessum, quatenus vicini eorum flcomptaiimini, allerum ia eo revereumini : quonui-

reSgioii debitam discant exbibere revereniiam, cum latenus id ei nega>-e possitis, propler quo-> vos cum
vos eis bcnevoium esse cognoverint : et si quis forte tapto iabore de longe requirere curavit. Ctaque etsi

militum seu minisirornm vestrorum res iilorum non propler ipsum, ccrte progter os ei sui cu .

injuste contingere, autquietem, quam inDeohabere quia quanium ?os ilii sua paupertas. tantum, imo
defcenl, infestare in aliquo teotaverit; pro certo se amplius, voLis iilam necessarium facit sua seque
sciai vestram sibi ob hanc rero graliam gravissime Denique de multis quos eadam de causa
religiositas,

turum infensam, jam ad vos misirmis, nr.ilum fuisse recolimus, de

2. Item aliud csl quod supplex exoro. Nuper iorte quo magis Deo plaeere sciamus, quam si huic bene-
per Barrum transeunti occurrit mihi mulier satis feceritis. Vaiete.

miseranda ; anima quippe ejus in amarilu'iine erat EPISTOLA XLI (140).

et mea super suis doloribus commovit viscera, AD EIJMDEM.

satisque egit suis precibus ac lacrymis, quatenus Senem religiosum comtnendat.
pro ipsa apud vos iotercedere deberem. Ipsa esi Timeo vos gravari iu tam crebis scriptitationibus
hominis quem dudum nostris: sed in hanc imnortunitatem urget me Christi
uxor Belini illius vestri, in

multa 8 chraritas, et atnicorum neeessitas. Hunc itaque et

juxta malum quod ipse commiserat, et gravia
senem, ut vide-lis, ei de domo, ut nos scimus, reii-
reddidislis. Faciie cum ea misericordiam, ut et vos
giosa ad vos missum non remitti vacuum supplida-
Deum eam inveniatis.
raus el Lnsurper ui. vestris litleris ad avunci
'

qu i n tepi, loquar adhuc cum domino :

vestrum regem (141) itnrum munire dignemini,

meo. In manu Barrensi3 prseposiii dtidum facio

duelio, qui viciui fui:, statitn ex vestra jussione rogamus. Yellem omnes servos IJei. si flei i
p s

amisit. Insuper quoque, quasi parva hsec vestros fieri debitores, qui pro mammona iniqui
ocuios
quandoque vos reciperent in aeterna taberna
mala essont, quod et victus, et oculis ornalus fuerai,

a minislris vestris, sicut ipse con- Valete.

res ei omnes siise

sunl. Justum sst, si vobis placet, EPBTOLA XLII

At> HENP.ICDM SENONEKSEM AllCH!EMSCOr-lM.
ate restiluatur, unde rr.isera ejus
Bcec epistt '

- <a^ tumen et lo-

ntcunque sustentari. Sed et ejus
vita possit fiiiis

imputari
. m ,.,,.,, buiur; le sua subt/u>tam ad
entibus patris iniquitas non debet tomumse> !atutremitanus,cum
quominus paicrna, si qua sunt, ha?reditenl adificia. .
iitulo. De Uorihui ei uffide epUcoi <rum
epistola 42 ;eu ir- h '»»n wnr
4. In fme voiumus vos sanctos episcopos, qui pro
•
,

con-
< \em ar,
his quae ad Deum pertinent, in vestra civitale
EPISTOLA XI. 111 (U2).
irunt, onmi habere acceptione dignos Sed et
EUMBKM BKNaiCCM
At'
li vos vestramquc civiiateru lantf
it pro liberiaie teclMm Volismepsis
bratione COi i
;
- honorare, per om- nostra benigna susceptw pmtbet
Prioris precis
[u intum in vo';is a
s;. devotus ei obediens p:o deto-
erandi iiduci&ui. Pra>mi»sa
.
ampliora sj iia

slatis; roboi onfirmare bona quaeque ab xperta benevo-

larum graliarum :>c','
,

nssa mreiis, Nostrum quoque ac ,,iterum nu<»^ petere quod iterandis gr

uariter e piscopum td est Lingonensem, ine debitorem: quatenus
seeund" faciat
adantiori, ul decet, honore guscipiatis; et de
Molismensi Kcclesiae (143) h^saro ecclesiam, prfl

casamento (138) quod lenetis. bominium \al. homa-

se ve.^tram ?erenii::'em quoquo modc obnub tsse
gium] quod debetis, reverenter ei ei humilitei offo-
dolebat, eadem libertale lenere concedatis, qua pr;e-
ratis. Valete.
decessorum veslrorum temporibus eam certum esi

o-J EPISTOLA XL (139). >se. \' a I r i

•

AD EUMDEM. EPISTOLiS XLIV 144).

Pauperem religiosum TkeobiUdum eommendat. ) AO ECMDEM.
Duo vobis eonimendamus in homine isto uuem Vndt supra.
certe quaatum prwsumamdc eestrabe-
videtis. paupertatem et religionem, ut s uni uon
r
Videtis

(137) Trecensis ineunle anno U2S celebrati.de (143) Monaslerium Ordinis S Benedicti dic
Lhigonensis. auctorenfl ddbuit Robertum s o
quo in notis ad epistolam 2t, ad MatlhaeuHi legatum,
ajus hic mi' tio. qui primus itidem Cistei ii abbas. Unde
m
1

i.

sinm causatn sffipe aail Bernardus epistoli: 44 el

18 Casamentum, feudumquoda casa dominica
peudet. 60. Vide epistolam 80 Petrus CeMensis in libri vii
epistolftU ad Molismensss: U I
l
i '

(139) Scripta oirca annum ti2"i

• ' '

Scripla circa etimdem annum. smensis piena plumis. el bene pennata «juo> el
l

regem, qui
(141) Henricum 1 scihcet Anglurum
quales de uiero duo fetus podu/it duni se c He- m
Erusldo In libro
avuncjdus erat. ipsie jjuiu Ctsterciense orgioalio (f*rmme piiliult\;tr
Theohaldi se-
agiturcie ecclesia SenoiBa ut in cpistola
secundo rJe Viia Bernarai, sub finem, el Roherlo tii?

de Uonte sd annum !t5l, niniirum quodTheobaWus

(juenlT tiuwolun Priomius di a?c»sii Senonen<;i= in
Uecauntti Curlini.icensi.
Ircm habueril Ailelam, GuiHelmi Conqutesiorts
(144) Scriptadrca annum 1129.
i. ftenrici sororem.
(!i2) Scripta circa anaum 1123
 I i'.) EWSTOL/E. !50

ncvoletitia. : ut hcl crebra impetralio prcees finial. « l, Rex cueli et terrfe regnum vobis in terra dona-
et toiies cxauditns, rursura accedere precator inv vit, donaturus et in «vio, si id quod accepislis, juste
portunus non verear. Magua quidem pr;esumptic: et sapienier administrare siudueritis. lioc est quod
sed fion meretur iadignationem, qnoniarn de c.bari- vobis optamus, et pro vobis oramus ,ut et hic fide-
tate, nou de lemeiitate dcseendit. Meruinit, uisi !
;
irr, pi dlic feliciter regnetis. CaHerum vosquon im
fallcr, iifi vestra Pateruitas, quod duduin Treci> conciiio eisdem oostris pro vobis oralionibus rquas,
quetcias uaiversas, qaas pru Ecelesia Senoina ad- si recolitis, oiim lam humiliter requisistis) modo
versus Moiismenses mooachos ante iiabueralis, pro tam acnter repugnatis '"'
Qua enim jam fiducia ma-
amore Dei et nostro penitus omisistis, Et ecce iidera nus pro vobis levare praesuraimtis ad Sponsum Kc
monacbi conqueruutur, quod nescio quas novas, el, clesia*. quam ita, et sine causa ;ut putamus), ausu
ul ipsi aiunt, indebitas vobis cousuetudines in proe- Grayem siquidem adversum
inconsullo contristatis ?
dicta Ecciesia vindicetis. Obsecro ergo et ipsas di- vos apud eumdem Sponsum et Dominum suum que-
mitti, cnnfidens me, ne hac quidem vice passurum rimoniam deponil, dum quem accoperat defensorem»
repulsam; ut qui jam de majoribus merui non re- sustinet oppngnatorem. Atteriditis jam cui ex hoc
pelli, iu obtinendis minoribus non confundar Va- infensum vos reddilis" Non ulique episcopo Pari-
lete (145). B siensi (148), sed Domino paradisi; el quidem terri-

EPISTOLA. XLV (146). bili, et ei qui aulert spiritum principum I Psal. i.xxv,
AD Ll'DOYia;U UKGEil FRANCOUUM (147) 12, 13). Ipse qmppe est qui ad episcopos dicit : Qm
Cistereienses Ludovicum regeia, Parisiensi epis- vos spernit, me spernit (Luc. x, 16),
cZpo infestum ac injurium, graviter oc lib, rere- 2. Hsec ita vobis et prc vobis aiidacter quidem,
darguunt, causam illius apud pontificem Roma- monentes et ro-
sed amanter inlimare puravimus :

num aeturi, si rex amale ca.'ptis non destiterit.

gautes per iliam invicem amicitiam nostram et fra-
Eximio regi Francorum Ludovico, Stephanus ab- vos satis diguanter sociaslis, sed
ternitatem, ciii
bas Cislerciensis, totusque conventus abbatum el nunc ipsam graviter laesistis, quatenus a tanto .n.ilo
fratrum Cistcreionsium, s aiutem , sospitatom, et^pa_- citius di sistatis. Alioquiu si no.n meremur exaudiri,
cem iu P.ii ri sto Jes u sed contemnilur, et nos fratres, et amici vestri, ct

(148) Hic manuscripti codices repetunt episto- meliorem frugero conversiiSj ea qua: essent optimi
iam 15. pastoris munera diligenter explerel eadem e:

(146) Scripta anno Chrisii 1127. ejusdcm principis indignationem incurri! etc. Sed
(147) Cognomenlo Cvassum. qnse ista reformatio, » inquit. < fuit, qua3 adeo di-
(148) Stephano, qui ab anno 1124
acl annuni 1144 splicere 'poluerit regi ehrisliamssirao? llla scilicet,
jparisieiiscm Ecclesiam rexit, alius a Stepiiano de « quod episcopi assueti prius, relicta e.celesia, cnria;
Garlandadapifero. Causahujus infeslalionis seeessus **
regis assisterc, militiam sectari, jam sese ad ecc'
Stepbani a curia, Ecctesia^ libertas. Eadera fortuaa, siam e curia aique miiitia avocassent, atque etiam
easdem fere ob eausas, uontigit Henrico Senonensi, subditos sibi clericos pariter revocasseni LSrat horutn
c\ epistola 49. Ilis litteris uon ilexusest Regis ani- haud exiguus numerus in palatio Res s militantium, ;

mus, ciijus fiiium Phiiippum, jam regem designatum, nec in ipsa paktina [antum, sed et in castrensi mi-
oh id morte a Deo mulctatum feruut. Mirnm est eo litia merenlium. Quod deplorat idero sanctus Ber-
iuo proceres ei episcopos ue iinpodienda i.udo- uarduscun in pluribus locis, tum prascrlim, quod
'.':'.
Jiuiioris stiJcesstone cogitasse, leste Orderico, a.d rem spectat, in eplstola ad Sngerrum abbatem
in libro s.m. jiag H9i> sqq Mira in sanctis viris Parisiensern, etc Iluc usque Barcnius. Sed <
dicendi libertas, intrcpidus justitia; zeius, quo pro torise apud auctor s liius aeatis alto silentio se-
episcopi delensione adversus regem humiles muni- pultae ex veterlbus ctiam iustrunienlis uonDihil lucis
chi insurgerc non verentur. Sed qualis fuerit Lu.io- afferamus, iubet ctijusdam familiaris ad ipsum Sfe-
vico Stephani Parisiensis episeopi inseetandi raiio, phanum Parisiensem epistolam, qosm nostcr Ache-
(• antiqida monumentis non ita facile est divinao;.
rius Spicilegii tomo tertio evnlgavUi proferrein me-
Rem utcimque lieruardus insintia! i« sirniii eausa dium, ctijus fcwc verba sunt
Henrici an opi Spiiouensis, epist. 49, ad Quamvis ! '.
nitat
'
•. '

r > i u m xikilad-
Houc i papam: » Rex, » inquii, non lam episeo-
.

: : . :
•-
;u m pis opis justitiie persequilur zelum 1 :•
'

i
-. .'
in :;. '
'

Quod amplius declarans ait « Oui .imc- in habild .:,... i

; Uitueriao) ii I i is

fiie s fi 'V iri - cnor sunt sulilimes ju it.i I

.... :
:,• <jt >" 0; 'bU!Ci ,', -

''
iidi ' |;jii fainiliares ; moiio Lniiiiici facti un i
; u a .
'il«n permitl
dignf' suo sscerdolie conversaiHes, et per onmiJt [msevdcriiiaminfiraontsrteLiv
lionoriii ministeriuni suuin £ 'line Baromus Beati ;
perseci mern palii ntu
ad ?u:iui!i i _£" lotum latius e^pii^a; his verbis '.
,. .,:,.: ,. .,'
;• ":
,., : . ; '

:.:'
,

j
r:i iisis
Profeceraiit siquitlem
Cisterciensium moiiacbonim exemplo, atque
Seno- episcopi prcviucia: ,,,-,,

,
,.miigeruvt
. .,..
.
•

,;: Uibusdh
:
.
I tlt

verbis litterisque sancii Bernardi, pnficipue vero ,,,;,,, ;;. vegim :, .

.
, . .
i

ijuem riiximus Piu'iii:-iisis episeopus atque Parisiensis pr "•, .;.,,. u •-.

hbrasdcderunl,e.t hvc toiu n •

abbas Sancli-Dionysii Sugerius, qui monasterium illud rumrerumabstulemni elmeiparen e-,amiciregi

monusfica penitusdi^eipiiinsoluium, (ibnlaregularis etregincevineusmeaserstirpm
obscrvanii»'" arcte, constrinxeral ; qno nomine ipsi dedemvt, et koc lolum' de*aw cl am
librds
sanctus Bernardus cougaud^us, grntiilaloriam ad nirn n iinoG.sucn
•':
-

«im dedit epislolam -

(niinirum e^isi 78) .Qnorl ratimeperactvn >st Oeouereuobisetm ' ,>c :"-
varc ctiame! if>se metropolitanus Senunerisis srciti- te,meoi>;itia,(jti wurtqueavuserii/i, ; -alin m
episcopus Henriens :p'jue admoiiilus lilteris san uonvereot mi M$$iueuierervtM{h» mmrumictupe-
Bernsrrli <ep. 49.) et quidem prolixioribus, ad raiwnepai erti <• epturutnarbitror. I'rn : )•« n ? os ,
 :. » ,
.

152
g. ABBMAXDl ABMTIS £L&f*iS-?ALLBNStS
offert, si tamen prius <quod qmdem
quoiidt8 oramus pro vobis et 813s vestris et re- a s& ad JtisUtiam
iiowtis parvitalem nostram, in eadem ipsa justida videiur eagere) res ei su® inju-
geo ex hee jarn
*,

ste aWatffi resiiiuantur (150) : ejus interim

petttioni
et
qalfous valuerii, non posse deesse Eeclesise Dei,
venerabili videlieet palri et awieo no- differeado supersedimus. ElsiquidemPeoiaspirante
Hunisiroejus,
placuerit vobis n.03tris precibus surera inclinare,
sifo episeopo Parisieasi : qui ncstram adversus vos imo
fcara3iiasem Interpcllans, nostras pra se ad domi- nostro consilio studioque pacem eum episcopo,

sium Papam jure fraternitatis (149) litleras requi- cum Deo reformare ; parati suraus hujas rei gralia
Yeru.ro uos Justara duceates his prins littero fatigarl usque ad vos, quocunqt.c vobis pkcuerU :
eouvenire, prjesertim quia siu autem, nos amieum audire, et Del s&cerdoti obe»
srn Kxeellenuam.
dire nseesse est, Valete,
idam episeopas pejr rnanam ornnium Religiosorum
Obscure intelligttur ex epistola quadam Gaufridi
sonsilio satis abundaresenUrein,parvitas mea Pater-
Carionensis, qtse exsUt Spkilegii tomo ui, pag, 260,
i vestrmconsuleret, ut dominum Senonentem
ar-
i

in qua scribit sanctum Bernardnm fuisse

electum ad
tMtpUcopumeiccepiscopos veslrosprecibus vesiris et
A-um vesirormti votis allieiatis, et adjustitiae ves~ pacem cum Stephano Parisiensi et Stephano de Gar-
iqyravaiionem,ui inepiscopatibus suis adivinis tanda componeudam. Quod ulteriss ad Ludovicum
spectat, quem sanetus Bernardus ad
Iloaorium scri-
mt, moduomnibusimpeirare non differalis, ut
csiiUa: participe: vobis contra omnes suboe- bens epist. 4«, alierum Herodera appeilat ; atemona
dtera
rrfavi ihdueemefueritRomamnobiscum
veniant. g certe dignum est, quania reli^ioneel pcenitentwuteral
clauserit extremum, anno sciliflet 1137 % «Qut
Sx aac epistola tria eolligioius nolatu digas ta ejus Vtta,
'ia coasilio providus, sicqutt Sugerius
prlrac, nonsolum episeopum, sed et faroiliares iisque anima» suffi Ijefi
« slbii^ai eonsuieus, et mise-atus
©oiijunetos, boms orrraibus a rege spoliatos ; seeundo, de-
par-secuuoois procelhm iusti^antibus quibusdam claccns, frequenti confessionts et oralioms sibi
per-
voiione providebai, hoc uoumtoto animi affeetu
sis excitatam ; tertio, libertatem ecciesiaslicam
oplans, apud saoctos martyresproteelores suosJ
Dto-
a rege -ytelaiam. Qtwe quidem omniamihi faciie par- quomodocunque deferrt,
uysium sociosque ejus, se
iotam hujus mali lernam a quibusdam cle-
et aate sacfaitssima eorum corpora, ragnt et eoropce
Mpetendata, qus cura pro regi* arbitrio ecele-
impons eut, experireo- deposiiione, coronam pro corona, pro rcgaltbus m«
Vtasiicis perscnia exaciiooos
siguibus et imperialibus ornamentis huuulem
beati
turque Stephatiura adversantem', rtgis aoiiauui sd-
Benedicti habiium commulando, mouasticum
ordt-
versus ilmm psssime irrilantes, iu imaorum omniura
dksrimeti aduuxariBt, inis? ctlam in rpsius neceui nem pronte». » i Videant, » inquii optime cardtualif
pauperla-
soaspirarint, m
patet ex alia epistola (Spieilegii tomo Saronius ad annura 1136, « qui mouasiiea;
ti derogant ; quomodo non solum
archiepiscopi, sed et
jh{ pag, 182, episi. 37;ad Stepbanum seripta. Dnde
regestransitoriae vitara «temam prteferentes, ad
;&&iura esi, ut eliam Toso io regis gratiam bpnaquc
ipst
securissimam monastie» ordinis tutelam n.ufugiunt. »
omiue restituio, Thomas Saneu-Victoris Pansiensis i'o,mes-
Addit vero Sngerius, regem facta peccaiorum
Prior pwSstius causse defensione postmodum oeeu» corpon Jo-
videre est epist. 158 sqq. At quodcuuque « sione, « inopinate se levasse, obviamquo
btterit, nt inquu,
msjus tragocdis serniiurium fuerit, Stepna-
w miai etisse, ac devotissime aclitisse Uta, »
Unksm
nus armis spiritualibus utens, regis terram inter- videndbus cunciis, tam derieis quam laicts, rcgem.
admmi.
tlicto supposuil ; ejusque iudignatioaem decljnans,
exiens regnum deponit, peccaudo regnum
invesUt,hcele-
ad Henrieuiu Sononensem, Jum ambo ad capitulum stra338 eonfitelur, filiura suumannulo
fide obligai.
slara Det, pauperes et orphanos iueri
ISsterciense coufugieBies, fratermtatts jure, qua tum paupr--
Ipsi. tum etiara rex Cistercio se sociaverant, litterns Ubi etiam aurum et argentum ei ecclesus. et
ribus et egenis pro amore Dei distribuens,
nec ema-
ad Itecteudum regis animum a Patribus impctrarunt
mydibus, nec regiis indumentis usque ad
caraisiarr;.
qu»s lBma»dus cum Hugono Pontiniaeeusi, multis-
pepcrat » Mirandum saue m tanto rege
cxempiuro!
qus aliis pnelatis, Ludovico supplex ofierens, repul- oancU-Uic
Oterumdedonis pretiosissimis EccIssik
a*m iiadigne passusest,, <. Episcopob, «ioquit ^mi-
nysiiab ipso attributi3 videsis apud eumdem
auetoreni
4iu» iti Lndoy. « depreac.es a genibus sijis repulit qui in socteiaterr.
.LuiLoTieus t «ni impcenttentiaj Bernardus abbas tram (149) Pratres quippe censebantur
snffragiorum admissi erant. Ha Casae-Dei
mouaeKi
«^festem vir.dicem inslare, denuntiasse fertur. » meptstoia 308
A<Widis«e vero Bemardura Gaufridas, Vit« S. Ber- Ludovicura Juniorem fratrem vocaut
ex co Gaguicus Historise inter Chesnianas tomo tv, .
rtaroi libro iv, cap. 2, et resUiuendi,
<150) Nimirura exspoliaii pnus suct
Fr»n.c libro vi memorat : « llsec, inquit, tua, rex, GraUaor.
aertiaacia Siii iuteritu mulctabiwr. » Cujus vaticiuit
quam ad eausam voo&adL Vide Canones s.
Causa 3, q. 1, ubi ait Caius papa : v Epi -
•veritas iu Philippi nece iufelioi probata est Tanta
coliectos,
scopis sms rebus exspohatis, vel a
proprus sedAus
diceiidi libertaie a proposito princeps aliquanto di- legibus stmt re -
lionorii papse lilteras, quibus ioterdictum ejeclts, omr.ia qu* eis atiata sunt,
moius ad nu l-
sohetiatur, ammumrefricans, male ccepta ardentius dmtearanda quia pnusquam hoc fuent factum,
:

erunen eisobjici potest » Ibidera loannes |«p?

:

proseeutas esl. Ouod Bernardus impalieuiet fereus, !um eo

<am suo, quant Gaufridi Carnoteasis nomiue lilteras
Redimegranda sunt oronia exsophatts. et tn .
.

revocauda. .. anle
loco, unde abscessarant, fumliius
ad Honoriuna \aslse qucrimonias pleoasdedit (epist. ad synodum yocattenem
accusationem, aut regularem
4&, 47.) Tandcm vero tam peritnax laiuque eonci- Gapiuih ro
tata dissensio fmemaccepi^e videtur in conciho Tre-
eorum, » eic Vide tbidcm plma; item
spol Unde et Goi-
eensi, anno 1128, vel certe non multo post, tpsius Deeretal Gregor tii. de P»estit.
lla acntat
fridus Vindocin. epislola ad Ivonem
.

Honorii auetorisate qua de re Benrardus graUas re- >uste possessa, et u-

« Cum de re nost<-a a nobis diu et
i

* « HinC enim
iuiit, sd eum denuo scribens, epist. 49 mvestttt taeri-
imjuti, « gravibus conlumehis ei- iujuriis opis-
(usleablata lecundum sacros caoones
postea denobis ccnquciuntur quod jusms
copi Parisi r nsis eonstanlia pulsataest, scd aon quas- ratw. si
faciendum judicavent, oan
satarquia Domintts supposuitmanumsuam, euin vcs- ludex q»od divina lex
ad RtnttUuni
tram opposuil, » Porro hunc Stepbarsum Pansiensem, recusimu»,» Yide eumdem, epiaola
Sernardo,
aittea cancellarittm, dislinclum esse a StepUano de
Sancloocrwm episcopum, ubi eiism.eum
testalur lagibua apcstoBe» Ecclest* prohibtmm,
GarUiid* daptfero, de quo iu Aunaltbus T«ulfi, di- ad judtomm.
« ne quihbet exspoUatus voceiur
scrie probal Chesmus in aotis ad Abwlardum, nec
 ;; :

153 EPISTOLjE. 154

54 EPISTOLAXtVI(JSJ). ^ personis. fiegenj super gravi injuria per noaipsos
A» DQMJJIOK PAPAM KONOBSLII I}. humililer, ut dcbuimas, conveni»niis ; uJ. episeopo,
Vnde supra.— Conqueruntur apud Pontificem, ni! quideai tale meriio, sua quae tulerai, restitueret,
<iuod reia.eatione interdicti subreptilie obtenta,
rogavim,us ; nec impotravimus. Sentiens tandem nos
Hea Gallias jam pridem yronus ad pacem, fac-
sit obstbuitior*
ad arnaa Ecciesia» pro Kcclesia velle confugere, ti-
tnt
Summo Pontifks Honobio, pauperum Christi ab muit, annultque sese omnia redditurura. Sed in ea-

bates, Hugo de Pontiaiaes, et Bernariujs de Glara* dem forte hora supen/emeniibua litterls vestris,

Valle, quidquid p otest peecaiorBin oratio. quibus ejus terrara. ab interdicto absolvi prasccpistis,
Lacrymabilem episcoporum, imo lotius Kcclesias male so malo eonforiatus, quod bsne promiserat,

puerimoniam, nes quoque ejus fslii, si taniea digni, minime «xseeutus est. Die tamett nominiia, qtia i<\
dissimuiare non possumus. Quje vidiiaus loquimur, se rursum promisit exsecuturum, ejus non conspe-

Magna siquitiem nos necessitas de clausiris ad pu- clui praisemanies, sustinuiinuspacem, ei nou veoit

blicum trasit; nbi eiquod ioquimur vidimus. Tristes qusesivimus bona, et eeco turbatio. Hoc denique

vidimus, tristes ei loquimur: iionorem litteris §3 vesins iacium esi, ul male ablata pejus
Ecdesiae
Honorii lempore noa nainimo lasum. Jam fiegis (]>> ™ leneantai', et reliqua passiir. in dies rapiantur, eo
utique seeure, quo impune iiia retineniur. Soiuta
xerai iram humilitas, vei potius coustantia episeo
porum ; cum acce a sunsiao Ponlifice sunsma super- nempa an veslrum iroperium episcopi justo (ut pu-
vcniens auctoritas, heu! dejecli constantiam, super- tamus) iuierdieto, aestroque quod parahamuseiquo

biam Seimus quWem id a vobis per

statuil (152).
sperabamus paeesrs coaseqtii, vestro «que timore
mendacium fuisse subreptum (quod ex vesiris litte- suspenso, faeti interim sumus opprobriuw viciuis

ris paiam daiur adverti), ut everti tam justum iam-

nostris: quousque? vestrse videril pietatis compassio.

que uecessarium interdictum juberelis. Sed nunquid EPISTOLA XLVIH (154). /tiO
AD liAiMBaJCUSi CANC£U.AnJUM, SJXDE SilpHA, BT
nou vel tandem depreheuso mendacio, mentitara se
CGOTRA OBTRECTXTOIIES.
senliel iniquiias sibi, et non tantse uiique majestati ?
Bernardus querelias in sefactas diluit, stsolitudtnis
Estauteraquod miramur. quanam ratione judica-
silentiiqua facultalem precatur.
tuni sit de parte, adjudieaiurn abaeuli. Quod quidem
Viro iilustri HAii-SRico, satsctie Romana? sedis ea.iv-
non teooeraria prsesumptione repreheadimus, sed
celhrio, frater Berna.rev(js abbas diclus Claraa-Val»
liliali amore paterno eordi suggerimus, qaatum ex
iis, saluiem, et non in via.
hoc el supsrbU impius, ei incenditur pauper. Cele-
i- niiamne pauaen es tnopi veruas odium pant,
rum quandiu illumpati, auaniumve huic compali
r j» , . -I - , .j. \?
, , . ,
L .,. w et ne ipsa quidem tniseria
,
aechnare mvidiam pciesfi
debeatis; non est nostrum prsscribere vobis: vos
Querar, an giorier, quod fectus sum ei ipse inimi-
vesira hiuc potius, dakissirae Pater, viscsra consu-
cus vera diceus? Vera dicens, au recta agens?Sed
lite. Valele.
hoc viderint fratres vestri, qui conira legem maie-
EPISTOLA XLVII (163).
diount surdo [Levii, xtx, 44), et inalediciura pro»
AaZUlHDGMBXfEBSOmACAUFIiJDiCARNOTEKSISmsCOPI.
pbelicum non verenies, dicunt bonum malum, ei
Exponit Pontifici causam episcqpi Parisiensis a rege
Ludovico iniijue opprsssi, gtii interdicto ab epis-
malum bovum {hai. v, ip). Quid in me, o boni viri,

eepi Gallicanis cemputsus restituiiomm promi- displicuit fraieniiiaii vesti';e (1B5) ? Utrumne quoi
serat, sed ubsolulione ab llonono obteuta contu- aqiid CatsJaunum amGtusesta viiiicaiione sibicrediia
mador factus non prcesutit, iiOmo usiquequaque diffamatus, quia in ccelesia Vir-
Tristissima; hislorise seriem vobis ei causam re- duneusicui pr«fo«rai,dissipassetbonadomiai suiVAn
plicare superflusan est ; «jua jain quippe Paternitaiis qnod in urbe Cameracensi inonasterii sui manifestus
yestrae viseara, scribente religioso Farisiensi epi- destructor Fulberius cedere compuisus est Parvico,
scopo, commota esse non ambigo. Ne iamsn fratrj omnium testimonio fidelis est servus et prudens ?
qui
et eoepiseopo etiam nostrum deesset testimoniura ; An certe qnod Lsuduai de prostibuio Veneris suuia
quse vidi ego et audivi, necessarium daxi breviter " Deo sanctuarium restitulura est (136) Propter quod '

intiiOare. Accepta siquideni tam uiodesta prsedlcti horuin ine, aon dico, lapidatis. sed laoeratis, ut mi-
episcopi qisertmoaia, Seuoneaais dioecesis universi dus aliquid recipiam a Bommo meo ? [Joan, x, 32.)
episeopi una cum veiierabili nieiropoliiauo uosiro Rt hoc reerito atque cum omnj jjioria responderern,
adscitis etiam nobiscura quibusdam aiiis relig iosis si qnid in eis meuni cognoscerem, Nuoc autens ut»

(154) Senpta annoChrisli 1127. Pelrus abbas tam dotniaum Pspam, quam Fraires ex
(15*,) Reiaxando sciiieet imerdietum, quod a ci»m- more visiias3e perlahilur; ei initio «ujus episuoias
proyinelaiibus apiscopis in terram Regis iiiatum fue- Fratres vestri, roeudose quibusdsm nouri, et apud
rat ob infesiatioaera epi3copi Parisiansis, ex episiola Wiliclmum Tyrenisrn in Sibro xitt, cap, 15. «Fraires
sequente. vero lara episeopi, qaam preshyteri ei diaconi car-
(t53)Scripta anno Christi 119.7. dina!es,j ete. Confer tibrum de Coaversione ad C«e-
(154) Scripia circa annurc 113u. ricos, inira tomo IV.
(\6a) Ita eonstaccer omnes seripti, aia fei>eomnes (i5G) Tribusde rebns apad Haimericuna Iiro ep;*- m
ei recte uma cardinaies oiim aijsolute dicehantur loia purgat sesp Bernardus. Primeqitidera, de Hen-
Fralre^ ia libro 3ecundo de Vita S, Bernardi, n. 43 rici Virdunensis spiscopi depositioue de<}ua agitur •

et io Ghror ico Andrensi, SpicJlegii ioav> IX. asg,4Sl. aputj Laureivtiura d» Leodio, in Jfctoria Virdunenst
 166
155 S. BERNARDl ABBATlS GLAKiE-VALLENSlS
amicis displicuit; fateor, et mihi. Olinam non
is-
meis, cur
qukl judidor ego de faclis alienis? aut si £
semadUla, ulinam non iremad similia. Utinam et
juste alque
Miquam de malis? cum cuncia hasc

faisse nulla hnprudentia dubitare cuper non issem, ubi vidissem adyersum iicclesiam
prseclare gesta
auctoritate violentam ar-
utrum- apostolica (proh dolor!)
nulla negare impudentia possit. Eligite nunc
inar; tyrannidem. quasi non satis per se insanisset.
iibet: aul negate certe,. aut fatemmi me horum
propheiam adhserescere
auctorcm. Si feci laude dignum est iaudabilia ;
Tum demum sensi juxta

merue- liuguam meam palaio meo (Psal cxxxvi, 6) :

cum su-
peregisse, et inique redarguor, unde iaudari
sic profeeto bito pondus superjectum est noslris cervicibus, atque
ram. Si non faci : ut laudem non merui,
irrefragabilis auctoritas litterarum. Heu! obmutui,
Novum genus detractionis, et
noc vituperationem. mcus
humiiiatns sum, et silui a bonis, et dolor
et
revera simile aliquid habens operi Balaam, qui du-
quando vidi repente
niagis renovatus est (PsaL xxxvm, 3),
ctus et conductus ad maledice.ndum populo,
Quid ad illas litteras impleri facies inuocentium ignomi-
benedictionibus cumuiabat (iVum. xxh-xxiv). et
nia, etMari amplius impios quod malefeceriot,
justius, quid jucundius, quara ut quem
reprebendere
exsultare in rebus pessimis. Misertum est
impio, ut
intendi&s plus commendes; ut praeconiis
pro con-
propheticum, non disceret facere ju-
detrahera Iaudes in- juxta dictum
viciisutaris neseius ; et volens
S stitiam el qui in terra sauctorum iniqua gessit [kai.
vitus? Quasi veronullamea mala invoniant ut pro :

xxvi. 10), ipsius terra justissirao quo tenebatur,

malismihi bona objiciant, vel poiius aljiciant aiiena.
moveor, absoluta est iuterdicto(i57).
2. Al ego nec indignis vituperationibus
3. Propter hujusmodi, etsi aliud non sit, gravor
nec indebitas recipio laudes : nil mea refert de his,

voiuiil, vel interesse causis : quarum piaesertim mea uon inter-

quorum auclor non exstiti. Laudent si

esse cognosco. Gravor, sed trahor. At vero

ab hac
primo quidem dominum
viluperent, si auderit; ne
necessitate per quem melius retrahi
posse sperave-
Albanensem, de sceundo vero dominura Remensem:
quam per vos, vir optime? cui in hac re, nec
rim,
porro dc teriio eumdem a?que archiepiscopum simu!
potestas deest, nec voluntas, ul coraperi. Gaudeo
et episcopum Laudunensem, cum Rege pariter et
nempe, quod et veslrsc prudeniia? nostram in talibns
Sfimuliis aiiis reverendis personis qui se utique
occnpationem displicere cognovi. Et quidem
justis-
auclores in his et principcs exsiitisse minime
diffi-
et amicissime. Age ergo si ita vultis, imo quia
teiitur. Si bene egerunt; qui-3 ad me? sialiter, quid sime,
quod sic oernitis ac deceruitis, et amico expodirc, et mo-
* |uc ud me? An tota et sola cu^pa mea est
nacho convenire : date, quaeso, operam, quatenus
adfui, homo solis latebris dignus ;
soli mihi judex
qiio et vo-
constilulus, quatenus mon- « una utriusque voluntas eilius impleatur,
soli accusator et arbiter
el mihi ad salu-
bis viddict satisfiat ad justitiam,
quod habet professio, et nomen monachi
stret actio
si placet, clamosis
mihiconversatio inierpretetur? Adfui enim,
solitaria
lem animae consulatur. Indicatur,
et imporlunU ranis de cavernis
non egredi. sed suis
negare nonpossum; sed vocaius, sed tractus. 3i hoc

Laudunen is scilicet, anliqua religio non

tomo XII, pag. 311, ubi ejus causaabHo-
Spicilegii
epistfopi,
monasterio refrigncrat, extenores
episcopo parumineodem
norio commissa dicitur MalthaiO AJbancnss possessiones paulatim diimnutae ei ul
GaHisiegalo.qniGatalauflum hacde resynodum. ouoque
et iii
et nonnulla sinistrse fariue de ei-.Vm yirgi til
a Bernardo
indixi! « llenricus primo esipil consiiium «dem pouUlex
eujus con- cebantur. Dnde multum couiristatus
sanctaj memorise, abbale Clarse-Vallensi, commom
hodiequoj ait (videbat enim eas frequenter a se
siliis rcma ei ecclesiae Galliarum
<•
faclo
rissimum dationem quidemverbo promittere,.scd
Laurenuus, « inniiunlur, ilie consul domini paiwe lm
Ideoqu prtusquam imnlere^ consilio et auctoritate
esse invitis violenter prseesse.
centii,domsnique ftainaldi Remorum aro;
iguominiosa in eum ac.cusatio ad publicara tantorum hu qaei
,.r, raiat, solus omnibus CPnat, Ludovici quoqucregis Francorum,
..,
au,] n :

batur.omnes ps
>ue; nro
ecclesia
iabrenuntiot. Credidil -
:i
,
•

illas sanctinioniares ex
Assumens
illa ejecit. qa.
Bddidit, ei abrenunliavil episcopatui,
ac »an-
h
iosum don omn Drogonem
,

••.:; i

iecimo tertioex quo susccpc; l eum de

virutn '

U cti-Nicas5i'Remensis Prion :

- empeamio 1129, e> noti' sd epi-

•
j: "

becunao abbatemordinavit.elmonachos v
slolam 13. Ad eumdem epistolse 63 et63 posuit.j fuille, Quod autem
Parvini in ab- , C rsis monasteriis
purgat se Berna le ordinalione assent, inte
nocentii auctoritatn hoc factutn
batem Saticli-Sepuleri Cameracensis, ex mon: non vcro de ip>a rctormatio-
Hermanno rxio- esl .lo confirmatione,
Sancti Vineeiuii Laudunensis, tesle creationem agitaia
ne q\ue biennio aate InnocenUi
io De miraci its, iib tii, cap 20 m locum i-u,- epicoporum, pra ^ inti
Remorum arcbi- est ei deftnita in comitiis
,; expulsi > Rainaldo de Pratis sexio idus mau, anno
Bernardus dovico re«e Atrebali habilis
episcopo, ob malam administrationem, ui interfuore Rainaldus Renienais
Ordinis 1128 Quibus
hie tradit. Porro ccenobium Sancti-Sepulcn Luaunessis, bi-
Cameraci, fundatum ienus Suessiooensis, Bartholom»us
S. Benedicti oiim extra muros
monNovjomensis, Joannes Morinensis,
Gannus Am-
ex-
esttmno 1064 a Lietberto episcopo cujus Vita Ularembaldus S
Vidc Meycrumel Mi- bianensis Robertus \trebatensis,
siat in Sfiicilegiitomonono. b
nc-tensis etPetrusBelvaceiisis.proulhiecomn
r. .

refor-
rscom. Tertio deniqce purgat sc Berna dui turaexdiplomal rn cx dccrelp Ma
ubi siant
malione monasterii Sancli-io mnis Laudunensis, hujus historiae monumeotis, qua
Aibaneusis ai
imeSlis ob viue Jiceiitiam ejectis subsliluti suni uo- ris in luceiTi edidii noster
histofmm ila descnbii prffi :„u cum Innorei
n.ichi
•
cujus rei i

ad G tiberiunn ttotis, pag, B28, sq.

^cherius in mis
Hermaimus, Oe rmraculis B.Maris, libro terlio, cap. x supra epi>ioir:s &6, V7.
(lol) ide
SJ2 vcln
: diebus vero praalali doiuui Barihelomasi
 157 BPISTOL.f:.
158
contculas essc paludibus. Non audiantur in conei- £ Nec aliud sane eredimus euro habere adversus ar-
liis, in paiatiis non inveniantar : ;id causas, ad ne chiepiscopum, nisi qnod spiritum in ipso, sicut in
gotianulla nccessitas, nulia traiiere pnssit anctorilas. cseteris, laborat
exstinguere (189). Denique si fallere
Sic forsitau vester posset amieus deciinare prsesump- de his quae attestamur, failive putamur; veslraj citius
iionis notam. Nam noxam unde contrahero potue- invenict examinationis discussio : si tamen (quod et
rirn, ignoro : curn sciam milii consiiium esse et vehementer optamus, et suppliciter oramus) de vul-
propositum, nuuquam (si causa duntaxat nostri iu luo, Pater sanctissitne, judicium prodeat, de quo
ordinis nou fuerit) exire de inonaslerio, nisi aut profecto confidimus, auod eastodias mi;ocentiam, e^
apostolieae Sedis iegato, aut certe proprio vocante videas wquitatem. Alioquin reduci causam, in regis
eciscopo quibus nostraj humilitati, sicut optime pnesemia atque non plane
:
polentia, est aliud quam
uostis, contradiecre omnino fas non est, nisi ex quo- tradi, heu I iiominem in animam inimicorum ejus.
cunque snperioris auctoritatis priviiegio. Quod uti- EPISTOLA L (160).
que unquam per manum vestram, ut spero, milii
si
AD EUMDEM.
in manus venerit, lunc procul dubio ei pax milii, et Undc supra. —
Postulatui archiepiscopo liceatad
pax erit de me. Non tamen idcirco etiam me lalente sedem wpostolicam appellare.
et tacente cessare puto murmurecciesiarnra, si non 8 Oportebat quidem, si ita vestraa visum fuisset
cosset Homana curia pro vohintate assistenlium auctoritati, ut in vestri prresentia causa domini
facere pra-judicium in abscctes. Valete. Senonensis discuter.etur; ne Enfensus videiicet regi,
in regis prajsentia et potentia suis pro se adversariis,
55 EPISTOLA XLIX (158).
AD DOMINUM P\PAM U0N0HIUM, PHO IIENIUCO SENO- responsurus , traditus homo videretur in animarn
NEN81 ARCHIEPISCOPG inimicorum ejus. Seci quoniam, ut teuendum irrefra-
Summo pentifiei Honorio, seryi et (si digni judi- gabiliier quidquid praecipitis, sic sperandum indu-
camur) tilii,Stephanus Cisterciensis, Hugo Pouti- bitanter bonum de omni re quam doeernilis. : id
niacensis, Beumahdus de Clara-Valle, quoJ reyeren- soium a vestra. Pater, pietate deposcit omtiiuin, qui
dissiino dqmino, qtiori benignisslnio pajri. apud nos esse videntur, reiigiosorum humttitas, ut si
Degenles in monasieriis, ad qure nos nostra pec- se ad vulium forte polentis (utassolef) senserit pne-
eala compulenmt, non cessamus orare pro vobis, gravari, confugere sibi iiceat ad viseera Patris, quod
et pro commissa vobis Dei Ecclesia : congaudenies utique haclenus oppresso nemini negaturii audivimus.
ei sponsa: Domini super tam hdo cusiode, el Aiioquiu videat Joseph vir justus, quid
sponsi sibi etiam
amico super labore tam fruciuoso. Fidenter proiude _ "unc faciendum sit de puero el inatre ejus, quia
atque fideliter vestrae Paternitati suggerimus, quae " ecce etiam nimc in Senonensi pro\incia Cbristus
lii regno nostro eidem mam nostra' dolentes cerni- qua'ritur ad perdendum. Nam, ul quod verum esl,
inus adversari. Quawum quidem nos sentimus qui mauiiestius 58 proferamus, rex in archii-piscopo
vicuii sumns. rex Ludovicus non iam episcopos, ex eo aperlenovam persequi religionem diguoscitur,
quam in episcopis juslitia- persequilur zeium, pieta- quod eum in aniiqua sseculari conversaiione e! ha-
tis cultum, habiiumque ipsum religionis. Quod ves- bilu, sicut promoveri omnimodc \'>i coirimode]
tra> quoquf. prudentia Sanctitatis vel ex eo facile voluit, sir ab omni penitus securum inlesiationo
adverlere potest. quod qnj nnie in nabitu a< luque dimisii.
sa-culari honorati sunt sublimes. judicati fideles, EPISTOLA LI (161).
habiii familiares; modo inimiei lacli sunt. digne suo AD IIAIMKRieua UANCELI.AaiUM
sacerdotio conversanles, et pei omnia hoDorificanles Undg supm.
miuisierium suum. iiinc gravibus contumeliis et io- Viro illustri Haimerico, sanctae Romaiue Sedig
juriis episcopi Parisiensis innocentia pulsata esl, sed cancpllario, Berr-abdus abbas -rlicius Je Clara-Yalio,
oon uuassata ;
quia Dominus supposmt ma.rain salutem et si^qujd vaje_i peccaioris oratio
suam, cum vestram opposuit. Hinc et nunc domini r> Quousque dura! illa ssriietitia : Ornngs qui pic
hujus Senonensis constanliam concutere et labeiac- volunt uivere vn ('hristo, persetuttonem patiuniur?
tare conatur : ui mefrppolilano fquod absit!) dejecto, (II Titn in, 12.) Quousque reltnquitur vng:i pec-
facilc prout voiueril jjasselui iis suffraganeos. catorum super sortem jusiorum" Quis 'Sei ut stare
Pobtremo quis ambigit ma aliud cum quam oppu- incipiant justi f lf>2) adversus eos qui se a.ngustiave-
gnare religionem, quam niminuu apene s>ti regni runt 1 Quis jam iorai lantam inter cwluin terramque
destfuctionem, sua coron* pronuntiat inimicam 9 discordiam, ut exsultantibus Angeiis r,uper emenda-
El alter Herodes Christum non jam iu cunabulis tione malorum, iilii Adam (rsmant ei tabescanl ?

nabei suspeetum, sed [r, ecciesiis invidei exaltatum. Quasi noa sit pass'13 .lesns paeiiicans iu sanguine
fl58"> S:ri|;t^ anno ri,.-is!. I i2S exegerit Ludovicui, docenl noua ir> epistoiam 4"v
(1891 lltei n-..« ahsbinie dieia mregani <,ueni alic- quidquid piuguedinem ipsi 0bjic1.1t llenricus liun-
qui minime nialmn luisse conslat **>'* quod io eis : tindoniensis, Spicil^aii toino Vlll.
jusliiia; ;e;uii) pprscriui priiidgenios fttn-
viiji-.'i lur. iliifO Scriplfi anno Cltnsti H2S
viTsiouis 11111I115 in Senosensi ei P.iri5eusi amisltti- (Ifilj Scripia anno Chrisli i I2S
bus. quasi iu ipsis nova» vit» cmiabalis, e^^liriguare (162) Auitiu! ?lifis,
1

1
nauM conslt"'-/ a •
-

\olendo Cxleruin quam pie vil» supremos iIio« deesi in manuscriptt!

 S. ftERNARDl ABBATIS CLAR^-VALLENSIS 160
159
aut in ipso possunt, in quorum jugiter pecloribus requiesco, et
sue quse in lerra sunt, et quse fn coelo ;
^
Deus non fuerit rauudum reconcilians sibi. Lauda- quidem securius atque suavius quam in proprio.

batur quondam arehiepiseopus in desideriis

anima? Mentiri videor, sed ei qui amicili.? vim nunquam

sua\ el in sseculari vita et babitu benedicebalur. At sensit, qui virtuiem charitatis ignorat, qui non erc-

Jesu qua;rilur simonia, et dit multitudinis crcdeniium fuisse cor unum, et aui-
cunc sub pawnis infantias
cadavera mam unam Qui ergo videt eos, videt
inter nascentes virtutes emoriuorum vel {Act. iv, 32).

vitiorum scruiatur curiosa malitia. Videtis et nune et me, etsi non in meo corpore : et quod loquuntur
stare Jesumsignum cui conlradicitur. Per ipsum
in ipsi, ego pariter loquor, sed eorura linguis. Gorpore,
absum sed heec est exit;ua portio mei. Porro
vos obsecro. pro ipso supplico vobis. Habet siquidern fateor, :

qui vidit faciem meam tantum, sine culpa et sine

et unde illum revereamini, et unde illi rnisereamini.
cotaroeadacii asserit se vidisse non partem rnei, sed
State pro ipso nunc in defeusioue archiepiscopi, cui
me : cum tamen norraisi partem, et pariem modicam
quandoque et vos adstare uabetis in examinatione
vestri. Yalete. viderit. Quanto itaque verius esse me dixerim,
EPISTOLA Lll (163). etiam siue prsesentia corporis, ubi meam sentio vo-
^,1^ iuntatem, meum spintum et amorem, quse utique
A» EDMDEM.
iu cor-
Eptscopum Carnotensem non affeetasse profec- O est pars potior digniorque mei ? Tribus ergo
tionem Jerosolymitanam. Causis ct negoiiis pu- poribus unum nos esse noveritis, non pari sanctilatc,
blicis absolvi se rogat. quaambobus ego iuferior sum, sed eadem voluntate,
dominus Carnotensis
Amicus vester et noster
et summa conccrdLa animorum. Cur enim unitatem
episcopus (164) voluit vobis etiam per me certum
hanc iuter diversos non facial compago charitatis
quiaidquod ae ipso a quibusdam domicopapa?
fieri,
uno spiritu, si carualis copula efficit ut sint duo in
persuasum fuisse coguovimus, ut eum videlicet Je- carue un.\1 Quartum vos addi velim, si dignum judica-
rosolymam permitteret proficisd, nec sui fuerit lis ctineamdemcoricurrereuniiatemdileciiotiis.
Quod
studii, nec volunutis. Quod etsi iiiultum voluisset,
non coriUmnitis, obtinebitis tautum id vos
facile, si :

proiicisci Umen non polerat uisl cum gravi scandalo

aequaquaui contemuere eis cognitum facialis. Valete.
©rmrium qui apud nos sunt Uonorum, mulueniium EPISTOLA LIV (106).
quippe ne plus m&Ii ejus absentia faceret suis, AD EOISDEM.
quam boni altenis prseseutia. Haec pro episeopo. Viviamm abbatem commendat, monetque de
CaHerum ut et pro me aliquid iocar secundum cura animw serio gerenda.
Volo et precor ut harum lator venerabilis Altae-
quod Scriptura admonet, Miserere, inquiens, animm
cumba? abbas Yivianus mihi ob suarc religiositatem
txue placensDea (Eccli. xsx, 24) placetne vobisut ;

eausis onerer, occuperque negotiis, nihilque prosit

admodum familiaris amicus, amicum vos pro Dei
amore el nostro, in saa negotio ex(ieriatur.
Et hsec
exoccupari propriis, cum tolus imptieer alicnis ? Si homini si
pro illo.reliqua autem vcbis. Quid prodesi
irtveni gratiam iu oeulis veslris, date operam ut
mioersam mundum lucretur, animceautem sucsue
prorsu9 amovear ab hujusmodi, quatenus liceat rnihi
trimentumpatiaturt autquam dabii liomocommu-
pro meis atque vestris orare deficlis. El quidem 20.»Nee totus
tationempro animasua?{Mattk. xvi,
aibil raibi securius judico, quam obedire domini
h.u—us snfiiBeret. 5Iagua res ar.lma qus Christi
papje voluntati ; sed si dignetur attendere ipse quid
sauguiBe redempta est. Gravis animae casua, qusenon
possim. Utiaarn nempe noverit quam ista nou pos-
Christi cruce poluit reparari, Si rursum cor-
nisi
sim aul quam difticile possim. Et de hoc satis di-
ruerit peecato duntaxat ad raonein, unde jam repa,-
ctuir. sit sapienti. Qusesivil a me prsefatus episcopus idemiterum
rabitur? Nunquid aut alter Christus, aut
aliqua ex nostrla opuscuiis, quas vobfs raitteret ; sed
<ruc'!igi habet pro illa? Super boc vellem vos nua-
non ad manum, quod vestro dignum crederem
fuii FUi, me-
quam oblivisci iitud Sapieuiis consilium :

- studio. Libellum tamec De -gratia et Kbero arbitrio

tua, ei in asternum noa peecaois
morare novissima
t nuper cdidi : illum vobis libenter mittam, cum vos
I [Ecr.ii. va, 40).
veile eognovero. Yalete. EPISIOLA LY.
&«& EPISTOLA Llil (t65).
AD GACFRIDUK C«ANOTK.N9Sa EMSCOPUM (167),
AD EUMOEM.
MonachumquemdamrcclusumdesertoremiftstituH,
Duos reliyioses, et in lns se ipsuin llaimsrico susapi et
sed jam resipisceatem, a Gaufrido
repraesentat.
juvari postulat.
Pro roultis et per multos meoiini me scripsisss ad G\ui'aiBO
Fidelissimo ac prudentissimo servo Dei
vos ; sed nunc iuse qui loquebar, esse adsum. Tres
Caruolenii episcopo, BsRK.iancs pauperum
Cluisti
in duobus eouspicifis, quoniam absque me esse aon
auctoritate Ponlificis adhilbitus fuil.
Yide ViUm
(i6S) Scripta circa annum 11 28.
et ahbi. Sed
stncti Bernardi, libro u, capp. 1, S, 6,
(164) Gaufridus infra cpistola 55.
Bernardi monbus,
:

virum vere aposiolicum, et

({(>§) Scripta eirca amram H2S.
fuisse
omnia parero, vel ex eo patet
affeetui et ingenio per
(166) Seripta cirea annum 1136. esse memonam.
quod dnleissimam illius sibt fatcatur
(167) Scripta cirea aimum H2&. Virtctum
nujus
praco, Eu quibus idipsum verbis ostendaf: « Sed, o mthi
magoi pra^sulis, magnus admirator et uti
locum snavem, » inquit, ubi indicil occasio raeino-
Bernardus fuit, utpot6 qui cum
t

ei teslia oeulatus,
nomiuandi suavissimi udons virum, epi-
80 ad varia Ecdesue negotia conncienda s«pius raudi ei
1 .1 EPISTOWS. m
de Clara-Valle servus, dariiale perfuudi roemiUm ^
cviliutnvestrorum «juseuaque in cellula jnbete re-
'

jeieruorurn. '
cludi : nisi forte aliud quid ei niagis expedire
Quantum vobi6
honorls vestra laudabilis vita, perspexeritis, et iicere judicaveriiis, et persuadere
tantum afiert et oneris laudans fsma. Ecce euim «1® potueritis.
is per quem et pro quo praesentes litteras accipitis, EPISTOLA LVI (1*9)
exempio cseterorum, quos s«pe tales non paucos AO EUAIORM,
experimini, motus et ipse bono odore vestri, quein Qeperegrimiione Jerosoljmitana Ncrberii se incer-
de longe sensit, tam communein cum tjducia pieta- tumesse. SentenUceejusdem ds Antickristo se noa
tem requirit, spe ulique ductus iuveniendi non so- assentiru Causaniquoque Uumberti commendat.
lum consillum quid agere debcat, sed et auxilium Quod a me de doroiuo Norberto sciscitamini, ei
quo perficere veleat. Est atilem hiiec causa ejus. videlicet itun;s sit ierosolymam, e«o nesdo. Nam,
Quadam se cella pro amore Dei ex propcsito inelu- cum ante hos paucos dies ejus faciem videre, et de
serat. Egressionis atque transgressionis suffi vobis coelesti tistuia, oro videlicet ipsius, piurima baurire
ipse causas exponet (16S). Etquidem ad proposilum meruerim (170); hoc tamen ab ipso aon audm.
redire cupit; sed per vos iniplere proposuit, si Verum de Anticbristo cum inquirerem quid senttret,
i&msn hoc precibus, quibus se praemunirc
nostris durante adhuc ea, quae nunc cst, generatiobe r«vc-
euravit, obtinere poiuerii. Faeiie ergo morem ,
landum iiium es3e se certissime sctre potestatus
'

veslrum : ferte opem miserc imo quia vos sapien-

; est (171). At, ciun eamdem certitudinem uode habe-
tibus el iasipieQtibus dc-bitorem aguoscitis, erroneam ret, sciscitauli mihi exponere veliet; audito q«od
Cliristi oviculam de faucibus iupi feslinate eripere; respoadit, uou me illud pro «wrto credese debsre
et ad pastum redueendo priorem, juxta aliquod putavi. Ad summam taioea hoa asseruU, edn visu>

scopum loquor Gaufridum Carnolensem, qui lega ies istos vaoitaiis et falsitatis eonvicit. Reliqua baud
tionein in partibus Aquiianise propriis sumptibus dubie, quse futurum tempus eiiamtsum rcspiciuut,
administravit; idque aunos piures. Rem loquor, aimiliter sequens eludet setas, ut pateat uuam vere
quam vidi ipse, * elc. De eon3io>ratiene, !ib. iv, cap, dicium sit Act. t, 7, Non esivestrum noue teiupem
5, ubi legere est; quara constaniej' et generose ablata vel tnomentu; item apud Matth. sx»v 36, Be 41?
sibi nmnera refuiaverit, etquibus exiude preeeoniis a autem itta et hera netno scit. Non erii inju^undjMii
iBernardo eelebretur. Vide etiam Petrum ubbalem Clu- lectors, si ex plurimis paucorum exempla refera-
niacensem, lib. rv, epist. 43, uhi videre est, quanti jnus. In primis ipsi Thassaloaiceoscs niate intetlsetis
eum faciat; Sarisberieuseru, Polyeratici libro v, Apostoli verbis, I Thessai. iv, 15, Deinde >sos, qui
cap 15; Henriq. in Menolog. 1 feb. Idem in Fascic. vivimus, qui relinquimur, simul rapiemur eum iilis
lib. h, disl. 10, cap. 12, e coetu Cisterciensium in nubibus obyiam Christo iu acra, et sic sempsr eutn
assumptum ad eathedram Carnotensem tesiatur. Deo erimus; mos. diem mundi supremum adtdre rati
Vide etiam Baronium, torao XII, anno 1135 et aliis, suni. His ergo ai> tiac opinioue revocandis slterans
ubi complura de ipso refert prorsus illustria. Certe ad Thesgetioniceases Episiolam scribere uecesse
in Vita Guillelmi ducis Aquitania? diciiur « vir ple- habuit, teste Bierouymo. episi. adilAnariuroet AIok,
nus spiritu consilii et fortitudmis. > Sed unius Ber- Lactaniis arbiiralus est auuo 500 & Gbristo exler-
nardi clogium nobis est iustar omuium. Vide Ioca miuium mucdi futurum, Diy. Insu iibro i , cap. i'6*
Bupra citata. Obiit Gaufridus anco 1138, octavo Alii durationi muudi post Christum miiie annos
kalendas februarias. prasuserunt, ChiliaatiB dicu : idque ex verbis 6,
(168) Inclusis quippe solemni more nou iieebat Joamiis, Apoc. w,
7, Et cum vonsammaii fueritrt
egredi e celJa, teste Grimlaico ia Reguia soiila- mille anni, soiuetur Saianas decurcere suo, Episco-
riorum. pug quidaan Fiorentinus assercbat, AntJchrisium
(169) Scripla eirca armura 1128. naium anuo 1105, Vide Plal. iu Pascuaie II, Peirus
(170) Illustre Norberli c!ogium a tanto viro; sed Joau. Btguinarum et Be^ardorum princepa alb rma- ;

non mious insignis rerum divinarum discretio in bat, anuo i.'t35 Amichnsti regnum iiniendum Jos,
Bernardo, qui non faciie quibusvis piis iliustrationi- a Cosia dc Temp. noviss. Hispanus quidam nomiue
bus fidem accommouabat, ex epistola 174, n. 4, Nor- Aruoldus, lestc Fiorimanuo, ia anamn 1345 Auu->
bertus jaui supra iaudatus iu epistola 38 aueior ehristi tempus retuiii, cujus scilicet anni jpso die
Praemonstratensis Ordinis, per viginti anaos iu Pciitecostes Antichrisli tiiscipuli essent prodituii.
abbatias jpene septuagiata adolevit, leste Laurentio Abbas Joachim existimabat Antichristum iuira
I.eodiensi, in Spicilegii tonw XII, pag, 386. Yide sexaginta annos a suo iempore lUuturum; vixit
;

epistolam 253. j'

autem cirsa aaaurn 120C. Petrus de Alliacc car-
(171) jNou Norberto selura, sed muiiis aniiquio- diaaiis et episcopus Cameraceusis, ex astrouou^kis
rum Palrum (ut de recentioribus laceam) persua- indiciis et observalionibus prjtdixtt, Auiichristum
sura subiude iuit, pra; ioribus Anticbrisiuiii, et ex- anno Bomint 17S9 esoritur aa. iMicolaus Cusauus
tremum mundi diem adesse: uti viilere est apud nor. dubitavit asserere, Antiehristi aiivcutum futurum
Hieronymum, I^conem papam, Gre^orium Magnum, anuo Christi 1700 vei 1734. Joanr.es Pieus Mirgn-
et ipsum S. Augustiuurn. Nempe ex temporuin
_
duia; priacej». in Assertiouibus, oonci.9, adfuturut»
iniquiiale, et signis mundi linejn prxcessuris, a cocjicit Aaiichristum anno rcfieiapti orbis i$&i,
Cbristo prsedictis^ quoruin pleraquc jam tuni appa- Hieionymus Cardan, De variei. Jibro u, cap. 2, et
rebant, id sibi liaud vaue coiligere visi sunt. El ui Jacob Naclani. in Prjelud. Meduliai. ctp^ 4, existi-
reoi paulo altius repetauuis, jam iude ab aposioio- mabaist vehturutn Antichristum aano iSOO. Su^-
rum temporibus varia semper fuerunl multorura riori ssecuio, nescio qua vaticiuaadi prurigiae, plu-
de Antichrislo iine mundi judicia, coujecturiw, opi- res tuns astrologi, tum hetercdoxi, tempui interituri
«iones, vaticinia Philosophi plerique et astroaomi, icundi priediceates lauul&s: Jtrisum munuo etiijm-
complures etiam impostores, iudioncs et nugivendu- oum siauti pra.bueruuu Joaenes RegiomonUuiis,
li, lueretici iten) et fauatici qitidain hic %"Htes es&e, et magnus alias matltematicus. aoQo 8 paiiu Virgiuis
ultra c82teros niortaliura sapera videic voiueruut, sed Prognosticon de auuo 15b3 tauqu^m iuuudo fataii
quorum vaticinia pieraque jaoi clusi eventus, es v&- ediail. Simiiia Joartnes Styftlerus, st ipse insignis
 164
i63 S. BERNARDl ABBATIS CLAR^-VALLENSIS
(nisi fallor) Ciuniaeam, semel
lans asperilatem, bis
EPISTOLA LTIIK / bincque virura bonum
Divionem per seipsum addit :

AD KDALUM CATALAUNENSEM EPISCOPUM (174). qui post defunctus est; illinc

Om- domnum Hugonem,
Hortatur FMlum, ut monasterio seu ecclesim virum veaerabilem, qui adhuc
superest, domnum
nium Sanciorumvirum idoneumpfmfici curet. abdueens,
Catalaunensis Radulfum vix multis precibus impetratos
Domino Ebalo venerabili sanctte
singulo praeposuit moaasterio, tatum vide-
Bebkabdcs ab- siagulum
Ecciesia? Dei gratia episcopo, fraier
ovatio.
non arbitrans cuiquam monachdrum domestico-
licet
bas de Clara-Valle, si_qukl poiest peccatoris
rum illam commiltere curam. Quod
iaeo vobis iu
i. Naviculse illius (de ecclesia loquor Omuium
exempiam adduxi, 69 ul veslram charitatem com-
Sanctorum (175), quae sub oculis vestris gubernatore
et in hoc quod nunc in mani-
monefaciam, quaiiter
destituta fluctuat) non. cst bonum vobis iiegiigere vel quam
bus esl, oporteat eam esse non minus cautam
dissimularc periculum, Res quippe veslrae curse est.
soiliciiam.
Unde rniror, qua ratione, quave securitate a clerico
EPISTOLA LIX (177).
illo, qui a religiosis personis vir, ut aiuni, reiigiosus
eidem eeclesiae electus est, requirendo desistitis, AD GUtLENCUM L1NG0NENSEM EPISCOfLM.
StepUani Di-
etiamsi hoc quorumdam. qui in ipsa ecclesia sunt, ikrialur ut rcs quasdam ecclesice S.
vacanfes, aa
desidia non mereatur qui, ut audivi- vionensis, per cbitum Garneru
incuria vel :
1

aimm, eiaem
nec aliud nisi tollendam scandalis et calumnns
mus, illum qui elecius est nolentes,
ecciesice cedat.
affcrentes \al. asserentes], de
quod religiosus est,
Guilenco (178), Dci gratja
Dominosuoet patri
eligendo alio vestram quoque ausi sunt compellare Giarje-Vaiiis
Liogoaensi episcopo, frater Bernardl-s
gravitaiem : quasi qui videatur esse eommunior et
abbas, seipsum.
qui non sit exlraueus : sed civibus tam (179
Auditc obitu domini Garnerii archidiaconi
affabilior, ,

quam coguitus, morum patria; gnarus, rcbus

gratus Paternitatem precibu*
necessarium duximus vestram
ecclesisj tractamlis idoneus: revera (ut ad istos consilio, si tamen di-
praevenire, ima prasmuairc
cautissimos consuitores me verlam) qui vitia vestra parvitatis:
gnum putalis monitis nostras acquiescere
aut
nou redarguat, qui miserae couversationi vestraj, quatenus videlicet de rebus saucti 3ie mi Divic-
consentiat, aui contradicere non audeat'. Non sunt
piaceat liberalitau vestra?
nensis, quas tenebl,
audiendi; scd polius, veiint nolint, omnimodo sata-
Siquidem non
misericordiam superexaltare judicio.
tibtimonii est,
gendum est vobis, ut is qui boui ignoramus, quod in manum vestram debeam redire,
eeclesiaa desoiatae qnantocius

sit lalis

ipso
est

erit, qui suam

perquiratur quoniam,
Deus procul dubio cum
aiisprffldicatur.Deusprocuiuun.ocum
quaiis praedicatur,
ei grafiam mmistrabit,
:

^en- Z
^
juxta
->-

quando
quod
n in Capitulo
*

^
Lingonensi dispositum, e t
nQS meminimuS]

Blius vestcr Harbertus

^ m ^^
ccclesia
.„
a
illa
..
pn-
tem omnibus, efiicacem in omnibus. Sed quia cauo-
mus abbas regularis constitutus est.
Quod si huue, istis fortasse aon morentibus,
2.
gravis scandali, el abbati magni impropem
nicis
coutigerii; aiius de alia dm
nullo modohaberi posse ad ea quse te-
occasionem fore cognovimus,
si
domo reljgiosa qui videatur idoneus, roanura
quaiicunque ecclesia, quacunque occasione
quod rmit iiia
non qualem voiunt, qui, aisi
conquerentibus quippe dhsde
provtdeatur :
isti
vestram extenderilis;
suae carnalitali blanditur, voiunt; sed qui sic^ sciat uederit advemecs,
illoquasi qui malum principium
negotia dispouerererum extcnorum, ut norit per tam grande
cum eius causa et ad ejus ialroilum
Cerle duobus
omnia pramoaere euram animarum. : pietaU vestrae
supplt-
Crbani ecclesia damnum iaourreril
Pelri, et sancti
monasteriis, saneti videlicei supplicando coasalimus, ut ei tot pusillis
camus, et
(176)', pastorali aliquando
soiotio similiter destitutis, parcatis, el hunc \icarium
Chrisdatauto scaadalo
bome' memorite praedecessor vester
donmus Guii- curetis.
Christi a tanto improperio simul iiberare
laborem, non hiemis rupu-
lelmus nou lougi Uineris
alterum in diceccsi CaUlaunensi : quae Gutlietaus de
174) Scripta circa annum
ib.FuUEbalusaepos
liab.FuitEbalusaepos t ad nl8 liorem frugem rovocaverat
•
UA
( llis
isAndre* oomuis de
Hilduini comitis lUweiensis Slius 'Z~ .
„„„. ,...„:-,: ,oq
%
.

aanoGhrisU 1129.
, ,

Hermaano moi—cuacho Lauduaeasi, (41») Beripla

Rameruoo leste
ex arohidia-
in libro primo de Miraculis B.
Marne, ca| 2, anno fl7^ Wilencus, aliis et Guillermas,
Pcrardum ia Burguudicis
H22 creatusepiscopusCatalauncnsis posl Guuielmura cono Liagoneasi, apad
Campellensem. de quo in epistola 3 suceessorem
sor- Moaumenusj pag 87.

titus Elbertum sev. Kobertum

anno L126 el oosl eum ls etiara aijbas fuerat ecclesi»
Sancti-Ste-
;

(179)
Gaufridum c>: Sancti-Medardi abbatc ad quem
epi- eo iaducerentur cano-
phani Divionensis, antequam
stolat>6 Itaqtfe foec cpislola scripta est sub anauni
mci reaulares, quod iieri coeptum auno 1113, quo
scriplam m gva- ex ca ecciesia ia vtilam Quia-
1126, et quidem afcte cpistolam 13
tamcn
SJqSuwwowW
tiam Aiberici, qui post Ebalum electus, sedem Sumbecesserunl,utibivitaia regulurem
eius non oblimdt .
tereatui aaao 11«,
duodecim jam m ei a ex
(175) Anbatia canonicomm
regulanum Ordmis ecclesiam reverti suni fnterim a Prio-
tes ud suam guber
S. Augustini 3puJ
Catalauaum, cujus abbati Petro, postea Galoae ecciesia ista
ribus Araulfo el
forsan a reformatione primo, epistolam
scnpsil
1'uii usque ad aanum q to doi
l'--'5, mus .
natri
ditam Hoga Meteliusj canonicus itidem
regulans praBenUbus
ahbas iasliiutas -s!.
Harbenus
tus seu
Saucti-Leonis apud Cullum Lcuecorum, Wephano epis-
.
Uubaudo Lugduaensi arcbiepisoopo
(Joceraano seu J OC er»nao UP8»»en8i
(17R> tlonasleria ha - licl!,aemae I
•
i

copo .Edueasi,
lub cnjreai^s. Vitoai, pritnum
iu ipsa upbs
 165 KPISTOIX ittu

rum 3C mortem, nisi prius yideat generalem in i Videtur hoc, nisifdllor, scrittere in causamonachi,
Eeclesiapersecutionem.De esetero memorari vestram de quo supra epistcla 55.
pietatem volo illius pauperis et exsulis Humberti Sicut is a vestra mihi parte reportavit, idcirco
nomine: qui dudum, eum Trecis essetis, vobis ipsius desiderio et peiitioni usque adliuc saiisfacere
supplicabal, quatenus ad comitem Theobaidum, qui distulistis; quia primum votum, pergendi videiicet
eum exhseredaverat, Quod et ego
intercederetis.
Jerosolymam, irritum vobis fecisse videlur. Super
niiuc pro ipso, et curn ipso itidem a vestra flagito
quo si nostram requiritis senteniiam, ego iioii ar?
pictate. Nam nostras litteras de hac re precatorias bilror minora vota inpedire debere majora; nec
jam ad prffidictamprincipemmisi(172): sed gratiam
Deum exigere quodcunque sibi promissum bonum,
non inveniens nihileffeci. Jamquod libenter auditis,
si pro eo melius aliquidfuc-ril persolutum. Enimvero
libenter debeo dicere vobis.
Slephanus vester sic
alicui forfe 68 debenti vobis duodecim nummos,
currit, non quasi in mcertum
sic puguat,non quasi :

aerem verbeians. Orate, quatenus sic currat ut com- nunquid si pro eis die constiiuto marcam solverct
prehendat; sic pugnet ut vincat. argenti, juste irasceremiui ? Jam si el ab hujus epi-
EPISTOLA LVIl (173). scopo aliquid timetis, securum vos reddo, quia non
AD EUMDEM. soluin ei, si quod huic auxilium impeuderitis, non
Per tninoravota nondeberc impedirimajora bona. B displicebit, sed etium valde gratum liabebit. Vaiete
aliisque petsonis. Haec fusius apud Perardum prudenter monet anctor quidam receniior, ita in-
pagg. 86, 87, ubi Vita Garnerii legitur. quieus: « Si pluresPatres, quospropter eximiajsan-
aslrologus. Item Henriciis llanzuvius nobilis Danus, citatiset doctrinas prsestantiam admiramur, ani-
m suo de Amiis climacter, et imperiorum penodis madvertentes stiorum temporum, vei improbitatem
iibro. Sic plures astronomi, dum voluerunt ex side-
ac malitiam, \el magniludinem atrocitateinque pe;--
rum motu, conjunctionibus, el variis aspectibus secuiionum, Christianos urgenlium, vel horrendas
futura prtenunliare, quae mero Dei subsunt arbitro haeretieorum grassationes, aut denique incendia ur-
et gubernationi, toti se mundo ridiculos prabuertmt. bium, bellorum procelias, ingentes terraemotus, cceli,
Evenitque illis, quod S._ Thomas in 4, disiinct, 44, aerisque atqueeJementoruiii tetras ac funestas iinmu-
scribit: Omnes, » ait « qui tempus prsediutum
« tationes, imperioruin occasus, humani sanguinis in-
numerando voiucrunt pramuntiare, faiso loqui in- huraanas effusiones, in eam cogitationcm metu et tre-
vemi sunt, quorum falsitas jam paiet, et similiter pidatione tot taniorumque maioium aduucebap tur,
patebit fai-ilas illorum, qui adhuc eomputare non 4
ut jam prope adfuturum Amichristum et finem sae-
cessant. s Si quem forte magis lepida el ridicula
pertimescerent, vei forte crederent ; non
culi, vei
fanaticorum hominum de Gne mundi priesagia, aut suut aut levitatis aut fuisitatis iradueendi, vei quoque
potius somnia et deliramenta legere delectat, adeal modo linguse virulentia contaminandi, Nam sio opi-
Tiimamii Bredenbaclni, viri piissimi, el illustris Ec-
Cnati aut locuti sunt, quod prsesentia mala semper
clesiae Sancli Gereonis hic quondam canonici, Col- videaiitur atrociora quorurn intuitu, limore propo :

lationes sacras, iib. vn, capp. 32, 33 adeat Cochlseura consternebaniur. ac aliisiimdrem, ut nimirum emer-
:

in Auiis Lutheri, auno 1533 Fridericum Nauseam

; gerent, et seatl frugem bonam, iu. dieitur, reciperent,
cpiscopum Viennensem, libro de Coiisummatioiie sa> iiicuteie, et animo c6nnitebantur, et prsedicatione
culi; vel pra3 cagteris Florimundum, dc Progress. eonlenaebant; arbitrabantur etiam totum boc tem-
haeres. lib. n, cap. 4, et iib. de Antichristo, cap. 7; pus qtioddecurrii, yel brevissimam moramesse a;ter-
demque Harpocratem divinum Remacli de Vaulx. nitati eomparatum. Deniquc Dei judicium in ('ies
lliec occasioncmemorali deAntichristOvaticinii com-
siiiguios magis atque magis appropinquai-e, citra ve-
memorare visum est, non lamen in suggillationem ritatis dispendium, et dicere poterant, et proclamare.
Norberti, viri sanctissimi, quem supra « fistulam Quodquideiu Scripturis familiare esse ac proprium,
ccelestem » Bernardusappeilat. Necenim solus ipse, nemini eorum qui illas legerit, potesl esse imper-
sed et plures saucldfum Patrum finem mundi sno vium. i Ita auctoi' Uarpocratis divini Nee aJjsimilia
tempore hauci procui abesse opmati, aut ominati fuerant varia prophetarum oracula, quibus tinem
suut uti imer cteteros, Tertullianus, libro de Fuga
:
mundi ob irnpedentia mala, quasijam futuram pi.e-
in persec.cap. 12; Cyprianus, epist, 56, 58, 63: cinuerunt. Cujusmodi est illud apud lize"ch. iv, 2:
Hieronymus, epist,' ad Ageruch. vel tieront; Leoj Finisvenit, venit ftnissupa matuorplagas terrce, et
serm. 8, de Jejun. deoiini mensis; Basilius, epist. huic similia, Huc referri oiesi visio illa Redempu,
71 ; Chrysostomus, homilia 33 in Joannem ; Ambro- Fiorentjaj eivitatis episccpi, dequajj. Uregorius, Jib.
siua, oratione in Salyrum frat, Gregorius, lib. iv,
5 iit Dia!. i;ap. 38. Mira sunt, qute narrantur npud Ba-
epist. 72, ethomilia 1 et 15 in Evangelinm; Ber- rouium nempe circs. annum Domini 4)9. tot visa
nardus, senn. 6, in PsaS. xc; Vincentius Ferrerius, sigua et tam horribilia pcrtenta supnr montem Oli-
Ortiinis Prtedic. epht. ad Benedictum papara, et plu- veti; ut multie vicinarurn geutium, tam visu quam
res alii. Sed adverte ionge diversa ratione viros san- auditu perterritaB, ad Christiauorum sacra convola-
ctos de liue mundi locutos, quam quos supra menii- verint, omuiumque baptizatorum ia lunicis crux
nimus. Illi cnim vel ex observatione siderum et pla- Christi Salvatoris, divinitatis nutu espressa fucrit.
netarmn (qu;t> fere in aJiis pradictionihus, sed in Htijus rei admirabilis occasione detempore adventus
hac maxime, niiuis fallax est), vei ex quibusdam Domiui, ex divinis prfedictionibus eospti nt uliique ••

Scriptura sentenliis ir> falsum seusuura detortis, vei raisseri sermones. Et hiac videtitr Hesychius Scri-
sola mentiendi et faliendi libidine, vet studio popu- psisse .%;i sa:i.:':;;u Augustinum de stipremo mundldi
laris aunt: et veneratkmis, hujusmodi commenta inquirendo, eu; respondel Augustious episioiis 73 et
sparserunt. At sancti viri, horrore scelerum et ma- >>>> quani p 3te ior< in hac n teria
; nnino expe- i <

lorum, quae passim toto orbe inundabant, vix ullra iki Iegere. quippc quse [du iroa Scripturv- looa irie s

posse mundum consistere putabant, necaliud supc-r- de li.ie sseculi loqueniia, docta st prolixc explicat,
esse, quam ut propediem. mole criminum
ei iniqui- Sed nnnc ad alia iraiiseamas
tatum impellente, faiiscerel, ira sciijcet Dei iermi- it7C) Epist. 3"i--;<y,
pum orbi cor.stituium praverieiv.e Et hjnc pie sc (l"3i scripis ejrcs maum U38i
 BEUMRUl ABBATiS CLAhiE-VALLESSlS 168
, S.
67
t&li pastore, qui canones noc igao-
wracedendo ecclesis utique, quod
hactenus juris pastore, et
j|
r&t, congrua poeniteatiiB medieina : ne si in pecca-
ecelesise fuisse cognoseitur (180).
EPISTOLA LX (181). to, quod absit, anima pro qua Christus mortuus
est, morialur; sanguinem ejus de mauu vestra
A» EiJMDEM.
summus 1'astor requirat. Verum uos Deo illi iaspi-
Bupplicat pro ecclesia Molismensi.
rante mundum relinquere persuasimus: si lamen
Pro ecciesia Molismensi supplex, oon, ut arbitror, in aliquo se recipi iotra
homo seuex et paui;ier
jiaporluuus iuterveator, accedo. Multa quippe suut
diificesim ve&tram sanctoram conveulu, vestro ob-
qua! rae conforlant, ut repulsam non metuat ha>,c
tineie Pleuum vos dierum su-
potuerii intervenlu.
sostra petitio.Priruum quia. non pro quaiibel ex-
scipiat dies uua iUa raelior iu atriis Dowini super
trar.ea, sed pro vestra vobis ecclesia supplieamus.
millia, sancte ac veneiabilis Patar.
Deinde quod earadem ecclesiam nou alieoum usur-
EPISTOLA LXil (184).
pare, sed suum jus tautum a vestra tequitate requi-
hlt HEXRtCCM VlttDCNENSBM EPISCOPUM (185).
nohiscura
rere credimus. Tertio quod idipsum taiis Fendnam multisobstrictampeccatis, sedjam p(s»i'
poslulat, qui solus ad impei.randum eiiam majus tentem comtnenaat episcopo.
aliquid a vobis sufficere possit ; videlicet comes Domino Hbnmco, Dei gratia Yirdunensi episcopo,
Theobaldus. Quarlum quoque si addidero, non te- 8 frater BaRNA.anus dictusabbas de Clara-Yalle, sala-
*

raere id me praesumere putaverint. Neque enim vel tem et orationem.

diffidimus, quin au-
ipsi de aostra adeo humilitate muiierculs, quam ecce jam muitis anui*.
liiec
per nosmelipso3 ad vestr» eel- aBi-
tlacter, si opus sil,
multis et perplexis peecatorom nodis Sataias
«itudinis aobis jaaa satis expertam benevolentiam, gavit, super statu saiutis suse, nostrae parvita-

quod ratiouabile visua» fuerit, accedamus. ut posi

tis consilium expeliit : et tsle accepit,
-
petituri

Valete. niultum videlket ac diutarnum erraiura, ad proprii

®3 EPISTOLA LXl (189). pasioris siaum profuga ovicuia iidenter recurrerei:
AD RICDINUM TUIABNSBM EPISCOWM. qui utique eo citius ac sollicitius iuopi ferrel opom,
Hominm oui pienitentiam subitwusjustu episcopi quo se ceriius scit atqae disu-ictius de sibi commis-
TuUensis venerat, ad eumdem remittit curmdum. sa, Aguo qui pro ipsa mortuus eet, reddiiurum
Revereado patri, domino Ricuino (1*3), gratia rationera. Nostrum fuit ueviantem corrig3re-, vo-

Dci Tullensi euiscopo, frater BBRNA&nua dicttts

abbaa pecoatricem non despieere, imo pojnilen-
slrum sit

tera suscipere: et si vera est sua, quam ncbis

de Qara-Vaile, salutcm et onuioaes.
Peceatori huic, queaTad cos peccatores ob ani- historia; aut viro suo priori, •

expcsuit, infelicitalis
**
nuesuseconciljum veslra, ut ipse perhibuit, dirigere si adhuc vivit, reconciiiare; aut, si iile noluerii,

cur&vit digaaiio : ad praseos saaius cousu-

ninil sicut haac innuptam, sic illum cogere absq^ic uxo-
lere in promptu habuimusj
quani ut ad siQua» pa-
re maneie. Valete.
tcrnae pielatis rcdiret, et e* ore sseerdotis legem 61 EPISTOLA LXHI (186).
Nos nosirie parvitatis et officii
requirerei. eoiar. t.u B-JMcaa.
ucc ncs idtra bos exten-
mensuram altendentcs, Purgat se de facto temerario, cujus insimulatus
maxime in criroiaaliftus, fuerat: ejus notitiam cupif: Guidonem
eidem
dentes, dare peeuitentiam,
homitoim praesumere omnino solernus, nisi
jiulli
commendat.
Super hia qua: a cobis veslra' exceUaatisc piaeuit
solis,quos innostram curam suseepimus. Qua nam-
aut nos ialiimur, aut Ule qui ca vobis
et scisciuri.
que temeritate traetanda episcbporum aegoiia, quip-
retulit, failii. Si qui tamen fuit (susneciaro
peccalores ti imperiti suscipie-
hujusmodi negotia,
pe habeo meam, quam r.ovi, iabilem
memori
miis, qui ipsi quoque, sicu» et caeteri
hominum,
stsptctr fal-
aiiqua csusa inler nos oboritur, no tantam in fratre qul hiec loquitur,
qnolies gravior
et vos
sitatem: boc me cenissime scire eontidc,
quara per nos delinire aut uescimus, aut aequimus,
indubitanier credere voie, nemiai me Buper
nomine
aut non audemus; episcopaU, ul
dignum est, sen-
q vestro repreheusiouis aiiquaudo vel iccasationts
teulia?reservamus : cl nisi Bununi prius Sacerdotis
h^ec a nostra
securi non su- verba fecisse, vel injuruisse. Absii
vel judicio vel cousilio confirmati,
teme-itas, ut conira episcopos, ct absea-
igitur morbidae ovi a proprio pusiliitatc
mus? Provideatur

(180t IdaGuilenco praestitum docet ejos charta (182) Scnpta circa anuum 1125.
Albenco
subscnbunl mter
9"! edita, cui (1B3> Ricuinusanno 1126 obiit, uh ex.
auud Perardum, pag. epi*tola post
Ciarae-Valleasis apud nrotaiit Sancta-Marthani, Unde hseu
aiios abbates Cisterciensis el auoum
hunc annumdifferri non potest: cerUi aate
Lingonas, anno 1189. Eodem anno controversia quse cum scilicet Bernardi fama
Sancti-Scquam mo- 1124 scribi vix potuit,
erat niwr eamdem tcelesiam et Ad eumdem Ricumum
iudwio et doctrina jam celebrLs erat.
nachos, composita est ab eodenv Joceracno,
abbatumque Cister- epistola 396.
et consilio Galierii Gabilonensis, H20.
ibid. pag. 102. lles (184i Scrlplaiuitc annutn
ciensis, Besuensis, Clane-Vallte,
LisleHensj (185) vide epistolam 48. ubi cum suadenie
Ot eo
ad Lnuocentium pos.ea deiala, Stephano quidem
Bernardo episcopatu cessase notavimus, et
etBernardo Clarw-Vsllensi a poniiiicecommissaest,
attn©1129,
pag. 103. Sic uuus omnia prsestabat Bernardu8,ttttus smrora 112«.
(iSij; ScnpU cuca
omues Utes et controversias uniebat
(181) Scripta circa aanura ii2S.
 tra
EPISTOL.E.
DriojVLi.Ti. ...

praesertim qua,noa probavimus

! Deindequcd nostri quadam spintus
noiitiam dignanter expetitis, gratanter sociata. Haec requies ejus, sicut
aecipimus, ipse promittit,
abundantius nos et innotescere in saecnlum saiculi elegit eam in
vobis, et vos nosce-
habitationem sibi quod apnd.esm sit,
re cupientes. Qua jam sane ;
etsi non-
fiducia PrastimiEe
sestra; suppl.camus, imo vest.-am
dum visio, certe exspeclalio vers
pacis, illius uti-
fidenler commo- q«e de qua
jiemus benevolentiam, de loco illo (187) quem sub
dicitur : Pax 65 Dei, quaj exsu ,

iuteia
omnem sensum (Philipp. ,v, 7). Verum hoc
veslra, vestro, ut aiunt s
hortatu, Freier reve-
bonum, etsi desuper accepit, in
rer.dus et eoabbas noster vestro tamen bene-
domnusGuido deTribus- placito boc facere cupit, imo se
fontibus construcre suscepit. Io fecisse confidit
illo nobis quantum sciens vos Sapientis nonignorare
iios «uraiis, ostendite et quidquid ei feeeritis, senientiam : quod
;
no- films utique sapiens
bis iaetum reputale. Valete. sit gloria patris
(Prov, x, 1)
(190). Rogat autem paternitatem
vestram, nr
EPISTOLA LXIV et nos cum illo et pro
(188). illo, quatenus de pwi
A» ALESANUBUM LINCOLNIBNSEM sua quod ipse suis creditoribus conslituit
EPISC0P8M (188). (191; im-
mobiliter stare faciatis nein aliquo fraudator (quod
PkUippus velmsp-oficiscijerosolymam, ;
ad Claram- absit
Ullem forte divertens, illic manere I) debiti, et prsevaricator pacti inveniatur
dterevit.
Alexandn ad koc consensum ita munus contriti cordis,
;

reauirit. Neaotium quod offert quotidic. non

eum creMori^Pkilippi iili chmmenda! rccipiatur, dum
dT^- frater quispiam habet aiiquid ad-
WtherMurmmdemnegloricemundananimium versus eurn. Precatur dcinde.
ut domus quam
matn suse in terra Ecclesia» construxit,
Yko honorabili
domino Alexandro, Dei gratia cum terra
quam ibi delegavit, eidem matri, quamdiu
Liueoimeasi episeopo, Bernardbs vixerit,
abbas ClarfB-Val- concedatur. Htec pro Pbillippo.
iis.veHehonorari raagis in Christo,quam
in sscuio 3. Reliqua h;oc paaca pro
vobis, ipso quidem
1. Phihppus vester, volens proficisci i

Jerosolymam mante, imo vero inspiraule Deo

eompe»dmm viae
adjicienda : pni
inrenit, et eilo pervenit
quo vo- mus, hortari vos in charitate prsesumentes,
iebat. Transfretavit in brevi ne ca-
hoc mare magnum suri gloriam
et mundi quasi stantem aspiciatis, et vere
•pstiosani, et prospere navigans aitigit jam littus stantem amitiatis neplus vc&is aut pro vobis ve-
;
optatam, atqne ad portum tandem
salutis applicuit. sira diligatis, et sic
vos el vestra perdatis ne blau-
Stantes sunt jam pedes ejus in ;
atriis Jerusalem et
•
diens pra-sons prospentas
quem suivobisfinem abscondat,
,
audiemt in.. „,,„. Wj
Ephraia, invctatum
u%(rmum ln
, in campi3
campis ssil
,,_ etadversitas
el
W l.benter Rdoret in loco obi
steterunt pedes ejus. C
adversitas sine fide succedai
ralis
snc ne
Iuclum vobis «.leiuu
aterau m
; hetitia tempo-
Insressus esl
fogressus sanetam civitatem,
est sanclam civitaicn. *^; *
sortitus est cum
....
et pariat qucm
et opeiiat quem
operit ; ne mors longe esse puletur
illistertsliialea, quibas merito
dicitar : Jam non et prajoccupet improvidum
etUs JmpUes et advence, sed estis et ; vita, dum lon^
cives sanctorum et exspectatur, ciio deserat male conscium,
donestices Dei (Ephes n, siJut
19). Cum
quibus intrans scnptum est Cum dixerint
eteuens, lanquam unus e sanctis, : Paxet secuntas tunc
gloriatur et i « e subitaneus superveniet eis interitus
p
eum eseiens, dicena : Conversatio tanquai
nostra in coelis uterohabentiet noueffugient (I Thess.v
est (Philipp. ui, 20). Factusest 3. Valele.
ergonon curiosus
tantum epectaier, sed et devotus
habitator, et civis
EPISTOLA LXV.
cousenptus Jerasalem, non autem ad alvisum abbatem aquiscinsti
terreme hujus (192).
cai Arabia3 mons Sina eonjunclus Laudat in Alviso paternam erga
est, qme servh Goduinvm mausue-
cumnli» tudinem. Deadmissione se cxcusat,
suis; sed libera; illius, quas est sursum el veniam vre-
catur.
maler noslra (Galat. iv,-85,
26). Alviso abbati iUuiscincti monasterii,
§• Kt, si vultisscire, Bernabdus
Ciara-Vallis est. Ipsa est salutemex corde. -
Jerusalero, ei quie ia coelis est, tota mentis devo- 1. Retribuat voKs Deus raisencordiam. quam
fe-
(187) Caladia scnicet, dicecesis Virdanensis,
l_i28 fundan coepta suh
anno gulam aliigato, ex «picilegii tomo daodecimo
Henrico, ab Adalberone
ejus successore consecrata, « ubi
nuue, » inquit Lau- (188) Scripta circa annum 1129
rentius ae Leodio, « sub abbate
sauct* meinoriie (189) Alexander ^Lincolniensi seu
GMtero, milliiaui regno ccelorum fere Lincoliensi
trecenti ser- apud Anglos
vorum Dei. » Ccepit autem sub
Henrieo prtesule anuum ji47.
£jccles»£e praefuit ab anne im ad
qjianeUMhi flobertus, venerabilis
id est, baucti-V.toni
nostri ccSh . » (
19 } *',?«»*• Passim hunc Iocum
Virdunensis monachus, cum v ? du «VW lastificatpalrem.
citat
duobus scciis pnmum eremitavit,
ecclesiola et qui-
«
^'/
,

n ar
f
s

busdam mapuncnus fabncatis. Sed eo ** ,le T\

He, h^oci assumpto, cum
ad eecle«iam Ji
stola 11
18
}
adTif
Alesaudrum
rogantis ut bona arcfii-
t

111.,
»
esl PiiiHppi abbatis epi-

locus vacuus renmusisset diaconiAurelianePsis, qui religionem

ingressus fue-
rat, creditoribus concedantur,
in tomo pnmo Biblio-
v enerabihGuid«niabbati de Trihus-Fontibus,
co pontihce annuente et
Hen- thecie Cistereieusi;, pag. 246.
ri momente et roaxi.ne (192) Scripta civca annum 1129.
H erveo viro nobih, hoc totum
inniteuie MoBaslenum
ethortanle ordims sancti Benedicti ad bcarpum
nS se coelibus eorum ^ociavii Cuvium se
^lnhfir excmpio cuadrf milhari a Duaco. Anno
1029 iuceptum est
miramn, » nempe uxore dimibsa, et laqueo
.,ircum hoo cccnobium.Saneti-Salvatoris dictum
iu insula
Patrol. CLXXXH.
 :

ABBATIS GLARjE-VALLENSIS 172

171 S. BERNARDI ABBAilS
BERNARUI iiUAttYfi-VAiiUiinoio

animo recedere potuit Taut forie vel ipsa mors euro

cistis sancto vestro Godnino. Audivimus enim
filio ft
, ,...._.•
....... „„».,„!„ ; otnnrnpisu"-
quod, audito ejus obitu, mox velut immemor pristi-
mm mihi poteril
nai.firit auferre? Itane localis
locaiis eorporalisve
eorpora.isve

calumiii se, sed non amicitia., consolatorem

potius animorum sese amantium libertatem an-
necessitas
na.

quam ultorem vos exhibuistis, Patrem quippe vos guslal? Certussum quia nec locorum distanlia, nec
cognovistis, ut res exigebat, non judicem. ldeoqae
corporum vel mors vel absentia disjuugere poterit
qucd pietatis, quod charitatis est, ut vere filio quos unus spiritus.vegetat, una charitas ligat. De-
Quid melius, quid nique, si juslorum anima. in manu Dei sunl (Sop.
paler impendere studnislis.
in, 1). profeclo et qui jam in ipso, deposita earne,
laudabilius, quid vobis dignius agere poteratis ?
quiescuut, et qui ipsi adhuc in carne non secundum
Sed quis hoe crederet ? Vere nemo seit quje sunt in
homine, nisi spiritus hominis qui in eo est (/ Cor. carnem militamus, simul precul dtibio sumus.

11, 11). Ubi est nunc illa austeritas,

illa severilas, Meus ergo erat vivus meus erit defunctus, nieum
indignalio, quoe olim in illum lingua, vultus in patria recognoscam. Si quis est qui de manu Dei
illa

oauli, terribiliier ostentare et •intentare solebant ? possil eruere, et a me illum separare valebit.
Itaque pro quidem vestra vobis affectio
Ad unum nempe ntmtium de morte filii, paterua 3. filio

-um ou«"»'i""
commota sunt
viscera coiuuiuui subitoque .hsec omnia, quae
.««-.. - ;
, -., i — —
.atisfeoit;, sed de nobis, pater,
»
quid
.
erit? quse, in-

de nobis digna vobis satislactio placeMl,

simulatoria, sed dispensatoria, ac per hoc transito- g quam,
> ...
illa vero qme
.
vera ornii
:n« . n r.r. ,r„.»i ,io.a erant, quibus ntiananrn
milKne »randi ininria
utique pro grandi imoonitis quod,
injuria imponitis Quod, a
?. eranl, disparaerunt ;

benignitas apparue- vobis recedens, a nobis receptus sit ? Quid dicam ?

sed latebant, charitas, pietas,
runt. Siquidetu in religioso animo vestro miseri- si dixero : Non reeepimus (quod ulinamsinepeceato
dicere possem), mentior plane si dixero, Recepi-
cordia et veritas obviaverunt sibi ; el quia nimirum ;

mus quidem, sed juste, excusare me velte videor.

misericordia superabundavit judicio, justiiia et pax
Sed lutius respondebo, Peccavimus. Verumtamen
osculata? sunt. Nam quantum mihi videor
conji-
quantum Non ad dcfensionem dico a quo enim
ciendo videre, quid animi tunc habueritis, cum ad
? :

uon reciperetur ? quis, inquam, sanetum illum

ulciscendam illam, quse vobis videbatur facta, iu- ille

juslilia: zelo accensa veritas se accingeret. aut pulsantem repelleret, aui susceptura expsilerer?
juriam,
antea di>sunu- Quis vero de vestra abundantia nostram
scit si
illa quaj exemplo Joseph prudenter
labatur misericordia. ultra jam latere non ferens, Deus voiueiii supplere inopiam, at scilicet unum de
multis, qui forte apud vos religiosi tunc ernnl, ad
ne in hoc quidem dissimiliter ab Joseph (Gc/i. xlv,
nos dirigeret, nobis quidem ad solotium, sed nihilo-
\),ex abdito cclata: pietatis erupit, seque veritali
adjuugens repressit motum, temperavit zelura, pa- minus vobis ad gloriam ? Fiiius quippe sapiens
gloria est patris (Prov. x, 1). Denique non eum pr*-
cem cum justitia lecit. Q
venimus sollicitando, non circuravenimus aiaahen-
2. Tune de purissimo placidi pectoris fonle
laliiun

cogitalionero. rivuli ebullie- do, quo vos desereret, vel ad nos venirel quin po- :

Hii credo limpidissimi

tius rogantem, puisantem, supplicantem non prius,
runt Quid opus est indignari ? misereri
:
potius
Mise- Deus scit, consensimus recipere, quam remitlere
opoi iel, et non oblivisci quod scriptum est :

ad vos tentavimus. Noa autem eo acquiescenle,

ricordiam volo, et non ; sacrifieium {Osce vi, 6) et
ejus nos importunitati vix tandem acquievimus.
implcre quod jussum est Sollicitiservare unitatem :

Hominein ergo religiosura peregrinum, solum, si

spiritus in vinculo pacis (Ephes. iv, 3) el exspecta
,
,

culpa esl quod suscepimus et ita suscepimus, non

rc quod promissum esl Beati misericordes quoniam
v. 7). Alio- erit vobisindignum semel tantum commissam cul-
ipsimisericordiam consequentur{Matlh.
quiu num filius meus erat istfl ? quis vero irasci pam, lalem(|ue culpam dimittere ; cui etiam fas non
csineusquequid^mseptuagies septies peccantihus
lilio pfitesi < Nisi forte tunc tantum filius fuit, dum
etiaro cum me deseruit. Sed in vos veniam negare (Mattli. x.vin, 22).
mecuro fuit, et non
4. Ut tamen noveritis quam uon leviter seu ne-
uunquid quia corpore ad tempus recessil, eliam
„„a. diritur Aqnisciucius, a viris illustribus Sich.T U
SwKiSi
"'.".."'..
Miramm
Gerardo UCameracensi praesule.ad
.. -,,.

in Clironico
...: -u_. i^j. »..k
,

cujus dioecesim tunc locus ille pertmebat. Vide /\ub

Urdiuis sancti Benedicti, cip
n
monachum nostrum reformatum,
Vedasti tunc intendenteni. Iguur
lnsiuic u Lamberti
AivKiim insiinclu
«,,^,,oni,i Alvisofn
monachi nosln
Lamberii abbatis nosiri
in suuri) abbatcm clegerunt. qui
consilio et auxilio
Acq
=
ecclesiae Sanli
clenses

1'orro cougregationi Cluniaeensi Aquiscincuui ejusilem Larwberti; eamdem ecclesiam reforraa\it,

bS.
aggregarunt, ejusque reibrmationem et in spiritaalibus ac temporalibus sic oxaltavH, u;
luonaclu se
ejus nomeu cclebre fieret uhique, et niem
Alvisus
siisceperunt ar.no 1 1 10, uli refert Iperius in Clironico
tiindein eiigereiur in episqopuin Atrebafensem.
»
sno Bertioensi. n AnnoDomini millesimo centesimo
decimo, monasterium Aquiscincti ad religionem re- Hactenus Iperius'. Porro hujus monasterii fauia ac
naratum est et reductum per dominum Lamberlum eloria ulurimum toto orbe crevit a gymnasm Aqui-
quodin Duacena academia excitayil Joan
abbatem ooswnm, eum ex monachorum di-sensio- scinctint),

nibus nactus esset opi>ortunitatem, monachis Aqui- nes Lentaillerus, hujus loci abbas dignissimus, el
lantum, ut snum Patribus societatis Jesu, raro sed pnrclaro cxempio,
scienti inler se tumultuantibus. in Jesn
domnus iradidii. Vide Jacobum Bonffer, socielatis
abbateqi expelhuit-s depouerent. Hoc ilaque
Laiiibertus considerans, per secretos internunrios,
theologum et insignem Scripturse interpretem, De-
dicat, in Peniat-uchum. Aivisus, de quo
item mentio
ilios induxit ut virum venerabilem, moribus egre-
infra iu epistola 66, Urebatensem Ecclesiam
ctfi
gium, et prudenlia facnndiaque decoralum, s,ibi
paret Aquiscnctum, episcopus rexit. Ad eum
Jioe
sumant in abbutem, quo collapsa eorum eeclesia
domnum AlviSum ntfmme seripla epistoia 395
relevetur. Et cis nominari fecit
 173 EPISTOIwE. 174
gligenter, imo quam non irapune feramus quod
un-fl salagas eum venerit locus. Neque enim ouioslibet,
quam lleverentiam vestram quoqtio modo offendi- nedum tanti patris
nius, ssspe Deum teslor, quod corpore non possum, me debeo scandalum dissimulare quod quain non
;
menle ad vos suppliei transeo, ssepe genibus flexis faciam, loquens potius quam scribens, ei aperire
humiiiter saiisfaciens, vobis adslare me vidoo. forsitan poluissem. Nam solet in falibus aeceptii r
Utinam ipse qui id mihi fortasse inspiral, vcbis esse sermo vivus quam scriptus ei efficacior iingua
quoque Spiritus sentire faciai quam flebilis, quam quam littera. Occuli quippe Soquenl ...
ifi
roiserabiiis,lanquam praseus, ad gcnua usque vc- dictis aec ita poiesi aftectum exprimere
; digitus,
stra descendo quam Irequenter nudus humeros. quomodo vultus. Nur.c auiem, quia absens
!

per mc
virgasque in manibns gestans, et quasi ad vestram non possum, per te Salisfacio quantum possum.
jussionem vapulare paratus, peto vejiiam, graliatn Rogo ergo te, eliteinm rogo, m de regno Dei, quod
tremebundus exspecto Htrc qualiter vobis, Pater, cst videlicet intra nos, scandaram
!
auferas, dum
aceepla sint, veslro, si vos non gravat, fititis scire salubriter potes; ne si (quod absit ! i
>j,,|uc ad an-
fja itamus rescripto; ut, si satis, jam secuii de in- gelos, qui utique in fine steculi ia id ministerii
Bulgent!aconsoiemur;siquojjiinus, magis(utdiguum dcputandi sunt (Ma-rc, xjii, 27), perduraverit ran-
estJluHrJiiemur,elampliusajiquidanobissipo5sun.ms cor, necesse sit irrevecabiliter aut ambos aut
J aile-
exigamus, quo dignius satisfacerc debcasius.Yalete. rum a uobis demedio tolli. Unde autem ad me tu
G? EPISTOLA LX\ I. janidudum scripsisti, conquerenda super tribula-
AD GAUFRIDUHI ABBATEH -SA2?CTI-llEDAKDt-(493). tionibus vestris, scitds quia juxta esi Dominus his
Operam cjus requivit iit rebonciiiando sild abbaie
qui tribulato sunt corde. De ipso conlidite, quia ipse
Alviso : solaiur cumdem in tribulationibus.
vicit mundum. ipse scit inter quos habitalis etin
Domnn Gawrido abhati Sancli-Medardi, frater
BernaudiIs
cotfspectu ejus suut omnes qui tribulant vos. Ipse
ecclesiie C larse-Yaltk ordinator incom-
exaudiet vos in abscondilo lempestalis, qui nunc
pqsitus, saiutem, etnon ittvia.
probat ad aquas «oritr.adictionis. Valete.
Primo precor ut prase.ntes iiiieras donmo abbati
A [uiscincti monasterii dirigerc
EPISTOLA LXVII.
non graveris. Deinde
AD M0KACI10S FLAVIACENSES (194).
ut, ad id quod portant, pro absenle amico prtescns
Susceptionem B. monaciu tuel ur, tanquam de ignoto
(193) Scripta circa annum 112.9. Edili ac scripli
er.ii), « qitos non ficlijc charitalis vertice toiius
pTancr unum (quos quidem viderimus) omnes
habent, Gallite Belgicas amicis prteponendos nou
S. Theoderici; at legendum, S. Medardi, lantum
ut in eo- credereli sed et publicc pra^ciicaret.
(liee Goirbeiensi,quo sequentem inscriptioaem
ex Praxlara certe
(quaa
- elo.';ia, quaj tandem his verbts ita ccncludit « In
ali.is deesl, praeterquam in
Spioilegii tomo 3) ** ultimo fratrem
:

reslituimus
domni Garue.ii subprioris nostri,
Domrio etc. Et quidem licet utriquo
:
eharissimi mei, ita vobis commendo, ut cum labore'
crjeeobiOj nempe S. Medardi apud Suesslonas,
et \eslro probus. sapiens, lilteraius factus fueril,
S\. Tliooderici prope Remos, successive praefuerit nobis
enm, sicut do altcro fecistis, reconsignetis. Ex qui-
Gauiridus;abbas lanieri S. Medardi erat tum, cum
bus eolligere esl, Gaulridum docirm.o ct, sapientise
tee epiatoia seripta est. Scipta esl autem (ut ex
lande conspicuum, instituendaB juventutis cuni ipso
epistolarunj seneic inielligitur) ante annuni
!•::
1(31 quo episcqpali munere operam suscepisse. Sub eo apud
evectus esi Gaufridus n episcopatum
Catalaun.ensem Suessionas habitum est generale monachorum Or-
ex abbalia S. Medard tb anno H19 prasfuerat
:

,
dinis nostri capitulum do quo in epistola 91, Inter-
post anaos octo regirainis S. Theodericum. fuit concifio S.monetisi auno 1140; et in epistola
Procurante saricto Bernardo, qui olectus ac synouali a.l [nnocentium directa, qu;e est inter
quiescere noluit, in seiiem
Calaiaun.iisem suffectus ' Ber«
nardinas 191, tertius nominalur.
est anno 113i in locurn Herberti,
noii nosl. dedica-
lionem ecciesiaa Sanii4Medardi, tit tfadii (194) tia legcndum cum piirioribus manuscriptis:
Aibericus non vem Flaviniacenses, ut perperam volurit Hor-
ihromco, Idibus Ociobrisejus anni ab
laiioceutio stius et alii nommlli, quod ex ipsius
facfam; scdauteiiiani, ex Ciironico contextu epi-
Sancti-Medardi stolse tribus argumentis mauifeste refellitur.
ubi « praediems Papa, ante dedicationem Pruno
nn licue, Odonem abbatein ecclesiaj
ecclesias namque sanctus Bernardus asserit ;;uod coiumad
i
Beati-Medardi quos scribit, i nou habitationis, non reiigicnis ac
nolente sed contradicente episcopo Suessionensi!
q conversationis usque ad hoc tempus vd tenuein
Aurohanis bnnedixisse nerhibetur pridie
Kalendas notitiam habuerit, sed nec aliquahi aliquando men-
obns.» Ohiit, fcesie Albcrico, anno 1143
et qui-- fionem sibi de ipsis fac.um
(l.-m sexto Kalendas fuisse meminerit.
>.

Junii, ut Saucti-Theoderici Deinde, « Multis, » inquit, « terrarum sp.itiis, e

'

.\ lerologiuni testatur his verbis « Sexto Kalendas :

diversis provinciis, et dissimilibus liuguis ab invi-
Junti obijt Gaufridus uosler abbas,
Gatalauuensis cem distamus. s Postremo denitme, « Nec solum, »
episcopns. ln serie vcro aimiversarioruni
»
notatur ait, .< episcopatibus propriis abs.umus, sed etiam'in
psunuresprasbcndasin Re.fectoriol.egasse in elee-
eodem archiepiscopatu non degimus, » Quse omma
mosynampro pro Adalberono Remensiarchie-
se et
Flaviniacononpos.se competere clarius est, quam
piscopo, qui ibidem monachos restituit »
Exstat ut probatione indigeat. Esi enim
li
lolaGaufridi ad Petrum V-u rabilem Piaviniacum oppi-
iuBiblio- durii iu Burgundiie ducatu, Fomanjs, undeBernardus
theca Clunmcensi, ipsius.pic Pelri-ad
enmdem res- ongnrem traxit, vicinum; r;ec multum distans a
cnpiuin. m quo eum vocat
Cfunianecnsis imo .

Giara-Vali?. habcns olira monaste.-ium Ordjnissi ncli

aivmi Ornims, pe r totam Frandam
primum disscmi- Rcnejlicli, dioecesis /Eduensis sub motroDoli
natorem, auctoiem, provectorem, inveterati Lugdu-
diacc- nensi, sicut et Ciara-Vaihs, pretiosis sanctse
ms dp ioi moiiasieriorum cubilibns expulsorcm Regina3
reliquiis illustralunu Uestitnendum itaque, Flavia-
diuturm somm et monasiici torporis
exutaterei» de censes ; sttmpta denoiniuatrone a Flaviaco, qui vicus
(laobu-j ailerum » (Bernardus aiter, imo prinms est diiceessis Bellovacensisad Ej i.uu fluvium, inquo
175 S. BBRN-tRDI ABBATtS CLAR.E-YALLENSIS
m
sMh«ctenus,nomsterio,
th
et justas ob causas dis-
"
ft
videlieet monachum non solujn
habitandum pro hospite, quanto cupit
tempoie, seu ^«*f«
ecclesia:-, et etia.n inventum utilem suaderi
ad raanendum omm
Domino H Patri Flaviacesnis (196)
fratribus qui cura eo sunt, fratres qui
in Clara-VaUe tempore? (Reg. S. Benedicti, cap. 61.)
aliter erga praedictum
sunt, salutem. 2. Quanquam tamen nos

Lecli. litteiis vestris, vestram Revereniiam fratrem egerimus. Nam cum veniens se suscipi a
i
qui apud dos est, nobis humiliter postutaret, primo quidem repulsus,
pler quemdam monachum
vestra tristitia admonitus est ut admonasterium suum
contristatam cognovimus. De qua deiudc
nenon sitilla Sed non acquiescens. in vicinam
nos quoque contristatisumus, timen.es rediret. ille

ibique septem ferme

qua quibusdam dicebat Apostolus Con- nobis eremum se contulit,
tristitia, de :

passus, quiete
tristali enim etiis secundum Deum
(U Cor. vn, 9). menses, nullam interim c.lumniam
non usque adeo vos habitavit. Sed cum sibi tutum
non crederet quod
Nam si seeuudum Deuin esset, idipsum quod
comraovisset, ut nos elsi vobis ignotos, fratres solus degeret, post primam repulsam,
requirere non erubait. Bursus
nos
et si placel amicos, quos needu.i. vei prius a nobis
tamen vestros, ab eo
vel absentes scnpto admonentes eum de reditu, cum causam suae
• utcsverboconveueratis,
tam subito, tam .nqui.eremu. « Abba., uquit meus
pra.monuerat.s, hae prima vicc g discessionis :

seribitis, qnod fra- Ijiabebal me non monachum, sed medicuni (19

is. Miramini, ut
per me, non
trem Benedictnm (19©> suscepimus;
mmammi mat Cogebatservire, imo ipse sc-rviebat

nobis de quaudo, ne sa_culariui__ malevo-

restituerimus. Proponilis Deo, sed saeeulo,
eum cito
vobis
me compel-
ia, de noio monasterio monachum non susci- lentiam incurrerei principum, medeii
excommunicatis.
pro constanti
S. Banedicli, cap. 61), lebat etiam lyranuis, raptoribus,
pieuium [Reg.
liabeiues vestrum non esse ignotum. Seo Quod amma 5
mea. periculum cum et nunc privatim
.

scilieet

quid si aiiis nolum, dummodo

nobis ignotum sit? nuiic paiam suggessissem, nec profecissem, quorum-

Etsienim.ubverbaipsa** vestra pouam, relig.o- dam tandem kpicutiura, virorum consilio fretus,
ut euam Romae meam damnationem, nou congregationero,
estne se adeo fama effuderit, fugio
nos tamen, qui non religionem. Consulite .alutcm
vestra. babeatur notitia, perditionem,
positi sumus, nescio pulsanti. Cujus uos videmes
e multutn citra Romam
quierenti, aperite »

vestrum, audientes causam, et nuilam co.Ura

quo pacto priPteriil, ut ne uniusquidem
itr.
constantiam,
probavimus
abbatis scilicet vel
monachorum, non ipsius veslrae eum calumuiam, aunuimus introitum,
conversatiouis, usque
u_ 4 ufc adstrinximus probatum,
[j.u_.c..u. tenemus
- pre-
_•--
habitalionis, non
habitationis rebgionis ac conversauuuia,
i-,on religionis s US ceplum,
susceplum, aasi.iui.miua
),.-. Kn ..niiiiii.
m. Nec intrare coropulioius, nec exirecogemus
_ _._ _._ _. -___.

vel teauem notitiam

habueriraus, _.

gfessU
adhoc tempus .

mftniinuem nobis de
mentiouem m .is eum
e.imejiceremus, (ut ipse assent)
eiiceremus, ad vos (ui asser.t
,

sed nee
.
'
.,:
aliqua.ii
.i;„,,.nfti.
aliqaando Quamvis
. i,,.. *i
si

memiuimus. Nec tameu mirum, non rediret, sed magis se adhuc a vobis elongaret.
vobis faetam- fuisse
indebitis innoxios
spatiis, et diversis pro- Desinite ergo, fratres, desinite tam
quia et multis terrarum
scriptitationibus inquie-
ab iuvicem d.sla- liua,uis lacessere jurgiis, et cassis
vinciis, el d.ssimilibus
propriis absumus, conlumeliis provocan
lare: quia nec cumulatis etiam
rous; nec solum episcopatibus
re-
ut vobis, msi quod reverentia.
est,
eodem archiopiscopatu non dogimus. poterimus
sed etiam in
de cuicumque uolts, spoudearaus, nec miiiis exterreri quominus mona-
PuUmus autem quod uon suscepisse nos
monachos chum teneamus, quem regulariter

^ ^^ _^m
uobis notis monasteriis
sed taatum d«
suscipere probibemur; alioquin, cum nu.lum mo- credimus.

nasteriumsit quod alicui notum

non sit, nullum
quisregularitersuscipialur. AD EOSDRU.
BObis reliuquiturde quo
Unde supra.
Quomoio ergo ihud implebilur quod a beato Be- Flaviacensibus, abbaU U.
peregriuum Rcverendis fratribus
permitlitur,
nedicto vel pra.cipi'nr vel
Guibertus, exinde in abbatem
ruere, quos inier
nobile Bencd.ctiao-
condiVum est uobile
Serer^ro condituni Benedictino
»0^^' assua.pius,
g ^'Xprope
a, b „,. Setetfraro
beato velutsidus
wo t
,um coenobmm sub anuum 6b0 unde nonnunquam
de Flavia- g™»^™^^
v i
M
^ia^censes - in sua ad
Fkviacum, passim vcro SaDCti-Gereman Berna dum epmcua. u ut hic ipse testatur, monasten.
spectat ad nomen abbu.s
co, appellabatur, Quod loriarenl ur.
j
un. ^nnoH. s« faraam Romam^ « *g
Fkviaccnsis B oc grammate decurU Flavin ccm js ul c0 „-
.

fladacensis ccclesue, elc. exi-uuenaum es.e ...»_,j_ „.«.,^ „„ ».n_.

expo-
*Pi/W
^" innota'modo prsecede.iti
_!_.. UAi: ,,./,1111 <_n. 8tatej.mo-nen.is
Wildegarium I, qui ab anno HOb
o. au-
.
usque ad
* ..

puto CU
.i.emora'ur iu vulgato
uum 1423 Flaviaco prffifuisse scriptis nou paucis B.
erum cum ad (196) ln editis, G; at in
mdice Achenano ad Guiberlum. \
Nomen integrum. Benedictum, exhibet codex
<.or-
ex sene Ua-
aunuu» sallem 1126 pervenisse colligo beicusis optima- nolai, ex quo et.ara
sequeuus,
hoc locono ent,
rum epistolarum. Sunt qui Uugonem epislola! iuscriptionem pra-ler
ahas restiluimi.s.
leguutur ejus loci abba-
sed perperam, Duo quide.n (197) Medicof olim agebant
et cler.ci et monacui.
des.it anno 00
m. Hug«iiis iinmine; scd pnmusanno uiintaxal 1 .2, Declericisid robal Chrislianus Lupus
.
in nolis a<i
tidus Hildegario II successit Ephe.im, tum Cnalco.o-
sancli li,ruard. caicu- varias epistolas coucilii tum
utetque proinde longe exlra exemp.a
nensis, p. 100 eq Monachorum item varia
lum. Porro ex eodem cceuobio
vu doctri.ia et insigne est apud Liipum
qu?bus Radullus. suppetunt, quorum uoum
prodicrunt, ex abba e Sjeiio-
pietate insignes
multique ahi Ferrarienseni, in epistola72, de Didone
Levilici interpres, circa annum 91% medicina reccntiori jure mterd.cta.
tempore flo- nensi. Uirisquo
demceps, maxime praefaU Utldegaru
 ,

177 EPISTOL*. 178

caeterisque omnibns fratribus, frater Bbrnabdus, b die gemo, frustra saspirans eldiceua cam Propheta:
salutem. Vultum tuum, Domine, requiram (Psal. xxv:, 8)
1. Modestise quidem vestrae erat, o boni fratres, et iilud : Quando veniam et apparebo ante faciem
guper querimonia vesira priori nostra salisfactione Dei ? (Psal. xli,3.) et : Ostende nobis faciem tu
eontentes esse debere, et jam ab immerilorum in- et salvierimus (Psai. lxxlix, 4).
feBtatione quiescere. Sed quia prioribus malis pejora 3. Sed quid est quod vobis faciraus, quod nobis
junxislis, et rursum nobis jurgiorum seminaria trans- fieri uolumus ? Hoc nos utique noiie pulatis, ut quis

aiisistis (quae absit ut gerrninent I sicut nec priora a nostro ffioaasterio discedensmonachus, in alie
germinarunt in nobis), ne tamen, non respondendo, suscipiatur. Utinam omues nobis cemrnisses, siae
eulpam ,
quse non esl, agnoscere videamur, hoc nobis salvare possetis ! Si quis de nestris ad ves
-
etiam seeundo ad ea qnte procaciler objicitis, ve. a- majoris perfectionis gratia et arctioris vilae desi-
oiter respondemus. Hiec tota noslra culpa est, quan- derio convolaverit, 70 non solum, nori caasamur si

tum aestimamus, hsec grandisilla injuria quam vohis ei in tali studio cohsulitis, sed et muUwm preearanr
fecimus, quod monachum, solum, peregrinum, pau- ut hoc faciatis ; nec oflensos nos conqueremnv, sed
perem, miserabilem , animae suae periculum fugi- valde in hoc adjutos esse fatebimur. Negalis deiade
tantem, salutem suam sollicite quaeventem, pulr-;m-
g quod de vobis audieramus, vestro seiiicet jussu v*2
tem , supplicantem suscepimus ; seu quod talem, quamdiu fuitapud, v«s, iu medi-
asscnstt fratrem B.,
taliter a nobis susceptum, denuo sine eausa non cinali arle saecularibus deserviisse ; ipsumquc, qui
ejicirnus, ut, quod aeditieavimus iterum destruentes, hoc dixit, falsitatis arguilis. Si nieniilus sit, nes-
praevaricatores nos constituamus. Hinc Regulae cimus ; ipse viderit ; sed hoc seimus, quia sive per
hinc canenum,, hinc ipsius naluralis legis transgres- se ipsum, ul vos fatemini, sive per vos. ut ipse
sores jadicamur. Opponitis enim indignaates , cur testatur, Itsec fecerit , in magno interim periculo
vestrum et a vobis excommunieatum nobis sociarc fuit. Quis vero tam inhumanus, qui sic periclitanti
praesumpsimus, quod utique ab alio pati nolumus. non succurreret si posset, non consi -^el?
Sed de excomoaumcatione quid respondebimus, Attamen si, ul asserilis, non compulsus obedientia,
quandovos inde vobis satisfaeilis pro nobis, scientes sed proprii quaestus cupiditate ac vagaudi curio-
procul dubio prius a nobis fuisse receptum, quam sitate, hac iliacque artem suam venditans discur-
a vobis exccmmunicattim ? Citm autem prius susee» rebat, quid causa' existitii, quod a vobis discessit ?
ptus, dum tameu regulariter, fuerit, profecto non An quia jam taudem censurae pastoraiis districtione
jam in vestrum, sed in nostrum veslrae maleui- non ei licebat quod anle licuerat ? Cur igitur eum
ctionis sententiam intorsistis ; quod si recte facium £ jam apud nos esset, volentes eum revocare, ad
sit, vos viderilis. persuadendum de reditu promisistis ei quietem in
2. Restat igitur sciendum, et hoc tantum quseritur claustro, nisi quia hoc velle hominem noveratis,hoc
inter nos, an rationabiliter susceptus fuerit. Et vos quaesisse memineratis? At ille, jam adento apud
quidem, quoniam de ignolo monasterio monaciium alienos quod non potuit inter sucs, ne certa pro
regulariter posse suscipi negare non potestis, ves- incertis desereret, tenuit quo jam fruebatur, sper-
trum nobis notum esse contenditis. Negamus, et nens quod sero sibi offerebatur.
non creditis. Verum si non creditis simpliciter ne- 4. Desinite itaque, fratres, dcsinite fratrem sollici-
gantibus, credito vel jurautibus„ In veritate. quas tare, dequo nonvalde neeesse est vos sollicilos esse,
Deus est, vobis dicimus : uec novimus vos, nec nisi forte, quod absit ! quae vestra, non quae Jesu
noscimus, ignotorum scripta suscepimus, ad iguo- Christi sunt, quaeralis, ct magis vestrum de illo so-
tos rescripsimus. Sensimns quidem stimulatioues et laiium, quam ejussatutemdiligatis. Nameum scmper
inquietationes vestras, sed necdum stimulator,'s et apud vos gyrovagus fuisset, et, ut scribitis, contra
inquietatores ipsos agnovimus. Yos lamen ad con- suum propositum et abbatis imperium, in proprios
vincendum nos de simulata ignorantia invictissimurn usus quod de arte sua conquirebat expenderet, gsu-
argumentum inducitis, non posse videlicet ignolos |
[
deat qui eurn diiigit, quod apud nos Deo misei ;;ule
esse quorum et abbatis scilicet et ipsius
nobis, sanatus sit. Testunonium enim ei perhibemus quod
monasterii nomen in nostris posuimus lilleris; nusquam modo aliqua occasior.»^ vagatur, sed quiete
quasi mox
rerum vocabula scimus, etiam res
ut perseverausir, monasterio, paujier isiter pauperessine
ipsas noverimus. Muitum ergo valet mibi Micbaelis, qutrela conversatur, priniam Gdem, quam.quidem
Gabrielis, Kaphaelis nomina nosse, quando ex solo apud vos promisn sed non tenuit, non irritam, ut
auditu vocabulorum, etiam de ipsorum bealorum dicitis, faciens, sed ralam inteaiamque cusiodiens,
spintuum cogoitione jam beatus sum Non medio- morum uiique conversione, et obedieiilissjma con-
criter, inquarn, profeci quia didici ab Apostolo versatione, sius quastse fallit qui de loci stabilitate
paradisum et tertium ccelum nominare, si, etiara confidit Roganius vos, fratres, ut qoiescat jam
uon raptus cum Apostolo, solis ex nominibus secreta guatio vesira, et desinat inquieiatio noslra Sin au-
cculestia jam novi, et audivi ineffabilia verba qu;e lom, fautc quod vukis, scnhtie vullis, perse- m
non licet homini loqui. Stultus ego qui jam sciens quimini quaatum «ultis maritas
, oninia suffert
nomen Dei mei, nescio quid adhuc superfluc quoli omnia sustmet JNobis autem decreium est ex hoc
179 S. BliRNARDI ABBATIS CLAR.E-VALLENSIS 180

jam vos pure diligere, revcrenter suspicere, familia- i peecalo addere Qaod st malum eat peeeatum
est,

riter colere. non emeodare, quomodo rnalum non erilaugmentare?

EPISTQLA LXIX. Si ex rerum evcntibusreatuum penderet judicium,
non lorat culpanda tua etiam ingeiis tristitia, ui>i
AD (iCinO^EM ABBATEM DE TftlBUS-FONTIBCS (198).
r.imirum conslitisset quod ingens fuisset et eulsa.
Guidonem qui incuriu mmistranfium ih consecra-
,

iiene calicis erraverat ob defectum vini, instruii. Tanlo quippe culpa gravior, quanto re* sacrior

1.Unde lc eoniristatum cognovimus, conlris- apjjarerei. Nunc vcro quia reruin causa, non materia,

tatum quidem te esse laudamus, sed si non nimis. nec exitus actuum, sed inlentioriis propcsitum euls
Contristatus enim, msi fallor, quomodo ait Apo- pas discernit et merita, dicente 71 Domino, Si

stolus, secundum Deum (II Cor. vn, 9) nec dubium ; oculustuus stmplex fnerit, totum corpus tuum luci*
est hujusmodi tristitiam luatn converli quandoque durn erit;si nequam,totum coryus tuum lenebrosum
in gaudium. Itaque, diiectissime, iraseere, et noli erit (Mattk. vi, 22, 23), in tui quoque examina-

peccare. Peecabis auiem non minus nimis irascendo, tioae commissi, non tam, ut arbitror, saaforum esl

quam omnino non irasesndo. Siquidem non irasei atlendenda majesias, quam propria inlentio diseu-

ubi iraseendum sit, nolle emendare, peecatum est : tieuda. Porro ego et Prior noster multuui rem ipsam
nos pensantes, et icter nos conlerentes,
plus vero irasei quarn irascendum 6it, peccatum g ei iritia

necnonviroruinvencrabiliuniGoisleriiSuessiu!ii nsis,
(198) Fuit is secundus abbas Trium-Fontium,jam
laudatus in epi>t. 63. Ann© H29 successerat Roge- Gaufridi Carnotenm, GuariniAmbianemis episeo>>o-
rio piiuju abball, ae «ujus obitu iuepist. 71. Priimua rum, daminique Ghu-ie Valtensis ubbalis petitionir
abbutem iuissc Rogerium b-giuius in Vila saicti bus, locum quemdam, qui Tres-Fontes vooatur, ui
Bernardi, lib. 1, cap. 13, ctii, anno sequenti cum silva, Luis, qux ioia de jure nostrce est ecclesim,
Bernardo et Hugone Ponlmiacensi, concilio Treeensi fratri Guidoni abbati el monachiscumeo ibidem D'4b
ihterfuil, postea vero Oniinem suum quatuor morias ientibus inhabvt&ndum conoessimus. Quod ne
.-,

teriorum fuudationc, nimirum Cala^iaj, CasleUiotiis longceva temporuin veiustat-e memoria tolleretur, u.

:n .lio-cesi Virdunensi, Aui'et' -Yallis in Treverensi,

J liiterk fecimus us.ugndri. Plaauit itaque nobis ul
Alti-Fontis in Calalauhensi, rion parum promovit et terruin illarri, et tuimus, ct quidguidde terra
ampliavit. PorroTrium-Foiitiinncaenobium, primafilia sice nostraa, uhitunquc jaceat ni eaa

Ciarse-Vallis, agciiie Guilleimo de GampelIisepisc»po aiiorum termims, ultsrius eis accesserit, dictnno-
Catalaunensi, ut tcstatur Guillelmus abb$s Saneti- Ghipossidertmt... et quidtfuid in eu nostrijuriserat,
.Theoderici, Vitse sancli Bernardi libro I, cap. 13, in liberestquieteperpetualiterobtinerent...Firmatu,m
suadioecesieoustrueturrfestanho 1118, cujusquidem est iqitur hoc prcesenti chirographo, firmatum estet
primordia, notinihil adhuc obscura, lubet paulisper sigiilo, sigtoisquepersonarwn qum adfueru n tad pos-

illustrare. In Actiscpiscoporum CataUunensium re- terorwmmtitiam roborutum, seilieet Goislmi Sues-

cilatur Charta Boinonis episcopi scptimi a Cruiikelmo, g sionensis,scilicet Qaufridi Ga.vno.tensis,scilieet Gua-
qua partem silweLuis ab Alardo, aliisque Sancti-Sai- riniAmbiane isisepisooporum,scilicetlierwrd\
vatoris canouicis regularibus contraditam, condendd rm Vallis abbaiis, scilicet Qaufridi decani,sa
monaeterio impensisse lestatur. Sic enim liabet : Joanniscantoris, scilicetOdonis ei Haimonispratpo-
« Nihil tseque securitalem ptirit in tonginquiumqoam sitorum', scilicet Bainardi abbatis Sancti-Barlkolo-
cum ea quas piis et fidelibus donautur ecciesiis eilra scilicet The&ericiabbatis Sancti-EUgii Novio*
,

diligenlitradnntur litteris. ldcoque ego Bozo, Dei mensium. Actum Conwehdii in pttblico capitulo,
graita Catalaunensis cpiscopus nolum facio orrini- anno ab Incarnalione Domini millesimo ceiitesimo
bus tam prajsenlibusquam futuris, quoJ llugo.comes tricesimo,
Trecensis, illam tfivisionem silvje, quai dicitur Luis, Ex quibus cernitnr iltorum temporum tiJes, ul
quamjussil fieri per Pelrum Variaoi piajpositum, eonees^io ab Ilugone facta, sine litt"iis in am.unv
etpermajorcs ejiisdenj silvse, id esi Milonem de 1154, quo Bozo episcopus regere coepit CatalauiMi-
Sera, Walterum, Vierduns et alios, Al.irdo sacer.loti, sem Eccleslam, viguenl. simulque donatio Compen-
cseterisque confratribus in OratorioSancti-Salvatoris, diensium annos a nionislerii fundaiione duodeeim.
quod in eadeni parte situm est, cannnita et regula- Ex ..bbaiia Trium-Fontinm proccssisse perbibeiur.
jani diximus, abbalis Alti-Fontis, iu eadem dio;-
riter viveit) volentibus, in nianibus Willelmi, Cata- •ut

latinensis Ecclesiaa episcopi, d reliquit ; Alardo prse- cesi Catalaunerisi sita, de cujus iucrefhento-has ab
cipiens ut qnod ab co poslnlabal, a confratribus illuslrissimo hujns lo li abbate de No pjmusj

Compendiensis ecclesia? cxciperet ; ctquod ipsi con- lu nomine sancta . !

''
Undum Trinitalis, li.

cederent, episcopus sibi coniirmaret. Hacstutem (Jio%o) Cataiaunensis egiscopus. Prc,

otnnia habilatores loci illius per muaus Wil.lelmi t iris notum ftepi voluimus quod l'i

episcopi G.iiulaunensis dederunt Bgrnardp abbati reverendtis ahbas Dervensis, communit

('lai;i'-Vallis, concedente Hugorie comite, ad abba- tuli sui afsensu, mtervgntu summm religionis inri

tiam construchdam, quol et factum esf. » Et quo abbalis Bernardi Ctara-Vallensis, pro atnore Dei
vides non tani Gaillehnum, quam Hug-inern comitem^ concessit eeclesim dc Mto-Fonte, exisiente <

de quo supra-actum <s: iu notis i.<i Bpistolam 31 Guaritw abbate, oinnem parli m qita «d ed lesiam
censeri debere Trium-Foalium fuiidatorcm Quod bervemempertinet, d,

aratris operaifuniur in pdr< Ma-ftlla

vero additur de coucessione confralium Compen-
/:t»i est hoc in prmse itia abbatis Clara
1 -

diensium, quicl inde actum sit. diseimus cx lilteris

I

ulibiuis Theobuldi Dervensis, Araldi abbaiis

sequerilibus, ex Archisio monasterii Gompendiensis
Urbwi, Guariai abbatis dc AUo-Foittc,
.'..

primum erulis :

monaclti, Joannis conversi ejusdem Ipei. 1 autan 1

Innomimsanclmetiiidmducs^vmitatis, Gqufri-
dus,sancta:Compendiendsec'cksicedecanus,Jodnnes hoc donum nitttm ct incohvufsum permaneat, <>r,>-
ftentem paginam sigilli nosfri hnpressiohe pirma-
emtor, <iosqne simid ejusxlem loci fratcrnitas imi-
rstt, tm fuiuru qiiamprmsenUbtiseimcUs iiolu- numUanniemcelltTrii noslri firmari priecepnuus.
Alia est abbalia Tritur.-Foiiiium, scw sawtoruiu
.

mus ejusam
innotescal quia domini rcyh luisvici,
• regina \d laidi baldi, VincentiietAnasta ites prope Romara,
'
'
i I
 m, EP1ST0LJ5. 182
uam quidem deprehcndiraus ignorantism, mi-
ibi priecedentibus tarditas possit praeripere consequen-
fl
mslrantium quoque neghgentiam, sed plane nulliu tium. Puto enim quod si Domino post factum de
malitiam. Et certe oplinie nosti nullum esse bonuir., pane sunm Corpus, vini consecralionem placnisset
nisi fuerit spootaneum. Malum ergo poterit esse ahquandiu intcrmiltere, aut certe penitus omiltei
magnuiii, quod eonstat voiuntarium non fuisse? nihilominus Corpus mansisset quod fecerat
Alioquin si quod rit a non volenle, bonum quidem tuerat], nec factis Nec nego
facienda prsescriberent.
nullam gratiam, malum autem multam consequilur panem vinum, aqua quidem mixtum, simu! debere
et •

pcenam, hoe est si circa unam eamdemque causam, apponi, quln potius assero liaud aliter debere 6eri;
et malum impuialur, ei bonum non suscipitur, quis- sed aliud est culpare negligentiam, aliud negare
quis ita sennt, asserat, si vuit, quod non sapientia efficaciam. Aliud, inquam, est quod causamur non
maiitiam, sed malitia vineit sapientiam. bene quidpiam fieri, et aliud quod meuiimur nec
2. Ul tamen faciamus saiis inquietiori conscienl.M fieri. tixc interim de hac re dixerim et seuserim,
luae, et ne forte malum hoc. mali cujuspiam gravioris absquc prrejudieio vel luae sentemia?, si nuid melius
latentis adhne in monasterio fuerit commouitio, sapis, vel cujuslibet sanius sapientis.
pro pcenitentia tibi injungiiniis sepiem psaimos
posuitentiales
73 EPISTOLA LXX.
quotidie usque ad Pasclia, sepiies **
AI) EUlinEM.
prosternendo te, decantare (199;, septem disciplinas
Docet qualis misericordia in pastore esse debeat,
accipere. In hunc modum satisfaciat et ille qui tibi
monetque ut sententiam in memckum trans-
ad illam Jlissam mimstravit. De autem qui sibi
illo gressorem iatam relractet.
ante apparuerat (200), et oblitus est mittere vinum
Dornno abbati G-lisoni, fraterBEBNAjtDUS, spirilum
iu calicem, cujus et majorem in hoc seslimamus
scientiae et pietatis (203).
culpam, si tamen et tu ita putas, tuo arbitrio dere- Considerans miseri hujus raiserabilem condilio-
liuquimus. Sane si sermo e.xiit inter fpatres, et ipsi nem, inisereor quidem, sed vereor ne frustra. Ne-
omnes singuli singulas accipiant disciplinas, ut iial que enim non ideo mihi videor frustra misereri,
quod legUur, Alter alterius cnera portate (Galat. vi,
quod, ijiso licet remanente in sua miseria, mea
2). Deinde quod comperta, sero licet, negligentia, tamen vel mihi non sit infructuosa misericordia. In
vinum fudisti in calicem super hostise sacralae par-
quam utique misericordiam non propria utiliias
am, laudamus, nec sub lanto articulo melius inclinavit, sed intimis eam viscenbus proximi mise-
fieri poiuisse puiamus, arbiirantes liquorem, ctsi ria ei fraternus dolor intiixu. Miseric rdia quippe
non ex consecratione propria atque solemni in ,
• affectio est, quas nec voluntate coercetur, nec ratio-
Sanguinem Christi mutatum, sacrum lamen fuisse C ni subjicitur ;
quando uon eam iu se quisque per-
j e.x contaclu Corporis sacri (20!;. Aiunt tamen nescio
trahit voluniario motu [al. uutuj, sed ipsa pias
quem aiium aliud sensisse scriptorem, non posse mentes ad compassionem dolcntium necessario co-
videlicet absque tribus, id est pane, vino, et aqua, gii affectu, ita ut, etiam si peccatum esset misereri,
hoc saerificium esse, ita ut si quodlibet horum eisi multumvellem, non possem nonrnisereri. Polcst
deesse contigerit, reliqua non sanctificentur. Sed quidem ratio ve! voluatas aifectui effeclum subtra-
de hujusmodi unusquisque iu suo sensu abundai. here; sed nunquid ipsura affectum evellere.? Disce-
3. Bgo autem pro meo fatuo sensu, si mihi iuem dant a me me consoiantur, et dicunt quia oralio
qui
conligisset quod libi, vellem ad remedium mali mea meo reverletur, dum is pro quo emissa
in sinu
unum e duobus egisse : aut ipsum quod fecisti, aut est, nondum couvertitur. Nec audio fllos qui mihi
cert'\ ab iflo ioco ubi dicitur, « Simili modo post- blaudieBtes afferimt, Jusiitia jus eum erit,
quam co-natum est, » verba sancta ii.erasse ; et (Ezech. xviii, 20), dum
impius iu sua adhuc iinpie-
complesse quod resiabat de sacrificio (202). iate remoratiir. Non, inquam, recipio consoiaiionera
Neque euim dubitaverim de Gorpore jam conse- ubi fralris video desoiationem. Si ergo, dulcissime
crsio, qui uiique juxia ritum Ecclesise didici ab ipsa quoque
fili, tua pia mens similitcr aifecta est, imo
qjiod el ipsa accepit a Domino, panern scilicel ac quia alitef affecta non est, quanquam libi infelix
vinuin, et simul apponere, uon simul tanien ex his isie cunctas sme egressionis de monasierio, ci denuo
sacra coufieerc. Cum
ergo prius de pane Corpus, regressionis, regulares vlces iafeiiciter perci.:
quam de viuo Sanguis more ecclesiastico conficia- videtur, quia tamen ipse aliter putat,non solum
Snr, si p<v oblWioneni tardius quod posterius sd- paiienter, sed etiam libenier audisndum est quod
crandum esl, apponatur, non video quid saciis humiliter calurnniatur, si forte tam desperatse salu
ad quam abbaliam spectat electio Turoldi abbalis, Idem censet prater scholaslicos Jacobns a
(201)
de qua in epislola 306. Vitriaco, in Historia occidentali, pag. 427:
qui au-
(199) Id est recitare, quo sensu decantare passim ctor pnesentem casum proponit pag.444. VideCom-
usurpaturapudveleres. «SanctusantistesAmbrosius,» mentarium noslrum in Ordinem Romauum -

inquit Beda in epistola ad Egbertum apud Waneum, vide

etiam nostrum Edmundum Martene, de Rilibiis
« hoc de Fide
mo-
loquens adraonet, ut 'verba Symboli naslicis, libro u, cap. 7-
matutinis semper horisfidcles quique decantcnt.
(202) Vide rubricas generales Missalis, cap. De
(200) Quidam codices, dpparaverai At prreferen-
^

''
fectibus materiie, artic. Dedefeo.iu viui
durn, puto cum plerisque, apparuerat.; id
est qui (203) Et hasc inscriptio restituia ex codice i \\ -
adverterat Gallicc, qui s'en Maii apereu.
: beiensi, n. 553.
 :;

J83 S. BERNARDI ABBATIS CLAJLE-VALLENSIS 184

s reparaadje rationabilis ulla occasio iiivenialur, fruetu. Interiai <k abseessu patris veslri nen torfe*-
ft
quam (ut bene mecura tua inlelligil experieatia) tur eor vestrum. Deum vobis providebit alium, sicut
dfffictle quidem in congregalione, sed multo diffici- speramus, pro eo idoneum ; sed nec istum perdetis.
lins foris poierit obtinere. Iuito itaque omnium fra- Nam etsi Iranslatus est, aon tamen ablatus. Tantum
trum omnia quae in eum fecisli judicia dili-
consilio, qui vobis fuerat specialis, erit communk et nebis.
genter retraclare non dedigneris, quatenus tua bu- Donecergo venio,viriliier agile,y«t et confortetur cor
militate ejus contumacia sanetur, si vel sic videlicet vestrum, et omn>a vestra in cbaritate fiant. Vsleie.
adinveniri poterit quomodo adhuc semel regulari- EPISTOLA LXXIL
scipiatur. Nec timcndum est in hac retracU- AD B.AU1AI.DU11 FUSNIACBNSBM ABBATEM. (206).
quod displiceat justo ac raisericordi Deo, si Ostendit quam
sitalienus a iwudibus. Jugum Clcri*
-icordia superexaltetur judicio (204). Valete. ti leve esse. Patris nomtn detrectat, Frater vo~

EPISTOLA LXXl cari contentus.

(205).
Dilectissimo suo Rajnaldo, Bernabdus ejus,
AB MONACHOS EJUSDEM LOCI.
non pater aut dominus, sed frater et conservuSj
listulissehaclenus visitatianem, non incurta,
quod fratri charissimo et fideli conservo.
sed cxspectalione opportunitatis ; de Rogerii ab-
batis obiiu eos consolatur. a 1 . Frimo ne mireris si terrear dignitatis nominibus
Quod nondum ad vos, non putetur incuria.
veni (207), cum me ipsis rebus sentiam indignura. Et te

uuramvs siquidem vos taaquam vissera nestra. Sv quidem decet sed mihi assentire non expe-
iit facis,

mater potest friii uteri sui negligere curam, possum et dit. Nam observandum putas illud, Ilonore
si tibi

Inrsan in suspicionem duci et argui negligentiae. invicem prmoenientes (Rom. xu, 10), et, Subjectiin-
opporiunitatem exspectavimus vicein in timore Christi (Eplies. v, 21); si uon fru-
et exspeeta-
ut, cum venerimus, visitatio nostra non sit sine
stra utrobique positum est invicem, inteliigis et mihi

Es octo quos vidimus hujus epislol® codici- rse-Vallis a Bartholomaeo episcopo auno 112i fuadarj
(204)
quinque sunl in quibus sequens legitur
seriptis, ereptum, ex Charta in Notis ad Guiberlum relata,
additanientum.nempe duo Cistercienses, Uuus Vallis- pag. 659, ubi Elbertas seu Eilbertus, Saucti-Mi-
Lucentis, Corbeiensis item unus, et quinUs Fulcardi cbaelis in Terascia abbas e nostris, locum monasle-
en-is; at iu tribus Celberlinis desideratur. Post rio condeudo cessisse perhibetur. Piimus Fusniaci
superexalteiur judicio, addilamentum
i ei ba, abbas Rainaldus, cui haee epistola iuscripta esl. De.
tiemsimitem, quani mihi contigisse
ujusmodi :
FusBiaco vide cpistolam 5 et librum i de vita S.
memini, excmpli causa refero vobis. Olim frater Bernardi, n. 26.
quidam (alius, dum adhuc viveret,
Bartholomxus) (207) Nempe Semni (nam ita legendum; et Patris.
quadam me
constristaverat, furore com-
die, quia Mirum cerle modestiae in Bernardo exerapiura, ler~
motas vultu cl boce minaci prwcepi %t de claustro C reri ad dignitatum nomina, quibus aiii,
videlicel

exiret; qui statim egressus esi, et ad unam de nos- imo amplius dignitatibus lasciviuQt. Simile ha-
ipsis

grangiis pcrgens, ibi demoratus est. Quo eo- bts (praMor ea quae supra retulimus, m notis ad
gnitb. cum eum revccare velkmus, respondit se non epistolam 11) in Vtto beatse Mechthildis exemplum,
er rediturum, nisi in suo et twn in ultimo or- cap. 10 t « Soror Mechthildis, » iuquit auctor, « con-
dine, nec ut fagitivum, sed ut inconsulte et sine lemlit appellari sine Donrate adjectione, altum omna
judicio expulsum reciperemus. Dicebat quippe non contempsit in nomine ; sed usus exegit domus et
kebere se sv.bire regulare judieium in revertendo, monasterii Regula ut domna vocareur et ahba-
nm lissa. » Et certe quantum ad primum, Augustu»,
quod exspectatum fuit in expelleudo. De hoc
ejus responso ct mco facto, quia propter camalem leste Suetoaio, in Augusti Vita, cap. 53, domini
tum, proprium judicium habui suspectum, fra-
i
appellaiionem ut maledictum^t opprobrium seniper
tribus omnibus commisi judicandum. Itaque me exhorruit, et Tiberius domiuus alii[uando appell; tus,
ubsente judicutum est ejus receptionem regulari contumeliap loco reposuit. Unde postea a scriplori-
sententice non esse obnoxiam, cujus cxpulsionem bus, ut vocabulo humiliori uterentur, iittera per
constabat nan fuisse regulariter factam. Si ergo in syncopem detracta, sanctos viros, episcopos, ulk;s-
illo iantum semel egresso tanta habita est considc- que personas ad ipsa usque Bernardi lempora dom-
ratio pietatis, quania putamus debet esse in isto in »os voeiulos legimus. Sic Severus Sulpicras epistola
iantce arlwulo ncccssitatis > Hoc totum additamen- 2, « Domnum.Martinum, » lnqmt, « obnsse nunliar.t. »
lum a Bernardi genio, moribus, ca3teri.*que factis ftSie Grcgonus Magnus, lib. i, epist. 6, et lib. ni,
prorsus alienum videtur. Impetus ille iuroris, prse- "epist. 127; sic passim
i
epistohs Dcsidern l.adur- m
ceps monachi ejeclioe monasterio nunquam cecidis- censis, et apud Gregorium Turonensem llistorise
sent in tantura virum, iu quo quidem zelus erat, scd libro ix, cap. 42, ex quibus mos ad Hispanos et
mansuetudine et cleraentia conditus, ut vel ex ipsa Italos derivalus invaluit imo ap 'd ipsos Graeos ;

epistola paletfUbi tantuni leniiaiis in trauslugam ex- recentiores pio vb xiipio? in simili casu m$&i usur-
inberi suadet. Imo, etsi in l.anc culpainlapsus fuisset pari solet, ut doctissirae observavit e uoitris Hugo
Vir sanctus,eam potiud poeuitenlia diluere, et silen- Menardus io notis ad Concord. Regul. cap. 70. Ur.jiis
tio tcgere studuisset, neque eo imprudentite devenis- autem vocabuli Domnus mentio facta csl a saaeid
set, ul idGuidoni abbati altulisset proexemplo.quod Palre Benedkto, ia Regula, cap. 63, ubi sic habet
ei ipsius Bernardi scopo contrarium, et seandali oc-
« Abbas autem, quia vices Christi agerc videtur,

casio Guidoni futurum fuissel. Omnino id ad margi- doniaus et ahbas vocelur, noo siu ^ssamptioue sed
nem cujusdam coditis, forsan Cisterciensis, primo id honore et amore Chrisii- » (Jujd quidem nomen, etsi
sciiplum fuisse videtur a quodam abbaie, ac demde e ex Regute auctorilate soli abbati concedalur decur
margine translatum in textum; quoex codice quidam rentium tamen temi)orum lege ad ipsos etisan mo-
alii id acceperint, neutiquam vero Clarse-Yallenses, nachos sacerdolio inilialos, sicut et Pairis nomea,
in hac causa majoris moraenli sunt. traductum est. Qua de re vide Menardum loco citato
(205) Scripta anno Christi 1227. Uaeften lib. ui, Disq. tract. 4, Dtsq. 4 et5, Juiimn
Fusniacum, ditHcesis Laudunensis. filia Cla»
(206) Nigron. in Regul. comm. societalis Jesu rep. 22.
185 EPiSTOLE. 186
ssqiieutrumqueesngfuere. Quod n cogitas tibi iltam * ipsiag S"4 Moysi maaw suo pendere prsegravatas
Refulsesenienttam observandam, « Juniores priores destitteret, levigatus per geaiiam, ei rotis evange-
suos hoitorent (lieg. S. Benedicti, eap 63), » raihi . lieis superposittis, veleciter in omaem terram exivit,
e regione in mentem venil ex regula Veritatis: el in fines orbis terrse celerrime pervolavit. Sed
Eruntprimi novissimi,et novissimiprimt(MaUh.x, lenge nimis digredior.
16); ct: Qui major est vestrum, fiat sicui junior 3. Tu itaque, dileetissime, cessa >am indebitis
(luc. xxi, 26); et : Quandomajor es, tanto humilia me honoribus magis ebruere qaam altollere; alio-
ttin omnibus [Eccli. ih, 20) et Principem tecons- ; : quin ecetui te inimksantiuai mihi, amica lieet vo-
tituermi ? esto inier illos quasi unus ex illis (Id. luclate, commisces. Ipsi sunt de quibus soleo soli
xxxn, 1); et iYo» quia dominamurfiieivcstra?,sed
: Deo ita conqueri in orationibus:
Et qui laudabunl
aijutores sumus gaudii vestri (II Cor. i, 23); et: me,adversum me jurabant (Psal. ci, 9). Ad quam
Noiile vocari ab kominibus rabbi; et : Patremneiite meam querimoniam Deumaudio respondentem mox,
vocare vobis super terram (Matth. xxru, 8, 9). Quan- et attestantcm quod verax sit: Vere, inquit, qui te
tnm ilaque tais attolior favoribus, tantum his melibus beaiifyant, in errorem te miitunt (hai. m, 12). Et
puemor. Unde roerito in Psalmo non cauio, sed ego : Avertantur ergo, inquasn, statim erubescmies,
plange: Exaltatns auiem humiliatus sum et ecniur-
« qui dicunt mihi, Eitge, euge (Psal. lxix, 4). Quod
batus (PtaL.vs.xixa, 16); et: Quiaelevans allisisti tamen ne putetur iu quoscunque adversarios a aae
me(Psal. ci, 11). Sed yerius ferlasse proferrau quandcque intorla maledictio vei iinprecalio, exgo-
auod scntie: quia videiieetqsi raeexaitat, buuiiliat; nere debco qualiter inteiligam. Precor oimiram ut
etquimehumiuat, exallat. Ta me ergo potias exal- quicunque exisiimant de rue supra id qued videat
Imdv dejicis, «t astollendo prerais. Sed ne ita premas ia me, aut audiuat aiiquiJ ex me, avertsntur, id
ut opprimas, eensolsntur rae baec et his skwilia Ve- cst, a iaudibus tneis, iu quas ignari nimie feruntur,
ritetis iestiraonia, qiue iniro modo, dum reprimunt, resiliant et pedem reirahaat, Quomodo? Ouaado-
erigunt; dum dejiciunt, erudiunt ; ita utundepro- que videiicet cognoscentes plenius qpem immode?
jectus, indeet provectus, lota
cum bilaritate decan- ratius laudant, et consequenter erubescemes vei
tem: Bonummihi, Damine, quia humtliasti me, ut
errorem suum, ve! amici deprehensam inutilitatem.
discamjustijicationes tuas.Bonummihilex oris tui,
Et hoc modo utrumque noceQtium genus, et illi
super millia auri etargenti(%tik. cxvur, 71, 72). Et
scdicet qui voiuat iuihi mala, et me aduiaterio
hoc miraculum agit sermo Dei vivus et efficax ; hoe
commendant, et hi qui, tameu licet ianaceater,
illud Verbum per quod facta sunt omnia,
benignis nocent, dura benevolequidem sed nimie laudaiU^
s,mc el potoHissimc opgratur; hoc denique facit
.
g avenantur retronun, et erubescani; boc est, iam
jugum Christi suave, et onu» ieve (Matth. xi, 30). vilis et abje.ctus eis apparean;, qsatenus pudeat eo«
2. Libet admirari quarn leve sit onus Veritatis. talein ita laudasse, et sic desiuaat jam indiscreie
Num vcre leve est, quod portantem nou gravat, sed
laudare. Igitur adversus utrosque iaudalores iliis
levat?Qaideo qnod non solum non
levius onere, vtieduobus munire cousuevi versiculis: eontra ma-
onerat, sed et portat omnem cui portandum impo- ,
levolos quidem priorem, Avertantur retrorsnm ct
nitur? Hoc onuspotuit uterum gravidarevirgineum,
evubescant qui voluni mikimala, contra benevolos
gravare non potuit. Hoe onus ipsa, quibus se prse-
autem proferens sequentem: Avertantur siatiot
buit susteutaudum, senis Simeonis brachia sustun- erubescentes quidicunt mihi: Euge, euge.
tabat. Hocetiam Paulum, iu gravi licet et conupii- 4. C.um ergO; ut ad te revertar, exemplo Apostoii
bili corpore positum, rapiebat nsque ad terlium tua? religiositati nou dominari. sed congratulari
coelum. Qoasro in rebus si quid forte huic exone- lantum debeam, et juxla verbum Domini unus sit
ranti oneri simile inveniam, et occurrit mihi de paler noster iu ccelis, nos autem emnes fratres
pennis avium, quod ei utcumque coaptem; quae, simus, nou immerito doaiini patrisque oelsa nemi-
quodam videlicel singulari modo, et. corpulentiorem na, quibus mc honorandum, sed con onerandmn
redduni substautiam et agitiorem. Mirum opus na-
B puta*ti, scuto a me veriUtis repuli, eongruenlius
turas Dnde grossescit materia, inde sarcina leviga-
I
pro his me fralrem nomiaaus et conservum, tum
tur; et qnantum crescit in massa, tantum
deerescit propter eamdem bajreditatem, tum propter tequam
iu pondere. Hoc plane in pennis, Ghristi
onerisex- conditionem, et ne, si forte quod Dei est usurpa-
priniit similitudiuem, quod et ipsse ferunt a quibus vero milii, audiam ab ipso Dominus, ubi esi
: Si ego
Quid et de quaariga dieam? Haecnimiram
feruniur.
timor meus ? si Pattr, ubfest honor meus ? (Malaciu
admota jumento, sarciflam quas ab ipso moveri
Et patris quidcra habere me cpga ic affectam
i, 6).
nen poterat, auget quidem, portabiliorem facit.
non nego, sed aucloritatem reuao. Nee enim te ml-
Onus oneri aOditur, et inmus onerai. Sic et oueri uore, m existimo. quam paterno compleclor atiestu.
gravissimo fegis accedens quadriga Evangehi. ei Hsec ergo pro tituli eausa.
auxit perfectiouem, et diflicultatem, minuit.
Velo- 5. Jam verp ut ad reliqua epistolae tuse respondeasa,
citer, ait, sermo tjtts(P$al. cxlvii, 13). Sermo uti- camdem, quam tu de mei, possem et egc vicissim
que ante notas in Judsea laritUm, nec se pr33 sui qui- de tui absentia noa immerito facere querimoniam;
dem gravedine valens uitra estendere, quippe q«i et nisi quia uostris(,quod ipse non negas) et affectibaa
!&7 S, BERNARDI ABBATIS GLARiE-VALLENSlS 188

et profeeiiWs Dei asi pr*ponenda voluntas. Alio- g

batem agnoseas. Quid igitur causaris ie altq uorum
*» qui teeum sunt magjs gravari eonsortio quam
quar frui
quip.tjua.ido ego ie comitem mihi clwissimum val-

deque uecessariiim, quippe obedicntissimum in agen- solaiio, cuin salus omnium omnibns dalus sis sola-

dis, studiosissimum in inquirendis, in conferendis tiuua, tatiquam omuibus sanior: omnibus forlior,

uliu-simum, promptissimum in rememorandis, pa- qui omnibus sufficias per Dei gratiam soiatiari, el

terer lcngefieri ame,si nonesset Christus incausa? a nemine omtiium iodigeas confortari? Denique in
perinattscrimus usque iu finem, semeer (juarnum grayaris, in taniumlucraris; et in quau-
Beati <i sie

etuDiqtie quserentes nori qttse aostra stiui, sed quse tuni juvaris. iu tantum lua libi prsemia mimus. Eiige
erijo quos- eiigas aa uui gravando juyant, an
Jesu Christi ,

qui juvaudo gravani. Hi tibi fkroiiieritores, illi frau-

75 EPTSTOLA LXXIII. d'ttotes meritorum cxistuut. Nam qui socii laboris,

procul dubio et merceuis parlicipes erunt. Sciens

AD ECMDESI.
ergo te missum juvare, noa juvan, iliius le agnosae
Rainaidum commUso sibi prcelalionis munere
!,
vicarium qui veuii ministrare. non ministrari, Plura
nvtnis awcium el querulum instruit; moneique
tibi ad lui consolatiouem ssriuere volebam; sed
6pem et sohitiwri sxas p \tius impendendum quam
,mon fuit necessarium. Nain quid opus est verbis
ai eU requii end\
jsuperfluis i.tortaam chartam implere, ubi viva prse-
Dilecllssimo ii';osuo Pusttiaeensi abbati, spiritum
seus ioquitur? Yiso siquidem Priore, puto quod ista
lortituriinis (208;.
tibi suitleiant, et ad ejus praesentiam spirilus tuus
\. Plangis, dilcelissime fili Rainalde, super mtii-
revixorit, ita ut jam consoiationem scriptOrum non
tis
*
tribulationibus fuis, piisqne querimomis me
requiras, oui licct verborum illius solatio.
iulerim
quoque excifas ad plangendum. Nec enimie dolente
reievari, iaquo etper quetn meum quoque spiritum,
possum doiere, ncc nisi molestus ej auxiustuas mo-
quem tibi in tuis lkteiis miili postulasti, si quo
lestias et anxietatcs andire. Verum quia hasc ipsa J

tnodo tamen mittere potui, missum esse non diioi-

mata, que te mvcnisse causaris, et ego prrevideram,
tes; ct.i quifpe;ut bene nosli, idem mecum c(W
et tibi.si reeorrtai is, prfedixeram, puto televius prae-
.iiii
i
.eadem solel esse voiuntas.
scita porlare debere, el milii, unde parcere potes,
molestum neti c-sse. Saiis namque et plusquam satis

crucior te carcndo, te non videndo, te, dulcissimo

?G EPISTOLA LXXIV.
mihi solatio, non fr«?ndo; ita ut pene pceniteat mo ' El

quod te elengaverim a me. Et licet charitas hoc co-

gerct, quaeumque lamen quo te non necessiiate, * Optavemt Bfernardus Raimlm
querimoniis nune jibbet J? rebus ejm se reddt
tanquam amissum. Cum
.

videam, missum, piango le

certiorem.
ergo super hoc eliam velut quodam tunn pnsillani-
mitatis baculo me percellis, qui mihi debueras esse Sperabam, ciiarissime, aliquod me percenturu.ii
baculus sustentationis ; trisiitiam super tristitiam mPie pro te soUicitud.inis remediurn, si tua te non
ingeris et cruciaiuni cruciatibus addis : et si mihi tndicaute nescirem incommoda. Uude et alia in --cii-

pium est nullas iuas angustias dissimnlare, tibi

slola merainimead te sic mte: caetera scripsisse:
tamen durum est sic affecto cunctas indicarc i.
Et si, :u juam, inihi pium esl nallas tuas angu-
Quid eriim neeesse est satis sollicitum amniius snas dissimulare, libi tamen dur.ni est sio atfeciO
solticitare, e' absentia filii saucia patris visoera cunctas indicare (Epist. 73, n. 1). Sod ecce uiide
gravioribus torquere doloribus 1 Onus nieum tibi ineas mihi cur.-s eredidi levigari, inde fateor «m-
partitus sum tit lilio, ut necessario, ul fiileli coad- plius gravari me sentio. Nam ante quidem soia qua
jutori meo. Vide quomodo te oporteat paleruam te iunotesc 'nie perceperam, aut dolebam, aut metue-
portare sarcinam. Si rtiim sic porlas ul me non bam uunc autcm quid unqnam mali evenire potest,
;

alieves, sed magis premas; tu quidem es oneratus, « q„od ego non meluaui? Imo juxta tuum Ovidijm
sed ego non si m exoneralus. [Heroid. epist. t, venf. H).
2.Hoc autem onus animarum est, et infir- Quundo ego non timui gravioru perieula, veris?
manmi. Nam qiiir sanre sunt, pcfrtari non indi- eu quippe suspeclus onmia quo incertus de omni-
jreni, oc, per iioc, nec onns sunt. Quoscunque bus, veram 3»?pe de faisis tristitiam contraUere
igilur de tuis inveneris tristes, pusillanimes, cojor.Mens siquidem quam semei ailecerit charitas,
murmurosos, ipsorum te oalrem, ipsorum te nove- sui juris esse non sinilur. Mcluit quod aescit,
ris osse abbatem. Consolando, exhortar.do, incre- dolet quod non oportet, solliciiaiur plus quam vo-
pando agi- 1
opus tuum, portas onus tuum, et por- luerii, el unde noluerit, compatitur nolens, mise-
tando sanas qtios sanando portas. Si quis vero ita retur invila, Etquia vides, fili, nec oieam meticulo-
anus esl ui magis juvet te qu-.in juvelur a te, sam .industriam, neo tuam piam prudentiam in hac
non i
em, scd parem, coniiic-m non ab- parlo prodesse mihi, jam, quieso, noii ce.are qu«
ctica ic agimlur, ue unde te mihi parcere putus,

(208) Sic ex codice Corbeiensi. Mias omiitnur magis affligas. Opuscula mea qu* habes, da ope-
inscriptio. ram, cura opporlune potueris, ul habeam
 189 BPISTGLjE. 192

EPlSfGLA LXXT. A et habitu religioso conversationem «rl sasculum et

seeuudas nuptias transierat.
AB ARTALUUM I-RirtXIACENCIiM ABUATKM (209.,
Reyerendisaimo patri canonicorum Sancti-Pelri
Dissuadei monasterii conditionem in iiispaulu.. de-Monlc, fraier Bebivardus, debilse dilectionis offi-
Dulcissimo amico et confratri suoArtaldo abbaii, cium.
frater Bernardus, salulem (210). Unde placnii tuae dignationi fratrem luuic nnstram
Quidquid gratiae ei dilectionis iiripendere sibi parvitatem consttlere, sic nos, quod nobis visum fuit,
possunt absentes p.mici, puto cl me debere tibi, et novcris eoiisilium dedisse, ut saniori non praejudi-
mihi deberi a te, non solum ob consortium propo- caverimus. Ne ergo rerum quas scis superflna nar-
siti et professionis, sed etiam debito nostrte in- ratione te
ex. gravemus, baec est summa consilii. Peri-
vicem pristinse societatis quse tam grata ulroque; culosum quidem est fortassis illicitum, hominem,
Lamque debita devotio quanlum in uuoquoqus no- post diutinam in domo et habitu religionis conver-
strnni fervcat, in nullo evidentius agnoscere seu sattonem; ad Sffictrium
quique prius, et
redisse,
i-nnotescere possumus, quam si altcrutrum non ce- adhuc prior -uxore sua vivente ac consentiente, for-
letnus, Ki quid forte de
quod non de-
alterutro
tissime ac drutissime continentiam tenuit, secundis
ceat ego de te, quod de w rursus ampiexihtts se ineptissime atque
atulimus. Audivi autem
inhouestls-
sancto conventu tuo abbatiam iu Hispania con- sinic impliettisse. Quia lamen publice ac
soiemniier
strurro velis. Quod milii nimirum in magnam ad- jitxta morem cteterorum hominum, et
sine quere.a
iriiralionem venit, quid oausas videlicet sit, quid vel catumnia, ipsum qualecumque conjugitim cele-
eonMiii, quidve utilitatis, quod filios tuos exmlare bratum fuit, non nobis videlur tutum, illum illam
cupis, in locum utique taui longinquum, lanto sum- non consentientem dimittere, nisi pritts episcopalis
ptu et labprejgt quaerendttm et sedineaudum, cum auctoritatis 'vei consifio fretum, vel im^.erio, aut
prope te habere possis, ubi eos colloces, jam aecii- certe ecclesiasttco canonicoque judicio (213). Quo-
fieatum el bene praeparalttm. Nee enim, ut reor, niam vero hoc lam grande hominis periculum ad
hinc te excusaie poles, quod locus ille tuus non sit, te nimiruni non minima ex parte respicere crediitms
cum certissime sciam quod faciliime, si vis, tuus (ex eo qttippe qttod volenlem ac flagiiantem sutiin
esse possit. Numquidaam domnus abbas Pontinia- confirmare propositum, nimis suscipere distulisti,
censis (.211), qni illum tenet, libi requirenti uega occasione siimpta, diabdlus in hsec eum mala pra?-
ret?Imosi veiles aecipere, g.ratissimum liaberct; cipilavit), ornnino ex charitate suademus ct consu-
non quia bonus non est, sed quia sibi, ut scis, opus
„ limns ut quacungne induslria, quorunqtte sumpiu
noo est, Timendum valde libi pariler et milii ne. si vel labore poles, miserum omtii modo satagas libc-
sollicite in operibus nostris non servamus quod farc conveniendo scilicet
: aut muiierem, ut iilum
Aposioius dicit: Nemo adoiescentiani luameontem- sponts dimittat, et contitfeutiam promittat; aut
nal (1 Tim. iv, 11), ciiius, quia juyenes sumus, de
episcopum, ut ambos vocari jubeat, et, quod reclft
levilite nolemur. Sed eoulido quia tu consultius ages, posse fieri credimus ju iicio, soparct.
et locum qui vicinior et jam conslructus est, eliges ;

quern amico quidem tenenii nostri oucri esse, libi EPISTOLA LXXVII.
auttjin necessarium fore. Vale.
AI> MAG18TRU51 KUGONKM DE S. VICTORE. Z'
•37 EPISTOLA LXXVI, .

q ;oquc Epistola hoc locc sublata, interTra-

Iltec
AD ABBATKM CANONICORLM S. PETR1-Ih6-M0NTE (212). ct.tus tO:iio secuudo iocum n'i'i'iiit, ,, ,.21 ,

Quid agendum cu m viro qvi,patfdiuturiiam in dotno

(209) Scriptaanno Chrisli 1127. Artaldus iste, seu Artaldus, coDsilio Beruardi, monasterium cemstru-
Artsudus, abbas fuit Prulliaeeusis. Ita legeudum, >ton xit anno 1127 (qua? hujus epistolaj epocha), duoue-
PultarieDsis, ue quo vide noias ad episiolam 80. \ cim mor.acliis eo missis stib Norpaldo
$ abbate,
ETatautera PrulliaeuiH, ccetiubeim ordinis Cister- (812) in editis taec episloia hacteuus inscribitur,
eietisis in diceeesi Senonensi, fundatum anno 111$ Ad eumdem. S s d veram inscripiiouem, ac proinde
a Theobaldo Campanise comite et Adela ejiis, matre, tiiulum, rcstituimus ex c fepe laudato Corbeiensi
ut refert Guillelmus Kangius in Chronico", relatus a uianusoripto. Erat nutem abbatia S. Petri-de-Monte,
Manrico in Annalibus ad hunc annum, quo quideni dicecesis Tullensis, ordinis S. Augustini, non proctrl
atiuo nihilomiims Theobaldus Campaniae comilattim a Mortana fiuviolo, qui ia Murtam influit.
aecdum habebat, ut colliges cx notis ad epistolam (213) Quidani post diutinam in domo et habitu
21. Hanc epistolam dirigi ad Prulliacensem seu Cis- rehgionis conversationem ad s.i j culuin reversusuxo-
teiciensem, non autem ad Piiltanenseui, liianifeste rem duxeral. lude consultus Bernardus, non satis
colligitur e>. ipso contevlu; nam Bernardus Artal- aperit mentem suam, quid de hujusmodi conjugio
dum sibi eharis&imiim esse riicit, non soium ob con- sentiat. « Henculosum » id ail fuisse, et foriaise
sorliumpropositietprofessionis, sed.eti.ttf> ex debite- illicitum; » et qttia illud « qualecunque conjugium
?u* invicem pristinse soctetaiis. solcmniici- celebratum sit.. » sibi non videri tutaffi
(210) HaYic iiiscriptionem, uti et plures alias, rc- iix^iem invitam dimitti. Praiterea non satis patet,
stitttit codex Corbeiensis.
quali voto '.ohstrictus ille fueril Confer ejus opuscu-
(211) Sic codex Corbeiensis. In aiiis. abbas P. lum ile PrjBceplo et Dispensaiione, cap 17, ctnotas
tocus de qud liic agitur, est Valhs Lucenlis, in quo ad eumdc-m locum.
 t

S. BBRMRBl ABBATE <_L__R-£-VALLENS_S m

a saecu-aribus comparamu?, quasi exempla nobis de
EPISTOLA LXXVHI.
* ipsa
md religione ? Au non liquido
H««int
de rslii-ic.ne
desint il«- liauido certus
A9 SUGERITJM AiiB.-TEM SaNCTI DIONTSII (214)
eral Deo poilicente Moyses. si quMem perissel po-
baudat Stmrium , misso fastu et externo splendo-
pulus cui praeerat, se non solum pariter periturum
re, modestimet religiosw disciplinx curam
-i .

iriopinato conversurr.Clericumuulmpotius
quam non esse, sed iasuper et rnissum iri in gentem ma-
Bei ministeric dcditum acriter perstringit. gnam? Et tamen quo affeclu, quo studio, quibas
1 , Exiit sermo bonus (215) in terram nostram, pietatis visceribus irritantibus subvenit, obviat ira-

in bonum sinc dubio bonis cooperaturus, ad quos- scenli ? Denique el se objiciens pro delinrraeatibus

cumque pcrveDerit. Enimvero audientes omnes qui ait : Si dimittis, dimitte; sin autem, dele me de libro

tirnent Deum, quanta fecit animae tuae, gaudent et tuo quem scripsisti (Exod. xxxn, 31 , 32). Fidetis
sua sunt,
slupent super tanta et tam subiia muUtione dexle- advocatus, qui, quouiam non quserit quse

ter_e Excelsi. Ubique in Domino

laudatur anima facile oblinet ©mne quod qureril . Plane beni«aus,

lua, audiunt roansueti et laetantur ; et mirantur qui tanquata caput uuitum mefflbris, genti sua± tirma
etiam qui te non uoverunl [al. videruntj, sed tanlum charitate cohayeos, aut illam salvabit secum, aut

audinu* quaiis <je quali faclus es, atque in te Deum non potest nisi idem oum illis subire pwiculuni.
g.or-ficant. Augei vero gaudium et miraculum pa- J Jereraias qaoque vinctus [al. juactus] et inse iiise-

rster, quod saiutis consilium, ccelitus infusum tibi, paraliiiiter snis, sed alfectu coni]»ssionis, aon csa-

protinas tuis refundere, atque ita implere satcgisti tentionis assen8u, prae comtnuni exsilio et servitule
r
'
legitur: Qui audit, dicat : Veni (Apoc. xxn, contempsit ualale solum ac propriam libertateni L«t-

icovobisintenebri$,1&dicite voluntatem Quippe cui caeteris raigrantibus libere

n);-e .

.
n aure auditis prcedicate super manere in patria liberum fait ; sed maluit captivus

iecia (Jiatth. x, 27). Sic strenuus in bello miles, adduci cum populo, cui se fore [al fortel et in ipta

imo.sie pius aefovtis militum dux, ubi suos forte captivitate noverat necessarium. Paulus eodem pio-

conspexerit in fugam versos, jamque hoslili passim cul dubio S| kiiu optans auathema esseab ipse etiam
gladio trucidari, etsi se ve) solum videat evadeie Christo pro fratribus (hom. ix, 3), proprio expe-

posse, libe nori magis cum illis, sine quibus ritur affectu quai» vera ait i>a sententia : fortis esi

vivere pudet. Pioinde stat in praelio, fortiter diini- ut mors dileciio, dura sicur- mfermis eemulatio

,es gladios per medias acies hac (Cant. vui, 6). Videtis quorum vos iieuatores proba-
earrens, voce et ense terrel quaulum veritis? Sed addoadhuc (quenipenepra-ieriDisenmi)
Ubi acrius insistere
valel adversarios, anhnat suos. et sanclum David, qui, cernens Uolensque popnli
bostem, sociisque gravius comperil iuiminere pc- £ slragetu, angelo percutieuti iestinus occurrit, et in

dest. Occurrit ferienti, pereunti suc- se potius dernumque patris sxi diviMtn trajtsferri

currit, eo quippe mori paratus pro siugulis, quo ultioucm (11 Reg. xxv, 17).
tlagitat

desperatus de nniversis. Atvero, dum paulisperre- Quis hanc4|bi perfectionem proponebat* Ego
3.
teatare et retardare nilitur insequentes, suos vero tanta fateor audira ie le, elsi desiderabam uon ,

s valet, erig 11. corruentes, revocat fugieutes; fit taraen spcrabaju. Quis uempe tc crederet saitu, ut

plerui in macu forti tam graiam quam ita dicam, repemiao summa occupare virtutum,
inopii . icat salulem suis, hosiibus confu- sbblimia merilorum attingere? Sed absit ut pr»
-ic-ifii:;. Fugact tandem quos lugiebant, superaul nostraj tidei speive aagnstiis immensa Di pietas i

. pene«aslinebantvict«res;et qui prius pericli- ;eslimelur, qui quod quo vult operatur,
vult, in

.
anfur de vita; po-tnioduoi exsuliant de vicloria. acceleraBs opus, et allevansonusl Quid enim ? lua
factum carpebat
2. Sed quid uos tam religiosum, lam forte cerie, non et tuorum errata, saueloruai

(214) Scripta anno!127. Abbalia Sancti-Dionysii industriam suam, ordinem sancla; Beligionis i.isiau-
Areopagii-S, Fraacia. apos_»)i, secuado a Lutctia ravit, Aniea namque pcr abbatum
neghgentiam, ^u:
Parisiorum urbe iapide, iti vieo Catuliaco, Ordinis ante ipsum luerani, el quorumdaiu illius monasteri
S. Benetlicli inter abbutias Galliaj celeberrima, fun- li mottachorum, regularis institutio ila ab codcui lcco_
data a Dagol» rto rege lf rancoruin, ejus nomini abjecia fuerat, ut vix speciem religtonis menacbi
primo. Porro Sugerius successtt Adamo, quern falsa preteuderent. » uti etiam hic Dernardus dieit. > ide
ut vitiis infamcm Abaelardus accusat in Historia uolas in epislolam 266.
Calani. pag. 19. Viae Duchenium ibid. in notis. Suc- (216) Nempe de ejus conversione, haud
duiue Ber-
cessit,inqnam, autio 1123 eieetus abseiis. Agebai nardi monitis conccpta sub annum 1137, tame.si
enim apud Calixtum II papam, missusa regeLudo- monasterii Sancti Dionysii reformalio per Sugerium
viepCrasso, proquibugdam regmGalliaru-n negotiis. anno 1123 forsan anticipato refertur in Chroaieo ,

Obiil ,jano 1152, a_iatis septuagesimo, sepultus in Nangiano, in quo Sugerii eleetio ita describitur :
ecclesia, quarn tpse instauravit eo schemate quo « Sugerius, Saucti Diouysii in Francia monachus,
Ktiamuuni visitur |.erqu_:n magnifica in forcum Scripturarum scientia clarus, cum solummodo esset
crucis, loRga pedes trefientos et nonaginta, lata cen- ad diaconatus ordinem promotus,a Roma regrediens,
iuui, a!U a pavimento ad fornicem octoginta, co- quo fuerat a rege Francias Ludovico missus. abbate
isinmis seu pilis sexaginia suffulta. Vilrcis fenestris suo Adam defuncto. eligitur in abbatem; qui rever-
imcomparabilibus, choro vario marmore slrato, et sus primo presbyler oruinatur, et post, prasseule
sexaginta sedibus superionibus ornato, pluribus re- regc, a Bituricensi arcbiepiscopo in sua Sancii-Dtc-
»
gum procerumque aliorum sepulcris deeorata. Hic nysii ecclesia in abbatem benedicilur,
ergo, attesiantibus Annalibus dicti monasleni, « Per
 193 EPISTOLtf.
iSi
zelus mhs, non ipsorum excessibus raeeensebanl,
g officiaa stutfis videtur naacipata eoeiestibus,
solamquc in personam luam, non etiam in abbatiam sua Deohabitatio reddita; et, ia id potius quod ante
fraternnm susurrium immuramrabat. Solum deni- fuit, ex synagoga Satanae restituta.
que le in causam vocaverant. Tu te corrigeres, t 5. Sane non ad confusionem cujuspiam sive itn-
nil residuum quod pateret calumniae. Te, inquam, properium praeterita mala releximus, sed ut, ex
BiHlato, mox omnis tumultus coacideret, quiesce- comparalionc vetorum, novitalis raviue vc-
ret strepitus. Solumque ae totum erat quod 79 nustiusquc appareat, quia lutic ... a jucundius
nos movebat, tuus ille sciiicel habitus et appara- iiona clarescunt, cum fuerial m u- a ta prio-
tus cum procederes, quod paulo insolentior appa- ribus. Similia ex siuiilibus mnotescunt , sed ex
reret (210). Denique deponercs fistum, habitumque contrariis contraria aut placeni amplius,
aut displi-
mutares, et facile omnium quiescere poierat indri- cent. Junge nigra eandidis, et mu'ua
coliatioae in
guaiie. CfKlerum tu et fecisti satis causantibus, et proprio quoque oolore distinetius eniteseuat. Sic
adjecisti quod merito collaudemas. Quid enira jam f«da admota pulchris, pulcbriora. reddtmt, magis
in humanis operibus jurc laudabitar, si hoc summa fceda redduntur. Ne qua tamea offensioais vei cen~
admiratione et laude dignissimum
a non _»_„.„
babetur?. fusionis
uj.u.^j subrepat
suuicpai occasio,
. uiiuasiu, ropUeamua
r«p.ucariHl3 et nos vobis
"l tia
Quanquam non humanum, sed divinum profecto sit 8 »»ud Apostoli: Ethec quiclem / i .
r.

opus, lantorum simul et tam repentina immutatio. sed smietificati eslis (I Cor. vi, U). jam nullus sa>eu-
In coelcstibus magnum suscilat gaudium unius pec- laribus in domum Dei patet aditus, nuilus ad
saucta
catoris conversio quid totius congrejatienis ? quid
; curiosis aocessus. NaHa jaei eum oiioste coufabuia-
et istius ?
tio permiscetur , solitus pu«rorufti aut puellarum
A. Locus quippe ab antiqua nobilis, et regiaj di- strepitus non auditur. Solis pueris Christi, de qui-
gnilalis exstiterat palatii causis regumque
; exerci- bus dicitur, Ecce eo.o e! pucri mei msetim {Isa. viir,
libus deservire solebat. Sine cunctaiione et fraude, 18), locus sanctus pervius et expesitos, diviuis
sua Caesari reddabantur sed non etiam Deo qute tantum
;
laudibus ac sacris sslrendis velis, debita
Dei sual persolvebautur eque fideliter (217). Quod soilicitudiae et revcrenlia cu.stodilar. Qu
audivimus, non quod vidimus, loquimur claustrum martyres
: aure, quorum permaxima locum ipsum
ipsurn monasterii frequenter, ut aiunt, stipari mili-
turba nobilitat, horum ciamares' puererum strepi-
libus, uigeri negoliis, jurgiis personare, patere ia- tusque SO percipiuol. ! quibus et vicissioa non mi-
lei-.lum et femiuis, Quid inter haac ceeleste, quid nori utique suae affectionis eiamore respondenl :

diviuum, quid spirituale poterat cogiiari ? Nunc Laudate, pueri, Dominuvi: laudate wmen Dorninx
vero vacatur inibi Deo, studetur eontinentte,
di- C (.Ptal. clii, 1) ; et rursum, Psallite Beo noslro, psal-
sciplinae iavigilaiur, lectionibus seBctis intenditur. lite; psatlite regi nostro, psaliitz iPsai. xlvk 7).
Juge quippe sileotium, ab omDi strepitu saecula-
et
6. Dum manibus pectcra, geuubus pavimenta
rium perpetua quies cogit cuelestia meditari. Porro lundimtur, votis et devotis prseibus aliaria cumu-
cominentiae labor et
psalmorum rigor disciplinse lantur, sordent gence lacrymis, gemitibus atque
su-
hymnorumque dulcedine revelantur. Pudor de ptse- spiriis mugiunl diversoria, et pro forensibus eausis,
teritis novae conversationis temperat austerilatem.
canticis spirituatibus sacra teeta resultant, nii su-
Is aulem qui in prsesenti per patientiam capitur perois civibus magis spectare lihet, nil Kegisummo
bonae conseienliae fructus, futurorum quoque bono-
jucundius exibetur. Quid euim aliud est quod ait
Sa- :
rum operatur desiderium, quod non frustrabitur,
erificium laudis honorificabitme? (Psal. aix, 23.)
et spem, quae non ccnfundit. Venturi timor judicii si quis haberet oculos aperios, quos orsndo pro-
pio cedit fraternae charitatis exercitio ; charitas pheta puero revelavit! (IV lieg. vi 17.) videret
qutppe foras mitiit timorem (/ Joan. iv, 18). Tas-
procul dubio quemadmodum praeveniunt principts
dium et acediam procul pellit sanctarum varielas
conjuncti psallenlibus, in medio juveneulamm tym.
observatioaum. Et haee retexiinus ad
laudem et panistriarum (Psal. xi.vu,20) << :. uquam.qua -

gloriam Dei, tanquam omniura auctoris non tamen Bcura quove tripudio iatersunt cantsntibas,
; I

a
sinc vestra, Unquam ipsius coadjutoris in omnibus. orantibus, insunt meditantibus, supersunt ouieseen-
Potuit quidem ea ipse agere sine vobis sed maluil
; tibus, ordinantibus et procuraniibus prassunt.
vos operum habere consortem, ut haberel et
A"no-
gloriae. scunt niinirum supernae poRtestates concives
suas,
Increpabai Saivator quosdam, quod orationis
do- ei pro iiis qui haereditatem capiam salutis,
scilieite
mum speluncam latnonum facerent (Xattk. xxi, 13). congaudenl, confortanl, instruunt, protegunt, pro-
Habebit ergo sine dubio commendatum, qui
e re- videntque omnibus omnes in omnibus. Felicem ego
gione operam dedit vindicare sanctum a
canibus, a me dixerim qui adhuc vivam, isla etsi non videre
poreis margaritam cujus studio et industria Vulcani
;
quoniam absens siiin, cerle vei audire. Cffiterum

(216) Forte de ipso inlelligendum quod Bernardus 1123, ut jam supra fusius relalum est « Nam per
_
:
ait in Apoiogiie capite 10 » Mentior, si non vidi abbalam negligentiam qui ante ipsum fuerant, et
abbatem scxaginta rquos, et eo amplius, in suo du-
quorumdam illius monaaterii mouachorum. regula-
cere comitalu, » etc.
ria Jnslituia ita ab eodcm loco abjecta fuerant,
(217) Id coufirmat Guillelmus
quod
Nangius ad annum vix speciem reiigionis monachi .ant. » .
195
BERNARDI ABBATIS «LARjE-VALLENSIS
m
viuum absque odio
Um» datum e*J| oleum^uvtb.and.iur et quWem
quihus ea ;

vo> iraues,
vo-, fralres, iuug= felicio.es,,-1
™ oleum sine dolo.
,, Proiode omms laus adulaiio,
Prn.nde non omnis aoulituo. .

Porro super omnes benedictus,

quem
ititare.
raocore ues- sicut nec omnis reprehensio de animi
dignatus est:
i;,n
:
primatu boni totius auctor boni
cendit. Beatus qui dicere potesi : Corripiet me jus-
merito prifirogativa tibi prsecipue, eharis-
cte qua
tusin misericordia elincrepaoit me; uieu.ru autem
congratuiaonvr, per quesn utique lotum
est
,
peccaioris non impinguet capiti meum (Psa.,
,
cxl,
quod miramun a dignum te proba&ii
setl non quod ubi longe feeftli te,
Gravaris forsitan laudihus nosiris
7.
:
5) ;

quod ioqiiirour, oieo et lacle sai-e.orua..,

oporlet. Nil quippe simiie habet
imlum.ei ma- 9. Qua.rani sibi jam in parvulis Babylonis dulces,
illornm b.andiiiis qui dicunt boniim
quemcumque sed truces matres, quibus lae mortis emulgeant,
lum bomm
(Isa. v, 20), atque ife
quos blandis muleeant favoribus ac flammis
niilria._t
beatiQeant, errorem inducunt. Blanda, sed pen-
in
serapitern.st, Nam EcciesiaB aiumnus ex abeptbiu
desideriU
culosalaus, cum Imdatur peceatw in dulcedm.m, jam
sapienthe, lactis melioris expertus
animw surn, el iniquus beneditiiur (Fsal.- IX, 3).
eo ecepit creseere iu salutcm ; jam et
in
ex eo satia-
charitale procedil,
Noster qualiseumque favor de ubera tua t*»a, fra-
tus ernetai, diceas: iletiom sunt
limiiem, prout
veriiatis limitem,
81 veniatis
sapimus, non
prom »<.iuuiu_., excedil
»«» *~y .

el
unguentis optimts
„/,•„„/;„
{Laniic. .
i, \ 9'i
1,2). Klhocui
Et hocad
Doromo gloriatur, hoc esi B grantia
secuius
Seeurus b tflorialur
iu._<-.u qui
4 u in e ,-,„.. _. trtm Verum
matrem. Vp,.,im Item orobalo qaam sua,-
irnsialo. ac probalo
iipni gnstato, sua-
in veritate. malum bonum, sed malun
Nos non
Dominus, ut vere pairem daleissimum, ait ad
rnalis audacter, vis est
diximus quod maluna erat. Verum si
(218), nunc, cum ad ipsum Quam niagna multitudo dvleedwis iuw.
:

cum vidimus oblatravimus

debemus, et rion rnagis Domine,quam abscondisti timentibus ie!-l'sui. \x,x,
bona ventum est, siiere
eonosores 20). Impletum est profecto desideriura uostrum.
testimonium perhibere bono? Alioquin avidi
non correctores, et mordcre Olim euim, cuni dolens cernerem tania te
fuisse convincimur,
de labiis adulantium, mortis escam, pec.
quam emendare malnimus, si bonis obimitesdmus, gemens, intra me aie-
Jusifls coPrip-t 1'o.iiiiem (219), opuins tibi et
qui in tantum reclamavimus malis.
in impietate bam:Quis '<hi i
'
fratremmeumsvgentem
iu miserieordia, peecator adulatur :

curandnm. ramatiis,, < n i, I .) Sint procul a te

ille.ut curet; iste,-ut occultet
quod erat
.
i

Dominum gionti- blandi sc frauduteiaii Iactalores

Nihil tibi apud cos qui timentes
tuum benedicere-d, probris omniuffl «
suspicandum est de oleo peccatoris, quo
te ,

canl,
ecium pra>sens Eu§e (Fsal. xxxiv,

»:« exponebant
Landanms te, ct
qucndam caput impinguare solebant.

e~<^= —*:-;- am imo

>

orhis tibi fabu pariebat, te fal

..auiamUr
;

21
quoniara tu facis uude non r.os Sane
1

ss l
timent te, Mebunt latabantur, quia iu verbo
i»e, ei
„;* ,^i
placerem, Ghrisfi seruus non essem
[Galnt. i, 10)
bonis plaeere
cxvm, 74); et item Uojiu"-
Quibus iu malis phcuimus, leque el iu
tuo -upersperavi (Psal. :

nou possumus nisi forte, mniali, prBB

ejus {Eccli. xxix, 12i.'En
;

,,ti multi sapienlimn

qui edisse quod fuimus, et sic demum quod s t-
sapieulianl, scd ct ipsi
tuam quam plures prsedicant
mus diligere.
priopem detestati sunt instpientiaai. Eeciesia
qm tam 10, Dua; nostris temporibus oi - i

8. talium prseconiis deiectari,

Volo te
exsecrandae pra^awmpl larum tu»
quam detrcciare virtutibus. nov» et
timeant palpare vitia,
bona l.iuuare so- (iit pace tua commemomn i tua i

Veri isti sunt iaudatores, qui ita

I

Sunt e.mm •
versaf.onis insolentia. Sed bsec aunore Deo e
leant, lactare in malis non
ui
noveriot;
daia est, ipsi ad gl ri.un. tibi ad coronam, ad
iicti laudatores, veri autem detractdres, quos
ommbus ad exemplum. PotgsE
Vani /Hti d_um n,.'l>is.
ptura commemorat, dicehs
i

Dcus ut ciiius r-t super altei t COflsi

mendactsfiiiihominwwii id dedipidniipsi , ac ,
rc
«.reo^
lxi, 10). H) plane sunt QuSm sanc nuiosam adraodum noviutem et

= v^^f^jsr^x
dc vanitatein idipsum (Psal
Fili, ferre in medium, et
prtetermitlere gra
diconlis
deviiandi, juxta consilium Sapientte
:

-Si 10). Habent ergo et lac et oleum peccatores, mor duntaxat ne quem offen i

scJ venenosum, sed mortiferum; Od memovet.quouiamvcrlta

suave quidem,
1«»»-- Verumtatem de Jrajus
;

1 usn
J_oii.ii su«*,ir*iuit, n * .
"-'•'"' « i paril. '

«*
ipsisunt jacula(Psal:w, parit iliud. ita me amlio ei '

ris,super oleum, 6« et
miseriei a,i uiMiiiati<-|MiKUila.t
22) Habel oleum et j. ; sius: sed <

spiritualis. H&bei etinm nihoquod seqiiituf : I

sanctificationis, sed La.titi_e

Cum emm
quem scdndalum lii l/a.-A. xvm, 7).
tnsoleniis injundat vulneri-
ct vinum, quod aninue
quam' corde earpuntur Vitia et inde
bus. Siquidem dolentis, et quem [al:
ueboa 1 '
qa
!

ra.serioordise consueyit sibi scandaU causa esi '

contriio, oleo
.
viderit esse -"'
vinum infunmt; non ille qui arguii. Denique nec •

«j
Ubi corripit,
delinire tristitiam.
(219) Mludil Bernardus
hoc locb ad Sugerii M
apparet, Bernardum m
kxiores ejus
fo-n Hir.c
torsau men.
coenobii monachorum mores antea senpsisse-,
in Applogia. ul moxnotatam.
 197
EPISTOL/E.
!S8
verbo nec «ircumspeetior « sensu,
. Quod plane credibilius ex eo videtur illo qui «t
quia, cum
:

« Melius
Neliiu est ut seandalum orwiur, quam vcritas " hono™
,
seandaitim orfciur, n»„ paucos,
honores non „.„««. *„,, „,_. ... ll.
sed quantos nec eanones nisi
relinquaiur. (S.Greg. Mago. Uom. 7 in
Ezech paulo iaviti patiuntur,teneat in Ecciesia.unius
post init., et S. Auo. De lib. arbitr. et
tamen.quem
De prwdest. el in palatio assecutus est, magis,
ut aiunt, glo-
tanciorum.) » Qu&uquam nesao quid prosit si
quod riaiur ex noinine, quam eaeterorum quoiibet appel-
muudus clamat ego laeuero, omuiumque passim lari. Cumquc sit archidiaconus, decanus, prseposi-
naribus injecco fetore solus dissimuio
pestem. nec tusque iu diversis Ecclesiis nihil horum tamen
tara
audeo nasum contra pessimmn putorem
propiia mu- eum quam fiegis deiectat vocitari dapiferum. nova
uire manu.
ct exosa perversitas ! itanc p!us decet hominisquam
11. Cujus enimcor non indignalur, eujas vei clam Dei famulum nominari?ac lerrani, quam
iingita non submurmural, ccelesiis
diaconum contra E ange- i Hegis dici offieiaiem, altieris ducitur digniiatis
f Qui
lium Deo et n.ainmonfe paiiler
miuistraniem, sic clero militiam, forum anteponit Ecciesine
quippe subliinatum honoribus divinis :

ecelesiasticis ut' nec profedo humana, coelestibus praeferre terre.ia con-

episcopis inferior videalur, sio implicalum
militari- Ergo pttlchrius est vocari dapjferum, quam
vincitur.
bus ofiicns ut pneferaiur et dueibus?Rogo
quid hoc decanum, quam archidiaconum ? Est equidem, sed
est moastri, ut, cumet ciericus et miles simul videri
veiit, ueutrum sit (280) ? Par satis utrobique
g laico, non clerico; miiili, non dtacono.-
abusio 12. Mira, sad eseca ambiiio, magisimisquamsum-
sise quod diacoous mens* regiae
deputetur ministe- mis delectari; funes ceciderunt in praeelaris,
et cui
no, sive quod Regis dapifsr
mysieriis aitaris insor- insaiiabiii desiderio amplexari stercora,
et pronibilo
vial. Quis sane S»
nen miretw, imo et detestetur
habere terram desiderabilem
umusesse personte et armatura armatam ! Coafundit penitus
ducere mi- ordines, et utroque oftieio delicate satis abutitur.
IUiam, et, alba stolaque iudiuum,
in medto ecclesi» dum vi hinc eum delectat pompa, nori miliiia ssecu-
pronuntiare Evangeiium; tuba
indieere bcliam mili- laris, et illinc queestu^ noncullus religionis. In quo
iibus, et jussa episcopi
populis iuiirnare ? Nisi forte
quis facile uon adverlat quanlnm sit dedecoris, nou
(quod intolerabilius esi) erubescit
Evaugelium, de minus ulique regno quam sacerdoiio? Ut enim cle-
quo Vasclectionis admodum
gloriatur (Rom. i, 10; ricalis constat non esse dtgnitalis regum stipendiis
// Tim. i, 8, etc); et confunditur videri
clericus' mi'itare, sic nec regiae majestaus, rc-rn fortium
magisque liouorabile ducit putari si miiitem •
admmistrare per cierieos (220*)." Denique quisnam
curiam EcclesiaEi praefert. fiegis mensam altari regum suaj unquam militife clericum
Christi, et praefecii
calici Uomini calicem ~~»«"«
«araoniorum. imbeMem, bi
Jiuuenciii, et non
iion magis
inagis quempiam foriissimum
lortissimura ex
e:

al.
::
aeslt~ T
eaescballus sive
-
e tpSer
dapifer
ma e coiifunJunt
i
1 ' 11 reg^is Galli^m
/egis Lraliiaium, quen
,

cum Stephano cancella io,' qu

queni feSTliLS^'
C
^p**^. "*3- ^opum
PriEdicius antflm intrusus,
Prifiriicins autem nirnsi.a si «i.o„„„ .,„..„.... j.
Stepliaous vocatur de
assumpserunt

postea factus est ejnscopus Guarland:), cui si ad episcopalem mioistrationem,

Parisiensis, ut recte pro-
bat Duchemus in nohs ad aliquando apostolica auctoritate paluerit aiitus, ina-
Abselardum. De quo Teul- nifestum est temgqribus nostris exitiale silentittm im-
us tu Aunahbus Noriniacensis
ccenobii, ita scribit positum esse canonicis legibus. Quomodo enim ad
hb.o h; « Deluacto VuiUelmo, Anselii da.uferiaer-
fontem scientia? pertingeinus, si ab ipsis, qui clavem
etrecius tcnent, inirare non permiittimur? » Ita ivo.
esl. Hoc retroacns Hu»,c
luerat getierationibus etiara Stephanum Deo lucralus
maudrtum, ut homo qui diaconliius est BcrBardas"
fungebatur olfi- Bernardus pariter et clencum regimili-
(220*) tlic
Hic vir
cumnmu
cum i,I„
Z S
T
'
l

rtUS ' et
P ° 6t
P
regem duoeret Principatnm.
S£ecUj
P
ri rffidilus sa ie » lia
tantem reprehendit, ct regem clerico mililnria mu-
nia demandantem perstriugit. Et vero uierque re-
c-cclesiasi.corum f
>
tjs
bonorum reditibus tam preheiisibilis ille, quod dknitatem sui status non
fanuhantate regis, quam sic
:
habebat ut e, J' ius agnosceret hic, quod auke miliiiKque functiones
diceretur a quibusdam ;
imperare quam serVire sme personarum delectu ac uiscrimine conferret,
mporah l«h«iaie supra caneros
mortales no s ris clericos abhibens ubi faicos oportebat. Occurrit
temponbue eiflorebat. Trad.ta si-
vcro nepte sua in mile quid in aiio quoque Galliariim rege Ludovico
c oujugium Almanco de
Mome-Forti, cum J,onore de XI. Nam cum ab eo cardinalisfialua,episeopus Kbroi-
P : r M puel!?? de matrituonio obvenerat,
h,m o
metactus
. u\ ,
'
censis, Luletiam Parisiorum missus ad recenseudos
obhtusque sui, Adelam rnginam
twum» motortns Slb i reddidit iufestam frequeu- milites, ^ veste linea ornatus, muia veclus,
muniis
od que ; i
illud iudignum pontifice cxsecutus esset, id
crescentibus, rege turbato, equitum
satur a euria. Ipse yero,
depositus abhonoreff magistor Giiabamus aegerrime tulil, et regera adii,
veluti quadam correptus
nsarna, regnum lurbare et provinciain visiiandi Ebroicense caaonicdrum
c d-
totis viribus eiHttilur,- et
legium, seu de initiaudis ibiciericis scrutiSium sibi
a ms U1 Almarici dico fretus aaxiliii
2 m 7hanc f°r
pa,u,n ;
'
bclhs accendit, . ctc. Idein,
> demaudari iMpit. u Mirum. » inquit rex qua id

^ ?r
,

aisi fallor f-otiie petere audeas. An nescis illud muneris a per-

h Guarlanda «tmatur sona efeconditibne tua niniis aiienum esse?
rnafe tuilfr lv
'

,n (;pi SCOpu,n
Tum •

Carnotensera Chabani.us « Cur rninus, » inquit, a mihi conveniat

epi io'ax7 in PUd J :
cardlnales
,

™&*
eum

da^
P

nocin
ibi,,;
sibt

°Iit

v
l
LT
m 1
eptscopum

"''
assumentes:
U1 Ca " 0nica
aieal0 e ™>
OBteris huiusmodi
"
M^ «l
«
Celvacenses
Neraoe auod
elericum qucm-
clericos inordmemcogere, quam episcapo :ni,iies
censere ? » Quse verba regi stuoororn, ca;teri risum
moyerunl. fiuaguinus, Historise libro x, Ciaudius
re-

EspencsEus, vir eruditione ac ssnclitatc in Gailia ce-

;

!
""* "cawem, proeul etiam a s acris ordinibus lebris, \ib. n, cap. G Djgress. in Episloia prima
rium a m^^i.^'
episwno f^ 1
1

^v
epracopo, de Lccles.a
uu
.^esi^c ^
ro P ter P ulHi ^»' adulte-
'

Lugdanetisi archi-
eiectum, pro voiuntate regis et
T°,P
tus, iii Apotheg Gall.
ad
Tiiriotheum ; Bosquier, in Plutarcho chrisi. ; Doroze-
 »

200
m S. B8BNARM ABgATlB CfcABJB-VALLENIH.
attendens. G^lh» «»o et ip»* Deo
' buS?
aui« clerfcomm aliquando « qoc . qnid HWnereris
item
«.itiiibi»?
ffihl **"
sibi m>n judieavit indignaro.
fLL™ u- laieae ^uscumeme
eujuseumqae
* quod
<mo* mee-
mea- poMumptm
praesumptio graliam mag», quam
egu magis,
gralSam egil
meroerit. TeHentet itaque lus' tantte
quod ges- indignatienem
personsemaneipari obsequiis? Ipeum certe mmieraus
hurailiutfe insigne, ampUori jam Gducia
iat in capue signnnv
p!us regtus deeet fastus, quam
prius «Kmuiraus. ©feseeramus per sangui-
magis armis, qned et
famulatus; itemque regale fastigium
(utassolet) nem illnro f!H pro animabus fusus est, ne tanti
quam p&almis incititar. Sane siaiteri forte
sue vel- regis vt- emptaranvporvieesdatur^ perieirlmn, quod maxime
ascessisset qeoa detrahitur aileri,
ieebabitatiene nes imme-
'iplicet humiiau»
ie&eet huiuiliati* cierieuni ampHussublimasse^a-st
cterieum ampnuawjuiMinio^..,»». ex virorum et ferainaram— ...
.
. ,

his qui, m schola Dei diu jam «m-

££ cL ubjc^wu re**
«uhio. ccrie dejectio j^
coatutissel honari
vire nubat ple-
(ut | rito timetur ab
i
... ,. onfcuT e „t.,*| -«i4i -prwpria
*ra diabeli. ,,teufementa-tusati
-iwwwria experieniia
expertenlia
, 1
,
.

*«rbi gratia, si nebiHs aliqna mutier iftrf- enim

itte.sedsex illa creseit edocti dicere possunteum Apftslole :

beio, illaquidem isinuitar ex

ignommus astutias ejws (ff Cer-a, 14). Denique
rex ex eterico, vel clerieus
iite)'; si itfl, iuqaam, vel
parte fuisset, qaam noo negligenter te oporteat aadire non meuni
ex rege preficaret, raaium, quod e* imo prK-
Nune autem, sed ipsius Apostoli de hao 're esnsilmm,
ijAeu-Tique forsitan telerari debuerat.

,* u m utriuslibet dimmutio

tlpotms
suitpoimsaiie y
neutrunv provehat, sed
UerutrumplurimuHideSraha^td^itaas,
A{nilim «sl,
dictu-m L esse
??PR
:ccptum,

^
lris (<uper
tris (suoer
aperte

gl / Cor. v,, 18), ipsius

quo
ektraantis,-

et nostram
Fu^ife

*/?
dtgnatus
dignatus
fsrnkationem
ltff

es consul«re
««
consulsr ^J"
quando aee clericaa decet regis* ut
m parvitatem) te deceat experimentom. De quo quidem
reg«n, nisi
vocarive dapiferu», et nihilomkius
miror, quid tibi visum fueril me fcam remotam
ex-
possidere ;
numu utique foruum, repii gabernEoaia eum prope Tiabess virum sa-
potestasioc patitar pelere consultorem,
dmirum valde quomodo Btraque tuse prascipue domus ama-
militarem pientem nostri Ordinis, et
quodvel Eeelesk noe abjieil diacocum Sancti-Theode-
clericum-priaeipem non eeu- torew, Guaielraum seilieet abbatem
[ai. militem], vei curia non ambigo viros
rici. Sed el apud Prssnwmstratum
temflit. et pru-
inculcare veius- esse consilii, qni in rebus Jubiis eaodandis
13.Et acriu^ista et multipHcius
nist epistolaris brevi-
doutes sint et fideles.
ram, ae forta^sis dubueram,
quia le 2. Verumtamen quia sic t*i placuit, videris tu
tes sapersedendum indiceret; maximeque
cur ita placuerit, ego labia mea non prohibebo. Si
homini, quiapoquem
effeadcrs veritus sum, pcperci
frater casum suara, quantumlibel ^ravem, qnan-
famiMarihus jam olim amieitiisessedevinc-
tibi «aat fuisset et
tamlibet turpem, ^rior ipse eonfessus
nollem te habere centra vcritatem ami-
,

tum- Sed quo-

verum te amicuin proba, ct curaudusforet.et non effugandus Nunc autein,
cum. Si tamen pc-rsistis;

a... operaui huv t> « ini H„ m curaliam

nolen. cuvationi
fi Pri polet, operam dare
fue iinidcm
,
ejus, «
«;,,<=.
si ficri
Tum demum verse erunt amicitipe. si veritaiis
uecesse est, sed aiiter. Fortassis enim non expedit
tederata consortio. Qnod non acqaieve- si ille
rint
candam junge
hostiaeque ut apud vos remorari sinatur no forlf,
ulterius
rit tibi, tene quod tenes,
Dei gratia jam polymitam, quod non immerito quidem tiraere scripsisti, pu-
te
capiti (221), ac tuuicam,
sillus et novellus grex bujusmodi teke
contaminetur.
quoniam ccepisse nil
SS oura feeere et talarem ;

Nec tamen filio, qBanlumlibet peccalori, p?iema

proderit, si (quodabsit!) non perseyerare contigent.
boni commo- omnino claudenda sunt viscera, Arbitror 3tUem ei
gt h!c sit epis«.olffi finis, ubi tu de fine
si quceras
patri pium et fiUo tutum esse consilium,
nitus es. domini Nor-
ei quomodo in aliqua e ^emotioribus
EPIST©L& LXXK. recipiatur, nbi sub districliori disci-
berti dcmibus
AD ABBATEM LDCAM (222). agat
pHna, mutato loco, non proposito, pceoitcuthm
monet. £t
Ft-minaram contubernium fuuiendum donee quandoque, cum libi visum iuerit, ad
locum
qutd de frutre vn crimenlapso faciendum.
proprium revocetiir. Nam ad nostrum Ordiaem
ut
ch.arissime, et boaum
1. Bonum nobis de te, Et quidem
miuoris te nen solum transeat, vestro fortassis non expedit.
•yaWe raram ostendisti, dum
insuper reiu- Q quod scripsisti illum sajpe dixisse nostra se pro-
acn contempseris mouita, sed gratias cum licenlia veniret,
utique non a quo, sed missione tenere quia.eum, si
leris mcnitori, prudenter
(aui nuac Belli-Reditus appellatur)
quod faho pula-
W est, finem junge prineipio, Hortatur ad
verunt Picardus et Horstius ; s^d monasteru
(221 1 (luissia-
jubentis
perseveMBtiam, alludens ad ritnm legts indicecesi Lauilu-
xxis, Levit. m. censis, Ordinis Prsemonstratensis,
caudan: uostiae simul offerri. Exod et satii
« tauda, » nensi, ut habet bihliotheea Prsemonstrat.,
Rationem tropologieam dat Raduifus :

Bernardus indicat, dum mirari se profitetur,

coosum- ipse
quse finis est corporis, symbolum
esl
utpote
cur Guillelmum Sancti-Theodorici abbalcm,
ait, «
operious. »
matiouis et perseverantim in sanctts vel aliquem ex Piaemoostrato sibtpro-
cap. 40 « Uuda. viciniorem,
Untle et &. Gregorius, 1 Moral. :
Guissra-
ut omne honum qucd mci-
ximo, consuluerit. Oe Luea ac deinonasteno
ait iuBelur adoleii Deo, Sed
» idem, censi sie habes apud Hermanum monachum : «
pimus. etiam perseverantiae fine impleamus. (.Brrtholomaeus epi. copus Lau- :

inquit, et aliud coustruxit »

Somil.25 in Evang. « Praecepto lcgts, *
•

duoensis) « monasterium clericorum in loco

qm vo-
In cauda
csuda hostiae in sacrificio jubetur offcrn. catur Cuissiacus, abbatemque ibi ordinavit
domnum
immolat, qui
quinpe finis cst corporis.. et ille bene Lucam,virum religiosum. » Ita ille, De miracuh;
operis usque ad fiuemdebiue perdu-
sacriticiuin boni 16.
B. Marta? Laudunensis, libro Ui, cap.
cit actionis. » „ ,„ -,,',-,
Montis-CorneluapttdLeodmm
(222) Haudquaquam
 '

201

sussiperemus
mRvut. m
; hoe itv nostra piwsentj» etiw ipa«» qwed iJli digni sunt, ponses, vl quotrS tjbi dignum
s . Sauc si tM no-R jdaaot nsquam eum illermn est non eonsideres ut videiieet misericordi :
j

iixi loforuiiv mitic-rc- ud hafeitandum, aul te superexatoetar, et in tus raodesl

volenlo isfc? forsitau nou coaienlil, t«U cu;n ulriqtte Porro illum filium luum, mifai q-uoque proji
eom|)lasoatj foste aop invoui.jiur qui eum recipere propter se ipsum satis cbsrum, ore tuo et no
veltt; tunc oporjei at uui nrgijnte necessitatis causa, Sfirita BOBiwoiMfflus, ul. non eaienus sua, etsi jo
quocuriqne ad salvandam auimam s-uam ire volue- indigrnaiione debrietur. quateuus dominici ;

ril, cum liityris dimittatur ; aul dispensanie pietatis prsscepti obiiviscatur : qao percutieBti unani ma-
', in 3uo !oeo retineatur :^»i tamen persentiri xillam prsobere juhemur et alteran (JSatlh. v- :

(joiuwi:, quomodo ibidem 8411 omnie.es occasio ita- EMSTOLA L-X

raiid; aut semmsndi hatic-lurpituitineKt.penitus sab- A» GERA.RBBM ABBATEtf PCtTARIEiraiBH (246).
tiuiv.iur. Et cte isio isia siiftieianL, Purgat se adversus tniqmm criminatiamtH'
3 Est alittd amj.d voa de quo ea prasumptione, Seripsisse me aliquid arj oomilem Nivernens8w» in.
qaa.soiuv, non eunetabor dicere quod seaitio. De mo- tuse persorwe accusationem, aec recordor, n?>r, v<
iendjno ii!e dico, qHfld Gonversi (238.43) custodien- est. Catemm si pro ecciesia tua ad tsumdera
tes, feniiftRrum pati, qogtmlur frequeutiam. Si mibi fi eipem litteras raisi, hoc ntm adversatTi te,
eradttttr, vroum e. tr.ibus fiet aul videlicet femiBa- te egisse me
:
arbitror. SiquiJem audieram i|
rum accessus orariimodis a moleadino prohibebiiur; luo et assensu, et consilio proposuisse venire
ad
aut moletidiuum cuisunqus eilfaneo, ei non Gon- visitaudiim vos; ad probancum de tantis malis
qu;e
vereis fcustodiendum conuniUeiur; aut idem omniao de domo vestra divulgabantur, an vera essent, aut
molendinum rdinquetur. cujns culpa essent ut quod forie sinistrum reperi-
5

EPISTOLA LXXX (244) ret, ibidem ejus et sturiio et sollicitudine corrigere-

AD A8BATISM MOl.fSMENSEM (245).
<5UirtON2£M tur (247). Gujtis tsrn justum
tam piura propositum et
Consulatvr affiicium ex gravi injuria t vindictam sihortatu noatro roborare euravi, co.r te inde
!ae-
vcr-o nihericordia t&mperoMdam. sum jure eonsueraris, non video. Puto enirn me
Qua»U> tibi to hac, quara audivi, fcua atlversitate recte fecisse, si de domo Dei zelum Bei habens,
affecte oondoleam, novit affecluum liens ©maium ejus providsnSiiam qai emendatnnts grat, cei
eognu&r, bonorum immissor. Sea rursiyn cmn cen- Quod auiflra ox aucf.oritate Scriptofte arfBis
sidt.ro, ihiq pef quem,?eda quo immissa.s.it luectri- peecasse, quesi qui SS prras te non corripaerini :
buiatio; quaniuai tibi de prssenti molestia eompa- scilo me millam de persona tna auerelam habere
tior, tantum.de prosperitate mox futtwa spero con- £ sed solum ut pax fiat iu eceiesia "tua, ex ch
graiulaei : si lamen et tu consilium in peuturbatione {recurws. Deniqne ipsius rei veritalem plenius
nori aniiUeiKio,. ii%'>um niccum sapias, et de mar.a eognssces, si sd nos csusam ipsam, ut dic
Bojfliai maia. sieui et boaa, cutn sancto- .iob tequa- rb. ['oleris auiem hic mo invenire .

nimiter suscipias (Job. u, dO); iino exemolo- sancti instantis bebdoinafbB die ii'„.

David, n«|t tata pro taniis ma-

kis, etsi servis .litis, EPISTOLA LXXXBL
lis iiidignari, quam sub potet:u maiiu Dsi (ofui pro- AB A^SATSH Skmm JOAWKSS G4P,N0t|sjVS!S (248). 3
cul dubio iltos misit ad maleiacieudiini tihi) humi- Abdieationem eumpastoralk, et peregrinationem
• iari L8 (j.portere scias {11 Ueg. xvi, 10). Yerum qnia Jerosotyrnitanam i>.i$$tMdst.
etadte eoasUU pcriui-re
pote servonurt .ec.desk'
t.oi rectioacan illorum. ut- i. M ea de quibns iiostram curasti consolere
par-
tibi . commissa:, digntim est vilaiem, primum qisidurn non respoudere staluo
ut pro tam nefaria prfesutnptione servi nequam ram non quod dubitaverim quid respondere de-
:

corrioianiur, ac dc rsbus eorum damnum monaste- berem, sed quia viro consnlii consilium dare
rii aliqaa ex parie rseoiagcasetur. Ssd ne tuam ma- prsesumpUwsum judicabam, aut superfluum.
gis in ia»c elcisci injuriam, quam illorum ferire terura cogitans quod plerisque, imo sutsctis peae
culpam ytdcaris; togo, rogaasque eonsulo, ne lamt contfugcre sapientibus solet,
(22JJ-43) De couversis infrs, ad epistolam 143. Si- uensis, fundaiam a (
mikis epi^oJa l«4 de tugiendo eonsortio mulierum. , ga a
suo castro, ubi et posiea cum uxore
annum -C se-
(244) Scripta eirca 1436. pultus est. Vtoe Acherii nosiri totas
>) Guido sectttjdus post S, Robsrtum abbas berlt de Nbvigento, pag 953
gqq.
Uolismensis, de qao in epistoli3 43. 44, 60.
(247) NeiNyL- is m jus suceesserat Gerardl
(;246.j Scrlpta eirra- aunuoi 1130. Hoistms legen- Piiltariensis monasterii funda-oris.
ihm Prullic.ccv^iH; sed perperim , re-
putat',
(24_a), Scripta circa annum i 128. ladubi
etatnaotjbttS nimiruia inanuscriptis, imo ipsis epi- num innim, qui et abbate Saocti-Joannis anud
stolse verllk ex qttibus satis iutelligitur Bernar- Car-
Butensiw Ordiiiis S. Augustini, factus e-,t
dum noi! lo.-jii! ad iiittmi abbatem ordinis Gister- patriarcha
JfatosoLvinorum ineunteanno 1128, posl Geriauadum
-ciciuis.-tjiulis e.sl Ppttlliacensis aliis r>iie.m Nr-
; >
teste ©rderieo Vitali sub ftnem iibri
su. Idem epis^
TOFseosen»: ad- f roio. manda lstius monatfterii vitia tolasFulcom Andegavorum comili per *
.

neuti.iiuuu (Bteepeliassel. Kx qua observatioue addett- de Baris fHisisse perbibetur in tomo tertio Analecto-
dns vidftm frerardus ad seiiem abbatum 'Puliariea- runi, pag. 335. Gonfer epistolas 35 et ,-,2 atque
sium, hactenus omissus. Erat autein PuUariensu
Papebracln Praefationem de patriarchis Jerosoiymi-
ntonasterium, orditiis S. Bcnedicti, dicecosis Lingy- tatiisad Maii tomum III.

Patsol. CLXXXIl.
«03 S. BERNARDI ABBATiS CLAfLE-YALLENSIS W<
dubiis plus alieno se, quam proprio credere judicio; , inimicus crucis Christi diabolus? Siquidem is cujus

et qui alioram faeile smbigua qu»qae slucidant, in mors intravit in orbem S€ terrarum, etiam
invidia

suis cwisneverunt scrupnlosius hassitare : statutum nunc bonis qua:' le facere videt, invidet : et eum sit
nunc, meliora polli-
aon, ut arbiiror, irrationabililer frango, sed sim- niendax ab initio, meutitur ef

plieiter pando quod visurn est- mibi, non prsejudi- cens quse non videt. Quando namque veritas fideiis-

«ans saaius sapienli. Significasti mihi, nisi fallor, per sima? illi sent.-niia: obviaret; Alligattu es uxc ri noli

«iram relijjiosum Ursum abbalem Saneti Dionysii qnoerere solutionem Coi\ vn, Ti), aut quando cha-
(1

tibi a cogitalionibus tuis, deserere ritas scandalum stiaderel, qufe ad omnium scandala
(249;, suggeri
patriam, domumque, cui Deo auclore prsees ;
et uri se perhibet ? {II Cor. xi, 29.) Ille ergo, ille, in-

pergere Jerosolymam, vacare deiuceps Deo, vivcre quara, nequissimus, et charitati per livorem, et per

tibi. Et qaidem tendenti ad

pcrfectionem, pairiam mendacium veritati contrariiis, falsum mel cum vero
relinquere fortassis expediat, dieeute Deo : Exi de felle permicens, dum promittit dubia pro eeitis,

tcrra tua ei de cognatatione tua (Cen. xn, 1) ssd : immitil etiam vera pro falsis : noa nt conferal qnod
qaa ratione curam tibi creditam animarum exponere frusti a speras, sed ut auferat ouod frucluose tenes.

qualiter ovibus curara pastoris

debeas, emnino non video. Quid enim ? blanditur Circuit et quaerit,

depcsitse sarcinse liberlas? Sed ckaritas non quaerit

g subripiat, procul dubio peritnris, dom non ent qui
qua» sua sunt. Forte quietis provocal et otii gustus eripiat; et nihilominus pastorem horrendo ilii male-
suavior? Sed evaeualur dispendio paeis. Libenter dicto subjicist ; Vaz illi per quem *i andilum oetnit

carebo qnantolibet eliam spiritusli quaestu, qui non (Matth. xvm,7). Scd confido de saptenfa libi aDeo
©ossit acquiri nisi cum scandalo. Dbi enim scanda- data, quod nullis maiigni versuiiis s1)duc1 vel sedaci

lam, ibi procul dubio charitatis est detrimentum : poleris, spe incerti boni certum inire malnm, el a-que

ubi attlem diminutio charitalis, miror quod vel certum deserere bonum.
quale

pessit spiritualis exercilii sperari lucrum. Dejiique EPISTOLA LXXXIIT.

si propiiam qaisque quietem communi prsetulerit AD SIMONEM ABBATKM SANCTI MCOtAI ('KiO;.

iiliiitJtlt, quisjam rersciter dicere poterit Miki vi- : Eum in persecutione soiulur. Pios conatus uov se>i>-

i<im est. e* mori lurrumfiPhilipp. i, 21), per optatos hubere successus.Pra-iat* atetioris dis-
«}ji erit >mod ttem dieH Apostolus: Nerno $ib: mvit, ciplince studioso quid agendum cum subditls.
fii nemo sihi Jtorvwl (fiow.-xiv.l). Et: Non i>uod i. Persecutionein (2ol)quam propteT justi'iam
pateris, per liiteras tuas non sine co^ipassione
mihi uliie est, sed qvoi multis? if Cor. x, 33). lit :

nortjam sib: vivat, sed ei qa< fro om- cognoscentes, licei Christi consolatio d^ promissione
Ut ijui viv/t
mbus mortuus ?-' '

(Jl
<•'< r. v, 18.) £ regni tamen nos qyod nostrum e.tt, et
tibi sufficiat ;

: Scd dicis : llnde ergo rnihi tantum desiiJeriuin, consolaiionem 'iu?m possumus, et eonsilium quod

?a Deo non est? Pace tna dixerim f;uod sentio. intelligimus sanun., hdelitcr exhibemns. Quis enim
si

Aqiia fiativte dukiores snnt {Prov. u, 17), et hujus- sine anxielate videal Petrum de mediis lluctibus

cemodi omni, ui ila ioquar, ahsinthio amariorem brachia tendentem ? sine dolore audiai columbam
dulcedinem ab angelo satanie sub praelextu angeli Ghristi non cautantem, sed gementcm, tan ;uwn quie
Iucis, sitienti cordi tno infundi
non dubitat, quisquis dicit : QuomodocantaMmus cantieum Do'.u>n i» ter-
eius astulias non igoorat. lit revera quis alius possil ra aliena ? (Psal. cxxxri, 4.)Qois, iaaua '., siue lacry-
scandalorum csse susgestor, disoidii auctor, turba- mis lacrymas ipsius Clnisti, de lim». pr fun.li eliam
lor unitalis et pacis, nisi verilatis adveisarius, cha- nunc levaniisocu'ossuosia montes, undc veniat au-
ritniis tenmlus, hoslis auliquus generis ncstri, et xilium sibi, respiciat^Verumlamen no», ad quos pro

C2W' Drsus seu Uisio, abbas quintus Sancti Dio- allariaqusedam (sic paroehiarum curas appellabant)
nvsii apud Reinos canonicorum regularium ordinis episcopo Atrebatensi ob sknonias notam resignasset.
S^ Augustini, episcopus postea Virdunensis, de quo JLegimns hac de re titteras Samsonis Remensis et
in Spicilegii tonio Xll, pag. 312. Hic ad Virdunensem Josleni Snessionen«is punliricum, ad IniiocenUBin II,
idram provecius, anno 1129, successorem apnd d
i qui eos istius causse ai-bitros desigttaveral : I -

et alias Eugenii III ad Bartholomffiun, Laudunensem,

k
Sanctum-Dionysiam habnit rrillebertum sci, abj» ;
I
-

ad suos taudein reversus, abbali* re^imen quibus signittca! se iui- inlei Alvisuioepi-
causam
i
resumpsit
i
apnd Mnrlotum in Metropolis Re-
:
scopum Atrebaiensem G. abbaiiem 5»neti-Nieo
et

ni. •!)-•.:, tomo 11, pag. '-'2. In Necrologio abbatise lai niytae velle cognoscerc. fn Ltter.s Samsonis ad

noria abbas » kudatur quarto Inuocentium dieitur abbas ?imon. * quia monachi
Knl rdasMartii. sui cum eo non cnw: rieoini ut altanr, illa n

i>;iOi ^cripta circa annum 1129. SimoB e> m->na- •ei, aiiquan'0 ttiinpove ahbatism dimisisse, el in
cho Siincti-Nicasii aj ud Kemos, fact«a e;i aboas y
loiif inqu:im regionem abiisse; » se.i lan<lcin a s ..:>
S»!)Cii-Ni-'.oiai ia siiva \--'i igii d oecesis Laudunen- revocatam, t magls eligeutibus attaribns
ichus L.iudiiiieiisis in .c suo velie < .irere. » ITnde ccitigitnr tum
S ; S] rtc qu
iibro tertio de D. Maria;, cap. ts. Krater tc^iiia^ et probita.- Sin - sub |uo monasteriura
Guilielmi abialis Sancti-Theoderici, dc quo reiigione ol rmtllimoda posscssione Borui^e di-
erai
snpra in epistoiis 85 ei S6. Vicit- inlra, lomo quinto, citur ab Hcrmantio uun tenipus scriptnj episti
:

Aamonitioneui in epistoi«tiii seu librom ad Fratres de haud dubie ante Innorentii poniilicatum, id est ante
MotJte-Dei. annum iloO. De Gillelierlo Siraonis saccessore «de
(JSt) Hnc etiam specul ilia pei-seeutio, quam ad t?pisla!am nunc J9 :>.
passus est Simon a mona»aiis suis p. op-jtifea quod
 '

EPISTOLfi.
uuniilitalq ma resptcere te dicis, monles non sumus; « vestra contra morem nosirum 3 nobis, rm-. :_
|

sed el ipsi de convalle iaerymaram laionosis cona- sed sibi et vobis defenta cst, cum ta!i circumvenli
mtes adversas rentteatis ifcuaici iasidias, iino atiii subfVenttone. at frairt pi
;

dis mahu? \ oJetitiaro, tccum cnamamus : desiderio. •

ne.-trum « fbmng. r/iti fecti cahm ei loniinus vowatal
!^J. c\x, 5), noa ul aostram erga
2 Otnues quippe, qui p»e s"oIualvivere ia Chrisio benevolentiam, quam perquid
perseeulionem p; uunmi ,li }.,„. in,t2, ua ut cum
. vix sufficerem, sicut esl,
demonstrare ; si
eu uunqua
i

desitpie veile (<../. vivere), nci seiiiper tumnunc lubeatis, quod et hdlc vobis
dixisse
lamen au it ei perfieere pi c bona voluntaie staueaim .
racmini, quia sajpe inquielos animas,
qaibus ; ,ua, in
tnipiofuiii est piis boner.-in propasitis
assidae relu- qua suai. vits non saifieit, distrietior «xperta c
ctari, siccoiira pietatem non esf, jiropler multitudi-
pescit. Con?iIium noslrum sr.per ipso fratre reeonci-
hem adversanliam, quamyTsjusta.et sancia desideria lialo velle vos scripsistis aud.^ro : seci m
orum |
lerumquenon perfici. SicAaron scleratis necesse lore, cutn paratos veuiai
tumultuantispopiili eonir* voiuatatem suam clumori- a vofefe exiorqueie, vr> .
iH; n, omn
bus cessil {Ezod. \wi\ .-,;,-,
Sasauel efdem poptdo, volantati scquieseere. Difbculfetem ing
imate regem petenti,
| ;:nr7 .

iovilus Saulera foiaixit valde timet, pro ipso et cnm ips

9 s«
1
1
s Sie Davnl cum vellel construera Semplum;
lieg. •
.

teniperar!, ef. .iiiqu*-.;-

propter iniestanliiim tamenbellainimicorum.quis
vir cffiteris solet fugitivis. In simili!
osks erat, proluhitas es> facere j quod S saiicte causa dissimilis simile reensat judidum. Muiiam
-uU 1,7/ ReS vn . .Simih forma tibl, pater vene- qtiippe diiierunl a se, qui ttinore
aui odio religionis
rande, Gonsulimus, ut tamen sapientioram consilio
de monasteria fugit, vi qui ejtisdem amore
BOn prajudicenras, quatenns ad tempiis et d
propSsiti ;toi deiio Iransit ad aliud*.
tibique con-eatienti«m -rigorem sic
temperes ui in- .*B G13XLELMUM A3JBATEJI S. THEOBBRICI
firraorum saJaiem non aegligas.
mvftaudi quippe sunt B^nsenturabalmEphtolaa
ad arctiorem vitam, non cogendi, ctiTheodenciaobatenhqu
quibus ulique se- -

mel m
Ordine i!!o Ciuniacensi prseesse eonsensisti. loyue adeumdem scriptfB ;•,,/
Riis sufem qu' arctius vivere desiderant, aut condes- KPISTOLA LX;
eoiUtere imbecillioribus
AO EBHDEM <JU1LLELM0!H (i
cy charitale, guantum sioe Svavitei oer
peccalo possunt, suadendum est, aul ibidem tenere aBermraepanbusi
quod cupiunl permittendnni absque utrarnmerae
si
g DdnmoabbatiGmnEtMo.
partiuai scandaio Bcri potest ; aut certe de congre- ntatem de corde puro, et conscientia bovs,
me e't fide
liberos dimiiti, frafrihusque aliis secundum noti fiela L
l>'6)
' proposuum viveui.ibus snciari oporiet.
i

l.Sinemoscitquaisuntinhomi pirittisho-
EPISTQLA LXXXIV min.s qui ipso esf ,! Cor. n, H) ;si sola infacie vtdei
AO EUMDFW.
Mumchwni erroneum (252; remiitit. sc.J
bomo.quiasOlusDeusiataetarcoi
n ^.
reducem necsatisirararipossdm, qm B do,
ienius ct mitius (ractari suadet.
aiquemeamadmvitem dilectionem pens
tttani
Provide, ui videtis, et non frustra erronea
ovicula dislingaere potuisti, quatemus noc
selum de propi io,
(252) Ai simiiia non suiU nam secundum phiiQ-
Deus proprio non pepereit,
os, causas finaleset impulsivce
facimU aclior.um mbus
Filio seri
n »bis om- wo
tradidil tllum nempe de
uscrrmina. Ilaque similia lantura stnn i :
ipsc di
FiJio"
n geuere Qui ,t,c dilextt, et trddidii
ut cum iisdem loquamur, non in
• semetipsum vro me :
,
genere nio- nempe ei d--
Juda dMlur, auod iutroieril in eirm
ns. Sed hoc a.-.iomq eleganler Sala-
en.irrameru Aueusli- tradcn Christum. Cum ergo et Pater
inis, ut
num audiamus. Cum boni, » inquit, „ et mali <•
tilium suum. et ipse Chnslus corous
eadem tacmni., eadeeique patiuntur suum, etJudas
; non fadi» et Oominum suum; cur tn hac traditioa
;
sed causis ulique discemendi suot.
...
C st
ethomoreus,
.

|l»uis, ni s qma
dum Dei duris laboribus atterebat; «lovses i

ruut, causanon una est ol

«"ndem nopuliim impie agentem duris coercilioni- ,

tnducta plurs exempla, taudem

|i idhgebat. Smnlia feemnii, sed non
similitcr nro- mus in similitudine opei liscemei
e vomernnt : ide dominatione- inflatus i-'e
di- operantiurii :;., S. Augi
nflammatus est. Jezaijel. occcidit propht a I

(2a3,, Nteolaum vocs B

pseudcprophetas. Puto quod 'uiv^i-sa
lit
ad Gutllelmum, n. i.
la
uiversa passorum. facieutinra,
V.spn
ecux tempura Novi Testamenti. (254) Scripta circa annum 1125 "ei
quando jam ipsa Jelmus sancti Beruai
mansuetudo charilatis non solum in eorde
vaitda , verum eiiam iu luce
erat ser- Leodiensini ....
monsiranda ; quando - ahc D
•

retn gladius :n vaginam revoeatura Gliris .

to et osten- (quem hajorss-Monasi

ditnr non debuisse de vagina
eximi ncc pio Ghristo res Bernardt Cl
t-egimus tarncn ncn solum, quod
ceciderunt Judsei lelmi.
auiurn apostolum, verum etiam
<
quod cecidcrunt et
r?3) InscriptiQ ex
(

lineci pro Paudo aposioio ,.. codiee Corbeiensi Ipaius

Sosthenem Juditum : butlielmi Irati-era fuisse
nonne smuliindo facti quusi utrosque testatar). spretis mi
comungjt et dehcus tn Sancn Nseasii Remensis
tamea eos causse dissimilitudo aseeWriiwt"' 4-
diswnii? r^mpe gulans observantisetnac ierapens f»a>a
cefeferp c«r»
m S. BESNIRDI ABBATIS GURiE-VALLENSIS
m
proferres.Error siqui- Htec quippe sunt verba tua, qu« nollem fuisse
2.
sedet dealiene sententiam cecde &
bonmr. putarema- tna,quia nescio si sunl vera. Sed et t.u, si scis,
d-envest humariK meniis, uon msde
verum faisutn, et e con- unde seis? unde, inquam, probasti magis nos a te
kim, malam bonum, aut
el
dubia pro diligi, quam te a nobis ? An ex hoc quod in tuis lit-

verse sed eliam certa reciperepro aiibiis,

i
ame leris subjunxisti, quia videlicetqui vadunt et veniunt
ce4is. Foil'; verem.estqueddie-is,minusscilicet
eertus sum, per te de nostris, nullum tibi a nobis deferunt rne-
amwi &8 te,
quam me diligis sed certe :

Quod vero monimen-

certo affir- nirr.entum gratiae vel amoris ?
certum non esse tibi. Quomodo ergo pro
minioie sk,? Mi- tum, quod amoris esperimentum a nobis requiris?
mas, de quo certum est quia certus
neque, Nanquid forte scmpulum movet tibi, quod ad plura
rum ! Pauius se sue jsidicio r.sn credit, sed
jndico Cor. iv> 3). Pelrustu- jam tua ad nos scripla, necdum vel semel rescripsi
ujquiens, me.ipsum (I
prsesumptioncm, cum de (•256)? Sed quando egomaturiiatem sapieruiaa tnae de-
gel suam qua se fcfellerat
me mori te- lectari posseputaremscriptilationibus .mperilias mefe?
suo loaueretw, dieens : Etei oportuerii
xxyt, Diseipuli de Seiebam enim qui dixit : Filioli, non diligamus verbo
aum, nan iemgabo (Matih. 28).

m suis fidentes conscientus, neque lingua, sed opere et vtritdte (l Joan. irr, 18).
prediiione Domini, nee
NunquiA ego sum Domine? Quando vero unquam opere meo opus tibi fuii, et de
singuli resuondebant :

g fmrt scru.ans renes et cerda Deus qu. unus sol us

suam de .e ignorantiam fatetur orans e t
<

<U>id.) David
titia; diversa servorum tuorum
corda diversis gratiis,
clamans : Et ignorautias meas ne memineris(Psal.
vc-lut radiis.illusiras quod diligam illum ex done tuo,
Tu vero nescio «raa fiducia, non solum de
;
xxxiv, 7-)..
quatenus autem
declamas etsuo merito, tuscis, etego sentio :

tuo, sed et de meo eorde tam apertt :

minus diligar. » diligam, tu scis, ego nescio, Tu, inquam. Domine,

c Ut plus amans, » iaquiens, «
tiroci- ante S. Bernardi obitum, a quo statim Ernaklus
se reeepit ubi peracto feiicibus auspieiis
librum ejus Vitas secundum, mortuo Guillelmo,
:
ille
cum laude excelleret, llte
uterque virtulum
nio aegressus est, ut ex notis ad epistolam 310 intelli-
abbatjfe Sancli-Nicoiai de
Saitu dioecesis Laudu-.
Qajifndi, ad ban- ges. De Guillelm: obitu i.ta scribit Chronicon Si-
nensis Guiltelmus vero in locum
nionaste- gniacense : « Cursum vitse sua3 sancto tine complens
elum-Medardura Suessionensem 'translati.
obdormivit in Domino. Corpus ejus in claustro
rio Sancti Theoderici prope Remos phefcctus est »
lama sanclilaus juxta inlroitum capituli tradilum est sepulturiis :

anno "120 Cum autem Bernardi postmodum vero. uempe octogesimo post mortera
undiqae ditfunderei, plurimosque ad sui con-
sese
Guillelmus anno, J)gidius Signiaci abbas nonus « ossa D. Guil»
templaliouem et admirationem alhceret; idemCbronicon, abbatis Saneii-Tlieo-
Sahclura-lsicasium, au- lelmi, » pergil «
noste- tum privatus apUd
sanctus non muito post a derici, Arnulfi abbaiis Sancti-Nicasii » (in Catalogo
dita sekritudine, qua Vir
cum quodam abbate Abbatum Sancti-Nicasii dicitur simpli-iler mona-
sua ordinationo correptus estj » (quos Si-
aliquandiu conversatus, abu- % 1 chus), « ei Gerardi abbatis Florinensis
eum invisil quocum habueral) « de
gniaci Guilleimusconversiouis socios
:

atctissmiie illius neccssitudmis,

lam constrinxit tumulis, in quibus usque ad illud lempur. jacueraut,
aua sese postea mutuo complext suntt « ianta
el eadem intra murum oratorii, et juxta
in-
circa Bernar- levavit,
enim Guillelmus affectus est suavilate quada.n theca'
in panperate i ls et sim- troltum ecclesia? a parle claustri in
dutn, untouue desiderio
die s.bi data optto illa cum honore debito collocavit. » Ha?c quidem de
Dlicitate eokai.itandi ei ut
si
Guillelmo fuse, sednon otiose fortassis. Quemquanti
:

quarr. ibi semper curn eo

fijisset, ml.il tam optassct,
ei. » S. Bernardi Viias ijbro i,
Bernardus fecenf, quamque non impari sit prosecu-
mauere ad serviendum tus affeetu, ex ipsius epistolis innotescil :
maxime
dolons, quo
ean 7Hinc proliciscebatur sensus ille
lmquius ierens, eum ex epislola S5, in qua Guillemo amice expostutanti,
calilinnias Bernardo impactas
Ghunacens.um quoa multum diligens, minus a Bernardjo amaretur,
insum ad sese pargaadum adversus eieganti et Christiana ommno responsione faeit salis:
ud se scnpta,quain
nuerelas ir.duxit, elegaati Apologia arre-
buii- sed el ex epistola 88 ad Ogerium scripta, uhi
vide tomo ii et ibid. notas. Veruro nec has etiam verba
passus est angustiaS lmo pta ex improviso Guiilelmi mcutione, ln h;ue
lelmi in Bemardum amor
:

Bernardi consuetudi- proTUmpit ! « Sed heu iu quantasermonis anguslia

!

nastoralts sarcime pertsesus, ei ne liceal, ut di,

aGlara Vallis ingressu mentio se ingessit de lali viro :

cupidis imus,cumsiBpius
erat, in tam dulcissima nobis memoria
ais f aliquandi^
renulsus fuisset, ut etiam patel ex epistola, bu
immorari, quoniam jamiamque desideral epistola
in cojnobittm Sigmacense
tai.if mabdieata prsefectura tantuni ejus etiam probavit er.idi-
Remensis se cootulit „. Snpm? » Pono
ordinis C'sU-rcieiisii dioecesis doetrinam, ut iibrum De gratia et liber'0
quatuordecim et 9 lionem el
subannuBi 1135, siquidem annus arbitrio, Guillelmo nuucpalu.n, ipsius eensursa
Tlieode-
mensrt quiuque abbatein apud Sau^ciura quibusdanj
subjecerit; et Lueae Cuissiacensi, de
Picum egi-se cestatur ejusdem monastem abbatum responuent iepi»i.. J9),
ctu sutfragatur charta difti uliaiibus se consulenti
Cdtaiegus manuscriptus, expe-
Remefisis., «n qua iniran se, cur Guillelmo pmermisso suu.n :

qussdam ecenobii Sancli-Nicasii

piscopus res a Joranno liisset suifragium. Certe viri r&ctrinam et pielatem
Ramaldus Kemorum airCbA
teste Helino spiraui et loquuiitur egregia illius monumeiiU,
m
abbate Bcquisitas conlirmat anno 1135, piimis vero diserta illa et pline aurea ad
SancU-Th^oderici abbate qui ex prion SancU-
;un
!

de Menle-Dei epistoia, ulti.nus (si forte

, ..

Amandi Guillelmo suffeetus est. GmUelmus

vero,
anno Uda, mam Vita; S. Bernardi excip.as) GuiMelmi fetns :

Sianiaci sHtbilttatem prof-ssus

summa ai lone ac ubi cum suarum lucubrationum catalognm m pra;fa-
cum aliquot aunos in iutegrara exliil
llone, quam Lomo quinto hic
«i

modcstia, jugique r.
amplius iiumoremur.
quod iis
instruat, nihil est
I

\ocai. Uiro-
iquam « quotidianum ejus exercilmm » eo m Admonitioue ad epistolan: ad
Fratres qo
exegisset; ad l"e
ricon mam.scui.tun. Signiacense) Monte-Dei, tomo quinto, et 10 tomo lert.o
Biblio-
lioo certe post
superts translatus esl circa ai.num thcca Patruni Cistereiensium.
annum U, cum cpistola ad fratres de Montc-Dei.
11 .-•, 6> Hsec ergo prima est Beiuurdt ad Guillelmum
sit Haimom pnon qui
cuius est auctor, nuhcupata proinde subannum ilSBscnpta est
succcssil at vero .pisiola, .;.....

isto anuo Gaufridu primc prion

 ;:

209 SPISTOL^. 210

qui dedisli, scis quaiatura dedisti vel ill iine, vel mihi j
quia nec necessariam esse putabaia, Qaidquid ve
iilum amare. Et quomoda aiiquis nostrum, cui tu tibi, vel amicis iuis recte vis ;
qui dedit velle. det et
non Jixisli, audet dicere, « Plus amans, minus dili- perficere pro bona voluntale, omni mihi amicitia;
gor : » nisi fortequijam in lumine tuo videatlumen jure eolende, pie ae reverendissime pater.
suum, id est, in lumine tuee veritatis agnoscat quanto
ardcat igne charitatis ¥
EPISTOLA LXXXVl (2S8).

3. Ego aulem
Domine, interim contentus videre
,
A» EUWDEK.
in lumine tuo tenebras meas, quoadusque vjsites
Monackum fugitivumdureincrepaturn si increpaii-
sedentem in tenebris et urebra mortis, et per te re- dum Guillelmo, muitilionem
remittit. Ipse vero
velcntur cogitalioaes rrdium, et manifesta fiaJU aut vitam priwta>iniiedUanti,perseverare<jiiadei.
abscondiia tenebrarum, fugalisque teaebris jam bois Frater HmxAt&vs <te Glara-Valle, suo iiii quod
videatur in lumine tuo nisi iumen ; ssaiio quidera suo.
de munere tus quod eum diligam; sed necdum video i. Hanc rnihi tu saiutationis fon«uk«i tradidiati,
in lumine tuo, Neque enim scij
si vel satis diligam. scribendo, « Suus ille quocl suus. *s Aecipe quod
si jani perveiierim ad illam, qua nemo raajorem ha- tuuiH est, ei agnosce usurpationam unaaimit*iis esse
bet, dilectionem, ut auimam suam panat quis prd I 'ndicium, ti cura qua esi mihi «osamune verbum,
amiois suis. Nam quis gioriabitur castum ge habere animiiui non distare. ZiCR zi. tos iiUsras Breviter
cor, nedum perfecium ? Domine, qui illuminas pro tempore recpouder.duB: es( . quse csan mihi • in
luceruam meam , qui jam video et horreo tenebras manus veasi-ujit , Natalis Dominjs aostste (Sft©) dies
reeas : Deus meus, iilumina ipsas quoque tenebras festus illuxerat, cujus »e loturn jure sibi devotk)
meas, utvideam et gaudeam ordinatam in me cha- vindicans, nihil aliua cogitars siaebai. Sed et m&-
ritatem, sciens et diligens qusc diligenda sunt ; et iius repedare festinans, vix usque ia crasthitm , ut
quantum, et ad quid diligenda sunt ; me quoque haec jam festo exoeeujsatus qualiacsnque resor&e-
noleus diligi nisi in te, et quaatum diligeadus sum, rem, exspeciavit. Fugitivura itaque fratrem durs ; a
Vie etenim mihi, si (quod valde vereor)aut ego plus me, utpote duruin corde, inerepatiiiK. nihii -melius
ab illo quam merui, autille a me miuus quam dignus interim pstui, quam ad locum remittere unde fuge-
sit, diligatur. Verumtamen si meliores magis dili- rat \al. exierat) 4 qnippt* quem juxla iiostrrs con-
gendi sunt(sunt aulem meliores, qui magis diliguni) suetudines domi absque conseesu abbaiLs sui retinare
quid aliud dixerim, quaRi illum plus mc diligere, non debui. Oporist auiem et a le eum sifRiliter
quem meh*orem esse non dubilo me vero minus ; aspere increpari, et ad humilem srovocari ssiisfa-
illumquam debeo, quia minus vaieo ? S etionem ;.deicde tuis confortari litteris, ad abbiitem
4. Sed quanto in te (tibi, pater, dico) major est pro eo uJrectis.
charitas, tanto rninus contemnenda est a te nostra 2. De infirtnitaie nostra nihil certius modo scisei-
pessibiliias, quoniam plus
quia, etsi pins diligis, tanti tibi indicare possum, nisi qucd mfiimus, et fui
vales non tamen plus diligis quam vales. Nos autem
; et sum uec mimjs soiito, nec rnultum plus» Quod
;

etsi minus diligimusquamdebemus, diligimus taineu vero noo misi quam missurus eram, causa est, plus-
quanlum valemus? tantum autem valemus, quantum me aisimarum
seandalum quam unius corperis ,

^jujcepimus. Trahe nos post ie, ut te apprehendamas periculum limuisse. Jam ne quid horum, de quibus
et tecum amplius accipiamus, unde largias diliga- mandasti, omnino prstermittam, venio eiiarn ad te.
raus. Quid ergo tu niteris nos apprehendere, et £S> Velle"te audire scripsisti, quid ie ego (tanquam qui
quererisnonposserquos apprehendisti, si attendisti omnia tua noiim) facere velim. Sed hoc nisi fsUor,
ei adhuc facere poieris, cum voiueris, quales quidem si modo dicerem, nee lu posses, nec ego consalerem.
sumus, non quaies sperabas. Nescio quippe quid Volo cnim et ipse quod te velle dc le jam olim non
aliud ititueris in nobis, quod non habernus ; et se- iatet me (2S0). GaetenuiB mea at^ue tua wque, ut
queris pro nobis, quod non sumus. Ideoque non asquum est, voluntate postposita, magis quod velle
consequeris, quia non sufficimus* ei ut denique in *» Deum de te -puto, et mihi ut tibi suadeam, tutum
epislola tua juste causaris, Deus tihi in nobis, non duco ; et tibi si persuadeani, bqu ineomraodara.
uos deficimus. Nunc vero si talia plaeent, qualia Tene itaque rneo consilio quod tcties, mane in quo
inodo nugaius sum, mandato, et adjiciam ; ut cum es , et stude prodesse quibus pr.,;es ; nw praressa
obediero, prassumptionis non timeam notain. Pne- rcfuge. dum prodesse potes : quia \'i<- qtfidem tibisi
faiiunculam (257) quam tibimitti jussisti. nonhabui praees, el uoi ;
:'-odes ; sed v^graviu--, siquiaprteesse
modo ad manum ; neque eninri adhuc dictaveram, metuis, prodcsse refugis.

(287) Epistola sciiicet qua? fjrsefigitur Apologias ad de BernardOjin librc vf,episto!a -2".: A!ui .

eumdem Guiilelmum, qua? huic epistolas in plerisijue familiarissimus fuit dominas nosl aon aham
prsemitiitur manu-cripljs. Confer epistolam 88, n. tantum basiticam . sed f.otius ordinis "Gisterci
3, ei alias ad Guillelinum. basilicas dedicavit, »
(258) Scripta circa annunt 1130. (260 aiminjm Guilielmus abdieata abba--
(259) Cisiercien.sium, ut puto, exemp'o, quorum tis dign:ia!.' •. reeipere ad Glaram-Vallem : sed,
ouinia monasteria bealissimae Vrgtni dedicata sunt. Bernardd noa smentc Signiacum secessit, ut dic- .

Domina nostra vocari coepit. Hinc Peirus Cellensis tum est supra, i.i uota ad epistolam 85.
 ;

S. 8EMAR0I ABBATIS CLAR^-VALI.E^SIS M

9® EPIST OLA LXXXVH. ]
rantise. Tu enim vides in facie, Deus autem in corde :

A0 06BBIDM CANONIOBM REeULASBM ($&l). sub cujus tremendo aspectu si sollicite rne circum-

ImprohaiabdicationccurcE pastorulis elsi jria? quie- spicio, certum est quod eo ipse milii notior sum
yrefaciam. Imtruil uikitoiniims, quomoda
i quam tibi, 0110 prop.mquior, Ideoque magis crede
in casnobio vivcre debeat, mthi de me videnti me, quam tibi opinanli de me
ibus charitatis amplecteudo fratri qood non vides inme. Quod si quid forle a me su-
:o, frater Uernabdds monachus, sed disti quod pbsset prodesse tibi. gratias Deo age in

r, digne Deo couversari usqne in tioem. cujus manu .-.nrous nos etscrmones ucs'">.
:>i ad tuas htieras tardius videor rescn- 2. Safisfacis etiam mihi pra eo
quod consilium
jpsisse, noverispotius opportunitatem nuntii defnisse. menm nou lenueris , te et moncntis
cwifortau tis
iQuas enim nunc primum legis, jsmdudum crede di- ammo aon frangi. pusiiianimilale non vinci, sed

: seu. ut dixi, propter latoris inopiarn tardavi portare patienter onus impositum quod semei sus- ,

nsittere, qued seribere non tardavi. Legt itaque in ceptuni deponere non iicebat de qua re ip«e mihi,
:

tuis littens, te iilam, quam graviter terebas, cura- sicut. postulas, satisfaoio pio te. Agnosecns siqtti-
pasloiaiis sarcioam deposuisse, licentia skiuidem deui sapientiaj meaj siecitatem, imo insipientia meae 1

po vix impetrata, itno exlorta tua impor- I semper suspectara habeus temeritatem , cum nov: lit
tani;- nonaliter. nis* utin ejus episcopatu, quod tiert laudo, nec audeo, nec debeo indighari,
quocunque alibi manens, ab cjus subjectione non desiderans quemque consuitats agere , quam a me
Tu vero cum iibi lioc noia piaceret, ar- acceperit. Quoties veromea sententia eligitur ac te-

chiepiseGpum adieiis, et al) ipso tauquam supeiiori netur, gravi. fateor, onere rac premt seniio. rei finem
auctoritate securiiatern accipiens, ad priorem lo- semper pavidus et nuuquam securus e5.spectans, Vi-

eum, et ad tuum abbatem reversus es. Ubi qualiter deris.tu tamen, si consulte meum de hac re consi-
post hsec vivere debeas, a me doceri flagitas, cgre- lium nmtaveris (262). Vidonnt hi quorum saniori,

gio utique. doctore et magislro iucomparabili, qui si quorum tamea, super ltoc fretus es consilio, au
coepero docere quod nescio, vel tunc iikipiet rationabtliter egeris. Viderint, inquam , sj liccat

sciri quam uihil scio. ItaDe lanam quteril ovis a Christiano injunctam sibi dimiltere obedientiam onte
-, aquam molcndinum a furno, verbum mortem, cum Chrisius faclus sit obedien? Patri
saptens
a stulto ? Praeterea per totam seriem iilterarum at- usque ad mortem. Etiam, inq'iis, per Jicentiam :

tcileiisime supra me raullum deme laudabilia inter- nsm qiiaesivi eam ab episcopo, et accepi. Bcre, li-
:es quorurn quia ipse mihi conseius non sum
:
centiam quidem qusesisti, scd quomodo nonlieebal :

e tujehaeebenevolentiseadscribo»et igoosco igno-tjac P er noc non

.accepisti. sed extorsisti. E.-itoru

) Scripta circa anuum 1126. ilujusmodi — (262) Suaseraf Bcruarfbi; r\p renuntiaret cnraj

tilulum plerique caiumnianlur aut rideiu quod verba paslorali, etiam amore
quietta propna?. Ilinc jatn
ayma teu ideni siguificantia , etsi diverso idio- improlial factum Ogerii.huic consilio non parentis et .

mate frustra congemmet : quasi canonici alii ,'inl

',
quamvis licentiam ab episcopo acceperit, eumtamen
non esse secutTim, ut qvse estorta sit, et irioleniia
quara regulares ; sive quasi rcguiares alii sint, el
alii irregulares. Sed vidc Joannern Baptistam Si- potius dicend? sit : additquc divins? eum ordinationi
m, libro Oe Ord. Canon. cap. 2; et Novarr. resislere, ut qni promotus a I>"0. sese dejiciat,

Com. i De Regul ad cap. 12 Cui portio Deus, q. t, aliaque plura in eamdetn sentenliam Hmc
tibi dncet non omnem verborura geminationem oriturgravisqnsestio: An ii"ti liceat renuntiare uras
censendam esso bxttologiam. Nam et apud juris- pastorali et ses* subducere turbis ct negotiis
peiitos ejusdem ciausuJa; vel dictionis geminatio plu- qoietius vacandum Deo et saiuti pi-oprise * *.ng»int
riir.um operatur. V. I. Baptistu, i ad Senatuscons. qusestionis difficultatem ttm inulta sanclorum viro-
Trebeil. Adde qnod el gemtuatio ejusdem verbi apud rum exempla, quodid fecisse novimus. Intet

Hebraeos singularent habet vim, et emphasim inlen- quidem piurimi fuerunt, scd nec pauci
prrelatos
dendi ve! aagendi id quod dicitur Psal. lxxxvi.S, : episcoporum, cardinalium, imo et pontiricum non-
et homo natus esiin ea, id est, inulti hommes;
.
nulli. Bruno III comes de Attena, Coloniensis prsesul,
Pssl. Lxvit, 13, Rex virtutwn dilecti, dilecti, id est abdicatopontificatti, ad monasierium Veteris-Montis
diicctissimi, et alibi sa-pe. Vidc Genebr. lor.is citulis. Dordinis Cisterciensis secessil anno i 1 10. F
Porro ctijus loci- abbas fuerit Ogerius, discimus ex Lundensis iu Dauia archiepiscopus, in Qara-Valle
vitse se privatse dedit. Pelrus Damiani cx
nionacho
uia Restautationis monasterii Sancti-Martini
Toniacecais, auclore Hermanno monacho Torna- Benediclino cardinalis et episcopus Osticnsis. post-
J Ojtgerus reltgiosus canonicus de Mont£- proratione officiietdignitatistausam Beclesiae
qnam
igii prope Atrebapim a Simonc episcopo ,
annis aliquot streuue et mira constantia gessissel,
Torn catus memoratur, ut ecclesi* Sancti- amoresolitudinis et quietis in cellam reversus, vitam
ique « super planitiem Scaldi cum fratribus in tranquillitate deinceps exegii sed :

fluminis ecclesiam lapideam in hor.orem S. Nicoiai redargutus a summo pontifice, car publii
iuis coiigroentihuis consltuxisse, pluresque saluti privat.e. vir utilis ct idoneus poslhaberet. !)c
tjim claricosi quam laicoS, necnon et muliercs ibi- quo illud memorabile, quod injunctam ob repu-
asse ip amque abbatiam appellari
.
diatum episcopatum a pontifice centum ani

lai de Prato. » Hwc in Spicilegii pcEnitentiam (qua nempe jubebalur in dies ad Psal
t
N ovk ecclesise dedicalio factaest
.ii.i. uii l rccitutioiiem diseiplhiam facerc, itique centum
anno II 25. SimiUter Ogerium piimum prsesidem annis, si tot viveret) unius anni spatio, mti
ancti- Nicolai Pratcnsis ad Tornacum Ncr- compleverit. Ita alias legisse mi
vioram, lestalur Picardus ex schedi.s Dionysii Ville- eius tomum 1, epist. '0 seu. juitta novam editio-
.

•
rii ceoonici ctoaucellarii Tornacensis. nem, tomumlH, Opusc. 20, ad Alexandrnm ponh-
 ;:

213 EPTSTOLE 214

autem seu coaeta licentia, licentia non esi, sed vio- turcum malefecevint, d exultani in rebt
lentia. Quod ergo tua importunitate victus ©8 epi- (Prov. !i, 14); tu quoque dcecplus, non solam hoc
scopus fecit invitus, nen fuit absolvere, sed ab- putes cuipam non esse. sed insupor (quou .:>
rumpere; corde tuo glorieris, te magnum aiiquid, et quod
3. Congratulor quidem quod sis exoneratus
tibi, paucis solet fieri, fecisse : dum qui emancipalus
sed vereor ne Deus a te, quanlum in te esl. cxhono- eiiairi aliis pneeras, eontemnens prselationem
ru
ratus sit; cujus procul dubio ordinationi resistis, subdi prwlnto maltieris. Faisa huur.litas, veram in-
dum promotus ab iilo tu le dejicis. Quod si exeu- ducens superbiam in cor talia cogitantis. Qi
san.s paupertatis pi « tendis necessitatem ; necessitas que superbius, quam spontanese et tanqtiam lib
parit corouam : si difficuJtatem, si impossibilitatem ascnbere voluntati, quod ve! cogit necessitalis vis,
omma possibilfa oiiut ereuenti. Sed responde quod vei pusillanimilatis intinnitas? Quod si nec labore
veriusest, qnia seilicet placuit tibi magis quies tua, victus, nec necessitate e.ompulsus, sed volens hoc
quam Nec mirum
utilitas aliena. placet fateor et :
feoisii; nihil hoc quoquesuperbius. Dei
quippe eoa-
mihi,quod luecquies placeat tibi, si tamen non ni- silio tuum praitulisli. magis sligeas libi
qaiescere,
mis. Quodcunque aulem bonum ita placet, ul si quam ejus operi deservire, ad quod te ipse assurn-
recte Geri non possil, placeat lamen fieri *o etiam
8 pse rai. Si ergo unde Doum cor.le
niodo quo fas non est, nimis esl ac per hoc jam majorem ejus gionans contemptHm, non cst bvm
:

quia bene non fit, non est bonum. Scriptum est glorialio tua. Sed cave gloriationem, tolle
et secu-
enim Si recte offers, cl non recte dividis.pcccasti
:
ritatem; quatenus utiiiter semjier sollicitus
sis, sem-
(Gea. iv, 7, sec. LXX). Ant ergo oportuit te grogem per humiliter pavidus, non illo sciiicet timore.
qui,
dominicum minime servandum suseipcre, aut sns- sicut jam dixi, provocat iram, sed illo
qui initi
ceptum nequaquam relinquere, juxta illud Alliga-
6. Qui horribilis timor si quando terrendo
:

tuura
tus es uxori ? noli qumrere solutionem(l Cor. vu, 27).
pulsaverit animum, lacite suggerer.s tuurn
ob-e-
4. Sed ad quid nitor his ratiocinatiouibus? Nun-
quium Deoesse non posse acceptum, ci quod tua sit
quid suadeo libi redire ad onus regiminis, cuni jarn
inlhictuosa peenitentia, quia videlicet unde
Oeus a
non pateat iocusrecuperalionis? aut desperare te te cffensus est, per te emendari non noiesi
rte ad :

intendo, quasi qui le taii ligaveris culpa, quam jam

momentum quidem recipias, sed fider.t.-r respoi
soivere non possis * Absit! sed tantum nolo le illud, et dic, Male traidem egi, sed iactum
ew, et jam aon
tanquam nullum vel pa>-vuiii malum, negligere; imo potest non fieri. Quis scit si ace mihi Deus
expedire
semper timere, semper pconitere, semper securum
providerit, et de malo tneo ipse qui bonus
est, bo-
non esse, sicut scriptun. est Beatus home qui sem- *» uum .
mihioperari voluerit ? Malum ergo puniai quod
per est pavidus (Pror. xxvm, 14). Vides certe quem ego feci, 99 bonum autem maneat q,uod ipse
pro-
limorem tibi inculere niior, nonqui libit sitlaqueus vidit. No;tris quippe inordinatis seu voiuntatibus.
despertnioms, sed qui sprm acquint beaiitudini'-. seu actionibus novit bonilas Dei uii , semner o-] iem
Est siquidem timor inutilis, tristis crudelis, i)>ii
recio in sui onlinis pulchritudinem sa?pe etiam oie
;
veniam, quia non qu&rit, non consequitur. et
fc's£
in nostram ntilitatem. O clemeniissi.iia eirca <i!ios
timor pius, humilis, fructuosus, qui cuilibet, r.iiam-
Adam divm* pielatis recordatio ! qu»? sua t:on de-
lumlibet peccafori, farile rnisericordiara promere- siml non solum.ubi nullum invenit
largi.i benoficia,
tur Taiis limor goccral. nutril
rt ser^at. humili-
meritum, sed plerumque ettam ubi tolum vide! con-
t.t.ern,sed mapsuetudinem, sed patifatiam, sed lon-
trarium. Sed ad te redeamus. Secundum ergo duos
gsnimitatem. Quem non deleelet ts.i^nelyta proles?
timores qui supTa d ;
siincti sunt, volo
1
terius vero misera soboles es! Dertinacia. immo-
lion fime i
praasumere, et non praistimen
deraia tristitia, rancor, horror, contcnintus et de-
ut pceniteas; non timere, ut prsesumas : pov •.

speratio. Non hoc ergo quLdespon,: onem, sed i!lo

sumere, ne diffidas ; non prn-suriiere, ne lorpescas.
qu; generatspem,
i.imens ne non tiraercs, vel i! o !

qui generat spem, timeus ne non fimeres,' vel pa-

B 7. Agnosee. qaantum de te confisus sum,
frater,
qui r.e lam acriter tuum factum, nce
increpare ;
rum tiraeres, iuam tibi culpam sie rememorandam
• mihi saiis probainm, tam atidacter dijudicare non
esse putavi.
dubitaverira, cum id forsitan rationabiiius a te
o Est etiam adbuc, quod magi.-- timee tibi, ne actum tuerit, quam mihi hucusque notum sit. Neque
forte, sicut de quibusdam scripium est, quod lcetan-
i" 'n et HiMehiandum cardinalom qui posteafacius Virdunensera S Qregorium, De cura past. !ib. t,
;

poniifex notnine Gregor. VII, ubi se purgat ob eap. 3 Petrum Blesensera, episl! ii ei ini'
si;,i
issum episcopatum, et factum suum, improbatum S. Thomam, 2-2: q. 85; Gilioberturn de Hovlandia)
a pontiiice ei cardinaii, plurimis adductis exemplis
eieganti.-Miiia episio!« ad Ogertum (an forte eumd
Cuetur. Sed si legibus potius quam exempiis ju- ad quem esl pr;esens Bernardi epistola? certe
dic^-Tidumest, uti jurisconsultns ait, vide Augustiuum, utriusque epistolae ei inscriplione ei argumenlo cun-
''};', 84, ad Eudoxium; Lil""rium paparn, epist. veniunti quam hahes hic tomo V. [tem vi le Tubas
d i onmes episcopos Leonem I; episl. 32, ad Rus-
:
nostras disciplinae eccie.-.. pag. 32! Claudium Es- ;
Hcum Nirbonensem innocentium III, ad, epi- pencacum, lib. Digress. in
iii Spistola [ ad Timo-
-coi>um_ Arelatensem, et de Regular. cap. L: theuni.
^eliarminum, ad Henricum a Lothariogia episcopum
 :

S, BEBHARDI ABBA1IS GiAR/E-VALLBNSIS 216

tnmmn raiioaes omncs iUas, hodie neJui»ua, «»ss «Btkwenwa sic qnandoque
tterie g :

>ue escr.sa:*! pusset hee factam, ponere voluUti, diaboio suggerente poterit eooungere, ut ex meme-
•
•..hiilaiem, vel prepter lilterarum ria relicti honoris tuoin animum pulset cupidiias^

De re ergo quam plene non nevi, sus- ita ut omnia qua; viriliter coutempsisti, pueriiiter
bjmiiaieBa.
p&isam relinquens senlentiara, unum quod feeisti desiderare incipias. Dulcescenl animo quse prius
ibiiiier iaudo, quod videlicet deposito jugo amara fuerunt, sublimitas laci, domus cura, rerum
-., sins juga taraen essse noluisii : sed ami- dispensatio, obsequia famulorum, libertas lui, po-
— elens diseiplinara, de magislra Beri denuo testas in alios ; in tantura ui prope reliquisse ts pua-

«Ji8fe r 'Uiis ncit erubuisti. Naai care pastorali viu- niteat, quod prius tenere gravabat cui pessirnse :

cuio ioluius.posses ttii remanere juris : siqaiaem teatatioai si vel ad horam (quod absit) assensum

prora^k) abbatis, emaacipatio filii est i

v
263) : ta ta- praebueris, nou mediocre damnum incurrcs tua coa-

m»s tefe polesiaie tui iton uteas, sicut aliis daroi- versationis.

narj geattCjas, *is tioi quoqu;} pra&esse timuisti : 10. En tola illius olegantissimi ei eloquentissimi

ipsqste tit magisier esses jsiiorum, minus te judiea- SHS doctoris sapieniia, a quo doceri de t&m ienginquo
J»s idorieu.JB ; nec te quidem tibi credens, tuus fieri postulasti *.
en iilud exspeetatum ac desideratuw
: coaiempsisti. El merito quia qai se ; sulogium, quod audire laBtopere stutiuisti : haec

istruaa coasiiiuit, sfcuii* se diseipuiui» sab- su-wua neslra? eruditionis, An adhuc aliquid ma-
•
uide m quid aiii de se senlian.t, ignoro gnum exspeetas? totum audisli. Quid amplias re-
;;erius sum [ai. sentiffj quod dico 6'. : quiris? exhaastus «st focs, et tn quceris aquam in

; .. seourius possum prteessa aiiis sieco? Exemplo iiiius evangelica; viduas, de pauper-
uam soli mihi. Prudens ergo hunulitas hu- tatc- mea totuin tpiod habui, misi (Lzic. xxi, 2-4).
orudentia fu:t. quod nequaquaai credens Quid verecunJaris ? quid vultum dimiilis? Tu me
ad saiisieui te paase suiueere iibi, aliene potius arbi- coegisti. Sermenerri quajsisti; serntonem babes.

trio «sicceps vivere proposuisti. Sermonem, inquam, habes jam satis Ungum, sed
— 8, li&udo etiam, quod nan uovum vei raagisirura, mutum ; verbis pleuum, seasibus vacuum : non quo,
Td loeurn requisisti, sed ad elauslrum dc quo ut petieras, in corde tua charitas ordinetur, sed quo
exiei'^5, et ad patrera sub quo profeeeras, famiiiari- me inscitia pubiicelur. Nam unde jam poieril ex-

y;ev I ':ciiusquippe fuii uldomus qus te nu- cusari ? Possom for^itin dicere, quod febre terlians

-.d pro fraterna eharitate dimiserat, exoc- laborans, quo pro oilicio nieo curis occupatus hsec
fupalurn reciperet, quain de ejus desolalione aliena dictaverim, Sapientiam setibein
cum scriptum sit :

gauderet. Quod jamen in hoc epissopi iiceutiam non g otio {Eccli. Sed hseC recte praHenue-
xxxvtn, 23).

habueris, noic tit uegiigenter ducas : sed aut per te, rem, si arande aliquod atque operosum opus ag-
aut per mediam personam, qusatum in te est, sa- gressus fuissem. Nunc autem lti tantilio opuscuio,
tisfacere noa differas. Post hsec conversare simpli- ut occasionihus me uon excusem, nihil horum ccr-
ciler int&r fralres, devotus Deo, magisiro subditus, tius prsrtendere possum, quam, ut saspe jam dixi,

senioribus obediens, junioribus contcmperans [al. scientiie paupertatcm.

obtampeiansj.Angelis placens, verbo utilis, humilis 11. Sed hnbeo nonnullam meaj eonfusioais con-
corde, mausuelus ad pmnes. Cave autem, ne, quia solationem. Nam elsi nou feci ut petieras, si r.c.i

oHm in honore j)Ositus fuisti, etiam nunc ie putes misi quod spcrayeras agnoscis certe quia volui. ;

pra? cseteris hoaorandum : sed magis iiumilem om- Suffieiet autem volnntas, abideesse fte«s falcnlwttra
Eibus sxhibeas, tanquam de ca:teris tinum. Nec euim explendi. Deuiquc etsi tibi millatn conferat utilita-

dignum cst ul inde exigas honorem, unde refugis tetn, vel mitti proficiet ad humilttatem. Staltus

Iaboretn. qnippe dum non loquilttr, s.;i-:eus puiatur (i'roi'.xv:;,

9. Polest hinc etiam nasci aitud pericttlum, ad 28) : nam quod nou ioqtiitur, non sensus inopia, sed

quori te nrsemonitum et praemunitum esse volo. Nam huittilitatis esse cnsiodij. orediiur. Ego itaque si ad-

sicut omnes ita mutabiles sumus, nt plerumque 0. hqc siiuissem, saplens dieerer, sed non essem. Nunc
quod heri volebamus, itodie recr.semus ; et quod aulem alii insipientelm me ridebual, aui subsannabunt

(263) Nimirum qui ex monaclto fit abbas, exi^i- Nvssen. !ib.Hieron. e\>sl. 4, ad Rusti-
De Virg.
ttir a jttre et sulijectiene stti ^hijatis. cum; Greg. i Dial. cap. I, et. lib. n.
Sfagn. hb. m
(264) Argutum sapiens sancti Bernardi dictum.
et librum I Keg. Gassianum, Collal. 2, capp. 11, 15;
Nam seu am,or sui ipsius, maa.mis errorurn S. Doroth. Serm. 5; Vincent. Fcrrer. tnict. De Vna
f tXatiita
i;t Reg
artifex, in cr.usis probiiis fete memcm et oct - spir. cap. 4 ; Turrecrem, tract.
v;
S. Eti '.'
-

,'i surripit : facitque ad.o iUum slnUescero, et dicti S. Bonav. lib. De

:
o. Alis ; Vipht» is. Roi
verum de rebus judiciuno antiltere, ita t iti p. Exercit. tract. 7, cap. 2-4;Ludov. de Ponte,
non raro recte norunt consulere, ic foede p. H. iiuc spir el ;
i. De Per;.

atiaut, irno desipi tnl mis decipiant. Chr. tract. 2'.

cap. 9 ;
R jnol De Discif»)

Porro vitse lib. i. cap. i Hier'. Pla.. D Bon. Slat. rel.

.
:

velle prbcedere ,
riraiois passim est, ul cap. 24 ; Jacob. Alv. de Paa De Vita spir. torao (.
|j Patres et ascetici scriptores osieadunl. Adi Iil.. v, capp. 12, 13, denique Julium Nigion. iu
i.st. Prol- I'i Dt i Ghrist. Basil. Constit. Tract. ascei. tract. I

23, el Qutestt. Brev. n. 301: Gregor

 — : ,

idiotam
parum !joc
param hoc ir.ihi
nubi eonferat
slii.

eome.al religtpnis
relieionis
psumptori in iignabuntur. f Bteifie
emnlum»ntMm
emolumenium,
fcPlSTOiuE,

$ ^
,,.--
nec :

j.sT)
humSiiaiem,
„.._.,.._.«.
sm
.... ..
humiiiwi. protosionem
obt.fuio vel losi, fe_ uotuinis n,e; tion dico
2l8

cum humilitas, ad quam utique ducit humilialio, lo- abjeaiioivem, sed mcdioeritatoin : quia quidquid tale
tius sii spiritualis fabriea. fuudamentum ? Siquidem dixero., tu hoc uoii necessariam exeusationem
ad humilitatem, sicut patientia ad
iliatio via est
sed dilatoriam oeeasicnem nominabis, qui mearii, ut
pacem, sicut iectio ai scientiam. Si virtulem appetis
mih: videbatur, justam verecunoiam, pro tuo libitu
humilitalis, viam non refugias humiliationis. Nam si ntmc indiscrctionem, ntmc falsam hun.ilitatem,
noQ pateris humiliari, non poteris ad humilitatcm nunc etiam veram superbiam interpretaris. Horurn
proyehi. Prodest itaque mihi meam insipientiam itaque, quia tibi iii dubium venire possunt, nihii
s.iri, et a scientihus [a/.,sapieatibus]j«re ectnftmdi,
asscro. Iilud autem simphciter tuse dilectioni intimo,
cui ssepe qootigit a iiescien.ii.usinjuste luuda.i.T..!- quod iudubitaater te credere volo toto scilicet hoc :

ret me ApoUolus, qui et ipse temtus dicit Purco tempare,

:
ex quo tuus nuntius, non is, sed alius
"autem, ne quh me existimet supra id quod videtin
recessit a me, uullum mihi cmnino fuisse otium ad
me, aut audii aliguid exme{H Cer, xn, 6). Quam
id queii poscis idoneum, tum prbpter dierum maii-
palchie dixit, parco. Non
arrogans,
= parcit
i_on sibi
tum propter
tiam, iuui
..... ... ..=..:, noctium yreviiaicai.
jjiuj.iti ;iu>.uuiii brevitatem". seu •
nuo
Sed et nunc
parct.stbi «iperbp* non cup.dus.va.ioe gloria.. eiBquoqueita
me novissim* uub littarae occupatissi ^
jactator
lactator aCuum suoruin,
actuum mn
suoriim. qui vffi
vel aibi
sibi _-...o.-o
arrogat „.,/__.
quod mum juveneruwt, at ipsas stiani occupatianem cau-
.

est, vel mentilur de se quod non e3t r Solus qui vere

sas mei excusatione iongum fuentmihi scribere
pi-o
humiiis est, parcit anim-se suas : qui ae putetur.quod tibt. \ix
quippe iilas tuas inter p.andendual (nam
hoe est, sesaper ipantum iu ss esi, vult nesciriquod iliahora naiiu primum r-dditffi snnt) perlegere po-
est.
tui. Vis has raeas quantuiascuiique furtim, raptim,
12. Graade revera periculum, audirc queraquam
anticipatis horis, breviter succincteque rescripsi.
dc se s.praquam
Quis dabit mihiapud seixtitin se.
Qua.-um quidern brevitatein an «equo animo feras,
bomines tantum dc veris djgne bumiliari, quantum
tu videris.
velde falsis daium es! indigne exaltari? Iliara mihi
2. Ego euim, ut verum fatear, propler te v mi
vocem propheticam jure assumerem :Exaltatusau-
Ogeri, ijjsis curis meis compellor icasc.I, quanquam
iem, humHiaius.sum et emturbatus IPsal. lxxxvii,
in-histesi,e eonscieniia, soii charitati cupiara deser-
16) ;
ei illud : Lv.dam, et vilier fiam {ITIleg.vi, 22).
vire : eujus profecto imperio, quia sapientlbus et
Ludam scilicet ut illudar. Bonus luduti, quo Micbol
iraseitur,

Kn.
8pectaculuin
ficimur
('.
eiDeus delectatnr. Bonusludus, quihoaii-
BiBus quidem ndicuium, sed Angeis pueherrimumC «i,. >
, _.
,
6
Ttr.nne Ir.m.om
nrsohai Bonus,
ac.ll in-.i prssbet,
f
I.,^„_ „.,- -r
inquam, ludus, quo ef-
opprobrium abundantibus,
"
ut necdum tibi potaerim satisfacere.. Quid orgo ?
chantas ,-i.-
_
.
tibi deuegal
s . quou
l petis ex
tu f.-.._ e cliaritate?
" iasipieatibus

Petisti,
.

qmesisti,
debitor snm, ipsa sola

pulgasti; et
facere potuit,

charitas te frustrata
et despectio su-
esk, Quid mihi hviigua.is . Si vis, si audes, irascere
pecbis. Nam revcra quid aliuri ..ajcularibus quam charit.ti. De- qua namque p.a.sunas impetrare quod
lu.Jere videmur, cum, quod
appetuat iu hoc ipsi
poslulas, ipsa prohihsintc iit ne impetres. Bt ecce
sa.eulo, nes per eoiii.rarium fugimus : et quod ipsi
jam iongum. c&usaiur sermairem, et tibi" indignatur
fugiuni, nos appelimus? More scilieet joculatorum qui cogis, Non quod sibi displiceat zeius quo
id
et saltatorum, qui capito misso deorsum, pedibusqne
facis; quippe quem et ipsa doaavil tibi: sed ...!t ie
sursum ereclis, praiter humanura usum statit. rnaai- illuni habere seeunduaa Sftieirtiaai, ut cautus sis
bus vcl iaceduut, el sic in sc omuium ocuios defi-
majora miuoribus aoa .mpedrre. Yides quam invitns
guat. Noa est !aic tudus puerilis, non est dn thcairo,
aveltor a longiori epistc.la^ dum ductus deleeiauone
qui femineis fedisque aafractibus provocet libidi-
tibi colioqueudi. et desiderio satisfaciendi, domin.e
nem, aclus sordidos repraesentet : sed est iudus ju-
chaiitati moiestus fio, qua jamdu.iiim imperaate
cund;i5, houestus, gravis, spectabilis, qui ccelest.ium fiaem iieri, necdum taseao. quam lata ia tuis lii-
speciaiorum deiectare possit aspeetus. Uoc
B ..h~._„ i 7 .
. ,'7 „
""" casto
, i»
^™ Ppatet
teiisaW materia
raateria respoiuieiidi. Quod
respondendi..TQuo'd si dlgae H-

factisumus Aagslh p,th.omhiibtis{l Cor..i\, „,.Koc

mihi. Sed aiiud prrecipit, domina est, imo de-
qu;i-
ludo et nos iuterim 91 ladamus, ut iiluu:m;ur, con- luiaus est. Beus enim cbaritas est (/ hmn. \\. 16)
fundamur, hurailiemur, donee' venial qui potentes
et satis agit pro imperio, quatenns debeam potius
dcponit, et exaltal humiles qui uos laetrficet, glori- ;
obtemperare sibi^quam vei -mihi, vel til i i..i o
ficet, in teternum i.xaltet.
aiam oportei, qfearitaii f>„a ma^a ob.dire
EPI3TOLA LXXXVIil (265) hominibus ; nolens doUasqii-;-, urm quidem bego
AO EUJir" -.. quod postulas, sed io-orim differo : uo iltirc lua- cu-
pio humiltt_r sati.faeere voluntati, sub
''"'
rntiltu occiipationibu !

w, hactmus pr .

'' _* satisf-u L^iqiu i i

faisie humiUtatis pftr veram superbtaai, arcem tantie
lo parciux scnbere.Opus , uiv qiwddam suwa pote-'.ahs. quse, le .
-r cil_i attesttmte, etiam Au-
&>i iit puMieum vetat, ,<><: ecoijnifMm. gelis ini.pcal in coelis, terrenus vennicirius in lerris
1 Omilto ounc iaiperitiam meam, taceo proies videar impugi re.
(26. ) Scripta circa anniurt !127
 > , •

2f 9 S. BKRNARDI ABBATIS CiAHjfr-V^LLBNSlS 220

3. Libellum quem quaeris, ipse quoque antequam n ut oblitns sim, vel quod jamdudum conceperis iu
i
tuus nuntius ad nos veniret, ab eo cui commenda- affeetu, vel quid abaffectu impedierit.
veram, requisivi
: sed necdum recepi. Dabo aulem EPISTOLA LXXXIX (268^
operam ut vel cum venen'9, si tamen unquam ali-
AD EKMDEM.
quando veneris. illum invenias, videas, et legas;
Scriptionis brevitatem excusat prcste.xtu saeri tem-
non autem transcribas. Nam iiium aiium quem te
poris, cuipoiius silentium compeiat : item pro-
significas transcripsisse,
ego quidein legendum tibi fessicnis el ruditatis. ut docendi munus usurpa-
miseram non transcribeudum : videris tu, qua vel re non audeat.
quorum utilitate Iranscnpseris. Quod aulem te mil- 1. Indignaris forsitan, ve!, ut temperantiiis dicam,
tente eum uunc babit abbas de 2>5 Saucto-Theo- miraris, quod pro longiori epistola, quam a uobis
derico, ego quidem non jusseram (266), nec tamen speraveras, brevem chartulam receperi?. Setl lam
;
displicet mihi. Utquid enim hbelhlsmeus oculosejus memenio juxta virum Sapientem, omnia sub ccelo
iormidaret, cui se videndum animus quoquc meus tempus habere et lempus quidem loquendi, et :

totuni, si posset, expanderet ? Sed heu I in quanta iempns esse lacendi (Eecle. m, 1, 7). Quando au-
sermonis augustia menlio se ingessit de lali viro, iem suum tempus siientium habebit, si hos etiam
ne liceat, ut dignum erat, in tam dulcissima nobis & sacros dies Quadragesimse noslra sibi vimlicai con-
memoria aliquandiu immorari, quando jamjamque .
fabulalio ? Eaque ipsa tanto occupatior, quamo
desiderat epistela finero?Obsecro te ne graveris op- laltoriosior ; «ium non quidem praesenles alter-
portunitatem quserere quomodo ad eum pergas, utrum dicere leviter valemus quse volumus, seu
pi&dictumque opusculum non prius cuiquam scri- absentibus necesse est nobis invicnm diligenter
bendum vel legendum exponas, quam cnm eo totum dic.tare, quae vel petimus ab invicem, vel peti-
pervideas,- pariterque «cnferatis, et corrigalis qu» mur. Deum vero ahsens cogito, diciito, scripttto,
eorrigenda sunt. ut in ore duorum lestiura slet miltoque quod praesens legas; rogo ubi otium, ubi
omne verbum. Et tuuc demum an passim cuilibel, siieniii quies (209)? Sed h*c, inquies, omnia faeere
an paucis tantmn, an vel euiquam, an forte etiam potesin silentio. Mirum si e>: sententia ho.c respon-
nulli expedial demonstrari: et si ilia quoque praefa- deas. Quantus er.im lumultus cst in roente dictan-
tiuucuia (267), quam de nostris aliis litteris eidem lium, ubi multitudo pcrsirepit diclionum, ubi ora-
coaptasli. apte sedeat, r.n vero aptior quseri delieat, tionum varietas et
:
d *ersitas sensuum roucurril
vestro ulrfusquejudiciu defelinquo. ubi s;vpo respuitur quod occurrit, et requiritnr
Sed jam pene mihi exciderat quod in principio
4. quod excidi! : ubi quid pulchrius Becui clum litte-

— epi^lolie lute c,uestus es, quod le argucrini meuda- ram. quid consequentius juxta sentent>are, qwd
cii. iifio aliquairdo me loculum fuisse, qod sati quid atilius a ! c.on-
oolo. Si quid tamen fuerit (nam magis me rel inte pu-
quam tuuro nuntium mcntitum credidi ii ique .:.'.< qus
potius quam serio dictuni fuisse non di bili gone . I
a loctisin hujusroodi cu.rioi.ius, observantur ? Kt tu
ievitate te usum piitavcriw, aut apud ip esse E <•'.
ni hoi mihi dices >
t -~se qnietom ? tn lioc. etiamsi
Non ? Absii a nie ho?e suscipio de le, qui jugo ve i- linguo si.ea !
. siientium nominai - ?

tatis beatus quod portas ab adoics,,: :

;

.;. lascivos 2. Quanquara uon solum , sed uec

antios morum superas gravitate ! Nec tam sim| les 5M» protessionis est. huic rei operam darc qaam
sum, ut simplicem ort? proiationem sine cordis <i'i- posti las, bec ,
• '
:' atis adintpl re quo I 0|
; --

plicitate meadariiuii puts n : nec tam incurtosus tui, Siquiu i

:

>
;

>\ i " t '' essi for rei peci

ICau Opusculutn '<•; Lo '!' H. l rna>-i]u- vccatione

tl dubio uou aliud
•
i. •; ... ;•: i

quam Apoiogia ad Guiilehnum iii:.' terti, quam 1

ichi secundum se. I
: iM

O^etius exspci ai nrgeBaTque apud Claram-V'i

i
;
i
iij non < atur ad pr lie i! mni sl do ;

dum i
j
;tm Bernardus perficieha' . ul p;> i ot (sed ad v:'- andum in solilud ipri

ejn.sdem Apologi .
• Sed cum eani neci p , o lai irti i

accurate desoriptam aute discessum 42 '1 10 II Intei S

ttn-sei Ogerius, eam posi issam nardus Laboi et • i brai el \ u twupei as,

accepit examinandam atqtu eo incousuilo commu- s::ni monachorum insignia ;

... ritara Si

nicavil Guillelmo abl ripta esi ijuam Ber- i

Dobili are moaasticam. Qj>i

nardns cmendatam i ' ... temere el prudenl • ubi

!'!': itttincuia
(3()71 tjajc ' ej to ndeoi laiiti noonacbi, au torilale sa'.cli T
i.i tntur
Guiilelinum, a • ini ; B rn i«! i as iri so1''t,or- ad fo ncnl mi --' stu I a iitteraruin
'1'ij,octogesima quinta, in apiie Apol giii1
1
el scienliara improbet in monachis, audiant hi

(268) Seripta circa annura 1127. ip ,-m: alibi I

tles manife ;
•
r« darguentem i
-i
\

(269) lla-c epistola gravibus verbis sifeniiicat vir forsils i

nquit, •
••• •
•
.

Banctus quam sit alienus a litteris ad ami osmi et quasi rcprehendere doctos, ac prohibere sludia
quod cuhi \l'-ii Nou ign ' " i
utilihus et necessariis u '

scrihendi, ;d fiat •
. i

jactura temporis etgravioribus magisque ian-

ot'i, profucriul el pros nl litterati sui, sive ad fejl

etis negotiis tribuendi; ilem silenlii, quoi eosiiuiHx. advetsa sunt, -, ad ampbcea tnstru-
tnctimbil; denique quietis et. trauquilhtatis tniernse, endos, etc, fjjusdeni sermonis, qu^ legisse juva-
cujus dispendium adfert illa scribendi cuva et occu- bit. serai. 36 in Caotica, n. 2.
 221 EPISTOL/K. 222
lorisquod sum,ofticiuni non est docere, sed lugere. i quam diiigis, idemqus tu de me sentiendd non fai-
Indoctus quoque (qiiod et vere rac fateor esse) si leris. Cum tua; liitera: in manus nostras venerunt,
prsesumat docere quod nesci!, nilii! indoclius agii. te in corde noslro qui eas miseras, invenerunt. Has
JJocere itaque nec indocto est in promptu, nec mo- quoque nostras nec me sine te scribere certus sum,
nacho in ausn, nec peeniteati in affectu. Sed ct nec te sine me confido lecturum. Laboravnus quideni
proptei lioe elongavi fugiens, et mascoin solitudine, uferque ad alterutrum scriptiiando, fatigantur et
et cum propbeta proposui custodire vias meas, ut nunlii alterius ad alterum scrjpta portando : sei
non ,.';.-.,- m .- lingua nicn (Psal. xxxvni. 2), nunquid spiritns gravantur amando? Cesssnt igilur
•
quoma i

iem Propbetam . Vir linguosus qua; absquc labore non possunt actitan, et illud
"'"' dirig, ho super terrarn [Psal. c\xsn. frequentelur, quod quanto aiteniius satagitur, tanto
!2); et
secundum aliam scripmrarn Mcrs cl rita : in ma- minus constat laboran. Quiescant, inquam, a di-
nibus lingum (Prov xvui, 21). Silentium autem, di- eiamlo ingeoia, labia a confabulando, ar scribendo
cente Isaia, cultus jusfitm cst (isa. xxxn, 17); ct, digiii, a discurrendo nuntii (273) : non aulem quies-
Bonum est, u! docet Jeremias, exspectare saluiare cant corda die ac JJST nocte mcditari in lege
Dn eum m, 26). Ad Imnc ergo jus-
silentioi Threu. Domini, quce est charitas. A quo negoiio quaato
litice cuitum, hanc onmium virtulum matrem, uutri- quieiiores sumus, lanto minus quiescimus : quan-
cero, cnsiodeiii, ne penitus videar negare quod pe- toque occupaliores sumus in illo, lanlo nos quie-
tiisti ; ct l,e, et quicunque tuis similes proficere liores sentimus e.\ i!Io. Amemus, et amemur; in al-
ctipmnt :n virtutibus, iuvito ct provoeo, etsi non tero nobis, in altero nostris consulenie,? Nam qu^i
yerbo doctrinse, certe mei silentii exemplo, ut vel amamus, in ipsis prdfeclo requiesoimus; a quibus
siiendo doeeam ic silere, qui loquendo compellis aulem amamur, ins;s nos in nobis lequiem para-
me -locere qwod ueseio. mus. Porro amare in Deo, charitatem habere est :

3. Sed quid ego faeio? Mirum si non rides, quod studere vero propter Denm amari, charilali servire
ego qui rnultiloquium tantopere damnare videor, in est.
"! mutla verba tam loquaciter jam
progredior ; et 2. Sed quid ego fas io ? Ego prounssor brevitatis,
: ipio tibi commendare sHentium, contra silen- jam tenebor prolixiialis exbibitor. Si de tratre
pei multiioquium p i,?no. Guerhcnm noslrum
;
Guerrico dcsidcras imo quia desideras scire. sie

r dc cujus convcfsatione et poenitentia conso- currit non quasi m incertum, sic pugnat non quasi
lun desideras, quaniura e\ fructibus ejus perpendi- aerem verberans. Srti qucniam scii net|ue pugnan-
uoveris Deo digne conversari, dignosqua pce- lis esse, neqtie curre itis, sed miserentis Dei: ipsum
iutenti>s facere Ljbeihiro autetn, quem al g
fruelus. rogat a te orari pro sc, quatenus qui jam donavit ei
me e? igis. penes me modlTmmTaiJeo. Quidnm eninr et pugnare et currere, det et vincere el pervenire.
amicus noster eodem zelo, quo tu ftagitas, diu esi Aiibatem vcslrum mihi, non tantnm propter te, sed
quod apud se illum detine*. Sed ne trie' pietatis [al., et propter suam bonam famam charissimum, cordc
benignitatisj petitionem abire patiar omninc frustra- meo et ore tuo saluto, gratantissime eum visurus
tam, alium nuper a me ediiurn, in Laudibus Vi rei- illo et temporc et loco qiio promisisti. Notiiico
nis matris (271), tibi transroitlo : quem, quivejus etiam tibi, quodet.ntmc paulisper aggravata manu
exemplar non teneo, rogo ul quantocius ad me Domini super me, impulsus eVersus s'tin ut cade-
remittas; vel, si maturius adveneris, ipse deferas rem, ita ut securi ad radicem ie.frucuiosar arboris
lecum. corporis jamjamque succidi metue-
inei apposita,
EPLSTOLA XC (272). rcni cum ecee tiiis cfeterorumque amicorum no-
:

AD EIMDEM. slrorum orationibus et hac vice pius Dominus

1«! sincero non opus esseprolixis litteris, aui
,
;
pepercit mihi, sub spe tamen promissi fructus in
seque e valctudi.no propemodum faturo.
desperata convdleecere.
EPISTOLA XC,!.
i. Breves brevibus reddidi iilteras, occasionem I
*
ntique breviter rescribendi de tuarum brevitate
AD ABBATES SUESSIONE COMSREGATOS '274).
libenter accipiens. Et vere qnid juvat veras, et, ut
Abbates excitat ad strenue curandum negolium,
yeracitei loqneris, reternas amicitias vanis atque
cujuscausa cotwenerunt. Studium profectus se~
tran.sitoriis jaclitare verbulis? Quanlalibet versuum rio commendat : nil morundum, quidam
si tepidi
diversitate, verborum multiplicitate, scriplorum va-
et dissoluti forsan detreeteni et obmurmurent
rielale tuam mibi charilatem ostentare seu
com- Reverendis abbatibus apud Suessionem i.nuo-
memlare eoneiis, minus certe sentio te exprimere mine Domini congregatis, servus saneiitatis eorum

(270i Guerricus isie anno 1138 factus est abbas Apologise ad Guilielmura abbatem, et supra in epi-
igniaeensis, cujus sermoues in lomo sexto. De eodem stoia 89.
pursus in epistola sequenta. (274) Scripta circa annum H30. — Hoc unum est
(27!) Sie inscribil Hornilias super Missus est. ex primis cupttulis generalibus nigrorum, ut vocant,
(272) Scripla circa ar.num 1227. rnonachorum ex provincia, fieiueiisi. Causa ejus et
(273) Hujusmodi scnptitatiooes devotioni et ora- oci-^tsio vidttur Vpoiogui Bevuardi ad Willelmum,
!ioni inripedimento esse dicit in epistola qui auetor fuerit, Cluniaeensium ei ("ist«rciensum
prtefixa
223 S. BERNABUI ABBATla CLARiB-VALLBJiSlS 224

fraler Bxskarbus abbas diclus de Clara-Valle, qiwe fi patrcs mei ; (III Reg. xrx, 4) et non dixit se nolle

reota suat videre, censtiiuere, et ieneje. patribus esse meliorem. Vidit Jaeob in seala Aoge-
i . Iraseor occupationibus meis, quibus impetliov los ascendentes et descendentes (Gen. xxvra, 12),
iulercsse conventui veslro, cotpore tamen tiuutaxat. nunquid stantem quempiam, sive sedentem? Non
Nam spiritum nec spatia terrarura, nec tuiba cura- esi stit-e omuino iu pendulo fragilis scalae; ceque ia

rum absenlare queunt ; quippe orantem pro vobis, incerto hujus morlaiis vits quidquam io. eodem statu

congratuiantem vobis, atque in vohis quieseentem. permanel. Non habemus hic raanentem civitatem,
Noa me, inquain, sanctorurn potest carere conven- nec futuram adnuc possidemus, sed inquirimus. Aut
tus, nec loci corporisve distaniia privat prorses a ascendas necesse est, aut descendas : si aitentas

consilio jusisrum et congregatione : ill-o proesertim stare, ruas nscesse est. Minime pre certa est bouus,

consilio, in quo non homiuum traditioaes (27S) qui meli«r esse bob vult : et ubi titcipis nolle tieri

obslinalius defensantur, aut superstitiosius obser- melior, ibi ettam desiuis esse bonus.

vantur; sed diligenter hunsiliterque inquiritur, quie 4. Recedarrt etiam a rae et a vebis qui dicunt

sit voluntas Dei bcaa, et beneplacens, et perfecta. bonum malum, malnm bonum. Uui dicur.i cul-
et

llluc ioto desiderio feror, devotione imraoror, con- tum justitiae malum, quodnam bonum jam bonum
deleelor amere, iohsereo eonsensu, asmulaiiofie per- ] j repulaturi sunl? Unum verbnro o!im locntus est Do-
sisto. mimts.et Pharis'<ei scandalizati sunt(¥sfife. xv, i2; c
2. Ne ergo
vaeuum vos (quod absitj ccnvenisse
in At nevos nunc Pharisseos ncn verbum, sed' silenlium
subsaauent qui Jicuut vcbis, Euge! euge! eontea- seandahzat. In hw uno certe adveriitis, quod ecca-
dite, obsecro, bonas facere vias vestras et studia sionem qttajrunt adversum vos. Sed sinite ilios; eseci

vestra, quse profeeto nirnis boua esse non possunt. sunt, duces cfecorunv. inlendiie saluti parvr.ierum,
Esto qu&d possis nirniuru 1'ortassis esse justus, pos- non murmuri malevolorum. Non valde iilorum vobis
sis ct nimium sapiens scd plane bonus ultra me-
: curardum est scandaiura, qui non sanaittur, nisi vos
dum essenon poles. Et quideui iego Noli.esse ni- : iuiirtAennni. Sed nec ui vestris ipsis omaia ia om-
mium justus(Eccle. vu, 17); lego : NmijjIus sapere nibus plaeeant quse statuitis, exspecUmdum. Ahoquin
quam oporiet tapere (Rom. xn. 3) ; nuaqukt au- atu nulltttB, aui rarum boaum eoasfttuitis. Saiius

teni, Ne sis niruium. boniie; aut, Non plas

aut, vero ipserum profeciibus, qnam voiur.tatibus pro-

bcnus quam cporlet? Nemo esse boaus plas quam videiK ; fia>fi«sqae invitos iraliitis ad Deum, quam
oporlet potest. Bonus 88 erat jam Paulus: et tawec Josideriis eordis eeruro rclinquUis. Gosimando me
nequaquam coetenlus, iibeuter se ad ea quce aate s»t>ciis oralaonibus «asirta.
suni, oxtendebal, posleriera efaliviscens (Philipp* j I EPIST0LA XCII (276).

i!f, 1§), et se ipso semper melior eiiiei sludeus. 1B DENBICU» SBiltii ANOLOSIM.
Solus Deus melior se ipso esse ideirco uc-n vuM, Monaehisa -• missit ad eonttruendum menastf
quia nor. valet. rium, regU .faverem positit
3. Recedaut a me st a vabis qui dicuct ; Noi«- IlE«hico illustri Anglorum regi, BBiNAnuus abbas
quam tepidorum dictas de CI:ira-V-;!le, .coBlorum fie^i de terreno re
mus csse meliores palres noslri,.

protestantes\ Qui»r-um me- p^ti

--
Eer.viro Meiiter, et humUiter obodire.
et dissolutoruna se filios

raanducaverunt ln terra v.estra teni .ur grseJa Doraiai mei «lcftte

moria in maledictione esi, qufei
vestn (277), et iiia praeda, pro qua maiuit mori,
uvas acerbas. quibus dentes iillorum ohsiupuerunt.
Aut si sanciis et bonse memorke patribas gloriau- quam carere illa»Ego eam sequi disposui, et mitiore

tus; imiteEiur corte saactitalem, quorum indulgcn- de nostra militia, qui in manu valida, si nobis non I

tias dispensationesque pro iege deiendunt. Quan- displicet, requirant, recupereut ei reducant, w
Qnam nunc ftujus rei gralia pra;niisi hos quos prsesaatea
quam saactus bliias, Nou . lior

exemplo, convocandi hunc cceium, ut regulari ob- verbis : a Berp.ardos abbas Clarae-Vafensis isissi^
expedition s ise militibus, jam linitimns oecn|
scrvanttae iabenti saccurreretur. labittrai est indu-
.

rat tegioces, c.ir.ros agens de iiosic amiitto

iriiim-
bie apud Sanclum Medardum sub abbate Gaufrido, U
ad quem epistola 66. Flunc jara eoiscopum Gatalau- phos, eripi ns prsedam, el reslimens R gi suo. H«
instlnctu divino de nobili sua Clan vinca
nensem Petrus Venerabilis in iibri u epistola 43
taudal, v.eluti « Cluniaeensis, divmi Ordinis per to- quamdarn bonae frpei planiaiionem au Anglicansq
lam Franciam pritnum disseminatorem, auclorcm, partes direxerat, Fruciura in illa gente quterens, si-
piovectorem, » imo « taveterati draconis Je tot cut ubique terrarum. Exsiat adhtic eadem ,ii.-.tc.la, .

munasteriorum cubilibus expulserem, ct monaslici quam pro eis ad re;»em scripserat, asserens lertcri
torporis excitatorem » quas verba Imc forsaa re-
:
prsadam Domini sui in terra illiiis, raisisse de milU
sua viros strenuos, qui car tnt, iccupe-
ferenda. Innocentius U ejusmodi eapttuln geticralia iie.

per nigros monachos quotannis in posieram fien rent, el re lacaat. Stmdei regi ut nuntiis assistat, et
voluit,*at eonstat ex epistola 480, infra, in appefld. in hoc ne deserat ieoJnm suum; quod et faclum est

ad cpistolas. Suscepti cmn honore a rege ci regno, in provincia

(275) Hoc loco bominum traditiones appellantur Eboracettst iuciunt n«va fimdamenla, constituenies
indulfentiseet relaxaliones vilffi-Teguteris abbatiara quae Rievallis nomiaaiur. El h;ec prima
infra, et in epistola 154, n i. plantatio Ordinis Gisterciensis iu te.ntorio EU.tv-

(276) Scripta anno Girisfi i-32. I

censi. « Es nionastici Anglicatii lomo I, pag 733.

(277) Quid Bernardus ltuc loqueneti gEMrelaiiMt, Plura de Uenrieo hujus noaiinis primo vitic, si
prodit bistoria originis Foniap' usis monasterii his in notis aa epislolam 138.
 225 EPISTOJ.&
«mttis. «pleraton», qui esse (278) rei iadagent
sasaciter, renuntientque
sagaciter, renuntieutaue rideliter. AssUiii» eis
fideliter. Assisiite .o~^
*;* tan
& fMB ier
.... -.i..
prsvenire curaa»,
_.: .,
Varwm „.,_.„
,'..." „, wra
*
scribere supersedi, donec vestn», dignum
si judira-
quam nnntiis Doiiiini vestri et in ipsis feudum
,
tis, agnoscam rescripto haee pauca qualiter aci-
,

vestrum deservite (279). Ipse vere ad honorem suum,

piatis. Quae autem rescribere vel injangere verbo
ad salutem vestrara, ad patriae sospitatem et pacem,
placuerit, abbati Ogerio (281) commiuere
bene po-
laetum vos et iaclylum perducafin bonum ac placi- testis, per qnem et hasc nostra
r«cepistis. Pro quo
dum finem.
etiam vestram Excellentiam compeilaraus,
»9 EPISTOLA XCIII.
nuseum et notum ex hoc
quate-
Al> HENRICUM WINTONIENSEM EPISCOPUM habeatis, et commeuda-
(280). tum, utpote hominem henestate, scienlia, reiiffio-
Ofjiciose eum salutat.
neque commendabilem.
Viro illustri domino Hknsuco, Dei gralia Winto-
nieasi episcopo. Jseknardus abbas dictus dc Ciara- EPISTOLA XCIV (282).
Valle, iu Domino salutem. AD ABBATEH CWUSDAM MONASTERH EBOBACENSIS
(283)
Multorum jam relatione laetabundas
imm EiiBRA.1 priok CUM ALIQUANTIS FBATRI-
accepi, locum bcs (284).
graliae no.a infimura humilitatem nostram apud ves-
1. Consilium expeiitis a me litteap transmarinis,
tram Celsiludinem obstinere. Non sum meritus,
sed
eo non ingraius. Itaque refere gratiam
g qupd. utisam ab alio potius quassissetis. Coarctor
pro gratla,' siquidem e d,uobus. Si eaim non respondero,
etsi non eondignam, taei-
certe quam possuni. Nec ve- turniias coateiBptum .quodamniodo
souare videbi-
reor, quantula sit, obiatam, vel potius
relatam a tur. Respondere autem sihe periculo me po^se non
vobis sperai, quaua et araaiiier promereri, et di- video, cum quidquid respondero, ueeesse sit aut
(278) Famiiiaris Bernarde iiaec vox esse ad
steai- Adnani IV liiteris Lydovici Francorum regis
hcandum ra aut homiiiis statum, in epistolis ,
et
118, Kurgundiae primatam precibus invitatus
(ot refert
Chesnms in notis ad Bibiiotbecam Cluoiacenseui)
(279) 6uippe reges et principes suut tanquam
a pVaemisso per .Pelrum Venerab-ilem
Dei vassalli. thesauro suo.
absque permissu regis ab Anglia
Heunci
(280) Scripta circa annum 4132. — Henricus
Clumacmn clam
appuht aniio 1155. Monasteiium gravi
1 Anglorum regis es sorore uepos,
aeris alieni
Stepbaui pondere oppressum exoneravit, factis ad
Angliaa ilide.-n regis fr-atar, atque Stephani sefitem
comitis milha inarcarum argenti seu ad
B.esensis hhus, poswnodum episcopus quadiagiuta millia
Wintoniensis hbrarnm expensis,--inonachos uuadriugenos
lii Ansrlta, ex abbate Glasloniensi,
Guillelmo Giffardo
et am-
puus Clumaci degentes pavit; ealices
suiteetus Wintoniae anno 1128, laudaiur quaera»inta
ah Anglicis pro JMissis celebraadts, paniuimque sericeum
histoneis, praHerquam ab Henrico. niaeni
Hunlindoniensi pretn dedit ccclesia;, manibusque
m Spieilegii tomo VIII, P ag. 190, ubi Heurici regis propriis Petrum
nepos Mcitur, « novum quoddam monstrum, g Venerabilem kaieodis Januarii aaai 1157 defunciui.»
scilieet sepenvit. Tandem reversus in sedem
nienachus et miles. » suam, no.n sin«
magno Cluuiacensium luctudiem ciausit, uuinlo
« Mater ejus » (Adcla), inquit Guiilelmus Neubri- Idu3
Augusii anni 1171,
gensis, m Historia Augl. libro i,
•
cap. 4, « ne soli
sancnlo uberos genuisse vidoretur, apud
Cluniacum
(281) Ad qiiem epistoia et seauentes. m
(282) Scripta anno GUrisii 1132/
tonsoravil, » nempe anno 1126, uti
diserte refcri
Histona Giastomensis (Monastici Anglicani _ (283; Gaufridura scilieet, abbatem monasierii
tomo II, banctae - Marise m
dioecesi Ehoracensi,
pag. 18), eum inier suos abbates
cOnnumerans, m
-Ordinis S
qna dicilur
Jienedieti,quo ex loco monachi duodecim cum Ptiore
vir quem abundans litteraturae
pentia egresui, cum ad Cistercienses cenvolare
lllustravu, morumque honestas eis noaii-
apprime decpravit ceret, coiifugium iecerunt ad Turstmum
ciiius industria tanta Glastoniensi eeclesia? praesiitii arcii-Vui-
scopum Eboracensem, quem oh praesidium
beneficia, quod ejus ibidem memoria aelcrna viire- eis iis-
pensum laudat Bernardus epistola sequente
bit per saecula, » etc. De Eenrico ad sedem Conler
Wnuo- epistolam 314, ad eumdem Gaufridum.
niensem postes evecto sanctus Bernardus
eonauestus . (284) Kx quo monasterio transieriat ad Cister
est epistola 257 ad Eugenium
seribens « Quid : cienses, distincte mdicaf epistola
dieam de domino Wintoniensi? « Opera modo 313, nempe
quse ipsefa- Sanctas-Mariaa Eboracensis Orriinis S.
cit, lestimouium perhibent de eo, • nimirum quod Beuedicti
conhrmatque Monasticum Anghcanum. tum in
praeter arces a prmcipibus (ut ipsius'
auctor est Harpsiel- monasieru Iiboracensis, tum pra;cipu'e
dws, sseculo 12, in llenrico) ad convivium Fonianensis
invPatis f fttistoria, ex qua hujus, duarumque
extortas, Guilleimum Eboraeensem p.raecedentium
iutrusuni con- epistoiarum argumentum cornpendiose
secrasset, teste Hogerio, in AnnaJibus hic descri-
ad annura bimus. Abbatia Sanctas-Mariae
H40, ubi enm Rouianae
sedis iegaturo vocat. M.ile Eboracensis anno
1088 lu.uiata est ab Alauo com.ie,
ilaque a B.ito ct Henriquez inter .Guidonis comitis
Cistercienses re- BrUannue fiho, in ecclesia sancto Olavo
censetur, nee reciius ab isto
ibrlasse inter viros
dedicata
Eboraco proxima, cui rex Guillcimus,
sanctiiate msignes (Menolog. Cisterc. cognomento
diem li isutus, oanctae-Manae nomen nostea
Uctobns), occasione sumpta ex tesiimonio dedii Huc ac-
Wionis citi eccenobio Wittebiensi
abbas Stepbaniis et mo-
in Ligno vnae, qui virum
prophetia? sniritu clarum nacln Beaedictmi sub quibas regularis diseinlina
praedicat, quod Hennco nepoti ipsumSisitanti mo- noii sme ie-nore propagata,
.

nturus praedixent circa annum H32 Gal-

castigandum a Dec ob necem ir:do tertio abbate tantisper languescei-e ea-pit
sancti Tbomae Cantuariensis, quem ip .,,. ^pargeoat ubique famam tuac tempons
verat : qnasi ca vox non potuerit essc Cistercien-
po .
sis reiigio, aauo H28
(Waverleiensi mohasterio in
\m, qm.,n
prophetantis, inquil rcclc Mauricus in agro surregiensi primitias obtinente)
Annahbus. Plures ad eum exslau! Pelri in An^iam
Venerabilis primo iiivecia cujus pia temuJaiione
episloiae, mter ahas vero
epist. 24 e! 25 libri iv
.
adducti^qui-
ipsum mterpeiiat, ui ad suum
dam HIius cojnobil mooachi numero duodecim, cum
Ciuniacense monaste- per abbalem suum ad
iiuin corpus depositurus Cistercienses convoiare sibi
reverlaiur, quibus necuon non licciet. Tarstinum Eboracensem archiepisco-
 S. BERNA.RDI ABB.\TIS CL^R^-YALLBNSIS
227
generare, aut reddere seenrum inquit, prskibere eum qui petest bene f
seandalum enipif m I

non vales, et ipsr benc fac (Prov 111. 21). Gloriari autein
qnemquam pius quaiu oporiet, aut certe in quo
fratres vestn, magis oportet in profeclibns fiiiorum, quoiiiam fiiiua
oportet. Quod a vobis reeesserunt
factum est me sciente. sapiensglowaestpatris 'Prov7\ l) De
nec nostro, nec nosirorum
mihi molestus sil qnod {usiiliam Dej
eoosilio vei hortatu. CredinSos
auteui ex Deo fi issc, i

potuit dissolvi conatibus. Credimus in enrde meo msi quod minus

;
fortt
quOd nec tantis
qni nostrum tan- seandilum, quarn debui, dixi.
hoc idein et ipsos seniife fratres,
topere de se ipsisconsiiium flagitant. credo ffemo*- EPISTQLA XCV (285').

dente eos conscientia quod retro abierint,

Alioqum AO (CRSraUM lUlCHIEPISCOPHM EbORACESSEM.
beati sun* secundmn Apostolum, si se r.on iudicant Charitatem et beneficentwm cjus crga reiiaiom
laudal
in eo quod probant (iiprn xtv, 22). feterum quid
rospon- Patn charissimo domino rcverendo T-.rnsmo,
et
faciam, ul interrogatus nec silendo , nec
expediar, Dei gratia Eboracensi arcbiepiscopo B6rk«u>W8 .

(lendo rnoleslus sim euiquam? Ita fortassis

et abbas Ctarse-Vallis, salulera
misero eot- qui me interrogant, ad doctiorem,
|

si
Splendor operis, et opinictiis o ie.nl eom- ;

sit. Sanetus
cnius reverenlior sanctiorque aucloritas Opiniohem opus
Iperi, in gloria vestra conveneruui.
Quisquis bcmura
papa Gfesorius injibjrn Pastoraii •>

Cum qnod
probat nec ialsam fuisse, nec vacaaife,
majus subire, inqnit, « proposuit, bonuns minus,
ipsa
illicitum fecil. » Ad quod proban- anle sparserat ubique (ama voiaas, res
qnod potuit, sihi
manifesiumOtiomodo nunc vei ifaaxime clarcit &elns
dum snbjicit testimeniurn de Evangelio, dieens :

eminuil et invainit sacerdotalis vigor in

ftnpu wilttns manum swm
ad iratrum, et respi- justitia\

defensione videbcet pauperum etpauperum

qt
(/•"'• i*-K2t,
ciens retro, aptuseti regno cmlorurr.
reiro non era! adjutor (286)j Olim quidem opera n
et infert . Qui igilur fortieri studio iirtenderat,
cordiaj et ci»emosyr.as vestras enarrabat oi
respicere convincitur, si relictis bonis ampiioribus
ho( vobis euoi
Item Ecclesia sanctorum •
sed
ad minima retorquetur (parte m, cap. 28;.. s

pluribus, quippc quod et a cnnetis sal«tenl

ips^in Uomilia tertia sugci Ezeehiel em : «
Sunl
opus
boua qmdem quie noverunt, oneran- hujus muiwi hubeniihus e.vigetor. -ferum hdc
nonnulli. qul
pietatis tam egragini
melrora delibcrant; sed episcopale, hoc paternie
tur, atque ha>c operanles tuendis
meliora qu» deliberaveraut, immu- spceimen, hic vere divinus fervor, quo pro
retractantes,
pauperibus ille procui dubio zelma v«
sed a sui:-
unt. Kt quidem boua aguot quffi ooeperant,
w
ai-w.uuii. cl «v^-.v,
accendit -
qui
accinxii, M ios suos spiritus.

A^»
I

mehoribus qua: doliheravcraul,

meiioribus aoa- succumbunt. .h n>-
deliberaveranl, succumnun.. !
.

ignem ureutem hoo

Sum
1"""' ante U»»
1«** . videntur•
.. .•
^e
I. cpcre; fiet ministros suos
j ,: .„.„.; ,io vMtrsp dignitatis
on^occii vestne
accessii, rlicmitatis dscui
decus,
•

oceidemnt in deli- quar speciale

sed ante omnipoteutis Dei oculos
,

iusigne oCuoii, ornamentufn coroofe.

Aliud est reu-
beratione. »
cerc venlrem esuricntis et aliud sanctam «elarei ,

2. En speciilum. In hoc
nou vullum nalivitalis,
paupertatem. Ibi euim servitur natur c?, hi
eonsiderent hic
IOO sed factum reversionis su»3 !

inquit, s^Lrin-: luam, et

cogitationibus suis Vwlabis,
se disculiant, hic se diiudicent,
et quiden» apud (Mv,24). Er^o qui aiienam carnera fovet, facii
accusantibus sive defendentibus,
ipse a nemiuo ne peccet qui auiem aiienam sanctilateni lionorat,
spiritualem qui omma dijudieat, el
:

iu
sibi. lueo ait Desudet eleemosyoa
aut miuus, supenus fructificat :

judicaiur. Quidnam vero majus

manu tua, dnnec invenias [al., videas] justam cui
sit, quod vide-
sive reraissius
aul inferius, arctius
quod rcdierunt; ego quidem des. Qno fructu? Quoniam q
licet reliquerunt, an ad
viderint. Et boc illis mine ,«v/ mercedem justt
'.
; a
haud teraere definierim, insi
tuta Solvamus proinde naliira- mus :

Tibi vero, pater revercnde, tara

Gregorius.
coadjulores. el parti
certitmiine, quam nnda veritate ego clixenm. om- sinms gratia: 'it

u|
exstinguere. Woli, reamur. .ranc uiiumque Ua in vobis adrairamur,
nino non expedire spiritura velle
in episcopali Turstini
'

implorant. Eo itaque prsedicii monachi

iium in sui proposiii patronum non poj
Domrai 1132, pnd:e elusi, cum abbatis sui censuris revocari
ttuce anno ab Incarnalione iscopq
egressi sunt ex tuissem locmn ad habitandum ab
Octobris, reclamanlc abbate
,

Nonas saer.iuis inj

accipiunt ad JRipponam, a cunctis retro
monasierio sacerdoles duodecim cumuno
e-
ipso itum, el inl
Richardus Cultum, spi
vita Richardus scilicct Pnor alter ;
rtl '-' Pnon
recensm, de et scopulos hinc
sacrisis, aliique in pradicta Historia
asportantes-. ipso die Natalis Domini a Turs
rebus monasterii prseter babitom mhi! iu? austeiij
apud re- dinato, qui
Oua desertione turbatus abbas Gaufndus Fontes
praecipue yero tate transacta, se suamque ioc iii
gem, vicinosque episcopos ei abbates,
coramuni violatae appellatum, sancto Bernardo tn
aoud sanctum Bernardum, de
Xurstinus yero
expostulat virum religiosum direxit, Ga
reliiiioms iniuria litteris
:

apologeticam ad Willelmum metropolitam Amalo (de eo vide librum

pontifex uum increi
(exstat hic supra, cap. 2), a quo Gislercie
Cantuariensem epistolam scrih.t
uao- 795); imo ipse
Bernardus ad prsediclura Tur- devolione et alai
monachos congratu- (285) Scripta auuo Christi'il32.
slinum, tum ad tredecira illos '

in defensionen
abbat.eni escusafe- (286)Quid Turs :

latoriam ad lianfridum auiem ped

Interea prjedictorum monaebwum, qui studio raajoris
riamTansrailtil (Epist. 94, 96 et 313)
 '

2 'y
EP1ST0L.E.
utrumque datum vobis desuper fateamur 230
divipis
: quatenus fi Tm estpotentia, tuum •egnum, Domine:
laudibus
fsternalitcr misceator, qtiidquid t>, _.. su-
ex per omnesgentes ,7
vobisfemponlit.cr tsecessitHtibus «aostris
impeaditur,
Paral. xm, 11). Hi, . rg0 *.
gn»n, iux,H „ 11) o,liust„
merito rovcro-iuV ct omui amoris !
;
3 pn (ieep ,. co , iln , oru> !:,,;;.
since.ilaie colende
eellem.am, quantum t,
atqut? ampleoluudc patcr. oporteat dcferre terribili
el
e qu, auWt Spi rit„m principu
m
B<fsH EPISTOLA XCVI. . Comes Gebennen-
AB KICH.hmjSI FONTA.\ENSEM ABBATEM
GIOS EIUS, QUJ »E ALIO ORDt.NK AD
TRA.VSHiHANT.
,'2S7) ET SO-
cisTKKCIENSEM
eum.
'oS
rt offer T de
S. super
"T
ommbus qme
te dicis habere
° S ei " 8 ad

adversus
' i^itiamseobtulit,

boe ahenam pergis

invadere terram ec-
Laudai cosob renovutiouem religiosw eles,a S destruere,
inccndere domos, exsuiare
'lUciplince. pTupt
Qnanta Mdivimus et coguovimus ea, res, homjcidia
perpetrare,
et fratres elhuman«mfuM«re -r
nostri tucrque Gaufridus atmuntiitverunt
guinem; nou dubium quin graviter irri.es
est
nobis, adv e..
quemadmodum noviter"recaIuistis igne Dei, conva- sumtePatrem orphanorum et
Judieem viduarum.
luistisde infirmitate, refloruistis in novitaie Eo certetrato, non expedit
sancta. tibi dimic.re in
quanfat-
Digilus Dei est iste, subtiiiter opcrans, hbetmultttudmevel fortitudine.
suaviler reno- Nihil enim intere.it
vans, salubriter mutans, non quidem
de malis bonos,i apud omnipolentem Domir.um
sabaoth, in multis an
sed de bonis faciens meiiores. Quis in pnucis

transeam, et videam visionem hanc

enirn
quam
minus mira minusve jucunda ista
dabit mihi ut
magnam ? Nec
promotioest
oum
rent
voluu
decem
c«-
fecit,

millia (Deut. xxxu,

volotdare

30).
*»« „t naM ^
v ictori 3 ,n. Ipse

et (,
nimiram
UQ f

illa mutatio nisi quod multo faeilius

:
reperias 2. Htec pauper ego, pauperum
permotus clamo-
multos ssculares couverli ad bonum, nbos, iua. Magnifieentia.
quam unum scribere volui, sciens libi
qucmpiam de reiigiosis transiread melius, Rarissima hmionhcemius homilrbte consentire,
quam bostibus
aywju_tcrris est, qui de gradu, quem ferte in cedere : non quod puten. hostem
reli- te fortiorem sed
gione semel attigerit, vel param ascendat. Yes- quod noveriin Denm
omoipotentem potentiorem
trum proinde, dilectissimi, tam insigne, quam qo. superbis resistit,
hamilibus auiem dat gratiam'
salubre faetum non solum nos, qui
scrvi vestrae
Hmus re. gratia tuam, vir nobilis, prasentiam
sanctitatis esse percupimus, sed el universam merito adissem, si licutsset. Nunc autem pro me hos
de
laiilicai. civitatera Dei fratnbtts nostris destinare
: quippc quo rarius, eo et curavi, si fo-te sius et
Blarius. Erat autem et
necessariuiii ad nostns preribus a tua Dignitate
caritelam, obimeant ve l per-
proximam defeelui mediooritatem trauscemjere, lectam concordiam, si fieri
et potest, aut certe i„du-
declmare lej»iem, qui Deo vomitu.n " l * s «sqnedun,
liceat nobis tirmarn
provoeat: ser' g <
quserere pacem
oportebat propter conscieniiam.
et sic
Piofessis s
* ad_ Dei voluntatem, el honorem tuum
et patri* ,
quidem sanelam Reguiam, an citra ejus saiutem. Ahocjum si nec oblatam
puritatem justitiam recipis
sistere gradum tutum sit, ipsi sensislis. Dolens
nec nos precantes respicis. imo
Deum in nobis de
doleo, quod urgcute diei malitia, lua te salute commoiteulem
et n.ntio festi oon aitendis, videat
oantc, plenum alVecium cogor designare stilo
exiii 'P se el i«rficet. Scimus. aulem quod merito formi-
j
ct brevi chartula latam comprehendei
e charitatem damu5 > difricile posso congredi tantos e.\e-citus
Si quid deest, frater Gaufridus viva absque partis gravissima strage.
voce supplebit
(.88) EPISTOLA XCVIII.
EPISTOLA XCVII. DE MACnAB.*tS, SEB Afi QUEM SCHIPTA SIT IGNORATUR
AD DDCEJ, CONBADOM (289). (290).
Dehortatur eum a bello comiti Gebennensi infcren- hespondet ad qumstimem, cur e.v iustis antiauce le-
do,necontra sc ultOremDfium provotfet. gissolts Mavhabeais Ecclesia diem festum decreverit.
1. Omnis potestas ab ipso cst. cui drcit prouheta i. Quod per fralrem Hescelir.um lua Charitas
:
a mea
feclionisad eun. confugerant, docet ipsius epistola nis Cjsterciensis doceret : ex tomo primo monastici
ex Manastjco Anglimno referenda post
Bernardinus , Anghcani, pag. 741. De eodem Gaufrido in
(287) Scnpta auno U.!2. Richardus Vita S
_ prior fuerat * Bernardi, hhro quarto.cap. 2, n. 10.
tn
'.us
monasterio Eboracensi Sancta_-Maria, indeegrcs-
cum duodecim, ut diclum e_l. monachis, liomae
(28S) Scnpia circa eumdem aonum.
-.ermgensis dux, quem contra Amedeum
Conradus —
ffiortuus, ex tomo primo 1, comi-
Monaslir.i Angiicani, paa tem Uebennensem, his diebus arma
7ii. Huic suftectus Richardus aiter. coffitasse Sa
sacTificus quon- muel Guichenon auctor est, in Historia
dam in prtedtcto ccenobio Eboracensi, morluusapud "Gailica Du-
cum Sabaudiae. Fuil autem Zeringen (inquit
Uaram-Valiem, ut legitur in ejusdem tomi Muo-
pag. sterns^ Cosmographia? tibro in)
castrum quoddam
(45, de quo in epistola 320. Monasteiium Fonta- uunc dirutuin, a q.uo dnces Zeringensos suurn
nense dicecesis Eboraeensis ad Cisierciense iitu-
institu- ittrn habuerunt, semi-milliario infra Friburgum
um commtgravit anuo I!32. Mira sunt qu* de Bnsgoia> Hi duces a comitibus
<ti

horum monacl.orum fervore legunlmin tomo Habsbnrgensibus

primo progenui, et cirea tempus Henrici il(
Wonasttei Angjicani, pag. ~n seqq. Confer imperatoris
episio- exorii Gebizone
lam nunc:.13 etepistolam 320, ubi de
auctore, in sexto demum haerede
morte Ri- Egooe nuncupato, ad annum 1357 desere
charbiabbatis.nomine ct ordine secundi.
(290) Hunc titulum habenl scripti fere omnes
(288) Hic est Gaufndus cicius de Amayo, « !n
yir uuo tamen Cistereiensi, epistola inscribitur
sancttts et religiosus, mniiornro 44
inator et institutor,
monasteriorum or- Brunomw Coloniensem, ut putatur de tnartm-w
» quem S3ticlus Bamardus ad Macnmworum. ln veieri edkione Pul&iur scripta
rontanenses monachofl misit, ut eos tormam :

Ordi- ad Hugonem de Sancto Vieiore. Coujeetura pro

Bru-
 . ,

23$
231 S. BB&NARDI ABBATIS CLABtE-VALLENSIS.
jure fortasse is lcclesia curn navis gceiesis
parvitaie quaaivit (29'.), indejam ad me serips<?rat runt ;

martyribus eamdem consuetse eeiebntatis gtoriam

Fulco Sparnacensis abbas (292). Cui ego nil resori-
assecuti sunt. Instar quipp9 martyrum nestrorutn
'

psi voleiis, si quani torte supeihcc reperissera Pa-

;
quam libareet ipsi diis aiicbis, patviamque desererelegeni
Irum seotenliam, ipsam potitiaeitaaitsmittere, renuebant,
qua non imo mendataDei transgredi eogebaalur :

novumvel nostrum qaidpiam respeodere :

%'o, sic interim etmoriebantm.

facile occurrenle, jam qnod
sentio
ralionabi- 3. Non sie fsaias, ncn sie Zaehsrias, non denique
utrique respondeo, ut quodcunque feete
mapas Joannes Baptisla ita morta&s es; :

lius quilibet veslrusu stiper

eadsm quaisliimcula ve! iiie

serra ferlur scissus fuisse secuBthis

quan&oque vet legerit, vei attdierit, vel garte ipse quorum primus ;

nsn negligat. Qurn- inter templum etaltare legitur oceisus (Matth, win,
senserit, inihi vicWsitn impartiu
selis in earcere deeollatus, Si qusritar, a
risitaque quidaam .visum Puribus fueril,
ut 35) ; tertiiis

quodam privi- quibus? ab ei impiis. Si quacausa? pro

injostis
ex brojDibas aatjqms justis siogulari
eelebritalem »ari cum juglilia etpietate. Si quomodo? non Uxm eas CGofi-
Jegio Maebabieis aixnuam
nosiris roariyribus itsneratiens deeemercEi in- Ee- tendo, quam proponendo. ^opoaebaal veriialfm
Si :dixero .dignos odientibus [al. audientibns] eaui : verhaa pariebat
elesia s&Iemaiter exhihendam .?

mortem. Lioet injusti et iinpti,

merito martyrum glpriii judicatos, qu&us nenimpar ais odium, et odiam
solutuffl, eur nontam tamen in illis pietatem pevsequobantur,
martyno virtus ejrit iorsitau
fuit in ;

solos : cum et aiiss quam a se repeliebant : nec tam in ilicrum justitian

ipsos, sed neodiun plane eur
quam propriam tuebauUr iajuititiam
nonnullos ex veteribus pari constet zelo pietatis oe- ferebantur,
tripudie reeoli me- Aliud est aliena invadere, a'iud dsfeadsrc sna.
Soa
cubuisse, non .tanifin paii e.t

immerito hujuseewndi lega- estidipsumnoile setmi veritelem, et persei

ruisse. Quod si illisnon
et ir.crepantibus indigaari obtu-
tur solemnis c.eiebritas, quia nimkHP p»d nrmbuit dere credentibus, :

virttts. praeripuit tempus : eur

non el.eadem fml m rare os confitentium, et redarguentium stimulos.noi
siquidam ei ipsi pro tem- ferre Denique misit Jkrudes, ettenuU
patieiuer.
. jiachabteis consideratio 5

gaudia, sedad iuferni leue- Joannem. Quam ob rem qaja Christum pi-sedkabat? 'i

pore, non ad coeli iboj;

justus? irao propter hs.c magis
bras descenderunt : ne tunc quippe apparente Pri- auia vir bonus eral et
Sed
mogeniloexmortuis, qui apariret credentibus reg»a reverebatur illum, ei audito co multa (aeiehat.

ecefurum : videlicot de tribu Juda. qui

agno
apent, quoniam arguebat Herodem Joannes propter
ad cujns inlroilum cum amni aucto- diadcm t&orem Phi
elnemo elaudit,
dicecete, Miti&p idee ...
;

aws, vt, 17-28). passu

ritate BttperniB potcstatibu?
iermles, ct rtlem el ipse ;;ro veriJatis, sed qua;
principcs vestras ; ei elei \

WPreiflde, S1 ,R ~ bod Q geretur. tfiec es

introibit Ucv gioriw- (Picih atxig, tur.
s,lutn tanti martpis passio, inultorum, ttiam lor.^e cnn»
eongruum tideav eum g&udi
in istis asi.snstos rum, feslivitatibusminus iestive receiiti».
;audii nou fuit,
:
:

L fa " 4. Profectq si tali ratione et ordioe

eb suse virtutis inerituiH
ileferetur eti! Jjjachabasi quiden fierei de .
vore placet, c»r noa itidem
aaidera in moBte aulem qtioniam sii tu
2. Ab dieendum est, alrosque
:.

pietatis eausana,
cosnnHmemhabuisse curn martjrihas christianis .

sedoen etiam ujros

n
*•* eos simiiis proseqoitar ei veaeratio.

Dniversis nempe sane, quod, quca:adaiodum martjres,

adeptos fuisse martyrii formam
martyr»pus ipsi pro ChrfeKo minimc passi sunt
qnia non
lem Vete.is, quam Novj Testamenti
:

»»-^st
wqus eonvenit pro )^ :
•»* *•»•* est, swe sub Lege pro %
quis p
quodistipassisunt^qmailiamtenci.aBf: ;ih, au!a , fjjetia pro tnai .-geiinis

reprehendebaii.t isti, quod eam non Uterque enim ajque pro veri
aon tesentes ;

deser^enl; ijh, quod de^rentes p saeaa- Gbrist», qel ihH, Eao

rtwt. prc- •fipati cegnoscttur, Raque pius contulit M
sererent, Et ut bres
? MS
'
rt Uac partc umi
|!

feraiBUsihos rullus, i

ex veteribus Machab»i, quia non «fiw hos quidem ex P i •« pari eonsta!

feeit. Sol;
martyrii tenue- ilto iu tempore pro juslilia decer:«;>e, pari eiia
caisam, sed eiiormam. utdixi, r.ovi

quod :n h » ost <

Coloniensi anlistite
«fi.je
ituie r.ata videtur. ad Matronam, *}'<.

abieorum rah- bitur epistoia 13 t!

ea urbe asserveatar
'

obiatm Mechoiaoo^ltetas
Bei ,asdi rendo et in
aui» :atistucpOst
a Pruienco 1 lmporatore de repelilione cuj
a Rainoldoamislite qui ess
riptis hano episWiam abbate Willeimo. Abbi
uit. ln quibusda
antecediiej
proxime - Hugoaem de fean- pos: inductiMn cdnsil
fratrisOrdinemcanoniCorUni
C Leoms abhai
W) Resceliaus, cujus hic memio,
csnonieuslnsutanus, dequo in lomo
videtur esse
pnmo Ana.scto-
eo adductns e\ Tultensi Sautii
Litteras eius. rei habes inS|
30 j seq^. Basilicffl Sancti-Msriini funaatio

.(292) Fuleo abbas Saacti-Marftm Spafnacensis ncmcomiiem, pag. 2SL

 '

233 umxus. VA
fconore concetebrat prasens Jnoiaxat Ecciesia. Putft^ Oominum Deum m tsrra viuentium, mn aspiciam
quod srbilrelur indignum, quaiUumiibel laudabili homincm ultrafet habitutorem quietis (Isa. v.xin,
nisvii, qu& Ghristi oiorlem pweeederei, dientfestunt i-H). Hiac ei aiius qiiidsra : Quis mibi hoc trib\

uapetidere : prasserlinu cu«» au»e illaia saluliferura ait, ut in inferna protegas me,el abscondas me,
passianeBi,, ae.c iestivs gaudia, sed ciauslra tene- petttanseat fufgr ttms mihiiempu
htyt* ^uaaqae morieuttss escipeseat. Sane JH&cha- quo rccorderis mei? (Jeb xjy 5 i&,) forael quoque a<

bffias ideo, ut dictum est, enMpiendoa judicavii ASc- iiJios aietot : Bedueetis canos r- ioiore ad
clcsia, quoniam ^«ad sis negabat iempus, co.nlulit %nferot (Gen.xux, 38) liis soJemnis te^
martyrii geaue. qui festiva; celebritatis

C. Nec Boiiwii ipsos, sesi »t quiiorte Vitss jam in 7. Nastri autera mart|?es capiunt dissoivi, et eaue

eame manifesiati» mor&m sua roorte prc.veneruai, eura Cbristo ; eerti ubietisique est eorpus,
sive oiftFtentes in i£sa ? sisutSimeen «tJcaanef^Bap» mora sfiugregatam ki et Bquiis*. BoSj icquftm, Ibi

j sive etiam p«t ips*, sieui -InjaoceBieSs <po» ea^ultaat jusii in coagpectu (Jel, ei deie-jtantur in
bu*, «suaos. licet ad infercs «t ipsi descenderini. itBtjti». !bi, M, Jaeuiguissioie Jc-sa, ;J>3 Staiim. at de
imiaus sotemni Yener&mur,, St inaQcgastes boe sajcuio neqnaro usctus rjpttur, adira»

i», qutmim» isjust&m profecto fuii ianoceuiiam pteio? lwetiiia etira Tuitu luo. Um ibi vo? Julsilo ra*
&©i pro justiiia moriensem '.»k vei prsesenti gloria Ronat seCTpiterco., yos uaa eirsultatloai» et aali:

ud;;ri. io&xmsi quoque,.scien.3 qaod a diebus usbsrnasiuis jusiorum : Mima nostra sicii paiser
lui sffilexuni yis» paiiiur, uade et ciasaat, erepia, est de laqueo venantium; Uniueus eontritus
s?m ; QpfTOp&qm;dtzeyimm,£&iorum est,et nos Uberatitumus (Pxal>Bxxiv.,"i) JSTunqnid boe
uique videas Vittun.se nratiaus decantare !i!>ebat apud infor:?s sedentibus ifi tf^snris
Meatnrani. tnortnra iisteis eiicepii, Qited «iique ab et umbra inortis, duianon eral qui redimer.

ipso Uomiao aioBturas sdsftUari soliickus fuit, as salvum faeeret, quando necdum vlsitaverat nos
tju».

ee^iiieari meruiu £fem eum per dissipuios txna in- eriens es alto, priraitiffi scilieet dormientium Ghri»"
lerrogasset, '£u <«,taqij>e«s«<?«ii venturus es,m tdium tus fM.eri.to igUur Kcclesia ; qua gaudere eum ^u»

exsftetamus? pocl enturrala pliira inirasula audivit: dentibus, fiere cum sieotibus noviti quos parei judi»
'
benttuqw. m<i (uatit &eu3idalizatus inme(MaUh. cat in virtute, discernit taraen «•s ierp.jj^re ; aes pasi
U, S-fc), Jr. t;uG njmirum verbo sigeificavii ee Borai- puiat prosequendum obsequio, et tran^tumad^itsm
nus meriSupuflJ., el tali morle,qujepc3set Judssisesae et descenwm ad inferos.

ecandsiuir., Geatibus siuUiiia. &d haae voceue eponsi 8. Itaque martyrium

faeit causi,!empus geuasqua

gtiadeas sroicua spotKt aiaeri animo prsecessit quo Sdiseerauat. Terapus quippe Mscbabffios a novis mar
el iliam in proximo €«se venturum, jaiu dubitare tyribus disjangitj eonjuag!i. anti<}Kis. Genus vers
uou poiuft. Porro qui tetas, et tam Isetus potuit novis aggrept, segrogat a veteribns, St hre quidem
mori, potuit et Jsetam s&i raeuioriam promereri.
Sed in Eedesia prsfBxissis ss causss djffErentisBebsersan-
et feoei tam plenus virtutucs quam dierum,
iile tar. &€terKu> apud Deum nniverso ,:
•

/mm
Vtorie jam propinqmt, ¥it»m bajuhne ia roanibus, cemmune (wei aanetus ait Propheta xPretio
esi

ijecjtt, Nuncdimittis servum tuum,J)otniuti,seeun- etnspeetu Domini mors ssuctorum gjts (Psai.cxv,
t;irbum tuum m pacs : quut vtderunt oeuli mei iH), Unds sutein pretiosam dixeril, exp«nai aojiis:

!a re tmm. (Luc- ti,S9,aO) ae sidieeret Secwr.us ; :

G%mdederit,iaqmt t diiaitis suis somnum,ecce hasn-
;iia iit careeretii. ^ui tam prsesto meam sesHio pilasDvmiivfUiijitercestTuctusv&UrislFsal.c^wi,
rsdemptionem, Bt hic ergo, qni enm tarn secura ju- 2, a). Nec patemus soios roartyrea ssse diiectos.cujr.
'.'.".le et jueisBda securuate ifiQriiur, msrito in eum recoiaaMts dictum de Lazaro, Lazarus
amicus
sia celebrari curn gauuso mefnoratar. dormii ( Jocn. xi, !i): S^^ denique, Bean
r.e*ier

6. Cteteruru iiia qua raiioae mors fesliva raputa- martyi qv.iin Qomino moriuntur (Jtpoc. xi\\ i3)„
bitur, quam isulia gaiidioruni festivitas comitatur! Nou soii qai pro ficmino, sicut martyfes, sed el
(

st»t liiide gsudium sumeret moritnrus, qui se et aii in Doroino morium«r, sicui confessares
ichraaies desceuderc tenebraa cerltis erat, nec certi beaii suot. Dtta: preinde rei -uim
quidpiam seciiiii ferebat, tiade in proximo de, sni facere preisosam, vit-3 et causa; s^d ampUus caitsa,
GhwaUHrt eor.soiareiuT '! lade est quod uftus sauc- ijuam vita Porro illa erii preliosissima, quam etcauss
torurn, cum andiret, ii/spuwf domui tuie,quiamorie- comiiiendal e! vita.

.', et non mires, convertit se ad parietern, e! EPISTOLA XCiX

ilevit fleia niagtio, atque ita impelrsvitcxoste morlis, XTi MONACHUM QCBDIDAM i%$V..
aliqnam diiationem. Hoc denique e! miseiaiiiltier moiiuclu cujnsdam a <':
01} •
~.mm
piaugebat.dicens : fndimidiodierummeartm vff.dam an.r.ius.ejiiidem hih.ru sinislra . i«*JS-
ctd jiijri.as iniert sn pa.^iu posl fion videbo, iiiqiui iieratum scribit
iNumium qno lc uicis tuis^e turbatimi, iiaterWil-

(298) In sniptis non paneis sequenles ((«ainor enjus mentm iniiio epistolie, e^at monjjpiius iiieCI»-
episiolie mjllum habent tii.nluni tir»-ter istum Ik , ns-Vallensis, de quo m sequente epistola 103.
t-i$<iem. id esl Machaiiueis, quod uisum, Willelmus,
Patroi. LLXXML
 ,;

BBRSAROl ABBATiS CLAR&-YALLENSIS m

Jetoiws^dtt *ua, sed «hs neeessitata puurit a4 ie EPigTOi.
di- Cl.
more Dei graiia foriter
^ *.

rigejtdum. Siquidem ipse suo AJ. RELI&IO30S.

aait, alienam a se interim adhnc faciens illam sen- Sonackum, qui sine Ikeniia discesserat.redei-fitmi
tentiam : Vir duptex animo incenstans est in omni- benigtie suscipi pcsiuiat.

bus viissuis. (Jacobi. I, 8). Viasqttippe

Domimsim- Fratrem Lambertum, quem in aliquibus forte Su,-

pliciter, ac per boe eonfidenter ambuians, non sen- etuantem suscepimis, orantibus quidem vobis pro

til illud Vse, de quodicitur:

Vteterram ingredienM ipso constantpir. remisimus, et nulla jam, ut opina-
duabus viis! (Eccli. n, 14.) Te autern audieramus io mw , scraputesiiate pristina laborantera. Causam
discordia versari, donium vesiram non sine gravi quippa adveutus ejus, necnonet discessiomsmoduoi
seandalo abbatis et tratrum deserruisse, soiumque et intentionem sollieite nobis perscrntsntibus , in-

babitare in nescio quo salis ioconvenienii loco. Q\io tentionem quidem visa* est bafoere incuipsbiiem, sed

runiore nebis permotis, anxieque qusercniibits si cattmaa piane non sufiicienlem, ut tali modo, id est
quo raodo tibt a nobis posset consuUum iri ;
nihil sine Iteentia, discedere debuisset. Uude et sumpte

paratius occurrerc poiuit, quam ut, te vocatead nos, jusiae in eum invectious occasione , inerepato ut

per te de te certiores pritis effici euraremus : sieque oportebst et confirm;tto in quibw uutahal, reditum

quod in promptu esset, prasenies j»r«esei!ii consule- fi ei persuasiaaue. Et pro redeunte rogamus, dileetis-

•
rcmus. Sed jam tuo scripto, nostroque rescriplo, simi fratres, esse vos videlicet prseslabiles suoer
utrorumque ab alterutro falsae suspieionis timore fratris prBesumptione, sed prsesumptiorje, ut videtis,

depulso, pariter quiescamus. Verum hac faUitate non malitiosa : quandoquidem ne-
satis simplici, et

auam ad noa invicem dilectio, comprobatura

verasit qac ad dexteram nequc ad simsir&m declinavtt, ted
est; quam quidem dilectionem per hanc
rnutuam directe ad nos tramite venit, quos utkjue pro ccrlo
nostri soilicttudinem, non inffuctuose nunc
renova- sciebat vestra e*se sanetitatis servas, vestrse reiigio-

lam esse putaverim ; cujus fruetum tuuc nos qui- nis amaiares sincerisrimos, et semaiatOFes fidelissi-

dem copkSscm s^eraremus accipere, si tui nob:s mos. Suscipite ergo e«m vos, qaai spintuaie» estia,

copia cum Gpportuniiate daretur. Atioquin oppor- ie spiritu lenitatis ; confirmetwque in eo e*iaritas,ei

tuuius ducimu3 nos nostra contentos ease inopis, exeussei maium factum inlenlie bana. Lno recupe-
«juam impcrtuna copia abundare, rate c-iws ffaudio, quem dolebalis atr.issura ; eon-
tractamque do fratris egressione ac transgressione
EPISTOLA C.
«istiti.un effugei cittssima de regressione iaetitia.

Confido autem de Omnipcte-afis misericordia, qaia

AB EflSCOPUM QUBMDAM.
Ejus exm religiosos vaupcres favcrem et beneficen- $ qoi'iquid exasperavit inai>dinata diseessio, postms-
tiam laudat. dum deiiniet eraendata conversatio.

SPISTOLA. CIl.
farvere
Si miittis vos pro ianti operis suseeptione
Ab QDEHDAM A8BATBM.
comperissemus, horlandus nobis super boc et obse-
Monachi cujusdam dysCoti emendationem omni mo-
crandus essetis. Sunc vero cum prima invitaverii
do tentandam ; sed incorriqibiUm ejuiendum, rte
nos vestra prsecurrens dsvoiia,. restat ot ei a quo plurcs ejus consortio depraventur.
bona cuncta proeeduwt, et referamus grates pro bono I. Super fraire turbato, el tarbante fratres, ei

quod desiit velie ; et fvmdamus preces, ut adjieim et

j contenmenie magislrum,ba"wve libi, sed fkieie d4;n^i
perficere pro bosa voluntate. Tameu ga>ufiummeum «onsilium. Diaboii studium est oireuire m rionio Det

non tacebo vobt3. Quas nerape pulatis delicias cordi et quem devoret ; tu» e eontra vigilanii^,
quairere
meo afferat vestra atijuscemodi intemio? Dtlccta- in quantum potes, nunquam locura dare diabek).
|>i4ur in «rassiludhw atiima mea, si infatigabilem co- Quanto igitur ille acrias. insislit, quoraodo fi gtete
gnover* vos ift studiis salutaribus et bonestis» Gau- infirmain sopsret ovkuiam , quatcniis ea liccn-

deo emra, nonqnis <juaero dontrm, sed requiro fruc- tius ra(>iat, quo ym aon f«ent qui eripiatf iant»
tum. Libenter aecipio be«ie!icium quod prosit danli; ^gnjxjus tioi, •rnaiunm in te est resistendnm eet,
,

a!ioq«in noo ambulo in dwritate illa qnse non qua»- ne de manu tna eam eruen;, ne quanilo dieat
possit

rit qnse sua sunt (/ Cor. xm. S). Et quiscm nobi&in «rnnicu» : Bmvalni adversas eum, Itaque aggre-
hoc bene facitis, sed vobis melius. : nisi forle txci- derc fratrem omni ofiicio- oharilati» , videtieei beue-
dit vobis illasentenlia, Beatius est dare quam, aeci~ ficiis, salutaribos monitis, s#erttis insresaliombus
per? (Act. xx, 33). Iloc plane decei episcopum, hoc publicis iaiiortalionibus , duria etiain ©t vi-fbonun
sacerdotium vestrum eomineodal, ornat coronam, et verberum eorrepliouibus ;
quodque efheaeius esse
rtobiiiat digaitatem, si quem ministerium prohibet solet, tui3 ad Deum pro eo fratiumquo piis eratio-

esse paupi^rem, administratie probet pauperuin ama- nibus.

lorem. Non euim paupertas virtus reputatur, SOC S. Quod si jam h»e omnia fecjstl. nee profeeisti
sed paupertatis amor, Beaique beati pauperes, non aJ Apostoli coiisilium conf-jgieudum est. dicentis.

rcbus, sed spiritu {Maitk. v, 3). Aujerte vtakm e.\ vouit, \l Qoi. y, 1-5) Aaie»~atur

ergo maics, ue malos generet. Neque enim r

arbor inaia fruclus bbi mat09 faoere AoferaWr

 W7 BMSTOLiS.
m
auiem dico,
lauquam
iauquara ex
es ma
setl non quomodo iDse
eum male seeura conscieu-
licentl cum
tua licentia,
th extra co.igregationem, conira
JESLf^S?
vult- nf vi.ioi:,.oi «
fl ~"*^*^
«

i«
• • ....

a^»-a« tabernaenlu (Luc. xvj,

«*«•**, «**,,
9).
m
prolessionem, de- magna dignkas
vitans subjectionem. sui juris esse,
saaeta pauperlas »k, ut U jU : ,
sua permittatur patrocnium ipsa sibi aon quwpat, .
vJvere)ege;(§9i) 1©7
sed abscindatur,' ut ovis
digeatibus. Quaie e*t hoc, absq««
Jed el ferat
inorbida a grege, ut putrMnm membrum
a corpore;
uOerr^u ,

juam angeio.n-n
qui jara exinde se pro certo noverit
a te haberi
m
h Qmimm, szte ii v in» •.
\

enUaiiu. per iei«etuos«ia ad J

accedfire
tan-roara ethaicum et publieanum. Et ne timeas esse
glorw, capessere sumrn»
coutra charitatem, si unius (295) scandalum raulto- remes *lUsa«ra
magaificeutiasculaian?
rura recompensaveris pace, quippe qui sua forte
2. Verum qualibua ista
maiitia, ffatrum conabitantium turbarc facile poie-
tajSii «apedrta r«b ,
utmam sinc dissimulalisoe atteadas. FjbI
rat unanimitatem, Consoletur te v®' vaZ*
illa Salomonis est ad modicum parei«, qaod «iarae J^eiiasw
nenteotia QuemDeusnegligitnemo
iEccle. vii, 14)
:

; et illa Salvatoris:
potest corrigere
Omnis plantatio
aditum tntercludi!,
cumscnptflm cbaritatem abseondit,
q-uod ^ aiilis Iain ; r(i
-
-^
^iimnonplaniavitPatermeus,eradicabitur(Matik. qt0 d uaive«j.
tal.s scientia fraudat,
xv, 13); ei illa beati
Joannis evangelisue de schi-
quoasumM» p.vanfimiaui*
honore. Quousque tu tacts
sniaticis A nobis exierunt sed non erant gloriaj praafe« &„,.,„
:
ex nobis quod hodie est,et cras in
{I Jdan,, n, 19); et rursus apud Apostolum
Infide- :
ciibanusimiJtitiM-
dico et ejus gloriam? Siquidem
«^,!
lis si discedit, diseedat(l Cor. vn, iS). Alioquin non etomms gloria ejus
omnis wr* &«« "
tuquain
estreiinqueuda virga peccatorum super
sortem jus- Si sapis, si habes cor,
si tecum est lumeu
flos,feni (/«. xt; w
torum, ut non extendant jusii
adlniquitateai manus
aadomm
taorum, desine jam ea se^Hi, quje
suas.Melius est enim el assequi vm9»
ul pereat uuus.qtiam unitas(296) rum est. Beatus qui posS illajionaJjiit,
EPISTOLA qu*po SSCSJa
Glll. onerant, amata mquiuant, amissa cruciant
AD FRATIlfiM \YIU.ELiiI MO.^CHI CWajE-VALLENSIS(297) Annow
ea saiius cum honore spernis, quam cum
Tnsigni paUpertatis religiosm dotere
commendatione vr,e- perdts? annon ea prudentius
via,perstnnyU m
eo nimium i,i resterrenasaff°c-
Christi cedis ai,teBi
quammorti? Est iu insidiis prjedo,
tum cum damnopauperum, imo suo ipsius
con- WM
j maaiba8
junetum, ut qui ma.llei sua morii, nec te nec ttia potes subdueere.
quam amori Non ooterit pra-
Ithruti, cedere. viden. quin unquam lOSTur ia nocte ita veaie*
i. Eisi facie ignotus nobis, Nihii intatrsii in
corpore remotus
etsi hunc mundum, haud dubium
anobis, aimcus tamen es: et amicitia notum nec quidquam
gua
jam auferes . (/ fm. vi, 7). Dormies
uobis, et pneaentem (e facit. w soranum
|lauc tibi, ie nescienf tuum, et nibi.I invenies in raanibus
t«i»
eomparavit non caro et sauguis. sed Sed nosti hacc non
spiritus Dei' : est in docendo te superfloe
qm Willelmum ial
frnirem tuum teterna nobis socistate borandam. Orandum potius ut, quod tibi
•t spirituali charitaie
jam uosse
deviuxit, ac per eum te qiio-
daium est, detur et implere prout oportei
que, si dignum Judicas. Ai, si sapis, non eonternnes
oorum amiaitiam, quos Yeriias
beams elamat et EPISTOLA CI7.
regcs pwnuniiai coeiormn ad M...GisTnuir(29S) cualterijm de
(Maltk. v, 3). Quam qui- calv-o-monts,
de.e bealkudinem non inviaemus tibi : nec euim Uorlatur eum ad fugam sxcnli; monens
potux-mn
wmmunieata tihi, nobis minuitur; necnostri esse causam Christi,et unimce, quam
proinde varenium.
term.m re5H.ingi.ntur, et tu
si regtiaveris. Qu»r.am I. Scepe meum animum dulcissima tui subeunfe
»•» loridse eausa polest esse,
uh. soriium magni- memoria, doleo super te,
G.uaitere charissime,
taami coasertium multiludo ee-
nil detrahit? Volo gitans uimiram illnd tuas juventuiis
te decus, et ingenii
««amiuRm pauperam, magis autem imiiatorem. acnmeti, scientiai et erudiuonis ornatum,
Bte graetas prolicientium
quodque
est, hie perfectorum.. his omnibusexcolientius est in
tuos illos christiano,
AjJacaw pauperum, regum amicos
constituit; amor
ft
mores ingenuos quam iuauibus studiis
atteras, cium
pwipertatis, reges. Regnum
denique «Horum pau- de t-.atis muneribus, non auctori Christo,
jwrum est; et cst regi* poieslalis sedrebiw
beare pro vo- deservi.is transitoriis. si (quod averiat
tawme amieos. Faezte.m^it.votlsaimcosdemam- Deas I )
mors mopinaia subripiens ista concusserit,
AiU) Vana fuit pro temnoribus et iocis circa Haeftesus in DisquisitionibuS heu i

monasticis, ac nostei
£**';*» mcomgiwles di:.c,niina. Ejiciendos praj- Menardus et Edmuiidus Martene ia
;->- Re^uia suncti suis sune- Reau-
Bcneciicti, iix can 28 et -''i lam Goiiimsntarus. ' " »• -

uncihum (..loveshoviense am.i ?47 nbnnisi "^x (297.1 Sie lituloa in duobus Vaticauis.
rfp.:reto et in quibus-
lien carel can. 2i. Alir, dam nftsins. la manuscnptis Cistercieosilms
ratio est dc
amtJfWmanBiis, quarnm inaeri-
^O'^ h. Petn detracio
nna e.rn, ex monasterio bitiir, AdAmcum eztwrtutoria. Gx tine vero eek
veio ejecta fuisset, recipi stoiffiJu CMjicimus esse Ivonem,
Wiiirtimo subj.r.ribii
qai simul cL
decieni xyaod. Meiteosts
e««o SSS.mS. 9 Oaoonici (29t>) Bnominc doctores et litteraruai
ic
^aUjw gasculo.du^cctino projitiebamur ex ep^' cepto/ar, app^lare solet, ut in episiola77
nrffl-
sto.i Stepham lornacensis.
_ia «! iOeete
Ita Hjmnas &tampensis aliqqando se
<,£> AJduoiedHi, ejeeticra-. ssidce^ maji-strttm!

*™4'ii
a» .
—j.ficndi rcdt^um
l| ** ,i ,e A,i
"«onastprBi hab«ui
ineorrii-iMlea» consuictid
m mss. ahquaodo
'OliiO
legitc
iU
doctarem Cadumensem dicit in .«;,.,•::.•,;;
ifliio doctoreiu

PW-*W. 140.
!-.ril
lnunoeodice Vaticauo
Si>. .-:

rt' ». bait.hi.-uii
 . .

239 S. BgRHARDl ABBATfS CLAR/E-VALLENSIS

ad impulsum urentis el furentis
subit<s.«aneta, vriat & slerili. Vse igitur, et vss iterum de quo dicetur
n ' _ ._ _ _____ _._«*. l_V____.__.____Jk___i__r_.__f Z
1
.-*--%-- -._«__«-* a/ O _-*as*._ 4- l /_ l* _* **j-r F_*

venli, tanquaio fcmim velociler arescent, et quem

_. _l F f- I
Exspectavi ut facerel uvas, et fecit labruscas
_ . - .
_ i _
! (JfO.

.^dmodum olera herbarum cito decidesu. Quid ergo v,4.)

eeum lolles de omni laboro iuo, quem operalus 3. Sed novi ego quam liquido et copiose bec
ueris super terram? quid ret-ibues Uomino pro me quoque taceuie cogiiare sufficias ; materno vero

ojui_ibus qose Iribuit tibi. qaid, inquan., iucri pro devinctus amore, necdum possis abjicere quod jam

ot tiiii creditis taleniis referes ereditori *? si va- contemnere uoris. Et miid ego ad hffie respondebo
libi'. Oi matrem d.?geras? sed inhuraauum videtur.
cuojb n.aniua iuveaerii ilte, iile donoruin proranliis
»m auctor, sed importanus exacior! Veniet Ui cum ipsamaneas? «ed nec ipsi expedit ut sit fib'o

vsaiet, et bob lardabit, ad raquirendum eausa perditionis, Forte ut et mundo siroui militps,
eaim,
eum usura, Suum ne.sipe as» et Ciiristo? sed nemo poteslduobusdomioisservire.
atiqae qood suusi est
quod ta in tua patria pemposis, sed Maier tua vult contraria tiise, ac p*r hoe et su»
jerii. os-ne,
ipsius saluti, E!ige ergo e duobus nued vis, vit
periealosis fovoribus Bobilitsre videtur. Germs
ela- tu

unius videiicet satisfacere voluntati, aut ntriusque-

ru.a. eerpus aptum, forma elegans, ingeuiam
veiox,
Veram muitum eaaa diiigis, desere potius
uluiias, et hoses.as morum, gloriosa saluii. si

usurpas, 6 ipsam propter ipeaai ne, si flhristum deseras ut-

i-i suat, sed ei a qao sunt. Si libi :

maueas cuna ipsa, piopter te pereat et ipsa. Aiio-

esl qui quarat et judical.
lieeat libi iiaec inserim asciibere quin male meruii de te qus te peperit. si profiter te
2, Esie tainer- -

in iaude tua, ei vocari ab perit. Q_&raodo eaim non perit, qute ipsum quem
rtSMJiiui tuo, et gloriari
facere tibi nomen graude dun- peperit, perimit? Et rmee diaerim, at tas ali
&n_s r«i>bi, et

il -.aper tsrmm : quid tibi posl mortain de his modo'car&-di oonde.csndam eoasaiamque affectui

so!a fortassse memoria raiinqueturt Cseierum fidelis sermc, et omai acceplioae digm_s :

eamtbus, ntsi
soiuBtmodo super terraa». Sefiptum etsi impiura «st eontemnere matrem, contemaere
ot hoc quoque
runt somnum suum, et nihil tamea prepter Ghristum, piissimum esi. Nam qai
^uippe est
dixit, Honom fBtmn et mairtm (Matth. xv, 4)
invmeruni omnes viri divitiamm in manibus
suis ;

ipse etiam didt Quiamatpatrsm aut matrtmytus

Pml. i»xxv, 6.!- Quud si bic est Snis omnium
!abo- :

ruf»tuorunfc. ut pace tua dixerim,

quid habes am- quam me non tst me dignm (Mstth. x, 31).
pjjas jumcBto . Siquidem et de luo palefrido (899),
EPISTOLA CV.
qoia bortus uii.
0,um mertaus fuerit, perhibebiiur
ante tribuual iik-d t.rr.-icum A£ aejliNMl BOMAK-E CU81-K SVB9i*CG-«CS.
Simii! viie quid tibi
sil de eo quod aeceperi. ia vauo memoriam
I
S^oadeadttm '
Vit« rcligiosa; propositum urget. mortis
amraara luatn. et animam taleru : si tamea inveoia- inculcans.

vk nihil egisse amplius de immonali et raiionaii

desuo;cum brutus Bre_jam.cs abbas Ciara--Yall-8. Roiuso sao, quod

apiritu tuo, quaro quodvis pecus
suo.
utique spiritus uon vivat, oisi quamdiu
vivifict
Beue feeisti, charissia.s. tui nobis pe. -iUoras et
uuo eoderoque momento et vivificare pariter desiuat
reuovans duleem memoriam, et escusaas inoie»U*-i-
et vivere. Quid, q«89so, dignum te judicabis.

factoris, lania; iu te nsajestatis mam moram. Miuime quidem desideraotiaro ie cur-

tous ad imagiuem
dibus ulla potuit subrepere cuaBdoque oWifio ia*
noa defeudis dignitatem; el fu,
bomo cum (806)
dilectionis; sed le tui, fateor, pene oh.i?wra es»
inleliigens, comparatus
«»sea, bonorem tiiuta non videremas. Nua«
duni putavimus, priusquam ilias litteras
juu_-.-as.is iusipientibus, elsimilis factusais i;iis I

ssripsisti ; et • quod
itaque rutupe mora», fac cilo
nii spisituale videlicet aut ssteraum eJaborsaertB,
ut a corpore, ils i veraciter stylus ejpressit affectum, efikaciur tpai
iusUr beiluiui spiritus, qui
ssd ' Quid tardas ipsura, quem iaindu-
.ivluat tastificetur.
6 um eomore dissolvitur, solis fueris coutentus cor-
bonis, evangelici dum conctpisti, spiritum parlurire salutis? Nil raor-
poralibu- ac temporalibus moias
gtalibus ve! morte eertius, vel iu.ertius hora
.

surdus auditor cousilii : Operamini aon cibumcjui

Va; pra;-
siquidem tanquam fur in nocte, ita vaniel.
perit, stdtiui permanet in vitam xtemam [hau., sunervenent et pr«.
gnanlibus in illa diel Si
vt, ¥i). Scriptum esl
aulem quod uou asc^udit in
huuc tam saiuliferum partuui, neu! perfodiei doJ
monieni Domini nisi, qui nan aceepii invano uni-
fuenl mum, sancium gerraen exslioftuet i.um enim tixti
mam suam. Sed ne is quidern, nisi etiam nnt Pax et securitas,lum. tvpe>>ithUt
superisni*
xxui, 4;.
inmocensmanibus, etmundo corde (Psal.
,

eis interitu$,sieut Aolorinuteri, tu.: tntit t etnoneffu-

Videris tu au de tuis boc
*©» operibus simui et oaa effu-
autem, at- ,;. (i Thess. v, 3). Volo te onvtein eisi
pwsumere audeas ;
sin
cagilatkMiib».-.
aere cerle vel uon timere Justus quippe mortea,
mereatur iuiquilas, si sola sufiicit iauti- ,

tende quM Umeu non pavet. Tjemque si morta

nou cavet,
Et revera secura nou ent
lilas ad damnationejn.
securis infructuosie arbon
etsi

prieoccupatus fuerit, in refrigeno ent (Saf/ W. K

spina vH iribulus, ubi
Moritur quidem et justus ,
sed secure; quippe <vj»*
pungenl», qui minatur et
poni vio«biiur; nec parcet
honfjte e/ Vsalmo «ivm;
'msigois, qui i300) EdiU addanl i*
rcaguus et
K99) Palefridus, equus sed decst inm«08S.iriptis. ei f.crUirtiund? I bo«
per frenum ducitur.
 ;

241 RPISTOLE. 242

niors ut praesentis est exitus me-
vitse, iiuroitus $ te promitiit? Certc si lanium te detaetst •enehrosa
lioris. Bona mors, si peccato moriaris ut justitiae aqua de nubibus aeris, quanto jncarndius haurias e>
vivis. Hsec uiors necesse est ut prscuira;, ttt se- serenissimis fo.niibus Salvatoris?
qtiatur iila secura. lu hac vita, quaadiu durat, cotu- 2. si semel paulalum quid ae ariipe fruinenti,
para tibi semper durat. Duro vivis iu
illam quee uude satialur Jerusalem, degustares ! qaam iiben-
carne, raorere mundo, ut post mortem carnis Deo ter suas crusias rodendas Ktteratoribus Judaeis re-
vivere ineipias. Quid enim si conciderit mors sa< iinqueres ! si te unqr.am in schela pietatis sub
corporis lui, darA le subinde eircunidet Isetiti t ? magistro Jesu merear habcro sodalem ! si mihi
quam beati moriui qui in Domino tnoriuntur, au- liceat purificalum prius luipeciorisvasculumsuppo-
dieutes a Spiritu, ut rsquietcant jam a laboribus nereunctioni qusedocetde ommbus i quam iibens
suis! (Avoc. xtv, autem; sed et
13.) Non soluat libi pariter calidos panes [subaudi porrigcrcm], quos
suecedil juoundius SS £© de novitate. ac de seterni- utique adhue fumigantes, et quasi modo de fumo, ut
tate securitas. Bona proinde mors jnsti propter re- aiunt. rseens tractos, de ceelestt largitale crebro
quiem, rnelior propter novitatem, oplimr. propler se- Christus suis pauperibtts frangit ! Utinam si quam
curitatem.S conira, niors peceatorunt pessima mihi guttam quandoque de pluvia voluntaria, quam
(PsaL xxxm, 22). Et audi unde pessima. Mala si- B segregavil haereditati suse, stillare digr.etur in dulce-
qitidem est in mundi amissione, pejor iu carnis se- dine sua pauperi Dtus, mox eam tihi poss*m refun-
paratione, pessima in vermis iguisque duplici contri- dere, etrursua a te vicissim recipere-quod senseris!
lioue. Eia ergo festina, exi, recede : rnoiiatur auima Kxperto crede : aliquid ampiius mver.ies iri siivis,
tua morte justorum, quo tiant et novissima tua ho- quam in libris. Ligna et iapides docebunt te, quod
rutn siimilis, quam pretiosa in eonspectu Doroin; a magislris audite nou possis, Au non putas possete
roors sancio.-um ejus ! (Psal.c\% 15.) Fuge,qua3so; sugere mel de petra, oleumqtie de saxo durissime ?
ia peccp.tomm ae sieteris.Quomodoviverepotes, An iion moutes siillani dulcedinem, flutmt
ubi iuoiinon audes? Cum panibus occurrsre fugienti lac el mel, et valles abundani fruraento? MuUis occur-
paratos nos esse confidito (301), rentibtts niihi diceudis titii, vix me teaeo. Sed quta
EPISTOLA CVL non lectionem, sed orstiotiem petis, adaperii;

40 aAGISTP.IJM HEN8ICUM MURDACH (302). mitms cor tuum in lege sua et in praecepii-

Ad capessendum reiigiosm vitce statum excitat, Vale.

deiicias breviier insinuan». 3. Idipsum ipsi Willelmus et ivo. Quid super hoc

Diiecto suo Hekbico Msirdach, Ber:varui;s abbas ttt vobis dicemus? Quod vos vii
dicius de Clara-Yalle, salutem, et non In via. U desideremus, scitis; quaiitum vero, nec nos dicere,
i mirum si icier prospera fluctuas et ad-/- nec vos scire potestis. Orainus ergo Deuin ut vo!
;

verjs, qui necdum statuisti supra petram pedes quo nos praeisse debueralis, tribuat vel seqai qua- :

luos lfAc si juros et statuas custodire judicia tenus et inhoc tr.niaB vq;? humilitatis magislntmj
justitiee Domini, quid horum te poterii separare a teneamus, eum videifcet nen despexeritis magisfer-
cbaritate Chnsti ? si scires et quid dicam ! Oculus, sequi discipulos.
iieusnon vidit absque te, guw prceparasti (tiliyeu- EPISTOLA CVII.
llbm tc (ka. txiv, 4). Sed tu, frater, qui, at acidivi, AD THOMAM PRSP08ITUM BE BBVERtA (303).
Prophetas legis, putas inteliigis quic iegis? Nam si Thomas Ordini Cistercienci in Glara-Vallesese
iste
intellijjiii, sentis utique sensum propheliese iectic- devoverat : procrastinantem Bernardus hcrtatur
ni esse Christum. Quem videlicct si apprehendere ad vota persolvenda. At surdo cantatum sequeus
docebit epistola, ubi infelicem Thomce exit
cupis, citius iiium seqncndo, quam iegeudo eonse-
eommemorai. In ha <m ceconomia
qui potes. Qitid qu*eris verhurn iu Verbo, quod jam profundissime describitur.
caro factum praesto est ocuiis ? Jam enim de latibulo Tkom.* dilecto tilio, BBRNAaotrs, quod filio.
prophetarum egressus est ad oculos piscatorura 1. Quid opus esl verbis ? Forveos spirilus et
jam de monie umbroso et coudenso, tanquam spon- I vehemens desiderium aperiri sola iingtia non suffi-
sus de thalaroo suo, prosihvil in campum Evangelii. cit. Loquautur nobts affectum tuum si reliqua mem-
Jam qui h&bel aures audiendi, audiat illura claman- bra. Prseseas mslius ei iunoiesces nobis, et nbs
tein in templo : Qm sitil, veniat ad me, et bibat cognosces. Jamdudum ab invicem tenemur alteru-
(Jean. vu, 37) ; et : Venite ad me, omnes qui !abo- trum tieiiiiores, e«o fitlelis earsj, t« humilis obediett-

reik etoueraiiestis, el egore/iciamvos (Matth, xi, tise. Probet utramqne, si placel, opus, uon calamus.
28), Tu ergo limes deficere, ubt se VeriUs retieere Yolo te et tibi usurpare, et in me orobare illam

(301) Modus ioquend: Bernardo iamiliaris, ut in 320 et 321, ac iic;>:imi, dcposiio per iiugenium 11,
epistoia 107, n, 13, et in epistola i-^4, n 2. etc. Guillelmo thesaurario, atchieuiscopt!
(302) Scholis apud Anglospr efectus erat Henricus qua de re varia; eptstola; infra. Lege Guillelmum
iste, natione Angius, cujus disctpulos >"uisse Wiilel- Neubrif<.':nsem, in iibro t, tap. 7 Kogerium Hove-
mum eilvooem palet et. fnc fpistola-.fcernarai mo- denurn. ad innun :..' el '
Reberli ae Moute Ap-
niUs.landem acquievii H.enricus,$actus munachus Cla- pendicen ad Sigeberlum.
r*-Va!Iensts, detn ahbas ?n,iiis-Ciar^ ; cum tertius Wi Alias dt .; rlato Vide epistolam 411
shbasFoutanensi^ in Angha ex epistolis uunc oi^dine
*•! S. BERNARDI A8BATIS CLAHE-VALLENSIS 244
Unigenili vocem Qpera qvtie 4etHt mihi Pater ut rura Piane enim qui amicus vult esse tuus, iniwi-
:
H !

faciam, ipsa testimonium perhibent deme (Joan. v, cus Dei consiituitur. Quod si servus nescit quid fa-
36). Sic revera, sic unici Filii spiritus testimonium ciatBominus pjus, quanto minus inimicus? Porro
perbibet spiriiui nostre, quod fiiii Bei sumus et nos, autem amicus sponsi stat, et gaudio gatidet propter
cum siiscitaus ex eperibus mortuis largitur opera vocem sponsi unde : et lo.quitur, Anima mea lique-
vitffi. Non ex foliis, non ex floribus, sed ex tractu facta est, ut dilectus locutus est (Cantic. v, 6).
arbor bona malave dignoscilur. Deniqu» a frueti- Amicus itaque mundi excluditur a cousiho araicorum
i>us, ait, cognoscetis ees (Mattk. vn, 16). Opera Dei, qui non spiritura hujus mundi accepei-uot, sed
erg^ et non verba siscernuct iater filios Dei et spiritum qui ex Deo est, ut sciant quas a Deo do-
filios diffidenti». Operibus preinde desidermtn et nata snnt tibi, Confiteor tibi, Pater, quia abscou-
aperi tuum, et ezperire Bostrana. disti haec a sapientibus et prudentibus, et revelasti
2. Desideraaius prsgsentkm ta&m, qu?erim«s ea parvulis. Itu, Pater, quia sic fuil placitum ce-
GjBlaiam, imino promissam exigimus. Cur tsntoS Nii ram te (Uatth. xi, 25, 26), nen quia sic merituai
in easane expatiinus de carneet san§uine. Aut pro- vel ab ipsis. Omnes euim peceaverunt, et egent
fieere es te «upimas, aut prodesse tibi, Generositas gloria lua : ut gratis rnittas Spiritum FMii tui cia-
ssnguiois, proeeritas eorporis,. forma elegans, ju- B mantetn in cordibus filiorum adoplionis, Ahba,
veiiiiis deeor, praedia, palatia,
immensa sapellex, Pater. Hoc quippe spiritu qui aguntur, hi nlii sunt,
ioiulseque digniiatum (adde ct mundi sapientiam) : nec paterno prorsus arcendi consilio. Habent neanpe
^s iswndfi sunt haec ; ei mundB* quod suum est oM- in semanentem spiritum, qui serutatur etiam pro-
ILgit. Sed quousque? Non solum enim non semper, funda Dei. Deuique quid ignorent, quos uuctio do-
!.apoti«qui uon eempcr erit, verum nee diu quidewi. cet de omnibus?
Diu aiquidera ista in te mundus habere non poterit, 4. V* vobis, filii hnjus saeculi, a vestra insipi-
*i te quippe ipsum io bre*-i non haftituras, nam bre- ente prudentia, ignorantes spiritum salutarem tiec
ves dies iiOKiiais euat. Mandus iruidem cum sais participantes consilio, quod solus soli Pater eruetil
Goueupisceulik lra.nsit; sed te prius emiitil, quam Filio, excepto cui Quis voluf-rit Filius revelare !

ipse pertrarisit. Qoid ie sine tine «eiectat amor mex cognovit sensum Domini ? aut quia consiliarius ejus
Gniendus ? Nos vero te, uon tua diligimus : taa sinfc, fuit ? (Rem. xi, 34.) Nob equidem auliui, sed ra-
a quo sunt. Tu iuse proraissionis memor, tui nobis rus: soii saue qui veracite^ dieere possuu!, Lhiige-
copiaret diuiias non negaris, arnantibus te sincei iter, nitus qui esi im «'•»« Pa!ri$, ipse enarravit nobis
et amaiuris pereBuiier. Pure siquidein nos amaci-os r strepiiu Ciamat in po- (ioaiu r, fc8). V* mundo !

in vita nostra,morte quoque non erimus separoti. «pulisidemUfiigcnitus, lau«[usm magni coasilii angi1 -
Naet ea quae ia te, ve» potkse libi apptiiiius, lu*: Quikabet aures auiiendi, audiat. Et qua
noii hujus corpoiis sunt, n«sa iiajus teisporis tan- dif nos non iarenit seusu6, quitius Patris committat
tum ideoque nsc eum corpore delicium, uec cuna
: arcanuin, tcxit parabolas turbis. ut audienles non
ieaipere pmetereunt ;
qmninso posilo corpore pias audiant et, videtttes non intelligaiit. Cteterum amici"
delectaut, post tempora durant. Nil simiie habeot seersum audiunt : Yobu daturn est notne mysierium
cum supra enumeratis eerumve aimilibus, quse uli- regni Bn \Lue. vm, S, 10); qai'us et leqnitur :

que inaant tjbi, uon ex Paire, sed ex muwlo. Quid Ootite timere,pusitlus grerz, quia c&mpfocuit Patri
lioram enim vel nen pneveRil mertcin, vel non in- vero dare vobis regnum (Luc. xu, 32). Qni sunt
vanii» hi ? Utique quos prtescivit et prsdesCiuffvtt confor-
3. At vero iata optima pars est, qu;c ncn aufere- mes tieri imginis FiUi sui. ut sit ipse primogenkus
tur in ajternum. Quid istiid Nec oculu3 vjdit, nec
"? in multis frairibus. Magn«m seeretumque inuotait
auris audivit, ueu in cor homiuis ascwadit. Qui cou«iii«a. Novit Domimis qui sunt eius : sed quo»!.

homo est, et sccuudum hominem ambulat, -qisi vi- notum erat Dei, manifeslalum est hemitiibus. .Nee
deiicet, ul manifestius ciieam, carni adhuc acquie- alios 8mw digtiatur tanti participalione mysterii,
scit et sanguiui, quid iliud sit. penitus nescit; quia • nisi eos ipsos quas suos pr*seivit el prajdestiuavit
caro et sanguis uon revelaliunt qn«> solus revclat Nam quos pra iestinsvk, hos et vocsvil. Quis euiin
Deus per Spiritum sumn. Ainrnalis ergo homo sd saue nisi vocalus. ad Dei accedat censilium * Qaos
hoc secretum i S^5 uequaquam adrnittitur siqui iem : autcm vocavit, hos et justificnvit. Oritur quippe
non percijHt ea qu?r sant sprriius Dei (j Cor. u, Sol, non is qui quoiidie oiiri eernitui' super boues
14). Beali qui sudiuni : Vos mlem ii.n anucoi, et malos. siquidem solis ad eonsi&im veeatis 3§4)
quinpmnia qucBcumque audivi aPatre meo mtu prophettca pronciitiatione promilutur : Vobis, in

feci tmis Uoau. \v, 13). sscuiuni ncquam, quit, qui tiinette Drum, onetur Sel justiiue (Mnlack.

quod solos tuos sic noles beare amlcos, ui Dei facias !\,2'. fiTancnlibus igilur in teiii?hfi-> tiii:s diffuler,-

iniroicos, consequcnler et indiguos consilio beato- tise, evaiit in novam hanc lur*tii iueis ftlius de po-

(304) ita scriptis omnes, nisi quad in nonnuiiis uoncn c! matej, scd qu> time»tHtoi &cvm prophe*
iegitur. Siquidem is Sol ad vonsilium veeatit, etc. tiea pronunlttiliojte pnmiltiliir sotisad eonstiiuin
(n iiiimis editis et poster-ioribuj phsrisque, Orilur vch tte ; i'^/ inquit, qui fwteks Doviinw*,#rie-
,; '",

: Sol,nonis qui qtiotidie oriri cernitur iupei tur Sol jittlint?.

 ;

i*5 ihseul£. m
issiet« ienebrarum» si tamen jam fideflter Deo di- fl ut non .solum nescirct uirumaam dignus foreianwre
eere potcst : Particsps egosum etnnium timcntium an odio, varuin etiara odium magis, et ma am»-
te (Psal. cxvin, 63). Yides quia praecedit timor, ut rem propria. eoriversalio testaretur : erant enim le-»

sequstur juslificatio? Forsitan ergo timore voca- ncbrae adbuc super faciem abys3i ; nonue is libi

rttur, araore justificamur. Denique jusius ex ficie vsdetur quasi de abysso profundissima et lenebro-
vivit (Rom. i, 17), ilk piacul dubio qu*e operaiur sissiraa horreudse k>norantia>, in aiiam quamdain
tx ui'ectioae. queque trahi abyssum e regione amoaaam ci luci-
S. Audiat iiaque in stii vocatioue peccator qued dam claritatis seternfe ?

timeat : et ssc accede ,••. ad Soiem jasiitise, videat 7. Et tunc demum quasi dividit Dous lucem a
illuminatus quod diligat. Quidnarn estillud? Miseri^ tenebris, cum peccator, sole illucescente justiiise,
cordia Domini ab mterno, et usque in eelemum, su~ abjeciis ©peribns tenebrarum, indnilur arma lucis

l>n timentes eum (PsaL cis, 17). Ab mterno propter quem prior viia ac propria conscientia, lan-
et is

prajdestinationem, in ceiernum prepfcer bealiftea- quam revera iiliuir. gcbennfe, deputaverat ardoribus
lionem. Aitera carens priucipio, aitera nesciens sempiternis ; ad tantam visitaniis se Orientis ex
fnem. Siquidera qnos ab sejcrwi pr»destiaat, in «Ito digiiaiioncm rcspirans, yloriari etiara iacipit
aHemufu beatificat, uitereedente sane media veca- g arseier spera in spe glorhe Siiorura Dei, qaara jam3
tione una eun» justificatioiie, duataxai in acralus. nimimm e viciii© revclata facie exsultaas, uovo in
Ste ad ©rtum SoJis juslitia- sacratn»atiufi abscoiwa'- lutnkie sjsecalatur, et dtcit: Sigaatvm est supernos
tum a ssectiKs de preedestinatis et twati&eandis, tumeu vultus tui. Doraim ; dedisti ixticiam in corde
emergere quodammodoittcipit exabysso BSSsetar- nuo (Psai- tv, 7). Domine, quid est bomo, quia
nitatis, dum quisque voeatus per timoFem, justiii- itii)9iuisti ei ? aut Siius hoimnis, quia reputas cum ?

eaius per amorem, j»wesuiait se queque esse de (Psai. GXLiti, 3.) Jam se, o bone Pater, veraiis vi-
numero beatorum, seiens nimiram quia q&os justi- iissimus et diguissimus sempiierno, tamen
odio
fieatfit, iilos st magnificavit (Rom. vjii, JS, &o). eonfidit amari, quoniam se seatit. amare imo quia :

Quhl eniia » audii s« vocari^ cam tiaicre concutitur; se amari prasseutit, nou redamare confundiiur. Jam
«sntit et justificari, oum amore ^erfmtditur : et de apparet in luniine tuo, o inaccessibilis Lux, quid
magaifisalione di'"fidet! Initiatur, provehitnr : et de iioui penes te, miserum
etiam cum maius esset,
sola consummalione desperabit ! Nempe si iiiitium maneret homoiioulum. Am^t proindje uon immento,
sayientis timor Domiai, iu quo dicta est csse no~ quia amatus est sine merito : araai sine fiue, quia
slra vocatio; quid nisi pioveelus in sapienua e&. amor si;ie prineipw se sogusseil amalum. Prodit in iueem
Dei, i« «hnUaxat qni inJerim nx. fide est, sx qua aj | ! ad mise?i esnaolatienem magnum eonsilium, qaod
uoatra fii jisstificatio » Qukl item nisi consunmsalio ab tetoma iaitiierat in aiau teternitatis i quod noiit
in sapientia est ipsa, quam hi tkve- spei^amiis, de di- videlicet Dsus moriera peccatoris, sed uiagis ut con-
vina iila et deitica vtntone giorificstio ? Sic ab.yssus vertaiur at «vat. Habes, homo, hujits arcani indicem
abyssurn invocat in voo» calaractarum suarum, eam ispiritim justificanteui, e&qw ipso testificautpm
in terror* judicioriun suftrum iiianiaisa
i!Ja £gi«oi- spirktii tuo.. quod iilius Dei et, ipsc sis. Agnosce
«teraa itDmensiias, oujns saipientiis noh eat
las, «t consiliutn Dei in justilicatioae iiti ; contjiprs ei dic,
numerus, cor hominis prannn m. ins&mlttisiie mira £&ttitium meum justifaalioties tu.ec [PsaL cnym,
sua bonitete ei potentia cducit in a4nurai»ie iumen 84). PraBsens namque jusiificatio i.m. et divini est
suurn. eotisHii ra/eiatio, et qaaedam ad futuram £ 84 g^<j-
:

6. Verbi gralia, ponsaaus hominem ia- ss&eulo, rJam prseparatio..Aut certe prsedastiuaUs 'psa pO'
ssscuii adh«c et suag caroiB ai»ore rstentu«i,at, cum tius Braaparaiio est, just.ificatki aniscJ .mjgis j,am
teri-sstris bomimg iaoaginem partet, iocBbajiten! appropinquatk). Denique ait : Agiie pusnihntifw,
terrecis, nii de ccehssiibus cogitameie. Qnis hunc qmi appropinnuavit reg-rmm mlorum (Mnttk.aiJfy,
Ron vidcai tefBeudis eircuffifusHat teaebrsSi hisi _ Aiidi et d(j pdSBdsalmatie^ qwo-d- ipaa sit jjisepaj^a-
qui it etwfem mwtis umbra sedet? qnippe e«i eul- & tio. Peroipite; iiiqsity rtgnum quud uohis pstmtemi
itm sdkue ause sattitis signum eiiaeut ; eu; nessanm eat ss w&Qme. °^?uU pfo&ft. xs-. M).
i!i *!iqu6 iniern* testetur inspicstio, an ftoea iv ss S-.^eao k?.q>Mr se amari, liiffiast; <>uj jaas aaat,
qaidpisM» »tarna teneat prasdsfiUBetjiO, At wtrs si Ltfcenta! i-:i ortes nosJrunii-qiiem ,iH)ae,ve3itf satos«r
superna eum miseraiio
dignsnter qisindoque re- .fusMr^ ^iasE -qisomo^o redanxijre pigeisil, qaos aiuar
spexerii. immiseritt(ue spiritum eerapanetismis, qos- ^tt «s •Be-s-jTr»- .
amanioB ? AmaTit, iaqtKim, amavii;
tenns dogeinisc*! cl resipissat', rruiief
caraem, amet prosimu.®, eiamet ud D«uK.,.pBepo-
viwin, derflat haoes 6teit9 vUJ««tiosta . pignus Spiritnsi, hases M
it»:i«i- ffueltfai .ieaim. ei isuw crucifixum. geu»-
naiqus de caeter» vivsre Beo, non ..sreoeki ; ox.«|ua num, ipsumqne Qrinissinnim Dei erga dos ranoris
deinue superni iuminis graUiila.sHeitaiioaajefe-su- ir^uraenlum (ihristus mi:-ri!ur, et mertstui-
! amari.
bita mutatione dexlerte Exceisi,
agnosca! se rnflrjto SpicHus afficil .
: facil araars llle iaca eur amctur;
quidem ncu |«m ir», sed gratne fihtim quippe qui iMi\ at airintui-. lilc buarr; nriitarn
, diiei^ioiwin in
'"' srga ss diviaae Tibnftatis experitur afle- nomi eoramendat, iste et djii tn iiio >wa',i >,
Cium ;
quod se uiique hac;enus in iantuas iamerat amemus ab itto sumimus unde amsmus Chsritatis
,
 ! :

& »&mmiii A88AT1S CLARvE-VALLiieiSlS

Asu&iis utiARiK.-' d»»™» m
OM^«'~ *f**%££
&. JjfilUUtfiDI

fr* Quauiacoaiu- *HU.

fl
** sauansSB «mmnaituf,
Sou&ma squamas
Squama «onjungituf, no»
et rsort
*•. «puttu-u
est sniraeuuua
>euHs «o™**, marientem
»^.,k» «eroare nvt.rSi.ntPm
• .s- 1
1
irapii, esmmu-
in vobis. Bsbeiis, ir.quam, et voa, ©
quod quidem iacile cbntmgU, sl dssit Spiriius.Nunc
adversus
nieajuin ad imticem coasttHim, sed plane
ariias Dci diffusaest i» esrdihus no~
est nobis Bomi.ium, adversus Christum e|«3. Etetsim si,
et
s?.fisper Sprrituas sancttim, qui datus pre-
6)* »!wal» am&nius, araasttes ampiius me- dicente Scriptura, Pieias est cuilus Dei I30&),
[&f«i. ¥,
fccto quisquis plus amat mundum quam Deum, inn
amari. Si enijrt eum adhue ininiici essemus,
ir
coleas e-. ser-
Filii ejus, raulto pius atque kiololatra esse eonvincilur,
reeoneUiati sumns Deo per mortem Kabenlibus
Quid viens creaturse potius quam Crealori.
j reconcilisii salvi eriraus in vita ipsius.
suura ad
sed pro auiem, ut dietum est, sanelis atque impiis
qui proprio Filio sao nen pepercit,
'

raagaura proeul dubioinier

omcia cum se quibusqoe eonaiiium,
b oranibus tradidit iiiu.ii, aon etiam
utrosque cbaos firmatura esu Nara quomodo
jtistus
ipsu daturus est jiobis (Rom. vm, 32). roslignaritiuuj,
nostrae saiutis lon$* se facit a ccnsiiio et coocilio
g. Com ef&o gemioum ienearaus aeque
impii in iudicio,
sanguinisei Spiriius effusionem, isanee resurgunt oaanino
jadieiun», gemmam justorunu E*t quipp*
peccatores in consilio (506)
neair» sine altera prodesL Nam nec Spiritus daiur
SSZTi;» SS um Z nuous
donum
»
fides valet, si
o
fi
jusiorum consilium, pluvia v*unUri», quam
gavit Deus haereditaii
haereditali
segre

sase
suaj :
: esl eoasiluun
consilium vere
ver
j»n or«ratur ex dilecticne, Diiectic antem
bomo (Christurc lo- secretum,de6cer.dens nimirum sicut pluvia in veilus
gpiritus esu Quod si secundus
esi fons signatus, cui alienus non
commur.ica; :

fsstus eat non solum in animam vivenlem, scd

fiuuar)
est soi justitiffi, qui lirasuubus Deum tantum otiiur.
ifi Bpiritran
:
vivificaotem, ex uno videlieei
:

advertens prophota ;n sai

quiu mih! - 13. Porro ca-:teros
mcriens, z%. aitero mortuos suscitaris ,
siccitate el cseciiate reraaneutes, jusiorum aiquidem
eo
prsdssse potest quod in ipso moritur, absque
imbris et luois experies iuiecundos ac tertebroso»,
iimi vivifieat? Denique ipse ait : Caro non
ptodest
cotilusos et aversos, suhaanuat ei nolai : ikec
«i, in-
vi, 64).
qtiidqitfm, Spiriius esL qui vipijiCAl {Joan.
quiens, gens qum non audivit vocem l>ei sui(Jcrftn.
Quid gst autem, vivificat, uist,justilicat? Cum enim
vii, 28). Ncn o miseri, dicere edta David,
vultis,
mers anim« peccatnm sit, (anima quippe quas pec-
Audiam quid loquatvr in me Dominus Deus (1
ea^, seft.xvw,4)$vst&ejussine
luuv, 9) utique foris fusi in venitates ei iesa
quoaiam justus ex fide vivit, Justus
:
dubio justi!ia est,
falsas, inumum Oiiliinutnque noa requiritis veritaMs
smquis esl, nisi qui amanli se Deo vieern rc-
Spiritn
i=rc.a«.c ^,,......
uisn reveianie auditum. Filii hcmittum, usquequo -gnuti corde?
pendil amoris
amorts quod nou
quou non tii nisi

^TT'^^^^
Benuil 7 fit

per Membomiai teternum Dei propositum

... ...
supert«^*%f
-i:...i»w 5 s.ivH ,0..,/ rv, 3.) Surdi ad vf.«>m vcr.tatis.
srf vocem tHiora.H«s
vcritatis, igner&;ites
sane reveiatio noa esl aliud [Psal.
€84 saiuie futurtt. Qm& pacis, sed ei lo-
cogitantis cogitationes
quam infusio gratia! spirilualis, per quatn, dum facU consilittra

qucntis pacsni in plebera suam, et super satictos

-
wsriificantur, horoo ad regr.um praeparatur,
accipiens suos, etin etis qui convertunlur ad cor. Jam vos ,

Caro et sanguisnon possident; simul

iaqaii,mund.iestis,pr^pi£i- sermenetn qusmlocuius
amatuni, et
in uno SpiriiU, el unde sa prsesamat
sum Vvbii (Joun. xv, 3). Ergo qui htwc serutfmem
unde redamet, ne gratis amatus sit.

10. Hoc itaque est iliud sacrum secretumque aoa audiant, immundi sunt.
13. Caete; um tu, eharissime, ouic voei Dei tui,
consiliuro, quod a Patre Filius in Spirilu saucto
dulciori super roei et favum, si prasparas aurem
aacipiens, sats, quos novit, per eumdem Spirituai,
curam eyeriorem, at expeuiio et
eos, ccmmunicat, «t communicando iateriorem, fuge
jufiificanriQ
vacaute interno sensu, dicas ei tu cum Semoele :

iftcrt : quando id quisque accipit in sui juslili-

n-us tuus (i Reg. m,
«Uionc, ul iacipiat et ipse cognoscere, sicut cc- Loquc-e, Bomine, qu «
sed nec auditur ia
cutn videlicst datur et ipsi praiseotire iO). Yox b»c nou souat in [oro,
gnitus est ;
secreium qu»rit et
queiuadrao publico. Secretura consilium,
aliqUid de sua ipstus futura beaiitudine,
plenias ap- flauditutn. Auditui tuo gaudium pro certo dab.i U
dum ab seterno latuit iu prsedestiuante,
— ....:»: -: ^«k»;^ ,xrn pcrcepens.
. Abranae prteci-
tv.vpi.pri»;. Abrabae nr»»3C4-
auro
pariiurum in beatineante. De qua Umen jam perce ltftitism, si sebria

quidem glorie- pitur exire de terra ei de cognatioae sua, ut videM

pta suimet e« parle notitia, interim
riventium {Gcn. xn,
spe, nondum iameu in se*uritate. Qu&m mi- el possidere mereretur lerram
lur in
Jacob reliato fratre ei patria Jordanem
transiJ
aerasdi, qui ad tam jucandum jastornm eonsilium, li.
Rachelis ara^
vc^ationis testiraouiunt in baculo (Gen. xxxa, 10), et excipUar
uulium adiiuc tenen. suffi

:didii auditui nostro? utiaam piexibus (Gen. xxix, 14). Jose[>b

daminatur h £
patne.
iuteiiigerent Verum msi credideviut, (Gm.su), mercattotie ftirtiva oatri sttbtatus et
tmt et I

(Gen. xxx sia jubetnr, ul csucupiscat ttex

inlelligem.
1 S5 decorem oiusi oUivisci pcptslum suum, el domuci
tc. Sed habetis ot vos.o infelices sseeuli tnale

noa coneilio, ut in Ps«iiuo

Seputagwla in- i306) lt^ scribendum ;
(Z&6) Lociw. esi Job, xxvm, 28. «c habeut ms-
Dei Seusus etur.i exigit, CQttsiK» et
'ISoii Hc<>«6£ta i«i ee?i«, Ecce cultus
11.
torprelea :

auscripti
4< sepieHtia. VuigaU, Ecce timsr Domini ipsa est
fStpimiia.
 m shrgus. 250
uairis sui (Psai. xwv, M, J2). Ptiw Jesus inl«p co- a Jmts disripiin*, quis soientt® profeeSus, vel artis
gnaios et aotos a parenitbus qiiaeritur, nec uracn fru«ua, Irapidarelimoreubi aan esi tfmor, cttimo-
iiivenitur \Lac. ii, 44, 43). Fuge fratres tuos et tu, rcm Demini rsiioquer»? Quam sahibrkis diseeres .

uans vis isvcnire «aiutein. Fuge, inquam, de huue craeifiiuijs i quam ulicjue scientiam
Jesuin, ct
re*eio Babylsnis. fuge a fasie giadii iqniloni3. Pa-' liaud facilej sisi qui isiando erucifixus est, appre-
/ati susnus cuir. pairibus ^eeurrere fugienli. Abbatem aendit. Faileris, Cii, Saileris, »i te putas inverare
ani ms ncrainas-, non rsauo interim propter apud rauiit piam soii Ctristt daeipuli,
«bjes^ia;». Dbseqaiiim dieo, ncn quod exigtins, sed id est munrfi contemptores, tiei munare assequuatur-,
quod eidubesin: sic-ut Filitis itomiftitmn venii mi- Neeenim hanc leetio asicet, sed uaetio; non iittera,
imtmri, sed siumHfart, & w&im&rn &uam dare in scd spiritus; non erudiiio, setl exereiiatlo in mas*
rgdemptiouem 'prs mnitis, Ve*i«stamaft si digoum <tetis Dcmiat. Semiaate, inauit, vobisjmtitwn, mvs
Judicii, aet^o &Ohdis<sipulam, qissm tnogistmm tiie spem vikv, itlimi$taic vobk luvten scienttot
eligij. Unus sis aiiibobu3 ra^ister Ciirisius : *t (&see, s, 52). Yiees quia aoa ?eese protiiiur ad liuaeii
jpse sii epktolie Sinis, qui Snis est ad justitiam scienlhe, r.is: jttsiitue gemim preeedal [al. prsecedatj
«snm credeml (Rw>i. x, 4). ad animaro, ex qus foiwietaf gfanam vitte, st sen
EPI8T0LA CVIiL g palea gioriie. <iuTd ergoi ftondum tifei ni jsstitiaro
seminasii, nondum spei Rtaaipuiss roessuistii et
AD T«OMAM PE gASCTO'ACB«MAao {361) 4 ?0SX TBASSi-
cBEgsioNes: faojaisstOKis &u& vzmmsi a» com- veram i* pKesui»iiS sectftri «sieoaaeni nisi foris pw>
VBW0K8M. vera supponitur iiis quss iaftai. Et stiiUius errss
Siixc reUstii studiis rrtigionera mgredi hertatur, appeuderts argentutn tmim oon in paaibus. ei laboitjs
propotUa Th&reise de Beveria esittt infeliei. iuos noa in satnritaie. Obsecro, redi ad cojf, et a4«
Charissimo fiiio ?uo Tbosis, frater Sjskhabsxjs vene htmi annum \edii. annuumj, terminura quera
Ciaraj-Yalik jiocaius asbas, in sp ;.ritc timoris am- iu tibi induioisti ia inprism 3>ei, non esee aoaunt
buiare. placabilem Domino, sed dsseordiaj seminariiiin, iree
i. Bene iacis «gnoscejis debiJum tase promissio- fomiHro, nutrimenium aposlasisp, qui Spiriium
rSs, et diiaiie reatuifisoluiMsnis non diffiiens sea : exstiisguat, graiism mterclwiai, teporem afferai
voio IfiS
no3 saiufu quid, sed et cui premiseris,
te ilhim qui Deo soiei vonvitum provoeare.
eogitare : aam cgo mihi siihi! usEr,oo*x eo ifuoti nir- 3. Heui hsui vlderis mihi uno spiriUi ambuiare,
roratn, et uou niibi proBiissujn ipse niecum reeoiis. sieut et ma censeri homihe, curo aUero iiio Tboms,
frustra proiiidfe times esprobratum iifoi iri a me oiim seiScet prseposito <ie Beveria, tjui cum so
suger frus»ra«>ria dilatione, qui icslis accitus suhi,
g similUer nosiro Ordiui et aostrse doniui toto deside»
et son donsiau» voti (1BS). ¥idi es gavisas sum; et rio dev«vfaget, ecepii imiueiari, ei iia pauialini r&»
hce oro, ui gaudiuii! «neuin piettum sit : quod non frigeseefe, donec subita ei bofreo^ia inorto prffi*
erit, nisi sura fuerit iiapieia pfonjissio. Terminum reptiis faciua de medio est secuiaris e; pnevaricatar,
posaisci, qucisi vxm opcrtuit trsrsgredi. Ti-ansgres- et dupio tiiiiis gei:enns' (quod ab ec, 5: Seri pcteetj
s«8 es, qdd a4 mer tuo do!i:iiiQ sisJ, aut cadis. Mini avertat misericors et miseraior Doiriiaus!}. Enstst
sane deeretum esi pro iminiiieati pericuio nsn prc»- epistola, quara ad eum frustra scripsiiSpisi. praeeed.):
bris, noa minis sgere teeuni, sed monitis; idque nisi ipiod meara ipslus asfvnam riheravi, denup.tlaiJS,
qostenufiyquoadraiseiisfioinio, Sime audieris,bc-ne; qnod m me foii, qti» oponnii fi,;n cfse. Bealus !

si iioa, ego n«s judieo quenjquam est qui quaerai ei ; m ine audissei. Dissimulavii : «lundus ego suiu 3
judicet; qui csitri j»4icat nos, Dominus est (/ Cnr. sanguiae ejas. Verum id non sufiiett raiiii . eula
jv, 4). £t hinc Siiii pius timeitdum arbitrar ac do- eisi sina in faclo isto securu:; ds me, ilia iamen, qu?e
iemiarti, quia n«a homini, ssed Oeo mentituses. Eisi lion quaail quj» sua sunt, euarilas urget me iugere
eg« ttisB, ci vis, vereeuiidise pareo corara homiiwba», ilium qui seeurus ncn exiit, cuoniam «mle securus
niirnilla, quse eorstn Deo est, iinpuiientia imponita yixit. judiciorum Dei aijyssus mulia! terri-
reiinquitur? Qu;d qtueso, ratiwtis habet verecundan H bjjii SSf iu e«««iiiis Deus super iiiios h*smi-
ad tiieK boisiinis, ei yuliJHt! He'% non vereri? Nboi um:
nua Spiriiuui donavii, quem erat deiiuo anlav
vttiSys Domirii saper fscicntes insla {Pml, xxxm, iH), (urus, nl esiet supra mudtnn peecaris peccatura?
"T'; ergo piui> lioies &;«prcbri& q«an; '.«rir-eala; et etgrirtta submtravii ui abundaiet fieSietuui •
qnod
qui i' litigUEni cantis, contemnis gladium tamen uon fuit eulpa d^i.us, sed ladiiii!.);: prsevarics-
qui devorat tarnes? Hieceine esl illa rnorum pui- tiotiem Su; iiiinir-;;-.; .uwtrii srei. qucd n.alc .

ebeirima rojoposiito, qaa informari te seribis scien- liberum habiril ;onsiris;a?e $pi--.iu.T! cotitemi:ere
Sis? hsjns appreiiensione, cujusMudio et amore sie graliftm, nec ms ; suggesnim Dc
lerves, ut noaverearis sanes^ proposito prsejudieiutn
fceereT
possei tlicere : Gratic Qe* tn w vacita »x>^ fuit
(I Cor.xv. 1«)
S Syd qti&sc; tc, qood memoriaie rirtuifs, quse 4-. Tu si »ap!H, i!ii;.s insipientia procerr, t*fc : , es

Vide epistolam 382. eb slitiierat Cor.fer ep stolara S05, ei send"inem

(305)\ iiat Beruardiis ejustncdi pro- rfi-i in Canttca, u 5,nbi Novftiortra iaj^um e: casatn
missun-i, quo qtus se in reiigiooem 'Dgredi coram iuget
 S. BERKAROI ASBATI8 eUARiE-VALLgSSlS
iavabis marws iijas in sanguiue gtyseaXoris; et eur&bis a tanquam dignissUnani reeompensaiioneia effusi san-

cito absolvere te aqueo

a laqu perditianis, me a timore guinis sui. Si ergo gaudeni angeli super ano pecca-

borribili. Ego enim £aud secus fero, fateor, aver- tore peeflitentiam agente {Luc. xv, 10), quid kt tata

sionem tuam, qusia esisceraliaitem tasani : quoniant multis, et illis peceatoribus, qui quanto iiiustrteres
cbaitissiaius faetus es utthi, et paierno te ainplector videbarjtur in ssecuio, scieetia, gsnere, juventutc,

Ea prepter ad- omnem recordaiKKiera tai,

slietilu. tanto ptaribits erant perditiooise>.empi«m?Leg8ramj

snimam meam iraniveEbarat gladius iste timsris, Men mniies mobiles, nen ihmUo;. ai,piejUes r tion mal-
taate aesrbius t quanlo temimis timer.tem considere. tes fotentes ele§it Deits (f £on i, 2S, 27); at uaae
Ssio ueutpe, ubi de talibus legerira : Qum dimerint, prseser regulam jniral>ei potentia ialuisn oaavertiiur
paxtit wunias, tunc subiteumiz tis tuperveniei multitud». Viiescit gloria praesens, jiiventulis flos

interitm- tanqiie.m in ulero Jwb&iii, ei ttm effki- eunonkatur, noa feputauir genero=itas; f&pientia
jjieiU (I Thess. v, £>. Multaaotem prasentio irniri- rnundi stuhitia ^jdicatur ; nou aequiestitur esna ei

uere libi pavenda tardanii resipiscare, tanquam muita satigisiai; parentum £tcbaroramfe)>untiauir affctii-
e^pertus, quse o si cognovisses et tu ! Grerie ergo bus,- favores, et Uanores, et digniuies Mputaatur ut

experto, erede amauti, ; eul es altero imm. falli, stercora, utChristus iuerifiat. Laudavem v*s t si vobis
cseterujn digitus
ex aitero noo fallere ioesse cogooscis. g h*c accidisse ex vobis oognoscerem ;

Dei e3t isu., ntutaiio plane dciteras Excelsi. Datam

BPISTGLA CIX.
optimum esi, et «loiinjn periectum IS® nea ;Ju-
A0 tLUjSTBEM JUVBNJSM eAliPRlOWil DF. PSftfiONA (306),
Ef SUCIOS KJUS. btum quin descendeBs a Patre luminum, idcireo in
Mabilet juveues ob religiosas vitiz pivjH>$iiti>in p«e~ ipsum otmie f.rs&i;oiii!ini jare referimus, qui i-xn
dieat et ad^perieverautiam hor.tatur. mjjabiiia soius, qui iecit ne hi vobi* oiiosa jam essel

DUeclis tiiiis GaiiFbi ik> el soeiis ejus, fisnKASi»is ca, qu» epud se est r copiosa redamptio.

abhas diclus Ctarae-Vallis, spiritum consilii ei lorii- •2. Qsid igitur opus esi facto, dileetissiinij nisi ut

tjsuiinis. satagatur quomodo laudabile propositum digcum

1. S«rmo qui inaonuit, sedifieat mullos. ima uni- consequatur effeetam? Studete pioiade perseveran-
versam iajtifiBat civiiaieift Dci, ita ut Itetentur coeii, liu?, qna? scie. viftuium coronatnr. Non inveniatur

omnia lingua giorificet Deum de v*a, Esi ei Non, ut sitis tliii Pattis vestri qui
et essultet terra, e! . ;

vestra oonversione. Terra mota est, quia eyeli dislil- est iu cc.:!iti, a/;u:i cui m nimiiuui non est tiaoamu-

Werunt afacie Dei Siuni, piwntes istis diebus soSito utt<). ue* fiojssitn^ioia obtuiibrstio. Yes quoque,
abundantius pluviam vouintsriam, qBain Sftgiegsvrt fratres, iu «aaiaem unagiqem iiausfonnamini a cia-
Deus iias-edltati suse. Kon, a).parebit uiir» vafriti m rkaie in elarifeatWD, tanquam a Oomini Spifttu, oh-

vobis enu' CUvisti, tjyerri&dmo«i«jn :': tuUitis fiiiH ranles oinni vi^iiantia et ipai neu tnveuin ievea,

dif|idemiae, qui tardantes «onverti ad BoiMBiua de iustabiles, flaietuaotee. Scripium oe: enjm : Vvr dupux
die i.n diem, impicvisa morte subtructi. in ptrsei^ amrno, incor.otiitif a*l i« mnibus vtts suis (Jaeakt s,

d.ascendunl ad infcros. Onwino retloruit e>. «nuo S), . iHrsouri •

Vdfingwdiendi tetrom duabui viitj
quasi de ttevo lignuni in quo peperudit Doaiiuus (Ecsii. u, i4.) E< egOj eiiarissimi, qjiantum cougra-

qui mortuus est, non taulum pro fente, sed Uilor vobis, iaulum graUilor el niihi. qui ui acioiri,
gloriffi,
uieiius habitus sum mittisfier elifti «msiiii b-njtu. Fi
ut Slios Dei, qui erant diapersi, cougregarel in uuura.
Ipse^ipsfi coiligi' vos, qui diligft vos tanquam viscera consilium do, et auxibum spoutleo. St vtasor neces-

safius aui cerie a ci^nus judiew. jigji feeuso laba-

sii!|
ft
,ia!)quam fructum preiiOBissiinum exucis 3J3?,

(
'309) In vetustion ediiione, de Parrtna, qci* urbs ad reiigionem conyerttt \ nulaatem vero atit pro-
eSt Diunhissima ad Somcuam. Inde eVjio noinen tia- crastiiiamem biSce iitteris excitarvil Is postca favins
piier .ii Ctara-Yalie, HUtntas i:i ordine demuin
xit tjaufridus et origicem. Ex iis erat, quos S. Bor- ,
'

;,ar'lua in Belgio ati religionem eonveftiase memo- electus in episeopuan Toroaeeneeni (tfii legtiBt
r.aur in libro"quarto d:; ipsjus VI: . eaj>. 3. Soeins neiensem), couseatire noluit. Qa«4 ita P*trus
conveisiouis fuit Gaufridns alterj postea Piiot scnsis aarrat : « Legiwus, quod Gauf'iJiis !'
I
j
Clara'-Y£riis Prlor, eleetus in episcoj
Ctam»Yai!ensis De hris imeliigei :erniau7ms sis.
Tarnaeensern, etectfoni nullati nus aeosieyii Qui
monaciius Tornscensis, in Spicilegii tomo -12, pag.
479, ubi de S. Bernsrdo, ci;em <. tnm ex ecciesia pnHeo defuucius et appanms caidara !'raa« inq i-
renti quahtor ci esset, reapondit ftevolavil :c<i>
Sanctfe-Mari*? TorBocensis, .;uam ex ipsa diweesi, :

eierici famosi dosnnum Bcrnardum

videiice'. miilti Trioitas sancta, qnod si suscepissom episcopa
abbatem Clarse-YaUensem eonversiouis gratiti se- fuissem de nuhiero reproborum. Ubi ei ejus exeniBlp
cuti sunt. » Hoe faetum refert Hermsnm» psg. 478, perco.ilit anirn&s aiicrum qnorumdam prteijniuti

Quid er?o faeient infeliees ium

post annum vigesinium quartutti pontificaiiis Simo-
:

dieens :
•

nis Ndviotuensis, q"i setiere itepit auno M22. Ncn soll.citudinvwn fiuetifius se suoiUe ft graUoter ;-

ergo hsee epistoia, ui Mauriquei censct, sd annum ine.rgi.int qui spiendide epuiando, dormiendo, bi-
'.'

113? refcrri poteit. Gaufridutft PerroiienseiTi lactiat fienao, sedendo ad telooium, fisealem eaJculum di-
Petrus de Hoya Novttius Clarse-VaUensis stipra, m spensando, quaerendo quae sua suut, aut poims quse
epistola tW, b. 9. —
.Hac, uique Mabilioniui, Cui in sunt Caesaris, ei non Dei, viian; suaiu vanibittbus m
eo non consentit Horstius, uuod bunc etimdem <>au- transisunt* » Ita Petrus Blesensis, ^pist. 19?..
refert Caesarius, lib. 2, cej». 2i Vide de eo Heuri- J
friduiM velit fuifse Priorem GSars-Vallis, d^ q»e S.t
-

hxiiet Huiis sanctiis Bernsrdus cuai aiii* siginlB ques iv Menoloi. ad «feean Jo SBbraarii
novem novilibus ac JUteratis juvenibus in FlatwrJa
 253 EPISTOL*. 254
rem.nond^.provkibus.OcvDlusmippftMhume-^Lusmonaehus, sed peceator, quoiyiahas oraiio
ros, etsi jam £essos (34«;, sarciaae huic, li milii
H nes (3H;.
caelitus iraponstur. Lanus et otviis, ui dieimr, ma 1. So!a eausa, qua non liceat obedire parentibus,
sifeus excipio cives sauctorum, et domeslieos Dei. De.is est. Ipse enim dicit : Qui amatpatrem aut mor
Quam Jibcns, iuxta mandatum propheticum,
occurro trem pius quam me, non cH me dignus. Si me v^re
cuni psmbus fugientiiws a facie gladii, aquam fero ulfeoni, m pii parentes diiigitie; si veram, si tide-
sUieniiiwsi (/#i. xxj, 14.) Reiiqua posui iaore uostri,
lem erga filium pietatem habetis
ima
: quid me Patri
et ye«ri_Gauf£idL Quidquid vobis vice nostra omnium Deo placere satagentern inquietatis, et ab
dixerit nostrum nen dubiteiis esse eonsilium.
illt»,
ejus servitio, eui servire regnare
est, rctrahere at-
EMSTOLA CX. tentatis? Vere nunc ecgnosco qaia
inimici hominis,
AO ^ASESTKS EJUSDEB €AUFSJDI C0.NSOLATOIU&. domestiei ejug (Michtew vn, 6Ur>. lioc vobis
obedire
JVW esse mr fiUum ndigwsnm ianquam perdiPum non debea, m lioc vos non agnosco parenies, sed
ittgeant, yei.eftftm cur deiieaiuh met*tant. hostes. Si difigerelis rae, gaudereiis
utiquequis vado
i. Si fiiiiHT. vesirum Betig facitet gunai, qoid vos ad meum atque veslrum, imo utuverxoram Patreni.
pereiiii, aut ipse qaid pesdifc? Fk de drvite 4iiiet, Alioquin quid mibi et vobis? qoid a vobls habeo, nisi
de foeiti generosior, danor de dlustri ei,
; quod bis g peoeaium et misemin ? Koc solum, quodgesto eor
omeU,us
omcil/us majus est, ssnctus
ssnctws de peecatwe.
peecatore. Gportet
Ooortet runribils eitrm.s
rupribile ^v.rtrv,
eorpus de k,k.^ fiteor*.
* habere
vestro rne
'
..
ei agnos-
m L-
autem eum prsaparari regtie qaod sibi psraturo
est ee. Non safficit vohis quod mo in hanc
saicuti mise-
ai- crigme niunds, atque hajus
rei gratia modicum riam irtiseri missrum induxistis;
qnod in peccato
tempus, quod vivere habet, taanene
nobjseurej do- vestro peeeatorts peccaiorem genoistis
nec abrasa spurcitia uis sjecnlaris, ;
quod ei m
ac terreno peccato natum, de peceste nutristis nisi etiam in- :

deterso pulvere, ccelesti mansi.>ni

fiat idoneus. Si videndo mihi misericordiam quam conseeuius
diiigitis eu-ii,
sum
gaudebitis utiqne qnfs vudit ad Pa- ab ee qui nen vult raoriam peccatoiis, fi!ium
ircm, ei talau Patrem. Inse insu-
quidenivadh ael Dsuhij per gebemie faciatis ?
eed Ves non pf-r.Jitis eura,- quin potius muitos per
2. •durum pairetn ! o sevBinmalrem-l o parentes
eum acqulritis vobis 5!ios. Quotquotsumusin Ci«.ra- crudeies ct iir.pios , imo non parentes, sed perempto-
Valie vel de C!ara-Yal!s Jj?sum in
fretrem. vos in res quornm doior, saias pijfnoris; quorura eonso-
:
pareutes suscipimus.
latte, mors Siji est qui me maiuat perire ctsm eis,
!

2. At iortassis metuilis corpori ejss vitse asperi- quam regrar^siee eis qai me rursusad nau-rrtgium,
!
tatera,quod nimirnm tenerum p.ostis esse ac deli- unde natidem nudus eVasi rursus ad -igngm, uude ;
catum. Csterum de hujnsmodi
timere dicitu>- : Ibi gvix Bemiessas erivi; rursus
ad tatrones. a quibus
trepidavermi linwre, %bi mn fuit timor {p*al.
x.iu, semivivws reliocus simi, sed miserante Sahiaritano
5). Confidite, censctamini ego ero illi io yalrem,
:
aiiquamuinm convalai, revocare couantnr
jaffl
8t :
(A ipse eril mihi in 6lium, qnousque de meis manibus miliim Christi prepe j*m rapto cceio trmmphantem
exeipiat euoi Pater misericardwrius)
et Deus totius (quod neii in mc gloriw, sed in eo qut vicit man-
eonsolationis, Nolite erge !u s ere, et aelite fiere; dattr; nh ipse jam kitroitu ^loriae, tah.mam csnetn
qy^a^Ga^idusvesterfesfiaat ad g:iidium, noc ad ad vomitom, taaqaam siiemaa lutam, ad saieuJam
lnciunC^|r«o ilii pater, efO ®»ier, ^go frater
# redoeere molianturf Mira abusio ! domus ardet,
sor&r, Ego faciam ei prava jn direeta, et aspera
oi ignis instat a tergo. et fogiisiuti prohibetur egredi,
vtas plaaas

aispensabo,
:

ut
ego ei omma
temperabo „ stc
-t— »«w et s-ie — evadenti swtAatar f^grpdi et hoc ab his qui in
in- !

et spiritus profiaai, et
corpas nss cendio ppsiti suut, et obstjnaussmia dementia
deficiat. Denique serviet Damino in tmHin et exini- ae
dementisssma obsLijiaii&^e fugeje perk^k.m sduiU.
tetione, et cantatoii in yiis Doraisi, qseniso!
msg?a Proh furerj si vos cont-muitjs mortem vestauii,
uur
est gloria Domini.
etiam 8j>pet tis mfatn ? Si, iuquaru, negJigui»
;

ss!u-
II9EPISICkU CXL tem vesiraro, quid juvat eusj» persequ»
ss p«iso«* £ls«
foriatur «)s n(S sc
Kflaiicjn bd fi.tsi>>im gisos.
fc 4ere ,j w
^mei^iir irap^-itng
« ^
m(>
te vps Ii$>D
Kr ' ; ° aiis f
f&M
Aa boc
meain?
a^ui»dni me fegiiaatem,
&*>, vesjtn wuciams
«t.

levamest,

fiZsk^-
'
conentur ~ '**«'»«» fer4 ei-, ' ^ si IJie e^m perimatin; et hoc solum timais, ae

Chansparem^ssms, I»»,^.» «Iv^ 8e- >l» «MttA? qme, mquam, eoLlaS ZstSS,
t3I0) Hinc patet Ber«irJ.mi iafiv se^ecije pEexi- m^tui l.««-:s-iu.s, s ista vidjsn p.35srat
:r! :
:m tune fmsse. * n«i aiama,
sapiSal.a et sanciitate s ssem profecta. Qais enim
(aii) 8xc ,ti5cripiio' itafe prrn^ 1
restitnta tst elMiAute i!iad «pirilus eaqcii org&ufts
« eo-diee {.orseicnsi aispa !a«u«e.
.4j»e P j«o!a rsoe pKhtitdere? m&m
iB d quanti Iisstf rt« sit mo-
aukeat t%s
una est en (Uis quas scri^tarifeus
componandas meiitiv N*qt*e -iamen .-nea* psius esi nt-passim
pr,-c.me fJ at aliquando Vii- tarn :

a8!»? Cietorum de his

*&$#&,& ^„., i£,Ia r,«ac ucncei iiks scrilj.iinr, .^-l jyijs vtdeai s«
ii» gravia
Rlteris ita flor^ins Oanc : satiMts perienla ijlorara tmp.3rtumtftte
ejttstolam Sernardns nomin^ i^g, conjiciendan?
iiowtii eui ad ^yt W. aaesi solliaii^isy uon raeHst. »
parentes e)us senpsii, ut eos lmum. lii »Jii Ua-
c% nro&OBtto ce~ riai« aikssimo de- Ststu vU<>j «'?.
:gr.ies, onii» i
!

voeare conantes reprimeret.

Acriora quidem, . .
%. Z&nat aoi«s ad ep y,:.,.;.m, ic,j.
 : ;

BERKAROl ABBATlS CLA_L£-YAL_J__!SIS 26S

255 S.

socios habera suffi daranatioass ? quodve remedium s» mottuos sascui; : *_ jam parum esl nt desesri-as in

Non mihi
W ventrem inferi jara te deglutire feslinat, ae rugien-
roorientibus, alios \idere morientes? iioc ;

persusdet riives ille qui, i« toraientis despc-ralns de tibus praparatis ad escaro tradere devoraadum.
sui liberatione, rogabs. nuatiari frairibus suis ne 2. Re*er!ere, q-a.:o, revertere, priusquara te ab-
eumdem tormentomm (JLuc. sorbeat profundum, ct urgeat super ie puieus os
et ipsi veaireut in locum
xvi, 28), tiniens procul dubio ex suorurf» orueia.a suum; priusquam demergaris, unde ulterius non
augeri suam. emergas priusquam ligatis manibus et pedibus pro-
;

3.Quid ergo ? ibo et consoisbor kigentem raatrem jiciaris i.i lenebras extericres, ubi est ilelui et stri-

mcara mei ad tempus visilaliene, ut in asteraum la- dordentium; prinsquan. delrudaris io iocum tene-
geam et me et ipsam sine cooselatione . iS>e, ia- brosum, et opertum mortis caiigine. Ercbescis farte
quam, et satisfaciam patri meo irasceati pro roei ad redire. quia ad horsm cessisli, Erubesce fugam, el

tempus abseutia, eonsolandus et ipse ab teinpns de non posi. fugam reveiti ia prseiitsm, et rurs.m pu-
guare. Nocduro finis pugme, necdmn ab invicetn di-
ejus prsesentia, ut postn.odum et quisquo pro », et
r.terque pro alterulro ioconsolabiii desoietur tristi» micames. aeies eiscesserunt : adhuc viCoria pc* ma-
non acquiesceus aibus est. Si vis, aoluams vincsra sine te, nec iuam
tia ? An potius exemplo Apostoli
carni et sanguini (Galat. i, 16) SS4& voccm audiam JBvidemus pertanem. L.eti eseari
gteria.
: g lifei

iemusque
reeipiemus ampiex&us, dieea :
Domini jubeuiis : Dimitte mortuos sepeiire moriuos tibi, Isetis te
__. __.-•_ n __.__U«. /._._.-. V.it* £.«.J
_>
ipuiari et gauiere sporiei, quia kic /itius ncsier
__ . . *-. • i i .« _...

suos (Hattk. vsu, 22) et canlabo cum David Renuit

; : .

moriuus futmt, et revtxit pentrtt, et wic-8tu»

consolari anima mea (Psal. txxvi, 3) ; et eure Jere- :

mia, bier.% hominis. non eoneupwi, Domine fn scis f est (Luc. xv, 32).

ijerem. xvn, 16.) Quid enirn ? fnnes cecideruct mihi EPJSTGLA GXIii.
in prseelaris, et cceiestis htereditas preclara estmihi
AD BOPKOJB VJftClNt-H.
(Psai. xv, rena adulatur promissio, blandi-
neceste est Eam prweicat •
'

fc « • ttzxpo-
tur consolatio carnis! Gustato spiritu, priviiegHs,
;
;,-',
religieim :is,
desipere carnem; ceelestia, terrena noa
affecianti
ac Qrnamentu ad perseveranti&m hzr-
sapiuat ; aHerms inbiaati. fastidio sunt transitoria. luiii.",

Desinite igitur, parent^s mei. desinito et vos frustra Bbbnardus abbas de Clara-Yalle, Sopei/E virgini,
plorando aifligere, etme gratis revccanrto iaquielare virgiuitati» servare titulum, sppreUeiidere froctuin.
ue, adjeceriiis nuntios ultra mittere pro me, pius pulchritudo : mulier
1. Faliax gratia, et vona est
s:

me elongare cogatis. Si autem dimittUis, Clai-am laudabitur (Prev. i&xi. 30). '"on-
,

timeos Deu-.n. ipsa

landaris, quia
ejus s-timatioM desipiunt; lu jure
iropetrabo, si polero, ut, qui ejus amore boc modico ,r -•; est. a j r ftSl ad aiod cam ,-' '
nou f3:!- • :
'-

t.mpore ab iuvicem sepaiamur, in aiio saeculo si-

nonus pius
ejns" qualisouaque sialus,
p-iS-r". ij!=e
socielate, in eji;*amon.
asxieuii.. qua_u iucunditetis habet ? Emm
mui feiici et inseparabili vindicas,
vivamus per omnia _;eouis sa_caiorujn, Amen. tlu,,, dum invides, dum snspicaris, dum
adeptis.
EPISTOLA CXil. ai:a>is qua. noa habes. *•:. BOBnalli»
semper
;epe.-cit ardor, quse reqoiesin
g'o-
4» GAUFRkDUM LExbviEMasaJ (3ii) acqnirendi non
non
ria tua? Si qua tamen est, pra-terit jucunditas
Dolei eum ieserto religionis proposito redissi
reditura, et manet aaxieUs non reUctnra. Cae-...
saxulvm; et ad resipUctntiam hortatur.
videas nor. app ehendwre, coo-
eam qiBtmpInrimos
\. Doleo snper te, fiii mi Gaufride, doleo snper
temnere perpauco». Cur hoc? ?roi?cto qnianeces-
te.Et merito. Quis enim non doleat ilorem juventu- Pancorum,
tis Iteiantilius ;ui^_ii-
me, quem laiianiinus
tua.',
iflibatum ob
Deo im».amiu
angelis i/t« ...- » siUs-
.,.,__,
-— multorum est, virlus paucorun..
. -

De.»qM
» inquam, paucorum. prseserlmi nobihwn. n.,.,.,,,
talens in odorem suavitalis, uunc a dsemoniBus
muudi elegil Deus
spurciliis, muiics aobiies, sed ignobilis
el steculi sordibns uoi)
coneulcari. viliorum
nobilibos,
as a Deu, revo- ii :.(;..-. ., 26-SS). Prc.iide benedicta tu in
inquinari? Quomod'.. qui
ihere pro gl$ria certantibas cfcleris, de «onteropta
cantem diabdluai sequeris. et juem C
blimaris, e; snblimius gloriari.
rat post se, repente pedeni ab qiso inti
" 0,) de aocis tac,:i es « P
nunc ve ermo- iosigoior plane atqnc
etraxisli ? In te experiot
oamque Dei munert
:

fnimici hominis, quam de magnis. Itlud

Domini, quem dixit .

proximi _.aver- tnum boc tuoruni Porro quod tunm est, «anU
[Maith. x, 36). Araio lui ei lui est,

appropinquaveiuni. «t sleierunt. Revoeave- chani mto rarius. Nam si in is _____

sum te
quanto magtsu
ponis mortisiierura lesl avis in tems [Juven Sat. vi|,
runt te in feuces leonis, e. in
ieSina fragili ct nobili? Denique mulierem
lortesl
C.oUocavcruni te in oiiscuris. sicut
roiiocaverunt to.

Luxovienses aurgundite oomitatu, »pn

m
iMcortensem. ^"-> vocabuto ctto intei
(318) Alii-habent.
ad A illius iemporis ocriptores.
Ptiam Ordericus uti solet
ses. in Nsustna ul nuila sit passim nomtnis tlisttn-
 ) :

267
2S8
quis isvtffiies? (fir&s, ss», _). Multa magis
quis |<sut: nui leite lu dubiiss
fortem et Bobilere? Mmime quidem Deus est habitare Ghristum 199
aceep- per fidem io corde tao. Deru^e
<or persoaarum nescio iamefi quo paelo virtus in
omnis gloria, eim
:
fUim reyis ab inius (Psal. xui,
iwbili wisispiaeaL ka forte qaia plus 14). Jucundas-e, £!i a
ckret? siqui- Shm, exsttlta ss ti 6 , tiJia «
Aem Jerusalem, quia eoucu-
igBoailis, eam v>&?et gi.ria, aon fecile liquet Kez speciem tuam
pivit
ul.i_n_ quk aolii, &a qaia noc possit
: si tamen confessionem et
hafeere. Laudo deeonm iaduk, amicta luraiae
sieat vestimeato.
i-CUsi d« nacessiiala vh-tatem ; sed pl«s
iliam quam Nempe eonfsssio et jmlebricoao in
elejrit liberia.. uoa indicit neeessitas.
conspect;; ejas
(>ujus? Sp«ciosi ferma pras SSiis
2. Cerumt ergo eaJsr», qute spem uoa __b_ homjaum ; ipsias
m ,
in quem desideraat aageli prospicsre.
pro reruw %«_!?__ «„,__ fai.iaci_ ; ;r> _iii brevique i. Audis cui places : ama ande pisces, ama
gloriola lu npei,
noa ceafaadk, i»mtere. Xu
: qw tessieawB, «b ^a.,, wari8
co„-
te, ieqaaci, ej qaed breve
.
anM cotifensjoaem
,

si
h_s ac snomenlancum a/fecus deearem. Gonfeasloni
tribaiatiems .tuae su&ra raodti» ia juagitm- deeor, jaagi-
mbtiwe onerate, ter pulchritodow Habes
poutleri gioriaj reservato. Quod
atroniqne
: Confemonmnet
si t„4 «sprefeftverial tovrem indmsti (fsal. cw, 1 M
filue .Belial, iilae qute ex-ent* eoiio fractis iaeedimt €mfessio et pulr ;

ckntmo tacmispeetums (FsaL. n« v 6).

gressifcus, eoujposK» Revera ubi ,

tempii ; weponde :
et ciretB»_rs8__e ui simsl.iud.

fteguum ineoot sea esi de hcc

| i«s»te»»c., «>i pulchritudo, M decor. Si peccata sant
W«Mtf«imoo lava&tHr : si boo 8 apera,
eoafessioae
miiado; reapeade : Teiapa* m Sum uendnm adveuit, ae-uaiefldoqlur. Catn maia to* cor.literis, sacrilicium
lempes autem restrare .etaper *?t
paratam : „ e- est Ueo spintus coatribuUlas
de Qloria mea
- eom Dei btsaeficia
:
absocadita «„j __.,_, ,

aataotas Deo ee^iicsim, laudis. Mtmn

Dao; fMi sfcjfsa Ohrisess .app_rn_nt anima or-
t$ca !»**, t_ 2 _ naoieutaiB saafessio,
etegeaspat qu8 w yecistixWflai pcuvat, «t
C___**« _n, 4) justura reddit purgatiorem.
Uuanqwm _i si
Absque confesgioBo ju-
. eportet. potee tu quoque stus jadicator ingmtas,
isgeao*, et peccator mortans reputa-
psses _eour», isaUu» b |_on_mo. Omiits tur. A
morttw qnippe, tonquam qai nan
s.ue eerouc», qu.m sit perit
tibi J^miaas pwpwavii ia coafessio (Keeli. xvn, 26).
teterauia. Siiee rep_ei»iasi©a__, Genfeesio igi tor peccs^
qug te ia posteram lerss est viti, J.usti glsria
,

maaent quoa
: «t. nee«ss»ria est pecca.
: __>ia_ adwiWenda e_ wvelata
_ {M ._ SS
tori, et justum .jiibuemiaus
fecie specuteri decet. Senique rectos
gieriam sponai !-J:q»os te sibi exhi- deeet lwtAuto K ^al. X£XEy
JMtems esi gloriesau., _). S8 rtca. et p»rpn»
mn liabeutee. macuiara aul et tnetunmw tacaa deearem
rugam, m aliq«id
hajiismadi; quod te sibi exhi- beat. Qutdquid tale «pe-iice,
habeoE, aed non pr»-
cerpori, Mt »mit speciem
bituros «__ gloriosam, aen fcabentcni
msculara aat g saan», non depot.it. S gS5iIB deaiqne
rugam, a«t iljqnid bajusmodi Sofiit, cam tolil-
; qaod «terois exee- tar spsum. Porre decor qui
ptarus amptejsibi», pouct cum veste ^duttur st
iseiram sub eapite tuo,«t cara veste rtspooitur, vtstis
aestara iilius asnpiesal.Uuc te.
Prajtereo loeum no»
procul .iubie est
'
Ln
vestiii.
minaiaai, quem virgioitatis
praewgativa siaguiarsm
* bljjs *5 fiiiaaitsin
& Taerge aoli temnlari ia
maHgBaatibus, et meo-
regao es precu! dubio sortitw&,
pulchrUudiaeiB sliento, abi
Siieo et cautisum iiiud aovam, qusd vkg« perdiderint
&um vir- tippe «
tnterao se pro dant 'deow
gimbi!!, singuiari n;hi!om»u!b duiciqae
modaamine mata», q<i*e iaato
studio et pretio d£ diwonw
canitura (31-3.1, isetaberia ia ipso, et tetiiieabiB et v«-
tatem Bm, eaatacs, et ewwitaa», ct sequess
civi- ras speciebas ejus qm
pneierit flgane mandi foris
Agaam sim eonfieere satagsst, uade
oeutis
quoenaqae !B sipjenfio'm

aec saris sudirit, «ea

iec.it» Uiu,i siqatdem
j.i cw
aee eeaius
hofninis asceadil, B od
q
yidit, apparent speeiosa,.
apeilmns marium, et
Iad%mim M judtca, '
form.sn
tibi
operiaus renniou mu»aari
prseparatuia «st, st cui (e prsparari
eportet. tua ubt sufgcta. Ille est vorno propnusque
3. Steeargo preBteiwjitte, quse cujasl
ia fetaro reposita qus res dscor, qUi nuiis
feterjaceate materia per se
suni libi prj*sentJa taaiuia. loquor, e«
:
leqasr que mest. O qaam detKati rabore geaas
de priuutiis spiriius jam teaes,
spaosalitias, benediciiones
apoasi seaia, airjj»s
duicediais, ia quibus te
giaeas n^esiti
narum huie comparabantar?
^m t pudoris
soifaadit

Nftc
! qu K jaaBre s regi-
i.jferioris
vir-

prsevenit, qacm ei subsscutaretm, insiXs

auju?. qaod deesi de««- ;3 gsapia» praefert.
compieturuift s«»pect*s. Lte, iHe faani eempositans Kd-
m aediam veskrt du emaerti sjaeliaris cnrporis statuin, uerfain
suimaa dec&re spectabilis, ipsis .- l
s
./

q Us ad _ nec noaj et mentia habitum, disctgaua

mtrandus ernstus et proferant si
! Ce-vicW
quiu 3?iaile bs- sujjmttut, poait sujMraitia,
beat filia Babjionis,
componk vultom «taoi
quarum vere gloria tn coafa- oeulos, sacaiaoas cqhtset.
sione. laduuulur purpura et bysso, ei sufemde
moderatur iiugua.a gu-
con- lam freaat, iratn sedat, format inccssum
scisntiapaaaogajaeel f,% Pfl t moailibas, talibus
awribe» decet padicstss vestem distlngni margaritt*.
sordent. E somrs
foi» panassa, iatas speciosatu
modj cjrcomdata varietsfce virg. 6t !_ S)
Isuus-
resplendes, sed divinis asjjsetibus, _ui giorias me-
uoc fturnanis. nto noa prelertur? Angeiic^*
latas esi quod deiecsat, Ai.geius babet vir«i-
quia iolus est queir. dele- mtatem, sed a^a csrnem : sane felicior nnua forfe
(313) Ita manuscripu et aatiquiores inhsc parte OpUmus et
cditiones optitbfiis valde'
*J«s c*Ktertr>.. oraatus iste
*5.
ai cl 60_#lis pjssii esse stjvidiosus.
 ,

m s. eFJ^ARDT mtm clakje-vaulehsb 2W

t&i comparatione
6. Sed adverie dt e#dess* Profeey> taate a bas SKfcjaeeirt , in ittorutu. jacu
et aliud
^* ilescewr.l, qua? ix ititerius et coMforlaiU ttt vineas,
tibi mauet tutus, quanto et pronrias. Yidos stempe \

deleetaoi ut prjpferas ?
auro, argento, lapidihus.preiiosis, ei omni de-nique
et

cultu regio nou tam eruatas quani oueMitiis. YiJes 2. Neo immerito. Modiea, iraosiwts, lawena sunt
despieis.; maxima, setarua, ese'estia sMi qu«
longas post se tralwntes fimbrias, ipsasque pretiosis- qjjffi

appelis. eius,diea», et veFum diGam< ienebrss dff-

simas, et densas pulveris natoes cxciiautes iu aera.
:

moveaut Hlw illa vel ,in morle 4epe- aesis, «i iucona. mgrederis. De pTofunds Suettiiaa
Non te fcfpc.

Non s«ut sua emei-gis ad ae niisera sen

portum S6«a
nent : te tua sanctitas uan reiincruet. ;

libertafem eessiras; fie morie deaiqae l^-ansis ad

quse portani. Cum UjteriesiflJ» non sument oranin,
cum eis gloria haee, Mundus. cufus vitam siquidsn: usquemodc tua neft Bei voiwntatft,
oe.que descendet
:

exeuntihus relinebit, eisdeni vanis toa rivens not. Dei legs,-Yivens mortaa eras. vjvens
sunt, nudis illis

vanas simiiiier aiias sodueuirus. hi vero tuus iils mundo, tawtaa l>e« ; sive, ut verius loqaar, i^ee
mundo vivens, ue«> JMo. Voleus qttippesui haWtu
ornalus non sk. Firmissime tibi, ui dixi, tuanct,
et nomine reKgioiiis ir«t«r anius de s»cul« ocmwt^
(jropteraa mtus, quta tuu3. Nullius faeiie aat c dit
hnjssmoai sari, soia Dfcum a t« voluatate repuieras non auiem :

iajuriss, aut paiet iasidus. Adversus »;1

potest. Nee « valens quod st«ite volebaB, n»n tn quidem muadum,

iuris eailiditas, nii furenlis ereduiitag
?fid te nmndujB repulerat. Deum
ergo repeilens, ei &
tineis roditur, nec vetustate corrumpitur, nec eou-
morte vivit. Nimirum animse rss ssvtile rep»ls», HSto» duas, ul dieltur, sellas »p-
surnitur usu. In
ob hoe- siuml cuci anima de ruaras (34&). Nee De.j itique vivebas, qswa nstetes;
esl, non corporis : et
nec saeculo, quia nsn poter&s alt&ri quidem volens^ :

eorpore abU, nen obii cum cerpore. Forrc snimse

eliara qsi corpus ocei- aJ iuvita; sed tameo utrique mertua. Si^ debet
noa babent quid faciani, i

eoRtii;gere bis q« el non solvuut \ai. ei noc

,

dunt.
redduot;; qai aliud foris osteatant, et inlus
aiiv.-i
ItaEPISTOLACXiV. inei-
appstunl. At v«-o Buae osr Dei miserieordiani
A» Al/TEBAM S.USCTIMOTOAI.EM. oon ste-
pis reviviscere, non peccat», sed justiliifi ;

Quu> sub habitu religieso miinum geszerat mt> wro viyere,

cuio, sed Christo s sciens quia et sa3e-jlo
deditum, eamjam resipiwentjm prwdieat, et ne
mors esl; et Cteiste .eiMin. hiob? vila. Beati
gratiam negliyat, kortalur. ifl

ad veruta nempe mortui, qui iu Deotiao moriuutuR

1. Magnum est mihi gaudium, quod te

3. Es boc nec voliiisi tuum irrilum, nec ea«~

et perfeelum gaudium vetlo tendere comperi, quoa jaat

non est terra, »cu

ue leiu,
esi de de eceio;
sed up wsivt, id
>" e?t, ..«;. de
c^, non «^ hae
,.»» sawL
- — professionorn
r
causibimur
auin.i
: ex hoa
corcvpitone inn ? innMiur,
.
jsm i

eorporis intagsUs
convaUe plorationis. ^ed de iliu quam «umiais irape- g
... i„. ; «.„. „-.,:.«i^
lus laeUhcat civiUie
. n..; Bi
Dei. El »«« i!!,,r!
revera illud >«»«.
venun al
el nec marum oravitste
pravitsle vtfetoilitis
virgioiiitis ttlaias ohieurabf
tHaias obscuratu*

lur ex. boc jam nec falsum nomen, nea vaerata

solum est gaaclinm, quod non dc creatura, se4 'ie :

Creatore concipitur ; er. quod cura pos^ederis, nemo velamen poriabis. Uiqutd euim iiaetenus uouna (S<*^
sanetiiatis n&
cui comparat? omiiiS aliunde jueunditas, el sajiciimonialis voeilata es, quse sub
tollet a te :

mine, nen.iamen sanet» con>versala es '? tur

ve!u:n
mcfivor est ; omius suavitas dolor est omne duict
;

iu uapite rnealiiebatur re^eroutiam, et.sub velo»»eta»

amarum; omne decorum, faj.ium eam* pflsteeiaw
luns ofiulus- exuibebai impudeutiam 1 Gaput s:';ul-
quodcunque ahud deiecl,ir« wzal, .-uoiesiuia. BffBiv

dsm gerebas vaelatttia, sed- tbduia j aub signo vere-

que tu mihi tesiis es in hae re tfl ifNajn mlercoga,
h€6 sermo iftsonabai iuvereeuadus. ItWas :n.tLj~
quia tu tibi famuiarias crede^. Nunqukj non ciiBdite

deratior, incessus laseivicr, vcstitus orir.iUor.

-.vii>,-
ipsum clamat ia corde iuo Spiiitus anciiJs" Au nou
verltas platae (316) magis quaiw velaua cangruMUflk.
sed
libi jam ab ipso, priusquam a me, aajus ref
aucoce Bmnsiemt, uova
persunsa est? Quando eaim tu femiaa iuveucuia m :
ecce jaro veic.i Christo
et

tion iacipiuBi ou-ii.u, dum ao^ »reHi inie-

lomiosaet ingenua. sic frajcileiii «t sexuui vinccres
i

coramutas, et im«gi* viiam quaiu v

sic speclauiiem et formaru ei generosi- rias^
et «taleiB ;

Ulem cowemneres, atsi euncta quaa corporis ,ensi- g appetis naberi onumn laos S»4 q«MJ debsa,

(3140 A Blfi ' ,oc ' oco ''^ 91^ P r!mus ^ i n:lt;t l i or e
- LugduuecsemaBBi t%$d ; haseant tB/iate. Qutrf
.

enim, lBqmuiit, wvqxUitit f Certe va\ eteetfl avswr

w
Christi! cap. 215 Reugiosjis aegligens ei tcpulas
iu v demntauone:
hahet tribuiationeii! super tnbulationem, ei ex orani pJa seu guimpia, pxocUvi iiterr36»j
ganiee guin<pe vea quinuil iliebre capitia\ojm-
parte patitur angostianl ; quia ioieriori .-ousolrttione
caret. e* quaerere prohibetur
eJtteriorom » l.ege meiitum. nobilibas remitis o.im solenma (oli dmn-
e* aniiqius noyiiitrs» mai, lacris) a
sermbnes Ascensioue.
i et 1> in mus
'313' Voi. ex regula S. BeaediCti efncia, m qua aimplicioabus modestia; caasa rejeo.tum, Uufje iilud
poela: Calli apud gorelluin Gailieo
jnniores priores suos, Sonnos, appeHare jubeutur
in ifl l

eapite 03. Mouli ful hu®iluiniel si'»iftej

(316) Ita omnes . quolquol vid» cediees manu Eih eul vn uot/e ?n eu de guimpti I

scripioi, nerape regiee BjibhotBacse, Cotoertin»,, Sor- Quu.l sic reddi potest
boua;, '.ollegii regii Na.varrse, b. Victons Paristen
Velum pro wiT-P^strnplex huwilisqtte gipeba
sis, eohifandieiisis aliique aliDrum Dibliothecarunj,
Sunc v?'-u 6'"(wf notnon cs::s m( a Ewtstto
flai Iwbent, «ifwptete : <-u r r. latnen omncs editiones
pwier duas (Pan*ens6rn eidelicet .iam Wi et fere ignoiuin
 ' ;;

quundo vuit, spirat, necdum spiraverat. Et idcireo «erantur, iraiUatur. Vides ergo, '
forsiUn quod hueusque egisti, filia, <,„«_ el
taa
exei.-sationem babet. nierna immanior
Cetertrm si fl-mmaolem -piriluo., couventu gioria seguilur et ei,
ia
quo nunc reealuit lior eolparum eorrect»
srae dubio eor tsum : quando ibi sunt, etquifens
intra te, et in meditetioasbus de feoms exemplum praebeas,
et quas de malis
tuis -xardese.iit_m ignsm divinum jam exstingui
oU
tendas.
pG.nii.eris, quid restat, nisi at te servandam iili
».Denique ut ex iila evangeliea
noverisigni qai non possit exstiisgni? ... . a — ipartitione
-T.<_.--i_ omueiu
w.uiictii
Sed extiagaaj Wm
potius idcro Spiritus in ie coacupiscftntias
au.eram tm e Aisaiior,em W erroris. arn de fatuis
ca» itttes, vtrg,n.bus una es (ei tamer.
ne forte afe bts prafoeaio virge es), ,M de pru-
(quod absit oup.r .oncc-
ptc sancto deside.io, in
!)
tatqnsdftJA. xxv, i-*2). SrdefctuM.congrJittie
Sammas eontigat incidere hta neeessaria est : « de
gebennaies. prude,.ti!,us, tu eoogrega-
Uom, Nam si s^rpiens et probata es, religj c ;na
BPISTQLA CXV. qus. iim ib ioeo noviter
itmovala nune ubhjue la:-
I» AUAM SAMTTiMdNULliM BE MONASTEttia datur, nraltWH. lua discessiene
iafamabitur
SANCTiS et ini
*L.BI,F TEKCENSIS (317). Jfirmabiwr, i m fimemus. Bjcrtar «juippequod,
bona
Mssu&iai ei ejemun, quam temere et imprudenier cora a_s, beiium ordiuem (31 ») nequa<,uam
desere-
appetebat. res. Quod st fatua cognita es, et reeedis, dieemas
quod, quia eum bonis maie vivere non
* Retaium est teiki te, quasi asperioris
vita. iicet, benas
rie-
sid«fis, tuum mak nen fere.is, quaeris ubi vivere
njonasleainn veile " dese. e. e. Qyam liaaat ut gbet
•«_. dissuadeR-ibus tkbi atqu*
Et .ne.it.,. Nam aate Ordinis emendaei«a_.n
©ffir.jmedi_. prghibss- nua^
tikr. spiatuali raatri tuse, sive
qcam, at aitint, itide locata es; at
ubi religi» erevi^
soreribus, cum ac-
quiesesre noiles, placaisse saactior sabito facta, femjre
«i.dem nostcum. sta^r repemiab oogitaK
h_e ccnsilmm eiigere ccepisti de eremo, Agnoseo, filia,
: iu quidquid ege laartaverim, a^nosco, utinam
id tibi aredas expedire. Debueras qakUaB et tu mecum agnoseas, sferpciainum virus,
doetiorem fraudu-
I«rti <*»-Um, versipelris
•ad i>ee consiUwm eiigere quia tsmeu sie tibi vismn asttrtiam. fn nenwre 1h»us
;

est, quod hinc mihi reciius

.idetar, non ce!o.
habitat. ItSSi
soia ovirala utnbras namoris
penc-
Hoc
iuque luum desiderium cx quo cognitum Sras, pr«.Ja vis e.se iupo. Sed
au _i me. filia, fidele
habui, eo-
gijans atque recogitaas audi consilium. Sire peceatrix, sive
quo quidem spi.itu coueepe- sancta sis noli
tis, faciie jtuii.are nen
tesepaTare a grege; nequar.do rapiat,
andeo. Potes naiasue ife l.ac et ncn sUqni
re zelum Dei habere, ut
£ eiipiaJ,Sancta es? stude tuo exemplo
excusabiiis _it taa _nteot.O tu* soc i as
sed quemodo seoundum seieutiam tua talis vciuntas aequtrere saiictitatis. Peccatrix es ?
noii addere pec
cata
impleatnr, oiunino ao» t..,.eo. Gur, inquif.1. non est peceatis,
discedensenra
sr>d

quidem perie_.o,
iui
ago ptErtitent_.nl nj.i es : m
«apcro, ut opuientiem, ui erbis (jj ostensum
frequentiam, u t piu- est,
guia fugtam et delicias? annon et sororibus scandalum rslinquas,
mea mihi padieitia el multorum ia
te proveces detrahentium iinguas.
tutior erit in erea*, nbi m pace sam pauds, aut
sola conversans, soh placcam eui ate pr^aviiSJe, EHSTOLA GXVI.
qaaquai». Nara velenti perperam AS ERMEKtlAJUlEM Qt'0.\0.t_( COMITISSiJII
agere, et dese.tum
abundentiam haiet, et nemus umferam et BRrXAKNI.E (3iS).
r silentium
SolitBdo. itf.lum qaippa quod ne/iie vide!, aeme ar- Amctum mi cordis, ei vim reEgioste
ditectionk
gtitt. yfei autem noij Urrwtur repfebensor, sec-rms snmmr et fltmWartter insmmt

aecedit teutater, Bilec.w. H, ehrisf.

iicentus perpetratur ittiquitas. ?n
tiiite srfae i_nssNGA«cr, quon-
con.entu ._.e tjona dam eximi-- comitissaj, minc hnmili
si qua fee 9) ueniQ pl bibet . ChristTanciii*
«alum aatem facero- _i ?k ma licet. Aiox etetam Bbs.\aki)-_s abbas Ciara.-Va!iis.. piura sarrctas
dilec-
a
tioms *-feetum.

\H.) fctectem-s «iperstat apu. ^recas i_Jwrl

D
rno- aarJus abbas Ciara3-Va!iis, ad sujus
na-ierium s»b R-guJ* S. Beaealkii.
ubi r«lisi© tum
abbauam B«-
:
zense co.nobium speotabat, et locuru
uiiiQvatit erat, teste Bernardo. ogaedesolatum
vtdens, vehemeuter doiuit et mc,
(318) Vulgo, te b(m ordre;. id Innuit Co- i
est, accuratam vitaj rramss, r qnasi perfirium ae mcnnacen,
motiasuca. mseipimam. a B! .ierfss_»i_.
iRcrepatiomims redarguei», s-bati ac .rairiki.
(3-8) Fuit hasc Alani* comitis
eonjux in Ciarse- atK
ibidem morabantur, ui ioemi. rehuquerent
valleMM maxunc benerka, quiJ.us menesterlura et ad
Claram-Vallem reii.ent, imperavit. .
juxu urhesi Nam..ti>m construxit, tnlereessit
i
teste ErnaJdo i« Conanus, et restiiutts quas abstulerat
r
». _!?.*-
wuu)
V,te
_$
ncti
?
14.Jo, ex Chronalogia
ernardi n
'
et ^idem U '
rebus, iedificia periici cmavil. Liiteris
monasterii
subscribunt
nostra. Moitasierio vo- episeopi Rotau.lus Venetensis, Alanus
aabmum et Buzeium, cui modo praeest Blustrissi- Rlicdonensis
Joannes Mscloviensis, ei fterius Nannetensis
tuus i.uaas Caumartinus. a et cum
' auo primanas conditi ei_ Petrus abbas ejusdem ce.Dobii,
tu.no^ii Ulteras accep.ams. Uh> atuue 'ftujreas
in litterjs testatu.- mQnaehu-., Ad Ermeugardem uj reV.rtamur.
aux Lonanus, A lani e* JErmeiig*.
rle nlius, se una
GoiM>
dos abbjs Viadoeiaensis in iibri £ « U i.st.
tm matre sua. abbatiam Buzetum ..diftcare
sia- hortatur au rssumendum viiaj rcn;-;as_-
23 oam
nasse, sert quoramdam proftosffum
sitiistro decsptos eoBsUia ab a qao d^Jexkae visa erat. Iden- Soffrldus
tnccepto destit-sse duni venteas
m eam IU
iri
illas partes Ber- ptstola sequc-ote regiam proiem anpellat
 „_>l
'

h»itm OARfi-VALUSKSB
m
iibi soHi-itedo de Bcb»? Si
ehartam mmc pr*se»*m *•*
_*
;<, - **-»
n .,h„»? <_nde iaaia
•
._,._...
tttatm sfeut R J* «J«
icpinquUaUs
ttitajSi

ioeam tu» » „ -

tibiJBiftetieflseH-UBitos erebra
beaeac», tre-
ibi de amore tuo, suo Imea
BMswinwHleineo^uod tm «ner*
queotes sa.u»du««e, innniue» denique
estl €erte «8*M8W, es
'

Svito Dei» «rHw *&*»* iasigBia, q«ae qaolidio espe-imur, nou tam «!»
quaoi «uU* Un*»-»« P*»»a
8UtTldat «t*»»» snsi.»p»ea<U.
mirudA .«Jereoiur, quam e_ debi.o
Bei «piriws liaf,.-raere nr»
«ood m intimi» uum rnedBttU Nuue autem cum geaere fcu-luro domwara..
pnesens emn •spmlo, hMrt nw
potuit. Blnuoequ.dem otgoosearous, non miraas k
necMnil», aeo _W..e*
uude nutKm te
Lpore ab-e,»-, sed
miRHn saus a«m< possumas. Qnis emro
wea^ HndepoM» de o» se_ *i
M»Mreaui,SitUunfiB
vei eegnataroro nostrorum suram habet ae
etsi r.or.dum eogoasaafe ^»e ua_>r_m
.r.H_r».gai?
«icunque eeojicere, nostra. satas*
et *el boUU Tquisunquam de
4fco. iatfa ergs cor Uwm, el mspice «n.um ,
u-quam, n_n diao MlBdUu, *ed »•»
^emCi '

«ga te, qouuam W» epua,

B»HW
__nU.ro mihi fcribae anori» ss-eulo ? Araieis, propinqii».
OM 6600»: *e, K nos qjudero.mawfc w Bosiri est in
sola nos
«rim Sness.
sumos tannuam ras perditnm :

>
smplius «nttre pMWiinMit- eo u nob» P«f* aosiris fecti
Inqslri* d& ^se et stelo sam-
w»d-_ritt»e_*tave-.s. oblWisci non potes.
farra puUra, quo et «iacese HUB-W-, «•. v". -, .•
______ „! ;,. r._.tli.c «_».'.__• o_
•
»ail>
*i»bw
elijere M oacbi», quosad dfum locnm transtalwnHS. De
nabis, ut qui w «rteeit ita me diligere e.
resper.dee qued e* terra deserta et «>« *
«HM s&^ri: el mt v oosp- br>vi*-r
m
««dUimn Uiis -alatis,
horroris et vast* sontadlnis i&lrodueti •»-.
Tu wgo vHeris qromodo rae
aulum uue diiectio-,-.:
abaadsntism rerum, fidium et sraisorwm
m «
ego ut verum. fe*e«,
imsq«»m
t^um retinueris ;
denique ht&m, ei ioema s»ae-a-3 tobtatwi -

absq-Zte receUo. M«c «*i «*««» ^ 6 v,a

is-teswe
abr. te
sfaraasme im^ Le-tAti-i_p»«t^n jsee reiiqBimas, J
m transitu .crib«se vnlai. **
tosfi^r paecreverei «Bm**: pi»»« r 4« ,li *?* t**"^
m8i<«a..m»«»«n»m, si Ceus airauent.
iofi otio Wi» i» nt rar
sed bw t>sn>r«- redeante,
EP.SIULA CXVli. miwrente, ert«
aggr-v&tas fui. Sed ruHmm, Beo
kto.Ht>MBm. ssBtO-em^n» n»
eoavalui, itft st iwaa &w«ore«i
Ludu -<•«* wt divino servitio «j«fl^i«Wm viara ?e«ctau!, iqu»r. au._ Lo«t.oaia«>.
<iesj<teniH» Hubcaf. seiitUm posr
tlims »«den<Jce
[««• awe^i] Ualkias
ecrdis jaftei, pacam uii. EPiSTOLA SXIX
Secewi
teU nuniiar is meque Mnsdua Zi BJTC-8-AK 1.0-JHABamt
I «310» smn, qu» ta j

^mowdditineolumemti
Saec
eum b»
fratris. filii. patr>s?que
destitnta
^r ex divite 7-Ws
Gkirt-ValJe, sie suls ad iuviceo chw* et oasjii
ergo quo-.i io te sJaeritatis uatnm
s_lv.o Sine
e_t
dobio
de Spirin sancto et
«**" * mm tcctarl an.pievibu-. ut snius amer CUrisU
sftpe«t

taadem spinuw ssln- io ambobijs.

Dei cendplens, parturisti lmslra necess;-
- ;
° Ex <?uo sorymiusmittere i>ro
jis ' fcras mique uitt -

loquerer quaroscrd» terram Tf-Kmm

- !*a»ili«rstaten
- - a-pauooibu_, quibus yesir* iip-iSttiis
bS[ i;
!_«*•
ne le vidoam et de- d-et-onem UrgvAiui v.str_-
Ereouenter impederi video.
:

iHts_aj
quiteaJ vsl imerdnm expedih nacesse fmt. hbei«li-»r OKhibHistis
^ift.ubus,
'trammuuiibns, «t si q^od est aiud juris
Raraqmde iuj[usmodi
,Jdeor,3ttevider,ro.
lpaa biiuai. roersanubus .ibwter d
sedcbara, faleor, est aribl vel
opportunitas
oauubos sino -ubic men » '^ 1**
liius. Estenim saue meiius viderp te vw noonuu-
siiamen wrmu
.

-ssa ers
nunquam omaino 19« Spero me
in
quam
prmnitut: &u«t
.

yraxrmo venlurum ad te, - S 8' 1" «jEvMignHo

wstmis.toe.fmhilecntis Jfo
dwm. psosJroe pleneqae futnrnm. quoo mlajatroB .estros,qu--yesdoi_!
esl
BPiSTOLA CXVIU w ber.oni
rursum periuitiius» disaum esl vobi.
BELICIOSaM B«WWA«
«3 HUttjliCnt N0B1LBMKT nl quo>i vtttas pro salute animarum ves'
sotlichudiMM em-
0lAcme»o6J«& ehantatem ti cuil douare ujsmo
tnendai. imn*
: '

Ium etga r«,s di ergovos (fluod-^«nj

M=tw tasedevoiionis studinm. baaeplacdo vestro
domina quid Ubi M poeoitet, domiroqne quod >o
kciwnis atfectum bon ? .

ras lelert Petrus Ritaneiscua

ChiW
noo Gerfrudi
S-roouS videlicetc» Adeiaid. ,
f_aW
utStque seribnnl Dc tojtf «hieissw
«*«*« quatuorl^asus ei.ia a.o.
GertBidis ad Bcni.crda»:'.. M Berm
episiote, «.-ternar.^ Brileas
lo Omppe wncUmonialis veiuin m perthsnone
*i. ac delode iu latioum vecS8!
ffitw-i qui Wom olim piox.mus erat «wceprt.
lUsitaflum
(321) Census a iranseoi
ifS «wfflsuMi.
auiograpbis fiitJris Matlhae.
vocal.
ducis
Has
ejns
lule- vuigo (-.".

ttv *
Atheleidem
%b EPISTOMJ.
tobis s«pe recepimus, reque adbno ui habeamus, « qoippe est Quid
: prodest hemmi si mundtm nni
ulrique vestrum complacet; jubeto ita firmiter et versum lueretur, semtem perdat, ei detrimentum
mcencusse iensri, quatenus ultra fi-atros noslri a sui faciat? (Matth. xvi, 2S.)
nullo '&"$% niinistrorum vestrorum limeanl propser
STOLA CXX.
hoc disturbari. Al.oquin non renuimus Donuui noslri AD DUCISSAK BCHGUXDUE (323).
setjiii cxempium, qui pro so non dcdignalus est sol-
Offensum Hugoni placare niiitur, et assensm.
vere eensoni (Matth., xvn, 26). paratiet nos iibenter conjugium quoddam ao ea exposcit.
sunt Csesaris Caesari seddere, ei ve&igal cui Veslrse dignationis specialis fanriliaritas, q
igai, ei tributum cui tribuiuu; (Rcm. xnr, 71: erga nos pauperes bomines babei
lertins quia justa Apostolum non tam debemus gnamini] eo usque p-ogressa es$, ut quisqufe Di-
requirere «iatum nostrum, quam veslrmn iucrum gnitalem vestram se habere senli. iofensam, per
(fhilipp. rv, i-7). nulium quam per nos conndat radire' in
faciiita

EPISTOLA CXX. graiiam. Hinc est quod dudum, Divione eum essem,
AD DUCISSAli LOTHAH-Sei*. Hugo de Besua muitis me prr pJacaadaiu
Pro Uenefieiis oblatis yratias agit, ei ab iniquo sibi vestrais- quaru merueri em appli-
rret. eavit et ut coujugio de Slio suo, q
; is quidem
agimus Deo pro ;am devola voluntate,
Gtatias non placitum, sed sibi, ut putat, coramodum irre-
quam erga ipsum et seryos ejus vos habere cogno- tractabiliter
facere statucrai, amore Dsi et nostro
vimus. Quoties enim in corde earaali, lerrenis di- assensum praeberetis : cujus rei eausa ecce 1^8
gnitatibus aito, ulla vo! niiaima seimiiluls cuelestis uuac rursus tam suis quam snorum preoibus aures
amoris accensa. videtur., diviaum sine dubio est mu- nostras puisare curavit. Et nos qsddem uiiiitate
nus, non hominis virtus. El nos quidem largiiatis illius tenenas uon vaide citramu3 verumtamen ;

vestra. vestris. in SiUuris nobis oblalu beneficia gra- quia res, ut ipse dicit, ita in arcto posita esse vide-
tnier amplei titmir; sed cognila illa subita ot grandi
I
tur, quatenus nisi cum ipsius pefjurio nequaquam
satis qua vos iiudc delineri. necesse
occuj^aiione, possit obviari conjugio, hoc vobis intimsre eoi
est, couveuicns ducimus vestram, quaatum vobis
niens duximuSj quia grandis debei. esse util
placuerit, exspeetare opportunilatem. Nemiui et-
quam Cbristiani et vesiri hominis iegaiitati (324)
enim, quantum in nobis est, vetlemus esse oneri, praeponere debeatis. Neque anim et perjuru3 esse
prtesertim la iis quis ad Deuni pertinent, ubi non et iegalis simui manere poterit. Qaanquam e
dali lucrum, sed dantis fruetum magis requirere
q V obis non solum nullum lucrum, sed et multum vi
debemus. Dioni itaque nobis, si piacet, atque locum deamus ingruere pericuium, si quos forlassis Deus
rescribendo per hunc nnntium nomiaate quo, ju- :
conjungere disposuit, per vos disturbari contigerit,
vante Deo, praesenii expediia instanlia, nostris par- Suam gratiam adjieiat Dominus super vos el super
tibus appropinqui.re debeatis, et, fralre Widone (522) iilios vesiros, nobilissima, mihique in Christo di-
£ obviam facto, si quid in terra vestra invene- leolissima domina. Ecce imnt tempas acceptabile.
ril quod aptum sit Ordini nostro, promissa vestra ecce nunc dies saiutis : erogate vestrum frumentum
espeditius atque aiaerius ebmpieatis. Milaren: enim pauperibus Christi, ut ia aeternum cum usura reci-
datorem diii^il Deus(IJ Cor. ik, 7). Aut si fortenon piaiis.
placet vobU dilatio, et lioc uoiiticale; quia p.u-ati EPISTOLA CX
sumua in hae re, quantum ratio patuur, vesirje HlLDEBERTl TlittO.NtNiii AUcniKPlSCOPI AD liSUMAS-
obtemperare voiuntali. Ore vestro Ducem salulamus : OUM AHCATliS! (325).
et tam ipsum quam vos admonemus ut, si eastrum, Bernardi fama nomwis et satictitutis permotus,
pro quo guerram facturi estis, vestn juris non esse familianiaiem ejus expetit.
noveiitis, pro Dei amore reiiaquatis. Scriptum i. Balsamum ex odoro suo, et arborem cx fr

(322) Existimamus hunc esse Widonem Trium- n sor, post longas a'terca;iones, anno l!25 ooc
Fontium abbaiem, qui in Loibarin.rriaru profeetus lus memoraiur. Turones rexit sumos Eantum sex
non semei, de quo ad epistoias ii;i, tii!. cum totidem mensibus. -Sic enirn iiabent Acta pras-
(323) Maliiildem, Hugonis lir.rgundi« duets uxo- ! dieta, quibus apographum Chesuianum consentit,
rem, iras coquentem iq Hugonem de Besuri, qui atque Joannes Maanus in Meiropoii Turonensi, imo
locus siti'S es! qnatuor leucis a Divione, monasterio etiam Ordericus ad^aunum U25, pag 882, ubi Hil-
Besuensi Ordinis S. Benedicii insigois. De Hirjone deberlo fere septem aunos archiepiscopatus tribuit.
islo vide Perardum, pagg. 22i; 222j Non ergo pervenil Hiidebcrtus ad anoum H3t3, i

(324) LogAiitsti [d "^l !..,;, lidei, qu;r> consistit Gailia Christiantt logitur; sed mortuus esi anno H32,
'..... .
:
; . i issis. quo aiino utique Joanues Maanus ejus obitum reiiu-
(325; Sci 1130. [n seriplis non
innum nii Hor-iius in uous ad hann cpisioiaoi reiulit aliam
paucis ha?c epistoia cum seqaenti rescriplo refertur Bildeberti, ordine vigesimam quartam, quam Ber-
posl epistulara 'i~. in quibus^dam vero post episto- nardo iiidem criptam existimavil. Al episto
lam i'oi lliidebertus, buius epistoiae auelor, Ceno- qua iii editi* sine est,
mannensem Ecclesiam rexit sh anno 1 ifc ad annum rep«>ritur in duobus maau eriptis inscripta esi H.
ti25, quo in metropolim Turonensem morluo C-is> abbuti Clu ! ' rtsi •
ea n resttti .-.
ex
berto suffectus esi. ld oousiat iiun iv 0?dprico Viiali episiola imelUgn
iu 'ibro x, ad annum i;)9S; uiro r-x Aetii etilsCOpo- seceoend; Uun.&r-jin, si per sui n em ei.
rum Cenomannensiam, iu tomo lit Analectorum licuisset teirus iiiosehsis ejus epistoias iaudat in
editis, ubi Ouido, eius in sede CeQomannica succes- episioia 101.

p.ukcl clxxxu.
267 S. BERNARDI ABBATIS CLAR_E-VALLENSIS 268

nobis debitis efferre laudibus, et forle justioribas his

coguosci, paucos credimus ignorare. Sic et ^
innotuit quam quibns
quibus me atl dan-
dignata est ipsa. Quippe interest ad
nnininno tua,
„„ opinione
ex tna chaiissime fraier, innoluit
charissime frater,
ss ad sanctimoniam compositus, et integer ad
et
dam rerum certitudinern, quid incerta jactet opinio,
quidque opus evidens reddat indubilalum. Quod
doctrinam. Cr.m enim locorum interstitio longius a
pervenit quam aalem certius probamus, hoc et prsedicamus secu-
te separemur, ad nos tamen usque
jucundas noctes cum tua Rachele ducas, quse pro- rius. Quae ergo ad me de me tibi scribere piacuit,

genies ex Lia tibi exuberet, quam tolum te

exhibeas videris unde probaveris ego lsudum tuarum
tu :

et hostem carnis. Non alium

cultorern virtutis, et
argumsnlum teneo minime dubium ipsas mei lau-
quicuoque loquunlur nobis de te. datrices litieras tuas ; in quibus alium forta.se de-
loquuntur te,
talia jam tuo- lectet eruditionis insigne, sermo suavis et purus,
Talis est odor olei effusi nominis lui,
Has ex agro tuo spicas aute oiatio iuciUeuta, gratum laudabileque compendium :
ruoi pra.mia meritorum.
ducitur miranda humilitas,
supremam colligis messionem. In hac enim vita mihi vero pra. his illa

virtutis est conspicuura et immor- qua taul.ilum tantus praevemre eurasti, et obsequio
qusedam merces
ipsa sibi comparal, hoc sibi salutandi, et praaconio praedicandi, et precandi re-
lale te_timooium. Hoc
ipsa custodit. splendor nou
Hujus spienaor nuuuuui nm-
non minuitur invi maw
verentia. »m, quod ad
Sane, n«» me „......-.,
<_u ..._ .v6 - de
attinet, lego me in
._- ...---

exterioribus studiis adjuvatur. Quippe B Iitteris tuis» non quod sum, sed quod esse vellem,
dia, non
.-. __• •_.___ __ -.i-t._\nilMic
sicut falsis delationibus au-
r_.i_-.S-_ __.n__ _>'
el quod non aaca pudet.
iM\r_<-t
.-r. -._-_..
t_f-i__
esse Vpnimlampn quod
Verumtamen r_i.r__i sum,
siim.
bonorum existimalio,
nec adulaloriis favoribus ac- tuum est : et si quid melius Dei unquara munere
ferri non potest, ita
ubertate vinutum iuero, tuum fore confidito, reverendissime ataue
quiri. Penes ipsos est, eam vel
minorari. Sane de ceJeberrima amaatissime Pater.
proficere, vel defectu
opinione tua spes in sinu Ecclesia_reposita est,
eara \jEPISTOLA CXXIV (328).

mintme casuram, quoniam fundata creriiiur supra AD EDMDEM HII.DEBI-RT-M, QUI NONDDM RECEPERAT
firmam petram. DO-IINUM INNOCENTIUM PAPAM.

2. Ex ea nos, tuam edocti devotlonein,

desiderio Hortatur ut hinocentium, in Gallia ob schisma
desidei avimus in sacrarium familiar
'
Uatis luee re- Petri Leonis exsulem, uti legitimum pontijicem
agnoscat.
cipi ; ibique recordatione tecum esse, ubi teipsum
morlalibus loque- Magno sacerdoti, et excelso in verbo gloriee Hu.-
furatus colloquiis moitaliuui, pro
aesiueiiu
desiderio deberto, Dei gratia
«-. B Turonensium archiepiscopo,
ri. Rege Angelorum.
.iim Ueee
cum rorro
Ar.geiorum. Porro huic
nuic _..__,-......, . _
ris
C Bernabdus Claraa-ValUs abbas dtc.ua, m sp.r.tu ara
u
ostro
n_. N \(326)I Trecensis archidiaconus plurimum
-..-
nmm-
.-InlnaliW oyaminArB.
conspicuus. Eum
L...1.V..
bulare, ...
omnia examinare.
et spiritualiter
adjecit, vir moribus et li.leratura
nbi constaret illos, 1.Dt verbis vos propheticis alloquar Consolatio :

tibi censer_mus commeudaiTduni,

quos tua dignaris gratia, commendatione aila nou abscondita est m

oculis, quia mors dividit inter

fratres {Osee xui, 14). Quidam enim juxta Isaiam

egere. Si nescis, iliius etiam attestatione didicimus
videntur foedus percussisse cum morte, et cum in-
te in Ecclesia esse, qui ad
eruditionem virtutis el
ferno fecisse pactum (Isai. -sxvni, 15). Ecce namqje
sufficias, et verbo. Ca_terum ne litleris pro-
excmplo
christus Dommi iste Innocentlus posilus est in rui-
lixioribus onereris, scriptoponimus finem, supra-
nam et in resurrectionem multorum. Nam qui dei
petilioni, donec 1*2® exaudiri mereamur,
diclae
sunt, libenter jungunlur ei : qui autem ex adverso
finem minime posituri. Quid autem e
hoc animi
recursu stat, aut Antichristi est, aut Antichristus. Cernitur
geras, doeeri dcprecamur tuarum littera-
abominatio stare in loco sancto, quem ut obtinere'.,
rum.
ir.cendil iguis sauctuarium Dei. Persequitur Inno-
EPISTOLA CXXIII (327). t>
centium, et cum eo omnem innocentiam. Fugit ille
RESCRIPTUM abbatis bernardi ad rildebertdm to- Uo
nimirum a Leonis, sicul dicit propheta
facie '.

RONENSEM ARCHH.PISCOPUM.
._--.,,quis non
rugief, iimebil? (Amos ui, 8.) Fugit secun-
repenuu.
lauatous rependit
Laudcs laudibus _..... .,.,,• _
vos pmecu* &
.

cordis sui profert du,n pra-ceptuo. Do.n.m dicentB :

Bonushomo de bono thesauro D
'
,„.:„ ,..-. ;.„„ £, „_.__ c -ik li-
li- civitate, fugite in aiiam(Matth.
fuerint in una avitate, aiiam(Hatth. x,
s.,

bonuin. Scripta gloria tua., imo et

mene, satis
23). ugil.el in hoc vere viruin se apostolicum pro-
vir toiius reverenliifi, tenens in illis i.

benter accepi,
ipse non inime- bans, quod apostolica sese forma itidgn_e/it. Nec
te nnn immeriio glorificem, et
ei.im Pauius erubuit in sporia demilti per murum,
est, tuse
rito glorier. Siquidem gloria nostra l.a_c
et sx elfugere manus qua.rentium animam suam
Sublii.iiitatis dignatio, tua nostrae repulatio parvita-
non altum sapere, sed humilibus (Act. ix, 25). Suffugil autem non parcens vilte snte,
lis.

consenlire,
Nempe in alio

nil Deo charius, nil rar. s apud homi- sed dansloeum ira. non ut mortem evaderet,
: OO
qui Sapientia. consiliis ac- sed ul vilam acquireret. Merilo Ecclesia lunoc^.mio
ncs. Quis sapiens, uisi
major es, tanto humi- concedit ipsius vicem, quem per eadem vesligia
quiescit. ail aulem: Quaitto
grariienlem ceroit.
lia in omnibus (Eccli. m, 20).
te
c tu mihj
2. N_c sane oliosa fuga Innocenlii.
Laborat qui-
major, senior juniori. Posscm
exhibuisti, minori
tu.im probatam sapientiam non m- dem, sed bonestalur in laboribus suis. Pulsus Orhp,
proinde et ago

(328) Scripta circa annura 1131.

''326)Gebuinus. Vide notas ad epistolam 17.
(327) Scripta circa annum 1130.
 269 EPISTOL^. 279
ab orbe stiscipitur. A fiaibus terrac oecurritur cum autem gratias habes apud De.um et homiaes , habes
panibus fugienti, etsi furor Semei,_Gerardi Engolis- scientiam, habes spiritum libertatls, habes verhiun
mensis, uoudum ex loto quieseat mafedicere David. vivum et efficax et sa!e conditum : nec oportet et
Velit , nolit peccator qui videt et irascitur, niagni- pro lantis viribus sponsaj Cliristi deesse in tanto
fieatur in conspectu regum, portans coronam g!o- discrimine, cum sis amicus sponsi. Amicus siquidem
riae. Nunquid non omnes principes cognoverunt in necessitate probatur. Quid enim?tu tibi quiescis,
quia ipse est vere Dei elecius ? Francorum, Anglo- etmater tua Ecclesia graviler conturbatur ? Habuit
rum, Hispanorum , et postremo Romanorum rex, sua tempora quies, et sanctum otium hactenus sua
Iiinoceiitium in papam suscipiunt, el recognoscunt negotia licenter libenterque exercuit. Tempus fa-
siagularem episcopum
animarum suarum. Solus ciendi nuuc, quia dissipaverunt legem. Bestia il:a
adhnc igoorat Achitopcl suuin jam patefactum ac de Apocalypsi, cui datum est os loquens blasphe-
dissipatum consilium (// Reg. xvn). Frustra moli- miaset bellum gerere cumsanctis {Apoc. xm,
5-7),
tur miser super populum Dei malignare consilium Petri cathedram occupat, tanquam leo paratus
ad
et cogilare adversus sanctos sanelo firmissime prredam. Altera quoque bestia juxta vos subsibilat,
adhaerenles, et conlemnentes curvare genua anle sicut catulus habitans in abdilis. Iila ferocior, ista
Baal. Nulla fraude praevalebit parricidse suo ohtinere B callidior pariter convenerunt in unum adversus
regnum super lsrael et super civitatem sanctam, Dominum, et adversus christum ejus, Dercusoperam
qua? est Ecclesia Dei viventis, columna fidei, et cito dirumpere vincula eorum, et projicere a nobis
tirmamenlum veritatis. Fuuiculus triplex difficile juguin ipsorum.
rumpitur (Eccle. 12). Electio
iv, meliorum, ap~pro- 131 2. Nos in nostris parlibus , una cum aliis
balio plurium, et, quod his efficacius est, morum Dei servis divino igne accensis, Deo eooperante
attestatio, Innocentium apud omnes commendant, laboravimus in conveniendo populos in tinum, et
summum confirmant pontificem. reges ad dirumpendum [al. diripienduml pravorum
3. Ad quod sane et vestra, Pater, exspectatur, consensum, ad destruendam omnem altitudinem
sicut piuvia in vellus , ve! sera sententia. Non extollentem se adversus scientiam Dei. Nec infru-
improbamus tarditatem, qua? gravitalera redolet, ctuose. Aleniani», Franciae, Anglije, Scotise, Hi-
levitatis abolet notam. Narn et Maria non statim spaniarum Jerosolymorum reges, cum "universo
et
respondit angelo salutanti ,
priuS cogitans qualis clero et populis favent et adhserent domino Inno-
esset illa salutatio Luc. i , 29) : et Timotheo centio, tanquam filii patri, lanquam capiti
membra,
praaeipitur nemini cilo manum imponere (/ Tim. v g solliciti servare unitatem spiritus in vinculo pacis.
22). Dico tamen ego notus pontifici : Ne quid nimis Alerito autem illum
; recipit Ecclesia, cujus et opinio
dico ut familiaris et notus : Non plus sapere quam clarior et electio sanior inventa
, est , nimirum
oportet sapere (Rom. xn, 3). Pudel, fateor, quod eligentium et numero vincens* et merito, At !u
serpens velustissimus nova audacia, relictis insi- frater, quid adhuc negiigis ? quousque vicino ser-
pientibus mulieribus, eliam robur pectoris vestri pente tua niale secura dormitat industria? Scimus
visus est attenlare, et lantam Ecclesire columnam quidem te filium
pacis nulla posse ratione induc-
ausus concutere. Confidimus autem qtiia etsi
, deserere unilatem sed profecto non sufficit , nis|
:

concutit, non dejicit : quoniam amicus sponsi stat, et defensare, atque ipsius quoque turbatores totis vi-
et gaudet ad vocem sponsi (Joan. m, 29), vocem ribus debellare studueris. Nec quietis timeas delri-
exsultalionis et salulis, vocem unitatis et pacis. menlum quod non parvo ttise glorise incremento
EPISTOLA CXXV. recompensabitur, si fera illa vicina vobis tuo sttidio
^y
AD MAGISTRUM GAUFRIDUM DE LOBATORIO mansuescat, vel pbmutescat, et taetarn Ecelesise
(329).
praUam, comitem dico Pictavensem (330) , in manu
Operam cjus requirit in asserendo pontificatu Inno-
lua Dei pietas de ore Leonis eripiat.
centii adversus schisma Petri Leonis.
•1. Odor inllore, in fructusapor requiritur, Odore EPISTOLA CXXVI.
provoeati, charissime frater, olei effusi nominis tui, AD EPISCOPOS AQDITANUS CONTRA GERARDUJt ENGO-
cupimus et ex fructu lismensem [al. egolismensem] (331).
operis cognoscere te. Non
euim nos tanlurn, sed ipse
quoque qui nuliius eget Cwusam Innocentii; ut legitimi pontificis egregie
tuetur adversus Gerardum Engolismensem. schi-
Deus, opus tamen habet hoc in tempore opere tuo,
smatici partes agentem cujus mores depingit, et
si n6n dissimulas. GJoriosum tibi est Dei
esse posse subtcrfugia eludit.
coadjutorem posse et non esse, damnosum. Porro Dominis
:
et Patribus honorandis , Lemovicensi , //»
(329) Scripta anno Chfisti 1131. Gaufridus de
(331) Scripta circa annum 1132. Gerardus hnjus
Loratorio, doclor nominatissimus , postea arciii-
nominis secundus ,
genere Northmanus, dicecesis
episcopns BurTTegalensis sic dictus a Loratorio, qui
Bajocensis, quem « viruin erutiitissimum, et magni
locus est in diceccsi Turonensi, Pictonibus adjacens,
nominis et potestaiis 111 Romano senatu )> Ordericus
Prioratu quondam insignis, Majori monasterio sub-
vocat, lib. xin, anno 1136. Cujtis rei argumeri».uni
jectus.Hinc Gerardus Engolismensis « fera vicina » est quod pene continuas in Aquitania sedis aposto-
Gaufrido dicitur liac in eplstola. Ahud est Oratorium iicas vices egitsub Paschali I[ el aliisad Innocentium
ccenobium Cislerciensium iu dio:cesi Andeaaveusi. usque Jegitimis pontificibus. Nec defuit in eo zelus,
s
(330) Guilielmum. cum alias fortiter et generose Guillelmum Aquitanise
 272
271 S. BERMRffl AB3ATSS CLARjE-VALLBHS»
nunc vero ssevit in
aut pene soli obesset sibi :
Petragorieensi et Santonensi. Dei gratia
soli,
Pietavensi , £ amor gloriae ? Legatio,
orbem. Vides quid facit
episcopis sanctis , frater Bern.vrbvs abbas dictus de
prKserlim senilibus quis
sarcina «ravis, hurneris :

Clar«-Valle, eoustantiam in adversis.

ra pressora proba- nesciat V Et tamen homini sen.ssimo gravior videtur
1. Virtus in pace acquiritur,
pceiia, reliquum id breve dierum suorum
'
vivere
tur, approbatur in vicioria. Ten pus estquod vestra,
sinc hat' posna.
si qua esi,nec Uterejam nec tc-perc sinatur, reye-
2. SeJ lorte causabitur se de suspiciono judicari,
rendi et merito suspiciendi patres. Hosliiis siquidem
de oecultis suis repre-
et nos temeritatis arguct qui
gla.iius qui universo Ghristi corpori mortem denuo
hendimus quod uon probavimus. Faieor, suspicio-
r.tuicsemporis inlenlare videtur, vestris potissimum
sus sum in bac parte el uescio an vel simplicis-
acrius, quo co-
:

cervicibus iaiminet , et' ia vos eo

sunus quis secus sentire possii quippe in tara
ut quotidianis assuitibus,
,

minus. debacchatur : ita

referam
quod absit ce- manifesta conjectura. Ut enim simplicem
nut resistcre fortiter, aut turpiter ,
!

v breviter aelionem, primos, aut inter priinos scribit

compeilamini. Nain ts qui amat prhnatum ge-
dere
recipit vos (332) papa? Inuocenlio : 135 Iegationem postulat , »on
r.re inter vos, DmlrepheB, non ;

obtinet. Indignatur, ab transit ad alium,

emn, quem tota vobiscum am- resilit illo,"
uec euim asrnoseit
nornine Domini. » ipsius se esse legatum gloriatur. Quod si aut ab illo
plectitur Eeclesia venientem in

in nomine suo, aute non poposcisset, aut posimodum non acce-

Non hunc, iuquam, sed qui vcnit
pisset ab isto, credi poterat alium quemcunque
illum recipit. Nec mirum. Et ipse
nempe iafatiga-
etiam in intuitum, etsi non re-
iiabuisse in pra?vaiicatione
bilisad nomen grande multum anhelat,
ctum aliquem nunc aulem excu-jauonem non uabet
Nec sane falsa vel incerta opinione ducor
:

hac setale.
super vanitate istiusmodi, sed de
de ambilione sua. Deuique ponat eliam nunc legali
notnre hominem
siquidem vel vacuum nomen (nam opus amisit), Ct ego quidem
ore suo ipsius eum judico. ln litteris

famili&res, hac suspicione carebo, si potero. Si non, suspicauor

nuper ad cancellarium scripsit
quas
invitus, el me inlemperantia' reprehendam. Verum
'

nonne onere et nomine honorari

let?ationis sese el
difficile persuadebitur ei, ego scio. Nimiruni homo,
tanlo indigmua supplicat, quanto humiliua ?
13331
diu maguus h.tbitus iuter suos, videri seipso inferior.
I linam famen obtinuisset ! Minus forsan nocuissct
Tunc gaippe crubescit. Agnoscitur is, quem Scriptura loquitur,
poUta votis arnbitit), quam fruslrata.

velut alterum sua sacerdotibus dixorit se parlem Petri Leonis

prin.ipem, conjugii jura temerantem, f se
arguerit, si Willclmo Malmesburiensi, de l coulra voluntatGm Dei ignorantem manutenuisse :
;

ilerodem, omnia autem tlla qua; habebat

v, udem udhihemus : hoc enim r.onfueriet ptfcnitere :

i{e-!iibas Augl. lib.

calumuiose dietum iere in vita sua, vel ecciesia- dedit, vel paupeiibus
adversus (iuillelmum comiiem
Historia Comitum Pictav. erogavit. Subbato autem Missam celebraus maxirua
contendit Joannes Beslius,
ablnnoceufao, qui tegatio- devotionc et effusione lacryinarum, sequenti die
cai> 32 Posiquam.vero niillesiitto centesimo
fosda priev&ricatione detecit Ge- Dominica migvavil a -cculo .

i). m ei denegavh,

istius nomims mercede aanffi- tiigesimo sexto auno .^l> inearnalione Domini. Se-
rardus Anaekto stib
"O.i legati offieium agens, quos dit in episecj.atu aun.s tri^iiua tribns, mensibus...
^r.rsJispccs'.!-. -

partes trahebat, Lnde Ber- diebus.... et cum iliquem capellanum gestis vel
potcrat ad seUsn.atici
moitet ut, se- hospitiis vexisse.t unicuiqae cspfilauorum suiepi-
nardus vicusos Aquitanias episcopos
legitimum sequantur pa- scopatus in fine suo unam miuani, obolum dedit; et
ductoris voce coutempta, quod daritate sui partes
ipsms pnerogauvas illud magnib. um sidus
sLorern fonocenuum, eisqaejuris proh dolur extra ecclesiam
iutegrilaiem elecuon» occiduas illustraverat, !

nrouonit, » Elooti videlicet ,

soremnitatem. » Non quam sodiiicavit sub vili latet lapide. » Joannes ,

Drioritaiein, ei con»ecrationis
taerenlur Atutcieti, nsqu» ar- Beslius, in Historia C.imitum Pictavorum. At certe
uYf.tere lameu jui jus
reponerent, ut constat ex eptstola cunTpiainiissTnarratio lucettfl duutaxat relatione,
mimentis adveraa
episcopi, ordiaatioms tstius aueto- fulciaiur, aun est quod HJcui Emakio abjudicemus,
iviri Portunnsis
WiUelnr.um PraineBUnum, M.it- masimecum Ai&uus Autositidnrgtuas, qui lilui.s dc
ri< el fautoris, ad
Conradum Sabinensem et aancti Bernar^iTirJconBcrtpns' censtiram adhibuit,
itaojuin Albaneusem,
,

adhsrentes trans- ne~(at'iin "7t::.ifin unguert. bac tn parte ab Ernaido

Joannem 0*tien»ein Innocentio
-> missa , quam refert Willelmus Maln.csbuncnsis, U discedat. tjuod spectatad Utaolotum, ctipsemisere
inieritt anno tI3s, septm o die Januarii, tsstc Fal-
Historiio No ibro i. Pars tamen hmoeepiu int

principibus omnibus tum ecclesiastiets cone Benevent.ino, « cum sedisset, » inquit, « annis
nrtevaluil i
paucosque alios, aeptem mensibus undecim et dtebus viginti duo-
nrajier Geranlum EngolismcnsSm
GuilleJmum cpmitem Pictavien- bus. Quod eiittm conf.nnat Guiilelmus Maltnesbu-
»•

tum sseculanbus tsi nensi», liisioci;. Nov. libro Anacleto : inquit,

eicimas) ipse faven- . •

semct Kogerium Sicilia?riucem ocw\o prEesnmpu »(m dicebaiurl, « sui episcopa-

schwn.aticisdctensioiieobfir- i

tibus. Gerardus tero in

ox hac vua tus anno aetimcto, d(,iiiii.ui Inuoi-entius inconcussa
matus, auuo Jo, ul notat Ordencus
1 1

quide.n infelici morlis genere quod ad hoc tempuspace apostoiica fruitur digniiate. »
miaravil eo
Ernaidus Vitse S. Bernardi l.Drn u, cap. 7. Oua de re S Bernardus epistolis 144, 146, li". , et
describit
tanton nonnulli hunc anciorem contra sermoneSt, iu Canlica, ioilto Vide, si lut.et, notas
Oninantur
Engoiismensem, ex nunio rehsroms ar- ad epistolam 147. Tx qnibusfcoihgas errasse ».
Gerardum eutn dixit- Gsrarritttnanno 1131, schisma voro ante
dorc mulla un.ti«sc i <" 'I'"" .mf-u^ns e. su-
1

co.,i.-ss.o»e el Viaiuso, nuod Ipsum annitni !u'Ssf exsunClum.

biiomortuus »ii *ii.e est legatt mu-
m leduio eiauur.e el enor- f33S) Gerardus. qui priiuatum, id
co-miseiu»in*enlu
aha iiujusmodt^ inqmuut vtro uns alasttabat, Allu^io »<t tocum Joannts in Kp>-
mi'ter lumidurc ci
proferunuiue ex Gcst.s episcopo^ Stola ni, vers. 9.
prudenii m.Hgua
(33.^1 Editi habenl &i onexe yrtvari, et nomne
:

auewrilalem Iub vefbis .< Dm

rum KiMtoUsmcui ium
in contessione honwuri: ied yr«-t/ari, duest in manuscriptts.
quod
proxima rcortLs sua, acceplmtts,
 ; ,

273 BP38TOL& 274

ptidor addvcem peeeaium (Eecli. iv. 28). Aa non « modo ai^o nuuc schisraati«ur.; criminari» ? Nunquid
J _ . _. _1 _»__. .. • _ 1 _ ™ _ __ ___
_ , _ _«11S_ __ __ •._
. • 1 . _
grande peceatnra et delictum maximum, superha cum eadem V2R.A spe taa, illius simul et sfjjctitas
ista verecundia, qua terram et ciuerem pudei., non evanuit, et papalus? iVlirmr. quod potuit ila in brevi
dieo subjici, sed non tiominari ? dulne ei amarum bx eottem loute procedere Hcn
3. Propter hoc ergo reliquit honio suum illunn pa catnoticus, et sanetos, et summus pontiiex . noriie

ireiu saneiuni Innoceniimn ;sic emjii uonnuubat), e! neqim.li. scbismaiieus, ei turbaior Heri pater !!&£
matrem suam ssnctam Ecclesiam catholicam et
loiioc.ntias, hodie Gregorius diac onus Sanct! Angeli
;

adl_«ret sctusmalarchse suo, et sunt duo in vanitate Itaque uno quidem ex oreTsed eorde proieeto au-

una. Pereusserunl fcedus ad iovieem, ei snper po- plici contraria processere. Labta .b.iosa in eorde

pulum Dei maliga&verunt consilium. Squania squa- et corde locuta. sunt. Sed enim homo cui coi et

raa: conjungiiur et spiraculum nou est in eis (Job cor diverbeiat eonseieotiam, et Est Non diva-
<->

xu, 7). lsie illumpapam, ille bunc vicisslm legalum ricat liuguam. puias quia timor ei in menie sit, aut
Bcriptttai, ut decipianl ipsi de vanitate in idipsum. in fronte pudor ? Maie autem, juxta Apostoiuni,

Invicem se commendau.
consolantur, (uenier, providei boua coram Deo et homintbus (// Cor.

quisque tamen pro se. non pro iaviccm. Nimtrum vm. 21); qtu more illius iniqui judicis, nec Deum
hominos sunt seipsos amantes Pari quidem studio B timet, uec homiuem revereiur (Luc. xvui, 2).

couvctierunt adverstis Dommuin, ct adversus chn- 5. Et certe ambnio, cum prorumpii ui impuJen-
stum ejus sed plano mienlionibus non coherent.
; tiam, efftcaciam perdit •
et cmn impr>. bus aflectus

Qucerit magis ox alteru.re uterque profeelo qute sua se aperit, perit effectus. Atubitio, maser hypoerisis,
sunl, idque, quod audere ueiarium est. in hasredi- lalebras amat et teneluas; lucis impattCBS e:.t. Am
late Christi, Quid nisi ante octilos vestros conamur, bitio, spurcum viiium, in inio jacet videt tamen
si patimini, proscriberc Giristnm? Jam novcs apud omne sublime, se& vidori tpsa refiJ§a. Nec mirum.
vos suo papae cudii lt.gatus episcopos (334), ne soli Optato nanKjuetieeesso esi careat, nisi-caveal arbitros.

sit sibi papa. Nec mortuis suecesores, sed vivis in- Quo eutm glona eo minus apprehen
pius aHectatui
vasores tyrannica fre'us polentia superiutriuiit, nactus ditur, ubideprehendimr ..iieeutri. Qtud demque tam
scilieet de maiilia principum oceasioiiem,qm suarum ingiortum, quamgieriae cupidum deprehendi, praiser
civiialum episcopos odio persequuntur iniquo Sic lim mter episcopos ? Nec simplicem satieChrisfcianura
seriei in insidtis cum divitibus in occultis.nt raierticiat gloriari oportet, BisiincruceDommiuostri JesnChri-
innocentes. Per t&le osuum i.itrai m ovile ovium sti. Incly.us erit ambitiosas, quandiu io.nacte sersa-

Nunquid autem gratis talia legatus actite.i pro biiur; et donec turpis locri negotium perambuiabit
4.
£
papusuo ? _iu ille totam, ut is glonalur, Franciam iatenebris, poterithypocritajustussaactusque videri,

atque Surguudiam legatioai ejus antiqua1 ^uperad- sed oeulo qui viuet in facie. At ubi forte foras

ditiit. Potesi et adjungere, ?i vuli, Medos el Persas, mitlit impudentia vel irnprudeniia |
'.ale, tBapu-

ei m.^dios fmea Decapoleos. Quare non et ultra ienli vei imprudenti] quod latei ai conscientia.

Sauromatas, et quemcunque deuique locutn c-aica- nitnnc intemperaus appeiitits apparet ad cooib-

verit pe? suus, suus sit, quo vel vacuis nominibus iionem procacior, quam prompiia:' ad gloriam.?

glorietur? homo uon mmus sine Ironte^ qoam Sic levera sic probatur quod (egituf Gtoriaineon-
stne meme; nec Dci memor dmoris, nac %u* hone- fusione liohmiqui terremsapiu-/tf(Phihpp.m, i9)
statis Putat se con videri, cum sit subsannatio ei
I
e! tllud ; __>('
ego glorium meatn '// ro ni-orio, meo. ui

ei illusio onmibus qui in eircuilu ejus suni. Mer;to hit esl {Joan, v:u, ;>4> Impiemrque ia dlo qui ejus-

quidem. Certe eaini pro foro, sacrsrio ut;tur : ol

uii.ilt esi, qnod Propheta sanctus imprer.atur msi fal-

instar hominia negotiatoris .lutcriiantis lucia sua. et loi, hypoerhis, Ficmt, inquiens. sieul fetttvin teeto-

modo hutic, modo lllunt expiprantis venditorem, ut ntmquud yriasquam eoellatu r e rarnti P<u i i >: itviu,

ab tlio demum emat quod .in.at, a quo vilius impe- 5) Noa •adfto periit pudor a morfalibus, ;

trare valueritt ilaiste sollicite sibi ecclesiasticam di~ pudensquevelab ipsis honorettir ambitio, prfcsertim

^itilatem hinc mdeperquireiis. eum tandem prg suo iu sene el sacertioie, quoai t:o magis profecto pue-

arbitno delegil habere papam, qui se iegatum esse D rihs ista dedecei vanilas, qno eurn m -jor gravilas

conseiiserit. Ergo mst legatus iu fucris, Roma pit- nsajbrque decet __anctiludo _ et s: in.facieneaedi

pam babere non poterit? (Jnde hoc tibi privilfgtum ab adulante sed a tergo subsannaiur ab omnibos.
ia tcclesia Dei V Qmsoam tibi hanc conecssit in Est sobria iqatedam, e< quodammod i
_a-[aJ.

Chnsti hieredilatc pra_rogativam ? Numquid tu foe- flccultaj ambitio; moliens -illerii caule, j
! ;si non
reditate possides sanctuaritmi Dei-' Doneceuim in
caste. Si valet proficere, c!am oegOliE sua carat

obliuenda pudenda et itnpudeuti peliuoiit. spes libi

Stu vero, manet m se, et pudoris umbram uou
ulia prometendi domiui lnnoceutii gratiam esse deserit. Equidem lalis, etsi Deuoi nondum melsi
potuit, sanclus ille, le scnbenle, et papa fuit. Qno- saluiem, pro mgenila lamen vereoundia honeslateni
iuterim fdinei, qttod ltomiues reveretur e! .

(334)SicBamnulfum Dorateosem nbbatem itt sedem

Lemovicensem intrusit, ex Vii.-e- Beruardi iiBro m, ciim erubescit.
n. 33. 6. Caeterum qujenam ista pr^uceps s.st, et liouiosa
 S. BERNARDI ABBATIS CLARiE-VALLBNSIS 276

libirio dominanf!!, 'ut pro ohlentu vix annuse (q"uod ^ fasque non confunditur. Abbaies abbatibus, episeo-
eerte palam est) iegationis, primo quidem siio nec pos episcopls superintrudere nititur (335) ; amovere
parcat senio, nec deferat sacerdotio deinde nec : catliolicos, schismaticos promovere. Miseri et mi-
*
lateri Salvatoris, quod in aqua et sanguine colligendi serandi, qui ita promoveri, et ab islo, «onsentiunt.

in fidei unitate populi prolulit redemptionem, ut Siquidern circuit mare et aridam, ut faciat unum
quisquis tentaret divtdereqnos ilie colligeret, el inde episcopum; et cum feeerit, faeit eum filium gehennne

redimeret; probare sese non chrislianiira, sed duplo quam se, Quasnam vero pulas est tanti eansa
anlichristum, reus monis et crucis Cbrisli ? im- furoris? Non aliasane, nisi quod displicet mortali-
patiens et effrenis turpis qua?stns cupiditas ! o ardor bus angelica illa partilio, qua gloriu Deo, pax ho-
intemperans ! o cseca et pudenda ambilio ! Aperte minibus nunliatur ; et durn glortam usurpanl, mr-
prius frontoseque, ut jam dixi, et ipso, proh pudor ! bant pacein. Sotus gloriam meretur, qui facit mira-
non difiitetur, addit indigna satis petitiona tentare biliaaolus, siculdicit Apostolus : Sali Deo honor et

Catbolicum : dolensque repulsam, incunctanter ad qlorut (l Tim, l, 17). Porro autem oum nostro ge-

schismaticum refugit ; et accepta de manu sacrilega nere bene agitur, si datur frui pace Dei, pace c.um
maie cupita potestste, lalus demio Domini glorire Deo, et quidem Quoniam
felieiter et miserieorchter.

crudeliler confodere non veretur. Dividit nempe <

ergo modo stabit pax hominum coratn Deo. vei cum
Ecclesiam, pro qua illud est irt cruce divisiim, vi- Deo, si Deo nou potest apud homines esse tula sua
surus procul dubio et ipse in quem transfixerit. gloria? Ostulli filii Adam, qui contemnentes pacem;
Gognoscetur profecto Dominus judicia faciens, qui etgloriam appetentes, el pacem perdunt, etgloriam!
nuncinjuriam paliens ignoratur. Cum enini cceperit Ob hoc denique et nunc Deus ultionum commovit
facere judicium omnibns injuriam patientibus, et terram, et conturbavil eam : ostendit populo suo

arguere in aequitale pro mansuetis terrae; pulas dura, potavil nos v:no compunctionis.

avertere poterit aurem a charissima sponsa sua, 8. Velimus, nolimus, impleri quandoque necesse
cum clamaverit stans auversus eos qui se angustiavc- est veritalem Spiritus sancti, fierique.illam quae pro-

runt ? Non omnino non poterit noa audire plagen- phelico spiritu preenuntiata iegitur in Seripturis

tem. Amicimeietproximimeiudversummeappropin- discessio (// Thess. n. 3) : sed va; bomini perquem

quavertmtli&<t et steierunl; etqui juxta me erant, veniU Mehus erat ei, si nalus non fuisset homo ille
de longe stetnrunt, ei vim faciebu.nl qui qucerebant Quis vero iile, uisi homo peccati qui super electum

animammeam (Psal. xxxvit, 12, 18). Quomodo nam- ,acalholicis cathnlicum, et eanonice, locum sanctum

quenon recognoscet os de ossibus suis, et carnem de Q invasit, quem tamen, non quia sanctus, sed qtua
carne sua, imo vero jam quodammodo spiritum de summus est, affectavit? Invasit, inquam, invasit
spirjtu Suo? Quasi no.n ip3a sit dilecta illa, ctijus armis, igne, pecunia, nonvitas merito vel virtutum:
concujwvil riecorem, cujus formam tnduil, cni se pervenit in quo stat, et stat in quo pervenit. Nani
mirabili dignalione caslis atque individuis devinxil illa quam jactat juratorum suorum nou electio sed

amplexibus, jta ui essent duo iu carne una : unum faclio, umbra tantum fuit, et occasio. et velamen-
in uno spirilu tjuandoque futuri! Nsm etsi eogno- tum malitia. Dicipotest electio, sedimpudenter.sed

verat secundum oarnem Christum, sed tunc jaut non mendaciter. Stat quippe sententia ecclesiastica et

recognosoet : quia spiritus anle faciem ejus Chri- autheutica, post primani electionern non esse secun-
sJ.us Dominus, cui adhserens umjs spiritus erit, cum dam. Celebrata proinde prima, qua? secrmdo pra?-
ebsorpta morte in victoria, quod infirmum de carne sumpta est, non est secunda, sed nulla. Nam etsi
est, in virlute spirttus convaluerit ; cum exhibtierit quirl minus forte solemniter, minusve ordinabiliter

eam Sponsus gloriae gloriosam columbain suam,

sibi processit in ea quse praecessit, ut hosto» unitatis

perfectam suam, formosam suam. non habentem contendunt ; numquirt lameo pra2Sumi altera debuit
macuW peccati, neque rugam corruptionis, aut nisi sane priore prius discussaralione, cassala judi-
aliqtiiu hujusmodi. cio ? Eapropler qui se super ingerere festinant, qui-
Dum libenter in his immoror, pene cxepti n que temerario temeremanas imponere nibjlominus
immeinor faetus sum. iia eupiens redimere terapus, acceleraverunt, Apostolo. prohibente, Nernmi cito

quoniam dies mali sunt. Excedentem devotio levat, manum imponas (I Tim. v, 22) ; ipsi procul dubio

sed revocai zelus : et uhirapior, ibi et cogor reci- majus peccatum habent. ipsi auctores 13S
dere, et plangere dolorem meum. Audet (quod et schismatis, ipsi grandis mihtia? hujus priucipes

flens dico) inimicus crucis Christi suis sedibus exstiiere.

pellere sanctos, qui nolunt besttam adorare, quae 9. Casterum minc judiciura expetunt, quod ante
blaspbemare nomen exspsctassefa/. expetiisse] debuerant et quam suo
aperuilos suum in blasptiemias, :

Dei, el tabernacuium ejus (Apoc. xtn, 6). Altare loco oblatam tenuerant, tandem juslitiam oflertmt,
contra altare erigere tentat, contundere fasque ne-

Gregorio Innocentio. » Ila etiam in Actts episoopo-

(335) Ordericus inlibro xiii, pag. S93 « Iupleris- :

queccenobus duo abbates surrexerunt. et in episco- rum Cenoraannensiaon. Analestorum tomo III, pag-
piis duo praesules depontificaiu cerlaverunt qoorum : 338, ubi de Pbibppo in Turonensem Ecclesiam in-
imus adnoerebal Petro Anaclelo, alter vero favebat ti-uso, de quo epislola? 150 el 151.
 277 BPISTOLiE. 278
ut videlicet si recusetur, justi (336) vos videamini : . et auctoritas etiam hostibus reverenda, facile nobjs
si reeipiatur, htigantibus inter se partibus, dilatio m " ™
qui minorem ; - : -* -™"
et meriti et officii tenerous
*—
iocum, aut
redimat tempus, etinterim fiat aliquid. An de vestra errare secum, aul sapere persuasit. Taceo multitu-
justitia desperatis, et damnum jam erescere non ti- dinem caelerorum, Tusciifi, Campaniae, Longobardise,
metis, quemcunqtte causa exitumsortiatur? Quidquid
Germaniae, et Aquitanite, Gailiarum denique ei His-
inquiunt, hactenus factum sit, modo quajrimus au- paniarum omniura, necnon et universse Orientalis
dientiam ; judicitim sumus subire parati. Tergiver- Ecclesite, tamarcliiepiscoporttrn, quamepiscoporum,
satio est. Quid iii omoi impio conatu vestro vobis quorurn nomina sunt in libro vifee, sed epishike bre-
relinquiiur a iud, quod afferre queatis ad seducen- vitas non admiuit (340).
dum simplices, ad armandummalevolos, ad veslram 10. Hiomnes unanimes, non conducti pecunia,
ipsorum palliandam malitiam? Si hoc non dicerelis, non seducti fallacia, non illecli urivato carnis vel
quicl diceretis ? Caeterum jam Deusjudicavit quadsero
cognationis amore, non timore compulsi potentia;
rtpetit horoo : judieavit autem operis evidentia, non
stecularis, sed Dei procul dubio voiuutatem, sicut
decreti senlenlia. Numquid Dei judicium audeat hu- non ignorantes ita nee
, dissimulantes , Petrtim
mana temeritas retractare? Quid si causelur et cla- Le_onis ingenue refutaverunt, ae secure Gregorium
mct per prophelam Deus, Tulerunt homines a me ju- in papam Innocentium susceperunt. Nostratum Tane
dicium ? (337) Non esl consilium contra consilium nemo ex nomine ia his expressus est litteris quia
j :
Domini: velociter currit senno ejus, in conveniendo et omnes compendium non fert, et aliquorum
invi-
populos inunum etreges, ut dominopapte Innocentio diosa designatio adulationis uotam non effugit.
Non
serviaut et obediant. Quis revocabit? Dei esse judi-
autemdebeoprajtermitteresancios, qui mundo mor-
cium senserunt et cousenserunt Galterius Ravennas, 1

tui, Deo melius vivunt quoruin vita abseondita esl

:

Hildegarius Terraconensis (338), Norbertus Magde- cum Christo in gloria, ubi certe studiose inquirunt,
burgensis, Conradus Salseburgensis archiepiscopi, et non dubie inveniunt. beneplacitum 38(8 Dei, qui
Dei esse judicium cognoverunt acquieverunt epi-
et solliciti suntquomodo placeant ei. Itaque Camaudu-t
scopi, Equipertus Monasteriensis, Hildebrannus henses (341), Vallambrosani, Cartusienses, Clunia-
Pistoriensis , Bernardus Papiensis, Landulfus Asten- censes (342), et qui de Majori-Monasterio sunl
(343),
sis. Hugo Gratianopolitanus, Bernardus Parmensis mei quoque Cistercienses (344), Caduraenses (345)
(339). Horum gloria speciahs el praeipua sanctitas,
(336) Ita veteres libri et editi pleriquepro, injusti; ptionis auctor exstitit, inlaudeni Cluniaei pronun-
per antiphrasin aut ironiam. In uno lamen codice o liat. Faetum est, » inquit, » a sui prineipio non
« ,

Colbertino notato 1410, legiiur utrumque, injusti solum externoimm hospitium, non. tantum confu-
justi vos videamini : oplimo sensu nempe, ut vos, ; gientium asylum; sed, ut sic Ioquar, publicum rei-
qui justi estis, injusti videamini. In uno Beliova- pubhcas Christiana? asrarium, « libri tv epistola 27.
censi siropliciter,wyusfi. (343) Insignemonastenuni propeurbem Turonum
(337), Hoc apud hullum reperitur propheiam; sed a sancto Martino conditum, cui tunc praeerat Odo
babctur in doctrina SS. Patrum, libro Conlra judi- abbas, ad quem epistola 397. Ab hoc monasterio
cia temnraria, n. 7. pendebant plurimi priorams, qui quamdam velitti
(338) Is successerat Odelrico, quem eruditissimum congregationem constituebant Nam Bernardtis ia-
senem vocat Ordericus in libro xm, pagg. 891,892. signiora tantum momtsteria bic commemorat.
(339) Bernardus Parmensis in quibusdam coaici- (344) ln duobus Colheriitiis et uno Sorbonico le-
bus locum habel post Bemardum Papiensem, idem- gitur, CisleHenses ; unde efficlum in ediiis fere omni-
que nonnullis deest, ut in duobus Colbeiiinis. Ughel- bus, Cistemblenses, qui et altero errore additi suut
lus eum sub finem pontificatus Paschaiis II obiisse post, Cistercienses : quasi diversi essent, ouiiu qui-
dicil. busdam codicibus Cistercienses, inaliis Cistellenses
(340) Heec verba, sed epistolm brevitas non ad- dicebantur, vulgari tunc vocsbuio. Cistercienses
mittit, desunt in duobus Colbertinis in tertio le- quippe dicti sunt Cistellenses ab Hefmanno mooacho,
;

guniur. hbro de Miraculis B. Mariaj Laudunensis, m m

(341) Itafere codices veteres; quidam, Camau cap. 7 apud Perardum, pag. 103. apud Robertum ;

diillenses. Notiores sunt CamaldulPDsesetValiumbro-

sanaa Ordims S. Benedicti Congregaiiones in Italia
Q de Monte ad annmn ti'40, Monaehi «V Cistelih-dk
sunt etiam Cistell ini Monastiei Anglicani lomo I,
fluas, quam ut illustrari hoc loco debeani. pag. 703 col. 1. ,

(342) Nuii est silentio prsetermittendum quod de (345} Cadomus , civitas est ad fluvium Olonam in
eis liac qccasione refert Ordericus libro xiu, anno Netistria , haud procul ab Oceano, celebri academia
1134. « Cluniacenses, » inquii. « ut Innocenlii a^!- ab anno 1433 insignita in cttjus suburbio exsial :

veutum cognoverunt sexaginta equos seu mulos

, :a=ignis Ordinis sancti Benedicti abbatia, aGuilielma
cum omni anparatu congruo papas et cardinalibus ConquMstore , provineiaj istius duceatqae Anglorum
clericis d^stinaverunt, et usque ad suam basilicam rege, sub titulo Sancti Stephani conslructa : cujus
favorabiliter dedux^runt. Tunc ibidein undecim die- primus abbas Lanfrancus, ex priore Beccensi ,post-
bus paparn cum suis detinuerunl, ecclesiamque no~ modum archiprsesul Gantuariensis. Piura de eo
vam in honore sancti Pftri apostolorum prineipis deque Cadomensi seu Cadumensi Sancti-Stephani
,

ab eodem cum ingenii tnnudio populique frequentia abbatia videsis in noiis ad Opera ipsitis Lanfranci,
dedicari feceruut. Inde liiagnam auctorilatem apud et in Neustria pia. Cadumensium in Abriueensi rtioj-
Occiduos promeruit, quod a Cluniacensibtis Petro cesi Saviniacense insigne tunc monasterium,
prajpusitus fuerit Ab eisdem quippe Petrus Leonis quo jam plurima, » inquii Peregrinus in Historia
in pueritia enutritus coaluit, et eorum liabilu ac Fontanensi, tomo X
Spicilegii pag 37-2. « proces-
protessione monachus exstitit. » Ita ille. Ad idem « sere mcnasteria, ex quibus abbates couveniunt
pertinet quod. Petrus Venerabilis, qui hujus exce- « ad capitulum, et floret ibi Ordo, et eorum ubiquc
279 \
\ c
m
S»dai«enW8 iwi- » ges proSeM «Bguot, B««oone», Bt h«*di«mus
Tironeu* (34% e< (347)-,
.- •.— j—:— ,.-„-s m :»»o f,,i, n te>»
a& denique et ua&nimius fcatrum« t&m clc*-
... : «W nno diffidentos, sed a vesira caven-
rie.nostra iasiitia diffidenH»,
nou denostraJBStitia caven

tes versulia. Jam c-nirn Beus «duxU tanquam

lumea
riccrum quam monacaoreiB .egularis vitse pre-
jusiitiam suaro, et judicium suum tanquam
meri-
batfeque coaversationiSg sequeoies episcopos, taa-
dieai, etsi eeeco-.nec larnen apparaat, nec meridies
quam greges pastores suos, Innoeeatio firraiier ad-
luceat qnonkm sicui tenebr» ejus, ita et lumen
hffirent., sincere favent, humiliter parent, vereni :

apostoloram successorem Sdeliter recognoseant, ejus.

U. Quid reges et principss terrss ? Noane io H37 13. Duo.itsque snat ds qaibus centenditar,
spirits, ana cnm subjectis sibi piebibus, quisnam eoruzn .reciius videatur ?sse Pepa. Qaercm
eodero
amplectuatur, confitentes et pjinio quidemy.a personas esmpares, atiieuirisan*-
Iunoceniium .pariter
episcopum animarum suarum ? Quis vsi derogarc- videar, vel aduiari, d*?am quod dici
ipsi paparr. et
postrerao in quocunque ordine vitae illustris et bani
passim reperies, et neiniaem arbiiror diffiteri : quia
vldelieet tnnocentii nostri vita vel fama nee seniuluin
nomiais homo idipsum non aapit 1 Et lacieu adhuc
cum uec ab amico luta sit.- Deliiuc si
isd, nescio qua conlentksa importunitate et im- limet, alterius

eiecuenes mseutias, nostri itidem reox oecurrit el

portuaa contentione, reclamant,. Vocant is causam
cum sua paucitate uciversitatem flagitaat I promotione puricr, et ratione probabilion etprior
orbem, et
tempere. Porro de tempore constat reliqua duo :

etqui prsejudicaverantjn eleeriane.de «on-

'.

judieari :

Crrsaiione rsjudicare coutenduc; ; tune praepropere merita probaat, et diguit«s eligentiuni.' Hsnc «niro,

agentes, modo prseposiere retractante». Qais tantos,

'
ni failor, pariem saniorum invenies, tam episoopos,

quteso, in unum ccgere queal exereitus uiriusque.. quatn cafainalffl diaconos sive' presbyteros, et <juo-

ordinis principum, ne dicaat piebium, > et< adducere rum raaximo iateresl de eieetione sunumi pontiticis,
sanclorum millibus et quanti Lt eligendo jcxta pstrum soita su*fi«ianw
iu examinatior.em ? Quis tot
prius ajdificaverunS, ite- Qaid-«tin eonsecr2tione f NonneOstiensem, ad quem
persuadere suffieiat, quod
destruere, et abducere aemefipsos ia prsvari- spoeialiter usiqua spectat, hasemue? Cum igitur

cationem ? Quis deinde locus omnibus tantus, omiai- ei ^eetus dignior. et electio eahiorv ei aetio ordina-
biiior teneatur qua ratione, imo qun eoi
bus tutus? Universse qnippe £«516«]* negotium est, ;
isti

quod de impossi- tione, contra jus et fa? et vota omnium bonorum,

non unius causa personfe. Vtdetis
matri Yestrce imo vobis iarttae et. renltenii Dei Ecclesiae praeficew aUum, et
bili calumniam struitis :

am foditis, in quam prtecipiteminl ; et laqueuai Ulurn depou-re tent&at?

U. Horum coeaisu tam oialigno, tam ^P-dieno,
nectitis, quo teneamini, ne ad gremium revartami»
io inquam deerit ei oui vnlt
i j, ttcm temeiorio, tetis certe viritws remtendm
w et illusirissimil
recedere ab amico. ridetis, reVerendissimj

12. Sed ei consiiiam snum Deus (secun- cum omni famiiios Dei, tum vobis maxime yesl

hominem dico) revocet sententiam, convocet. convenit, si.taraen zelus domus Dei comedit animas
afinibusr. lium judicari bis in idipsum,' vestras. Vobis, iaquam, et vestris maxime igilan-
;

'.i!, patiatur; quosnam, qu«so, da-

I: dinn est et orandum, ne mtret?<i iu tentatlonen
qao.:
buntjudices sibi? Omnes quippein parte suat, et ea sand parte majora opus est fortitudine et cau

paitibus de judicio haud facile conveniet : atque ita unde acrior insistit advtrsarius, et vjs beili major
tantns conventns incumbit. Quam saevas et caiiidus L-ostis insarrexe-
ad Itlem magis quaiia ad pacap.i
ritin vos, proprio scrie agnosciti? e.\perimento.
Beu!
fatigabitur. Dein.de veiini scire, cni iile interim veliol.

tem- quam mullum jam maHria i!!ius in iilis partibus prc

eredere Komam, qaam tanto amore ex '.ongo
aeeepla potestate processit, uU-oq«e SCTieus
genero
pore concupivit, tanie labore et sumptibus acquisi-
malignandi, crdoio; Nuni]aid auteft MiiBtia
vit, tantofastu possidet, taato pudore limel amiuere vi '

vincet tandem sapientiam? sed b>c est hora

ne frustra eonvenisse sseculum omne cernatur, s:
Cfflterum hora no
cum ille cadei a causa, non tamen cadat e Roma. » et potestas lenebrarum.
Nec le- est et potestas cito Ne tarreamini, ne
Alioquin quis causam spoiiatus ingreditur ?
l

Gallia, alterum d ui Abnu-

tlcis redoiei opinio. * Hoc ccenobinm cum tri- io

ceasi alterum, de qno hic intolligendus Bernardus,

gints iubjectia Serlo abbas Cistercienstbus
Annoric;» ul
f

actis auno li48, itidem pag. 374, situm in cOnfinio Noi . ,

mannorum. Conditum fuil anno IH2 a pussimo

monasteriorum insigniorum numero
s
(Sif) i fi.\ eo
abbate Vitali : cujus »ucc< ^l 113
etiam tunc erat Tironense monasleriuni d:cecesis lbe ''
monasleria, numero no 'i
Camotensis, sic dictum ab amne prajterfluente, in QS1UUS suh]eciu;

constntxisse p
Perticensi, con-iitutn a piissimo abbate primo Artliurum
Ilujus monasterii hisioriam videsis apud
Beruardo, cujus Vita exslat cum notis Soucheti, m
effectumque quasi cujusdam congregatiocis caput, du Monslier in Neuslria pia. De altero S tv inaco,
epistoia 473. In Monastici Anglicani
Umio 1, pag.
220.
[uo Ivo Carnoteusis antistes iu epistoia cum Cisieriiien
70V Saviniacenses ante suam
Tironensium monachorutn religionem laudat Jaco- de Ordine Tifncusi. quo
uniouem dicuntur fuisse
bus a Vitriaco in capite 20 Histori.!- Occidenuh». tum abbaliie peaoebant. tii»
ex monasteiio olures
Hoc ccenobium, uti et Majus-Mouasterram, llorebat
omoibus Reli»iosis qui Inuoeeuliiim aguovi
sub Benedictina congregatione Sancti Maun, adole-
Grandi Monlenses addit Erualdus, m libro II
de \ iti
. .
;.',ii scminario insignilutn.
omine monasterium est in S. Bernardi, a. 45.
 .

283 ES»!STOL.<E.

ramini.-6«i virlus, et Dei sapientiaGltriitus vobis- fl 2. Habeni (uL hftbetj- tamen dueem Api)Iite$4&),
cura est, qui et in causa est. Coufidite, ipse vicit sed solum ex principibus, ipsumque usurpaise co~
mundnm : fidclis e«t, non permiitet vos tentari supra. rona? mercede ridieula comparalum. Deniqoe quid
ir! qnod potestis. YitSclis stultum firma radico? siue boni, quid virluiis ,
qfiid hor.estatis afferunt de

dubio statim maledieetur pulctirimdini ejus. .Non sutnino poniifice suo, et ut oos provocent ad favo-
enim diu derelinquer Dominus vlrgam peecatorunr rem? Si vcra sunt qnae ubique divuigat opinio, nec
super soriem justorum. Verum vestra; interim vigi-' unius digmis est viciiii polestate; si vera.non sunt,
lantia» est, vestris pro vestro officio sollifilte provi» decet nihileminBS caput Eeclesise, nen sdlum vitss

d?re, siciU et providelis, u!, non extentfsni, justi ad liabero sanitalem, sed et famaa decorem. Tutius
iniquitat^rn rnanUs suas. Oratio pro Gatnoikis : Be- preiiule voLis est , rai cognate charissime, ut in
nefac, Domine, bonis et reetis cerde(PsaL cssjv-, 4). :
3usceptiene universalis papa;, ab universitatis con-
Pro schismaticis Imple, Dcmitte, faciss eorum ipw-
: sensu et coiisiiie r.on recedatis : quem omnis reli-

minia, itt nonuwtmim (Psal. juxxii,

quosruui 17). gio, quero regnur.i univemtas receperunt, voiiis quo-

(MtV^ EPLSTOLA CX.XVIL ,— +i|ji „ que et hononiicun: el salutifei'um est ul recipiatis.

" Domini papse InnocenSii et innocens vita, et integra
'

AD GOTi.V.BMIUM GGMITBM PiCVAVOIWM (34S,\ SJIJCHM :

ao.ufukMs, ex paasoNA' wi€«»i8 atisis Bimaua- fama, et eleetio canoaica pwediealur. Priora duo nee
KCJE. hcstes diffitenlur ; tertium cclumniam habuitj sed
Gnillelmum ani,ipapx An&sieto favmiem, Iwrtatur
i
per ChristianissinMum Lotiiariurn (350) auper falsi
ad InuWentiun. verutn pontificem recipimditm. calumniatores in suo sunt roendacio deprehonsi.
GniAELMo U- gratia egregio eoruiti Piciavorum,
BPlSTOLAGX2Vm(33i).
el duci Aquilam um, Hoco eadem : gratia Burgun-
di* dux, thnere erribiiem, et euai qui aufert spiri- .40 EUJSDiiM.

tutn priucipurn. Serie eurn hortatur t« reducendis a4. Ecciesiam llil

1 Errorem vestrum ultra dissimuiar» non fero, clericis qiwi expulerat.
.

quippe carm? propinquus et aorde am!eus. Si quis In eo animo et ia ea.volu^iate «lemim m« disces-

do populo deviat, solus periit; veram priacipis error siase dudunna4e, priEOsgw eximie, vit totis affceii-
rmillcs inVolvit, et tauiis obest, quantis prseest ipse„ fcms boaa tibi tuisque. supereia, taiis, nisibus selutem
r
Nec prsesumi.s, siotil Beitis, ut perdanms, sed ui vestrani et h&norem veati am,- ubieunque passen»,
regnmus SLibjecios.Per queinregesr-egnant, ipsenos jiivarem^ eo qaod «oti redi^eai fraudatus iruotu. •

tcit populis sms, a nob.is tuendis, non subvor- attveniits ssei ad voa, sod Jastus piiater spem multo-

plasi? sancts? "su<c Eceteise miEistros, non

:.
;
rum reportoem mecum paeem EcciesiiB, ^um ex-
do.ninos. Cui vos minislerio eum digae aSks pro suiuitione universaeteiTffi. Miror autem quo, eujusve
vestn magniiudine poteutatus, et laudabiliter deser- consilio m?ra sHa mutatio dextene iixe&lsi tam su-
visse noscanyiii, %'%ft miror quanani versatia raodo bito in deturius est nmiais; ut rursum ad iisjuriam
vestra illa prudentia' eirenmventa fuerit eamdom Eeclesia? clerkos Sancti Hilarii dc civitate expolieres,
snatrem vOstram et dominam deserere intempore etirsm i)e; in i.e gravius, quamprimum excitares.

malo : nisi iorte cl hoe ve-bis vestri illi consiiiarii Quis te faseinavit tam cito recedere avia veriialis
p^rstiadere eonentur, ad solam Petri L eoni a domiun, et salutis? 1'rofecto judieium portabit quieuaque
universaiem EcciesiLm esse rediictam. Viri iiiendn- est ille. Utinam el abscindantur qui vos conlurbant.
ce3, quos Veriio.s. sicut e£ caputeorom antiehristum, Revertero, quwso, ravertere, ne el tu, quod ab.«ii I

destruit spiriiu oris sui, aftirmans eam per os David absciudaris, Revwtere, inquam, ei revoca amicos
ad universos iines terraj/et ad universas familias iuos ad pacem, el eievicos ad ecclesiam, anteqaam
geutium dilatari (Psui. itx.lv 28). irrecuperabjiiter rcddas tibi aversum tcrribileni, et

(348) Scripta circa annum 1 1 32 Guiilelmus, n cui ahi aticiores eompares suffragantur, Guillelraum
bujus uomini» nonui (aiii decimum esse sse \olunn, pceiiitentia molum ad S Jacobum peregre profectuin
qui, suadesite Gerarao Enp oiismeosi vpiseopa, partes esse, * el fen& sex.ta Paresceves, qumto kius Aprilis
Amxifii tuebatur, et Innocsntiq adlnerentos gravi- sacra commumone munttuai, anle arftm Deati Apo-
ter infestabat. Bernaroi, lib. n, cap.
Lege Vitau; ;>. stoli defuuclum essc sub aanum 1137, quo ii£e.c ab
6. Qitod vero ilahijesimnensis, De regibus Augi. Ordenco memorantuf
libro v, refert rie iuceslo, aiusque eriminibus Guil- (3i*),Anaciletus pseudopapa, ut Roggrium ducem
lehni Pictavonjn! camiUs, iddeGoillelmr. Yiil iatius Apulw pr.ieeipuum factieais snse faulorem foitius
patre inij;iligetid:iii> esse, ivcte noiavit ioaanes sihi devinciret, regi^. eum Sieilue 'ttuio donavit, uti
Beslius. Nam Pptruo Kctavorum episcnpua, qiu a videre licet apud iiaronium aono 1130, u 6. tjuem
Cotiute in exsiliuin missns ihi memei-atui', iii ipso tanieQ ei pontta luiioeeniius. iiifeliciter eonira eum
exsilio diem iii?. At vero Gnilleimus
ciausit -anno in praslium progressus adeoque capuvus, couiirnia-
iX aano disntaitat ut probat
i i
20' patri successii, vit, cuiii aliter eiuctari e manibus ejus non posaet.

idem auctor in Historia G-allica Corriilum PicUvo- ^uanio nielius jus suiim aliena manu prosecutus
rtmt, quem consuie si ctetera GuilLeimi gosta, ac fuisset PonUtex, s< omnino armid opus eiat, quarn
praeipue mortem diligentms luhot mvastigare, nec- utipse <>u belliun procedens, el ii»r,u cedens, ad ini-
iion Baronium ad annum 113b.De eo fuse li- m quas cooditiones adigeretut Vide Baronium, tcmo I '

bro II d& Vita Bernardi, cap. 6, ubi ejuy cocversio Xli.aono HiJ9
per Beraardu'n facta memoratur. Malta de eo fa- ClWi Impferatorem Romanum. Vide. epist 139.
bulantur. Certum est. lestante Oide'ico ejus abquali, (351) Scripts anuo Chrssti 1132.
 , ,

283 S. BERNARDI ABBATIS CLAILE-VALLENSIS 284

eum qui aufert spiritura principum, terribilem apud « tum consummatio est; nulrix ad meritum, me"
reges terrae. diatrix ad prsemium. Soror est palientiae, con-

EPISTOLA CXXIX (352). stantiae filia ,

amica pacis ,
amicitiarum nodns
\\V?> AD JANCENSES. unanimitalis vinculum, propugnaculum sanctitalis.

Pacem quam aliquundo coram conciliaverat, cons- Tolle perseverantiam, nee cbsequium mercedem
tanter retinendam et tuendam hortatur. habet, nec beneficium g.-atiam, nec laudem fortitudo.
Januensibus suis, consulibus cum consiliariis ct Denique non qui cteperil, sed qui persevewerit
civibus universis, Bernardus abbas dictus de Clara- usque in finem, hic salvus erit (Matth. x, 22.). Saul

Valle, pacern, et salutem, et vilam teternam. cum esset parvuhis in ocuiis suis, rex est super
Israel constilutus non perseverans in humilitate,
\. Quod adventus noster ad vos anno prasterito :

non fuerit otiosus, Ecclesia paulo post in sua neces- et regnum amisit el viiam. Si caulela Samsouis, si

sitate probavit, a qua missi et fueramus. Houorifice Salomonis devotio perseveranliam retinuissent, nee
tenuistis, exiguum quod apud is profecto privaretur sapientia, nec ille viribus.
Hoc
nos et suscepistis, et

vos fuimus quidem digne vobis, sed supra no-

: et summae honesiatis insigne, hanc toiius probitatis
stras humilitatis ruodum. Profecto ul non immcmo- unicam fidamque euslodem, custodiri a vobis firmiter
res, sic non ingrati sumus. Yicem rependat qui hortor et precor. Custodito diligente.r quod libenter
potest, et qui in causa fuit Deus. Nos enim unde audislis. Mementote scriplum, quia metuebat Rerodes
illum recompensemus 130 venerationis cultum, Joannem, ei Ubenter eum audiebat (Marc. vi, 20).'

sed obsequium, sed affectum, plenum amoris tt Sed beaius foret, si audita libcnler aeque servassei.

gratiee? non quod noslro dclectemur favore, sed Deuique non qni audiunt, sed beati, inqait, qui uu-
vestrae devotioni collKlamur. mihi dies illos festi- diunt et custodiunt vcrbum Dei (Luc.x,, 28).
vos, sed paucosl in aeternum non obliviscar tui, 3. Servate proinde vos pacem fratribus vestris

plebs devota, honorabilis gens, civitas iilustris (233). Pisanis, fidemdomino papae, tidelitatem rcgi, vobis
Vespere et mane et meridie, more ntique prophetas, honorem. Hoc enim expedil, hoc decet, hoc justilia
narrabam et annuntiabam (Psal. liv, 18), et erat exigit. Audivimus venisse ad vos nuntios ducis

tanta audiendi aviditas, quama audientium eharitas. Rogerii (354) : quid attulerinl, qutdve retulerint,

Portabamus verbum pacis ; cumque invenissemus nos nescimus. Verum ergo Juxta illud poetse, ut vc-

filios pacis, requievit super eos pax nostra. Exieram rum fatear, semper tiraui Danaos, et doua fe.entes
(Virgilius, Mneid. lib. n, veis. 49). Si qe.is forie
plane seminare semen, non meutn, ; sed Dei et C
cadens in terram bonam semen bonum, fructum in vobis (quod Deus avertat!) rem lam foedam com-
cenluplum el leinpeslivum. Mira celerilas mitlerc deprebendatur, extendero videlicel manuin
fecit

quia magna uecessilas. Ncc larriitaiem passus sum, ad turpe luerurn; bunc protinus nolate, ct judica--
te hostem nomiius veslri. civium proditorem, aa
uec diflicuitatem, una pene die et sereus, et rnetens,
boneslatis. Si
cum exsultatione mauipulos paiis. I!,.".'
et reporlans venditorem communis honoris et

quis item suserro in popuio, diaboli sibi assn

quippe messis quam messui. Exsulibus, captivis, ,

meiis vicem, jurgia seminare, et pacem lurbare

compeditis et iucarceratis, evadendi atque repa-
velle reperialur, quemadmodum illse discordise sem
triandi lsetam reportavimus spem, melum hoslibus,
gloriam Ecciesiffi, orbi perest amator et auclor; huic rigidae censurte reme-
confusionem scbismaticis ,

laeiitiam. ,lio citius obvietur, eo quippe pessimae, quo inli

nisi ut ad- pesii. Hostilis exercitus ' astat agros, domosque spo
2. Et nunc quid restal, charissimi,

moneamini de perseverantia quse sola mcreiur liat; prava aulem consilia corrumpuai bonosmorcs.ej
,

Prorsus ahs- modicum fermentum totara tnassam corruinpil (i Cor

viris gloriam, coroiram virtulibus?
perseveranlia nec qui pugnat victoriam, nec v, 6). Serile, piantale, negoliamiui, ut autiqua mala
que
nonsolum non iteretis, sed eliam de justis laboribus
palmam victor consequitur. Vigor vinum, virtu-

illustrissimi archiepiscopi et reverendis<imorum epi-

(352) Scripta nnno f.hrisli 1133.
quod scoporum consensu, celebrari curare. ln iiac ecc.e-
(353) Nou cst bic praHereundum refui t

cidem
in alia arbitrio nosi.ro capellam
Manricusin Annalipus ad annum 1132, cip. 6._ sia majori vel
lisclem die divi Beruardi quoj
Hanc niminun Bcrnardi proniissiimem adeo Tatam U dicatam construere.
tannis iu perpetuum solemnem processiooem
tien,
firmamquesemper steusse, ui po<t quingentos iere
sacrum solemne ad ejus allare, nobis pie ass.-
annos, Cliristi scilicet auno 1625, rum excellentis- et
stentibus, celebrari facere. Et demum manu Ducts,
sin.um principem Caroluin Emmauuelem Sahau-iiae
indicli sacn solemnia singulis anms in perpeluurrf
dueem , queni Januenses paiicbautur liostem sibi
infensjssimum, ditiouis suy o pida v«st>>re et sihi et pro hoc anno duOdecim pnellis, ut vocant, dotes
eoospicc- scilicet libras centum unicuique persolvere. k
jam i.nminere vix quinto ab urbe lapi .

cujus rei feslimonium, etc. Daias iu ecdesio

cathe-
rent, Ii.ih ano penitus destiiuti auxilio, tiilcm S. Ber-
Hiec
nardi interpellaveriut conccpto voto, quod ad Inte- drali, die Dominica, 25 Apnfis anni 1635. •
au
ram exscnbere uon gravabor « Po.t Iwe inter Jauuens s inslBOte reipublic» sute ruma. <Juam
divos nobtrae reipublicse tutelares divum Bernarrfnm, lem ad voium eis successerit, probavil oventus
Bernarrtus iu ipsa stue solemnitatis vigHw
qui dum in liumanis agehat, uost-ri in seterm ui non Naiii
Hisp.ma classe adv« cta, hostiles coL.tas octus fuga-
oblivisceniJum suis litteris spopondit. ari9cribere et
conmimerare promiltimus, et vovemus diem ejus vi! Ita lere Manricus.

celebrare, et a populis nostris et a clero, accedente C354) De quo m epistola 127, n. 2.

 :

EP1ST0L$, 286
vestris expiare et delere possitis. Scriptum quippe mosam. Alioquin ignoras
o pulcJhra inter ci-
si te,
est Redemptio animw. viri, proprice divitup (Prov.
H
: vitates, egredierts post greges sodaiium tuorum pas-
xin, 8); el rursum Dule eleemosynam, el omnfa
: cere hsedos luos. Sapiemibus sat dictum est. Com-
munda sunt vobis (Luc. xi. i\). Quod si raililare mendo vobis marchionem Engelbertum (357), qui
placet, et vestrae fortitudinis ac strenuitatis ilerura domiiio 1'apae et amicis ejus missus in adjuto-
est
JfcOexperiri vires, amta probare delcctat; non rium : juvenis fortis et strenuus, et, noo failor. si
equidem id praRsurneiiduin adversus vicinos et ami- fidelis. lUbelote eum nostris precibus magis com-
eos, cmu magis Ecciesias inimicos expugnare deee- mendalura, quia et ego ei vos amplius commendare
ret, se<! et regni vestri invasam a Siculis deflensare otipavi, monuique ut vesfris potissimum consitiis
coronam. Super illos sane et honestius aoquiretis, innitalur.
et jnstius possidebiiis acquisita. Deus pacis et dile- EPISTOLA CXXXI (358). WlS
Clionis maneat semper cum omnibus vebis. Amen. AD MEIJIOLANBNSES.
Cum Mediolanerises, buwcentio reconciliali, tamen
EPISTOLA CXXX (355). titubarein of/icw et obedieutia viderentur, eos ad
AD PISANOS. incitat, rcceritik, lloma- retinendam constaniiam
nce Scclesice eraa illos beneficia memorans.
Pisanos taudat ob studium et favorem erga hinocen- „
tiumpapam,qui, Rorna per antipupam Anacle- Suis Medioi.anensibus, universo videiicet clero et
tum occuputa, exsut Pisas concesserat. populo, BiiRNARUiis abbas dictus de Clara-Valle. sa-
Pisanis nostris, consulibus cum consiliariis et ci- lutem iii Domino.
vibus. Bernardus abbas dicius de Clara-Yaile, uni- 1. Bene vobiscum facit Deus bene vobiscum facil
:

verais salutem, et pacem, et vitam seternarn. Romarta Ecclesia. Facit ille quod pater facit illa :

Benefuciat vobis Deus, et memineril fidelis servitii quod mater. Et revera quid vobis debuit facere, et
et pia; coinpassionis et consolationis et honoris, quse non fecitf poslulastis mitti vobis de curia hono-
sponsae Filii ejus in tempore malo et in diebus affii- rabiles B#s persor.as ad honorem Dei et vestrum,
ctionis sue extiibuistis et exhibetis. Et quidem hoc factum est (389). Si postulastis confirmari quod una-
jam impletur ex parte, et orationis hujus nonnullus nimitas vestra de venerabilis patris vestri (360)
capitur fructus. Dig-na piane retributio celeri jarn electione firmatferat, factum est. Si voiuistis lieuisse
compensatur effectu. Jam pro meritis tecum aciilat vobis quod illicitum, «isi pro magna quidem neces-
Deus, populus, quem elegit iri"ha_redi!atem sibi, om- sitate, sacri canones judicant, translationem episcopii
nino populuni acceptabilem, sectatorem bcnorum scilicet in archiepiscopatum,
concessum est (36!).
operum.
I
Assumimr
— .--™ — Pisa
_ - . «..j. in
... locum.Roma»,
.vvuu.n.iiuiiiuj, _
et
i, de VJCIU -
^^ cuc Si rogatis
" erui cives vestros
— «-- — — de
— — vinculis
" L Placentino-
i iui,i;ni.il|ij - i . i ..i . i

Ciis urbibus terra; ad apostolicaa sedis culmen eiigi- rum (

3ft2 >
<r
a0li ulique ego prastermittere nec volo
jj
ll"
tur.
!

Necforluitu rit.A V.i.tm^..» i«.«i£_W !_*.. J

Nc/> fi\i>lii!tM sive "1
humano contig-it istud consilio ' f\f*C- U"ilon
nec valeo ;
ar
et Knn factuim
hoc fantuw. est. I n ^.. ~^-a_j,___
,,-..t „
In quo postremo qute-
.-.

sed ccelesti providentia, et Dei benigno favore fil,

cunque rationabilis non dice repulsam,
petitio filia.,
tqui diligentes se diligit, qui dixit Christo suo Inno- sed vel moram passa estapud ptam matrem? En ad
centio : Pisam inbabita, et ego benedicens benedi-. complementutn pallium prsp.sto est.plenitudo honoris.
cam ei. Hic habitabo, quoaiam elegi eam Me auctore, Niinc vero audt me, inclyta plebs, gens nobilis, er-
tyranni Siculi (356) maiitia> Pisana constantia oon vitas gloriosa. Audi, inquam, me (veritatem dico,
cedit : nec minis concuutur, nec donis carruuipitur, non mentior) dilectorem tui, zelatorem salutis tus3.
r.ec eircum.venitur dolis. OPisani, Pisani, uiagiHfica- Ilomana Ecclesia valde clemens est, sed nihilomi-
vit Dominus. facere vobiscum, facti sumus laetenies nuspotens. Fidele ccnsilium, et omni acceptione di-
0'Jffl civitas non invidel? Serva deposilum, nrbs tide-
gnum : Noli abuti clementia, ne potentia opprimaris.
)is, agnosce gratiam, stude prasrogalivaenoninvenire 2. Sed dicit aliquis Debitam ei reverentiam exhi-
:

ingrata. Honora tuum et universitatis Patrem, hono- bebo, et nihil amplius. Esto, fac quod dicis qufa si
;
ra mundi principes, qui in te sunt, et judices lerras exhibeas debitam. et omnimodaro Plenitudo siquidem .

cruorum te prsesenlia reddit iilustrem, gloriosara, fa- potestatis super universas orbis Ecclesias, singulart

(35S) Scripta ar.no Christi 1133. nfitationem ad epistolam 299.

(336) Ro|erii de quo i:i epistoia 127, n. 2 (358) Scripta anno Christo 1136.
(257) Qu.is ista Engelbeuus marchio? Existima- (359) Missi sunt currt Bernardo Guido Pisanus
mus hunc esse, qui in libro de Vita S. Norberti. Matth3sus Albanensis, Gaufridus Carnotensis epi-
cap. 32, diciturfrater episcopi Ratisponensis : eujus scopi, ex Vita. Iibro n, n. 9, nempe ad reconcilian-
""Engotberti ona Hlia Theobaldo comiti desponsa est. dos Eccleoia Rotnanas Mediolanenses, qui schisma
En locus « Assumptis itaque legatis comitis Theo-
.
confiaverant ob deposltum Anselmum archiepisco-
bsldi, Ratisponam usque eos adnfi.mt Norbcrtus, pum ab ipsis. electum.
Srat entm episcopus ejus civitaus nobilissimi stem-' (360) Ribaldt vitielicet, qui ab eis electus est in
aaati*, et habebat frairem Engelbertun. potentissi- locum Anselmi rejecti.
mum marchionem, eui erant nubihs astatis filiae : (361) Inteliige restitutionem dignitatis archiepi-
e quibus urta expedita cemiti Theobaido desponsa scopaiis, quas Bcclesi*
isti ob schisma a pontifice
est. Reversi.siint legati istttc muntianles, * etc. Ma- abrogata faer&t.
thilbis vocabatur, teste Orderico Vitali sub fihem Quippe utrisque bello
(362) in sese ccntendenti-
libn xhi Melhiidem vero Engeiberu ducis filiam
:
bus, multi ex. Mediolanen^ibus captivi abducti fue-
uxerem duxit. t Engelbertus porro seu Ingeibertus ranta. Piacentinis.
dux erat Curinihi*, marchio Foro-Juliensis. Confer
m S. BEMAB0I ABBATIS GLARJJ-VALLBBBJS
libenla e*S eb (BJTOre, et reHcio-
prserogativa apostoliess Sedi donata est . Qui igitur 11 airia eivitas ycstra

Dei ordioationi resistil, Poiest, sctusmate ad catholicam rediil uuiiatem. Ewt ser-
huic polestati resislit,

si utile jndieaverit, novos ordiaare episcopaius, ubi moTsTe inter Catholieos; audivit et lastita est Sion,

hacteuus non fuerunu Potesi eos qui sunl, alios de- el est vobis gloria coram Deo el omui populo. Quam
amplexibus maier
j
iiccli si<i colhgit to; et taa-
jiriraere, alios sublimare, prout ratio sibi dictaverit, laetis

lorum iiiuiliiudiiieni dliorum. quos se. amisisse dole-

iia ut de episeopis creare archiepiseopos liceat. et e
converso, si nccesse visuin fuerii. Potest a iirubus bat! quam la>to et sereno vultu Deus pater recipit

terrae sublimes qusscunque personas ccelesiasiicas hoc sacnficiuin de raanibus vesiris ' Quod auiem et

paci terra iuteuditis. facitis quod fihi pacis. Ei ego,

«VQcare, et cogere ad suam prasenliam.uon sem>:l aut
fratres, particeps et socu.is gaudi vestri tieri cu-
bis, sed quoties expedire vulebit. Poito in prompiu
est ei oniuem ulcisei inobedieniiam, si quis forte piens, juxta petitionem yestram ad vos cum ditectUj

Quid fratribus no-stris, nuntiis vestris. veniebam, de

'reluclari conalus fuerit. Denique probast: et tu.

enim contulil tibi vetus tua rebeilio et recalcitratio quibus mihi scripsisiis. plenius secucdum raticneia
Dei salisfacturus Sed quit temput
maie suasa a pseudoprophetis tais (363 y ? qaem tru- in beneplacito

ctum babuisii, in quibus nuuc erubescis? Agnosce no- breve est quo ad coneiiium festinamus (3i-6U noa

tius in qua potestatp, gloria el' honore suffraganeo- gravet vos usque ad reditnm ucstrum sustinere.

rum luorumtamdiu privata exstitisti (364;. Quispro

te valuit obviare aposlolicic auctoriiatisjusiissima; se- EPISTOLA CXXXllt (367)

veritati, euro, provocata tuis excessibus, decrevit te

AO DSITEKSOS CtVES MEmOLAKENSIOTI.'
tuis illis antiquis ac prseclaris ornameniis nndare, mu-
lilare membris Et hodie eoafusa
I et truncala jaceres, Invitatus ad componendam pacin, lajlaturadhoc
sinon benignius quam potenliut teeum ae.tum fuisset. onus suara cperam reqmri.
Quis eam probiberc valebit etiam a gravionbus , si u.hi
V.i ox seriplis vestris percipm, nonnuilus
rursum (quod absit) adjeceris provoea; sV Vide ne meum uon
locus gratiae apud vos est. et. qooniam
patians recidivum : quia pro certo, msi laltor. non
invenio meritum, divinitus eredo datum. Non recuso
tara facile denuo polerit inveniri remedium. Si quis
Ampleot.or
favorem mgentis insignisqu» populi.
itaque dixent tibi ; Partim oporlet obedire, partim
obtatam graiiam, ?.i obviis manibcs gloriosas civiiai
nor. oportet; curo tu in te oxperta sis plemtudinem
tis deroiionem devotus eXcipio
pr«serlim hoc tcia
apostolice potesuitis, auctorilatis integri tatem;nonue sraum
pore, quo ab.iecto errore sclusraaticorum, a'!
hujusmodi aul seductus est. aut seducere vulrt Sed
matris Ecclesice cum gaudio toUus orbis reversa
foc quod dioo iiam ego te non seduco Ccnvertere
.
£ est Arbiiror t-tmen uou soluni mihi g'oriandum
magisad humflitatem. ad mansuetudinem uquidem :

quod ad pacem quEerendam, ei a [amosissl

invitor
et ouinilibus dat Deus gretiam (J Petr. v,5)-,ei mau-
ma urlie. cum sun pauper ignobilisque personj
sueti Jiseredilabun! terrftra 'Piai xxxvi, 14; Ksto nunsswr assumor sa
tanti boni mediator atqne ;

cauia dominaeetmatristuterecupefalaui %ervaregra-

TO bis pertalem na.iloininus Uoiiot esl ue
oriur
tiam et sic ei placere sludeas de rehquo, qiiateous
tti
-
pacein ei concerdiam «lciaorum vesivorum
pktceat ei non solum servare tibi qua- reddidit, sed
quosnec multamn. ctv.:aiu.u bosttiis impeius. ut
etsam adjicere qn<e nondurc de.lii
est i»uado. cedcre aiiqududo r.mipiilit.
beoc nolum
»19> EPiSTOLA (365)CXXXH i
;„,,,( test oans ad eoncilium, speio me rodnurum
Al> CUEftlM HlilUOI-ANIiNS-EM
per vos, el probalurum de gratia quiin proimuili*.
6ratulaturcl*re MMiitla^ensi^cuju* opera civitas,
taciai ne iu rac vacuH sit.
relicto sehtimute Amcleti, ad unitutem Jtecle- Qui autem gratiamdedjt,
zioK redii wA
Benedicti vos a Dommo, qtiorum studio et indu-
Anselmum apchiepiscopnm seculi, Anacielo el Coarado adbtl
(363) Loqutiur de rcbellioi.e qua secutt ini-a riecta-
sissenl. ui superius dicium, et ampli'.'s
de Pusterla archiepiscopum suum, partes Conradi tuno-
U raouur. At ns resipisceniibttS ea disri..tas al>
cpntra Lotharium tegitinium impcratorem Me.liola- rc5i.itmi-'»ne _m
utmse« lueDaniur Bem enarrat Sigonius bbro cenlio resiiinta El de hac qoid.-m
superioiibus esl inleihgendas Leniafdns,
cmn ait,
xi de Regno [tal ad aiinum llii. « Conradus,
tnHishaioneii- ei-ismpu
in gratiam Mediolauensium
in.quu, « prmapibus aliquot sciftrnganlibob contra
iuarchieoi! ipaUtm essc Eaclam \am
alioqm -e.ies
Lotharium sps<? regem asseruis insolenti imie ar- inuio p;.
mettopolica dignitale ;tb
rideniis fortmis obsequio, tn Italiam cum
efatus
nien onutiendum quod Sigonius rete-i id.r» xi
exercitu maturnvit, atque Anseimum archiepisco- i-.uoceniuis, >
ptiin bI populum Meflioianeusem amicos aacru3, de Regti» lial- ad annura 1 13.1. *
iiononilce
inqiiit. t a Gpnuensibus comiter aiq.te
ftlodoeiue pegnt _coronani ttcepit atque indt perlu- graltam reti.Ut _qi:od
jaui bi3 acceptus hanc eis
strata Lombardia. civitaies ad se pjerasque omnes
episcopum eocum ab obenienlia arcti.ej.iscopi <le-
iratiuxit Ea dt causa archiepiscoui Mogunlinus
diolane.nsis exeinplnm aiciuepiscopum lecil 'i'P»« .

Magdeburgensis, et Tveverensis jussu Lolharip

dimiiliatn episcoporumCorsica» partem subicoit.
t
ip5um coinmunione piornm externnuaruui Uono ei

sed etiam Anselnium (^GSIScripta anno Chriau<H34.

rius auteni non euni solum robseqiientiba
{WS,\ Concilium de quo hie et in
qui coronam imposiurat, e't populum qui receperat. lla*
epislolis agitur, esl consihuB» Pisantim nnu:
percutii Idern reiert Otlo Frismgensis Chrouici li-
Vide iiemardi Vitam, lib u, n. j>.
bro vii cap 17.
l>4
Mediolanenses Ansstmum (36") Soripta nnno Chi.sti •

(.160) Nimlrum quod

 289 KP1ST0L/E
29»
EPISTOLA CXXXIV. Laudatur de bona iittera tcrnalurs
fl manus, noa
AD NOVITIOS APlfD KEDIOLAMJM CONVERSOS (368). ealamus. Fateor, nt multum triouam
mihi lingua
Novitiis Mediolanensibus gratulaiw de converHone, mea calauius scriba: veiociter scribentis
sequeperaclt concilio illos inuisurum spondet. (Psal. xuv,
3). Sibi ergo, inquis, quid afteruut boni
Charissirnis fratribus dc Mediolano, speciosi
nuper con- pedes evangelizauiium bona
\ersis ad Deum, Bbbnabdus abbas ? Multum per omnem
dieius <ie Clara- modum. Primum quidem, quia filii sunt
ValJe, iii spiritu eonsihi el fortitudinis, quod fcene Pa.ris sui
qui in ccelis est, et
JMt-pmm digno exitu consummare.
est,
gloriam, quam deferunl Patri,
nequaquam a se ducum alienam. Nam
Benedietus Deus, qni fecit vobis viiescere mundi hs' si lilii, et
redes. Demdequod proximorum salu.em, suam
vero
gloriain, Iargilurus suam. quam vani filii homi- nihilominus arbitrantur, quippe quos
num, quam meudaces filii bominuui in stateris, qui tanqufm se
ipsos diligunt, Tertio quoque, quod
sectmdum iliud Evangelii, gloriam ab invicem qiue- labor iabiorur.i
ipsorum sibi pcnilus perire non poterit.
runt, etgioriam qucc a solo Deo Unusquis-
est, iiolunl (Joau.y, qae enim mercedem accipiet see.undum
44); plane iu hoe ipsi decipientes
proprium
__<_____. de vani- laborem (/ Cor. m, 8). fgo Sama n.ea
tate in idipsum iion prohi-
! ./'..<../. lxi, 10.;' Vos autem non
uu sic "m
°'^ _ bui
,,
Abhoe , ' "\. ,7/ . : tu aperuisti
aperutsti et viscera.
viscera, ideo proeul
ura dubio plus
vos o,,probno hberavu nunc divina miseri- B recepturus, quoniam
cordia, Jt essetis
_sslU- CLristi in nm
tVn i«
odm- Deo
Ctu.s! bcnus odor omui
„i ._,.„
enim quia non vacat
.
'
4
Tp uilli Iabora
<a_>ora_u Cerlus sum
loco
tibi, quod sitienti lulisti aquam,
nd gioaam, angelis ad telitiam, homini-
;
ipsi
et cum panibus oceurristi fugientibus. Non, inquam',
bus ad exemplum : _i quidem gaudiura esi ia coelo
vacant officia bumanitatis, non
super uno petcatore pcenitentiam agente; quanto hortamenta salu-
lis, quibus Christi vere viscera iu
magis super tot el lalibus viris, at
illis pauperi-
de lali urbe con- bus refovisti. Air.bo tamen collaboratores
versis . Et egti fratres, lanta ke.itia provocatus, sed , ambo
coadjutores Dei sumus ; ambo pariter speramus fru-
et vocatus a vobis ,-er charissinsos fratres Ottonem ctum in respectioue animarmsi sanctarum.
et Anibrosium, quos ad hoc ipsum direxistis, decre- Qttis mihi
det memoriam mi nur.quam deserere, nunquam ab
verain cum ipsis venire ad vos. Caeterum
siunil
ipsadeseri?
melius exislimans, non in articula temporis, neque
EPISTOLA CXXXVI (370).
in trahsitn vos videre, distuli usque ad reditum
no- A» HV7.0CERTiCM PAPAlt (371).
stium. Properamu3 quippe ad consilium, per vos Dalpnum, de illatis injuriis sajisfacere paratum,
Deo auxilianle reversuri, eonsilium et auxilium quod mitius tractari. cupil,
;

secundum ratioueui poleriraus, vestro saucto propo- Si tristia semper acciderejit,

g quis sustineret si '?

siio prasbituri semper prospera, quis nou coiilemneret Sed

rerum .

EPISTOLA CXXXV. cauta gaberoatri.v Sapieulia, horum pernecessaria

AD PETftlM PAPIEXSEM EPISCOPBM (389). vicissitudine eo moderamine electis
suis cursum
Deiatas sibi Lvitfes in Deum refundit. Episcopum vitce temporalis a.ierijat, ul necadversa frangant.
ab aperibas misericordtcc luudat. nec la_ta dissolvant cum
potit.s et ista ex ,IUs gra-
:

Si scraen bonuus, jaclum in terram bonam, fru- tiora, et i!Ia ex his tolerabiliora reddantur. Cene-
ctum aitulisse vidotur, ipsius esl gloria qui dedit dictus per fi-fti
omnia Deus trisiitia nostra versa
semen serenti, f#cuudiutem terrse, semini incre- est in gaiidium,acceperunt oieum post vintim vul-
raentum. Quid m his nos capimus. Ego sane glo- nera nostia. Raptores et praedones
compuucti hu-
riam Christi alleri non dabo, multo vero scrupulo- mihantur : sacerdotein Dominij in quem ausi sunt
sinsusurpabo mihi. Profeeto lex Domini convcrtil miitere manus, cum honore remittunt ; spolia qme
ammas, et non ego :testimon;um Doroiai fidele sa- diriputrant, et sir.e desidia recolligunt, et sine
p.tti_uam prrestat parvulis (Psai. xviu, nonego
8j, et fraude restituunt. Si quid horum est quod inveniri
(368) Scripta,annoll34. Ex hoe titulo Baro — J)
.3«9:. Scripta circa annum H3S.
Duos bujus —
jaru aate Bernardi adventum Mediola-
Biufi infert,
nominis Papienses epi_copos habet Dghelius
num. aunum 1134, Cisterciensium fami-
id est ainte w iim
electumauno 1 13(.i ve! i 131 ;alter;im, Alfonso ei Con-
'iam eo fuisse transmissam, coaditnmque aiiquod rado mtermediis, atmo idi8, cui has
monasierium, c.ui se novilii isti mancipassent. At li.-erasaptat
qure ffielius priori conveniunt, siquidem h*
Dghellus in tomo IV Iiaihe oacne existimal, pri- pvosime
sequenantur epist 134, qu_e scripla esl RR
muoi iCisiercieusitiiri iu illa urbe comobium esse ao 1134.
scripta atiuo Christi 1134.
(3.7C»-!
Charam-Vallem, quam secundo ab urbe lapide non (37<ii in prioribus edi.tis legebatur,
iinif anniira M.'J5 conditam probal Ad eumde-m,
proindeque hac :
quod ad Petrum episGopura Papiensem, cui
in epistola novitiorum nouwne ifttelligendos esseeos, prtece-
densepistola inscnpta efat. referebant. Ai in
qui Bernardi opera &d Pisanun cou'ciiium pergentis duo-
bus Cisterciensibus manuscriptis et ii;
reeens conversi ejus se magisterio ex animo jam tofidero <'oI-
bernnis mterponitur epistola centesiraa
davovissent. Oghelli epocha de condim raonasterii sepiuafeesima
octava adlnnocentium papam. Scriptaesi
fconsiat ex vcten inscriutwne e t _x firiinis loci in- autemhsfe
episiola occasione tn--» donum,qui
sirnmeniis, in quibus tou.uii.ier Caura-Valli», non episcoooseK Pisaoo
coucilio i.nni 113i r-v.-nei.iesspoli.^uut.
Vi.de notas
plars-Vailu appellatur (a) Vide epislolam 281. ad epistoiam vicesimara lertiam.
Legcnuuiu e3so Chnru-Vaint mijuii ips SUbillo-
-'i
1

>•<•„;..
..
aluaii- 83>narilo Clurrc
iiius llin.ii. Italici p 13 ari)ui_«trtd suul [inmiuria wutn ry.i <../,.>'..'.
Vnrittisi
tua tc<h\iMfio flcr.ric-/ !/.,/.
VCCXXl cm
.i(/,i. •;«;
guaipre loci lii.tru.umiln i.einqtio ins<.riplio vetusciaus- «</,/<,,/„.„„
;

-ii paneli iusculpt-i in i;m«; mmjui»

vi Hon-Mali, ht hoavr, .<<<-,;„ (,<„,.„.
Anno •jrmhr :
Uittirie-iallti.
MCXXXV,-ixKal Fcbr, witni uaum eu 'u<. «wi»«_/e-
 292
.291 S. BERNARDI HBBATIS CLARjE-VALLEN!
Dalfmus pro eo satisfaoiet ad beneplaci- digne vobis sese satisiacturos csse tacto sacrosaueto
non possil,
Evangeiip spoponderunt. Unde magnas agentes gra-
tum vestruai : hoc quippe manu sua in noslra affir-
sivene- tias divinae bonitati, quae absque bellorum periculis
mavit. Pro qua sua promissione adirnplenda
humani sanguinis effusione, inimicos vestros
rit ad pedes vestras majestatis (372),
qtiodet propo- absqtte
roganius veslram satis nohis exper-
mitius qttam meru.t supplicamus agi cum ju- sic humiliavit :
suit,

vene : non quod velimus impunitum esse lam grande tam clementiam, ut tempore suo, cum requisie.ini
praedicti Mediolaneuses, per dominum
papam, uti-
facinus,sed ut Ecclesia, si fieri potest, debita satis-
factione honoretur , ul is qui satisfacit, supra vires que mediatorem reeonciliationis, gratiam vestram
non exasperelur, el poeniteat (313) ho- benignos vos atque placabiles inveniamus : quatenus
patientite sutB
de
minem nostris acquievissw consiliis. nee cos pccniteai sanis paruisse consiliis, et vos
EPISTOLA CXXXVII (374). eis debilnm habeatis servitium el honorem. Nou enini

AD IMPERATRICEM HOMAKORUM (375). decet ut fideles vestri, qui pro honorevestrolaboiant

Mediolanenses non ante receptos in gratiam a

pon- apud vos eonfundantur. Coufundeutnr autem, si qui
reape- promisenint,
tifi.ce, quam ipsi Lotharium imperatorem de benignitate vestra spem indulgentise
r*nt Hinc
rent. fliru: eos imperatricis commen-
p.ns clementice imoeratrici. proipsis intervonerint, invenerint vos.quouab
cum
dat. . . i inexoraliiles.
sit !
nonobhtt
In reconciliatiooe Mediolanensium (376) EPISTOLA CXXXYIII (377).
fuera-
sureus unde a vestra excellentia prsemoniti
A» HENRICUM REGEM ANGLORUM.
non monuisselis, nihilominus honori
mus. Quoa etsi papa.
A rege suppetias petit pro Innocentio
sieut ubi-
vestro et regni ulililalibus inlenderemus, Anglorum regi, Bernardtj
faeimus.
Henrico illuslrissirne
que semper fideliter
et quantom pessumus, sospitaiem e
abbas dictus de Clara-Valte, honorem,
,

Non ante sane Mediolanenses in gratiam domini

quousque pacem.
papse et Ecclesite unitatem recepli sunt,
Velle vos instruere , de his praesertim qute spe-
palain Conrado refutato el abnegato, dominum no- est, aut vos
ctant ad honestatem, aut insipientis
strum Lotharium suum regem et
in dominum rece-
penilus ignorantis. Eapropler rem simpliciter iu
perunt, et Romanorum imperatorem Augustum una quoniam faciie onv
timare suffici!, et hoc paucis,
cum toto orbe confessi sunl : et de injuria trans-
mulia superflue ingeruntur. In iugressu
nia tenenti,
acla. juxta consilium et mandatum domini papas,
Wgenm.
ac populum religione contacjum
tura exslinguerent,
tum exs
(372) Inde coUigitur hanc
emstolam summo Pon- q g t[ ubi BerMr(!um
^^
,

ane
tihci direetam esse, qui
Majestat.s vocabulo non
raro compellatur ab altis, uti a Bernardo
episto m
scelere

laetitia
J^"^^
uYbe
cx lem| ;i0 iogerJ
obviam adseplem millia passumj
effusi,
46 150. n. 3, 166, etc, item ab Odone de Dio- sexuumaue um-
lis
prodiere, tanta ordinum, se.tatum,
gilo etaliis. hic titulus infer.oribus ettam
Quanquam deserere, atque al.o
episto- ver.sorum freauentia, ut urbeiti
quaiidoque praelalis tribuitur ex notis ad commigrare ipsos pnlares irelle
interst.ncus vero :

recipienies, certatnn
lam 370.
(373) Supple, non,ex
superionmembro, noncxas-
peretur, et non pxniteat; ul in tine
epistolae se-
. .
agminibuseum parlitisque
intueri. fit alioqui, el pedes
bant: quu. et pilos de vestibus
etiam deosci.br. .,
ejus detraetos aj
remedia rescrva,
^ |

queiilis.
oportuna incidenlium morborum
1 134.
(374) Scripta anno Chnstt bant, omnia saneta judicantes,
quaa ule cont.gisset,
imperatorem : men< ose.
(375) Richeram. Alias, et se sanctosiieri eorum
contactu putantes,atquej|
libro
1376) Ea de re ita Sigonius de regno
Ital. deduxerunf
tnquit, laetisclamoribus in urbem et hospit.um
annum 1134 « Mediolanenses, > Ibi pn-
II ad :
concilium esl hat.itum.
« cum se sacrorum communione spoliatos,
politana dignitate nudatos cernerent,
eo quod An-
selmum seculi Conrado et Anaclelo hsesissent. aclo-
et. metro- r/ie indc ronstituto
„„.,.. Anacleto rejecto, fa
catholicum poutilicem approba,
n
^"?i n
u
^ )/;™™5

rum pcenitentia dueti auctore RibaMo episcopo,

quemAnsolmo repudiato sublegerant, Iiinocenlii et
rcpudiato.ralaniLothariumregemei
-pS.eRomanorumimper.
DSmtoloterrarumorbeconfessisui.1
i

»H
atque ea
Lotharii recuperare gratiam studuerunl : concilio et inandt
ctijus maximam cia adhibita se ex
de re lilteras item ad Bernardum, lisfacturos esse tacto sacrosancto
-m
noraul esse auctoritatem scripserunt. Bernardus p a-
,

derunt; ac Bernardi judtco subj.cier.tes

mox
vero ad concilium Pisanum ab Innocenlio accersi- imposuil, re. I"! ^ro
iransiret, eulum qquod ille
tus cum per Lomhardiam eo festmans q» offer*
Bernard usMediolani?uit,quam ,

htteris scriptis gratulatus quod errorem deposuissent, dwina r luie cua

reditu ad eos m bantur, homines male affeclos
euse votis eorum obsecuturum atque sanavtt, claudis grei
couciliuni omnium admiratione
accessurum, promisit. Eo Pisas proleelo, asnecws, debiUbtis pristinos
avi.mm
saptentia con-
est inslituium, atque ejtis potisstmum
actiones luere
silioque perfectum. Ejus concilii
moninvaseraUiberaii.lndeji.ssulnno
niulta? Su.nma lamen in Anndeto cum tautonbus cilicandas ipsas inter se Lombard.a;
civ.tates
qui ad
exsecrando versata est. Mediolanensibtts, Papiam et Cremonam se coniulu.
Cun
redieraol, tus,
aucloritatem Innocentii Ribaldo auctorc apudCremonensesnihilprofecisset eoratnl
R.baldtts, quem ipsi
honoris causa multa tr.buta ul pertinaciam significavit h
dignitatem teneret ; ui ea sedes
melru- tio
delegerant, utbtorut
dtgnaretur ut
politana, sieut ante esset, ae pallio ;

con emnunt, ei conjtdentia

mitteretur. Vc&ialancnses
leaatio ad eos expiandos honeslissima eoslstiincurnbusetequisspemst,
Malthajus Alba-
Missi vero suni Gmdo Piwms, el
.

et Inboren
eis soctus esl S, meam frustr^erunl
nus episcopus, legat. a latere atque :

exinanierunt. » R*|Re
requirebant, Bernar- '.

adiunctus ipse, quem in primis

.

exciia- (377)Scrlpta anno Umsii 113o

dus ut discidium ab Anselmo archiepiscopo
 293 EPISTOLtE.
294
urbis sijimis, salus est in januis, justiiia nobiscum » virtus
fuit, quod iter satis laboriosum
,i metieulo-
est; sed Roinanis
Roiiiams militibus
rnihtibus eibus
cibus iste
isle non sanit
sapit. sum, nm
sniti, n,™ ,.„„i
pro pace regni „, _„„„:„ libftraiione
et Ecclesi» :,
susoe-
Ilaque justiiia piacamus Deum, militia terremus ptum, in tanta prosperitate peregistis
(38-1). Roma;
hostes : soiis necessariis necessaria 1 non ha- 45siquidera imperialis culminis plenitudinem
glorio-
bemus. Quid opus sit lacto, ut opus vestrum com- sissime asseculus, idque, quod ma.jus
fuit, in manu
pleatur, quod de domini papae Iunocenlii maguifica non magna, ut animi fideique magnitudo
clarius
et honorifica illa susceptione fecisiis, vos melius .emineret. Quod si ante tantillum
exercitum terra
Dostis (378).
tremuit etquievit, quantus putamus
horror hostium
EPISTOLA CXXXIX (379). corda iqvadere habeat, cum cteperit rex procedere
AD LOTHARIUM IMPERATOREH. in niagnitudine braehii sui? Animabit insuper
ho-
Excitat imperatorem ad reprimendos sehismaticos. nesias causse ; imo duplex provocabit necessitas.
Causam cujusdam ecclesicp aoud Tullum silce Non est meum hortari ad pugnam ; est tamen (secu-
commendat.
rus dico) advocati Ecclesiae arcere ad Ecclesise
Lothario Dei gralia Romauo imperatori Augusto, in-
festatione sebismaticorum rabiera :
Bernardus abbas dictus de Clara-Valle, si quid est Csesaris
potesL peccatoris oratio.
propriam vindicare coronara a'e usurpatore
Siculo
I. Benedictus Deus, qui vos elegit
(382). Ut enim constat Judaicam sobolem sedem
(380), et erexit Pelri
in Christi occupasse injuriam (383)
cornu salutis nobis, ad laudem et gloriam nomiuis ; sit procul du-
g bio omnis qui in Sicilia regem se
sui, et reparandum imperii decus, ad subveniendum facit, contradicit
Cfesari.
Eeclesise su_ in tempore malo, poslremo ad
ope-
randum etiam cunc salulem in medio terrae. Ipsius autem utrumque incumbit
2. Si Caesari, restituere
est enim opus, quod corona gloria? vestra scilicel
ita in quae sunt Csesaris Caesari, et
qus sunt Dei
dies ampliatur et sublimatur, mirabiliter crescens Deo, cur apud Tullum res Dei minuitur, cum
ac proficiens in omni decore et maguificentia apud Csesar nihil ibi lueretur? Verendum est ne minimo-
Deum et homines. Ipsius profecto nuper opus et rum neglectus, impedimentura sit maximorum. Hoc
(378) Quid fecerft rex Anglorum Henricus, huius dilueulo Missam pro defunctis, dehinc
nomims pnmus, vide Vitara S. Bernardi, libro II, pro exer-
citu, tertiam postremo (forte pro semel)
cap. I, n, 4. Quod el Willelmus Malmesburiensis diei Missam
audiebat.DVide caeteraomninodignaJeei,
llhus saecuh scriptor, aeque Anglus, descripsit bonis prin-
Histo- c.p.bus excmpla futura: ut non immerito
Wf Novellaj libro i, his omnino verbis: Innocemius U m
qul t8lem im erio principem
fien.ardus

S
ch sus traD scen ^s Alpibus Galliam con- /oo'i.Tl'?
'
P providerit
£__", ^. ' emp CUm um nortat
10rtalu B rnard i <«x Germania
Germa

X
Sernartfi
!
teidit. Ibi ab omm citramontana Ecclesia
.

susceptus p i,„iL„ et D
in Italiam, J
Romam usque ?I cet exiffui
est Qum et.am rex Henr.cus (qui non levilera
sen-
l copiis, contendit, ut InnocenVum
us i

tentia, quam semel posuissef,

u in sedem
seae "i1 restitue-
rest,u
nusuisset. dejici n_«.i* illi
rf_ii_i nosset) iiit r.i et
ret, __ __
<_ ab „__„_: r"_"i
eo v.cissim solemnem imper.i .

apud Carnotum ultro manus dedit, »t apud coronam

Roto- reciperet. Quod et factnm in ipsa
magum non modo suis, sed et optimatum, et etiam
Urbe, in Late-
rano; cum intenm antipapa Anacletus
Judsorura muneribus dignalus est. > Rogerus Ho- basilicam
Vaticauam, et iniiniiissima quaoque Orbis
vedenus et ipse in Aiiualibus eamdem commemorat ioca cum
sms, liim openbus, tum praesidio
recepuonem anno 1131. Porro anuo H32.ut habet «rmata teneret
Vide Baron.um, anno 1132, Sigonium,
ijulco, Beneventani Chronici scriptor, lib xi'
cum Loiha- eodem anno Vitam S. Bernardi,
nus im perator Innocentii ;
2 Et lib. u, cap
restitueudi gratia Romam Umen Order.cus, libro xm, pag. 896, ubi Lotharii
obsedisset, nec satis haberet virium ad eamexpu-
Romanum iter anno H33 susceptum describit
gnandara, utpote duorum millium duntaxat praesidio ait
mandassc Petro, c ut alii eederet, aut
instructus, Bernargjis qui et ipse aderat, judicium de
a re»e ordmationesua subiret: » idemque Innoceotio
Anglorum suppelias hisee litteris expetiit; quod man-
dasse. _t Petrum quidem acquievisse,
tamen ipse praeslare non poiuil. Denique quam reli- non vero
Innocentmm. Unde Lotharium contra
giose et chiistiane ultimum diem clauserit eum radi<ma-
anno tum, Petro quae possidebat dimisisse,
1135, disciums ex Hugonis aichiepiscopi Rotoma- et neeotio >,

imperiecto recas.sisse. "

gensis epistolaad Innocentium paparn scripta.di.
nis- (382) De jure regni Siculi magna alias
sima certe quie legatur apud Guiilelmum fuit
Malmesbu- disceptatio. De hac nihi! modo ad
nos. Videat ea
neusem, Hislonse Novellse libro I, elapud Baro de re, qm volet, scriptum Baronii.si
mum ad annum 1135.
Q tamen exstet
hodie, ei qu. contra eum scripsere,
(379) Scripta circa aBiium H35.
Non immerito
usiirpalorem Siculum vocat Bemardus
(380) Lotharium scilicet Saxonia?, qui AduIi<h
ducem, virura Calabnaeque ducatus jure clientelari
jier omnia commendabilem, commissos
Guillelmo Tvrio,
leste UuiUelmo suo consobriuo usurpavit, el ienuit
bi *' Ca.P« 16; Oitone Frisingensi, lihro vh, .ap. a
|' .
Calixli pontihcotu nsque ad anmim ii36,
17; Sigonio, qui non minus quam q U0 Lotha-
pietatis virlulis nus secundo Italiam ingressus (secuudum Ursperg
aude homi«unxmemori»coiiimendatumaif, )
abbale Apuham invas.t, Rogerlumque
vicit, hoc in primis
LjrspiTg, qui streiiuuni belli ductorem,
prWidum in sermoiie suos ad pugnam milites accendens,
lonsilio, terribilem inimicis Dei
et sanela; Ecclesiie,
quod
contra perduellem Ecciesiaa, ejusque sacris
!tc. celebrat; Pet.ro Diacono, qui miris ac magn.fi-
emottim
arma sumerent. Vide Ottonem Frisingensem
aseumdem elogiis depraedicat. o Quis tahti, « inquit hb vn
capp. 16 et 20; Fa/e!!. Iib. vu, poster,
imperaloris animum non admiretur'? Sederat ad decad. Idem
tamen postea resipuit, agantibus Bfernardo et
j

edandas fratrum dissensioues in capitulo a prima Petro

liei l.ora usque
^luniacensij^uilitteriseumreconciliationisadmohuit.
ad Vesperas, absque cibo potuque (383) Hoc ipsum est quod ex Actis Cenomannen-
Murans, dum paci unitatique cousuleret. Nempe s.um episcoporum notavimus in priefaiioae ad
ub imperii chlamyde cceiesti militabat hunc
Regi. Nam, tomum, nempe Anacletum, seu Petrum. Leonis
it ipse
testis sum, in expeditione constilums, ex
summo Judaismo duxisse originem.
 ; ™
285
m 8. BESNA&DI ABBATI8 CLAM-VALLENSl»
autem per eontrariam, gmJiaffl, <jui ^
ast^ddco tob aSau.Uen^M
a «««« I5>d<wia San*ii Gtn^alfi (384) gra- ft Factum est
.
> g fc «neiwetfar.
iran merereutur..
servieru.it, iraro
qui servierunt,
opprim. offenlWimt
offenderimt ; et qui.
ia illa civitate
viter injusleque, ui dicitur, ista uesciebatiSj Oponel ergo
nescio qua frauu* Sed vos fortassis adhac
et aiuul vestrae prudentiae
tur :
imo el decet et
nunc quando res est nota volis,
justitiam subve-
«ubrepiuru, ut domino pape, per animum: ut viri
precis obviarelis. expcdit, tnutare vcsetverbum et
nire paranti, vestrae interventu
regiis magis favoribus ftt muner.ibus iiooorandi, a
co.isulo consultnrt agi, noxiam revocan
Obsecro ei prout
antequam ecclesia illa vestra parte de rselero audiant et recipiant
precem, dari locum justitise,

sum ego fidelis laniea merili sunt. quantum msruere Pisani, quantura
fuuditus destrualur. Psuper
:

fertasffis inde est. adhucmereri possunt f Sat est dictum-sapienU.

vester, et si videor importunus,
charitate oppido EPISTOLA. CXLl
Demiuam imperairicem in Chfisli
salutamus.
M> HUMBERTOM A3BA.TEM ISHlaCBHSKM (387),
Graoiter eum perstrinaii, ob mums prmiatmnis
EPISTOLA GXL (385).
ineonsulto ac temere dimissum.
AD EUMDEM,
Parcat tibi omn.ipelens Deus: quid
voluisti
i.
loiharium
Pisanos pontificis studiosos apud facere? Quis te crederel ad tantum prorumpere
commendai. •

bonis? Quemodo
vigilstatiae vestrae
5-
roalum, hominem tantis praediturn
Miror cujusinsiinctu vel consilio seprodaeere,
digai cerle dupiiei potuit arbopbona pessimum huncex
subrioi potuerit, nl nomiaes,
qnam terribilis Deus in judieiis super
fructum?
lMDora contraria a vobis audircnt. Pisano»
et gratia,
hominum Non miror quod diaboiusislud potuit,
filios
adhuc erexere vexil-
!

dico, qui primi et soli inleriui cui jam lot anms

Quam sed quod Beus permisit, quippe
lurnYlG adversus invasorem imperii (386). Quid faciet
qui pure, sicut credimus, et devote serviisti.
indignatio,
justins in eos regia ineandmsset
de me, mique pigro ev negligenti servo, qui fidelem
populum stienuumet devolum quacunque occa-
ad iempus tradidil n sr.;raam
;

eopraecipue tenipore, quo famulum suum sic vel

sione offendere ausi sunt, quaeso, rationis, imo quia
inimicorum ejus? Quid,
suis cxieranl oppugnarc
accincti in multis millibus qua filu la-
domini sui, ei, imperia- non impietatis habet haec fuga tua, ue
tyrannum, ulcisci injuriam
adversarii rident? Miror quod le non
terruit
cnirn ceogruentissime genl
lem defensarecoronam? Dt abbatis (388) exemplum: cu-us Similis
de sancto David Arnoldi
assignem huie genti quod olim ut r.ene memi.
onmibus civitatiius, prffisumplio digno, sed pavcndofine,
qusenara, quseso, in
dicebatur; Li ipiide» iile quale».
regrediens, et
"* nisti,iu brevi est sriadicata.
egrwwns,
egrediens, et
ei ™S'™™°'
teDe novi e „ 0> Uall(Ul causam, w
sicut
sicui Pisa, Udelis,
fidelis, '
. uullam

Numqaid enim aut monachi tuis erant mobedientes

M suut, qui nuper rcgni illum
unkum ac pc^entissi
opcribtH, autyioio»
Neapolia fuga- impenis, aut oonversi scgnes iu
hoslem ab obsidiooe
rnum tuisve rebus infesti, ai.t eerte p.iod.ca et
quou pene meredi- forle tibi
verunt?Nonne hi sunt qui etiam,
nonsuffieienssubstanlia mandi, quattuus relinquere
bile dictu est, in uno impeiu suo expugp&verunt pascere non st
et Scalam, al- cogerens, quos vel regcre, vel
Amalfiani, ctRebellera [al Bivellnml,
opul.niissinias el
qne Alrurniam. civitates utique tangat vox Ula Oei: Q®
sniehac teotaverunt Vide ce et te
munitisstmas, omnibusque qoi {Joan xv. 85). Quid enin. de
T habueruni me gratu
usqne ad hoc tempus, nt aiunt, inexpugnabiles
buit libi facere, et non fecit? Vineam tibi plantavU
Quam digcum, quam aequum, quam plcnum
ratione
ei oirt
terra, imerim saltem alectam et spcciosissirnan. Scpero
et iustitia fuerat, ut Gdelium
tivse ccntiaentlae, torcutar
t&? dislrictissimae disci-
dum h¥C actitarent, ah omni hoste secura consiste-
aediticavi: sauctse pauperiatis
quem plinae fo-Jit in ea, ei
tum pro prffisentia sBmmi por.tificis,
rel:
summo turrim, ad caelos usque pertingenlem. Te cultorera
jamdudum exsulem Pisani apud se cum

^^^S-Sos;^*,-*»-—
te in 'a
arquecustodemconstituit: honcstavit
honore servabant et servanl , mm pro serviuo im-

peraioris, pr(
est in Sancw Exsu«
batur, ut etiam uunc advertere
OeS. Gcngulfo aliis Gancfulfo.seaJangulfo
(384) perio Corbolienri, ubi praepos.tus
seu pnma d.gu..as
« S. Gengulfus clarel
Ua Sigeberius ad annum 159 :

eapiiuli abbas appellatur.

Burgundia, qui etiam daruit gloria. »
martvni
in TJ8o) Scripta circa annum 113».
constructa est
Sefusnonorem Tulliiu Lolharlcg.a (386) Scilicet Rogerium.
basihca. a S. Gerardo ex r
c.isa.-
sub annum 1065, insignis (38f> Scnpta aimo U38. Humbertus,
ejusden. civiulis episcopo,
ui l.ttens mib. sigmfi-
An- De. monacho factus Claraj-Vallensis
de.a ;
m
eatuin est ab illustnssimo et revendisMmo u. ™»n»81
non nardo primus abbas anno-ii»
J„ Saussayo episcopo, ae com.te lutleusi,. Remensis. Vil» p.i
dign.tate consnicuo. rio laniaeensi. diocesis
«inus scientia ei scripti» qnam studio regimen. , umo 1138, quos
Sic enim in veteri cedice
quem pei.es se habel. P
pia haec episto.a ex [talia.
« Sancti quoque
Gengulfi abbatiam ad mendinuni
sua abdicalione Humbenus,
sufiecto .
primus co.isiruxit b. ™>
introitum ejusdem civitalis cui» Guerrieo mortuus
br&chiuni prsefati sancti m hac
urbe ;

Gerardus, e
1148, tomo ll
ut in i

asportavi Udo vero, Tnllensi.s ifidem "p.scepu*, Barnardus sn eius 'f

om»
.
Gengulfi dium sermonem. quein
ndeID Beclesiam restituit. Ub.vides S.

ecctesian. abbati» nomine rowgouam, qu«d <<^- \m) Sbihcel, Morimuadi, ic! quem epis
etiam ecclesus collegiaUs ohm tnDue-
H m nonnullis
 ... i*uimici]i.ui.
epascai. eatn? Mirum vero ]

prorsua vos d 8
si m hoc morti le bene prfBparare
putas, quod qui
iUustnbus reddit illustriofes, san-
cuores de sanetis.
dem ad me scripsisli, ut in tanto scaudalo, Et ubicunque divulgatus ;est
et ia
serrao iste,
aoalfiemaie domim
papte nion veile non timeas. replevit
omnia odore suavitatis. Htec
Demde, s/ ita ftecessaiium eral, non
vmus, me judice, pnefertur item
potuit aliud pratractis jejuciis
ct anticipatis
tempuj considerari, rrisi cum uecessitatibus vigiliis, omni denique corpor^i exer-
umver- CUio;
salis Ecclesia» dctiueor, ut
tauquam vere pietas qua. ad omnia valet
illi miserae, quam exponis
oon
te
liceat

crucihxus
subvenire? Obsecro
est. ut
te, per eum qu; prc
J lim.
-islerciensis!
iv, 8). Quam
Qaam
tet0 sinu
alacri vultu
^ h yos raul[iludo
satis afflictos
ampiius crueiare spectavit hoc an-
pereas. et gelicacelsitudo! Noveruni siquidem
tristiliam super tristitiam addere
desistss: ilii spiritus
qiua, ut verum otnmpotenu Deo placere
pro hae Ecclesia. generaii
falear, sic super omnia fratemam
gravique ecissura affectus sum, ut nocsetatem et couirederatioaem,
Uedeat anunam cum dicat per prc-
mesm vila. mee, etiam te et tuis in pace Utlno bomr" est (*«- xu, 7), et per
degenli- 8 '

auum, Ecce quam bonum

,

et qmm jucundum habi

tare frutres va unum!
EPISTOLA GXLII. (Psal. cxx?..., i.) item,
fmter 14® fratrem adjuvans, amho comuUibuu-
AI) MONACHOS ALPKNSES (389) *ur yProe. xviji, 19).

Moitachtu Ahenus, qui se sub ordine 3. Adyertitur eliam hoc factum

humiiitatem re-
Cisterciensi dolere; qu* qugm accepta
Uarte-Vallensilnis aggregaverant, sit divina.
commendat ei majestati
comolalur de absentia Patris ad docet ille qBi dicit, SuperaU Deusresisfit, humilibus
altiorem gra-
n m
mo ue?
di n ° V0 abbate eli end «*
$ <>
autem dat graiimn (Jac
militatis
|y
Magister per semetipsum dicens,
_ fi)
.
osteQdi[ ^ .^ ^
Bonus Pater vester atque nosler, Discite a
J
auctore Deo me quia mitis sum el humilis
corde (Matih.
acl elliorem gradum xi, 28^
assumptus est. Faciamus ergo| Quid djcam de nostro puullo
grege Clara3-Vailis
cnanssirni, quod dicit prophota :
Elevatusest

^=^™i»
sol »t eui specialius adhasistis, quauto
tvna stetit in ordine suo (Habacuc, m, H),
vos «t q Uaffi sp »l
Sol est ciah compleetaturaffectu? Non
5&C.
redtiitur

illo,
Z2H ==? !=* s*
lanquam kna per solem. Elevato
stemus nos in ordine nostro.
ilaque
quicumque eleg?-
c mfusio mirabiliter operatur.
mvocato Spiritu
Superest, fratres, ut
potest dici verbo

sancto,
maturetis vobis eligere
mus abjecti
esse in domo*Dei nostri,
magis quam patrem. Nam si me
exspeclarelis, vereor ne adven-
habitare in tabernacuiis peccatorum
(Psal. lxxxbi, tus noster differatur in
iongum, et iila diiatio esset
1 1). Ordo isoster abjectio est, humititas est. volunl penculosa. Sed vocate ad vos fratrem
taria pauperlas nostrum cha-
est, obedientia, pax,
gaudium iu rissimum Godefridum priorem
J^ncoOrdono* est esse sub magistro,
j b hoc, sicuTTn aliis.In^eat
CJarse-Vailis, qui et
viltn notram " ai •

sub
^ubabbate,
abbate, sub regula, sub disciplina. Ut
discipiina. Ordo noster
nost«r consilio ejus,
«i., s vel t^. illorum,
™i forle :,.„„.„ _ '
quos ipse pr0 se
'

esl sludere silentio, exerceri jejuniis,

vigiliis. ora- misent, si venire non
poterit, necnon et.Patris ves-
liombus, opere manuum; et super omnia, excel- tn Guarini, talem pcrsonam eligatis,
lenliorem de qua et Dous
viam lenere, qu» est charitas porro honorem liabeat, et vos salutem.
in bis
omnibus proQcere de die in diem, et in Memores mei es-
ipsis perse- tote, fratrcs.
verare usque ad ultiirum diem. Et
hiec qiiidem as-
5idue vcs ccnfidimus aclitare. EPISTOLA CXLUI (39C).
2. Caeterumunum opus fecistis, et omnes miran-
tur quod cum sancti esselis, nou reputantes
AD SUOS CLAB-E-VALLENSES.
:
ves-
tram sanciiiatem, alienam pa.-tieipare Diuturnamsm abscntiam excusat, sibi non
curastis, ut minus
essetis sanctiorcs. Iinpletum imo magis gravem, uuam suis
esl quod legitur iu Interim brev
eos officu admmet.
Evangelio: Cum feceritis omnia quas niandata vobfs
fuerint,dwite; Servitnutiles sumus (Luc. xvn, 10). Charissimis fralrrous Cub^-Vallis monachis,

(*8») Scripta anhoChristi H38.— Alpense cceno- sisse, facileesl colligere

« praasenti epislola. pra»-
bmm, dioecesis
Genevensis iu Sabaudia,bodie Anni- ser um verms
cionsis. Pundatum ab Humbeno II
illis, « yuam
collejrii vos leto siuu
Saoaudiaj comile, multiludo Cistercieusis » Et quidem Clarl-Valii
I
sul> pruno aibate Guarino,
qui deinde Sedunensium se peculiamer aggregasse,
constat ex sequentibus
tactus episcopus, oc;ssionei!. huic ispistolae Bernardi verbis. Vide etiam
praebuit, epistoiara 253, ad di-
qua Bernardus monachOs Alpenses suo abbate caim Guannum et Manricum in
oesti-
Annalibus ad
tiilos consolatur. Gaspar Jongel
rius ia Notitia Abbat. num 1136, quo tactam gesserit aggregationem. an-
Gistere. hiijus monastern fundationem refert ad De
hoc monasteno legc insuper Vitam
annumii36 Sed ante eum am.am fundatum esse, S. Bernardi:
n. 67.
lifi. I,
nec monachos ab initio habitum et lnstituta
Cister- (3901 Scripta ctrca aunum 1135.
eiensiam fu>sse amplexos, sed iis se tandem
submi-
Patkol. CLXXXII
i!)
29 ct g> gg»13i&BM?fS^Ml$»?ALL2SSSS 380

cony«rsis (3®i), novitiis, Crater»«iKAW»o» {

.gn»d«r«^igiis?-Bil« rivA, sed ci qm pre mviWi est *
. ., '.....'.
• (11-P.er.
(/«' Ger. v.
v, SS\. Cui ftnim
S5). ftii vivsai, qnam
iusttus vivs«L
auim jusfius QOam ei,
eL
iu Dcnuno seniper
j Ex vobis perpendite quiii patiar ejjft.
.
Si vob« qui si tion moreretur, ego uon viveraar? cui eotn-
esse modius, qniim promittenti vitaai seternaror' eui
molesta est absentia mea, nemo dubitet roibi
ejusdem magis ax necessitarte, quam Gammas pcrpetuas
moteiiorem. Nou enim paris jaciane, nes
meque vestra minitaati ? Seri servio voluntarie, qufa charitas li-
gravamiuis est, me unc carere vos,
tiesuitu- Tot me necesse est affiei euri-, benatem donaL Huc provoeo viscerfi mea. Servite
«niversitate
in etiaritate iihvqu* limorern expeliit, iabores noa
qnot et ad.sipguios quofque vestrtK» do-
'os estis;
rneriima uon ifituelur, prsemium non.requi-
Iere absentiam, timere pericula. Duplex contsiu.e sentit,

queusque ineis visceobus ego rit; et tsnien ptns omaibus urget. Nuilus terror sie
esta non me deseret,

reddarj guod qiudem et vos senure prq ta» nen soilicilat, nulla prsemia sic invitaet, nuiia juslitia sie

nim, Vobis ergo uaa, miiti «sdgft; Ipsa vos mihi mseparabiliter jungat, ipsa me
araii
ralio, utpote prc omsi- vobis jugiter rcprttseniet,- horis maxime quibas ora-
jaufciplex ineumbil tristandi
crKciat, quoci absque vebis tis, eharissimi et desidcratissbi-i fraires.
hns. yobis. Ncc solum
vel aa tempus vlvere eogor, sine quibus-et regoare EPISTQLA C&LIV (SS2).

miserain mibi reputo seryiTutem :

spd eliam quoJ AD eosbem.
g
versari compelior in his quffi
^aiicam quieteoi om- Molestiam longioris absentim m<x « diiecia
•:'

nins pertv.rbant, et meo proposito raimra fortasee Valle, et tenetrimtim erga filios sues affectum a^
desiderium exprimii. Solatium nihihminus su
conveniuni
in taniis pro Eecksia laboribus indicat.
2. Htue scieutes, roora». me?e, qute mes non est
%. Tristis est anima mea usque dunt redeam, si
voluutatis, sed ecclesiasticse
necessitalis, non
jion vuii consolari usque ad vos. Qna; enim est ifiihi
compati. Spei sjuod
iet vos iudignari, sed
eonsoiatio in tempore malo, et in loco peregrina-
aon erit loaga : vos orate ut non ituosa.
tioais mcse'? Nonue vos in Domijo TMioime qui
aia qa« iuterim forte coatingeut, e
deserit tna, quccunque iero, dulcis memoria veslri :

La reputentur, qnoniam Deus iu catisa est uui, :

sed quanto memo>ia dtiicior, tanto abseutis moie-

eum sik benignus, et pmnia possii, facile;.denwa
sticr. Heti miui^ quk iucolatus meus non soius i

l gr e, sed eliani n-uulate.

iougatus est,sed et cuiuutaius! et revera, ju*t-.
lCrea bono sipms, Deum habeiit'-.
phetam, super dolorem vulnerum meprum ad
s praesenujs stuaaus, quanlis-
(Psal. LXVii!, 21). qui rae a vobis afiqu
'
isi a whh videair.tvr. Qui- „ rnnt
libet te»« **
corpore separanu Est commune cxsiiium ipsui
[gciosutn se ipsum esbibet,
quod quandiu s:mus iu hqc cot-
estuut satis,
q studiosnm leciionis, orationi-
buu;i .

peregrinaraur a Domino. Huic accesstt c; spc-

pore,
bus :iiWn<e charitatis solliciium, noa me
ciale, quod pene impatienlem me reddit, ut
cogar
prtesens
iditem sibi. Nam quoraodo ei
uaum, et vivere sine vobis. Longa molestia, et laidiosa exspe-
sum, cum quo est mibi cor
s.ndu aon ctatio, vanitaii huic occupanti omnia tamdiu
manere
autero susurrp (quod absit!)
aniala corporis horrido circciadari
subjectum, fa;cu!eiiti
bilinguis, r.ut murmurans, aut
exisUt iuter vos, aut
inquietus carcere, et motiis vinculis, funibusque peccatorum
discipliuse, aut
coutumax, aut impatieus
nou eru- necdum absolvi, et tanto tempore non esse cum
panem otiosus coraedere
et ssagus, ef qui omnia unum mmi
Christo. Ga?terum adversus htec
feescat, -ii'» i>«ic
etiam si corpore prtesens essem,
remediuni qualecumque erat, et vere datum desu-
eo aniraa mea, eo quod ipse longe
ionge esset ab per, pro vultu 'videlicet glorias, qui abscouditufl
est
sa Deum, morum, uon
locorum disUhtia.
feccri! a
servi.e Domino usquc adhuc, videre inieiim templuat Dei.sauctum,
3. tnterim,. fratres, dum venic,
miln vide'
Mne limore quandoque de manu mi-
ini- UJ estis^
l! ° vos.
»"»•»"' » templo
Ex hoc r- facilis
--
in limnw sine timore
•„ -i'-
limorjg, ut ad quod Prophel
transitus ad illud gloriosum,
l \£Z \
miCOLUm troL
\Lb«'. libera?, serviatk
_ .
illi. Servile in
ex iirat,
j~.,„<.
dicens
.
:
ihmm.
Unam DnnMlo.kunc re.
hane
n.-.li; a Domiiio,
petii TeQln-
Rdelis est in promisais : servite
spe quouiaffi
iu meritis est. Nam etsi cajlera ram, ut inhabitem in domo Dom.ni omnibui itebus
imnut, quiamultus
solo certe non immerito vitam sibi me& ut videam voluptatem Domini, ei
.

taeeam, hoc {Psal. x::v:.

pro ea prabuit suam. Nemo tem templutn ejus 1 .

viudicat nostraro, quod

Innoceutius 11 io quodara pn\ilegio seu in

epistoi.i
dicebantur, qui ex aduliis
(%%\\ Coaversi olim mou&chi non sunt,
nomine dwtmgueban- bic So2. . Conversoa vesires, qui
couversi ad religiotu m,
q-uo
Hic conversi dtcur.iur fratres post factam in vestris ctenobiis professtoi.
for a Pveris obiatis. arehiepiseoporum, emscoporun» vol airoatum
wae
aici seu barbali,de quibus supra epislola 141, m autsuaceptUfflireti-
c ata vestra Ucentia suscipere,
1
abbatum eleciione aderant ex eptstola 36,
In /Et ia consilm Heniensi sub Biige-
nt oiim populus cum okro m
eicctiouc tiere prtesumc-
«"«'nimirum
novuios nomtnatt, cena-s m mo 111, eonv-i- professi aicuuttir csn. 7, e« stqm-
eoisceporum. HUs ante
deDiversis, n. i, in elwrura poi dem ail steculi .oia redierial, niatrtinonw iahabtles
Sone34, lunc deciaraatur, uti .• monaehi a quibus
tameo distm
missi Bereardus eos distinguit a moaachts.
proprie non een- guuntur. De Claiae-Yaliis prtniordiis legc aoti
mim aoud Cistercienses monachi epist. 31.
Esordii Cistereteosts eaput 15
sebaniur. ut probat
;

faeic-bant professKmem. Uni, (39i; Scripta aiaau Cltrisli 113'i.

tamelsi 'quaindam
 m EPJSTOL^.
2. Quid dieam ? qnoties k{ sclatium ktterpelaUam Eogate «fuse ad pacem strat Eoefesis, rogate qaas ad
^
est raihi ? Ecce hac tertis, sisi fallor, avu-isa sunt a
- - salutem sunt nobis, ut iterum vos videanius -ebis-
me viscera mea (393). Parvuli ablacAati sunt aute cum et vivamus, et mo_iajmir e1 te, ut
:

tesaous : ipsos qnos per Evaugeiium genui, nen licet obiineatis. Infirmus in aroto temporis, ;.erte cum
-..ra. Propcia denique descrere, et aliena eurare lacrymis et singuifcibus ista dictavi, tcste charis
oogoi- ; et dubit. pene quid magis regre feram, an tratre nostro Balduino (394), qiu stylo ea _JK
subtrabi illis, aut intricari islis. Ilane, bona Jesu, quem Ecclesia vocavit ad aliud officium e :

tot* deflciet ia doiore vita mea, et anni niei in ge- dignilatem. Orate et pro ipse, .aoqi:a.n.u«.ico r>-
ngiubus! Uor.um iruhi, Domine, magis mori quam mso, tH ia quo spiritus meus plursmura wqule
vurere est, non iamea nisi iater fratres, inter do- Grate pro domiao papa, qui me parftj
__e«tieGs s intcr charissimos. £54. ld siquidem' dul- versitatem vesiraua paierno fovet afl
Cisss,ham&nius, iutiusque esse coustal. Imo vero pro dcmino eanc.ilario (395), qui n
piuro est ul in hoc remitias mihi, ut refrigerer
; et pro ipsis qul cum eo suat domino T.uca,
est
et
priusqusm abeaai, et smplius non ero. Si'placet dg miac Chrysogono, pegistrso Yyooe i--3fi), qui /-
se
Domino meo, ut oouli Patris qualiscum.que, qui non nobis exisibent f.atm* u<ermo%, yui m&XLT.
'

sara diguas vocari Patcr, clradantur manibus filio- fraier Bruno- et frater Giracxtus (337),
salutaat
rum, Kt extrema videant, exitum consolentur, spiri- supplieaate3 et ipsi pro se orari.
tum suj» desideriis levent ad consortium, si dignum
3, beatorua., eum pauper_m corporibus pau-
EPISTOLA CXLV C
peris cornus sepeliant : hoc prorsus, si ijjveni gra- A8 iEBATKS CISTERCII CONfiSKGAXys.
liam in oculis tuis, precibus et meritfs eorumdo.m
Hos lekornm etdoloruiK.morum consti&s b&€
fratruai meorum obtinere toto affectu desidero. derat, exeusans forte fc<w pncto absmtidi
tan non mea volunias, _ed tua fiat. Nec Optat sane non peregrs, sed infer /
mihi vivere velo, cec mori. J.n Mu-lfci inSrmiiate coraoris et sordie Bnzieti
. Sed dignum est ut qui dolni-ers meum audistia, Betjs seit, dia^vi ista ad vos, homc miser, I

eocsolatioaem non ignoretis, si qua i3St. ?ri- .jKjtas ad labGret», frater tamen vester. U;
mum qaidea. oiani labore . t ealamitate, quam patior, busc ipsum Spiritam, in que congregati
..rbitror esse in causa eum oui omnia vivuat. rear habere icterpelIatore«j ad veslra.ro
um?
a, nolim, necesse est me vivere illi, qui meam tem, qui inaprinaat peciQribus vestris
i
opriai vita/ positione acquisivit; qu: et potens »» quam patior ; qal imagiaom Eiei tristem ae s
s:-t, si quiii palmmr ;.ro ipso, recompensare nobis ia eerj.,.sicut e&t, fraterais affectibas regrae_'
:.?. i-isericors ei, justus judex. Quod si invita3 hoc oro, ut crc-et in vobis novam Eaiserieo
miljtave.. ei, dispensaiio mihi tentum credita est, quia eov; oge quam iSSfi familiaris .:

aro -•vns nequam : _i aiii.em votens, gloria est vestra sit illa virtus sed hoc oro
:
r
ut in
oiihi . In hac ergo aliquaatulum consideratioae re- tiatis quo et qipotg affectu oportsp.t Baisereri
spiro. Deinde quod sa_pe non meis meritis superna ,3um eaimquia, si id datum fuerit, cantintir. laci
graiia houestavit me in laboribus meis, et gratia de thesauro pietatis erumpent, singultus el
illa in rae vacua non fuit, sicut in muitis expertus et suspiria
binc inde pulsabuiat enel«s, et\
. et vo§ ex parte noa- latuit. Sed et hac vice Detis, et placabitur mihi, et dicet : ;

. n-icessaria Ecclesise Dei ail ve! fuerit pra.sentia tribus tuis, non morieris inter estoueos, :

tati3 nostra., dicerem ad consolationem vcstram, tuos, Tantis siqaidsra kboribus es doloribus
si non gloriam redoleret. Nunc autem meiius est ut ctus siun, ut ssepe tffidfiit rne etiam vivere.
Hu
Boc ficr alios cognoscatis. num autera dico propter infirmitatem nostram
;

4. Instautissinw postulations imperatoris, aposto- desidero differri asqucdum revertar ad vos ut

nou
Ucoque mandato, nccnon Ecck-site ac principum moriar nisi inter vos. De castero, fratres, bi
precibus nolentes, debiies atque fl /acite vias vestras et studia vesl
flesi, dolentes et
u, et, ut vtrum fatear, pavidse moitis pallidara houesta, quaa salubria sunt constituentes
et
Dircurnferentes imaginem, irahimur in Apuliam. les \. aule cmnia solliciti servare
uaitateB.

(->_3)"Hi3e patel, Bernardtim ter in Ualiam pro- (395 Scilicei, Haimeriec.

messe. Vide Chronologiam Bernardinam, (396) Hi omaes cardinales : Lueas tituli s
rum Joannis et Pacli crestus anjo 1132,
Baiduinus, primus ex Cisterciensi famiiia
14) nus amio H34 tituii S. Sferiae de Porti<
creatus ab Innocentio anno _ 1 30 in canonico regulari Sancti-V.ictoris '

COncilio Claromontano, postea archieiiiscopus Pi- 413., tituli Saacti Laurentii in Damaso
saous, de q*to in libro secundo Vila. S. Bernardi, epistoiu. !93.
c. 49 : i In Tuscia Pisis natalis gloris soii. et ma- (397) Bruno multorum discipulorum in S cnia
gnum Ecelesia. lumen Balduinus effuisit. s Vir tan- Pater dicitur in epistola 20S. Girardus videtur
essa-
<\b» ofHcium Bernardo impcnrlere non duxit Beruardi frater. De Brunone iulerum epistoia
:ium, laudatus in euisiola 245. Confer episto- n. 4,
iara-iOS, (39S) Sctipta circa annum 1137-
 304
393 S. MffiNAUlH ASBATIS CLAR£-VALLBNSIS

Deus erit vobis- egemus pnevemri. Ta ergo, frater agno^ te

tub
fts iu
in vieculo
yh». pacis;
v ,
et pacis A
« benedictionibus dul-
nraeventum in benedietiombus du!-m
m-iPVMinim.
prseventum, prseventum st
et
cum.
cedinis, non a me qui nihil sura, sed ab illo qui me,
EPISTOLA CXLVI.
ut de tua te saiute monerem, aspirando prffiveuit.
AD BURCHARDUM BALERNENSEM ABBATEM (399). Nam ut multum mihi tribuas, piantator sum, riga-
Gaudet suos in eo formando labores
non esseirri-
Deo tribuen- torsum absque iilo tamen qui incrementum dat,
:

tos felicem tamen successum uni

.*

quid sum ? ipsi te in omni humilitate subjicias,

dum. . .

et igm- ipsi tota devoiione inhsreas. Me vero utere ejus

\ . Ignilum eloquium tuum vehemenier,
Dominus misit in lerram. Legi
quem servo, conservo tuo, comite in via, cohaerede futu-
lum illo igne,
meum intra me i benedixi ro in patria : si tamen studiosissime implevero
illad, et concaluit cor
evolassent. ministerium ad qnod tibi missus sum idqne quan-
illi fornaci, de qua hujusmodi scintillae ;

me est effecero, ut hiereditatem capias salu-

Nonne cor luum ardens eral in te, cum
ista dicta- tum in
profert Ad ea de quibus questus es, ita respondeo. Ne-
bas? Bonus liomo de bono thesauro suo tis.

uti tu humiliter memoras, cessitales tuas ut meas portabo, cum venero.

bona. Si laboravi in te,

non me pigel. Aravi in spem profecto percipiendi

g 15« EPISTOLA CXLVII.
En de fructu operum AO PETRUM ABBATEM CLUNIACENSEM (400).
fruclus, et spes non confundit.
satiantur viscera mea in terra aliena : et Petrus Bernardum, peregre inter varios et difficiles
meorum
semen meum, non pro Ecclesia labores ayentem, misso Gebuino ar-
sentio ipso meo experimento chidiacono Trecensi consolatus fuerat. Ejus ita-
lapides, non inter spinas,
sccus viam, non super que beneuolum animum suavissime recolit,et fe-
s-d in terram bonam et
optimam cecidisse. Et si, liciorem exsiinctojamschismate Eeciesice statum
trislitiam habui, jam non memini proedicat.
cum pararem,
pressurse prae gaudio, quia natus est infans m Domino et Patri rcverendissimo Petro Ciunia-
non sensu : quem censi abbati, suus Bernardus, quod suus.
rmindo. lnfans dixerim malitia,
prseponere senibus imitandum , 1. Visitet le Oriens ex allo, o bone vir, quia visi-
posselSalvator
et efficiamim sicut tasti me in terra aliena, et in loco peregrinationis
dieens, Nisi conversi fueritis,
intrabitis in regnum calorum (Matth. meae consolatus es me. Bene fecisti, intelligens su-
parvuli, non
Super senes intellexi, per egenumpauperem. Absens eram, et absens
et
xvni 3) Infans qui dicat :

qui dical Adolescentu- eiiam longo tempore et recordatus es nominis

;

auidmandata tua qumsivi; :

egoetcontemptus,justificationes tuas non mei, liomo magnus, occupatus in magois. Benedi-

lus sum pectori tuo id
cxvm, 100, 141). /» ctus sauctus angelus tuus, qui pio
5tt»» oblitus [Psal.
Domine cceh et terra;, suggessit benedictus Deus noster, qui persuasit.
:

2. Confiteor tibi, Pater,

sapieniibus et prudenlibus, En teueo, unde glorier apud exlraneos, litteras luas,
quia abscondisti luec a
et illas litieras in quibus tuam mihi
animam effudi-
et revelasii ea
parvulis. lta, Pater, quia sic placi-
sti. Glorior quod habeas me non modo in memoiia,
Matth. n, 25, 26). Tuo placito
lum est ante te I

non suo merito. Nec emm inve- sed el iu gratia. Giorior privilegio amoris tui,
sunt id quod sunt,
tui.
Omnes peccavimus, 'et refectus sum de abundaulia suavitaiis pectoris
nis merita, sed prsevenis.
nihil tibt
ordinis Cisterciensis in dicecesi de me, quod tuum non esset.relinquerent;
nn«\ Balerna Mansit in me
anno 1136. Abbas primus de tc non meum esse permitterent.
Vesont oneusi eoodita cmstanlerexiilo tempore. el utinam sic in te ma-
hbn pnmi
habes in fiue
Buchardus, cujus censuram
neat Christi causaccepta ! mulua charitas,qui£
sola,
Vl
anno Chrisli 1138. Istud Bernardi
quia nunquam excidcre novit, morom suum, quan-
(400i Sta non pai.cis, m tumad me perlinet,in me oplime ccnservavit. Cum-
responsura deest in manuscriptis
que hanc omni auro chariorem, omm gemma
cla-
307. Cteterum
primisedilislocatum post epistolam abs-
epislohs respondet,
duabus Peiri riorcm, tn sinu meo reposuerim, in thesauris
h*c enistola 147
cpistola 29, auera
altera conderim, miror quod tanto lempore, non quaha
Srun una csi in libro secundo
1" ... „. v ;,|»n S nuanto amici-
quanto vellemindicia,hujusa te min custodit* chantatis
nus ut videas, n
37 quam hic ex '^"
m
u» tedere sibi myicem
^"^
^^.'ravldenola^a^istolama-e-epistola
'%^ ^_
f^^JS^^h
clic illa> ani llccepe rTm Ago quidem gratias,quodsospeper
.

nbet salutationibus missis, non petntus te

quo*
amui
:

ht-
oblitvm signasti. Sed queror, quod certvoraper
sc habct :
teras indicia haetenus non dedisti. Cerhora
dixi,
dilectissimo mihi domtno Bernardo
VeneraHU et quta nescil charta Impressum mutare sermonem
P&tjlvs humilis Uunia- cum loquentium hngua, addendo, vel acmendo. in-
,
larce-Vallu abbati, frater
censium abbas, valere semper Dommo, m jundammuteHo3piusvertiatem.wde,quiuuielec-
nuantumrm>erentiw,Qmntumamomlibianvma tus prceliator, paratus m
diem belli, pro Eccl
pcr arma
conservet-nooit i!tc,guem Dei penculis. dexlra et leeva ulcns. et
mea in pmetralibus suis hoc. etiam dum justttia a dextris et a simstns coniendis;
nuntios
Feci,
inte vewroret amplecior. meos, quos domno papie dingo, c.i parte
amuitue
adhupabsenlia tua,vultum corpom
tm mihi inm-
qui aiienorum cau-
fama velocwr corpore, tuee secure commitio ; quoniam
k 7s abscordebat quiajam :
modo quo sis assistis, tuorum negotiis deesse »e»j poterts. Per
beutvanimcefaciem ocuhs menUs mca> mea sopiatur, esse tuum, ac cedt-
negatum fuerat, quos, ut querela
inferebat Atubi,quoddm
ooierat
sommorum tum,etstatum domni papasnonsolum tegahsmets,
tandem sum ajsecutus,etphantasmata sed et litteris tuu committe. Vtinamet ti
a
iatcsucccdeMeev laborwsa,ct me a cura perieulosa expedtvy,m,ui
,;,„ nec ab amore tuo
ultra divelh potmt. lia cha-
vmdicamt.ita vir- per optaoi, nunouam mulandus uuus locus re
ualtua lotum mesibi deinceps nnacharilasumret. unus t.hristussusctpereti
,

mhtlmini ret
festua e uogniuoioresrapuerunt,ut
 335 EPISTOUS. 306
Non solum autem, sed et glorior ia tribulatiombus, didiimis, ampliora libenter donaturi, cum ea vobis
si quas dignus habitus sam pro Ecclesia pati. Hsec oserosa mn fore coguoverimus. Alioquin quaodo
Plane gloria mea et exaltans caput meum, Eeclesise hoc ipsum auderet nostra pusillitas, nisi daret ad
triumphus. Nam si socii fuimus iaboris, erinms et digoitatem aceessum vestrae dignationis humili-
consolationis. Collaborandum fuit et compatiendum tas?
matri, ne et de uobis quereretur dicens : Qui juxta EPISTOLA CXLIX (404).
me vim faciebant qui
erant, de longe steterunt, et AI) EUMDEM.
gucerebant animam mearn (Psal. xxxvn, 12, 13). Mdnet ut a monasterio Sancti Bertini tam opergse
2. Deo autem grati; ., qui dedit ei victoriam, ho- sibi vindicando desistat.
nestavit eam in laboribus, et complevit labores Quam nolim fieri quod putem obviare
vestrae
illius. Tristitte aostra in gaudimu, et luctus noster Keverentia), credo sinceritatem vestram non latere.
in citharam versus est. Hiems transiit, imber abiit Ea fiducia suggerere vobis non dubito, quod sugge-
et recessit, flores apparuerunt in ierra no'stra, lem- rendum videtur. De monasterio Sancti-Bertini (405)
pus putationis advenit, amputatum esl sarmentum vellem vos moderatius sgere, quam coepistis Nam
inutile, putre membrum. Iile, ille iniquus qui pec- eisi hoc vobis in pace subjicere, et absque omni
care fecit Israel, morte absorptus est (401), et tra- n
; contradictione possetis, ne tunc quid vestra referre
ductus in venlrem inferi, Fecerat quippe, seeundum quidem Neque enim crediderim vos delectari
video.
prophetam, pactum cum uiorte, et cum inferno houore, cum tanto onere. Nunc vero cum nec
loedus inierat (Isa. xxviii, 15) : ideoque, juxta absque magno labore vindicare vobis, prsefatum
Ezechielem, factus est perditio, et non subsist.it in monasterium, nec in pace, ul aiunt, queatis possi»
seternum. Alius quoque omnium sicut maximus, ita dere : honesta vobis, ut mihi videtur, prabeiur
et pessimus inimicus, abscissus nihilominus est quiescendi occasio, timor inquietandi.
(402). Et is erat unus ex aniicis Ecclesiae, sed illis,
EPISTOLA CL (406).
de quibus solet queri, Amici mei et pro-
et dicere :
Al> BOMINUM PAPAM IHNOCENTSCM.
ximi mei adversum me appropinquaverunt et ste-
Laudai pontificem sx variis recte factis, ejusque
terunt (Psal. xxxvn, 12). Siqui restant, cito spera-
%elum excitat adversus ambitionem Phiiippi, qui
mus de similibus idem judicium. Prope est ut rever- modis illegitimis sedem Turonensem invaderc
tar ad fratres meos, si vita comes fuerit, per vos, tentabat.
sicut intendo, transiturus. Iuterim commendo me 1. Sanilas capitis redundet in niembra. Unguen-
sanctis orationibus vestris. Salutamus fratrem Hu- tum quod descendit in br.rbam de capite, extrema
gonem Camerarium, et omnes qui circa vos sunt, „, quoque fimbria vestimeuli participet. Si percusso
cum reliqua sancta tnultitudine. *' paslore diffugerant oves, valente
et incolumi seeure
EPISTOLA CXLVHI (403). revertantur ad paatum. Quod dicimus hoc est. De
AD EUMilEM. glorite vestrse crebris successibus creber nunlius
Paucis Petro respondet, plura in ailam occasionem tetiiicat civiiatem Dei. Justum proiode est ut vestra
reservans* prosperatio Eeclesiae roboralio sit : et cum exaltat
Domino Psrao abbati Ciuniacensi, Bernaejws, Deus electum da plebe sua, ipsa quoque se sentiat
humiie dileci.oais obsequium. exaltari, ac da roboris ineremento fortiorem agno-
Leclis littfris vestris, Isetalus sum in eis quod scat. Nam si compassa est, et cooregnare debet.
lantillum videlicet tantus in benedictionibus dulce- Sic digmini vobis, sic nobis necessarium. Quid
dinis praevenire carastis. Cseterum vivendi nos in- enim ia timore et angustia eequitatis vigor non
? si
vicem, ei colloquendi pariter, quoniam dignum lauguit,non tepuit fervor, modo cedimus cum
judicalis,quando se offeret llia opportuuitas, appropinquamus ad paimam? qute emiouit in infir-
quando conveniens locus, quando justa occasio ? mitate, in subiimitate virtus succumbet?
Haec interim 153 paucis vestris pauca red- 2. Quam nempe in manu valida ordinatum est

(401) Amipapa Anacletus, mortuus anno H38. relioruit tuai faeultatibus, tum reiigione, inm etiam
Mortis geuus describit Ernaldus, in libro secundo numero monacborum, ut cum ifai vix diiodecira
de VHa S. Bernardi, cap. 7 Ordericus, pag. 915, antea moaachi vivere
;
possent, ibidem
accreverit
Anailetuin subiia morte decessisse tradn. Victor ab numerus ad centum et quinquagima, ex quibus
fpmulis Innocentii subrogatus, ex Vita Bernardi. multa Belgii et Francia1 raoaasteria regulareui dis-
(402) Videtur is esse Gerardus cpiscopus Engo- ciplinam reeeperuot, teste Hermanno inonacho in
lismensis, mortuus anno 1136, ex netis ad episio-
Spicilegii lomo 12, pag. 443, cui Iperius consentil.
lam 126. De ejus morte Ordericus, pag. Q 08, ubi Hugone Cluuiaeensi abbate mortuo. jugum excus-
eum truditissimum vocat, et virum « magni nomi- sereSiiluenses, qui abbatem suum, incousuitis
nis et potestatis in Roniano senatu tempore Pascha- Cluniacensibus, in litem vocarunt. Eis eo usque
Hs pap* et Gelasii, Calixti et Honorii. » perducta esl, ut dnos jam abimles, Joannem videli-
(403) Scnpta circa annum 1138. cet ac Simonem, dejecisset Inuocentius II, ageme
(404) S( ripta anno Clirisli 1138 Petro Venerabili, qui landem urgeate, Bemardo,
(405) Mcuasiorium Sancti Bertini apud Audo- jure ^uo eessit, et Bertinenses sui [unscsse permisit.
maropohm, aliis Sithiense, cum ad extremam ino- Vide notas ad Apologiam. icmo li
piaii devenisset, a Laraberto abbate Hugoni abbati (406i Scripla anno Christi il33
Clumacensi commissum, anno 1101. Ita demura
 W

S. EEMARDl ABBATIS CLAR__-VALLEN31S

iiiaJ mQiiasteriam YiraiU*sea»e (407) . Nec ecelesiaeimmutata; -Mtfr, et dc syaagega Satass?
fl
• r.
profecto
<•,„... < i.;v,„_
itsmultibus ..mot»
srmatae _i_k;_
piebis, no^
nec restitutae =imi
rBdii.ii» suntin sfinetuariura
in BeL vellent,
sanetuarium Dei, veileni, nolleut
OoUeilt
jr.ssnis

effrem fureaiiuna atque ©bstrepeatinm vesania? omnes iniqua agentes supervaeue. Sed nee I.eodii
Bio_aehor_m, nec, qaod his fcrtius fuit, copiis cervicibus imminens mucro barbaricus compuiit

nonae cedendum putavit vel ad morlicum acquiescere impor.unis irnp.obisque lo4 postala-

apostoliea ceisitudo. Quid apud Sauclum Benedi- tionitus iracundi atque irasceutis regis (411). Quis

ctum (408 numqut- regia mdignatio prohibere

1? vero dignis eflerat laudibus, qnod _M.V-.sime diebus
de manu potentis, eminus lieet, emfcsura est
libertatis, accensum atque accin-
t spirilura istis

in turbatores Eeclesiae Aurelianensis (412)

Revera
ctum adversus carnem et sangninem ? Sie Sancti
.

Satyri (410), miro modo nunc sagitta JomulKe non abiit retrorsum {II Reg.
Memjnii (409), sic Sancti

(407) t&eUacense, di_.cesis iEdueasis, a

Alias, cos annos (tam faciles et proclives aa deleriora su-
omite Nivernensi et Bertha eju, uxore musl) ad vitam adeo ssecularem el irnmoderatam
uctum cirea annum 821, in gratiam monia-
:
degeuerarunt, ut Innocentins jusserit eos exponi, e- i

liom, quibus monachi subslitoti, iisque demum ponique B, Augu-tini canonicos, quoei M«*»riale
historiarum sk iusinual « Anuo H3S, clarebat
caaonici aa_culare- _nuo 1537. Hujus monasterii
:

agente Henrieo Borgundiae duce, j

ordo eanonicus Sancti-Victoris Parisiensis, cele-
Guillelrous Sancti-Mayoli abbatis Ctuniacensis dis- brisque per orbem fama habebatur propter ir.signes
personas, moribus et scientiis cmatas : quss ia ui-
cfpulus, primo qaidem inslituit; deinde verO S.
mundi Ecclesiis sparsit, velut vitis fecun*i:
lem Cluniacen.is abbaa jam sellabentem vereis
_m iterum restauravit. Ex qua Paschaii3 II miies proferens tracsplanlandys. Hoc eniin tempore
1

iritate factum est, ut Ciuniacensi abbati anno

fuerant ibidem. accepti canonici professi pralati ii -

Romana duo cardinales, dominus Kugo,

omoino subiiceretur. Vide Duchenium in notis Ecclesia
othecam Cluniacensen.. At moiiachi Vcze- episeopus Tusculanensis, et magiBter lvo ; al

quoque novem. Iu ecclesia Sancti-Satyri Biturict

liaccnses Cluniacensiurn jngum pautatim detrec-
abbas R.iduiius. » et caetera. His subscvibit Necrolo-
ab Innocentio II eisdem subesse com-
Qua de re Vezeliacensis bisioricus, ita gium Sancti-Victoris Parisiensis, in quo ad quintum
Hauc siqeiiiem libertatem cum per tre-
«.
IdUS Februarii legitur : « Obiit dominus Andreas ai,-
..;. ab ipso sua. fuiidationis prioeipio bas Ssticli-Satvri, et noster eanonicus. » Steplwnus
iiceasis ticcie-ia q_iete et absque calumnia ob- ex abbate Saocta?-Genovefa3 Parisiansis, episcopus
taiMJue de suis quam d-aliorum fratribus
uissset,
Tornacensis, in epistola ad Lucium lil pagaffl
monasteriorum sibi Pat.es imii.ferente. nrsefecis- incipit, Movetur usque, etc), commendat aiusdem

liacensis longe pcst exorli per subreptio-

[i
eoenobii gravem constantemque disciplinam. Adde
assensum quiuem
quidem qucd taxationis c|»a,v|»»ui»
nu.no iaA;moni_
quuu iu iiberio episcopatuum et benefi-
-. ^-... ..
nem sibi vindicare nisi snnt, assensuni
•... ..'... r,__._j_.
_-_-!
1 oi.:i-l>^ni; clhl
primurn, deinde vero jus eiectionis sibi arrogantes,
I . !_"_ or i r" . . : 1 1 (
|« ciorum Fraucia» istlnce alibatia sub ordine S. Au-
fiieatieates ulique a Paschaii tiadit««» sibi curam * gustiiii recenssta sit.

ordinis gcelesias prorsus

Vizeliacensis. Ob quam (411) — Id
polissime videtur inteiligendum de in-
ecclesiarum ab imperatore Lothaiio re-
am eadem Ecclesiasub Innocentio II papa grave vesliluris
se.ind£ .m pertulit, reciarnando iibertatem ir.geni-
! p> lilis, etab Innocentio denc^alis. « Eo quoque

lam, (lum p«r vioientiam ejusdem Innocentii et pore, . inquit abbas Ursperg. ipse Papa adiit impe-
is -uv.rnensis, intraso a Gluniaceosibus qua- ratorem Lotharium, pet^ns ab eo favorem conira
..o, iereomnes siepe fati monasterii fralres Peirum Leonis, et suos fautores. » Sane Impeutor

vinciili- coiligau » etc, Spicilegii Acheriani tomo III.

usus consilio snper bujusmodi responso, coepit a
(408) Intellige Sanctum Benedicium super
Padum, papa repetere investituras episcopatunm; quas
Padoiirojer.se appellatum, de quo idem consiitu- multo temiore imperatores ante se habue:
turc _ GregorioU ac de Vizeji VH et Cali..to Ideoque apostolicu^ uon modicura est turbatus
»i, c?:«pe CLuaiacensis aiibatis
ut in illo sioa de adventu suo conlristatus.; de rediu quoque an-
xius Nara petitionem priucipis exaudire
consiiio, provisione et praecepto, abbas nullatenus
effei-tus.
non DOtorat super tali articulo, pro quo Ecclesia tot
eiiseretnr, aut electua sine comnieudatitiis ejus lit-
tsris a quoquam ef>is>opo beuediceretnr. Cum
au- mala' sustinuerat. Interveniente umen consilio et
tem secus actitari cojptum esset, Innocenlius pe- oratioaibus S. Bemardi, securus rocessit ab lmpe-
v
lente Petro Venerabili litteris suis mandavit (quem ratorc. Oiio Frisingensis quidem libro 7, cap

loduni ex BuUa Clementis data anDO 118

l!l 187 n idem sed milius denarrat.
cc!. 2i.
Cluniac. cci. Gnillel
;2) ut Gnillel-
2452) r u (412) Quinam
isti fuerint di=cimus ex_ nonnuIHs
re est, Bifeloth.
colligere
mus sbba^, CIiiRiacensibus inconsultis, eleclus et or- quas noster Acherius Spicilegu tomo III,
cpi.toiis,

,is, eisdem 6ese wprajsentaret, et

obedientiam pag. 153 sqq. in^eruit. Et primo quidem ex ep.~
iberet. Arehembaidi Ecclesise Aurelianeiisis subilecani ad
Memrnius ex eetebri ojim apud Romanos Henricum Senoneusem archiepiscopun., advertimus
imiorum famiua criundus, iu Gallia.n a B. Pe- hujus perturhationis incentorem fuisse .oannein
-.posiolc directU3 est, et Caia aunoruin primus
:
qnemdani Aureliaaensem (is postea eumdem
titit. in ejus honorem apnd eamdem chembaltium neeari prsecepll vide epistqtem MM
:

m condita est insignis eanor icorum ecclesia, archidiaconi di^nitatem intrusum, cui Cum Ar« !
canonicorum reguiarium oidinis S.
,i
baklns aliqueclerici sese opponerent.gravesiniuri-S,
Augnstini suscepit auctoritate Ini-sceritii II.
bononimque iere omnium d.irimeuta ium al> ipso
Bulloniensium (aut Joanne, tum al> ejvis lauloribus Barthoioi'
(1,10) Matbildis uxor Gofredi
cerio, Zacharia Pagano archidiacono, Jacobo Sa
Boieniensium, civilate Boloniensi, quae est secus
niare AogHenm sita inquit Guillelmus
Tyrensis, Aniani subiliacoiro, clc. passi sunt. Unde i:r Bne
Jerosolymse rogat, « uuatenus de malefactbribus sui? pleni
5), primique recuperat*
stravit a Paschaii summo Pontifice cor-
.
.ibi j uslitiam faciat • Henricus arehiepi-copu

pus B. Saivri mariyris, cujus agitnr solemnitas quern vaeante sede A'ireliaDensi CQUfugcrant), « el
Noois Marlil, eique "posuit in dkecesi Bituricensi Ecclesiam qua> sanguinis effusioue et sacrilegiis niui-
.'i canonicoram collegium qui intra pau- : tis polluta erat, cessare seu interdici juberei, et
 « :

309 EPISTGUt m
1, 29), et hasta ejus coa est aversa, fn ono tamen ientatur, luneeentias, es$, et fiiius iniquitatis nen.
'

verbo rex quidem turbatus est : sed non omnis apponeJ coeere ei.
.lerosoiyma cum illo. Magis autem mitigavit omaem 4. De custero memeriam abundamise suavitalis
iram suarn et ipse iamiem. Erubnil siquidem, et tuae, duleissime Pater, duna suspiraimis prsese
tiiauit armsri frasira adversus, Domiaam, et dulciter iuvfcem eruciaraus : quia •

adversus (Jliristum ejus, Iline prorsus elevata est lsta sonsGlamur, Iluec scdula eerd
aiagnificent!3 tua super ceelos ; untum ut iaudabile frequens, sa! est in t'-"\ai sermone, auri
principiurn condigno exita psrornetur (413). Quod dulcorat ora, ecrda i-ecreai et

quidem universi qui vos amaut. veheroenter rima est in conventibus sauctorttm, ceilequia
exspectant : idque fiagitant maturari. impinguat preces, ad oraodum sbllieitat. Oraam
3. Sans simili zelo, et in manu fi&que potenti, nunc sollieiti pro vcbis et vesti
Ecclesiffi Turonensi jamjamque subvenire necesse moria dignos vos ipsa seternftas habeat, cui et pro
est. Alioquin prcpe interiiun) est ui ipsa, nisi cito qua teiuporaliter iaberalis. Arnen.
feraiis auxilium, Revixit, ut aiae.t, Gisleberti
epi :li.
spiritas (414) in Phiiippo, ipsius plane et neoote i

AD PHILIPPUM TSRONENS18 ECCLESJjSs jjNVASORBSI I

eamis, et hajrede ambitionis. Quaata nempe

Gramm.animi suidol •

dosr.inandi cupiditate et iste juvenis inardsscaf, Turomnsis Ecclesi.

indicat matris suae Ecclesiae diuturnus et nnserabi- am-bienie.
lis cruciatus, quo pene eam eviseeral miser, u; se Doleo super te, Phiitppft ihurisairae : s

pariurfat in honorem. Est tamem auctore Deo ejus fe ne ririeas. «plsreiu rjwsamy tw.n si liiti i.oiQitne
tergiversationibus finis tandem imjiositus : si ta- yideris forsitan esse doienekis, ;.
:

quod dictante justitia, et compeliente mali- Tu videris qnld de te sentias : ego is .arbitpsr i?mni
iia, et pace provocante in eum actum est, apo- laerynarcm MS5 fontc plangendiinii Doior meu^
siohca; auetorTtati ratum habere placueril, Absif. non est dignus subsannatione, sed coiKpasswne
' ut cccfundat fideles suos beuigna aaajestas, quia doior Hieus non est de carrn^. et sangui
qnibus idem negotium dignum duxit committere non de arnissione rewiia perituraFum, sed de te, o
::andum i Absit, absit ut saeva ambilio refugium PhUjppe Noo potai «xpressius demonslrare mag
! -

habeat apud innoeentia1 defensorem Hoc ipsurri I nitauinem causte doloris : Philippiis esl in eaasa.
Ss> audaciffl est qnod tentat, quantae dementiae Cum hocdice, gravem Ecclesije prouuntio hicaim,
qisett sperat Seme! et secundo jam apostolici g
! qu* te aiiqu3ndo suo gremie>-«>nfave?)at, germi-
intemptor mandati, justitiam subterfugit : fl aunc nantem sicuf iilium, fiorentem doais eailestibus
impudentiori temcritale audet denuo mhilomihns fiorentem donis [nniimens|. Qwn tunc lemporis
tant» aiquitatis vultibus praisentaril.Cu: obscurum elamabat, boBse~spei juvemem, bonse
esi qu::m impje cogitet in mammonffi viribus inrrim sceatem ? feed hei: m
; I timu
fortitudinis oppugnare, homo qui dejusiifia penitus {Ihrm. sv, i). A quania spe decidit Franeia qnas
noo pra?sumit 1 Sed securi sumus : siquidem qui te geauit ei nntrivit! G si cognovisses ei tu !

hanc injuriam, quffi in dominum jjaparn redundabai, berii ante Ilildebextum in eadem sedi
ulcisci aon differret. » Exstat ibidem alia ejusdeiu episcopi nepctenij aiiis rcciaiaantibus
argumenti epistola a Gaufrido episcopo Garnotensi Phillnpus confsfsttm Anacletnm pseudop
ad praedjetum Henricum, transmissa. Et fortksss adtit. ut ab eo eoHfirnjaretnir et oWvnarei
Joannes ilie intrusus suam Bignitatem Regis aucteri- qne Turoaes reversus qsti Interira •:'

tate viadicafeat. Sed tandem Inr.ocentius paiwarrepta deps et nobilis, a saniori uario eoru i

Oppressor^m tuteia, nunc dicto Gaufrido Carnotensi ruhi canonice eligii.ur, et in Cem
aposlphcse sedis legatoistiuscausar.urain et patroci- a Gnidone et comprovinflialrbits episcopis consi
ninm di-mandavit, et reos ad satisfafeiendum coegil •
tnr: qao Phihppus eognito; seeum ornaiinmta lie-
(413) Kic quidam editi interponunt duos versus clesisa deferens, furtim auftigit, »i fec ex Aetis
coutra tldem niaiiuscriptoruin. episcoporum Cen5m,anneusinm editis iu c
•
.

(44 4) 'jislebeTtus seu Gilbertus decessor Hilde- Analeciorum. Cum hWc agerentur, Bernardus, qui
berti, qui aiino 1123 ex cathedia Genomannensi in iunc Vaerbii mcsrabatiir.' ad h*s iiweras soripsit
Tiiranicam translatus est, eamque tenuit annis sex Philippum. qui .liiquanto rernisaisr faeins, Anadeto
cum mensibus, ut ad epistoiam 122 nota-
toiideri! mortuo deinceps, Turonensem Ecclesiam ambitu suo
vimus, Eo mortuo
Philippus Gisloberti uepos inalis exagkat.: >:c)nira quem Vir sanctus anno sequente
artibus sedem invadens favente Anacleto, huiu epi- ii3a, ad lanocentlum scnpsit epistolam praceden-
stote o.ccasw>aem dedit, et snquonti, qua; prior scri- tem. Cajterum sub Hugone a.rchiepiseopo, q.ui tau-
i'la est Philippa cedwe coacto, Ilugo canonice suf- dem Phiiippum evicit, id coniigit qnod imiocen-
fecius. Lege Atialectornm tomum Ili, png. 33«. tiiia III commemorat w libriiu epistola 79:

(413) Scripta est hific epistola anno 1133. Alias eliam pars Dolensis, quod processu I

inscribitur, Ad Philippum Turonensis Ecclesiceeie- memoria; Eugenius papa, pfaedecessor nosl

ctum. — t Anno 1137, Hildeb^erto Ecblesise Turo- recoruationis Beruardum G!ara:-YaIIecsein sbb:
neusis pontiiice mortuo, canoni«i ejusdem Ecdesiae v\ sopiendam inter easden Ecclesias cooi
violeuiia GoffrMi ccmitis propriis sedibus snnt ex- destinavit, cfijhs itsiuti rn sei
palsi Cum vero pontirlcemcanonicedebereni eligere, Turo i
I

irtes divisi sunt. Qnidam enim 'i'-.:nim, oontra (nnocentio IH scripnii .

i Turonensi;
torum scita caconurn, quemdf ^hiiippttm, Gil- . adversus nn
 311 &
xix, 48.) ¥« iB^paBa, si appoaere» scieatiara, venire ad vo», cuinjufaeffe p»s«6tis, rogare
<JJg»an-
appenerss ®t doSoresa (£cc4 I, $8), et dolor tuus tissime maiuisiis, norit I»aJ£foi«as vesira ad
ree ante
faceret ne noste? cmoiBai esset infhictuoaus. Naiiviiatem beatse Mari» miuime perveaisse. Itaque
Precedei-ejB si seqasrer spiritum ineum : sed uok> non die», luga boum ]emi quinque; aut, Villam
preferre piurima ia iseertmn, et esse quasi aerem emi; aut, Uxorem duxi (Luc. xjv, 18-80).: »ed plane
verberans (J Cor. ix, 26L-S$d hse seripst, ut (quod et vos nen igooratis) parvulos lactare me
jsostrura uteumque erg$ te affeetum cogac-sceres, eS fateor ; et ideo quomodo sine gravi scandale ac pe-
ut rics scires esse in proximo, si forfaj Deas inspira- riculo ipsoruoj vecire pcssiai, non video.
ret tibi uostruci eurare colloq»iumi et optaiam
nobis tut veile» esMbere praisentiam. Sumus CBiss
15SEPISTOLA CLllI.

vi Viterbii (*I6), et te morari in Urbe audivimss. A» BEBNARDCM EE POETIS (419), DK OOMNE C*2T3«>-
Dignare reseribere nobis quidquid illud sit quod de SiENSK
his litieris nostris ccrde conceperis, ut seiamus Petentiexpositionem in CantieaSahmotis,prtBist isn-
quid foeiendum sit nobis, pius vid«licet mi&usve dit tenuitaiem smm, ianto sciiicet opert,etlalio~
ali
doleadum. Quod si omnia contemnis, et in nullo n rum exspectationi imparem.
1

aos audis, ego quidem fructuno non perd&m 1. Petis instanter, et ege consiaater abnuo, sed
litte-

rarum, quas ex eharitate proceduut; sed f.u de pareeus mibi, aon te sperneas. utmam tuo studio
eontempta ante tribunai ingeoioque dignum aliquid elaborare possem 1 Lu-
terrifacum respoadebis.
men oeulornm meorum, et ipsam quoque animam, si
EPISTOLA CLIi (417).
fieri posset, pariter tibi, amice charissime, et in Chri-
ABBSMiNO» PAPAM r?CiOCENTa M, FRO TEECEN8I 7
BPI-
sti visceribus mihi potissimum in omni plenitudine
SCOPO.
dilectiouis spiritualiter
[al. speciahter] amplectecde
Insolentiam clericorum nutriri ignavia episcoporutnr
freeemim vero ob clericos correptosgravari. frater. Caeterum ubi ingenium, aui quando otlum
mibi sufficiens ad id quod petis? Neque eaiin leve
Insoientia clericorarn, cujus mater est negligen-
episcoporum, ubique lerrarum lurbat quid aut vile, et quod nos possumus, postulare vi-
tia et molestat
Ecclesiam. Dant cpiscopi sanelum canibus, et mar- deris Minime quippe pro minimis sic instares. Nam
g&ritam porcis voluntatem luam c-t euram in hoc satis produnt
: et illi cchversi conculcant cos.
crebra^ epistolse tuae, et vehcmenlior 3piritus eas
Merit.o quale3 foveni, tales et sustinent. Quo3 diiaat
non corrigunt eorum mala, malos-
Ecclesise bonis,
animsns. Nimirum proinde quauto id curiosius velle
e>

que gravati portant. Alienis nimi.-um laboribus te sentio, tanto, crede milii, scrupulosius acquiesco.

locupleiantur clerici, comedunt fructum terrae abs- Cur hoc? Ne magna videlicet exspectantl, ridicu-
que peeunia et : prodit quasi ex adipe iniquitas
lum producam murem. Hoc vereor, et haec causa
eorum. Quos propiie hodieque eunctatiouis mess. Et quid mirura ei vereor dare,
respicit vetus Ula
scriptura : Sedit populus manducare et bibere, et quod edere verecundor? Invitus, fateor, prasbeo,

surrexsrunt ludere (Exod. xxxu, 6). Mens quippe qaod me existimem r.on tam edere profuturura,
assuela delieiis, nec exculla disciplina? sarculo, 4)uam prodere coniemnendum. Quis sane dara velit,

multas contrahit sordes. Por;j inveteratam rubi- quoddedisse dedeceal, accepisse aon prosit? Libens
ginem si teutes abraclcre, nec summis saitem digitis do, iiivitus perdo. Scimus quoniam speranii grandia,

contingi patientur; sed, sicut scriptnoi est, incrassa* modica minus grata venire solent. Quod aulem noa
tus est dileclus, et recalcitravii (Deut. xxxii, i5). venit gratum, perditum est, non dalum.

Insurreserunt testes iniqui, homines quos delectat 2. Tibi siudii est, utpote otioso et vacanii, unde-

vitarn semper ajienam rcdere, negligere snam. Sup- eumque perquirere iaceotiva quo ardes, ut
igni

plicat puer vester pro eo cujus in hac discordia, si ?

ardeas magis, et impleas voluntateui Domini lui

non fallor, tota aulpa est quod culpa redarguerit diceniis: Et quid volo nisi ut ardeat'? (Luc. xii, 49.)

ciericorum. Hsec pro episcopo (418). Io reiiquo pro

Laudo; sed si illic ea quaeras, r.bi te frustratum

ree satisfacio. Scripia dignaiiouis vestrse quibus me postmodum non queraris. Erras si apud nos quaris.
,

tum Bernardus Viterbii in Etruria

(4'. 6) Ergo id tempus regimen abdicaverat. successorem sorti-
quidemaano 1133. quo in Germaniam
versabalur, et tus alterum Bernardum itidem Portarum priorem,
ad Lotbarium ab lunocentio missus est quo ex :
post abdicatum Bellicensem episeopalum, ut censet
!oco prsecedeus ad lnnocentium epistola seripla vi- Petrus Franciscus Chiffletius in Prwfalioae ad Ma-
detur, De aiia apud Viierbium ejus mora vide ser- nuaie solitai'iorum, qui huic Bernardo secuLdo hane.
monem 2 in Canlica, n. 14. et sequentem episiolam directa;;i pulal : additque
tertium per id tempus Bernardum post beatum Nan-
(417) Scripia circa annum 1135.
(418) Nimirum Trecensi, nomine Attone. llielmum ejusdein loci priorem postea episcopum ,

Diensem. Cerle Bernardum cui epistola cum

(419) Scripta anno Christi 1135. In codice Ci-
,

sterciensi h;ec observalio legitur: « Sciendum est sequente inscripla esl, priorera non fuisse anno
daos exstitisse Bernardos in domo Porlarum, unum 1135, quo haec epistola exsrata esi, conslai ex
Priorem, aiterum sub priore, qui et postea cardi- n. 2, ubi Bernardus domnum Priorem salulat, hoc est
naiis fuit. » Prior ex monacho Ambroniaceusi, Bernarduiu primum iucola.n ac priorem po-tarum,
Carlhusiae Portarum originem dedit anno 1113, de qui locus est iu Bau^esio dioecesis Lugdunensis,
lecrologio: « Pndte Idus Februarii obiit Ber- prope Khodaaum tribiis leuc s a Bellirio urb3 epi-
'"
Longe anp scopali Confer epistolam 250
'
prior Portarum ''
i
 :

323 SmtOUL 314

Ego pedus illa abs te meiwiicare debuerim. Scio a SPISTOLA CLY (421),
quidem dare qu3m accipere beatius esse {Act. xxji, A» OOHIXUX PAPAM liraOC«NTIOH,PBO EGBBJI QDANDO
39) ;sed si detur qnod danii honestum, aceipieati SMBCTIIS EST (422).
utile sit ; quaie ulique penas me quidquam esse Bermrdun de Portis,inLombardia deslinatum epi-
penitus nescio. Quod autem habeo, vereor si in nie-
scopuni,dignum guidem eo hmore, sei iali loco
dinm minus idoneum; idenque alteri cmvenientius re-
venerit, ce te quoque opiasse illud pudeat,
servandum.
peenitfal postulasse. Sed quid ? aon melius nos apud
Diiectum Deo e; homicibus Bernarduai dePortis
te tu ipse excusabis ? Tui libi certe fidem oculi fa-
Pater venerande, vocatione vestra cogi ad opus et
eiant. Cedo imporlunitati luas nt ve! exhibitio tollat
onus episcopale audivirnus. Probabilis res, ac digna
saspicionem. Res est cum amieo. Non parco jam
plane vestro apostol3tu, ponere in luraine lumen
Yfrecundise : prorsusduai
fiat quod iu vis, insipien-
absconditum; ne sibi so!i vivat, qui et alios ad
li» laea; non meinorabor. Sermoues paucos in prin-
vilam trshere possit. Usqueauo aamque latet et ar-
eipio Caniicorum Salomoais, recens dictatos, en
det tantumniodo, qui et lucere valet 1 Levetur, si
facio iranseribi : et libi,eum necdum ediderira,
plaeet, super candslabrum, ut Jucerna ardens et
sii
quam ciUus mitto. In quo opere cum accepero tem-
'
Iticens : sed sane ubi non prasvaleat vi* yeutorum,
pus, Christo inaperaate curis, ieatabo procedere :
ne forte (quod absit exstinguatur.Siquidera insclen-
si tamea nae inde confcnes. Domcum et Patrem
!)

jiostruaa priorem vesiram, cum cseteris fratribus,

tia Lombardorum at inquietiwo eorum cui non est

per is dcvote saiuto, ei propitios babere apud Deuiu

nota? aut cui magis quam vobis ? Nobis melius no-
stis, quani sit ille episcopatus dissipatus, quamque
eorde hamili supplico.
doraus euasperaas. Quid putamus esse facturum ju-
EPISTOLA CLIV (420). venem, viribus corporis fractum, et quieli eremi
assuetam, ic populo barbaro, tinnultuoso, procei-
AD EPMDEM.
loso ? Quaado poterit convenire tante sanctilati, et
Non licuisse per negotia stare promissioni de tnvi~ tantae prrversitaii tanlae simpiicitati, et
; tantsedo-
sendis Chartusiensibus. Mittitpetitos sermones in
lositati ? Reservetur, si placet, congruentiori loce,
Caniica.
atque alteri popuio : cui sic praeait, ut prosit ei
Dissimulare non valeo tristiiiam cordis aaei, nec
:

festinatione nou pereat fruclus, queni peterit dare

patior ultra latjre te cruciaiuin palior, Ber- quem
in tetnpore suo.
narde eharissime. Meraor antiqute meee proraissioais,
p
S5? propositum habui et desiderium magnum EPISTOLA CLVI (423).
transire per vos, revisere quos diligit auiaia mea AD ECJU8EX, PRO CLHftiCIS «1'BEi.IANENSlBUS.
iiineri meo solatium, laboribus levamen, peccstis Usquequo misera illa Aurelianen3is Eeclesia in-
remediam postulare : et cuipis meis exige-otibus fac- cassum viscera pcisat pairis orphauorum, et judicis
iura est, non ui noilem, srd ut non possem. Pce- vidaarum ? Quippe jacct jam oiim in pulvere virgo
cara siquidem hoe agaoseo culp&rum, noa culpam,
non solum viduata viro (424), sed et
nobiiis Israel,
Cerias sis, bcmo Dei, minirae prersus amici fuissa charis orbala pigaariims.Proh dolor ! non est qui
incuriam, uon pigritiam, nou negiigenli&ni : sed snblevet eam, Quoasque et hlios non dimittitis cum
causam obstitisse piane non uegligendam, at causam matre misera clamanies post voa ? illos dico, qui,
Dei. Nihiloniiaus iamea vermis iste eonUnue rodit amissis rtbus et domibus, eapitibus suis refugiuis
me, et dolor meus in eonspeciu meo semper. Et solum inveaere diifugium. Quid tardat iutrepida
quideic alias satis tribuior : sed, ut verum fatear,
manus, nuliis haclenus vel negata oppressis, vei
ic nullo aeque. Vineit laborcs itineris,
ealoris incom- remissa priesur.iptoribus? Quid. tardat, mquam,
modum, corarum anxieiates.Ecce aperui vulnus de mauu fortium, et reddere reiri-
afflictos eripere
nuoo tua, frater, mierest compali mibi, hoe est, n
.
butionem "snperbis"? Et si tardat 15* noa de-
portare mecum quod patior, ut reveler ego. Tuas reiinquat usqaeqmque. Oportet magis dilatum aa-
et per te sanctorum, cum quibus es, orationes sup- xHium tandem venire validius, et subvenire per-
FJexflagixo._Sera.onee snper prineipia Canticorum,|- feciius. IIU sit, * placei. molesi* terditatis recon-
qnw tu petiisti, et ego prcmiseram. traasmitto libi : pensaUo, ut et qui aposiollca paiientia superbe ab^
qmbus !ecl.s peto, ui quam eilias ORportune pote-
usi sunt, n.hil indein fine lucrentur et qui in ver-
*s, tuo rescnpio moneamur vel ad procedendum,
,
b o vestro patienter passi suut, miuime' eos siue
vel ad supersedendum.
quandoque p,geal patieatfe.

(420) Scripta drea annura ii36.

(424) Scilieet posi Joaunis episcopi obitiim, qui,
(421) Scripta circa anaura -M35.
contigit ar.no U33, vacavi! sedes quamor annis, ex
(422) Forte in EccJesia Papiensi, quse per id tem-
Carolo Satijsayo
Aonalibns Aureiianensibus
ra
pus mortuo Petro vacabas. Non obiinuit ha^celeciio, :

"cum liugo decanus qni electus fuerat ex curia

wa praevaluit S. Bernardi coasiiium, elecio iieruardo
Kejiis rediens, a temerariis nominibusia via
Pprtarum in episcopum Belliceasem, ex d<ff s. cui per-
:
cussus est, tesie Orderico Vr.dii au annum tli^.
digmtati jam cesserat anno 1147, tum
Poiiarum H«e vero episwla seripfa esl a Bernardo uti et
pnorex cbarta autlieuticaapud Chiffi.etium. sequens, aate Romanare ejus leniam profechonem
(423 ;

aano Christi 1135 vel sequente anni i 1 37

i
 :

5fS S. BEBNARDi ABBAHS eLA&E-VALl.BNSIS 316

EVmQkA CLVM (425). |
summje sedem putna cste spelaeaam la-
asquitatis
?R0 E53DEM.
AB HAIH2.aiCD'St, tronum, aut cubiie ieonum ? t_ fiifi recentem adhue-
Speciali amico suo Haimerico, Dei gralia diacono cruorem ore rabido ac ferali spurnans et mssticans,
eardiuaB, et apostolicss Sedis car.cellario, frater fugis ad sinum matris. patrisaudesapparere eoaspec-
B_rna«d_s de Ciara-Valle, luce sapientias ct virtatis tibus? Tamen si peenitentiam petit, neganda ei non
clarescere. est;quodsi audientiatn, accipiav illam si placet, quam
Nisi qaia vesiram novi et cirea afflictos compas- velMoyses indulsit populo ante conflatile survanti
sionera, contra protervos mdignatiotiem, oppor-
et genu {Exod. xxxn, 25) ; v?I Phinees fornic&nti ls-
lune, importune ir.starem vobis gro magistro Wil- raelita? {Num. xxv, 8.) : vel Matiiathias dseinor.i.bus
lelina SJandanensi (426) et seriis ejus ; compellarem immolanti (I Machab. ii, 24); vei certe," ut vobis de
ves adversus oppre»sores et calumniato.res eorum. vestris aliquem proponamus, quam ?. beato Pelro
nc autem sufficiat memorasse : vestrum est ope- Ananias et Sapphira meruerunt (Act. v, 1-10)
re probare ciio quod revera. sufficial. quam denique audienliam dedil negotiauiibtis in
EPISTOLA CLVHI (427). temp!oSa!valor(M«.£t/4..x>:i. 12). Au ignoramu
ABDOMiSOM PAPAM INNOCENTIOH. S-PEB INTiJBF-C- rumdam peccata pr;eeeden: ad judii ium? (/ Ti:n. v,
TIQNE MASISTR I TH03I/E PRIORIS S. VICTORIS PA-
_ nonne vox sangufais fratris tui claniai adver-
24.)
r,iS!ENSis(4asi, * sum te de ierra ? Credimas et nostri Martyrjs spiri-
Amantissimo patri et domiho Innocentio summo
tum, quem novissime diebus iHis tua crnd
Bebnar_us Claree-Vallis abbas indignus,
morti dedit, curn essteris anirnaous interJeelorum,
mum id qu od. cs l, et quod potest in Domino. voce valida sub aitari clamare, et flagitare viudje-
1* Fera pefsiir..". quae devoravit Joseph, canuin
tam, eoque insiantius, quo reeentins ipsius sanguis
.. i
mitatem non ferens, ad vestrse
effusus est super terram.
, ium eonfngisse. In quaniam
,
im, ut vaga e. proluga et 2. Sed nunquid ego, inquil, occuli eum ?

nehs super 'terram , iliuc potissimum fugam utique tu, sed lui, et pronter Ift. An et ner Ec, vi-

oportuit ? SceleratissiiHe, tu deat Deus et judicet. Si excusabiiis tu es, eujus

imerit, ubi pius timere

•
.Li U35. nuistimuin,$mpidriim mambus exiinetum scialis,
inum seu Magdunum, oppsdum esl cante quid<:m mcrtuum. c. lubitanter ei
i , .. , u i
Ligerim nbi *ia Saocti- mits.vivtini -:>. c.inn Christo.Cm
lensis. causamorimdi
hristi 1133. «% rit: quoniametipsi! eamuitiinuni innostrismaiiibus
ts Sancti- - exmktret . •

sric bac epistola proiextatmesheertimmumpvmtentepjrce.

tifiae ce.isu- justitiis swn.iiuainliselesli C
r i
em sfedis Bernar-
i ioi fumiaver&t^testt.irioniut^r uaminig-
.
aodThbmasi io discipK- saconsumniaretiir. Hwcenimptima, hxcet ul!
exactwni- cousafuitla m pro ipsa- justitia '

clencos pre- • >iensis mecumaderat.E sii s - U litione i ;

-
' <

idto inilammalus arclndia- (SKui a s. ', ..<:

coquebat, douec laudcm sensu Regi u< t/ue ad ipsum

[uod causani abbatiammohidlium,quoeest Cheiis,em<

ent, seu ab en ad facinus ccn.- ei onlihandam n, assumptis •macwn

Themam in Lliuere, ct quidcm in religiosis, abbate scii Sancti-Victtris- et :'.

ducti et inducli,
Stephanus episcapus Magiorii^e-t subprin • liisque com.:
- " faulores plm-ibus i

,. 10 v percuiit. Et tai is imn>ani- prc viril/as

mmotus, v.e!ut a>i levamen dolcris n> Stepham .

in Clara-Valle petil, indeque abejus homisnU>us,sciliceinepotibus ii.ro.

Rqmaoa} EccWsiae legato ei Camo- diaconi-insiMxs miiii in viapriestn
episcopo has iitteras Lrai smisit tum passus sum. Cumqn
Domimco, ct par.em rentd ;
,

uem evagoiatUgiadiis-irruuntsuper nbs, ct ne.c Deo,np

diei sacrwlnec mihi, nechis qui mecwm eranl
reli?
,nunc
giosis virishenorrm danles, intermanus uostras
ui-
fhctionu prceco infelix, iialere
nmentum trucidavei
tmii sunti nisi absc derem «
-
l.CnlamitatisnoiHB pondus.quam vesms aunbus
,
urus sum,nescio st verbis aiqne . .
riter. fios auteri fiducialius agentes, iti m
Nuntiuni durum et grave audilu, dios noscoujecimus; et jam semivivum,
IstiJesueisanctmmatris Eccle- niatum a mantbun eorum absfraximus
'.
tjraviora sunt,p> Ipu nobts '.
que circwmdani $uaconfesstone,etdt
',,.:.,:' i
';,'."
quam passus [uerat, inimicorum impiMutt
.,:.
!
.

, mnto- tenda allocutt sumus. Ytt 'lenti anim '

vressionem nibns, quiin se pcrcavi ra :. ei suoruH

,
,

. .
.... 'runi unnisi cca- peccatorum in(i>>,* renmsu
SanrU-Vie- tan h m comu
libera vocesc corum
testatus est, et sic reddidit ;
2. Hmcergo,lu :l nostras spei fiducia certa,
quan-
 31? SPiSTOUM. m
dentes, arma et sagittjp, cujus iingua gladius aca- « quam, i»pwie ferat (quad utique mi« impudeutia,
tus, proinde nec Judau Christi de morlo culpawii de vestra aposiolica auctoritals praesufiiii), quanta
sunt : qtiippe et ipsi maims continuere cauii, Ob putstmus impunilas istain Ecclesiapartnrietpunien-
ilJioitas exaciiones, qais sibi occasione archjdiaco- da? Dr.um e duobus fore neeesse est : aut nulios ex
iislus ii! prosbyteros minime jam, ut consueverat, nobilibus sive potentibus seciindiiiTi hoc seculuoi
usurpare lieeret, h^ati ulique 2is8> Thoma? ob- admittideiaceps ad bonores ecelesiasticos a«t . :

vlante ie'o atque industria, utpote justitise amatoris passim ad «ibbc illtcitum permiui libere elericos
et defensoris, oderat iliarn, sl mortem ei jam ipso sacris abrtti ofliciis ; ne forte, si quispism zelo Dei
odio homiftid; aiiniiari seiebat. Multi se audivisse aceensus prohibero teQtaverit, fcrro illieo militari
nan.e perhibent, quibus discredciidani non est. Po- reus justiti» tmcidetur. Atque iia quid spirituali
Stremc nepoies ejus, ul impias manus in sanctum glarlio, quid censurffi ccelesiasticas, ai:*d christianae
Dornini miiterent, quid aiiud unquam adversus eum iegi et discipiin», qr-.id reve.-eniiir sacercotaii, quid
habuerint, ipse cerie dicai, si potcst. Si ergo iste denique divino tiniuri relinquitur, si melu potenti®
qui eausa, qui incenlor, qui etiam, ut omnium pene ssecularis, nulius mutire jam aadeat contra ir.solen-
suspicio est, exstitit et dictator facinoris : si is, in- tiam cierirarum? Qaid enim insoientius, quidve
8
tum ad ejut spectal^at mlutsra et gloriam,exsultan- vertat, cun' hic pro Thoma? viadicatisee ad Patre»
dum omnino non dubiiet,preiiosamque in conspectu in Jotrensi concilio ccaetos una cum Carlhusiensibus
Domini mortern sanciorum eius. seiamus; nmror scripserii. At vero, inquit, cura Guigo primarie
iamen ei lucius gravis, qui de amici orbaticm ei Carthtisiae praeses adverterjl in Yiia- S. Hugonis,
communi omnium nostrum confusione oboritur, ipsum obiisse anno 133*2, roors Thomse referenda
nuila prcrsus consohtions in nosiro animo tempe- est, n&ri qnidem s.4 anaum lt31,quo luHoecnisus ia
vaiur.Me enim iu ipte occisum video et multo magis Gallis prassens, co.iiiiiinio ubique Bernardo, tot iii-
me occisum quam ipsum; quis, me in ejus morte pe- teris nonfuisstt interpellandus; sed ad annum ilSO,
riculis expositum cerno, ipsum autem a perieulis quo Innoeentius creams est PoniiiVx. Alierum, quod
liberaium, Superest vjitur ut, quia me nunc tam Innoeentius sub initium anni 4 1 3 1 Lutetiam ingres-
graiiter desolatum et contristatum ceruitis, adme suSj et Sancti-Victoris ecolesiam {ustrans, beaii
consolandum simul et consiliandum venire non Thomce corpvts e ciaustro in templum efferri pr*-
differatis. Ego cnhn quasi qui ipsam detestandam ceperit septimo Idus Martii. Mense igitur Augusto
loci faciem sustinere non valeam, Clarce-Vallem
fu prascedertis anni c rnedio fuerat subiatns. Atneu-
giens^ secessi, illic vos expeciaturus, ut consilium trum certe,argumenium re;n cootic.it. Non qutdem
pariter capiemtus, quid aobu pro sancta; Eoctesice primura. Quid er.im ebstat, quominus pitemissam
iam intok-rabili injuria faewidnm sit. hi omnes Hutjonis Gratianopolitani epistolam, non a S. Hu-
enim nos impetus iste casutn minatur, et veniet, j*"
goue, sed a successore ejus cofnortiine scriptam
nisi preeveniat Dominns. Mando erqo vobis, et sum esse dieamus? Nac etiam posterius ma^is urget.
mopere deprecor, ui omni diLatione postposita Cla- Esto enim innoceniius hean viri corpus'in decen-
ree-Vallem properitis : quiapericula mldique mihi tiorem locum transferri jusseiit uou tamen id :

imminent,pro quibus consihum differi non potest. prseseas asserendus est prffistitisse, imo mapdato
His Gaufridus acc-ptis, Claram-Vallem advolayit, ex transmisso, ut manifestuin est ex e[)isto!a
Itaiia
mandaiQjjue apostoiioo pra;cepit e?fascopis dfece- tomo quintb Spicilegij Acberiani, pag. 58'", inseria,
seoa Remeusis, Rot.omagensiS, Turononsis. -Seno- in qna archiepiseopos Bemensem :et Senonenseeri
sque ad syaodum Jotri indictam frequentes
:-
:

arguit dilatffi excomm.unicationis sententise in eo»

convemre. Illis autem coactis, Hugo Gralianopolita- ferehda?, qui Thom.am
interfecissent, Siq.enim
nusepiscopus,Canliusieiisiumquel'amiliarescripsere, ciudit : «mandamfis, ut corpus praafati boni
Arl haec
« roganies et obsecrantes ui in sacrileg-os homici- viri, qui coram Judics superno modo do sua jusihia
das, ecclesiastio» rissoris gladius produoerelur. » S«i et innqnentia testimoniuaa perhibet, et sub obedien-
et Innoceaiius S. Berowdi scriptis monitus. Patri-
tia vivens, in obsequio proprii ihterfeetus esl epi-
bus super forum decreto refcripsit, illud confirmans, scopi, in sua eeclesia honorifice lumnletnr. Data
et sententiam severiorem supperaddens. Quod aiti- 1'isis, 21 Decambris. » Dicendum itaque cst, haiic
nei ad rationem temperis quo h<ec ciedes perpetrati Tliomas nec"m incidisse, non in anrmm 1 30, sed in~ 1
^st, a J. Pieardo in aotis ad episloiam innoeentii,
annum 1135, quo iiiiera dominicalis B littene diei
aliis.|iiesequacibus, couauiuniter revocatnradaunum praedicti, nempe deciniD tertio jjitc Kalendai
H30, quamvis a Baronio ad aanum 1135 rejiciaiur. ptembris respondebat ; quo alter Hugo post S. Hu-
At sententia quidem ilia probari aon potest. Cou^tai gonem sedein Gratianopolilaaam occupaba-t ; quo
eoim ex eoistois 159 Thomarc fuisse peremptum InnQcentius Pisis eoncilii iadicti fempus praestola-
DasBinica, et quidem dacimo tertio kalemias balur; quo denique Bi',-nardtis ex iialia in Germa-
- iil iegitor k Necralogio Violorino his niain missns ad picem Lotharium inter et Conra-
verms : Anniversariuiii magistri Thomai Pnoris dum componendam, in Galliam reversus illic taa-
hujus ceclesise, qui pr» etefeaslone justitiae ab ini- tisper siibsistsbat, prxsens adfutarus capitulo Ci-
• JBStitiffl crudeiiter inlerfectus, vivens et mpriens sterciensi, hoc anno Idibus Septembris de more
honestatis ot patieatiee digoara aioe.e imitabilem
celebrando, nt patet ex inscriptione cujusdam epi-
sequacibns suis vitaB formuJsm dereliquit. » Con- s!ola>, a Pel.ro (iluniacensi hoc anno ad pratdtctum
eordat eiiam Sancti-Guinaiii CorDoliensia Kaienda- eapitulum directae (Petri Venerabilis epistoia 36,
num, teste Pieardo, Proindeque dies Thomse
iste !ib. qna Beraardus priesens
t), in reccnsel.nr. De-
sanguuie consecratus littoram dominicalem anni nique huic nostrse senlenlia? favet Ordericus, iibro
H30 prasferre dcbet, quod cr.ntra acuidit : Nam xih, ad annuin 113i, in qiio, nonnullis rebus, qura
dis istius
vero anni est E, liitera ad annos superiores pertinebaat, symmatim con-
alendas Septembris respoudens est globaiis, postquam mortem loannh Atire-
reeitavit
A. ijidit Pieardus duo argumenta in guaa sententise
Haneusis episcoj.i, Hiigonis decani posl eum
et
confirmalioaem. Alterum quo i Thomsj prioris , signati, qtiaj anno t i 33 e'x A-inafibusAureliaflensi-
liieriiiis. S. Hugoois Gratianopolitaui cbitum ante- bus in Joanne coTitigere k Tunc etiam, » ttrquit,
:
 ;

m S, BBRHARBI ARBAT13 CUS^-VALLEI«iS 320

radigoias in Ecclesia c&se potest, qitam ut sibi quis- » desiiiatus. Expediebat me magia mori pro te, quaia
que ecclesiasticas vindieel dignilates feritate armo- post te vivere. Propter hoc defeeit in doloro vita

rum, non morum probitnte? Quamobrem, domine mea, et annimeiingemitibus.Condoiet mihiEcclesia

Pater, aliquid, ut videtis, prorsus deeerneudum est sed dolet el pro se. Commune daiunnm, communis
in hominem, quod Eeclesiie prosit, ut salus facta desolatio est : mecum omnis religio plorat, pater-
hoc teropore per vos trasfundalur in posteros; et nam pariter implorat consolationem. Si Theobaldus
cognoscat generatio allera , non solum quod fuil Noterius (430) adierit vos, seniial in se, quoniam
prsesumptum, sed ei qualiter uitum. Alioquin si ser- exaudivil Dominus vocem tleius mei. Nepotes ipsius
pat venenum, nec sequatur pariter et antidotum auctores [al. actores] exslilere sceleris, ipse causa :

inultos (quod absiti) habet perimere. utrum et dietator, in quaestior.e esl. Non attendatis

EPISTOLA CLfX (429). ad verba ejus, douec veniat qui mittendus est ;
qui

AD EUMDEM, BJ 1'EBSONA STEPHANI PARISIENSIS EPI- vobis plenius insinuans veritatem, cautum faciat a
SCOPI. labiis iniquis et a lingua dolosa.
Vnde supra.
EPISTOLA CLX (431).
summo Ste-
Piis'imo patri Innocentio
phanus miserandus episcopus
pouiifici,

Ecclcsiae Parisiensis, g AD HA{liERlcuM CA -NCS

^™'
EPISCOPI.
,N ^ 1 ™* E,CSDEM

misericordiam et Judicium.
Vnde supra.
1. Vir religiosus, prior Sancti-Vicloris, magister
quod Domino Haimerico clarissimo, venerabili sanctse
Thomas in obs^quio eliaritalis , in itinere
Romanse Ecclesiie diacono cardinali et canceltario,
indixerat pietas, in opere sancto, in sanetorum co-
suus Stephanus Parisiensis, qucd donr.no et amico.
mitatu, in dominico die, certe in sinu meo et inier ,

- Amicus in necessitate probatur. Quod dico, non

manus meas crudeliler ab impiis pro jusiitia excere-
'

Non quia de sanclitate dileetionis veslrae dubitem, sed

bralus est, factus obediens usqnc ad mortem.
ne contingat ut dubitem. Continget autem procul
opus est prece, ubi pietatem melius in silentio la-
dubio, si zelum illum vestrum modo (quod absil!)
crymse provocant, et singultus qui interrumpit pre-
dissimulare cornperero. Porro dissimulationis id
cem, exprimit affeciionern. Haec plane compassio-
mihi argumentum inexcusahile fore noveritis qua-
i.eui veram,etsi non poslulant, merentur tamen :
cumque occasione coatigerit, qui dimidium animas
utpote verum indicant prodimique dolorem,
qua3
mese nepotum suorum m&nibus crudeii ambitioae
et simulationis fugant ambiguum. Puto proinde
pra^cidit, soli cruciatui parte reliqua reservata.
sufticere mihi ad incutiendam paternis viscribus <
calamiiatem quam palior, rem, ut est, simpliciter EPISTOLA GLXI (432).

intiinasse. Tiistis flehilisque hisioria salis pro se AD DOMINTJM PAPAM INNOCENTIIJM.

agii, prsesertim apud vos, et suasoriis fucari non Adversus auctores ccedis Archembaldi subdecani
indiget. Exiltis aquarum deducite, oculi mei, quo- Aurelianensis.
niam dereliquit me vinus mea, et lameu oculorum Vox sao|juiiiis Archembaldi (433) subdecani Au-
meorum, et ipsum non est mecum. Nec enim iilum re.iaoevis'" iavaluit. Nam ecce, pioh dolor! juxta

lugeo, sed me. Nam ille quo pacto lugeatur, qui prophetam. sanguis sanguinem tangit (Osee iv, 2), et
mortis pretiosae compendio transivil ad vitam '? simul juncti fortius clamaut ad vos de Francia. Cla-
2. Quis illum non magis laudibus, quam fietibus mat, inquara, et vociferatur uterque sanguis clamore
prosequatur, cui vivere Clnistus fuit, et mori est tam valido, ul \aleal ipsum quoque palalium coelesle

concuteie, tam pio ut et saxea pectora debeat

lucrum? Episcopi ncraen ego gerebam, ilie exerce- ,

bat opus.' Honore spreto, onus loti^ viribus suppor- emollire. Quid facis, amice sponsi, custos sponsie
paslor ovium Christi t Putasne sufticies
labai. Idcirco ille revera mortuus ad viiam, ego vi- Christi,
exco^itare remedium, quod huic obviel pesli lam
vus in morle. Ille inortis vincuia non iucklit, sed
et ecce llSttcircumdant me dolores mortis, nefandas tam inaudita? ? Id sane necesse esl inveniri
evasit :
,

me. ligo igitur, quod et recenli Ecclesia- vulueri in prsracniiapim

t-t lorrontes iuiquilatis conturbanl
medelam afferat, et posieris vaieat ad cauleiam.Eigo
ego miser, ego miserandus in morte tua, mi tiater
dulcissime Thoma blaudo heu! abiaciatus sciulio, acciogere gladio luosupec femnr tuum, poteulissime-

cauto privaius consilio, ct certe tuto patrocinio Si nou steterit et nunc Phiuees el placaverit, non

« Thomas Sancti Victoris canonicus, vir magca? au- stolam 150. De nece Aichembaldi item conqueritur
cbiritalis, imerempl.us est, s etc. Dc his ista siul Petrus Venerabilis in Iibri primi epistcla n. insi-
dicia. nuims eiim de medio subktum ante Tiiomam Victo-
rinum, hi« verbis « Quoruni impunitas sceleris
(429) Scripta auno Christi 1133.
:

(430) Hic eodices variant. Quidam liabenl solnm, arma miiiisliat 1'iiforis at sicut post Aarelianensem
:

Noterius; alii, Theobaldus Nbterius. qui arehidiaco- subdecanum ad dominum Thomam Parisiensem ,

uus fuit Parisiensis. teste epistola Su-phani epis i quia prior inultus remanserat, persecittoruan gladioa
Parisiensis, iu nolis rclata, qiuu nescio an ab ipso se convertii. Conlrarium lamen ex hac Bemardi
•

Bernardo; uomine Stepbani scripta est ad Gaufri- epistola non obscure eolligitur. Ceeterum loannes,
qui Archemi icis auctor forsan is. lpse fuerit
dum Carnolensem, tunc le^aium
(431) Scripta auno Chrisli 1133. Joannes decanus Aurelianensis .|ui sinulem sortilus
(432) Seripla anuo C.hristi 1133 linem.de cujus interfectione legitur Planclus ejas-
(433) De istius interfei lorihus lege noiasadepi- dem Ecclesise apud atephanum Tomacensem
 321

cessabit qnassalio. Si, inquam

RPiSTOL*.
vigor ecclesiasticus . delectatus, dignos
facerc fruetu, opte j.gJcer,
m
pepercerit istis, Joanni dico, Noterio. " irequenler.
aico, et Theobaldo Noterio, freonenier. Et
Ri nunc „,„ !m . ipsos
n,,„^ maxime s
eloro
! ...
nostra ista Galli-
_'J '

quorum etsi non mami, assensn certe, forte et in- cana Ecclesia mecum exspeclat,
credo non iotera-
stinctu sanguis innoxius effusus est supcr terram •
pestivos. Interest vestra? pariter
et mex fama? ut
quis non videat quid sequatur? Qoantos in clero ho-
uon confundar in vobis. Sic ergo
clareat omuibus
rum impunitas contra jus et fas faciet promoveri, zelum apud vos veritatis justitiseque
fervere conira
melu utique suorum, non siiaj merito sanclitatis?
mterfectores clericorum, et instigatores
Novis morbis novis obviandum est medicamentis. eorum ut
non me pigeat gloriatum fuisse de
vobis.
Utilissime, ut multis videtnr, justissimeque
eos
apostolica falce ab omni succideres ecclesiastica di-
EPISTOLA CLXIV (437)
ACTIO CAUSiE LINGONENSIS ECCLBSLE
gnitate, ita ut et habitis careant, et de csetero
ad AD DOMINBM
alias non assurgant.
INNOCENTWM PAPAM (438).
C
SOX EPISTOLA CLXIi.
AD HAIKEEICOM (434) CANCEU.ABIUM 0E EODEM,
Z ntT Bf''T;duS
q
'-
^subdoleet
electioe ^coV
contra da-
i Ecclesi*
ll^mis
Frequentem et amicabilem recordationem qua
, adhuc Romse essemus, comigit
1 Dum
dominum episcopnm Parisiensem commeudare sole- g .
illo venire
dominum archiepiscopum Lugduncnsem.
tis, ego postmodum ipsi frequenter. Venerunt
teslatus sum, En et cum eo Robertus decanus
a vobis exigitur nou verho aut lingua, sed opere et KectesueLingonensis et
Olr.cus canonicus, quaarentes
licere sibi et capitulo
veritate probaie, nec me fuisse iallacem, nec vos Lingonensi eligere sibi episcopum. Mandatum
mendacem. Sic vestra interest, noo solum propter si-
quidem a domino papa accep.rant
episcopuin, sed et propter alios amicos vestros, qui , nequaquam
praesumere hoc, nisi ad coosilium
pro vobis certe graviter, religiosorom vi-
si quo modo prseter spem rorum. Quod dum per me
proeedere causam contingeret, turbarentur. cuperent et peteront
obtmere Absit, inquam, nisi seiam
:
et certus sim
EPiSTOLA GLXIU (435). quod bonam.doneamque
AD JOANNEM CBEMENSEM CAftDINALEU PRESBTTEROM personamintendads eli-ere!
Responderunt propositum snum
atque intenlionem
(436) D£ EODEM. de nostro pendere arbitrio, nec
aliud se facturos
Dilectionem et dignationem, qua me amplectia msi quodego consulerern. Et
vobis nullius dignitatis homuncio sensi, in seternum spoponder.mt. Verum
rne non satis fidem accommodanie,
non obliviscar. Pceniieniiam et conversionem ve- acces.il ad per-
suadendum archiepiscopus, pollicens
strara, de qua jam angeiis eoll&tatus sum, ^ firmiter idip-
et con- sum.Et addidit, quod si secus clerici
,
agere moiiren-
(434) Scripta anno Ghristi 1133. In Colbertino mitti efflagitat Primam
ac tertiam epistolas
eodice notato 1038, el in editione antiquiori
epistola tribuitur
merko. At quse
Joanni Cremensi
in posteriori
luec
; sequens, Hai-
leguntur de ejus, cui
nere ad cam, de qua hic
agit Bernird .s!
nem, ex utr.usque.coliatione '
berti-

manitestum e t An
e&
autem secunda itidem ad eamdem
directa est, conversione, potius Joamii eonveniunt periineat diffl-
cihus dixenm. Persoasum
(435) Scripla anno Cbristi H33. mihi est de divma „-
telligendam esse persona.
(436) Tituli S. Chrisogoni, qui Joaones Henricum In prinn enim Pctrus
Venerabilis electum nomiuat
Virdunensem, ad quem epistola 62, ab exeommuni- sLpliciter « mona-
chum Clumacensem ac filium suum
catioae absolvit, teste Lauremio Leodiensi ; » in sronoda
in Spi- « abbatem V.zeliacensem.
cilegiitomo XII, pag. 307. , I„ illa dicii, LWonenses
cauoujcos, sibi
agro Pictaviensiex
(437) Scripta anno Christi 1138.
currentes,monaehi sui electionem signiSe
ivwSu^e!
(438) Sic titulus hujus epistola; in manuscriptis. hac mquit, « rumorem ad Tn
Actio hfec contingit non post mortem Guilenci se perveoisse.Ttbbaiem
Wilenci episcopi Lingonensis ad quem
seu Vizeliacensem importunis
quorumdam apud I nn T
'go~ depo-
et 60, sed post morlem VVilielmi de
episioke B9
Sabrano ujus
suecessoris. Guilenci obitus contigit anno 1
138 Ka-
ci rrl
saS
Sromovere satagu
promovere
U S M1 epiSC ° pUm Li!
n
u ("T^
confirmationem
m ^
lendis Augusti; Guillelmi, auno 1138. Hinc hac abbatis :
Vizeliacensii
lites de conflrmattonem impedire nititur.
iuturo successore. Petrus archiepiscopus
'

Lugdu- Quocirca non con-

temnendam puto eorum sententiam,
nensis, Hugo Burgundia? princeps, postea qui juxta
i" Cau
dux, ele- logum Stephaniensem et
ctionem cuidam monacho Cluniacensi deferebanl
: pnensiepiscopo subjungu.t
Thuaneom, e , co L,n W
repuguabant Kobertus decanus Lingouensis, Poniius Willelmum deSabrano
f.«rte ex abbate Vizeiiacensi
«rchidmconus Odolricus, aliique canoniei. A.biier ad sedem Lingonensem
as^mptum; hoiequcGodefridum,
litis delectus Bernardus : ac tandem
excluso moha- qai andem, rejecto
ui nofdcetnr
choCluniacensi, electus Godefridus Pripr Ciara;- monacho Cluniacensl dVauo
bie agitur, electus est ac confirraatus anno
Vallensis, Bernardi consanguineus. De 1138
hac Ecclesia; cum nempe Bernardus exstinotq schisnjate in

S
ungonensis in eligendo episcopo controversia tres Gal-
fiara rednsset. C^terum hac in hisS
logoPetnabbatisCluniacensisepistoias : unam nua; observes
est hbri primi epistola 29, ad Bernardum
qua monachum quemdam ex suis in
scripta in \\ThT
annuin 1138, PeL'um i'
0d a e .^o«avit Barom
Ctuniacensem sic filii m, r ies
Hd
episcopum pro vinh egisse, ut neque
Lingonensem ulecium ab inubta mfamia purgare ni- victus potuerit a S
nardo, ejusque monachis B er !
Utur; alteram, qua; esi libri secundi animo dlvelii, quod testa-
epistola 28, lum.pse rehquit in qnadam
ad. Innocenlium papam, in qua epistola hls verbls
conurmationem ab- . Qaando emm exstingui vei
batis Vizeliacensis
episeopum. iaeUe
electionis in
uenegari
ejusdem Ecclesise
postulat ; postremam
qua; est ejusdem lihri epistola 36, ad
eumdem In-
g
simstn •:
n fstn iun:or, a V? .r
obrui poterit sioce us
P?C(oris
rivuhs, cum nec aquw
raarum potuerint eum
T •"&»
exstinguere
»S
m „lta?deci-
nocentiurn, qua Ecclesiaa Lingonensi
circa futuri nec ^pews
mipett s
Lingonensmm fluminum otiruerl ?
,

ep:3copi electionem jus integrum jima .

canones di-
 :

m s. mmkm abmtis «lara-yallbssk

confi-matu- aninmvcrit proeQdite ut cceptBti eic asierB, ac-
quid aHud facwen., nauime se
:
tur, qui.
quiescendum Aposloio dicenti, Nemini cit-o manum
ram, naeratum habitttrum, ,-dductus estetdoratttus
c-neellariiis ia testimonium. Nee -onlenti, adivimus imponas U Tim. v, 22). Visum est consiUiim p!a«-
ejus iavore ot cuisse. Iterim horao ilie venisse nuntiatur, sed in
n pncienliara domifti papse., ui
coiivracrat confirmare- hospiiium, non in palatium. Vespere sexts f-ria.
auciamate quod irtter nos

inter noa colfc-fione nuttua venit; sabbato mane recessit. Non est roecutn
ur . priua iasnen hahita
de muitis dieere, cur nec in curia apparere voluerit, ad qaam
ae dimuma suoer facienda electooe, et

duabus tan- ei curee foit longo atncre pervenire : nisi quod

personis, quarovn ibi raeatio facta est,
verecundis monachaiis, honorisque contesn
dem nominatis.a quibu. nullus nostrum penitus
-ilibei iliarum eligi piacoissei. Ita- forsau putari pcsset, si r.oa aiiud ?.!ia qu& » ,

disseatiret q:
papa immu- sunt, iodicarent. Et rovera quid aliad taoc suapkari
que qucd nofois complaeuii, .o-minus
pra_cepit et tam a.cbiepiscopus, debuimus, quando archiepiseopus rediens «b ilSe
tabiltter observari :

lC*Uhs aaeun- testatus est coram omnibus, nullo meao eum voli
qmam Glerir.i firmiter promisefunt.
eorum di_- paaeos in acquiesfiere, sed cuidquid de es facum fuorai,
timts, ego post diseessum
potui penii.us retutaref
Urbe facieus, ubi a domino raeo impetrsre
av_m reaeuuui,
facuitatem ad u»mw
redeundi, _._ f»trgfl Uer
»<•<.> arripuimns.
_._-t.™
d
Deaique
_-- —
ei mandswit mox eieetio_-5-
qiwsdam Lingonenses cauomcos tuae pr
fl

dtam, ner
Et iransalninanLes comper_raus iostare
iiomo in episcopum Litigonew- tes, per iitteraai quae adhuc eststant. Qisibus
hoe et
quaforet sacraudus .

Iangeneasi oblalis ct leclis, proh puddr I

scm de quo
: utinaxn tr-ehora atqtic iiouesiiora au- ic capitulo

invitus audivi. iueontinenti leguntur alise per omaia contrarise

divissemus 1 No!o autem dicere quss
noa paucis, qui nobts i!!is,' asserenles utique consecrationem dilatam
Quid plura. k roligiosis viris
sumus diver- dtmissam ; assigaantes diem e: locum ad «w
salotandi gnUia oeourreraut, persuasi
neri possei, rem decidendam, quam littcrae priores r.uatiabaot d»-
tere per Lugdunum, quateuus, si
non raodo dirersas, sed et
nefariam. ue fieret, prohiberemus. Nam ego aiiunde cisam. Putares in litteris

adversas sibi adversnm se

loqneutes persenas,
Ob vite oompendinm ire statueram, ccnsuiens vale-
prt-sertim quod non invicem quod una eademque
conteadentes : «isi
tudini et iassitudini corporis,
credeb«m rumoribus, Quis enim /imago hapressa ceris (440), unuin i<iemque nomca
Iiquido, faleor,
taala uti levilate ut post- Ipnesignatura in scbedulis, mautfeste de uno fontc
crederet Unlum virum ,

domim dulce et amarum iilud maaare canetis qui aderaat

posita tam rccente promissione sua, iu.uper
$1&$ mirsntibus decterabant. Tenectur in nisnibus
sui mandato ,
personat notaMU manum iraponerc ,.

contradictoria. littera. utris libet obedirc^cieveris,

noii'limarct. Itaque consilio rei^iosorum acqwie- :

^' inobediens ri«ce_se est tenearis. Aut ecim priorem

seent-s, Lugdunum iter direximus, et pervententes.
Parabantur te recipientem episiolam posterior oondemnabit
omnino sicut audivimus sic v>iimus. ,

Decanus autsi posteriorem sequi eligas prior murm;

lila. non festa, sed rnfausu solemnia. potuil evi
Lugdunensum Etutinam secunda episioia, sicut
rallor, pars
tameo, el maxima, ni ad*
sese vel ipsa lueri
coutraUicebant. prim-in, iu posset
canonicorura conaianter aperteque mandatum
crebre- terttam. Sed ecce litt«rffi eontra iitteras,
Sed et rnmor padeadus doienduffiiue passim
repleverat. adversus mandatum : ita ul non jam queu ?

scctis *l iavaiescens civitatem

in propheta, Martda, remanda (Jsa. xxviu, 10, 13),
Z. Quidfacerem Gonveni archiepjscopum.Teveren-
?
man- sed Manda, demanda, potius inculcetur-.
ler quidem, superpacto quod fecerat. etsupex coasewatioDein
bpramnegarit. Causam Ifttera-t cemp- homo qui et
5.
dato qistd anceperat : etnihil
electionem refutarat . fesrinavil ad
fugerat, et
vero prajvaricationis refe-trsa in filium ducis (439),
Rcgaiium iuvestilurain obtinuil
ne ille turbaretur, in id Segcm.
qui a consututo resiiicrat ;

pacis videlUst quibus meritis, ipse videril. Mox direeti

rnutabiliutis incidisse dicebal
se ,

egerit, et locusqui assigcatus fuerat, est

mula-US, et d,es
intuitu. Et iqtuBt, quia quidquid hactcnus ,

antieipatus ; ut loci temporisque or

Tura
jam pro no3tro deinceps arbilrio se facturum.
subtracta, et copia agendi parit.r
oon nostra,
ego gratias3gens:Absitl!uquam tamen ;

subripiattt-
contradicturis et consccratiouis dies
potius voiuntas fist : quas ila forsitan co- ,

sed Dei
consilio episcoporum appeUf.turis. CoHerum non est
gnoscetur,si res ponatur in
qua. h;c ad coasilium Domini, cujus providemia fai
aitarurnque reiigiosarum personarum, appeUatores
conlradictores defuerint,. nec
vestram vocalionem convenerunt, vcl adhuc
ij.sius
cec
sancto Spiritu con- Appcliatum est a Faicow dccano Lugduae
venturse sunt. Qubd si invocato Liugo-
procedendmr. in ecepto opere site, appeilatum el a Poatio archidiacono
seusu.s ommum
vos ad
investitnra est temporabs domtoi
Odonis Burgun- i_41) Regaiium
(4391 auitonem scilieel, fitium ;^ta
Gampanta? co- ac pn-diorum Ecclesia. traditio pei
di» ducis ex Maria fili» Tbeobaldi
novo episcopo posl saeramentum
fide! -

aiitis. ...
arcbsepiscop» Mnago tmpressa prtestilnm. De Regaiibns vido itcni
rpisioiam
(4W)Mempg PeLri Gioss
20, atque Gios-ariurr!
Sugerii epistolas ffiaxime 19 et
de more ilterum temperum- De
Petri
s; e ii!*cereo
Cangiauum.
h'ujus obitu in&ain epistola 172 Ad eum ept-toia
394.
 325
EmtOLM.
BenB;»ppellaiumaBw!ft-A»Keos«»rdole
mco
cico aque
*que Liagoaensi
Liagoacnsi;; appellaium
appeikium et
et 8a«o- «
a fratribus &
Bieanto flfc« , n
QelT—^S?
Sei et
K „"
«-. «. ..

.** fe ' ofa« ad

,

vestram
ipgoram gJoriaia obioue, ctarescam
nostris Brunone atque Gaisfrido
(442), ignoraniibus «atat ut priueipia tam laudabili coadigaum
quideia omnibus his prseparaiiouem
cordis eorum.
esitum
dare, et hostias eapiU caudam juagere
sed casu superveirientibus, haud dubium satagatis
quia Dei
provida voluotate. Tanta
EPISTOLA CLXVi (445).
°
si quidem fuit brevitas AB OOMjXUK PAPA.M ESNOCEKTICJI,
fermini, ut ex qno rescivimus diem,
vix,
spatio Unde supra.
quatuor diernm nuctius noster cum
ij[teris_aee.urrcre 1 1. rteroni ckmo, iterum pulso, efs> noa clamosi*
rit, quaienus prasyeniret quod parabatur, non vocibus, certe
sacramenlum, sed sacrilegium. Kt is
quoque ni- clamoresiterataiaaosjnjuriap
I; .
..
{ lu ^ ro

hilominus cootradixit, et .otproion-

tam consecrandum quam gantmm lmquitaiera suam. Conforta
conseeraturos ad Sedem apostolicai»
i
> nlcs
appeiiavit. prsvancauonem, Appoaant iniquitatem
Et ipse erai. Lingonscsis canoaicus. supcr iaiqui-
Veriiatem dico, tatem, et superb !a eomm
ascendit sem per.
neatior : nihii a me hic dictatc i

sed so!o vetitatis aniore veraciter

persona? ocuo' ror, puder evanuit, et ti^or
M. Qaem contra ti
omnia w>sita, testo „ Pater. cautam ai eastam [
.
mats] jui
veriiate. E•«Uonem nou
timuerunt digere, etiam uost
t
EPISTOLA CLXV (443). lationem tui. nominis ausi
suat ess
AD FAICONEH UECANPa (444), KT
SOTUONBM THK8AU- prasumpserunt Lugdmiensi
S»iRJ!JM LUGDUNENSIS
ECCLES1.S. nensis, a.nici Cloniacmjses.
lu frsude et lemeritaie
Jnde supra. istorum, heu! quam iagens
Plsga, ut videtis, mukltwio saactorum
charissiml, Ecclesufe nostrne luroabitur, si angariati fuerini talo
a esl, et teulia eget cura; aec modo portare iarara
muiia. taliterque impositnm? Proh nefasl hsc ita
sed ta itf assidue dum lacrymis medico aeceptnri
ceelewi sunt, Sc si cogactur genua
fostemus dicentes curvare aate Baal
: Domine, desemde ynusamm

^
certe jaxta prsphelam pactum
menatur fAon. facere cum morte,
iv, 49). Caum esi quod magis et cam mferuc fffidas
csacerbat doiorem et pene desperat laire (h v . .

fB RQg0
curationem : qaia ubij^, H Brrex,Bbi. SacJorum
nimiram inde est om
tribuiatio, imde coasolatio ubi demque reve-mniu
aueteritas

eperan defeueral. Quisnamenim,o majestatis? UIa . illa qi, ffi

misera, malum boe nuW negatur oppresso,
quod planps, iaduxit super ie ?
eus, noa is
Profecto
qui oderat te
homo uaanimis, dux
: sed
nou inimi- lauo. m
.aimirum imperaba! aur,
soJ

i
C3 b8 t
argentum, leges csnoaesque
tuus et metropolitanus tuus. silebaht, iocum rifio
Quomedo ab austro, '

et xtpim non habebaat.

et non jam ab squilooe Uhdem u !
ioU) _
panditur omne nsalum ? lerabilras ert, arcera quoque aposti
Mwita proiade aon esi dolor- sicut dolor
:
„ illis

quoaiam de quibus potissimum

nieus, oppugnare minaniur. v Sr0 ridicale; U
fundata esl
presumebamns, ab enim supra urmam jietram.
gwis passi sumus, non ab aliis.
et
Lugdunensis 2. Sed quid ago?
excessi, finW
pm mater Ecclesia I cujusmodi aon sponsum, sed non est oieum i

accusarequemqaam a« reprehendere su
nsensirum tuae filias procurasti nunc!
non plane m plaagam dolorem meum. Post ioag.uaffiei, ; ,

mairem te in hoc, sed novercam sensimus.

Gener
mo«ra
multosque labores. qucs pro swviiio
hic tuus quam longe a nobiK
ilhi tua antiqua hone-
aomana Ec-Ie--
stete, gravitate.
sise pertuli, cum taadem piacuit Seranitati
probitato, degenerat!
Quid enirn? yesfra;
reditun, «nauere ad fratres
egone dherira hoaerabile connubium, efthorum
id
meos, etsl fractus viribus
corpons, tanquam maJe
immaculatum, quod de tali et taiiter operans. Imias tamea
factum est? ej,
mampulos pacis q«os reporiabara,
Siae lege, sine ordine, sine ratione ad monaslerium
sic confasa suet eam prospentate perveni. Credidl
omnia ; fcno ita cuncta in fraude et me de iabore
temeriiaie prse- evasisse ad requiem;
eepta licere n hi utoumque : ;
et prteswnpta fuisse resar!
noa dieo

f
consiat, ut are spiriiualium damaa studiorum;
epucopum, sed ne villieum quiden, ac saocue quie-
auempiam in
ouempiam
_^

,n huac modum deeuerit

9,n vjivuiui
-"—7 -»w» teloniarium
decuerit ordinari n»;w
iuiu
ordinari. Qnibus
tis dSLSf^S
•„.;„ ., \ mw ™™™^T^ tnbu-
s
'* i et ecce
laiio et
aagustia isrennrant me.
V68 laudibus efferam, dileciissimi, En ieetalo re»ut,'
qui soii condo- icm p,ns cord.s, quam
iuistis .corporis doior excruciat
aflliet», ei tam iu priraa, qaam ^ec
Bua defensione oppressse 164
astUistis, ascendentes
10 secunda euim ego deploro teiaporale
Amaia mea m
iacommodum
maoibus meis
-^
ex adverso, et opponentes vos sa ? iiq oi... i
murum pro domo
fsrael?
Vectu, qui
Noa est

conservaret
inventus similis vobis, ia ilfo con- «'"^^«'0-^^^Sn
qu.
qm ^
perdidit suam? Scio
non pIacet . 0u
leg-sra Exceisi, qui sacris amm m
obrem
obtempcraret canosibus qui deuique so'indueeret
:
quam Sm
d.x.
et
ffi

mrerore consumere
effl sxi.ed.re
magfs i Bire
residuum dierura ^eo^
Belum Phinees, et Iinguse mucrone
eonfoderet for- rum.et mfiilominus ia periculuin salutis mci
(442) De Drunona actum supra ad epistoiam 144 nensis, de cujus electione epiatolse
anttruius «,,iemr esse is qui postea Bernardi
B innocentiura
J7i n
>

(443) Seripta iaano. Ghristi !i3s. S3."iffi* -

(445) Scripta aaoo Cjsrisii i 138.

(444) Faicodeinelectusest aicbiepLscopus
Lugdu-
 328
33.7 S- BHRHMLM ABBATIS CLAR^-YALLENSiS
repatriare poioerim. Kt recolo hoe, noa glori«is
M Deus vobis porfys inspirei qood potins esf ; redtt- ^
aut improperaas, sed provocaas et efflsgitsns, mo-
merooriam (si digaum judicatis)
cere viseucei ad
egerim, et pocere octsios pietatis uens et reposcens debitura vestrte miseratbujs aiTe-
quaiiter vobiscum
etum. Orget aecessitas modo omaes repetere debtto-
super puerum vestrum, et liberare afflie.tum de
Ego vero si feci quod facere debui, haud aiiud
angustia. Quin potius non oblivisci quaula Deus lpse res.

vicem recora- me ex eo quam seivum inutilem reputo, juxta ger-

fecerit vobis, et ie quantutecumque
raoncm Domini {Luc. xvu, 10). Verumlameo si
pensationis, ad ipsius gloriam, qu* 1 lam P«p««u&
feci quod oportuil, sut quod facieudum fuit,
nun-
lactum est, revocare.
EPISTOLA CLXVII quid merui vapulare ? St ecce rediens a v^bis, t:i-
£©5 (446)
AD ECUDKX. bulatiooem et dolorem tnveni, et uomen Domini
invocavi, sed doo profuit ; invocavi et vestrum et
Pro eodem negoii-o.
pnece- non valuit : siquidem dii fenes terrs vebsmenter
Cleascatissime Pater, nonne prsecipiecdo
elevgii sunt, Lugdimensi3 sciiicet archiepiscopus, et
eligi religio-
pisfi in Lingonenai Ecelesia personam
Non- CiuBiacensis abbas. Hi eoafidentes ;n virtute siw, et
sam alque idoneam, et ad consilium paeri tui? ,

g in multitudine di-itiaruni soarum giorianles, adver-

'
ex
nedorainus Lugdunensis hoc ipsum maudatum
apostolieo ore tuo prsesens excepil lam
fideiiter sum -me appropinqusverunt et steterunt. Et noa
frequen- adversum me tantum, sed adversum roagnam qhh-
es.secuturum, quam firariter injuaetum, ac
Quid titudinem 6ervorum Dei, advsrsum vos quoque,
terioeulcatufc nonue deuique et spcpondit I
adversum se ipsos, contra Deum, contra orortem
ergo visum'est ei, mutare voluisse quod utilissitne

statutum fuerat, aliudque sua pne- aequitatem et bonestatem.

et con.sultissime
Denique imposuerant hoiaiaera super capita
sumptione moliri quod noa conveniebat, in vestra
2.

ipsius Majestatis contemptum, et iu

noslra pusilla- nostra, S®^ quem, proh pudor! et boai herrent et
Quomodo non erubuit bonus mali rident. Quc ordine, imo quata exlr^crdinarie.
nimilaiis scandalum ?
Deus et judicet videat st Rcmana cari a :

apud se Est et Noa uiveniri, lenuns impo- videat :

ille vir
numerosae videat et doleat, misereatur el acciugatur
ad vinai
nere tam iudignum jugum cervicibus tam
tuorum cum malefactorum, laudem vero bouorum. Quid
multiiudinis religiosorum virorum servorum
promissum suum ? In- enim ? placet libi,domina mundi, universitati consti-
adversus statutum tuum el
homo cui tuta vindex in iram, judex in misericordiam ; placel,
quire, Pater, iuquire diligenter, quale
ille,

inquaai, tibi quod, dum superbit impius, ineenditur

habeat, et
iestiuat manum imponere, testimonium
» pauper et ille pauper, qui pro luo servilio,
cum uoi;
prope sunt et ab his qui tougc. Mihi eaim
ab bis qui ?e-
de eo di- baberel censum quem effundoret, sanjuini noo
interdicit dicere pudor quod publka fama
percit? Diguumne lua perfrui pace el
tibi videtur
cit,imo infamatio celeberrima divulgavit. Et quid
nostram non cur?.re, uec recipere in soriem coqso-
dicam? Tristis est anima mea usque ad fugam. Et
me retinuissct consola- lationis,quos habuisti consortes isbarte? Si inveni
jam forsitan fugissem, nisi
gratiam in oculis vestris, eripile iu&pem de
mana
tlonis spes, quam de viseeribus vestris exspeclo.
forliorum ejus, estenuu» et pauperem a diripientibus
Yolebam scribere per ordinem perlacryuiabilem
eum. Alioquiu ego quideaj, ut potero, iaborabo
iu
sed pras tristitia languet
raiseri» nostr.se historiam :

paues die
mali- gemitu meo, et eruut mihi lacrym» me«e
manus, sensus uebeseil, horret liugua eloqui versiculum, Qvi
ac nocte : vobis autem legam illum
gnam fraudem, sed subreptionem, sed eircumventio-
lollit ab amico muericordiam,
timorstn Domiv: de>
r5 eni, seci«temeritatem, sed perfidiam. Quid ergo?
h*c relinquil ; et illud, Omnes necessam *u> reccssenmt
FiHus iuus Pontius archidiaconus, qui et iu
Quijuxta me
habuil, cuncta a me(Job. vi, 14. 13); illud quoque,
causa conslanter Cdeliterque se
ernni, dc lonoc steierunt, tt vim fatisiantqui qaw-
tibi, Patcr, aarrabit, ei quid factum doleamus,
i3>
rebant animam meam {Psal. xxxyh, 12.
et quid facieudum flagitemus. lp=i crcde tanquam
loquor : EPISTOLA CI.XIX (448).
mihi. Ego autem hoe unum ui parturieus
lam sceleralo tamque lemerario ausu AS DOMINOM PAP.UI INNOCEMIBM. \Unde Jttpr».)
uisi isti a
ietinue-
Curclericos Ecclcsiie Lingonensu oocatos
deficiant, ut me ipsum nunc sentio, deficiet in
rit;et quibus munus eligendi cjnmu'M'tdum.
dolore vita mea, et auni mei in gemitibus.
Dignatio vestra fecit rae familiarem, ftiiBiliaritas
EPISTOLA GLXVHI (447).
pr«esumptorem. Adsii soiita cordi vestro beuigaitas,
AB EPISCOPOS ET CARD1NALE5 BOMAN.E CUUl^. Auaue
llnde supra. ne forte prsiisumptio pariat indiguatiouem.
dignum ducitis recordari, quali- tamen patienter, non solum quid egerim sed el uuj
I . Vos scitis, si
egerim si forie causa factum pussit vel aliquatenus
ter vobiscum in tempore malo conversatus sim, :

excusare. Autus sum retinere clerioos Lingoneuses

egrediecs et regrediens, et pergens ad imperium
fner. p3ce istcr eos
qui vocati eraut, composita
:

regis, persistensac pcrmanens vobiseum in tenta-

electioj
ipsisque persuasis stare deincep^ de fadenda
Uouibus vestris, ita ut, consumplis pene viribus
ne in beneplacito vcstro et consiho bwaorum.
cerporis, vix post reddit3m ccelitus pacem Ecclesia;

(448; Scnpt a «nno Chrisli i)3s

(446) Scripta anno Chrisu 1138.
(447) Seripta c-odem anno.
 ;

32V EPJSTOL^-
330
aorum cominetar. Eral anUim pemeees-
in liiteris
homiuum
ft
, mo nolunt ea movere Fa
digito autem
-i..~ — .
I
sarium eos iiac
nac vice remanere. propler
vtce remanere, t»mn et
m>oni»>r torrab 01
clum . -
est lamen quod factum est
_i .

contra vos nihil, :

possessiones Ecdesiee, quae datae 3unt praedfe et conU-ame plurimum. IWihi baculus trnbecillitatis
direptioni, dum non est qui custodiat aut defendat. meaesublatus est. milii lumen - oculonun meorum
Itaque personis quae non sint suspcctae quae non
, ereptum est mibi abscissura dextrum bracfiium
,
quajrant quae sua sunt, sed quse Jesu Christi,
injun- meum. Omnia excelsa ista et fluctus istiauper me
gatur, si placei, cura eligendi qui Deo
»laceat et transierunu 1« me transierunt
finem
iras ; mihi evadendi
tandem accipiat Ecclesia. tam didturna et
nulla e> parte patet via. Unde onera fugio, inde et
miseranda vexatio. Reliqua vero dicenda comwisi-
subeo iovitus et ingratus. Duruin milii sejttio contra
mus domino Berberto abbaU Sancti-Siepnani Divio-
stiomlura calcitrare. Tolerabilius fortaise
nensis (449) et archidiacono
spontanec,
, Lingonemi, sociisqce quam nolenti et renuenti fuisset. Narn si quid vi-
eorum. Adjicimus eliam, ut archidiaco-ium Lingo-
rium in me est, nonoe id facilius meis quam alieois
nensem, et Bonum Amicum ejusdem ecclesiae pres-
httmeris exercerem ?
byterum, quoniam fideles in causa Dei exstiterunt,
2. Sed aquiesco aliter dispouenti enm quo
,
eos et res f-ori.m indefensione vestra reripiatis.
utique autjudicio, aut viribus contcudere,
Dignus esl enim operarius mercede sua {Luc nec csu-
v,7).
g tum mibi oranino , nee possibile est , sed nee
Regi. Siquidem terribilis est etiam apud rege*
EPISTOLA CLXX. terrae (Psal. lxxv, 13). Horrendum est incidere in
AD LCDOVICOM JONIOREH (450) RHGEM FRANOORUM. manus Dei viveutis (Hebr. x, 3j„ etiamtibi, o Rex.
Electionem Gadefridi Prtoris sni in episcopumLin- Oquam molestis auribus audiraus contraria tam
gonensem, cui rex adversari visus est, vindicar» bonis principiis vestris ! o quam amarior Eoclesia.
nititur.
mceror post tanta praelibata
gaudia, si ftus.rari
1. Si tolus orbis adversum me conjurarel, ut (quod absitl) contigeril tam jucunda spe singularis
quidpiam molirer adversus regiara majestatera ciypei sui vestra. indolis, sicut hactenos est
experia 1
ego tamen Deum timerem,
ord.oatum ab eo et Heu corruii virgo Remensis Ecclesia (482) ; non est
regem offendere temere non auderem. Nec enira qui sublevet eam : corruit et Lingoneusis
; non est
ignoro ubi legerim Qui potetfati Deior-
: resistii, qui porrigat manum. Avertat divina clemenlia a
dinationi resistit (Bovi. xhi, 2). Sed nec me ktet, corde et consilio vestro super dolorem nostrum
quam omni christiano, .juam mese prsecipue pro- cumuJare tristitiam super Irislitiam. Quis
adjicere,
fessioni mentiri contrarium sit. Veritatem dico, mibj tribuat mori.ne videain Regeni bonse opinicnis
non mentior quod Lingonis de Priore
: nostro fa-'C sed spei melioris, conari Dei uonsilio obviare
irri
ctum est (451), praeter spero, prteter intentioDem tare adversus semetipsum surrm.i Judicis iram ,
episcoporum meam factum est. Sedest quinolen-
et
pedes Patris orphanorum madefncere lacraiiis
tium quodam 16? modo extorquet asscnsum, et afflictoruro pulsare coelos c.lamoribus pauperun
, .

suo arbitrio etiam adversas hominum voluntates,

sa.ic.orum precibus, justiSque querimoniis chaviii
prout vult, subservire cempellit. Quando enim ego
mae sponste Christi, quse est Ecclesia Dei vivpntis i

periculum, quod mihi timui, ille <eque non me- Absit, absit : meliora speramus, exspectamus iu~
tuerem, quent diligo tanquam me ipsum ! Quando cundiora. Noti obliviscetur mssereri Deus , uec
ego illorum consortium oon horrerem, qui alligant
continebit in ira sua misericordias suas. Noo con-
onera gravia el hnportabilia, ct unposuot humeria
tristabit per illum et de illo Ecc lesiam si.ra , per
(449) De quo ad epistolam 59. nardus, ex hac epislola innolescit, in qtta
— eum vocat
(450) Scripta anno Chrisii 1138. Hunc Florum « baculum senectulis suae lumen oculorum , dex- ,
absolule vocat Ordericus in Iibro xi, pag. 813.
trum brachium. > Videdc eo librum secundum Vi.s
Ludoviwm Florum non semel, nempe in libro xin, S. Bernardi, cap. 5; et alibi sa_pius, necnon Prsefa-
pag. 901, 911. In priori hoc loco Ludovicus Grossus
tiooem ad librum tertium ViUe ejusdem. (jrodefridi
Tedballum
v.-™. — Blesensem »«,..
- „.^-w-.^.., atque .Raduifum rarrunen-
Parronen eleclio tandem rata fuit anno 1139, ut collifitur e
sem, . quia discordes erant, pacificasse, et filio suo
quodam inslrumento apod Perardun. ua S 134 libi
~7 1 a m —-—« trienni, m ,e
^?!!™„.
conSttuerat, I?il
regnum
a
^ "^.
l Galliae v-.vuii-uui
?
VgUIl Remis
1ILCII1!9
commisisse » memora-
I
S^ ecclesia Saocti-Stephani Divioneusis ab eo consecra*.
dtcitur anno Christi 1141. « episcopatus eiis anno
lur, etquidem auuo 1135. In posteriori loco ad secundo. *
annim 1137, tdem Ludovicus, morti proximus,
(452) Quippe posS mortem ReginaBi archiepi-
« ludovicum Florum, filium suum, Tedbaldi pala- scopi, quse coniigit aonci U39, idibtis Januarii, Rc,-
tiu conntia, et Radulfi de ?arrona consobrini sui meosis Ecelesia fere per biennium pastore vidurua
utelae eommisisse. »
raansil non tam ciericorum eligentium discidi.
(451 ) Iutellige de Godefrido Bemardi consangui-
quam civium tunmito pro conimuriiss [qiiam io-
neo, qui post multas altercationes unauimi
tandem cant) iostitutione, iunato Ludiivi;:! VjJ odio ii
et
consensu ex terlio Clarae-Valiis Priore episcopus
Theobaldum Campania; couiitem, quod panler in
Ltngonensis creatus est anno 1138, nirairum schi-
comiies vicmasque Ecclesias se etTudit, ex Ma.lw.o
smate compresso. Nam Godefrido adltuc Priori
ex in tomo secundo J.etropolis Hemensis, pqgi J2i
Italia Beruardus scripsit epistolam
.

317, in Octavis Hacde re rursns conqueriiur Beniardus m epi.-^ioi

Pentecostes eodem anno quo cum ex ltalia rediis-
:
318. Tandem Bernar.lo aignitalem reCnsai/!e »lc-
set, comigit haec Lingonensis
electionis bistoria, ctus est anno H40 Sams eiectio
mmirum reddita Eeclesias pace, ut disserte habet
lurh.ua iu.it ex epistola Z&2
. .,

^ .)-
;

,. as _ .. i

epistoia 166. Quanli vero Godefridum fecerit Ber-

224.
Patroi.. CLXXXn.
 ::

S. BBRNARDl ABBATIS CLARiE-VALLENSlS 332

331
jam Qoem suo ^ supplicatione deposcit hoc puer vester solita
quem
munere
el de quo
contulit,
in tantis
-- :—•—»- - "Kii
sua longanimiiate servabu et
„i
laetificavit.
— .
:
^;
si prsesumptione efflagiiat.
:

sapitis, et hoc ipsum vobis revelabit,

et EPISTOLA CLXXn (454).
quid aliter
in sapientia. Hoc optamus, hoc AD EDMDEM IN PERSONA GODEFWDI LINGONENSIS
erudiet in corde
hoc EPISCOPI.
oramus die ac nocte. Hoc sentite de nobis,
Ejusdem cum superiore argumenti.
sentite de nostris. Non infringetur veritas hsec in
Inter crebra mala quae his diebus in Ecclesiis
nobis, non imminuetur honor Regis, regni utilitas
videntur accidere occasione electionum, Dominus
per nos.
Clementiae pro de coelo prospexit super matrem nostram Lugdn-
3. Gratias autem agimus vestrae
nensem Ecclesiam qui decedenti piae raemoriae
benigno responso, quod a vestra dignatione nierui-
,

Petro archiepiscopo virum optimum, Falconejn

mus. Verumtamen dilatio terret nos, qui videmus
,

decanum, in omni pace substituit, Peto, domine, ut

terramdatam praedae et direptioni. Terra vestra est
qui a suis concorditer est etectus, utiliter promotus,
et in boc plane cognoscimuS et dolemus dedecus
rite consecratus, a vobis bonoris sui officiique ple-
regni veslri, quod vos jure abhorrere mandastis,
niludinem consequatur. Quod utique et audere me
si non fuerit qui defendat. Nam in quo alio
regia
B facit no., meriti conscientia, sed debiti. Debiti dico
majestas recte in eo quod factum e st, imminuia
celebrata est, electus fidelis non solum quo ida me illa Ecclesia jure metropoli-
dicatur ? Electio rite
non per tico exigit, sed quia in hoc positns sum, ul testi-
est. Non autem esset fidelis, si vestra, et

Necdum ad vestra manum exten- monium perhibeam veritati.

vos habcre vellet.

dit necdum civitatem vestram ingressus est

,
EPISTOLA CLXXHI (455)
AD IPSUM FAI.CGNEM.
necdum prorsus se iniromisil de aiiquo, quanquam
oppressorum afflictio Iieligiosorum quorumdam causam commendat.
invitalio cleri et populi, et
ab eo vehementissime Scripsimus ad dominum Papam dominus epi-
et vota bonorum id flagiia-
matura- scopus (456) et ego pro vobis prout oporlere
rint. Quae cum ita sint, opus est, ut videlis, ,

non minus vestro honori quam putavimus : et habetis exemplar litterarum. Ha-
lione consilii , ,

per praesentes nuntios bemus autem in voluntale in aaternum non deficere

nostrae nccessitati. Et nisi

qui vester est, Serenilaj ve- vobis pro viribus, propter bormm quod de vobis
exspeclauii populo,
confidimus. Vestra autem facere, ut non
interest
slra pro I©8 voto responderit : multoruiu re-
non expedit) de confundamur sic confidentes. De caetero si inveni
ligiosorum adversum vos (quod
vota vobis nunc corda turbabitis, et regalibusvestris graliam in oculis vestris, intelligite superegenos et
g
non parvum, piuperes illos , qui sunt apud Benediclioaem
ipsis, quae ad Ecclesiam pei-tinent ,

ut veremur incommodum acquiretis. Dei (457). Quod enim uui ex illis eceritis, mihi,
imo Chriato, facietis. Nam et paupcres sunt et ha-
EPISTOLA CLXXI (453).
bilant inter pauperes. Hoc praecipue obsecramus ,
*D DOMINUM PAPAM 1NNOCENTIUM.
ut Saviuiacenses monachos prohibeatis ab infesta-
Pro Falcone Lugdunensi archiepiscopo electo.
tione eorum : quoniam calumniantur eos iojuste, ut
Qui in aliorum negotiis totie» exaudilus sum,
IGO puiamus. Aulsi se confidunt habere justitiam,
pulo in prnprio non confondar. Ego, dominc mi,
judicate iuier illos. Filius noster abbas Albericus,
causam archieplscopi mei meam duco utpolr ,

etsi suis merilis commendabilior , nostris tamen

membrum, quod nil a se dncat alienum quod capitis
precibus vobis ut commendatior sit, obsecramus.
sit : quod lamen non dicerem, si homo ipse sibi
Tenere quippe diligo euin, tanquam mater unicum
assumpsisset honorem, et non magis a Deo vocatis
fllium; ei diligit eum qui diligit me. Denique in eo
tauqmm Aaron. Nec enim ab alio wstimaverim
experiar si me curatis. Quo enim longe a me
facium quod vola tot hominum tam facile conve-
,
positus est, eo magis necessariam babet paternam
nerunt iu eum ; ut non dico coutradictio, sed ncc
vestram consolalionem.
cunclatio ulla fuerit. El merilo. E?t quippc illusins,
Q EPISTOLA CLXXIV (458).
non minus mentis generositate, quam sanguinis ;•
A.D CANONICOS LUGDDNBNSES, DE CONCEPTIONE
est scieutia, esl vitae honeslate. Denique famse ejus
s. map.lt:.
iniegritas nec inimici quidem dentem verelur.
O" festumnovumesse, nulloniti legitimo
cptionis
Quod ergo de tali el lali modo faclum est, dignura funiamento : casterum non fuisse instituendum
profecto est ut favor apostolicae gratiae prosequatur ; 7tir.om.ulta Sede apostolicacui sententiam suam
et honoris pleniludine quae sola deest, gaudia subjicit.
,

plebis suse consueta benignitate, imo debita liberalU 1. Inter Ecclesias Galliae constat profecto Lugdu-

tate accumulet. Hoc universa Ecciesia instantissima nensem hactenus praeemiuuisse, sicut digniiate sedis,

(453) Scripta anno Christi H39. Vide episto- in dicecesi Lugdunensi, fundata est
Clarae-Vailis
lam 165. anno H38, Ahbas primus Albericus. Ab ea non
(454) Scripta eodem anno. longe distabat Saviniacense monasterium, Ordinis
(556) Scripla eodem anno. S. Benedicii. ejusdem dioecesis cujus loci tum ab- :

(4S6) Nimirum Godefridus Lingouensis. bas Iterius, de quo Bernardus alibi queritur.
(*5T) Benenictio-Dei, Ordinis Cisterciensis , filta (458) Soripta circa annum Christi 1140.
 333 EPISTOL/E. 334
sic honestis studiis, et laudabilibus institulis. Ubi lus praenuntiavit
^ Spiritu sancto repletum
iri adluic
etenim aeque viguit disciplinae censura, mornm gra- in ulero mairk suae?
ui_»rri matris p ™i ( hoc ad
«n»9 Prorsus m
o.i .,„™j-„i:_».:_
pra_destinatio-
h™
vitas, maturitas consiliorum, auctoriialis pondus, nem praescicntiamve posse non arbitror.
referri
antiquitatis insigne? Praesertim in ofOciis ecclesiasti- Verba nempe angeli,' sicut ipse praedixit, completa
cis haud facile unquam repenlinis visa est novitali- absque dubio sunt in tempore suo et quem prajlo- :

bus acquiescere, uec se aliquando juvenili passa est cutus esl Spiritu sancto replendum, non est fas cre-
decolarari levitate Ecclesia plena judicii. Unde mi- dere non repletum; idque loco et lempore quo
ramur quid vi.um fuerit hoc tempore quibus-
satis, praedixit. Certissime aulein sanctus Spiritus q_em
dam vestrum voluisse mutare colorem optimum, replevit, sanciiticavit. Ca.terum quatenus adversus
novam inducendo ^.elebr itatem, quam ritus Ecclesiae originale peccatum haec ipsa sanctificatio valuerit,
nescit, non probat ratio, non commendat antiqua sive proisto, sive pro illo propheta, velsi quis
aiiud
traditio. Numquid Patribus dociiores, aut simili prseventus gratia fuerit; non temere dixcrim.
devoliores
sumus? Periculose praesumimus, quidquid ipsorum, Sanctificatos tamen non dubitaverim dicere, quos
in talibus prudentia prseterivit. Nec vero id Deus
tale est, sanctificavil, et cum eadem sanctiGcatione
quod nisi praetereundum fuerit, Patrum quiverit prodisse ex utero, quam acceperunt in utero : nec
omniuo diligentiam praeteriisse reatum, quem in conceptione traxeruut , valuisse
2. AUalde honoranda est, inquis.Mater Domini. B ullalenus horum jam donatam praepedire seu
nalali
Bene admones ; sed honor Reginae judicium dili prseripere benedictionem. Attamen quis dicat Spi-
git. Virgo regia falso non eget houore, veris
cumu- ritu.sanclo repletum, manere adhuc filium nihilo-
laia honorum tilulis, infulis diguitatum. Honora rainus irae ; et, si mori in utero contigisset cum
hac
sane integritatem carnis, vitae sanciitatem mirare : plenitudine spirilus, poenas luiiurum damnationis V
-fecunditatem in Virgine, Prolem venerare
divinam. Durum Miaime tamen ausim hincquidpiam mea
esl.
Extolte nescientem, vel in concipiendo
concupiscen- sententia definire.Sed quidquid de hoc sii, merito
tiam, vel in pariendo dolorem. Pradica
reverendam Ecclesia, quae caeierorum non nativitatem, sed mor-
Angelis, desideralam gentibus, Patriarchis, tem sanctorum judicat et praedicat pretiosam, sin-
Prophe-
lisque praecognitara, electam ex omnibus,
pra.la.am gulari quadam exceptione festis pra_ferl gaudiis,
omnibus. Magnifica gratiae inventricem, mediatricem veneralurque illius natalem, de quo nuntiante angelo
salutis, restauratricem sa^culorum : exalla denique singulariter legit-: Et multi in nativitate ejusgau-
exaltatam super choros Angelorum ad coelestia debunt (Luc. i, .4, 15). Curenim non sit illiusexi-
regna. Hsec mihi de illa cantatEcclesia, et me eadem lus sanctus, ac proinde festivus et laelus, qui
poiutt
docuit dccantare. Egovero quod ab illa accepi, se- p exsultare et in utero ?
curus et teneo, et trado quod non, scrupulosius,
:
5. Quod itaque vel paucis mortalium conslat fuisse
fatoor, admiserim.
coll.tum, fas certe non est suspicari tanlas Virgini
3. Acccpi sane ab Ecclesia illum diemcumsumma
esse negatum, per quam omnis mortalitas emersit
veneratione recolendum quo assumpta de saeculo
, ad vitam. Fuit procul dubio et Mater Domini ante
nequam, ccelis quoque intulit eeleberrimorum festa saucta, quam, nata : nec fallilur omnino sancta
gaudiorum. Sed et ortum Virginis didici nibilomi-
Ecclesia,sanctum reputans ipsum Nativilatis ejus
nus in Ecclesia, et ab Ecclesia indubilanter
habere diem, et omnia anno cum exsuluiiionc univers;*-
festiv.ai atque sanctum
; firmissime cum Ecclesia tcrrae votiva celebritate suscipiens. Ego puto, cjuod
semiens, in utero eam accepisse ut sancta
prodiret. etcopiosior sanctilicatiohis benedictio in eam de-
Et de Jerenlia siquidem lego, quod
,
priusquam de scenderit, quae ipsius non solum sanctiiicaret
vcntre \al. de vulvaj exiret, sanctilicatus or-
sit et de : tum, sed et vitam ab omni deinceps peccato cusi:i-
Joanne Bapiista non secus sentio qui
, ex ntero Do- diret immunem : quod nemini alteri in natis qui -
minum in utero sensit (Luc. i, 41). Videris etiam
tu, dem mulierum creditur esse donatum. Decuit nitni-
au de sancto David idipsum liceat
opinari, pro eo rum Reginam virginum singulans privilegio sanc.i-
quod ditebal Deo In
te,ah,confirmalussumexutero;
: U talis, absque omni peccato ^ucere -vitam : qua? d im
de ventre matrismew
tuesprotectormeus (PsaUxx peccaii morlisque pareret peremptorera,
6,i item, De ventre matris mece Deus meus munus vitse
:
es tu et justilia?omnibusobtineret.
Sanctus igitur ortus,
ne discesserisame (Psal. xxi, ii).
£. Jeremi* qui- quoriiam immensa prodiens ex utero sanctitas
uem S1C dictum est Priusquam san-
teformarcm
:
in utero clum fecit illum.
novi te; et anteauam exires de vulva sunctificavi te 6. Quid adhuc addendum his putamus honoribus 1
(Jerem. i, 5). Quam
pulchre inler figurationem iu Ut tionoretur, inquiunt, et conceplus, qui honorar.-
utero, ct parturitionem ex utero diviuum riistmxii
dum praeivit partum : quomam si ilie non pr.uc.S'
oracnlum! ut illam tantum praecogniiam, istam et sisset, nec iste esset qui
honoratur. Quid si aJius,
sancuiatis munere praeornatam
ostenderet : ne quis propter eamdem causam, etiam utrique pareini cjus
Propheta, praerogat.vam dc
sola pra.sciei.tia seu pra_- festoshonores asserat deferemJos ? Sed de avis et
oe.t.natione 17© putaverit a.stimandam. proavis idipsum posset pro simili causa
4 Esto tamen quihbet
ut hoc de Jeremia
concedamus. llagitare et sic tenderetur in infinitum, et
imd respoudebitur de Joanne Baptista,
:
fcstorum
quem ange- non esset numerus. Patriae est, non exsilii frcquen-
 ;

BERNARDl ABBATIS CLARjE-VALLENSIS 336

335
uiam non erat; sed nec in ipso quidem concepiu,
numerositas festivitalrim ei-
tin hax gaudiorum . ft
ropter pcccatum quod inerat reslat ut post con-
prpfertar «cnpluin su-
:

VM decet »0* c»u»erf. Scd

,

quas. et qutv.s ccpluni in ulero ja.n extstens, sanclificaiionem acce-

p^mr, ut aiu.U, revelalionis (459); pisse credatur, quas excluso peccato saneiam fece-
a:que producere, ra quo V. _
qucai scripmm
noi.
dc parcnttbus suts, rit nativitatem, non tamen et conceptionem.
videa l_ r iuipsum mandare cl

dicentis, /Jwwra potram 8. Quamobrem etsi quibus ve! pauc:s filiorum

iuxU Domini Biaudarani, datum esl cum sanctitate nasci; non
k, 12). Ipse m.hi hominuril
„„/„,,, ntafrem *««» (£*cxl.
non moveri, qu.bus tamen et concipi : ut uni sane servaretur sancti
pcrsuadco scriptis idlibus
conceptus, qui omnes sanctificarel,
i

certa invenilur tavere prasrogaliva

„„,. ra tio suppeditare,
nec
solusque absque peecato veniens purgationem fa-
quid consequentiae habet, ut quo-
,

auctoritas. Nam
oalalemcpnceplus.propter- ceret peccatorum. Solus itaque Dominus Jes is de
niam sanclum pn jssii
quomam Spiritu sancto conceplus, quia solus et ante con-
reputetur et ip"se sanctus? Nunquid
ea
Etsi prsecessit ut ceptum sanctus. Quo exeepto, de CEetero universos
nneceiul eum, (ecit et sanctum?
Unde etemm respicit ex Adam natos, quod unus humililer de
sanctus esset.
esset, non lamen ut
secuturo transmilteret? semetipso ac veraciter confitetur : In iniquitui
ipsi sanctitas; quam
illa
inquiens, conceptus sum, et in peccatis ccncepit me
ko non potius quia praecessit %7 5 absque sancli
oporluit nim'irum sanctiftcari con-
B mater mea (Psal. l,"7)
late conceptus, quasuam jam erit fe-"
9. Cum haec ita se iiabeant,
ceptam. ut sanctus sequeretur
jam parlus? an forte
sliva? ratio Conceptionis ? Quo pacto, inquam, aut
posteriori prior? Potuil
muluatus est sanclitalem a
factaest sanctificatio, sanctus asseretur conceptus, qui de Spiritu sancto
concepta
sane illa qu» injam
transire natalem redtre non est, nc dicam de peccato est : aut festus habe-
ad ipsum qui sequebatur :

qui prsecesserat, jam bitur, qui minime sanctus esl ? Libenter gloriosa
vero retrorsum ad conceplum carebit, quo vel peccalum honorari,
hoc honore
omnino non potuit.
induci videlur sanctiias. Alioquin nuila ei
vel falsa
sanctitas? An dicitur^ ritum prassumpla
7 Unde crgo conceptionis ratione placebit contra Ecclesiae
sanctificatione praeventa,
quatenus jam sancta con- novitas, mater teraeritatis, soror superstitionis,
sanctus fuent et conceptus Nam
ciperetur, ac per hoc filia levitaiis. si sic videbatur, consuleuda erat
jam in utero dtcttur,
quemadraodum sanclificala prius apostolicaj Sedis auctoritas, et non ita prasci-
et ortus? Sed non valu.t paucorum sequenda sim-
ut sanctus consequeretur pitanter atque inconsulte
quam csse siquidem non erat
:
imperitorum. Et ante quidem apud atiquos
ante sancla esse, plicitas
conciperetur, An fortc iuler amplexus dissimulabam, parcens
antcquam errorem compereram : sed
se ipsi couceptiom immiscuil, devotioni, qua? de corde et 179 amora
maritales sanctitas simplici
fuerit, et concepta ? Nec Verum apud sapientes, alque ia
ut sitnul et sanclificata Virginis veniebat.
quidem admitlit ratio. Quomodo namque aut
famosa nobilique Ecclesia, ct cujus specialiter filius
hoc
Spiriiu sanciiticinie, aut sancto
sanctitas absque sum (460), superstitione deprehensa; nescio an
cum peccato fuit? aut certe pec-
Spiritui societas sine gravi offeasa etiam vestri omnium dissimulare

catum quomodo non fuit, ubi libi*) non defu.t ? potuerim. Qu33 autem dixi, absque praejudicio sane
quis dicat de Spiritu sancto eam, et
Romau35 prajsertim
Nisi forte dicla sint sanius sapientis.
fuisse sed id liactenus
non de viro conceptam Etclesite auctoritati atque cxamini totum hoc, sicui
:

Lego denique Spiritum sanctum m eam, ctetera qua? ejusmodi sunt, universa reservo :
inauditum. el
angcio Spiritm san- emeudare.
non cum ea venisse, dicente ipsius, si quid aliter sapio, paratus judicio
:

(Luc. 35). Elsi licelloqui

ctussupereeniet in te .,
EPISTOLA CLXXV.
verum ipsa sent.t d.co glo-
Ecclesia sentit, et
:

quod
concepisse, non autem et AD PATRURCHAM JEROSOLYUOROM (461)..
riosam de Spiritu sancto
dico peperisse virginem, non Prceventus ejus litteris fantiliariter respondet, et
,-onceptam fuissc;
U milites Templi commendat.
er.t praero-
lamen partam a virgine. Alioquin ubi
ct
Patriarchalibus scriptis saspius visitatus, tngratus
qua singulanler credttur ex-
gat iva Matris Domini, saluto eum
jam videbor, noa rescripsero. At si
prolis, et integritate carms s.
si
sultareet mune.e
Noo es ne salutavit, quid amplius feei? Tu enim me
untumdem dederis eU matri ipsius ? Penedictionibus dulcediuis; tu me
praevenisti in
honori detrahere. St igilur
Virginem honorare; sed epistolis visi-
prior dignatus es tuis transmariuis
sui sanctificari minime potuit, quo-
ante eonceplum
Spicilegu
abbati Anglo tri- eo in Historia beatae Mariae de Fontams,
flW Huiusmodiscriptum EUino tomo X, pag. 369, ubi mentio de reliquns ab eo
pag.bOS, 507 nove editton.s.
buitur apud Anselmum missis Fontanas per Lambertum ejus loc.
eremiiam.
(letf) Lusdunensis
nempe Ecclesise Bernard. ma-
jure, » ut ipse loquitur epi- m Ordericns etiam sub finem libri decimi tert.i de eo
ler « metropolico Domini 1128. in-
Fontanse, natalis ejus locus prope ita habet : < Anno ab Incarnatione
stola 172, quippe Jerusalem
sedes Claraj-Vallis, erant dictione sexta, Germundus patriarcha
DWionem et monasterii post illum san-
Lugduuenst, d.oeces.s twmenj». obiit. Stephanus autem Carnotensis
S ub meuropoli
(461) Scripta circaannum H3B.
— ls cst W.uei- ctam Sion duobus aonis rexit; quo migrante,
Guil-
ad an-
lelmns Flandrensis successit. » Idem aucior
mus Gallo-Belga, ex er^mila Turoneus. P»J"archa nutn 1137, pag. 912, memoral Radulfura
Jero-
.Wosolymiianus, ab anno '130 ad
anuum H45. De
 :

337 EPISTOL,*. 338

» schismatieornm procacem, sed inefficacem rabiera
tare, tu niibi priroas humilitatis charitatisque praeri-
puisti partes, Quid coodignum jam referara ? Nihit desudaoti de his ommbus pieuius instrui cupidius, ;

mihi denique reliquisti, quod pari queam rependere et supplicamus.

vice : qui etiara de thesauro saeculorum mihj im- 2. Porro noslram citramontanam Ecclesiam tam
dc iignoDomini. Qtiid tamen?
pertire curaati, id est, in nostro, quam Francorum regno noveritis for-
in
debeone omittere quod possum, quoniamquod debeo tem in fide, pacificam in unitate, devotam in vestra
micime possum ? Affectum saltera volunta- ohedienlia promptam ad servitium. Nequaquam nos
temque aperio, rescribeudo duntaxat atque resa- Benevfinti, non Capuse (466) non ipsiug llorase terret,
lulando, quod solum inlerim per tot ulique spatia Deo sic judicante, amissio; scientes Ecclesiae statum
terrae el maris licef. Osieudam autem, si unquam non armis aestimari, sed meritis. Ipsius quippe, uon
accepero tempus, rne nequaquam diiigere verbo sive alterius agnoscimus voces illas in Psalmo : Si con-
lingua, sed opere et veritate. Super milites Terapli ststant ad,versum me castra, non timebit cor tnewm
ponile, quaeso, oculos vestros, et tantae pietatis si exsurgat adversum me prailium, in hoc ego sperabo
viscera tarn strenuis Ecclesiae propugnatoribus PsaL XXVIj 3 j; p rou terea et nos quia de Ecclesia
g (
aperite. Hoc siquidem aecepturo
jceptum erit Deo et eratum
gratum „„„,„, nou
sumus, nnn timebimus
timohim, dum turbabitur terra, et
homiuibus, si foyetis eos, qui sass anim&s pro fra- transferenlur montes in cor maris. Glorietur tyran-
tribus posuerunt. De loco aulem ad quam nos in- nus SicuIj s o;uantum vult, glorietur io malitiaquod
vitatis, frater Andreas (462) dicet vobis voluntatem potens esl in iniquitate : autem virtus in
aostra
nostram. infirmitate perficiiur. Eoclesia quaodo infirmatur,
EPISTOLA CLXXVI (463) Pauli magisterio didicit esse potentior (11 Cor. xii,

AD DOMINUM PiPAM INNOGENTIOM, ES PER30N& ALBB- 10). Didicit eregione et a Salomone, quod prospe-
BONIS TBEVEBKNSIt, ARCHIEPISCIOPt (464). ritas stultorum occidit eos^roy. i, 32) : didicil et

Suum erga Innoceniium citramontanoeque Eccle-

siultum firma radice cum viderit, statim maledicere
siasstudium et obedientiam aeclarat. pulchritudini ejus (Job, v, 3). Ideo cum sancto
David sese in utroque coosolatur, ei hostimu vide-
1. Yoluntas cordismei et desiderium satis inquie-
licet casu, et liberatione sui
: a:t siquideni, Ri in
tum adeundi et. videndi desideratam Beatitudinis
curribus et hi in equis nos auiem in nomine Do-:
vestrae praasentiam ; sed et cognoscendi certius quae
rursumque qualiterse habeant noslra mini Dei nostri invocabimus. Ipsi obligati sunt, e.t
circa vos su:;,
ceciderunt : nosautemsurreximut, et erecti sumut
vobis viaissiin diligenlius intimandi ;
jamdodum I

(Psal. xix, b, 9;,Hec pausa vobisconsolandi «Tatia,

itineris me admonet, atque indesinenier soliicitat.
de quibus certus fui, fideii attesiatione iutimanda
Caeierum terrae ac diei malitia, el pr«ter .'Bstanti&iiv
esse putavi, ad revetandam vel ex aiiqua parte eam,
meam quotkiianam etiam noimulla vestree uece»-
quas vestra -v^scera iacess^ntcr affiigit, soliicitudo
sitatis eausn impeditus, voto facere satis non potui
omnium Ecclesiarum. Hoc quoque addo, dominum
usque adhae, sednecduru possum. Sed quid? sanum
P,egem (467), Beo eum confortante, fervere et ac-
justumque propositum nunquid omittendura ex toto
cingi ad libsratymem Ecciesiae, et parare sibi exer-
fuit, quia ex toto adimplen non potuil? FuU ergo
citum BDullnm uimis nos quoque tideliter ad hoc
:
consilii, per hunc venerabilem Hugonem, Tullensis
Ecclesias archidiaconum (465), interim saltem
ipsura pro vnims laborare, exhortari, et sollicitare
ali—
quos possamas : et cum tfcmpus advenerit, non ex-
quaienus coasolari conepptum jam olim desiderium
pen^is, r.OJi persona3 proprise parciturum.
curamque relevare quam patior. Nec enim fidelior,
studiosior, cautiorve illo 1 73 ad oianum esse EPISTOLA CLXXVU (468).
potuit, sive in perferendo ad vos qua? nos illi injun- Al> EUMDEM IN PESSONA KJl'(J»3H.
gimus ; sive in r eferendo ad nos, gi qua vestrse i
Queritur impositum sibi pastorale munus ; scti. tn
dignationi placuerit remaadare. itaque de benepia- exsequendisqacesuisunt muneris,impediri arniu-
cito vestro, de statu curise, ac vestrae sospitate per- latione aliorwm,, nonsine ipsius culpa Pontijicis.
sonae, et si quid blandius aura secundior a divinis i. Nucquid petivi episcopalum a Domino meo?
cleraentia recens forte spiraverit Ecdesife, adversus El si forte cathedram affectavi, sed non Treveren-

solymorum praesulem, qai a Papebrochio in Tractatu Scripta eodem anno. Vide ad epistoiam 30.
(463) Scr
prajiimraari lomi III Maii omissus est. Et sane teste (464) ls ex primicerio Metensi, ad queni opistola
> i

Guillelmo Tyrensi, Willeimus anno H42 Balduinum 30, arcliiepiscopus Treverensis, cui Hugo Metellus
regem tumulavit, idemque aono H45 Fulche- inscribit epistolam 6 : «Alberoni venerabuii Trevero-
riurn habuit successorem. An binominis Willelmus? rum episcopo, Legalio beati Petri libi cornmissa est,
an hic Orderici lapsus ? Ad Willelmum ilem exstat quae aliquid dignitatis e! potestaiis adait tibi, i
inferius episiola 393. Eumdem in epistola 30, Treverorum archangeium
(462) Num Anoreas Bemardi avunculus, miles vocat.
Templi', ad qu<-m epistola 288 ? an potius Andreas De co vide librura tv YitaeS. Bernardi, cap.
(465)
Bernardi frater, saonachus Clarae-Vailensis, idemne 3, n. 31.
qui in epistola 184 ? aut Andreas de Baldemento.in
(466) Hiec de Apulia capia a Rogerio, quem hicet
epistola 226 n. 2? Locus
hic indicatus nescio an alias vocat tyrannum Siculum.
>> sit, quem Bernardus "Prsemonstratecsibiis conces-
(467) Lotharium iuiperatorem.
sit, ax epistols 252. (468) Scripta anno Chrisfj H39.
 BEB.NARDI ABBATIS CLARiB-VALLENSlS 340
339

Sciebam quippe domum exasperantem, popu- homines in exsequendis pravis amsiliis vontifina
sem." ^ auctoritatemaniri :alios interimpraMutes, zelum
Uimque dura? cervicis. Oderam illos, quod semper
Dei habentes, destitui, et contemni.
in fsece discordiaj jaeuissent. Ecclesiae resistentes.
Amantissimo Patri et domino Innocentio summo
Pro qua si quos labores quandoque sastinui, non
suus Bbrnardus, quod suus.
Pontifici,
me piget : sed hunc ihde fructum nec speravi, nec
non i. Fidenter loquor, quia fideliter amo. Nec enim
volui. Laboravi sustinens, libens quidem, sed
sincerus est amor, ubi dubietatis scrupulus suspi-
hac spe praemii. Duram provinciam naclus sum,
cionis faeeem Querimonia domini Treve-
retinet.
peccatis meis exigentibus. Inter csetera quibus an-
rensis non est ejus solius, sed communis multorum,
gor, suffraganeos accepi juvenes et nobiies (469).
eorumque praecipue, qui sinceriori alfectu vos dili-
Adjutores esse deberent, et utinam non adversa-
gunt. Vox una omnium, qui fideli apud nos. cura
i entur. Sed supersedeo : per alium malo, ut inno-
popnlis prsesunt, justitiam in Ecclesia deperire, an-
tescant vobis mores eorum et studia, si nescitis.
nullari Ecclesiae claves, episcopalem omnino vile-
Dico tamen : Jus, fas, honestas, religio in nostris

Malum quod pro debito

scere auctoritatem, dum uemo episcoporum in
episcopatibus perierunt.
promptu habeal ulcisci injurias Dci, nulli liceat
ofuciidissimularenonaudeo, breviter simp)icilerqu8 g illicita ne in propria quidem parochia (471),
quaevis,
intimavi : ut quod non placet providentfce vestrae
castigare. Causam referunt in vos, curiamque Ro-
pcr me corrigi, per me
saltem vobis. qui corrigere
manam (472). Recte gesta ab ipsis, ut aiunt de*
potestis, innotescat, ne omnino vacuBm videar por-
slruitis, juste destrucia statuitis. Quique flagitiosi et
tare nomen archiepiscopi. Et mihi melius quidem
contentiosi de populo, sive de cierq, aut etiam ex
1 74 esset non ascendisse, quam sic descendere
monasleriis pulsati, currunt ad vos : redeuntes
cum rubore.
quos magis
jaclant et gesliunt se obtinuisse tutores,
2. me quae cura ? Bene quod dignus sum,
Sed de
An non gladius Phinees
ultores sensisse debuerant.
patiar,tanquam male operans. Sim certe opprobrio
promptissime atque justissime educlus fuerat ad
etiam meis, sua spe nimirum fruslratis, quam de
condemnandum incestuosum conoubitum Drogonis
me, ut sibi me praeesse vellent, conceporant : dum
Sed confusus atque retusus abiil retror-
et Milis 1
comperiant Ecclesiae suae per me magis imminui
sum, sculo nimirum apostolicaB defensionisopposito.
dignitalcm, cujus per me etiam sntiqua damna
Proh pudor quos cachinnos res ista movit et roo fe,
I

restitui posse .putaverant. Hsec omnia sustineo, etsi

quorum for-
Ecciesiae inimicis, eisque etiam ipsis,
non libenter, certe patieuter, ne unquam videar
tasse metu aut favore a recto tramite abducti su-
recalcilrare obedientiae, pro qua etiam dare animam, Q musl
.... » ? „ u n- • Atnici confunduntur, fadehbu» lnsuitaiur, epi
si necesse sit, debere me fateor. Verum hoc sollici-
scopi ubique iu opprobrium veniunl et contemptum :

tudinem vestram altendere velim, crealionis injn-

quorum dum recta judicia contemnuntur, vestrae
riam respicere ad creantem ; et vires quas mihl
quoque plurimum derogatur auctoritati :
subtrahitis, vobis minuitis ; et coutemptus meus, et
2. Ipsi sunt enim qui hooorem vestrum zelant,
dejectio mea reduodat in vos. M^ulta habeo conqueri
qui vestra pro pace et exaltatione laborant fideliter
vobis 1e vobis : sed reservo ea pandenda nuntio,
quidem, sed vereor ne inefficaciter. Quid vobis
qucm novi ad hoc satis industnum et fidelem. Si-
vires minuitia i quid robur vestrum deprimitis?
gnifico etiam vobis sustinere nos pericuium in falsis
quousque retunditis arma fidelia militantia vobis,
fratribus. Legati quippe schismaticorum intrant et
humilitatis cornua erecta vestrae virtutis et salutis ?
exeunt ad quosdam de nostris liberius quam sole-
Plorans, plorat desolationem suam apud Tullura
bant, et verba tyraani Siculi familiariter admit-
Ecclesia santi Gengulli (473); nec est qui console-
luntur.
lur eam. Quis enim se opponat brachio excelso,
EPISTOLA CLXXVIII (470).
AD DOMINIJM PAPAM INNOCENTIUM PRO ALBEKONE TRE- torrentis impetui, summae arbitrio 1 75 potestatis ?

VERENSI ARf.HIEPISCOPO. Eamdem se sustinere Beatus-Paulus violentiam apud

,

Quaeritur perversosquosdam et Ecclesice perniciosos Virdunum conqueritur (474), archiepiscopo jam non

(469) Stephanum scilicel Metensem, Calixli II (473) Vide epistolam 139.

papae ex sorore nepotem, ab anno 4120 ; Alberonem (474) Monasterium Sancti-Pauli apud Virdunum
Virdunensem, filium Amulh comilis Chisneiensis, ab Ordinis S. Benedicti laxatis disoplinae regularis ha-
anno H26 et Henricum Tullensem.Theoderici Lotha-
; beois, in aliquam morum licentiam defluxerai. Qua-
riPftine duci? filium, ab anno 1124, de quibus tamen cccasione Albero H Virdunensis episcopus, qui Ur-
multa laudabilia praedicantur.DeStephanovideChro- sioQi anno 1131 successerat, ad Prajmonstra-
illud

nicon Metensium episcoporum in Spicilegii tomo lenses transferendum papa ap-

curavit, Innocentio
sexto ; de Alberone, lomum duodecimum ubi uter- probante, et tertium usque conttrmante. Diu recla-
que tamea bellis gerendis nimis deditus perhibetur. mavere et obstitere domestici illius loci ccenobitae,
Alberonis querela? explicantur in epistola sequente. imo ipse Petrus Venerabilis, vir aliasmodestissimus,
(470) Scripta anno Christi 1139 ex Brovvero. ca de re apud Matthaeum Albarensem graviter ex-
(471) Parochiae nomino (quod omnibus notum) poslulavit. His querelis Innocentius nonnihil motjs,
intelligebaut veteres dirccesim episcopi. causam istam in jus et discussionem revocare para-
bat. Sed tandem Bernardi coramcndatione
supera-
(472) In frequentem etiam usum scu abusum ap-
ttis, rem totam confecit, snls litteiis iterum
confir-
pellaiionum Hildebertus Cenomanneusis antistesepi-
stolam 82 scripsit ad Honorium II. Vide librum iu mans quod fuerat ab Alberone factum.
De cousideratione, cap. 2.
 . ;

341 EPISTOL/E. 342

valente eom defendere ab insania monachorum , rtinquid tamen quos passim accusat fama, aposto
_-.ii-._-_-.-_ onAMAliAil] Clirfantnli/vniKnA m-nnliof _-,.-__-.-'.-,-, l.-,_. CaJ!. — • *l* fi.i- _•?__<• _
quippe apostoiicis suetentationibus amplius confor I*
licae Sedis essent famiiiaritate speciali donandi, ve'
I _. . ,

lata, quasi non satis per se insaniront. Quid, quaeso, amplius ezaltandi ?
oovae rationis tandem inventum esl, ut quod semel 4. Quonam enim merito suse vel sacerdotalis san-
bonae famae el vitae canonicis vestra fuerat provida ctitatis, vel e|«iscopalis honestatis, oblinuit Metensis,
et necessaria dispeuaalione concessum , secundo ut et eieclio facta a canonicis, ad nutum ejus una
confirmalum, tertio, ut aiunt, roboralum, rursum cum Ecclesia libenate cassetur, et primicerius ad
veniat in jus, revocetor in discussionem ? siquidem consilium ejus contra illius Ecclesiae privilegia eli-
et duo illa supra memorala, per vos nihilominus gatur*? Quam justius honestiusque, si vestrae pla-
sancita, per vos et convuisa dicuntur. Talibus ho- cuisset discretioni, botno majori dignus honore,
stis non promcretar Deus ; heu non placatur ira, ! debito proprioque non prharetur? Treverensem
non conciliatur gratia, non provocatur misericordia. dico, qaem et ab hoc, et _ caeteris diueceais su_e ler-

Pro bis atque similibus necdum avertitur furor Do- minandis negotiis, quasi suspectum aut minus ex-
mini; sod adhuc bracbium ejus exlentum, et virga pertum, non sine murmure mullorum Deum timen-
iila apud Jeremiam vigilans super peccata nostra. tium exclusistis. Credite fideli vestro, quia provin-
_ , .
quanlum comperi, omnino non expedit.
. . , q ciae iili,
3. Et quidcm iratus est Deus scmsmaticis sed D _. _ _„_! h »-._ -_-,-.._-••
: „ •

5. Haec scnbens, praesumptioms melnerem notam,

caiholicis nequaquam propitius. Ecclesia quoque
si nescirem cui, et neseirer qui scribam. Sed novi
Metensis gravi (quod vobis (al. nobis) bene comper-
ingenitam mansuetudinem vestram novi et me :

tum est) episcopi et clericorum conlentione pericli-

notum vobis, el affectun. quo luec audeam apud vos,
tatur. Super quo quid decernere vobis placuerit,
dulcissime atque amantissime Pater. lterum de
vos scitis sed pax nondum est, nec proxime futura
:
Treverensi, ut sciatis, qnaliter nuntium ejus suscipi
speratur. Ego (ut quod super his meae visum est
oporteat, et verba qua. portat dico vobis quod :

psrvitati, non taeeam) et hoc, et duo illa alia. Tul-

magnum locum tenel in regno illo, vobis et Ecclesiae
lense dico ac Virdunense, terminanda negotia secu-
Dei homo fi-ielis, male-
et constans, et nuliatcnus
rius metropolitauo, atque convenieniius posse com-
volis et subversoribus assensum praebens, a quibus
mitti putaverim, qui et omuia novit, et in multis
non deest ei frequens et satis importuna tentatio
probatus, Ecclesiae _eslimonio fidelis inventus est.
ncc decril insultaiio, si quo minus a vobis eum
Alioquin videte quij illis episcopatibus faciatis (475),
exaudiri contigerit. Nuntium in finc commendare
Metensi scilicet atque Tullensi; quia, ut verum
volui : sed satis eum suae bonestatis commendant
fatear, videntur esse absque episcopis : et utinam C
merita, praecipuequeamor specialis et tidelis devolio.
absque tyrannis. Tales cum defensantur, sustentan-
qua ipsum vobii firmiter inhaerere , si non crede-
tur, honorantur, foventur; nimirum el mirantur
rem, nequaquam perenm tam familiaria scriberem.
seandalizantur multi, qui illa m moribus et vita
!?<__} EPISTOLA CLXXIX (477).
eorum certissime sciunt quse magis essent, non
,
Al) EUMDEM PRO EOCEM
dico io episcopis, sed etiam in quibuslibet saecula-
Causam Alberonis archiepiscopi Treverensis agit
ribus damnanda penitus et exsecranda ; quse quidem adversus abbatem Sancti-Maximini et monachoi-
et me scribere puduit; ncc vos decuisset audire. rebelles et contumaces.
Esto quod nemiue accusante non possint deponi : Quomodo malitia vincit sapienliara? Nosti, pie

(475) Quae hic contra episcopos Metensemet Tul- doni cancellario eum commeiidat. Crediderim ccrte
lensem a Bernardo intorquentur, intelligenda sunt Bernardo Stephanum displicuisse ob varios an.io-
de Stephano Metensi et Henrico Tullcnsi, siquidem rum conflictm ab ipso excitalos, ut Ecclesiae sua?
saeviente adhuc Anacleti schismate haec epistola scri- praedia a nobilibus intercepta repeteret, obsidiones
pta est,~ut supra dictum ust, et quidem fere an- factas, castella diruta, aliaque id genus non pauca,
no 1135, ut infra dicendum erit. De Stephano sic ut in eadem Historia describuntur, qjse magis « leun-
prior Appendix Historiae episcoporum Metensium : culum aliquem, » ut Bernardi verbis utar, epist. 230,
« Domiuo Popponi tam Burgundionum, quam Lo- quam ovium pastorem exprimereut. Caeterum Aibe-
tharingorum, excellenti genere clarus, sed virtute et rone primicerio in episcopum Leodieosem assumpto
animi nobilitateclariordominus Stephanus annoDo- anuo 1135 (ut quidem ex teuiporis rata serie conji-
mini 1120, videlicet anno secundo Calixti II papas cere est, vide notas ad epistolam 30), cum canonici
successit. Hic Calixli ex sorore nepos, cum regalia electionis suffragiis alterum primiceriam suffecissent
nondum ab Henrico V qui tunc tcmfioris arcem te- alterum Stephanus propria auctorilate obtrudere
ncbat imperii, recepisset, schismate inter regnum et voluisset , magna exinde nata est contentio, quam
sacerdotium adhuc durante, iu urbe Romana ab eo- Iunocentius dirimendam aggressus est, praeter-
dem pontifice summo consecratas est, et tam paliii misso metropolitani, archiepiscopi sciiicct Yreve-
dignitate, quam cardinalis titalo honoratus. » (Spi- rensis, judicio : qua de re hic Bernardus apud ipsum
cilegii tomo VI, pag. 661.) Cur antem Bernardus de conqneritur.Quod attiiiet ad Heuricum Tullensem
eo tam acerbe conqueratur, non facile est conjicere. episcopnm, eaHem fortasse de causa apud S. Virum
Nam praeter sopradicta, de eo i!a legitur in praedicta male audiit, nempe ob belli negotia cum Fridprico
Historia t Cujus gesta inclyia et annalibus digna
: comite TuIIensi diutius agitata, anno tandem 1136
enumerare et litteris explicare si vellem, anle qui- composita, ut ex Innocemii litteris, quas Chesnius
dem membrana deficeret quam materia. » Imo Ber- ex Tullensis Ecclesiae Chartophylacio evulgavit, in-
naidus ipse epistola 29, ipsi congratulatur ob pacem telligitur.
Kcclesiae Metensi restilutam, et epistola 367, Gui- (476) Scripta anno Christi U39.
343 S. BBRNARDl ABBATIS CLABJ3-VALLESS1S 3'i'i

domine nosti Treverensem archiepiscopum ? scio » est reformare religionem in monasterio quod ille :

quia nosti. Nosti et illum Sancti-Baximini non intendit. Adsit Dominus cordi domini mei, ne iterum
sanctum abbatem? Puto quia non nosti. Quis dignior possit ei subripi a monachis, non lam (ut simuhnt)
honore illo priori ? sic nemo confusione dignior isto appetentibus libertatem, quam fugilantibus discipli-

sequenti et tamen iste honoratus est, ille opprobrio

: nam.
latus. Quid peccavit archiepiscopus ? Praedam Ec- «77 EPISTOLA CLXXXI (479).

clesiae suaa recuperavit caplivam Ecclesiam de

, AD HAIMERICUM CANCELLARIUM.
manu iaica liberavit (477). Nunquid pro bono red- Profitelur se beneflciis imparem, nonnisi uolunialis
dilur malum, et odium pro dilectione? Hic quaeso, affectu gratum esse posse.
hic evigilet oculus pietatis, et semotis paulisper oc- Si verbis contendere velim ad beneficia quibus
cupationibus consideret, quantum subreptum sit ei, me obruitis, idem erit ac si impelitus sagitlis, festu-
ut talis,qualem pudet dicere, talem qualem tu ipse cis dinncem quod hoc locus videbitur, illud
: nisi

nosti, iaciat opprobrium vicinis suis, inimicis tuis. dolus. Facta faclis compensari oportet. Verum id
Piissime Pater, affectus filialis loquitur. Hucusque quidem multum est ad me. Nam unde sufficerem
condoluimus misero et miserabili archiepiscopo. d pauper et modicus ? sed rebus pauper et viribus, non
Verum ex hoc jam si non fuerit emcndatum, dolor voluutate. jEquabo ergo beneficia volis, quas factis
cordis nostri et compassio ex intimis medullis, tota. non possum. Desideriis dives"sum,affectibus abundo.
transibit ad illum, per quem potuil emendari. Sunt Et certe verus beneficus amplius non requirit. Nam
ct alise laesiones praefati viri, quas cum ei allevia- quomodo beneficus, qui non ei benevolus sit?
veriiis, vobis procul dubio laborabitis. Quidquid Porro benevolus nil sibi charius ipsa aestimat bene-
dulcissimi dornini mei nomen decolorat, cor meum volentia, qua et benevolus nominatur, et beneficus
excoriat. est. Denique benevolentia fructus est beneficii :

EPISTOLA CLXXX (478). nisi quis, forte beneficium putet quod in spe seve-

AD EtJMDEM PP.O EODEM. rit, aut limore dimiserit. Sed quis non videat hoc
Iterum commendat pontifici negotium archiepiscopi relictum, illud venditum, neutrum datum? Oportet
Treverensis, ut sententiam subreptitie obtentam, autem beneficium, ut vere sit, esse gratuitum.
prmvia tneliore causas cognitione, revocet. Danti itaque rependi quidquam gratius ab accipiente
Iterum supplicatio, iterum preces, et decies re-
non potest, quam si gratum habuerit, quod gratis
petitae non desinent. Non desistimus, quia non diffi-
accepit. Et haec benevolenlia creatur de benevolentia
dimus. Bonam causam habemus, et sequum judicem, dantis iu animo accipientis, beneficio .
quidem
qui non cuuctabitur evacuare quod subreptum est,
interveniente.Hac me fateor locupletem hanc de :

cum apparebit quod verum est ; nec poterit inde

corde pleno dignam profecto offero renumeratio-
ridere, qui voluit irridere sed, ot scriptum est,
:
nem meo benefactori ; hanc devotus immolo sacriti-
mentita estiniquitas sibi (Psal. xxvi, 12). Hoc solet
cium laudis factori omnium pro salute mei benefac-
habere prsecipuum apostolica Scdes, ut non pigeat toris.
revocare quod a se forte deprehenderit fraude elici- EPISTOLA CLXXXH.
tum, non veritate promeritum. Res plena oequitate, AD HENRICUM SENONENSEM ARCHIEPISCOPUM (480).
et laude digna, ut de mendacio nemo lucretur,
Hunc acriterperstringit, utpote durum, ut oui ar-
praesortim apud sanctam et summam Sedem. Haec chidiaconum non recte deposuisset ; et aa wqua
sciens puer vester secure supplicat pro Treverensi, postulata ac pacis consilia difficilem.
et sic instat non quasi in incertum.Egoquippe, ego Pro multis visus suin multoties scribere, fateor,

hominis illius novi merita, causam , intentionem. propler vos, et siatueram noa facere ob vestram
Propter quod horum eum volunt monachi lapidare ? odibilem duritiam : sed charitas praevalebil. Volo vo-
Quia male meruit ? sed fideliter adstitit, et multum bis amicos vestros retinere, et non dignamini : volo
servivit. Ob causpe injustitiam? sed injustum nemo, reconciliare inimicos, et non patimini. Non vultis

nisi injustus, causabilur. Quod de manu laica vindi- D babere pacem : manibus ac pedibus accersitis ve-

cavit? imo recuperavit sedi episcopali monasterium, stram conturbationem, sed confusiouem, sed de-
anquam clavam de manu Herculis extorquens in positionem (481). Multiplicatis vobis accusatores:
manu fortiori. Ob parvitatem iuteutionis ? sed pium defeusores subtrahitis. Excitatis ilerum in vos oliin

(477) Archiepiscopus nimirum Treverensis Al- epistola in episcopum, cui tam salutaria monita de
bero monaslerium Sancti-Max\mini juxta Treveros, moribus episcoporum dedit in epistola 42.
et ofticio
repugnaiilibus abbate et monichis, sibi asseruil. Et Hajc scripta est sub annum H40, eerte ante an-
contra Henricus comes Luxemburgensis, jure advo- num H44, quo anno mortuus Henricus Hugonem
caiiae sibi lemporalem ejus subjectionem vindicare habuit successorem ex Chronico Sancti-Petri Vivi, in
conaius est. H*c res utrosque animis disjunxit, el Spicilegii tomo II, De ejus obitu epistola 102.
armis commisit, non sine magna utrorumque clarie. (481) Suspensum fuisse anno 1136 patet ex eo,
Hoc est, quod Bernardus ait, Archiepiscopum prae- quod Hugo ex Pontiniacensi abbate Aulissiodoren-
dam Ecclesise suae recuperasse, et de manu laica sis episcopus apud Ferrarias a GaufrHo Carnotensi
captivam liberasseEcclesiam. episcopo consecralus est « propter suspensionem do-
(478} Scripta anno Christi 1136. mini Henrici melropolilani, ex Hisloria episcoporum
(479) Scripla circa eumdem annum. Autissiodorensium, cap. 55, apud Labbeum.
(480) Scnpta anno Christi 1139. Acris est haec
 .

M5 EPISTOL/E.
346
„,Hta discrimina,provocatis.adversarios, patronos « placet, difficile
adimplebilur, pnrartiin c
i)l'fenditis. Ubique apud yos pro ratione voluntas ; sit copia personarum qua> esse solebat. •

lolum pro imperio, nihil ex timore Dei. Qui de vo- dem praeter illos qui bini, aut lerni [al. trini] ad
l.is non rident iuimici, non conqueruntur amici? diversa destinati su-nl loca ; tria. ex eis nova mo-
Quoniodo devestistis hominem, non dico judicio non nasteria, ex quo a vobis discessimus. integre
ordi-
convictum, sed nec verbo convenlum ? Quantos hoc nata sunt (487) ; et adhnc restant alia proxime or-
verbnm scandalizabit? quot ora ad subsannaudum, dinanda. Ciiramus tamen aodenumque evocare, auos
quot cordaad succensendum movebit? Itane pulatis vobis mittamus ; cupientes per omnia vestris
obedire
periisse justiliam de toto orbe, sicut de vesiro eorde, mandatis
ut homo sic ablatum perdat archidiaconalum ? Sed
vos forsitan plus amatis reddere, et perdere, quam EPISTOLA CLXXXV (489).
gratiam de beneficio retinere. Nolite, quaeso, nolite AD EUSTACHIUM OCCOPATOREM VALENTirt.i SEDtS 490). (

facere hanc rem quam qui audierini, omnes mira- Hortatur, ut memor astalis sum, et mortis
:
immi-
birotur, nemo laudabit. Haec vobis mordacius auda- nentis, diuinique judicu, resipiscat, nec pravis
adulalorum consiliis pareat.
ciusque quam velletis audire, scripsi .•
sed non ad
insipientiam vobis, si velletis corrigere. Viro illustri Eustachto, frater Bbrnahdos.
1. Salutem tibi, vir illustrissime, etsi non
fl 78 EPISTOLA CLXXXIIl (482).
, scribo,
opto Optare quis prohibet ? AffeW.ui nee
laaien.
AD CONRADUM REGEM ROMANORUM.-
leges imperant, nec principes dominantur.
Heverentiam Sedis apostolicce eidem commendut. Liber est,
'
et maxime si spiritu ducitur : quia ubi spiritus Do-
Scripta vestra et salutationes lam devotus susci- mini, ibi libertas {11 Cor. m, 17). Inde est saue
pio, quam modieus sum ad il!a. Mudieus dixerim ausus isle rneus de
quo ad tuam Magni-
praesenti,
dignitate, sed non devotione. Querirnonias Regis tudinem praesumo scribere, tanquam aliquis magnus
nostrse sunt (483), et rnaxime iila, quam dignanter fateor, nec jussus a te, nec rogatus nec invitatus.
exprimitis de invasione Imperii. Regisdedecus, regni Sed quid si charitas jubet ? Alius aiiter fortassi.- ac-
diminutionem nunquam volui volentes odit anima
:
cipiat : ego virum nobilemt "quod in me est/in vera
mea. Legit quippe : Omnis anima potestatibus su- charitate decrevi his littens suae ipsius c «nmonere
blimioribus subdita sit : Qui potestati resistit,
et, salutis, excitare a somno, revocare ad
provo- cor,
Dei ordinitioni resistit (hom. xni, 1,2). Quam ta- care ad gratiara. Quis scit si convertatur et
igno-
- men sententiam cupio vos, et omniraodis rnoneo scat Deus, et relinquat- post se benedictionem ?
Imo
,custodire, in exhibenda reverentia suramie et apos- fi?0 nescit, quas et quantas jam divitias suae
iolicaeSedi, el beati Petri Vicario (484), sicul ipsam
bonitalis et longanimitatis thesaurizavit iuper eum
vobis vultis ab universo servari imperio. Sunt qua?
misericors ef miserator Dominus ? Derj'i'que misere-'
non putavi scribenda : praesens ea fortassis oppor- tur, parcit, exspectat, dissiraulatque usque adl
tunius intimarem.
factus sicut homo non audiens, et non haben
EPISTOLA CLXXXIV (485). ore suo redargutiones, paratus tardans ferire.
AD DOMINUM PAPAM INNOCENTIUM. ignoscere. Sed tu, dbmine, usquequo? Tu uiquam,
Non posse mitti quos Poniifex petierat monachos. o bone vir, quousque dissimulas?
quousque con-
Fratrem Andream (486) laetum incolumemque temnis? Durnm tibi est contra stimulum cah
suscepimus [al. recipirnus], et muntiantem de
lasta (Act. ix, 5). An lgnoras quia beaignitas Dei
vestra incolumitate et gloria, de pace et prosperi-
pcenitentiam adducil? Quandiu autem tu seoj
te
late Eeclesiae, de curiae statu florente et valente, dum duritiam tuam et cor impcenitens. tnes: ur .

postremo de gratia et benevolentia, quae nobis aptid tibi iram in die ir;e? (Rom. u, 4.
5.)
vos perseverat. Bene sua misericordia Deus digna- An non secundum
2. duritiam quidem,
tus est facere nobiscuin faClis sumus laelantes.
;
cundum verecundiam ? Quid refert secuhduni
Verum quod vobis de mittendis ad vos iratribus pereas? verecuitdia expers ratioms, inin

(482) Scripta auno Christi 1139. sterciensis, ex librp primo dehujus Vita, n. Ij
(483) Scilicet quere"batur Conradus quod Bernar- idera, de quo in epistola 176? aut Andreas de
dus Lothario favisset contra ipsum. demento, in epistoia 226 ?
(484) Sic vicarius Petri dicnur summus pontifex
(487) Videlicet Benedictio Dei iu dioecesi Lugdu-
in epibtola niodo346. Vicarius Petri et Pauh in epi- nensi, de quo supra epistola 173 Dtu ;
stola 243. Coufer epis.lolara Gmgonis hic
in tomo Claro-Mariscensc in Belgio.
sexto, et notas hac dc rc" nostras in Sfeculi secundi (488) Volebat siquidem Pomifex Gistercienses Ho-
partn pnma, pag. 362. Eernaruus tamen Papam vo- mse collbcare in ecclesia Sancti-Anastasii ad Aquas
cat Vicarium Chrisii in epistola
42, n. 31, in epi- Salvias quicolomam aiteram aitero Bernardo duce,
:
stola 251 n. I, et infine libri quarti De considera-
qui postea Eugeuius III. ad Farfensem abtatem di-
ttone. Oonfer libnmi secundum De consideratione
rectam occupavit, et ad Aquas-Salv4as posuit an-
n. 16. Jesu Chnsti Vicariusa Jacobo
cardinale in no H40, ox libro tertio Vita?, n.23. Vide bic eiiisto-
episiola 246, ad Ludovicum Juuiorem
inter Chesnia- las 34J el 345.
i;as, appeilatur.
(489) Scripta anno Chri»li 1138.
(485) Scripla anno Christi 1140.
(490) Galliae scilicet Narbouensis afia nenipe est
'486) An Andreas frater Bernardi,
:

monachus Ci- in Hispania.

 ;

347 S. BBRNARDI ABBATIS CLARjE-VALLBNSIS 348

lis, tolius ignara honoris et bonestatisi Hsec plsne 4. Propterea qui te beatiticant, in errorem te in-
^
quain Sapiens loquitur, confvsio adducens pec-
iila, dncunt, dantes verba, munera reportantes. Vana
catum (Eccli, iv, 25), Itane verecundum est homini bsec, atque ilta : sed verba amplius. Et decipitis de
vinci a Deo, et probo dueitur humiliari sub polenti vanitatc in idipsum : sed tu magis deciperis, illi
"
manu Altissimi ? Non ita rex ille gloriosus David : minus. Das quippe quod utcumque pluris est : et das
Tibi soli, inquil, pccoavi, et maium coram te feci, ingratis, das immeritis ; siquidem tua, non te diii-

ut justificeris in serrnonibtis tuis et vincas cumju- gunt. Imo nec 1 &© tn, nec tua sed quae sua sunt, :

dicaris (Psal. l, 6). Suirrnumvicloiiaegenus, divinae qnaerunt. Tua, quod poterunt, venabuntur adula-
cedere majestati : et aucloritati matris Ecclesiae non tionibus vanis el falsis. Molliii sunt sermoues eorum

reluclari, summus honor et gloria. q perversitas ! super oleum, et ipsi sunt jacula (Psal. liv, 22). Et

Non pudet inquinari, et ablui pudet ! Est pudor, idecebai Davtd : Oleum autem peccatoris non
juxla Sapientetn, adducens gloriam (Eccli. iv, 25) impinguec caput meum (Psal. cxl, 5). Abhis lau-
si videlicet peccare pudeat, si non pudeat vel pec-
datur peccator ia desideiiis animae suae, et iniquus

casse : et ita vel seta gloria non carebis, reducente benedieitur (Psal. ix, 24). Ab his ergo cavere noa
nimirum pudore quam culpa fugaverat. Secundum ego, sed Sapiens doceat. Filii, ait, si te lactaverint
3 peccatores, ne acquiescas eis (Prov. 10). Attende
tenent beatitudinis locum, quorum remissae sunt ini i,

quitates, et quorum tecta sunt peccata (Psai. xlvi, i), potius illi qui judicat in sequitate pro mansuetis

Honorabile tegumenlum, de quo legitur : Cvnfes- terrat, quos tua non pastoralis diligeniia pascit,

sed saecularis premit potentia quam nou baberes

sic et pulchritudo in conspectu ejus (Psal. xcv, 6).
:

in vestitu deaurato, super eos ullam, nisi data esse libi nesuper. Sed
Quis mihi tribuat videre te

Confessionem et decorem in- uaec est hora vestra, et potestas tenebrarum. At-
ut dicamus et libi :

amktus lumine sicut vestimento ? (Psal. tende autem : Judicium grave his qui prwsunt et
duisti,
potentes potenter tormenta patieniur (Sap. vi, 6
ciu, 1, 2.) Revertere, Sunantitis, revenerc, ut
in-

tueamur le? -(Cantic. vi, 12.) Consurge, consurge, 7). Hoo si paves, caves ; si negligis, incidis. Et,

induere fortitudine, induere vestimeato salutis (Isa. Horre r idum est incidere in manus Dei viventis
Surge, qui dormis, et exsurge a mortuis, et {Hebr. x, 31). Avertat hoc unus et verus Deus, qui
Lii, 1).

iilunsinabil te Chrislus {Ephes. v, i4). A mortuc non vult moriem peccatoris, sed ut magis converta-
tur et vivat (Ezech. xvm, 23, 32). Plura adhuc ioqui
lauquam qui non esi, perit confessio (Eecli. xvn 26).
finem ? usqiiequo fert animus, sed non fert forte audiius. Nec placeut
3. Usquequo oblivisceris te in
morte, decus nobilium, fidelium fletas aspera, quamvis recta; et salubria, quia suot
dormis in ! j
;

amara, non sapiunt. Pouam itaque digitum super

Quamliu conlra morem tuum pertinax, contra hono-
os meum, donec sciam ista qualiler acceptentur.
rern luum sequestris, contra salutem tuam rebellis
!

egregios mores, actusque tuos tuam dis- Placebo autem si potero, non slilo, neque liugua'
quid illos

pergis exitu consummare? Quomodo setas sed opere el veritatc.

simili
ista, quam in misericordia uberi requiescere
opor- EPISTOLA CLXXXVI.
tebat, omnium praeteritorum dierurn tuonnn poeoas AD SIMO.NRM FILIUM castkllani camehacensis (491).
luit, nec diluit culpas ? Cur, proh dolor! sola vene- Ejtis tutelw Yalceilenses monachos commendat. va-

randacanitiessolita veneratione fraudatur, sola sine tris donationem ab eo ratam haberi rogans.
honore marcescit, quam vel raaxime decuit hono- Cogncscens, dileclissime, nuntiante abbate Ra-

rari ? Miserere animse tuae placens Deo (Eccli. xxx, dulfo (392), de Valcellis, desiderare te noslri prae-

Etenim qui hominibus placent, confusi sunl, sentiam atque coNoquium, dclcctatus sum admodum
24).
erga me devotionc nec certe ingratus
quoiiiam Deus sprevit eos (Psal. LH, 6). Breves dies tanta tu' ;

Uominis sunt (Job. xw, 5) : seni mors in januis est. benevolentite. Noveris et mese esse voluntatis, luo
sslisfaeere desiderio : sed corporali molestia im-
Modicum habes, prorsus modicum tempus cum his ,.
3 pedir: u\m ab hujus voluntatis effectu, quam et ab
qui dicunt tibi, Euge, euge. Sit eiiam pro modico
aliis piurit.iis, pluriraumque necessariis negotiis.
Sed
jutlicari ab ipsis, aut ab humanc
tibi die, qui an-
et absens corpore, sum tamen prsesens
spiritu,
gelico examini jamjamque es prseseutandos, qni ad !i'

tribunal ternficum Chrisii ipso jam deieciu naturre

doaec qaandoque fiam, Deo volenie, ct curpore, et
sed
spiritu : si 'amen non ore lantum et iingua,
miserandus urgeris. Illi te oportet praeparave judicto,
favo- opere diligaraus et veritate. Igitur in exhibitioue
illi saeculo cooformare, illius curias affectare
operis liquebit veritas dilectionis. Hoc est itaque
rem, formidare repulsam. Quid illorum sententia
quod rogo, ui quod de meo apud te est, fratres dieo
conturbaris, quorum nec laude probatus, nec vitu-
peraiione reprobus inveuiris Denique vaui filii ho- I
Valcelleiises, et eorum ecclesiam mei gratia diligas,

mauu teneas ubi necesse fuerit ut .n hoc

minuro, mcndaces filii hominum in stateris, ut deci- foveas, el :

et luse liberaliuiis insigne praebeas

documentum, et
piant ipsi de vanitate inidip?um (Psal. lxi, 10)

(491) Scripta circa annum 1140. —

In omnibus meracum. Simonem de Oisiaco laudat aucto:'
19-
Vitffi

scriptis deest, Cameracemis . quidam habent, de S Gosvini abbatis Aquicinctensis in libroii, cap.
Hugo de Mercorio, de quo in coutexlu
Oisy. Dtruraque recte; nam in hac epistola
incntio Simonis pater
epislolae.
esl de monachis Valcellarum, Ordinis Cisterciensis, est R. aomen.
quod ccenobium anno 1132 oonditum est prope Ca- (192) In vetustis libris abbrevialum
 ;

349 BPISTDL*. 350

cjus quam mihi promitlis, tbaritalis ciarescat in-
^ Penlecostes vocamur, et provocamur ad litem pro
dicium. Qnam nunc charitatem in eo vel priraum defeosione fidei : cura servum Dei noii oporteat iiti-
copio experiri, si Ligecurtem, quam mihi pater tuus gare, sed magis patieotem esse ad omnes (// Tim.
praesenti contuiit ad opus iliius raonaslerii, tu quo- n, 24). Si mea propria 189 causa esset. posset
que concesseris, et donum patris tui non feceris non immerito fortassi3 puer sanctitatis vestrae in ve-
irritum. Nos quoque quod nostrum est, de prasteritis stro patrocinio gloriari. Nunc auleni qnia et vestra
gratias agentes, et in reliquum similia sperantes, est, imo plus vcstra; moneo, et obninius'
fideniins
pro te tuisque illi preces fundimus, qoi voluntalem rogo, ut amicos vos ia necessitate probetis. Amicoa
timentium se facit, et deprecationem eorum exaudit dixerim, non nostros, sed Christi, cujus spocsa cla-
(Psal. cxxiv, 19), Oramus te et uxorem luam, et mat ad vos in silva haeresum, et in segete errorum,
omnes qui ad vos pertinent, bene valere. quibus sub tutela et custodia vestra pulluiantibus,
EPISTOLA GLXXXVII. pene jam suffocalur. Amicus sponsi non deseret.eam
AD EFISCOPOS SENONAS CONVOCANBOS, CONTRA PE- in opportunitatibus in tribulatione. Nec miremini,
TBUM AB.KLABDUM (493).
quod ita de subito, et in arcto temporis vos invita-
Excitat episeopos ad causam religionis centra Abce-
lardum strenue agendam.
mus : quoniam hoc quoque adversa psrs ia sua ver-

Exiit sermo inter muitos,

3utia et calliditate providit, ut improvido» invaderet,
et credimus ad vos per-
et congredi cogerct immunitos.
venisse : quomodo videlicel apud Sanonas in octavis

(493) Scripta anno Christi 1140. Abaelardus in —auctorem, provocat ad couciiium Senonense anno ems
dioecesiNanneteusi, patre Bereugario, matre Lucia 1140 convocalum. Bernardus itaque vel invitus
ortus, primum philosophiam Guillelmo de
Parisiis ad syaodum accedit. Proferuntur ox Abaelardi scri-
Campellis, deinde vero Rosselino praeceptore mathe- ptis impia dogmata, quae vei abnegei si non sua ; si
ses, demum Anselmo Laudunensi magistro theolo- sua, abjuret. At ille turbatus et loqui impotens, ut
giam non sine invidia et admiratione didicit. Postea Iradit G aufridus Aulissiodor ensia in Apocalvpsin
sacrorum Librorum interpretationem Parisiis ador- sive popui; sedittCnem timens, ut babet Otto Frisin-
sus, multos ad se discipulos traxit, inter illos vero gensis loco infra citando; sive securius esse extsti-
Heloisiam quamdam, Fulberti canonici Parisiensis mans Romae causam agere, ut ait S. Bernardus ia
neptem, cujus animum informando, corpus violavit. epistola 193, quod ibi discipulos haberet cardinales
Qiuam quidem injuriam impatieaier ferens Fulber- et clericos. Romanam curiam appellavit, Nihiiomi-
tus, Abaelardum, qui eam coujugii honore resarcire nus eoncilii Patres damnant errores, quorum indi-
voluerat, in hospitio pernoctantem foede circumci- cem ad Innocentium summum pontificem transmit-
dit. Hinc vero ambo amasii dedecoris impotentia la- tuut, variasque episiolas, qjias Benr&rdus tam suo,
lebras quasrunt, illa Argentoli; prope Parisios mo- quam Putrum nomine, ad ipsum Innocentium atque
nialis, hic apud Sar.cittm-Dionysium monachus ef cardinales scripsit, quas inter videnda maxime epi-
fectus. Sed ubique infestus vel infelix, in quamdam C stola 190, in qua praecipua
errorum caoilala valid
cellam monasterio vicinam, nempe Diogilum, sece- revincit. Exstaut inter Opera iusiuu Abselardi se-
dit, ibique theologiam publice profiietur. At nimis ptem et dccem errorum arliculi, quos a synodo ad
iugenio suo et rationi indnlgens, cum multa fidet Innocenlium missos testatur codex manuscriptus
non satis cousona vcntilaret, sistitur ad concilium Parachuensis illie citatus sed cum eos iu ipsa Ber- :

Suessionense, Conone legato circa anuum 1121 ce- nardi epistola 190 et in epistola Guillelmi hio 390
lebratum, ut infra dicetur : ibique librum suum de habeamus fere omaes, haud necesse visum est hoc
Trinitate seu Introductionem ad Theologiam, in qua in ioco illos aitexere. Piaeferenda sunt eapitula, quss
suspecta continebantur capitula, flammis Iradere ex codice Vaticano infra referimus, nempe lomo
compulsus, ipse in Sancti-Medardi Suessiouense mo- secundo, ante tractatum de Erroribus Abelardj. in-
nasterium detrusus est, quod Vita S. Gosvini abba- noeeotius acceptis liiteris synodalibus, statim rescri-
lis libro i, cap. 18, male Innocentio II papa auctore
psit epistolam hic ordiDe 194, ad Palres concilii, er-
factum refert, cum tum sederet Callistus II. Tandem rores condemnantem, aliamque addidit in ipsum
cum Abaelardo eremum' petere concessum esset, in Abselardum sentcntiam proferentem, his verbis :

solitudinem quamdam Trecensis dicecesi3 se recepit, Innocentius episcopus, servus servorum Dei, Ve-
ibique oratorium construxit, primo quidem sancta; nerabilibus fratrihus Samsoni Remensi, Hsnbico
Triaitati consecratum, deiode vero Paracleii uo- Senenensi archiepiscopis, et charissimo in Ckristo
mine insignitum. Std neque hic quieto esse licuit. filio Bernardo Clarw-Vallis abbati, salutem et
Unde postulatus abbas a monachis Sancti-Gildasii in appstolicam benedictionem
Britannia-Minore, dicecesis Venetensis < invenit, » Per prceseutia scripta Fraternitati veslrm man-
ut ipse refrrt in Historia Calamitatum suarum, damus, oualenus Petrum Abcelardum et Arnoldum
« christiaaos atque monachos gentilibus longa sas- de Brixla, perversi dogmatis fabricatcres et catho-
viores atque pejores. » Inde ergo ad suum Paracle- Hcce fidei tmpugnatofes, in religiosis locis, ubi
teuse oratoriuiu se iterum recipiens, ibi coilotavit vobis melius visum fuerit, separatim faciatis in~
Heloissam cum sororibus pulsam e monasterio Ar- cljidiyet librqs erroris eorum, ubicumque reperii
gentolianensi, quod Sugerius abbas Sancti-Dionysii fuerint, igne comburi. Data Laterani, decimo oc-
posiliminio vindicavit annc 1127. Ibi iiaque degens, tavo Kal. Augusti.
ac perversa scribensdocensque. iterum haereiicus au- •Hisautem littcris inscriptum erat : Transeripta
dit. Inlerim pluresejus scripta discutiunt, in primis- ista nolite ostendere cuiquam, donec istce litterte
que Guillelmos Sancti-Theodcrici abbas, qui col- in Pariensi colloquio, quod prope est, pnrsentatm
Iecta errorum capituia refulavit, refutataque
Gaufridum Carnotensem episcopum, et Bernardum
ad fiierint ipsis archiepiscopis. Abaelardus itaque se —
Romse condemnatum inleiligens, ab appellalioDe de-
Clarse-Vallensem abbalem direxit, ul ad uiciscen- slitit persuasione Petri Cluniacensis abbatis : a quo
dam fidei injuriam eos commoveret. Vide epislolas benigne exceptus, ejusdem opera cuns S. Bernardo,
modo 326 et 327. Abselardus vero haeretici nomen deinde vero cum Innocentio simul et Ecclesia in
non ferens, S. Bernardum, quasi tantae calumnia? gratiam rediit, et biennio Cluniaci magna cum
S5t S. BERlURDl ABBAHS CLAR43-VALLKNS18 352

EPISTOU CLXXXVIH (494). dinsJLibiK qui suoi d» curta,. puer sauctitaLis eorum-
AO BPESCOP06 ET CABDINALBS CTOIJJ, 9S> EOSSM. i Sslii dabiuoi, quin ad vos specialiter speclet
j

Nonet ad vigilandum adversm Petri Abaslardi smsres. Joiiere scasdala de regno Dei, stu-gentes succidere
Doromis et patribus reverendis episcopis «t car- soinas. sedar* querelas. Sic enim prsecepit Moyses

animi demissione exscto, in raonasterio Sancii-Mar- Senonens-.s, iteque Remeosis archiepiscopi, qui
oelli Cstbilonensis, quo morbi euraodi causa a Pelro eoncilio jvs haberent in Abelarduni
intererant,
abbate missus fuerat, excessit e vita anno Chri- atibateiti Saacti-Gildasii dicecesis Veaetensis; sed
stl li42, SBtsiis sus sexagesimo tertio, cujus exi- Turoaensis metropolita /qui aberat. Verum jam ante
mias virtutos in extremo illo vitse sua; cursu exhi- duodecim annos in oratorium Paraolitense dioecesis
bitas eiaggersvit idem Petrus Venerabilis in libri f reeensis reversus, archiepiscopo Seoonensi suberat.
quarti epistola 2i, ad Heloissam. Sunt qni Abaelmdo Deiude eos babuit judices quos expetiit, ul lestatur
pliis sequo faventes aousque delapsi sunt, ut ipsum Bernardas in epittola 191, nomiae couciiii ad ir.no-
ab omni errore iinmunem protitentes, primo qui- sentium scripta. « A ioco, » inquii, i el judice,
dem Bentardum contra larvas et umbras pugnasse auem sibi ciegerat, Seden. aiiostolicam appellavit. »-
affirment; deinde vero synodi Senouer.sis auctorita- Non enim sanctus abbas Be.rnardus, ut quidatn
tem oonvelhuit; demumque ipsius cnrise Romaase faliuntur, hanc in Abaelardum synodum excitavit;
judicium iti Abaelardum protatum elevent de-qui- : qain ipse S. Bernarduro reluctaniem et invitum eo
hus breviter atiquid dieendum. i
accedere coegit.quodjncrufeste asserit. S. Doctor in
i. Adversus Bernardnm opponitur primo Ottcnis epislolis 18'/ et l89;\jiecnon Gaufridus Autissio-
!'-'isingen3is auctoritas, qui « quamvis abbfttem dorecsia, Abaslardi qucndam discipulus, qui sic
Commeatario in Apooaiypsm loqmtur « Expetens
sunian », ut aiuat (sciiicet Ordinis sui).«i tn magna :

babne-k veneratione, taroen scribit euin ex denique Senonensem metropolilanum (Abaelardus)

stianse religiouis fervore zelolypum, et ex habituali quod in ejus eedesia celebrandum foret in proximo
mansuetudine credulum, ut roagistros, qui humaais grande conciliura, Claraa-Vallensem causaiur abba-
rationibus et sseculari sapientiae confidenter nin lern suis in oecultn detrahere libns. Addit quoque
iohaftrebanl, abhorreret, et de talibus sinistrnm quid paratum se esse in publico sua defendere scripta,
recitanti fasile aurem praeberet ». Htee quidem ulto rogaus ut praidictus abhas, dicturus si quid haberet
in libro primo de Gestis Fridcriti, cap. 47 : sed ad eoncilium vccarettn\julecte igitur damnaius esl,!i
occasione Gilberti Porretani, quse tamoi etism in cum cujusvis in consentientes sit jurisdictio, in-J
Ahaelardi gratiam infleetit. Al eum testaute Rade- quiuctJuriscons. 1. «, de Jud.Secundauiiseadhibetur
vico in libro secindo de Gestis FrideiicL, cap, il, machina ad lareiaeiandam synodi aucioritatem, tes-
Otto niioiuni Gilberto addictus, appeteqte mortr- timonium esi Pelr: Bereugarii Pictaviensis. qui in^
petierit, ul si quid pro ipsius seniimia dixisaet quod Apoiojla pro Abffilardo suo prfficcptoie advarsus
queniiiiam posset offenderre, illud corrigeretur; hoo Patres"concilii; ipsuniqtieBernarduni a se conscripta,
retractalorum loco habendum est. inio ipse Otto tmn putida mehdacia emovil, tamque indigna ca-
satis expressit iu consequcntibus, quiJ de Abselardo C luhiriiarum r.ionstra, ut mirum sit a viro cordato
senljret Ita enim de e 5s liusrarum
illo scribit : sustiheri, vel adduci in medium aJeo peiditse fromis
abineunte eetate dedifus fuii;
sluiiiis aliisque facetiis et fidai hominem, qui venerabiissepiscopos, « ebrios,
sed tam arrogans, suoque lanlurn ingenio confidens, canes, porcos, » 'aliisque probris lacessitos ridet, i

ut vi>. ad nudieDdos noagistros ab altitudine menlis sk ipsum non tantum ludibrto, sed justs lcctorum •

suee liumiliatus deacenderet. » Et infra « Senten- : iiidigaatiooi exponens. Sed videauws quid tar.dom •

imm ergo vocum seia nominum in naturali LeneiiS sanior factus de S. Ber.tardo scripserit ad episropum |

Jsculiais, noa caute theologisB aiimiscuit. Qnare de Mimatensem « Sed cur, inquiunl, exploto p;-iino
: j

sancta THnitate doceus et scribeas, tre3 personas... sacundum, ut spoponderas, nou tcxist>|
ine,
niras attenuans, non bonis usus exemplis, » etc. Quia processn teraporis nteum sapere crevit, et in
Acide oiiod Abslardus in synodo Suessionensi, senleatiam Abbatts » (Bernardi) « pedibus, ut dici-
Oitnne ipso fstente, Sabellianus hasreticus est judi- Molni esse patronus capimlorum objeolorurh
tur, ivi.
•;ntii. Hsec pro Oltonis adversus Bernardum anctc- Abaelardo, quta etsi sanuro sapereat, nou sane so>a-
ritste., Jiim secundo loco profertar Petri Venerabilis bant. Postquam igitur, ihquiunt, a secundo libro
pro ^bajlardo testimoniuni qni jam citatam scribens manus tnrpuit, quare primum non rasistit Fecissem
epistrilam ad Hcloissam, de illo afhnnai, quod « nec hoc, iuquair., cisi cassa esset industria remaaerenl
;

Gerrnanus eo abjectior, neeipse Martinus pauperior enim exemplaria, » etc.

apparet »vere Petrus Cluniacensis extremam
Ita UI. Jam vero tertio loco adversus Romani Ponti'

v.:tse quam Abselardus Cluoiaci exegit,

"jerioduin, B fieis jiidicium immatura sententias celerilas pra>
dcscrihens. At mioquid de futuris ejus rueriti? Ber- surnitur quod causa non discussa Abaelardutn
uardns digladiabatur, ut eontra larvas dimicas*e inauditir.r damnaverit. Verum nonne sufriciebau
tUcendus aii? Qptime Chrontcon Cluciacense, \u Aeta coucilii Senonensis ad instruendam causam,
Petrn Venerabili « Abselardus, inquil, Petrus no-
:
cui Abselard-ui prsesens adfuitr Quis cardinalium
mine a'n erronbus fidei per Petrura Venersbilem vel ciericorum in ftomana curia ipsius dogmats
abbatem nostntm et S. Bcrnardum abbatem C!ar«- nesoiebat, vel, si fas- fuisset, a censura vindicare
Vuiienseni revocatus, qu» antea de fide dogmati- noo tentasset auctorem, quem plurimi ex illis ma-
2i,vefat perfide » (aupple, sbjurans), « monachus gistrum ba.buerani? Maneat itaque bmocentu sen
Cluiiia«ensiB mctus est. Et deinde Tnen,i trjjN, !in^ ja tentia, niajiftat illibata concilii Senonensis et S. B"r
ejus, u(rs. «ju* semper divina fuere. .. £( «icut de nardi auetoritas, maneat Abselardo oon alif. tuend
Ma^iio Gregorio legitur, momentuin aliquod prse- erroris ratici, quam vitae errorisque correctio. Qu;
Lerirs sijip.iiat raiisisnc, quin semper aut or;>ret, aui sanias cerie Kcloissa illa post Abeelardi sui noitei
Sfiperet., lut scnberet, aai dictaret... a Peiio Veneraoili expoposcil cjus absolulioif
• Virus ',
eiievabilis sollifite commemiins. » elc iosius tutnuio apponeitdam (exstat

denique plura theca t.luniacensi et inter OperaAbsi--di)

;;cvi)iilin' u.< geuus argumenta, v
V'. i in ,--
aiuin viri v vel rloclriuam, ve! optimuu ius"ex- i
,,..111. nonnulli texendis Apologiis tnciimbuni. ad
tollenda, quasi hornm ftl'.r;uid Bornarduh sii inScialUS. -orum excusatiooem, quosipi.elacry,-nisetpivr uitenl
U Contra synodum Peuonensem defeetus pota- diluere aa ultimum noo cessavit. Sed de ii:s sati

fnatis, sou jurisriictionis adducitur, qu (494.1 Scripta eodem anno.

 ; :

353 EP1ST0L.«.
354
cmn montem subiit :
Habetis, mquiens.^orow et Hur ^ suis, et in codicibus suis scribunt : et sic obstruatur
vobiscum : si quid natum fuerit qucestionis,refevetis os loquentium iniqua.
ad ipsos(Exod. xxiv, 15). Illum loquor Movseu, qni EPISTOLA CLXXXIX (497).
venil per aquam, et non in aqua solum, aed in aqiia AD DOMINCM PAPAM INNO.KNTILM. Dl" KODEM.
et sangnine.. El ideo plus quam Moyses, q.iia et in Animi dolorem indicat ob errores Aboelardi post
sanguine vemt. Et quoniam pro Hur ct Aaron stat schisma statim exsurgentes, quibus
Pontifieem
zelus et auetoritas Romanas Ecclesiae super populum irrere monet.
Dei, ad ipsam merito refcrimus, non qusesiiones, Amantissimo Patri et domino Innocentio,
Det
sed kesiones fidei, et injurias Christi; patrum pro- gral.a summo Pontifici, frater Bernardcs Clara-
bra atque contemplus; prassentiurn scandala, peri- ocatus abl.as, mo dicurn id__q U od est.
cula pOsterorum. Irridelur simplicium fides, evisce- Necesse est ut vemant scalulala
1.
: necesse est,
rantur arcana Dei, quaesiiones de altissimis rebus sed non suave. Et ideo dicit prophela
: Quis dabit
tcmerarie ventilantur, insullatur patribus, quod eas mihi pennas sicvi columba-, et volabo, et
requiescam
magissopiendas, quam solveudas censuerint. Iudefit, uv, 7) et Apostoius cupit dissoivi, et
!.
cum
qnod Agnus paschalis, conlra Dei statutum(£a;od. tii, iescere. Et alius quidamsanctorum,
Suf/icit
9), aut aqna eoqiutnr, ant. crudus discerpttur, more K mihiDqmine, ait, tolle animam
mearn ; neque enim
et ore besiiali. Quod residuum est, non igne com melior sum quam patres mei (UI Reg. xtx,
4). Est.
buntur, sed conculcalur. Ita omnia usurpal sibi hu- i.i imr.c aliquid commune cum sanclis, in vo-
manum ingenium, fidei nil reservans. Tentat altiora luntate duntaxat. non in merito. Nam vellem et ipse
se, fortiora scrutatur, irruit in ncta teme- de medio fieri, victus, fateor, a pusillanimi-
rat magis quam reserat; clausa et signata non ape- tate spiritus ei tempestate : vereor autem, ne non
rit, sed djripit, et quidquid sibi uon invenit pervium sieut paritiM- affectus, ita .pariter et paratus inveniar.
id putat nihilum, credere dedignatur. Taedei vivere, et an mori expediat, nescio; et ideo
2. Legite, si placet, librum Patri Abaeiardi, quem (

foite eikm distem a sanctis, quod ipsi pro-

in votis
dicit Theologiiv. : ad manum est enim; cum, sicut vocentur desiderio meliorum, curn ego scandalis
et
gloiiatur, a pluribus lectitetur in curia : et videte aerumnis compellar exire. Denique ait, Dissolvi et
qualia ibi de sancta Trinitate dicautur, de genitura cunt Christo isse, multo melius (Philip. i, 23). Ergo
Filii, et de processione Spiruus sancti, et alia inuu- et in santto appetitus, et in me praewlet
sensus :

mera, catholicis prorsus auribus et mentibus dis- sed iu hac miserrima vita nec ille habere quod ap-
sueta. Legite et aiium, quem dicunt Sentem iarum p pei.itbonum; nec ego quod molestum patior, non
ejus (495); necnon et ilium qui inscribitur, Scito le •»«»•-— valemus.
habere ™i—
.... ei -u
Et
.•„ ___.-j-
ob hoc exire ,
quidem ambo pari
ipsum ; et animadverlite quanta et ipsi silvescai.i cupimus voluntate, sed non pari intentione.
segete (496) sacrilegiorusn atque errorum : quid 2. Stulte mihi dudum requiem promittebam si
sentiat de anima Christi, de perso na Ch isti de quidem Leonitia rabies quievisset (498), et pax
i ,
Ec-
descensujChristi ad inferos, de Sacramenio aitaris clesise redderet:ir. Nam ecce illa quievit, sed non
de potestate Iigandi alqtte solvendi, de ori;'inali pec- ego. Nesciebam me esse in valle lacrymarum, aut
cato, dc concupisc^ntia, de peccato delectaiionis, de oblitus fueram habitare me in terra oblivionis. Non
peccato inlirmitatis, de peccatojgnorantiae, de ope_re attendebatn terram, in qua habito, spinas et tribulos
peccati, de volunlate peccandi. Et siquidem judica- germinare mihi succisis succedere novas, et rur-
;

tis me juste moveri, movemini et vos ac ne frustra : sum iliis alias sine fine, sine intermissione succre-
moveamini, agite pro ioco quem tenetis, pro dighi- scere. Audieram boc : sed melius, ut nunc experior,
tale qua polletis, pro potestate quam accepistis; ipsa vexatio dat iuiellectum auditui. Innovatus est
quomodo qui ascendit ad ccelos, descendst usque ad doior, non exterminatus; lacrymae inundaverunt,
inferos : et opera tenebrarum, ausa prodire in lu- quia invaluerunt mala; et expertis pruinam, irruit
cem, arguantur a luce in lucem : ut dum qui publice ** super eosnix. Ante faciem frigoris bujus quis sus-
peccat ,
publice arguetur; comprimanl sese etiam linebitl Hoc frigore refrigescit charitas, ut abundet
alii, ponentes tenebras lueem, disputantes in triviis , iniquitas. Leonem evasimtts, sed incidimus in dra-
18'_? de divinis'; qui loquuntur maia in cordibus conem (499), qui non minus forsan noceat sedena
(495) Negat Abailardus in Apologia sua, ullum dex mauuscriptus : « Incipiunt Sententiae ex divinis
librum hoc nomine a se conscriptum, ideoque « hoc Seripturis collecta;, quae contrariae videntur : pro
comra se per malitiam vel ignorantiam prolatum » qua quidem contrarietate haec compilatio Sentea-
crimitialur quod etiam Chesnius in tiotis asserit.
: tiarum, Sk el non appellatur. » Ad quem librum
« S. Bernardus, » inquit, « ignoranter Abaelardo ipsi an respexerit S. Bernardus cum hoc scriberet, mihi
librum Senteutiaruin atlrihuit in epistola 188 », (St incompertum. Porro prseter illa Abaelardi opera,
quasi libros Seulentiarum a Petro Magistro scriptos quae praBdietusChLsnius lecensuit, habemus insuper
Abaelardo tribuerii. Sed non ita ignotus erat 3er- hbrum ipsius in Hexaemeron, Heloissffi suae nun-
nardo Pelrus, quetn laudat in epistola modo410,utin cupatum,
hocerratumlaberetur. Imo nec eo tempore, quo hssc (496) ita manuscripti emendaiiores : in editis,
epistolascriptaest.PetrusMagisterSententiarum sua- quantm el ibi silvescant segetes.
rum libros ediderat. Est penes nos iiberab ipso Abse- (497) Scripta anno Christi 1 140.
iardo sine dubio contextus, qui vulgo « Sic et non » (498) Id est schisma Petri Leoais.
appellatur, cujus inscripiionem sic effert vetus co- (499) Petrum Abselardum.
 ;

355 S. BERNARDI ABBATIS CLAR^-VALLENSIS 356

in insidiis, quam ille rugiens de excelso. Quanquam consiiio amicorum, qui videntes quomodo se quasi
^
non. jam in insidiis; cujus virulenta folia utinam ad spectaculum omnes pararent, timebant ne de
adhue laterent in scriniis, et non in triviU legeren- nostra absentia et scandalum populo, et cornua
tur. Volant libri : et qui oderant lucem, quoniam crescereut adversario; et quia error magis confir-
lucem, putantes lucern te- marctur, cum non esset qui responderet aul con-
maii sunt, impcgerunt in

nebras. Urbibus et casteilis ingeruntur pro luce te- iradiceret, locum et diem
occurri ad imparatus ,

nebrav, pro meile, vei potius in melte venenum pas- quidem et immunilus, nisi quod illud mente volve-
sim omnibus propinatur. Transieruut de geule in bam, Nolite prcemeditari, qualiter respondeatis :
gentem, et de regno ad populum alterum. Novum dabitur enim vobis in illa hora quid loquamini
cuditur populis et genlibus Evangeliuro, nova propo- Jlatth. x, 19): et iUud.Dommia mihi adjutor non ,

nitur fides, fundameutum aliud ponitur prseter id timebo quid faciat mihi homo (Psal. cxvn,6). Con-
quod posilum est. De virtutibus et vitiis non mora- venerunt autem praster episcopos et abbates plurimi

liter,de Saeramentis Ecclesiae nou fideliter, de ar viri religiosi, et de civilatibus magistri scholarum,
cano sanctiE Trinitatis non simpliciter nec sobrie dis- et clerici Iitterati multi, et Rex prsesens erat. Ilaque

pulatur sedcuncta nobis in perversum, cuncta prae-

: in praesentia omnium, adversario stante ex adverso,

ter solitum, et praeterquam accepimus, minislraQtur. B producta sunt quaedam capilula &e libris ejus excer-
3.Procedit Golias procero corpore, nobili illo suo pta. Quaj cum ccepissent legi, nolens audire exivit,

bellico a^paratu circunimunitus antecedente quoque appellans ab electis judicibus, quod non putamus
ipsum ejus armigcro Arnaldo de Biixia. Squama licere. Porro capitula judicio omnium examinata,
squamae conjungitur, et nec spiraculurn inceait per ioventa sunt tidei adversantia, contraria veritati.

eas. Siquidem sibilavit apis quse erat in Francia, api Haec pro me, ue levitate, aut certe temeritate usus
de Italia (500) : et vcnerunt in unum adversus Do- in tanto negotio putarer.
nainum, et adversus Christum ejus. Iutcnderunt ar- 5. Verum tu, o successor Petri, judicabis, an de-
cum, paraverunt E83 sagittas suas in pharetra, beat habere refugium sedem Petri, qui Petri fidem
nt sagitteut in obscuio rectos corde. In viclu autem impugnat. Tu, fnquam, amice sponsi, providebis,
et habitu habentes formam pietatis, sed viriutem quomodo liberes spbnsam a labiis iniquis, et a lingua
ejus abuegantes. eo decipiunt plures, quo transfigu- dolosa. Sed ut paulo audacius loquar cum domino
fant se in augeios lucis, cum sint Satana\ Stans er- meo, attende etiam libi ipsi, amantissime Pater, et
go Golias una cum armigero suo inter ulrasque gpatiae Dei quae in te est. Nonne cum csses parvulus

acies, clamal adversus phalangas Israel, exprobrat- in oculis tuis, ipse te constiiuit super gentes et re-
q
que agminibus sanctorum eo nimirum audacius, ,
gna? Ad quid, nisi ul evellas, et destruas, et aedi-
.quo sentit David non adesse. Denique in suggila- fices et plantes? Qui ergo tulit te de domo patris

tionem doctorum Ecclesia', magnis effert laudibus tui, ct unxit tc unctione misericordia? suae, attende,
philosophos ; ad inventiones illornm elsuas noviia- quosso,ex tunc et deinceps, quaufa fecit animaetuae;
tes calholicorum Patrum doctrime et lidei prasferl : quanta per te Ecelesias suae, quanta in agro domi-
ctcum omnes fugiant a facie ejus, ma omniura mi- nico, coalo et terra lestibus, tam potenter quam
nimum expeiit ad singulare certamen. salubriter evulsa sunt et deslructa ;
quanta rursum
4. Denique scripsit mihi, sollicitante quidem ipso, bcne sedificaia ,
plantata ,
propagata. Suscilavil

arcliiepiscopus Senonensis, diem statuens congres- Deus furortm schismaticorum in tuo temporo, ut
sionis, quo ille ia praesenlia ejus et cocpiscoporum tuo opere contererentur. Vidi stullum tirma radice,
guorura deucret, si posset, staiuere prava dogmata et atatim maledicium est pulchritudini ejus. Vidi, in-

sua, contra quae ego ausus mutire fuissem. Abnui, quam, vidi impium superexallatum , et elevatum
tum quia puer sum, etille vir bellator ab adolescen- I8<1 sicut cedros Libani; et transivi, et ecce non
tia lum quia judiearem indignum, raliouein (idei
: erat. Oportel autem, ait, hmreses et schismala esse,
humanis commitii ratiunculis agitandam, quam tam D ut qui probati sunt, manifesti fiant (ICcr. xi, 19).
certa ac siabili veritate constat essc subnixaro. Di- Et iu sehismale quidem jam, ut diclum est, Dominus
cebam sufficere scripta_ ejus ad accusandum er.m probavit te.et coguovit te. Scd ne quid desit coronae
nec mca referre, sed episcoporum, quorum esset tuae, en haereses sunexerunt. Ilaque ad consumrna-
ministerii du dogmatibus juilicare. Ille nih.!o nii- tionem virtutum, et nc quid minus fccisse invenia-
nus, imO eo aaiplius levavit vocem, vocavit multos, mini a magnis episcopis antecessoribus vestris, ca-
congrcgavit complices. Quse de me ad discipulos pite nobis, Pater amantissime, vulpes quaj demo-
liuntur vineam Domini, donec parvulae sunt ne, si
suos scripserit, non curo. Disseminavit ubi-
dicere :

que, se mihi die statulo apud Senonas responsuruin. crescant et mulliplicenlur, qmdquid taiium per vos
Exiit sermo ad omnes, et noii potuit ine latere. Dis- non lueril exterminatum, a posteris desperetur.

•iimulavi primum nec enim satis rumore populari

:
Quanquam non jam parvulae nec pauculfe, sed certe
movebar. Cedens lamen (licct vix, ila ut derem) grandiuseulte et rnultae siut, nec nisi in manu forti

(500) Ita genuina leclio, quae alludit ad versum jEgypti et api, quce est in terra Assur. Apis de Fran-
deeiraum oetBujm capitis septimi Isaiae, Sibilabit cia Abtelardus; apis de Italia Arnaldus de Brixia,
Dominus musem, quie est in extremo fiuminum urbe Ilaliae, de quo vide nolas in epistolam 195
 : :

357
EPISTOL/E.
358
vela vobis exterminabuotur. Jacinctns multa rnala
fl
quitatem, Sedem apostolicam appellavit. Episcopi
ostendk nobis uec enim quae vo")uit, feeit, vel
:
potuTt. autem, qui propterhoc in
SedvTsus
unum convenerant, vestra.
mihi patieoter ferendus de me, qui
est
Reverentiffi deferentes, nihil in
personam ejus ege-
nec personse vestrae, nec curiae in curia illa
pepercit runt
quod melius Nicolaus iste meus, imo et vester,
sed tantummodo capitula
; librorum ejus, 885
viva a sanctis Patribus condemnata,
ne morbus serperet|
referet voce (801).
medicinaU necessitate abjndicaverunl.
Quia ergo
EPISTOLA CXG (502). homo iUe rnultitudinem trahit post
se, et populura
AD -NNOCENTIUM PONTIFICEM, »K ERRORIBCS qui sibi credat, habet ; necesse
QBI- est ut huic coatagio
SUSDAM PETBI AB-BLABDI. celeri remedio occurratis.
Banc epistolam ob prolixitatem inter Traclatus
reiatajn habes tomo secundo.
EPISTOLA CXCI
P
*
I A Cum mala
Sero (enim) medicina paratur
per Umgas invaluere (505) moras.
(803).
AD tNNOCENTIUH EX PERSONA (Ovid. De rern. am., v. 91, 92.)
DOMINI ASCHIEPISCOPl
REMBHSiS, etC.
Abcelardum, vana scieniice opinione
roceasimus m
hoc negotio qaousque ausi sumus

deravorecuHiR;man^;LZn^ZZri'ta
tumidum. eet
auctontate
tl _.
tuum
>n v
in /1iaK-*m
<"<*<"
de "*^°'
°
esl
V «etero, beatissime Pater
*__.___ *
tuis aliqua ha.retic_e
Pater, proviiere
» P
r0vitoe ' ne
i
-
^**™
PontiHciamaturerepnZndum.
Fontificta mature reprimendnm. ' B pravitatis macula
decor Ecclesiao maculetur. Tibi
Reverendissimo domino et charissimo commissa est sponsa
Pairi, Dei Cbristi, amice sponsi : tuum
gratia summo Pontifici Innocentio, Sahson Remo- est tandera bu viro
virginem castam exhibere Christo.
rum archiepiscopus, Joslenus
Suessionensis, Gau-
fridus Gatalaunensis, Alvisus
Atrebatensis, volun-
EPISTOLA CXCII.
tarium debita. subjeclionis obsequium. AD MAGISTRUM GUIDONEM DB
C_.STE_.LO (506).
i. Auribus occupatis ad plurima, sermonem Monst eum ita diligere et fovere
faci-
Abcslardum, n.
mus abbreviatum de vamcn errores ejus non foveat.
prolixo negotio, pro eo maxime,
Venerabili domino, et charissirao
qu.a idipsum diffusius ac Patri, maglstro
plenins contineiur io Gv}oom, sancta» Romana. Eoclesise Dei gratTa prTs-
Iilteris domini Senonensis. Petrus Abselardus
chri- bytero card.nali, Bbr.nardos
stianae fidei meritum evacuare Clane-Vallis voca.us
nititur, dum totum abbas, non declinare ad
quod Deus est, humana ratione dexteram, nec ad sicis-
arbitratur se posse tram.
comprehendere. Ascendit usqne ad ccelos,
et des- Injuriam facio vobis, si aliquem a vobis ita
cendit usque ad abyssos. Nihil est diligi
quod lateat eum, credam, cum
iit eo pariter ejus errores
sive in profundum infemi, sive in excelsum diligatis
snpra. Qu.squis enira sic aliquem
Homo est magnus in oculis suis, de fide diligit, nondum novit
contra fidem quemadmoduKi oportet eum dUigere.
disputans, ambnians in magnis Talis namque
et in mirabilibus dilectio terrcna est, animalis,
super se, scrutator majestatis, diabolica, nocens
haeresum fabricator. aeque dihgenti atque diiecto.
Jamdudum fecerat librum de sua Exisiiment aiii de aliis
Trinilate, sed sub prout volunt ego adhac de vobis aestimare
™ ^ ™™
Legato Romame Ecclesiae :
non
est, quia inventa est in
eo
(504) igne examinatus
StafciZr. possum,
P msi quod vicinum
nP9lT1 nnM.nr..
'
m
_—
. ._.___*_ _"_ . _
™'
est ralioni,
6St quod
^ uod a
ad* »"
li-

_,„.. _ Jit „ .uuiiuis «ner

Hle, etcnm eo multorum haereses quae - « -• »«"'« UWUS SII '

dormierant • an amara, ante gustum non

surrexerunt, et apparuerunt judicabo. Magister Pe-
multis. Jamjam extendi! trus in libris suis profanas
46ELPH
palm.tes suos usque ad mare, vpcum novitates inducit
usque ad Romam
et et sensuum : disputans de
propagmes fide conta fidem, vcrbiV
ejus. Haec gloriatio hominis
illius, quod legem impugnat Nihil videt per
iegis
liber suos in curia Romana habet, ubi caput
speculum et
suum iu aenigmate sed facie
ad faciem omnia intuelur
recl.net. Hmc confirmatus et confortatus est
;

furor ambulans in magnis et iu niimbOibas

ejus. super se. Me-
hus ilh erat, si
2. Propterea cum in conspectu episconorum Q jnxta titulum libri sui
(607), se ipsum
su - cogoosceret, nec egrederetur
per his argueret eum abbas
Clarffi-Vallis," zeio
mensuram suam, sed
fidei saperet ad sobrietatem.
et justita. armatus nec confessus Ego non eum accuso apud
; est, nec negavit •
Patrem
sed a loco : est qui eum accuset liber suus, in qno sibi
et judice quem sibi ipse elegerat, si ue male complacuit. Gum de Trinitate loquitur, sapit
tes,one sine gravamine, ut suam prolonga.-et ini- Arium : cum de gratia, sapit
E dem erba P_elagium . cum de.
m°ll H " ,e
^ entur in ,ine «P^tolae nunc
J38a d Ha,mencum.
Quis sit j ste Jacinctus "ea Etr iQ t0mUm Primom ."» ni de schismate
UDaiis a Luc.o II,

SaSO^^urrr
wsioia

;
* raent
apud Chesnmm
j>08,
tomo n
lar ffi -yal.ensis
cognomento Bobo.

monachus, po.Ua S.
ito-^d"nota
»™u*rai uota-
'° ^S tituli

Nicolatie
<*-,„%*>

1n"
»„,
,K\ut
luer°e
6 neS Ovidu qaas ineperimu.,
et 'I' 86 Bwnardus
li

(606) Scripta anno Christi 1140 J.

nuscnpt.. Colbertini.
Castello, qui Petri
-
conva-
infra.-epist. 342 n 3
In irihlU
: Ad Magistum GuatZTTe
™
ius de quo ad epistolain discipulus fueraTetdeaZToiis
298
Scnptaanno Christi 1.40.
iXf.
(oO^) Scnpta
N
iffl anm
wnensi BM/l2T!f
eodem anno
e e qu dem in
i
1121, ex doIis ad
s y" od »
epistolam
'
!-
187, et es
Sues- ™^T^™^
ei,Stola

(o07) Quem
* fi q J"
e ««'"«•«» aono
,
1143.

inscripsit, Scito te
-™

ipsum.
Ad
*****
eunldem'
 BERHARDI ABBATIS GLAR.E-VALLBNSIS 360
339 S.

nersona Chrisli sapii Neslorium.

Minus de vestra x charimimo in Christo flUo Beihauo Ctane-VaUi»
— ..._,. „1 uhViati aaintsm et apostolicam
salutem fit benediclionem.
an.i6tolicam benedtctionera.
i
in /.o..c«
ut ;,, eansa abbati,
•

diu vos rogavero,

•

asquitaie prsesumo, si
Testante Apostolo, sicut unusDominus, ita una
pra:iponaiis. illud autem sci- 5.
Clii?ti nuUum Christo
quibus polesias data est a hdes essedignoscitur (Ephes. iv, 5) ; in qua tanquam
lete, quia expedii
yobis,
iUi eliam in irouiobili fundamento, prseter quod cemo potest
Dornino; expedit Eeclesiae ChrisU, expedit
maledi- aliud pouere, firn-.itas catholicae Ecclesiae inviolala
homini, at ei silentium imponatur, cnjus
constitit. Inde est quod beatus Petfus Apostolorum
.-
os ptenum est, et amarii.udine. et dolo.
princeps, pro eximia hujus fidei cbofessione, a
EPISTOLA CXCIII.
Domino ac Salvatore nostro audire mernit : Tu es,
AGIST&OM 1V0NEM CARDINAJ-EM (508;, DB EODEK.
laquit Petrus, et super hanc petram cedijicabo Ec-
tium esse ut Abmlardus in Romana curia fau~
:

tores inveniat.
clesiam meam (Matth. xvi, 18): uetram utique fir-
raitalem fidei, et catholicae unitatis solidilatem
ma-
Dileesissimo sno IvdNi, sanctae Romanse Ecclesise
Clarae- nifestedesignans. Hsee siquidem est inconsutilis
Dei gratia presbytero cardinalt, Beiinahdbs
tumca Redemptoris noslri, supex qua milites sorliti
vocatus abbas, dirigere justitiam, et odire
lis
suat, sed eam dividere minime potuerunt iJoan.
iquitatem.
irtiquitatem
D contra hquam - in initio fremuerunt
Ma»ister
Btagisres *«*>*ardus,> sine fegula mona- JJ
Abse
Petrus
reirus
ohus, simi sollicitndine prslatua, nec
5
ordinem „>•„.,
lenet, : _ xix
•"*»

reges
is >
23,
doduU
fffi nies. et populi
geotes,
lerrea.
34):
•"*'

et
»*»"
meditali suntinama;
meditati
principes
adshterunt
sunt inania ; adstiterunt
convenerant in unum
aec tenetur ab ordine. Homo sibi
dissimilis est,
(Psal, u, 1, 2). Verum apostoli, duces dominici gre-
intus Herodes, foris Joannes ; totus
ambiguus, nihil
eorum successores apostoUci viri, ardore
Sed gis, et
habens de monacho, ptaeter nomen et habitum.
charitatis et zeio rectitudinis succensi, fidem defen-
onus suum portabit. Aliud
qiiid ad me? Unusquisque
dere, et eam in csrdibus aliorum proprii sanguinis
est quod dissiimilare non possum,
quod periiuei ad
effusione plantare non dubitarunt. Domum cessante
omnes qui diligunt nouien Cbristi. Iniquitatem in ex-
persecutorum rabie, iroperavit Dominus ventis, et
celso loquitur mtegritatem fidei, casiitatem Eccle-
:

termiiios quos pcsue- facta estin Ecclesia tranquiUitas magna.

siae corrumpit. Transgreditur
->

Sed quia hostis humani generis sempei" circuit

i runt patres nostri : S8©
de GderdeSacramentis, de J.
impugnandam sinceri-
et scribens, singula pro
quaerens quem devoret, ad
sancta Triaitale dispulans
frauduleaUm haereticonim fallaciam
libris et tatem fidei,
sua.voluntate muiat, auget, et minuit. In
subinduxit. Conlra quos viri Ecclesiarum pastores
se fabricatorem mendacii
in operibus suis ostendit
cullorem perversorum
ru dogmatum
dogmaium; ;
hsereiicum . vimiier
eorum prava dogmaia
lnsurgeuw», «•»«.
viriliter insurgentes,
» i»— — eum
et
condemnarunt. In magna uam-
non tam in errore, quam tn pertinacia C ipsorum auctoribus
se prcbans, esi damnatus.
Homo est egrediens mensuram que Nictena synodo Arius haereticus
et defensione erroris.
crucis Constantinopolitana synodus Manichaeum hsereticum
siiam, in sapientia verbi evacuans virtutem Ephesina synodo
quae debila senteutia condemnavit. In
Cbristi. Nihil nescit omnium, quaj in ecelo et ex-
Sues- Nestorius condignam sui erroris damaalionem
in terra sunt, pnetcr se ipsum. Damnatus esi
cepit. Chalcedonensis quoqae synodus Neswrianam
sione cum opere suo coram legato Romanse
Eccle-
Eutychianam cum Dioscoro et ejus
hseresim, et
sise (509). Sed quasi non sufficeret ei illa damnatio, Mar-
complicibus jusussima sententia confutavit.
iterura facit, unde iterum damnetur : et jam
novis-
praeterea, licet latcus, christianissimus ta-
cianus
sinius error pejor est priore. Securus esl tamen,
men Imperalor, catholicwe fidei amore suecensus,
quoniam cardinales et clericos curise se discipulos
praedecessori nostro sanciissimo papse Joanni scri-
et eos in defensione praeteriti
habuisse gloriatur,
bens adversus eos qui sacra mysteria profauare
etprssentis erroris assumit, a quihus judicari ti- Nemo
contendunt, inter cetera sic loquitur. dieeus : «
mere fiebuil el damnari. Si quis spiritum Dei babet, cujasUbet 1 87
« clericus, vel militaris, vel alterius
IHus versiculi recordetur Nonne uui oderunt te,
:

« conditionis, de fide christiana pnhUce tractare

Domi7ie,oderam,et super inimicos tuos labescebam? j)
per « conetur m poslerum. Nara injuriam facit jndicio
(Psal. cxhyiii, 21.) Liberel Deus per vos, et
et
reverendissimse synodi, i quis sernei judicata
cseteros filios suos, Ecciesiam suam a labiis iniquls >

« reete disposita revoivere, et iterum

disputare con-
et a lingua dolosa.
« lenJit: ut in coniemptores hujus
legis, iar.quam
EPISTOLA CXCIV (510).
< in sacrilegos, psena non
deerit. lgitur si cleriaas
RESCRIPTOM DOMINl IWOCENTII PAP/E CONTRA HiaE-
qui pnblice iractare de religione ausus
fuerit,
« erit,
iE;. PETRI AR^ELAaDI.
»
consortio clericorum removebitnr (51".).
Innocestius Episcopus Servus servorum Dei, ve-
«

quoniam, sicut liuerarurr ve-

3. Dolemus autem,
nerabibus fratribus, Henrico Senonensi, Samsoni Praternitate
straruni inspeciione, et missis a vestra
Remensi, archiepiscopis, eorumque suffraganeis, et

—
Ivo, ex cano- (509)Nimirum suh annum 1121.
(508) Scripla anno Chrisli H40.
Sancti- (510) Scrima Hnno Christi 1140.
nico Sancti-Vicloris Parisiensis cardinalis hunc locum irrepsisse roendum
Dnplex in
LaurenUi in Datnaso creatus anno 1130, de quo
in (511)
nomen
inscriptioneio, ac
videlur, ncmpe quoad
L44. In Galtiam legatus Radnlfum Viroman- Exsut qu-dem hse M*r-
tum existentis.
duorurn cornilen! excomrnunicavit, iafra ad epistolana
Papa3
ciani imperatoris epistola sive decretum
acw mw
2t6. De ejus teslamento !ege epistolam S18.
 361
EPISTOLiE.
*¥
nobis errorum eapituiis cognovimus, in novis- « (Matth. xxiv, 43). Seilis quia far de BOete
(fii2)
iruperit
simis diebus, quando instant periculosa
uericulosa temnnra. _..mnm r,nn rw™:..:
tempora, in domum, _„_i.o„_ se«i
non vestram, __._
Doraini, _._.i__.
vobis
.._
tamen
retri Aba_lardi pernieios doetrina el praedictorum
.
commissam? Sed dubium esse non potest, seire vos,
haereses, et alia perversa dogmata catholicae lidei quod apud vos fit, quando id usque ad nos mique
vobvianiia pullulare cceperunl, Verura in hoc raaxime
tam remotos potuit pervenire. Nec rairura, si non
consolamur, et omnipoienli Deo gratias agimus, horam prsevidere, aut nocturnum furis ingressum
qui in pariibus vestris pro patribus tales filios su- observare quivlstis. atirum autem, si deprehensum
scitavit, et tempore apostolatus nostri in Ecclesia jam nou agnoscitis, non tenetis, non prohibetis
sua tatn pneclaros voluit esse pastores, qui novi exportare spolia vestra, imo preiiosissimas Christi
haeretici calumniis studeant obyiare, et imtnacula- exuvias, animas videlicet, quas sua imagine prsesi-
tam sponsani uni viro virgincra caslam exhibere gnivit, suo cruore redemit. Aahuc forsan hsereiis,
Ghristo. Nos itaque qui in beati Petri cathedra, cui
elmirammi, quemnam dicere veiim. Arnald um io -
a Domino est dictum ; Et tu aliquando
conversus quor (i e Brixia (514), qui utinam tam sanse esset
confirma fmtres tuos (Lue. xxn, 33), licei indigoi doctrinae, quam district» est vi£». Et si vultis
scire,
residere conspicirour, communicato fralrum nostro- homo est neque mandncans, neque bibens, solo cum
runi episcopprum et cardinalium consilio,
destinata » diabolo esuriens et sitiens saaguiaem
animarum.
nobis a vestra discrelione capitula, et ursiversa
Unus de numgo illorum quos apostoJica vjgiiantia
ipsiiis Petri perversa. dogmata sanct.rum
canonum notat, habentes jvrmam pietatis, virtutem illiuspe-
auctoritate euin suo auctore damnavimus,
eique nitus ubnegant.es (11 Tvm. m, 5) : et ipse Donainus,
tanquam haeretico perpetuum siientium imposuimus.
Venient, inquiens, ad vos in vestimentis oviwn,
in-
Universogque erroris sui seclatores et defensorss,
trinsecus aufem suni lupi mpace- [Maltk. vn, 15). h
a fideJinm consortio sequestrandos,
.
excommunica- ergo usque ad hanc .etatem, nbicurnque co&versatiis
tiouisiroa vinculo incodandos esse censemus.
Datum ost, tam fceda post se, et tam sieva rcliqnil
vcsti«
Laterani decimo seplimo calendas augusli.
gia, ut ubi sem»i fiserit pedem, illue uitra
redire
EPISTOLA CXCV. omnino nonaudeat. Deniqueipsan., ia.qua natusest,
,
At» E. ISCOPCK COMSTAKTIBN8EU (513). vaSde airociter commovsi terram et conlurhavit'

Mcrrei Arnaldum dc Briseia, Ualia et Galiia

ut eam. Uude et aceusatus apnd domiaum S^ap&ia,
pulsum, etjamapud ipsum dclitescentem expel- schismate pessimo, natali soio pulsus est; eti«8
lat, uui potius ud caueuda tmjora
damud vinc- etabjurare eompulsus reversionem, njsi sd ipsius
tum teneat.
Apostolici peraiissicuei». Pro siraiii decnde causa
;
w,
1 Si sciret paierfamilias qua hora f nr veniret,
. vjsi- a regno Fraucorum extorbatus _st scJiisaaaticus
laret ulitjue, non sinerel pcrfod^
et domum siiara insignis. Exsecralus quippe a Petro apostolo, $$$
concilii Chalcedonensis, Leone papa Magno ceiebrati
.
adulans. Dicebat enim nee clcricos proprietateat,
anne 451, sed ad cives Consiaatinopolitanos directa ne«
episcofos regalia. nec nionachos possessiones ha-
non vero ad Leonem summum ponUiicera, mujto' b_nies,_ aliqua ratione salvari posse ; cuneja
n-unus aii Jojiiuem, qui aunis h©e
auiplius ucloyinta principis esse, ab ejusque beiicticentia in usum
post Mareianj Augussi obituni
l.oi.iauam sedera tamum laicorum ce^ere oporierc. Prseter hat.
d»
oottnuil. Poiest itaque Jocus iste resiitui
exprimendo Sacramento altaris, icapjismo
parvulorum non sane
nomori PnpS» in casu absoluto, hoe modo
Sanctis- ; diritur sensisse. Idem aucior addit, a ipsum in
»
sirno papa Leoae prtedeccssore noslro
scribens, etc. conciiio ftomano, nimirum auno 1(3. dileBtio
|ol2) ll.ee habes tomo i!, ad opusculum mal~
li. tatum, Itklia pulsuru. in oppiUuir. Al.manni» Ture»
(513) Scripta auoo Chrisli _ 540.
stantiensi GaJlias, an vero
Aa de Con- — guin , secessisse , ac prsva dogrnnta effadisse
:
de Constuutiensi ad Rhe- tandemque comperia Innocentii morte, cirea pria-
num mteiligenda sit hwc incertum. Ad
epislola, cipia ponlificatus liug.nii urbem ing-i-essuin,
poslertoi-em arapiius
potms mciinat animus, quod Arnaldus, eiim in sedstionetu excilas.e; proponendo
a regno antiquorura
Francoruin exturbaius, apnd hunc cni Komanoruiii exernpla.qui e* «en_ti__ mattiritatis
dir.cla est epistola deliiesceri.
reteratm. Huie sedi [ consilio... tolum.orbemsuumf eceirtt Quare reiedi» .
Uimpraerat Hermanuus de Arboaa, qui Bernardum ficandufn Capitoltum,renovengam digniJarem sena-
Fra.nco.urG aduf, ex libro sexto De miraeulis
Ber- toriam, reforrnandum 'equeslrem ordinem
docuit.
nardi, eap. 1, ipsumqus Bernardum
Coostauliam Nihil in disposilione urbisad Tlorn.num
aclcluxil. bidom GaufriduA spect&ra
dicat Miracula ejusdem Poulificein, suffi.ere sibietclesiasficum
sancd a libro judicium
v.i. pap. i0„ debere. lu tantuin vero l._ju. venenosffi doctrma;
(514) llomiueni (ta d. pingtt Otto Frisingensis, de coepit itivalesc-re malum, ut non soium iiobilium
oestts Fnderici iUjro n. cap. _0 : i
Arnaldus iste Rumnnorum sen Cardinaiium diruerentur domus et
ex li«lia civilat* Btixia oriundus, .jusdemque splendida palatia, verum eliam Cardinalibus
reve-
ecclesiffl clerieus, sc tamum
leciorordinuius, Petrum readaB personse, inhoucste sauciatis quibusdam,
A._eiardum. uiim p.iccepiorem iiabuerat virquidem a
. lurenti plebe tractarentur . Jordanem, Pctri
naiutffi iiiM) hcbetis, plus tamen Leonis
verburum i>rofIuvio iiiium, iu Patncium fuisse eiectum iii.m auetor
quamsenienh .rum pondere copiosus sin«rilaritaiis testatur. (.Chronici libro vis, cap. 20
amaior ) « fandern, »
flovitatis eupidtts, cujusnioiii "humirium
,
inquit, « in manus quorumdam incidens in
mgenia tt.i fabrieanrtas htere.es. sebismaiurnaue Tuscise
iiiiibus captus, Priuci|«s e.\amim re.ervatus
perturbarion.es est, el
sunt prona
ls a studm a Galliis*in ad ultimum a Prffifecto urbi» ligno adactus, ac vop»
lta.iam revertens,
decipere posset
rehgiosum nabuum quo- amplius m pulverem redacto funere, ae a stolida plebe cor-
mduit, omnia iaceraus, omnia pus ejus veuerationi iiaberetur. iaTiberim sparsus. »
rodens nemini pareens cioricorum ae
.pisooporum Hkc quidem late, sed pro loco.
oerojaioi, monachmum -persecaior,
iaicis lautum
Patiiol. CLXAXU. •52
 ]

3S3 S. BERNARDI ABBATIS CLAR/E-VALLENSIS m

cujus omnes errores ^ ritfavdr vester, erit f____us triplex, qui diffici ie
»dhi__fal Petro Ab_iardo :

._'._'._. !._ ., f _„o

:,__„* .atque /l.mnntrw raim rumDitur. supra
rumpitur, riociturus. Et
suura raodum, ut vereop, nociturus.
jam depreneosos damnatos, cura
ab Ecdasia
perlinaci- unum exisiimo de duobus, si tsmen.verum esl quod
ilio etiai et prseillo defeadere acriter et
.

vohiscura heaiioem habealis : aut rr.inu> ssilicel

ier eosiabatur.
aversus fnror ejus, notum vobisesse illum aut vos, quod est credibilius,
2. Et io, liis onmibus uoo est ;

Nam eiiam ita vagns de ejus correctione» confidere. El uticain ii non

sed adltue manus ejus extenta.
jam oon licet inter frustra. Quis det de lapide hoe suscitare niiutn
et profugus super terram, quod
Abrab_? Quam gralum munus susciperet mater
noa cessat apud alienos, tanquam leo rugieas,
soos..
Ecclesia de manibus vestris vas in honorem, q _.
ei-qu_rens quem devoret. Et nunc apud
lamdiu passa est in contumeliam ? Licet teuiare sed
accepimus, operatur iaiquitatem, et de-
;
!ii,

sicut escam panis. Cujus vir prudens caulus erit non transgredi prsefinitum
.i;em vestrara,
veloccs numerum ab Aposiolo, quiait Haereticum hominn-i.
maledicuone ct amaritudine os plenum est,
:

contritio et post unam et secundam correptionem devita; sdent

pedes ejus adeffundendum sanguinem :

iis ejus, et viam pacis non

cognovit. Ini- quia subversus est qui ejusmodi est, et delinquit
infe |i

judicio condemnatus {Tit. m, 10, 11). Alio-

- gis
' Chrisft, se_ima_i
,is Uiristi, seminator discordiae, iam.»»ir
u_i_i__, fabricator ».« f .» j-
proprio -
„
v
. . .

,, twbajor P«&> » ni!atis dWisor : CU J US 8 ^ am faniiliarem habere > ei teW™^ admtitere ad

gladius acutus, colloquendum, ne dieam ad convivandum, suspieio
a enlea ar__ etsagittte, et lingua ejus
super oleum, el ipsi suut favoris est, et inimici borsinis fortis armatura. Se-
Molliti sunt sermones ejus
sibi allicere blandis sermoni- cure anuuatiabit ei facile persuadebit qu« volet do-
jaeuia. KJflde et solet
et potentes, inesticus et contubeiualis legau apostolicte Sedis.
bus et simulatione virtutum divites
cum divitibus in occul- Quis enira a lalere domini Papa? mali quidpiam
juxta illud : Scdet in insidiis
Demum suspicetar? Sed et si in manifesio »8» perversa
tis, ut inlerficiat innocentem (*»«_: ix, 29).
loquitur, qui se facile opponere audeat vestro
cum fuerit de illorura captata
bmevolenlia et fami-
bominem aperle insur- coliateiali?
liaritate securus, \idebitis
tyrannide mihtari, iusur- 2. Deinde videtis qualia post se, ubicunque habi-
"sere iu clarum, fretum
vesiigia. Nou sine causa vigor apo-
ge_s in ipsos episcopos, et in omuem
passim eeele- tavit, reliquit

neseio stolicus homioem Italia ortum transalpinare coegit,

siasticum ordir. m desarvire. Hoc scientes ,

salubriuive in taato diserimine rerum repr.triare non patitur. Qujs vero extraneoruni, ad
an melius
nostoli mouilum, au- quos ejectus est, noa eum omnimodis euperei suis
ageie valeatis, quam juxta .

Cor. v, 13). Quanquaiu q reddid.sse ? Et certe sic se habere ad omnes, u

ferre malum ex vobis (I
.__ ligare
i! „„i;„= quam cnrabit
fn.rar» curabit^
«,,_,, fugare omnibus odio babeatur, app^ohatio judicn esl quoJ
approhatio judicii
amicus sponsi potius,
el eo nocere plus possit. Hoc porlat, ne quis dicat subreptum fuisse dou.ino
ue jam discunere
Quale est crgo summi Poutilicis suggii ...
•

esset apud nos, Papse.

enim ct dominus Papa, dum adhuc
scribenlo man- senienliam, et illam seuteaiiam, cujus raciituduiei.t
ob mala quae de illo audiebat, fieri
qui faceret bonuin. Denique si ejus ipaius, io quem data esl, etsi lingua difsimulat,
davit sed non
; fuit
vineam Scripiura viia clamai ? Itaque favere huic, domino Papa; con-
dapi vulpes pusillas demolientes
u, num multo magis tradicere est, etiam ct Domico Deo. Per queracum-
salubritermouei {Cantic. 16),
Christi que eaim justa seulentia jusle detur, ab illo certum
lupus magnus et ferus religandus est, ne
esl processisse, qui loquitur in propheta Eyo qm :

irrumpat ovilia, oves mactet et

perdat?
loquor juititiatn {Isa. lxiu, 1). Conf.do autem de
EPISTOLA CXCVI (515).
vestra prudentia et honestate, quia yisis his lilteris
AB GUIDONEll LEOATUM 0E EOPF.M.
de vt-ritate eertas, nou abJucemini amodo quidpiatn
ei familiaritatem Arnaldi
dc Brixia, ne
Cavcndum - assentire in liac re, nisi quod vos deceat, ei Eccle-
errores sv
sub ejus aucloritate securius
sia?
Slff piu qua
cxpediat, pro
Dei expeu_.i, "s" 1 ""* «_^_,__..
s ua legatione _—
fungimini. Diii-
minet
jriinef.

Aroaldus dc Brixia, cujus conversaiio

mel, et
g i mu s vos, et ad vestrum obsequium parati su
1

dociinirvenenunr:"cui caput columhte cauda m „a

.corpionis esf, quem Brixia cvomuii, Uoma exhor- EPISTOLA CXCVll.
Fraiicia repulit, Germania abominatur, italia
ruii. AD PETRCM BISLNTI.NIM BEC.VKIM.
esse vobiscum \idete,
non' vult recipere, fertur Increpat eum ob injurias abbati. Chan-Loci iilatas.
auclorilate plus noceat. Naci cum
quseso, ne vesira sic
Peregrinationem abbatis Cnari-Loci ( .17 )
et vuiuntatem noceudi, si accesse-
et habeat,
ariem
bantur. At diversos colligimus ex charla
fuisse
1140.
(515) Scripta anno Christi \nserici archiepisuopi Bisuutincnsis de Faverniaco,
1516) Seriutaanno Christi 1141.
- In duobus Col-
ad Petrum Bisum- cui chart» anno 1132 Petrus de Trs.a decanus
h_c (vpistola inscribiiur
heiiinis
BUuntinumi Sancli-Slejrtmni subscribil cum Hugone archidiacouo
ptimm, duIIo addilo litulo; in Iqrtip, Erat autem ecclesia S. Stephann
Faverniaceiisi.
Bisnpinwm, lu prinns edws, ud 1 etrum
in auarlQ, cathedralis apud Yesonlionem : uti et _lia S niS '

decwnum; qui-
Bisantiam; posieriores addideruol, Evangelistae, qute sola modo supcresl, alia nuper
Cas_-Dei iquod
d_n archidiaconum. Monachum ex' isu
Benedicli c_a_H«m apua Ar- . . ...

est insigne UrdinisS. Charus Locus, dicecesis Kisuntincnsis,

conjiciebamus aliquando ex duabus ii)17)
eiarse-Vallis, ftiodatur anno HH. Primus loci
vernosf fuisse abbas
vide-
sequeiitibus epistolis, qu_ de eodem scnpt_
 :

m spisTakfi. 36§
accipiraus, quasi jam mortuum eurn videamus. Vebis a voret, in proxima passim raftre tyrannico debaccha-
maxime (quod vebementer doleo) imputatur quid- lur. M .lachum habiiu mentiens, re exhibet unum
qnid illi periculi inuninei, quidquid laborisiucumb.it de pri. donibus, ©mnino immcmor reguiarium
Non hoc a vobis exspectavimus, quia nec meruiiuus. servationpm, legtim canonumque contemptor^ Frsn-
Alium vos pulavimns, et aliuna cxperuuut» Testimo- tosus nd verecundiam, iascnsiuus ad meiu
Bjum perhibeut v.obis qui interliteru.il aelioui, q.iod xibilisad pieiai.-rn, arl tram prwceps. auda?t ic. i

sincere, nec secundum jnstiiiam in ea vo9 im». pronus ad iujurias. E«. miror quoraorfo vii

lislis. Ei credo ex parte. Nara et veneiabilis giosus abbss Gasre Bei in monacho ssd !

abbas Bellre-Vallis (518) nori mnllum sibi complacet vitia aut ignorare possit, vil dissimuiare.
ia vobis. Noiile, quseso, uohte persequi servos Dei„ 2. Sed de hoc quid ad rtos ? ipse viderir, ig-se suo :

quibus ab ipso dicitim legitis : Qui vos tanuit, tanyit domino slat aut cadit, Nobis suffieit ffiberari de pia-
pupUlam vculi mei [Zacli,ar. u, 8). Nolite radicitus nibus ejus. A vobis id oinrfimodis flagitamus, quod
eveltero de cordibus nostris, si quid aliquando bene alinode frustra tentatura esl.
Circa.mspeximus,et ao»
imus de vobis. Et hsec ita dicimus vobis, uon erat auxiliator. Ventum est ad cemmune refuKum
quia tos non diiigimus,, sed ut de medio fiat, quo illo confugimus, ibi coulldimus liberari.
potest contingere noa diligamus. Dico autem
ut I adsit pietas; nam facultas non deest. Et quidei
[uam amicus non expedti tioiis, neque EcclesiiB
•
privilegio Sedis apostoliete eanstat, summam rerum
«, ut domino Papa? qu.od actum est, sicut ad vestram potissimum respicere siimra?"
actum est, iunctescal. tatem et plenariam potestatem. teriun hoc
iuter
EPISTOLA CXCVIIl (519). caetera vestri singularis primatus Jnsfgnia,
specialius
nobiliusque nobilitat vestrnm et inclytum
A» DOSilNIIJI PAPAli INNOCENTIUH. reddit
Quidonem a apostolatum, si eripitis pauperem demanu fortiorum
vi et mjuriis oppressoris vindicuri ro-
gat. Nilul ceque decere summum Eccleske Pmsu- ejus. Nalla meo judicio ia corona vestra pretiosior
lon ac zeiur.. jus lititu, gemma zelo iilo vestro, quo «mulari consuevisfis
4 ln caustfi actione, quss per charissinium fra- oppressos, nec relinquitis virgam peccalorum super
ireni oost.rurn Cuidouem Chari-Loci, abbatem yestro sortem justorum nimiruiK projiter iJIud quod
:

cpnspectui pr»sentatur, nuto, tatis apparet et laces- quitur. Ut non extendant jusii ad iniquitatem ma°
stiiitis iniuria. et innoceniia paiienlis, et incuria nns suas {Psal. cxxiv, 3); vel propter illttd quod
[iidicis Denique violentia calummantis el inopia alibt dici.ur, Quia dum superbit impius, inceviditur
t

>ustH,;e comtmisus pauper confugere ad vestram

q pauper (Psal
est
et unde alter torquetur i»
ix. 23) -

pt;escntiam, non re[iutaus iabmem vife, non expen- corpore, iude alter gravius in aiiima perit.
sas,non iiericulum tensporis Dedit manus morli, 3. Est item monastermm de nostro Ordliie
vict-
ne vivat iu |»?turbalione, quietis arnator. Glemen- mim huic, quod malorum similiier hominum gravi
ler, qu8?so, respicile stiper egejium et pauperem inleslatione vexalur, et
:
non eslqui redimat, neque,
ne Irusira vestrts paternis aunbus intbnatus sit qui salvum faeial. Et pro hoe quoque puer vester
taitiillarum vtr..um tantus SW«» labor et dolar Oiim paleuia vestra viscera lacrymosis precibus
concutere
per epistolas seme! et secundo testjticalus sum vobis non veretur. Qut illi sunt homines, qua>ve
occasio
de Uomsne illo, qui lutic modo caltunnialur, quod calumniandi, preesentium laior abbas
vwact et viva
sui essetet pnevarieator proposili, et mouasterii dis- voce referet vobis. Deus omnipotens
yos .nobis cou
sipator ^c20) Nunc autem ei llens dico inimicum servet lopgis temporibus, ad nastram
omniumprotec-
Crucis Christi,sanctorum qui in circuitu ejus sunt, tionem, qui in habitu et propcsito
posniteatiaj paupe-
violcntissiiuum oppressorem, el caiumniatorem pau-
perum qui prcpria jam pene uon habens quae de-
rem vitam dueimus, ui siae timore, de mw
rum nostrorum liberati, serviamus iJlj {Lm. T4u
i,

Guidor!e quc b«o in epistola et sequenti

Is a quo- }.habet Tiraquellus de Pcenis terap.
dam!"ebo monaoiio mfesiaius, acinjuste oppressu3, aut. reiBitt
lo, n. (50, et alu plures. Pronuutiata
Himmum pontiticem Innocentium appeilavit tnim u\ gra
(.liari-Locensis abbaiis sententia,
IUteri*.l$erraiTii c&mmendatitus (epist. 19»). At cnn» rursum pr<ed>ctus
ille Petrus inlerpellat Iiimoce.nlium, ad quem
veteratpr ille causam suum remilti ad Galitcanos m- Ber-
nartlus scr.psit epistoU.n 189, ut
dices impetrt-ssei, comtjiissamest judicium Joanm justa eptscoporum
seutuntia conhrmaretur.
ex abbate Bon«-Val|is Cisierciensis episcopo Valen-
tinOj qui simui curn GraUauonoliiauo (518) Bella-Vallis, de linea Morimundi, sita
lilem dirime- esl tn,
dtcecesi Bisu.!tiua prope urbem.
re; E! lunc primurrs qutdem iaetum esl ut Ciaier- De Charo-Loco, in
libro quarto Vitae S. Bemardi, n
ctensibus qu»sllones eori/r-, ipice ad suunj Ordinem 40; de Beila-Valle
pertinereni, demaudaremur judicandg! ob
m eodeni libro, n. 7.
probaiam (519; Scriptaanno Christi 1141.
Jdei integriiatom. Quod postea usu receptum
i

tnduxit (520) Noo aliud videtur istud monesteriem,

cetebrem Ulans et honoiiGoarii in juie exeeptionem
:
t

aobatia B. Mariae de Faverniaco,

quam
* Quodticet non possit qutsesse judex, non modoin quam Ansericus
«isuntinensis arciuepiscopus Stepliano de
sua, sed n^que in suorum eausu I. Qui de jurisdi- ..
Mercorio,
Oasae-Dei tunc abbati, regendam concessit
ettoai. ff. de Juri;d. omo. Judicium; *
tamen si per- auno 1133,
llune Stepliaiium merito virmn religiosum
sona judrcis est ejusmoijj quod omnis suspicio voeat Ber-
veri- iiardus, cum is miraculis fulsisswf
^imthter cessel, ut si sit monaclms ..Cistercieusis, dicatur mortuus
quarto kalendas apriles anno 1 146.De
tioc non procederet ne.jue tatis possei recusari abbatia Faber-
ut amcensi laira in epistola modo 391
 :

367 S. BERNARDI ABBATIS GLARjE-VALLENSIS

quisquis est vel illa. Canerum ad vos roihi nuoc
EPISTOLA CXCIX (S2£). ii ille,

sermo sustinete n.odicum quid insipientiae meae

AD EUMDEM. :

Quia semel coepi, lorruarad dominum meum : faciam

Undesupra,— Rogat sentcntiam pro Religiosis ini-
qui loquitur. Non
au- ex parte zelo et affectui
que oppressls latameonftrmari, neculterius satis vel

n:- praberi catumniis. verebor aelatem, dignitate non lerrebor, nou cuncta-
Usquequoeisuperbu impius,ei incendiiar pauper? bor ad nomen grande magislri Ulgejrii. Nam quo
usquequo a lauia impudeatia inneeenua lanta vcxa- grandius nomen» eo grandius scandalum. Propierea
tur', et hoc vivo IanQceatio
t Peecata s#ie dubionos- me ipsum traosgrediar, et ero insipiens. Senicrem
tra hoc faciunt, quod dominus meustam seroadver- increpab», episcopum arguam, magislrum conabor
tit menticntes sibi, tam lente exaudit clamantes ad docere, consilium dare sapienti. Nullum praesum-
se; in hac causa duntaxat:nam alias quidemscimus ptionis genus praetereat charitas et aemulatio, quam
familiare esse domino meo, et citQ intelligere, et fa- olim pro sanctitate et gloria norainis vestri conce-

cile misereri. Propter eum qui elegit vos, et posuit peram. Cujns gloria? diffusum circumquaque spiri-
vos relugium oppressorum, ponite jam tandern
tualem odorem, invidia diaboli interpolatum esse vel
aftlicto-
finem et malitue oppressoris, et laboribus modice, mihi pro modico non est, sed neque Eccle-
rum : quia satis utraque res veait in lucem et ma- |
sia> Dei, quae ubique tam celebri
gaudio in hoc me-
mfestationem. 19%
Denique ad mandatum bene- ridiano lumine exsultare solebat.
domininiei causa discussa, el terminata est:
placiti
2. Verum vos quantum propriam gloriam con-
superestul ipsius auctoritale data sentententiaconrir- temnatis, satis apparet. Laudo, sed si nou usque ad
adversus
mctur. Ergone si venerit homo mendax injuriam Dei. Laudo et conslantiam, qua nec sum-
virorum testimonium (Valentinum loquor,
tantorum mis potestaiibus ceditis de jure vestro, quod putatis
elGratian»politaoum)(522), audielur ? Iterum sup- sed si non pertiiiacius quam constanlius id agi a
plico, el ad pedes domini mei ca qua possum
rnente
vobis videretur. Quam gloriosus, et certe sanctius
re-
anxia deseendo, ne ab homine iniqao et doloso vobis illatam injuriam fortiter sustinerelis, et fa-
ligiosum monasterium deslrui patiatur.
Etenim non
mam vestram ad gloriam Dei custodiretis ! quan-
suum pene destruxit. Unde addo
parcet nostro, qui quam nescio quomodo vol cooscientiam vestram
Si puero vestro crederetis, enim
esse in luto confidilis sub hoc scandalo. Nec
sohta praesumptione :

hominem hunc, qui beneficio pietatis vestrae abuti- jure

excusat vos, etiamsi in quempiam allerum
tur, in claustrum suum remitlerelis, et domino ab- quod alius moverit scanda-
culpam relunditis. Esto
bati Casa>Dei mandarelis ut in monasterio, quod lum : profeeto compcscere vos potestis. Nolle com-
%
inutiliter oceupat, virum religiosum
promove- * aul vero conipescere,
ille pescere, siue culpa eril?
ret.et re»u!arem ordinaret conventum. Hoc plaue di- sine gloria erit ? Malum si comprimas tuum, repu-
gnum apostolatu veslro, hoc benepiacitum Deo, hoc tabitur ad justitiam; si alienum, ad 11*®
tibi
honor doroino abbati Casae-Dei, suoque monasterio. gloriam. Quicumque auctor sit scandali, a
vobis
Jiberaretis auimam praedicti homjnis, el eo loco excu-
Sic etiam omnimodis exigitur tolli : et in

ipsum, cui incubat, monasterium, satum dicimus, si nou poiestis. An uon denique mi-
EPISTOLA CC (523) nisterium est Angelorum, tollere scandala de
regno
4DMAGI9TBEM CLGERIUM ANDEtiAVENSEM BWSCOPUM, Dei? {Matth. xm, 41.) Si dixeritis Quid ad
nos? ar- :

PBO GRAVJ QUE8BLA QU.F KKAl INTER IPSUM ET guet vos illa sentenlia : Labia sacerdotis cuslodmnt
ABBATlSSAM FOimS-RJtALDl (524).
scientiam, et legcm rcquirunt de ore ejus; angelus
1. Lacrymas magis quam litteras
dare libel. SeJ
elhas opor-. cnim Doiuini est (Malach. II, 7). Si ergo hoc scan-
jaoniam adneutrum inops cst charilas,
mihi,
dalum, cum possitis, non tollitis, plane non implelis
dare, et illas non omitiere : has vobis, illas
tet
ministerium vestrum : quod quidem an nulla sit

pusillis multis me similibus, qui scandalizan-

el Ego vero nec hoc sufticere
culpa, vos judicabitis.
tur. Dieitis forsitan scandalum uon esse per vos.
dixerim, si non et Lonurificatis,
Numquid propter vos esse negabitis ? Facile Cae-
q quoque quod adhuc addam, nisi quia timi-
tera portarem, tantum vos non essetis incausa. Nam 3. Est
sum, quam tutius ad-
proraisi. Sed
in culpa dicere non audeo. Non est
meum disculere dior fateor,

homim per duco magistrum, qui nen vereatur episcopo nudam

hoc : cst qui quasrat et judicet. Yse
illi

venit judicium profecto portabit dicere veritatem. Huc ipsum, iaquit, dilectum est
quem scaudalum I

pradical Ordericus \u libroxn. pag 882, ad

annum
(521) Scripla eodem anno.
1124, quo anno is Rainald^. ad Remoium
sedem
epistolam 197.
(522) Vide Notas ad sanctitate
annum 1140- transiato suffeclus est, sapi^utia raor.bus.
(523) Scripta eirea
caHeris episconis soi lemporis pr&-eelleus, ex
Actis
(524) Petronillam scilicet
abbatissam pnmam, cui
Pelronillae obitus in episcoporumCenomaoneiisi'.m,AnalectorumtomoI[I,
amio 1150 successit Mathildis.
ubi consli- na-. 335. Is hujusee litis gratiair Romam uon
Neerolo<no ponituroctavo kalendas rnaii,
san-
Ordinis semel se conlulitad lnnocentium et Lucium, qui
tuU dicilur abbaussa a magisi.ro Uoberto ex eo-
Ctiiuonialium patrooiuium su^epere ut patet
Foutis-Ebraldi auctofe, quod insigne wgioum cte- tum
rum bullis editis, lum in Historia Fontis-Ebraldi,
nohitim est m
dioecesi Pictaviensi, haud procul a ti-
secuwia pro B. Roberto de Arbriselhs
fuit contro- in dissertatione
nibus Turonum el Andegavorum. Gravis
Ulgerio Vide epistolam 340.
versiaejus loci sanclimonialibusintentata ab
episcopo Aadegavensi, cujus religionemet scieuttam
 .BPBTOLfS 370
in vaHs, quod causas habetis inter ves. Quare non Quod modieum M
^ si est, et tribue, Eteniro qai ia
magis fraudem patimini ? (I Cor. vi, 7.) Opposuit modico fidelis non est, nec in maximo, Totum da,
rpeculum, refulsit juslitiae sol, emicuii veritas, nsovus quia totum repetcadus es usque ad novissimum
apparuiL Quanti est igitur neseio qutc illa posses- quadrantem sed saae quod habes, non quod noa
;

siuncula maledim, ut ulterius jam possit aut obum- habes.

brare lam manifestam veritatem, aul impedire lam 3. Memento etiam voci tuee dare vocem virtuiis,
optatam correpiionem ? Inspiret Deus vobis acquies- Quid illud, inquis?Dt opera tua verbis coneinant,
cere consilio, ut non dicam nostro, sed oiunium qui imo vciba operibas, ut cures videlicet prius factre
&mulantur vos Dei Eemulatione, reverende et omui quam docere. Pulcnenimus ordoesletsaluberrimus,
gloria prosequende paier. ut ouus quod portandum imponis, tu portes prior ;
EPISTOLA CCL et *x te discas qualiter oporteat aliis moderari.
AD BALDUimJH ABBATEH aEATlNi MONASTBSU Aiiaquin subsannabit te sapiens» ulpote pigrum
(5?5). iI-«

Uoriatur ul strenue incumbat officio suo : huc vero lum, cui isbor sit manum porrigere ad os (Prov.
requiril verbum prwdicationis, exemplum operis, xxvi, 18) : arguet te et Apostolus dieens : Tu qui alios
et prwcipue studium orationis, doces, teipsum non doces (Rom.u, 21). Sed et noiabe-
I- Epistola quam misisti, affectum tuura redeiet, ris vitio Pharisaeorum; qui alliganl onera gravia et
movet meum. Et doleo quod prout moveor noa importabilia, et imponunt ea in huraeros hominum,
possum rescnbere. Nec immoror in excusandis ex- digito aulcm suo noluitt ea movere (Matth. xxui,
cusalionibus, sciens quod scienti me loquor. Nosti, Serrno qnidfm viyus et efiicax, exemplua? est
4).
kciuam, sub qua sarcina gemo : et gemitus meus a operis, facile faciens suadibile quod dicilur, dum,
ie non esl aiisconditus.Tu vera pro schedula?
brevi- monstrat factibile quod suadetur, Ergo ia his duobus
tate affectum 1101. testtraes, quem nulla sui prolixi- summam
mandatis, verbi scilicet alque exempli, tui
tate explieare posset oralio, Et
quidem oecu- malitia officii ad conscieati» secucilateu) peudere iniellige.
pationem potest faeerc ut paucis scribam,
sed non Tu tamen, si sapis, janges et tertium, smdium vide-
ut parum diligam. Actum sane
excludal, vcl impe- lieet orationis, ad complementum utiqne triute il-
diat actus : sed mimquid affectum?
Sicul mater lius repetitionis in Evangelio de pascendis ovibus
unicum amat filium, ita te diligebam, h£erenf.em
(Joan. sxi, 15-17). Iti hoc noveris illius triaitaiis
laleri meo, placeiitem cordi meo.
Diligam et absen- sacramentum in nullo frustralurq a te, si pascas
tem, ne solatiun; mtum ex te, et non
te videar verbo, pascas exemuio, pascas el sanelarum fructu
dilexisse, Eras perneceessarius mihi. Atque hine orationum. Manent itaque tria tec: verbum, exem-
vel maxime claret quara sincere te diligam. Hodie major autem his ®st oratio, Nam etsi,
aempe non
g plum, oratio :
caruissem.et quasissem quse mea
te
ut dictum> csl, yocis yirtus sit opus , e! aperi tamert
sunt. Nunc autem vfdes quod, spretis utiiilatibus ct voei gratiam efficaciautque promeretur cratio.
meis, tuis compendiis non fnvidi, ponens te ulique Heu avelior, abripior ! uun lieei ultra. illud taraen
ibi, «Dde aliquando transponaris super omnia bona
brcviler admonitus sis, ut, quam eitius poteria, gravi
Domiui tui.
me cures soivera cura; ec quid sibi vult, quod in-
%. Tu^atem cura inveniri fideiis servus et prudens, ter alia questau es, vulnus a qu« uon sperabas te
JOnservis tuis coeleste triticum communicare absque pertulisse, non negligas manifastit?r. aperire . id enioi
avidia, et absque desidia erogare ; et noii frustra anxie me soiiicitaL
issamere excusationem, quasi de tui novitate aut
le imperitia, quod putas EPISTOLA CCO (826).
forte, vel simulas. Nam
lee sterilis verecuodia grala est, nec humilitas prse- AD CLiERUJS SENONENSS».
or veritatem laudabilis. Officium ergo tuum attende. Electionem novi prwsulis non incomulie ei prwci-
»eile pudorem consideratione officii, ajjeutmagister. pitanier instituendam.
Jovus es, sed debitor: et ex lunc te noverls debi- Deslituti benedicto pastore vestro (52~). opus est,
orem, ex quo te alilgasti. Numrraid novitas D
excu- chai ibsimi,ut de substitnendo aho soiiicite satacatis.
abit apud creditorem [«/. conditoreirij
damna lu- Sed sane id non pra:cipitar.ter ag:adum,noii tumul-
rorum? Numquid pnma tempora \acua praterire tuose aui inconsulte, ne fortc vacuetur quod prs-
atitur fenerator ? Sed non siim,
inqmes, ad isla ter ratiocem et oidinem praesiniietur et vos lntnro
ufficieas. Quasi vero devotio tua aecepta non sit ex inoipiaiis circuitum quornmdum qu: in circuitu
quod habes, non ex.eo quod non habes. De solo vestro suni. De viciai3, si p'acet, Ecclesiis sumite
ibi credito Salenlo respondere libipara, ifl»3secu- experimentum (528) ; et Ularum vexatio det inteiie-
15- de reltqao. Si multam accepisti, da muitum. ctum auditui ia causa prx-senti. Grandis quippe res
(525) Alius hic fuit a Balduino cardinale, Bernardi
^326) Scripta anso Christi 1144.
ldeai d'5cipulo,de quo ad epistolas 144 et 245. Hic (5?T) Hennco scdicet, cui successit anno 1114
mib cardiiaahs lum erat, cum Baldinnns aller re-
Hugo ex abbate Poiisiniacensi, tesiante Chronico
ebat Reatinum monasterium Cisterciense,
quod Hngonis tndnachi Sanoti-Mariani, e< alio S. Petri
uplex est, aiterum Sancti-Matthaji, allerum
Sancti- vivi. CfluJer epist. 1^2.
anoris, cui pfsfeetus Balduinus. Lege
Uglu-lh ad- Ecclesias Aure!ianensem r de qua
lnteiligit
mones ad Ciaconium -sub Innocentio II, et aliam J526)
Catalaunensem, ex «ptst 22 i
epist. 1..6, jti Liu- :
pistolam ad Reatinum abbatem po&t
Bernardinas. -lonensem, de quo supra epist 164 sqq.
 :

372
S. 8ERNARDI ABBATIS C!UPu£-VALLEiNSlS
pretiesissiiimm gcmma
•mh *«,nn*. s Eceiesias inslau-
n A vaie splendidissima» atque

^asiorcra.
«fcuvirtiU
^f:>^Z
Grandi3 prorsus, nec siae granni
i

*l h det« levate
levate.
«teruuilinio
sterquilinio eam,
eara,
:
ante.quam par«mu
antequam
spurcorum spiriiuum, pedibus
est
parcorutn,
conculcetur,
suffraga- id
adoriessla ceusilio. Exspeetaudum proinde sed iu contumeiiam.
episcoporum, exspeclandus as- et jam nmi sU vas iu honoretii,
neonvm coosiliura
episcopaiu, atque EPISTOLA CCiV (531).
aeasus Religiosorum qui sunt ia
SAJ.CTl-.Al.BISl (S32>.
Aho- A» AB8ATEH
in c&mmime tractaudum comrnune negotium. wutuum vero
eum uffactum aperii
uio, dilecussimi, iuoleste,
creiiite, iutuebimur tn- Suum erge :

veslram ipsu- eompectum, si pnesens vtia nm permittai, fu*

,
'

lionem Eeclesifc vesir*, moleste

"isi.meis. Quod mrumque contiuget
|
iacde, turce reservan.
Ergo Eisi facie ignotus es mihi, sed
aon famsi : nec
iid contingai effioi, quod .aporteat revocari.
gratulor me tenere munere
Munium, convoceatar episeopi, Religiosi parum aut vile quid tu"
celu?
per eam iusinuatus es raeo
adsi.iscsn.tui. uec sua (quod absiU) solemuitaic
.
iUius. Nim t*iis, fateoi .

occupatum, ipsa tamen

ceiebranda eleetio. pectori, ut, licet in multis
trandetur tanti sacerdolis rite frater
votis vestns, serenissmva recordatio tui, mi dtlectissime
AderU, ut eoofidiraus, Spiritus sanctus ex
me plerumque
r hnarr
yi>'cr erit
it vobts W
hwoTificantibus
hft&QTificantibus !M
mmisie-
minisls- dulcissime imwij,
[al. mi outcissime .«.»«. »-
fraterj, facile ,----..,
hbenter nnmom
m dum pari <?» * ccasilip studuer.tis B on ,nibus vmdicet sibi, ita ul in ea
el suaviter
Ca.terum quc memoriam
requiescam.
qupii gloria S4 Uei, et salus populi
plus accepto, eo avidius suspiro prresentiam. Sed
EPISTOLA GCBI (629).
elsi uon
ET CU-HUM TBECEKSEM. quando istua, aut si quando istud t Utique
kl ATS&Xm fiPJfiCOPUM
nostri si tanien non
elericum. Treeeiisem ab awiis ante, profecto in civitate Uei :

Monei ut Ansellum
habemus hic manen^em civitatem, sed illara iuquiri-
et conjugio revocent.
vcbisaveritate, et mus, lbi, ibi videbimus uos, el gaudebit cor nostrum.
Legiaius, Si crraverit quis ex
nihilorainus iu h»s
ceiwerierit quts eum, sctre debet quoniam qai con- Inlerim vero delectaboret tetabor
mibi, speranset exspcctans q
verii ftceriipeccatorem ab errore viw sute, salcabtt qua; dicta sunt

ju$ a morte, et operit muU itudincm

pec- reliquum de visione carporali
esi
die Domini, ut m
ErralAnsellua noster, errat gaudium meum plenum sil. Adde, obsccro, ad ea
'/«.vv, 19,20).
assidue yeniunt, tuas
cui iitibiwu-/ Si uinuttinii-s eunasie, non solus erra- bpna qu» abs te et de te riobis

illiistnssimus tuorumque pro nobis orationes, pater charissime et

bit. Quantos trahet. post so suo «xemplo

motto sequaees, scd et .nmes qui po- desideratjssime.

juvenis? .Neo
revocare, nec revooabunt, eodem errore
eum EPISTOLA CCV (533),
l?ruat
judicamus involvi. Muudus ego sum a sanguine
ejus. I» A» PPISCOPUM UOFirENSEK (.534.1.

perstringt.
pp*<ijxi',per episiolam, ct vobis nuuc dico, D:uriusse Littens ejus, sed eitra culpam.
Kt fii
peccavi ? Si mo-
pugnare Dure scribitis non mereuti. Quid
quia rem iiUcitaw pr.csuir.it. Nec cleriei est
ahquan.ura
1ikriS, ae« suhdiacom uxore,,, ducere 4 nui magistrum Rubertum Pullum (6*3
ejus, ne ille in a«55 "tempus facere Parisiis, ob sanam d«cliinam
(&3C). Annuntiate peccatori opus
de maou qua; apud illum .se diguoscitur; id putavi necessa.
peccato suo moriatur, singuiocm vtro.ejus
sauguine pre- rium.eudhuc pulo. Si rogavi Sublimitatemvestiam
vestia requirat qui sua eum redemit rogarem, nisi
permitteretis, etiam «unc idipsura
En de ccelo elamaic Yirgo Israei corruit, et
.
.
ut
Si dixi
Quousque eam de priori prece indignatam sensissem.
non est qui sublevel eam(Amoi v, 2)- io
liomiuem fultum g,a;ia amicorum, quorum
in curia
1

Tollite marg.irilam, tollile, le-

luio aurum iacet ?
OuuphrioelCiaconio credimus.
anno 9 nerppe 1 134, si
(529) fecripta circa annum
1 140.
necuum fuisse
lege Gregoru Certe liquet onmino hac dignitate
(530) De uelibalu suhdiscouorum
Nagni epistplam 42, hh. 3. cic
potitum cum scriberetur hffic (spfcwk,
qoa ipsa «
'.3 Bernardi htterarum serie circa annum 1140 exarals
(531) Scripta civca iiui.um 1 1 1-""~— ad Ascehnum
Deinde hanc eamdem epistolam

^ &*$&%£&
(532) Aiiis Sartcti Albcai, quod nobile monaste viaeiur.ueiuueua.in;»".>"""-
videlur. _>„.,•_.,. -

(aliis AusoUnum) qui anno 1137

mhedram R, «
"em'TpurAngio S M(TcioV, ab Ofla nge con- n
&_lUCtUMl> ">« l"« ™
,SS4L,,ectmi;o trade monasterm
•*-
,, ... .
D Lu miit, missam
!
Sanrt" Albioi apud Andcgavos,
ex quo iiuidelmus
viscera sua
1
»
abbate, tanta Bernardus Koffensi episcopo. quod «
ttansiens, « susceptus esl a Bernardo transrmssos, « r.Io-
aratia virtuutm radiavit, ut m omm sanctitaie mi- nimirum fihos a sein Hiberniam
monachos
Atqui nullos Cisterciensis Ordinis
.

quibuscumquo perleclis .» visset. »

rabihs aaparerel etiarn ante annum 1139, quo.o. Wa-
liiberuiiin iucoluisse
Exordi. Cisterciensis iibro ui, eap 14 Claram-Vallem adm consiat t,x eo
primum
(53'5\5cripta circi aniium
Aliis
HiO.
Rover&nem.; seu, Rovrensem; sed
laohias
quod Bernardus in Vita ipsius eap.M s™™^.
(534> Glaram-Val ei»
Angiia tunc pr,«si- m quot ex sociis a 8, ep.scopo apud
rectius. &.o(fensim, cui sedi Cisterciense edocti, dlud
J.oaam dimissos, qui insliluluro
debal Asce.inus seu Anselmus, qui anno J.137 U41 transtulerc, cousuucto
in Hiberuilro arino
successft i"n anuos decem. Cisteiaeiisium
Mclli-Fontis coeiiobio, quod primum
.

'535> is natione Anglus, Parisns primum .itteras

forte monastermm B. Mana!
urofebsus, mue m patnam remeans, Oxomensem fnit, in illa provincia, si
annum 1139 Cistci-
Dubliniensis excipias, quod circa
academiam oeoe collapsam restituu. Tum
ob singu-
auctores iradunt i ia?
ablnnocen- cienie iueumsul.ii^equidam
lares anfiui 'dotes et exiimam doclnna.m seri-
ferenda i&qne videlur iliiu* Anglo-Bencdictmi
no 11 llomtm vocatus. cavdinalis tduh S. I-.usebii q
Elog-a Pulh Openbus
quiuem pnmus ex s.ua genie, niBi ptoris sente ntia (refertur inter
creaius esi et Pujlum ab Inngv
forte Ukinumquemdam ei prsnosuens. Sed quooam pnemis»), 'qui censet Roberlum
 373 EPISTttLE.

(536) non miniiaa auctoritas esl ; id dixi, quod vobis

1
formidavi, «t adhtic formido. Nam quod past appel- EPISTOLA CCVII (9*i).

lationem faet&ia exteudislis a»anuin (ut aceepinius) ad

AS hOGiSBIUSl SiBtiBK SSCILJZL
res appeilaotis , ijec laudavi, nee i&udo. Verumtamen
veluniali ve=lr;c ia aliquo coniradicere uee eonsului Horiatur ut se pauperibus Reliijiosis benir.;i> m el
ci nec consulo. De caetero veslri sumus, coronam bene/icum e-xhibeat.
veslraia (537) suscipere, ei cotera sempsr digna et
Lcnge lateque satis dilatata esi magpificentia
«lebita veneratkme parali. Mujus lestijaouio conseiea-
stra super terr«.m (342). Eteuim gloria noB
iiae i.udemus adhuc ad vo3, preee disEtaxat atque
vestri quos iines non attigit? Sed audite cossilium
coasilio, ut laagister ii oberi.us cuia iatjjgritale gratia;
diiigentis vos. Smdete, qiiod in vobis »»t, hs.ac, ipsaqa
vesirajperaliquaaluja teaipus possii Piarisiusdeniora-
;
gloriam referre ad iilum a quo esl, si aoa yu!'. .s earei
r.i. Jtetrib.aal vobis Domiau* ia vita selefaa, quod vis-
pgrdere, aat certe perdi ab ea. Hoc autem sie fist,
cera nostra refovisiis :.filtos noslros loquor, ques
si inter eos quos regise laagnificentise celebria opi-
misiauii ju ijjberijiu.ii.
EPiSTOLA CCVI nio evocat de loaginquo, discretionis oeuium speri-

AD REGINaS» jebosolvmoruu (533). \ tis, msnumque extenditis «oe Um cupidis qaam

Coiamendat quemdatn lousunguineum 'uum, et egenis. Et vere beaius quiinteUigU, non super
paurh monet Reuinam itu vivere, ut regnet per° dutu, sed tuper egenum etpauperem (PmL ?,? .

petue. Illum, inquam , pauperem qui invilus petit, et

Audieruat heraines qtrod ioeims gratise faabeam eunde accipit, et accipiens gioriilcat Patrei^ :

apud vos et maltl profeeturiierosalymam petunt qui in ceelis esl. Cam

autem Deo sua gloria de
se vestra? Escelienlije per rne commeauari. Ex qui- strc muuere ex ©re egentium ita iideliter resig&sbi-
bus est iste juvenis c*usaijgui<ieus meus, juveais, tur, ubertori proeul dubio rivo fluat vobii, c®
ui aiuni, strenuus ia armis, suavis ia moribus. Et est ilie foas glorise, qm diligentes se diligii, ?'
;

gaudeo quod ad teinptis ciegit militare Deo magis riScat giorificaoies se ;.ut qui semimit ia ne
quam saeculo. Itaqae facite morem vesifum, et bene
nibus, de benedictioniaus ei metat (fi Cor. T
7i, 6).
sit huie prepter rae ; sicut eseteris omnibus propin- PCd hujusmodi %®& obsecro vos ponere ocuios ve-
quis meis fuit, qui per me vobis innetescere potue-
stros supei* latorem prsesenimm, quem pyo £erti i
rttfit. &e esetero cavcte ne voluptas carnis el gloria
vestram regiam prsesentiam non cupiditas traxii, se<l
Eeir>;ioraiis impediant vobis iter regiai ccelestis. Naia
coegit necessitas. Neeeasitas dico coa sua,
uuid prodesl paucis diebus regnare super terram, v

rurn, multorum. videlicet a quibus missiis ei

e; regeo cceiorum seterno privari ? Sed coafiao in
vorum Dei fidelium. Audite patienter quic* p
Domino quod melius facietis et si verum est testi-
:
audite et compauraim ; quia si compati'- 1

monium quoti de vobis ptrhibel chsrissimus avun- conregnabitis. Nec conteitineaduiPi rct;!
culus meus Andreas (53$), cui multum eredimus, et
curn talibtis : ipsorum est enim regr,um CDek
isic et ia «Hernum Deo miserant» regnabitis. Pcre-
qui contempseruat vit.Rra. muadi. Facfte vob .

grinis, fgenis, et maiime kclusis euram impecdite:

amiebs de mammona iniquitatis cum dei
. ojt
quia Ulibus hostiis promeretur Beus. Seribite nobis
aterreno ittgno vestro,recipiant yos in suum reg
freuueniius : quiaet vobis noi! oberit, et nobis pr*o"-
seternum (Lui xvi, 9).
aeriS, si«sse (540^ vestrum, et boaa studia pieaius
ajue eevenmus.
eerjim Ramam accersUum, a Lucio ejus succ«?sof«
non parcebst oeccsatifaus, sic beniguus el saavis
erat resipiseentibus ; et rautatis moribus aovewt sty-
iptialuaa esse cardinaium, postea vero cancellarii
Biguitiile, viiuque perfuncium Eugenio Ili pootitice, Imn aiutare, utiiadical in tine epistolas 224. Ap^wivt
tjuni TheolOKprum antiquissimum vocant, doctissi- ergo hinc resipuisse iandem Rogerium, graveni
bt»iT, (ircbanr tot clara,' quorum Pitsums ipdicetit p Scilicet quondam Ecciesiaj hostem, pertttrhaiorers
testtit ingimii inonumenta, qua3 quidem omnia i-a *
pacis, fautorem schismatis, lunocentii pontilicis j»«r-
jenebris otiam sunc delitesccrerit, ajsi B.P- domnus pecutoreia, imperatoris semulum. Cujus tauta fero-
Hugo Mmhoud, e nostra C')ngregatione SanctpCo- citas fuii, ut nec rebu-j, nec personis sacris, nec ho-
loinbie ^^nonenbi cienobio prsefeclus, octo senten- ; ut vide.re est apud Ottoneu
stibus parceret defunctis
liarum hbros, notis et observationibus doctiosimis Frkingerisem libro vn, cap. 23, et apud Baronium,
ilit.stratos. in htcem cmisisset. Plurs de eo vide, si tomo XII, ad antmu H3G. Cnde illa ejus apud Ber-
hibei, u; notis ad epistolam 334. uardafn siogia, » Tyraaaos Siculas» » *pistj. 130,
'535) Curiae uomiae Beruariius solet intelligere L36 « Invasor regiae coroit;6 usurpator Sicalui, n
ISomaiiam, ut in titulo epistola^ 210, et alibi passirh; epist 139; 6,ux Apulift, (jjuem oibi Anacletus papa
>

f537; Coronsp elogio vir Sanctus more Telerurn, usui-pai» coranse nd ata mferceffo- eomparavit, -

nou raro coinpeilat epi^ops.-, uii)et n;-«es, naia epist. 127. Mife euns oommeadat Peirus abbas Ch;--
Bgistola 221 «a. 2, 3.
, niaeensis, Hbri qaaili apisioia 37. Sane postquam
<VJ8, Hatc vocabatur Melisendi3, ad quam epistoiae Innocentio pontifici, elsl eum haberet caplivum,sup~
2SS, 3oi. 356. plex factus, regise corona; contirmationern i.,Lii:;«it
[5393 Vd quem epistoia 288. (yide Baroi.ium, ad armum 1139), religiosos viros
(64o) Id est, stalum. Cluiiiacenses et Cistercienses, ditioaes suas evo m
(Ui Scrjpts auno Christi 1139 cavit. fit ipsius quidem Bernardi videndi desiderio
(542) Longe nunc aiiler Bernardus compellat Ro- teuebatur, uti patet e.v epistola sequenti.
geriurn quarn sapra eam appellavent : nempe uti
 S. JBBNAJUH ABBATSS CLAPJE-VALLENSIS 37&
375

CCVM » daat fructum agrorum, ut sugant mel de petra,

EPISIOLA (543)
oleumque de saxo durissimo butyrum de.3rmento, ;
AD EWBBESJ,
et lac de ovibus, et bcus cum medulla tritici, et
Desideratusa. Rege, mitliiex suis, quod ut visecra
sua benigne suscipi et foveri rogat, saoguinem uvse aHf bibant meracissimum.Et Uaec
Si me quseritis, ecce ego, et pueri mei, quos
dedil quidem terrena sunt, sed eoeleslia mercantur, Sic
adastra (Viao. £n. ix, 640) : lalibus hostiis pro-
mihi Deus. Fertur namque mea humiiitas invenisse itur
meretur Deus. Istomm est enim regnum ceslorum,
graiiam apaa regiam majestatem, ita ui quserat
qui regi terrse ia terra viventium reddere poterunt
videre me. Et quis ego sum, ut dissimutem bene-
placitom Regis ? Accurro, et, qui quasrebar, ecee pro bis terrenis vitam et gloriam sempitcruam. Mi-

adsuas : aea ia praeseatia corporis infirma, in qu& simus vcbis magislrum B runonem, olim mihi pcr
Dommum Herodes {Luc. xxiu, 1 i) ; aitamen dies muitosindTviduuincomiiem, nuncautem patrem
dcspesit
ia -visceribus meis. Nara qais me separabii ab his ? rauliarum quidem animarum iaetaatium ia Christo,

Sequar eos quoeuraque ierlut ; et sk habitaverini in sed egentium ia aseculo. Experiatur et ipse muuifi-
aoa erunt absque aje. Habas, Rex, cam maaum regis, ut augeatur namerus amicorum,
exireniis raaris,
habes cor meum, et am-
oculorum meorum, hafces ani qui ipsum reciptawwu
reeipianl in «eteru* u. uc .«av, ul<i .
seterna tabernacula. Quod "
v»» illi
lunaea oculorura
luroen
Corpus- » mibi faciiis : quia quod illi deest, a me exi
mam meam. Quid si modicum apslri ahest? faeitis,

cuium loquor, vile istad maneipiuns, qued «isi gitur. At quia marsupium nostrum minus sufficiena
voluatas expoaeret, sed retiuet necessTtas. Non est , ad vestram sane, quod aliquando grossius

valst sequi voianlem aninium, quoniam iniirmum

esseliquet.pauperem Christi merito destinare curavL

est, et solum pene illi superest sepuicrum. Sed qu.e

EPISTOLA CCX (544).

cura ? Anima mea in bonis deniorabitur,cum seinen AD DOHINUM PAPAM JSSOCEJSTIUSI.

. ineura hsereaiubit terram. Semen meum, semen Remensem prwsulem Pontifici commendal.
bonum. Germinabit, si tamen in t2rram bonam ceci- Domiuum Remeuseni (545) gloriae veslra? com-
derit. Lastabitur et delectabitur ia crassitudine anima mendamus, non tanquam de caeteris, sed vere prse
mea quippe, ut conlido, dabitur illi de fructu ma- cseteris unum : idque tarn secure ,
quam securi
;

sumus de sua erga vos aevolione, sincera

nuum suarum. Reposiia est haec spes mea in sinu iideli

dilectione, voiuntale subdita atque obedientissima.

meo, ut patienter feram ab his vel corpore separari.
Non mireris, Rex. Anls elegissem a corporc pere- Honoretur, quoniain vas est in uonorem. Senliat,
gritmri, quam istos emiltere, si solus caus« deesset quod in vobis est, non frustra se houorificare mini-
Deus. Suscipe iilos tanquam advenas et peregrinos, steriumsuum non frustrapoilcre his moribus quibus
:

verumiamea civ«s sanctorum, et domesticos Dei.

I*
honoretur Deus, ornelur Ecclesia, qui denique de-
Parum dixi cives ; reges sunt. Ipsorum est enim ceant Domini sacerdotem.

regnum ccelorum, jure et merito paupertatis. Non EPISTOLA CCXI (545).

decet frustrae longinquo esse vocatos, et suis sedibus AD EVMOEM-

exsules ioutiii peregrinaiioae vagari. Putas pote- Causam Cantuurieru.o archicpiscopi, necnon Lon-
runt caalare canticum Domini in terra aliena t Sed dinensis episcopi commendat.
non recte forte diserim alieuam, quas sernini bono Dominus Cantuariensis (547), vir bonus, et testi-

spentaneum expandit sinum, et pretiosam deposi- monium habens a bouis, hijuste ia causam tralutur,

tum jam la?to in gremio pie fovere suscepit.Cecidit, et ab agendo vioienter rtlrabiiur. Parabat iter :

ut video, cecidit graniim bonum in terram bonam nain in vestra priesentia iuora: termiuauda-, et ecce
et optimara : spero in Domiao quod radicabit, ger- intercipitur a lurbine el tempesuue oellorum. Sit

minabit, multiplieabitur, ei referet fruclum in pa- excusatus upud vos, cui niolestt esv cxcusantii ne-
tientia (Luc. vm, 15). Porro bunc u> " 8ege partibor, cessilas : lum quia prassumit de jUrt.lia, tum quia

et unusquisque secundum suum acapiei (/ Cor. desiderio desiderabai '.idere faciem vestram. Addit
vih, 8). et hoc puer vester, ut si qua Jia petiUo est vene-
j»

EPISTOLA CCIX. ^ rabilis sacerdolis (548) ,

tanto citias adminalur,
quanto digmor est qui petif. Audeo adiiuc, el quia

Prtedicat regiam ejus muni/kontiam in suscipim' semci ceapi, 'oquar ad dominum meum. Ille, ille

fovemis Religiosis a se tmssis.

dis ei anliquu- amicus, fidelis servus, devotus filius (P.o-

llabetis quod peliislis, fecistis quod promisistis. bertum loquor Londinensem cpiscopum) clamat ad
Quos in verbo vestro exposuimus, ct misimus pe- vos quod ojcupator illo, qui eum prsevenit in
regrinari, regia sunt iiberaliute susccpti. Occurri- sedem quam Deo auciore .pse sortilus est, ipsius

stis eis cum paaibus, eduxistis eos ia refrigerium, Eccksia vad.a (549) terrasque distraxeril, et dis-

conslituistis eos super excelsam terram, ut come- tracla restituere nolit Quod quam sit injuriosum,

(543) Scripta eodem anno. |54§) Retinei Beruardus antiqua passiin vocabula,
(544) Scnpta circa annum 1139. antiquiuuis sciens t.t studiosus, ut bic bacerdotis,
(545) Ninnrum Sainsonem. quo aom.ue sa^cnlotes etiam piiiui Ordiats aniiqui-
(546) Scripla circa aimum U39. tue appellan sciebaat, upra in epistobsfii, 202,etc,
(547) Theobaldus, autea Beccensis abbjs (549) \a esl pignora seu i.ypothecas.
 .

EPISTOLjS. 378
377
et qaaliter corrigsadum, mese hunailiatis uon csi a
taottO sauienlise p«edictarc, EPIST0LA CCXIII (552).

a;> eumoem.
EPISTOLA CGXIl (559).
A» EUHDEM. Expostulat cum Ponlifice c/uorf reconciliatio Petri
.

Pisani, overasua ei aucCorctate ipsius Papci facta

Causam Salamanticensis episcopi patketice agit irritetur.
apud Pontificem,insignem ejus humilitaiem com-
mendans. Quis milii faciet justiiiam de vobis ? Si haberem
Vir iliustris, Salamaniicensis quondam episcopus, judicem fad quem VOS trabere possem jam cunc
redicnsab Urbe, non pigritavit divertere ad pue- ostenderem vcbis (ut parturiens loqnor) quid me«
rum vestrum, ct auxilium ab uoraunculo flagitare remini. Exslat quidem tribunat Cnnsti ; sed absit
non despcxit (551). Quo audito, recordatus sum ut ad illud appellam vos, qui illic (si vobis necessa-

propheiiae dieentis : Uontes et colies coram Deo hu- rium, et mihi possibile esset) vellsm magis totis

miliabuntur, et erunt praoa in direcia, et aspera in '

viribus siare.et respcndere pro vobis ! Itaque recurro

vias planas (Jsai. xl, 4). Sic vos ludere noslis, alta ad eum cui hi prseseuti dalum est judicare de uni-
comprimere, sedare tumenlia, et 1US enormia versis, hoc est, ad vos. Vos appello ad vos : vos
redigere in mensuram, Verumtamen cum trageedise g judieaie inter meet vos. In quo, quseso, puer vester
suae historiam in auribus irieis homo seriaiim expo- lam male meruit de vestra Paternitate, ut cum in-

suisset, landavi judicem, judicium approbavi ; sed, urerectiusignire placeret aola ctaoniine proditoris?
dico vobis, compassus sum judicato. Sic quippe Numquid non me vestrum vicarium dignatio vestra
totam suam lacryir.osam illam orationem conclusit, conslituit in recoiicilialU&ne Petri Pisani (555), si
l.nquam in calce ipsius diceret cum Propheta: Ex- forte illum Deus per me revocarc a tsece sehismatis
ultatus autem humtUutus sum et conturbatus (Psal. dignaretur ? Si negatis, probabo tot testibus, quot
\,xxxyh, 16); et : Quia elevans allisistime (Psal. ci, in curia tunc temparis fuerunl. Numquid non deni-

11). Cumque memorarer justilise vestrje et virilis que posl haec, jusUa verbum domini mei, homo in

ahimi quem seiebara, ccepi lameu simul cogitare suo ordiue ct honorn reeeptus est ? Quisnam ergo
divilias miserationum veslrarum, quas iu
'
plurimis constamia; vestrse suo consilio, vel magis suo dolo
expertus sum, et dixi: QuiS scit si convertatur et subripuit indulta repetere, et quai processere de
ignoscat dominus, ct rehuqu.it postse benedictio- labiis vestris, faeere irrita ? El hoe ego dixerim,
nem? Certe, inquam, in omnibus et per omnia in- non ut apostolicum reprchendaia rigorem, et zelum
structus esl et semulari, et ignoseere, ei debellare igne Dei succensum contra scMsmatieos ,
qui in
superbos et parcereiiihilomimissubjectis(ViiiG. Mn. £ spirilu vehementi comerat naves Tharsis, et instar
v, 852), aisi quod ifragistrum seqjiens, eliam con- Phinees confodiat fornicantes, juxta illud : Nonne
suevit misericordiam superexaltare judicio. Kt ac- qui oderunt Domine, uderam, et saper inimicos
te,

quievi soiita iila mea praesumptionc loqui ad domi- tuos tabescebam? (Psal. cxxxvin, 21.) Sed ubi non
num meum, cum sini pulvis et cinis. Et ministrabat est par culpa par plane non debei procedere
,

materiam spei, preci iiduciam, pietati rationem, quud flt>® poeua nec convenit eadem iavolvi sententia
:

adverterem hominem, non, ut assolet, versum in fu- eum qui peccatum, cum his quos magis peccatum
rorem cum indignatione recedere, et repetere natale deseruit. Propisr eum qui, ut peceatoribus pareeret,
solum, moliri scandala, teiatare seditiones : sed dedit sibi ipsi non pepercit , auferte opprobrium meum,
iocum iraj, et jnduit spiritum niansuetudinis, et et restituendo quem statuistiSj vestra? ctiam tam
deelinavit ad vestros Cluniacenses, et inclinavit se sanae et integrae opinioni cousulite. Super boc jam
humilium genibus, humiiiuna precibus coimnunivit, alia vice scripserain vobis : sed qiiia non est re-
armis potentibus a Deo. His teiis statuil adversum spousurn mihi, puto non pervenit ad vos hoc ipsum
vos dimicare, et rigoris murum oppositum sibi iali- quod scripseram.
bus, ut jactat, pietatis machinis labefactare cooa- EPISTOLA CCXlV.
(554)
bitur. Confidit autem quod respieietis in orationem Q AD EIMDEM.
huuiiiium, nos precem eorum et vincet
spernetis ",

pietas quem tremuut polestates. Ego quoque secu-

;
Episcopum Cameracensem ct abbatem Godescalcuia
commendat.
ruscurn talibus tendo manus, fieclo genua, supplico
pro supplici : audacter pronuutians debere misero Si cura , si memoria quaiuulacumque mei exstat
suaiii prodesse humilitatem, cui adeo iusolenria sua adhuc in corde domini mei, et si qua portiuncula
nocuit : nec decere virtutem viaci a vitio in retri- anliqua? graliaj iuvenitur etiam nunc ic oculis ejus a

butione. puero ejus, iiceat lianc experiri viro uobili et htunili

(550) Scripta annoChristi H39. obtinuissei, nisi Toletanus, Zamcrensis et Sego-

"554) Petrus is erat, qui, cum Saiamanticensis viensis praesules, abAlfonso rege missi, iniercessis-
Ec.ciesia diuturno schismale «ub tnpliei capite labo- sent, e^eieclioneiriBereugarii iusius Alfonsi caacel-
raret, ipse possesiunis jure gaudens Romam vocalus iariipromovisseni.Haec e\ Mauuquez,adannumll39.
est ab tniiocentio, qm putrum aiiosque conteudentes 552) Scripla eouerri uuUo
a dignale ainovit. Petrus vero ad Clumacenses se 553) Vide Yilaos S- Ecrnardi lib. II, cap. 7.
conferens, tura ad Bernardum, restitutionem forsan 1^554) Seriptacirci asttum 1140.
m S. BERNARBl ABBATIS CLAR^-VALLENSIS
Nicolao (555) Cameraeensi episcopc. Fateor me ^ timueruut conjuncios a Bso contra Deum disjun
obnoxium illi, et omnium qnae pro eo facere valeo gere (560>. Neque id solum, insuper el adjecerunt
debitorem : non solum quia ubicumque potesl, hono- conjungere non conjungendos, addentes pr.evaiv

rat H68 et noslres, sed et propter veiitatem, et cationem. Laceranutr sacra Ecclesire. scindnntur,
mansuetudiuem, et justitiara, cjuae eum etiam apud proh dolor ! \estcs Christi; idque, ad cumu^uai

vos comniendabilem reddere possuut. Et, nisi fallor doloris, ab hisa quibus rcsarciri debuerant. Amiei
non est in ore Deus, et proximi tui adversum te appropiu-
oui eum tribulant, falsi suut, et tui,

quavenmt et steterant (Psal. \\fu, 12) Nstni qui

eorum veritas. Denique vos probabitis, et iioo ett

roihi verbis laboxanduin super boc. Esi^jiraOerea mandatuiri tuum traBSgrediuiuur, nen suni alieni,

cum eo vir religiosus et s anotus^fiiidjiscaicu^ab^as non sunl extraneia sanctuario tuo, sed eoram tiodie

(5&5)7^fTquc^simiIiter, &iqmoad merita ejus uostra locum teneut, quibus dixisti : Si diligiin me, mii-n.-
inlerveBtio addere p&test, obnixe oro ut ia suis data rnea seruate (Joau. xiv, io), Coinitem UadeUoai

peUticnibus exaudialur. Arbitror enim nullaiu iiium et uxorem ejus Deus cor.junxerai per ministro»
facere, qua? aon digna sit exaudiri. Ecclesise.el Ecdesia per Deum, qui dedit poiestatem
EPISTOLA CGXV (557). talem homiaibus. Quoraodo quos Ecck-sia conjunxit,
AI> EUjtfDBM. » disjunxit earoera? In quo farlo illud soluro coove*

Por episcopo et dccatw Autissiodcrensi. pienier previsumqued in tenekis facla 5«tH

est,

Scribo vobis irequentissitne vilis varmiculus, el iu opei a tenebrarum. Qui enim msle agH, odit lutew.
et nou venit ad iucem, ut non arguantur opeta
ejus
haucimpeltor audaciam- precibus aaiicorum. Fateor,
audaxsum, sed jjou lnendax.- Non suspicelur donii- a luce. Quid merttit comes Thcobaidus ? quid pec-
jiua m«us ia ore pueri sui invenlum iri mendacium cavit homo ille ? Si peccatum est quod dthgil justitiam

in omnibus quse ad ipsum scripseriu Volo amtcis et odit iaiquitatera, noa patast cxcusari. Si peccalurn
Regi qute regis suni, et sjue
Herere jnorem, non tajuen iu weara mortem, Nec est quod reiididil

enira ignoro ubi legerim Os quod mentitur,occiitii

: suntDei Dpo, non potest excusari.Si arebtespiscopum
anirnam (Sap. t, ii). FalsiUtem proiude nego, im- B:turicenstm suseepkt ad imperktm veslrum, hoc
portunitaiem uon excaso ipstt iuveniat veoiam,
: est maximum et primum peccetum (5Ct). En san-

caeterjt uoa tiraeinus. Amicus est domiuus Autissio- gnis isle de mauu »jus exquiritrjr ! Oui relribtiuu!

doreusis episoopus (558) et prtiecipuus ;

quis ne- inala pro bonis, detrahant eL quoniaro sequKur

sciat ? Habet quam commuiiicel amico anxietalem bonitdtim. ilulii clamant ad ves in bio cordesuo.
ncu falsitatem. Fideiem pro.decauo ipsius afferimus {) u'.
iujuriamfilii -vestri et oppressiouem Ecciesitedigna

e>ciisalioiiem, absolutiouem exigimus, Filii sumus animadversione vindicetis, et settfices hujus steleris

tmius patris (quod solita |ir»suroptione loquor) qui cum ipso eorum c*;'ite, eui quidquid libuit, lictiil,

esiis vos.Corifidimus quia uou repellet filios pater ,

apostohco vigore coereeatis, ul in Yerticera tpsius

sed voltmtalem timentium se faciet, etdeprecutiouem iniquitas ejus decendat.

eorum exaudiel.et Isstos faciel illos (Psal, oxi.iv, 19). EPISTOLA CCXVH (562).
S48€S EPiSTOLA CCXVI (559).
AI) EUitfDjiM. Vwobuldum causajustiiim et ndetiUitts «rgn Sfdera
Comiteni P,adulfum,quirepudiata ujcore sua aliam (tpostolicam, premi qwriticr. std nd imqyuptd-
dttferat, patronos in curia rgperire queritur. missa compulwni ope PoiUifieis ezpeiiicirop.al.
ficriptum est: Quod Deus conjuiuit, homo non se- nos. ComTi
tribulaiJo et angustia iaveueruni
parpf(Hfaidft.X!X,6).SuriexeruiUviriaudaces.quinou esl et conueniuit terra tu mwtihu* iiomioutn. ir.

(5^B)J.n^lerisquemanu9cripttsdeestNicolai aomen, uiumsib: eojjuiari germanam Alieiione regiore ''< -

tisquidem prima littera de more designatum. Ex corum, nonnnc Petroniliam, uxorein siiam legili
quatnor Colbertinis uuus tautum codex in margine quie. Ineobakii Campani»? comitts neptis erat. con-
habot, Nicolao cui saue hwc recte coii\euiuut, sed sanguinitatis specie repudtavit, probafitibns iTibuS
jiiterest in his monere leetereu\ C.Rmeracensi cc- episcopis supra dictis. Delata bac de re queriffi
clesiai pnefuilNicolaus abanno 1140 ad atinum llf>7. U est perconiit.-m Theobaldum Burgundiorum y.
(556) Vulgati addunt, Montis Suticti-Martini, sed jieni ad aures Papse.qui comiteui vineuio Mia!h«

htec verba in Scriptis omnihus desiderautur, inio ligavit, et ei>iseo|ios :i!> ofticio per 3li.^ii;d tf-iiipus
etiara in nonnuliis Godescalcus, aliis C. litiera ex- suspendit. Confer Appendiceni Sigebertt t»t cpislolas
pressus. Et hic tamen abbas fuit Montis Snucti-Mar- sequeiiles.
tmi apud Airehates, Ordinis Prremonstratensis, lau- 561) Et luec magna in T!.eoba!iiiim iiividiie causa,
datus in epistola 25.3, n. 4 ; postea episcopus Atre- de qua Herimannus inoxlmulatus apapa cleri-
ita
batensis, in epistola 284. cum quemdam, cognatum cancellarii sui, nsmine •>

(551) Scripta eirca eumdem anitura. Petrum, inBituricensemarchiepiscopumcorisecra-

>

(558) Scilicet Hufto. vit •

quod quia rex concedere noluit, t*hristiani(«te
(559) Scripta auno Christi IU2. privatus est. » Id c< >ntigit anno H44, post morteTn
(5H0) Hic uolati episcopi, qui Radulli Veromnn- Alberici arcbiepiseopt. Ctelera accipies ex uotis ad
rliiorum coiains divorlium probarunt, nempe Sirnon epistolam 219, nbi Tiieobp.ldura, quod Petrum ar-
Toinacensis ejus irater, BarlholQtnasus Lauduneusis, cniepiscopum admisisset, male a rege habuuin leres.
et Petrds Silvanectensts. Factuni accuraife narrat Conlerepistolam 2l l et librum quartum de Vita Ber-
i

Herimatmus mpnacbus Tomaceusis am <5jits conii- nardi, n. 12.

mialor in Spicilegii tomo XII, pag 4S0, ex quo id (562)Smpta anno C.hristt 1142.
paucis accipe. Raduttus comes volcns in matrinio-
 .

38! EWST0LA 382

exsilis pauperum, divilum quo,<jme vuiculi» et car- * fateor, si pecunia eoriinalis Ivonis botite ntemoria.'

ceribus. Ipsa religio venii in opprobrium et coa- (565) meo arbiicio distributa fuit, et non ad nutum
teinplum. Probrodneituranud nossuhein tnenlionem ipsius : quod uiique ad aures doniini mei luisse

facere pacis. Nusquam fides, nusquani innocenlia perlatum, miiii relatum est. Sed coniido quia nunc
tuta (Virg., /£»., iv, 672). Auialor inoocentiae et hujus rei Yeritalem cognoseetis, et verilas liberabii

pietatis culior comes Theobaldus pene traditus est in me. Nou suiu tam hebes, ut ignorem Ecclesiai esse

auimam inimieoruai ejtis. Im|juh>usesl ut caderei, quidquid.ilie.rerurn suarurn non dederit.

sed Domiuus suscepit eum et gaudet quod justitia et ; 2. Sed jaoi audite simpliciter veritatein, Si inven-

vestra obedientia in causa sit, aposlolo acquiesreule tuni fuerii inore-meo meudacium, lpsum os muum
qui ait : Si quid patimini propler jusiitiam, beaii coudemnabit me. Quandb homo exuit homtnei»,
(/ Petr. iii, 14;: eL ioEvangelio:ab'crt/i qui perseeu- absens cram, imo et valde remotus Audivi autera
tipneni paiiuntur propt.er justitiam (Matth. v, 10). ab bis qui adfuerunt, quod ipse fecerit suuni lesta-
Yee nobis ! haec @4PI omnia pr*esentire, sed minimc liieulum; et quod fecit, feci et-scribi et de rebus :

jsrsecaveiepotuimus.Quid pluraTOfnon penvtusdesohi- suis qu<e teftluit, quibus voluit, ipse divisit -
quod
reiur lerra, ct omne regnum in se ipsum uivisum con- lesiduum fuil, dttobtis abbatibus assisteniihus tuuc

sideret.compulsus esl ille devoiissimus filius vesler, *» sibi, et mihi pariler qui absens eram, dividendum
el ecsiesiasiic* libertaiis amaior et defensor.subjure- eommistt; eo <)ti.od nobis nota essenl loea paupa-

jurando proiiiitiere quatenus sententiam excomuiuiii-. rioia saaciorum. Porro abbates illi domum ve-

calic-uis, a iegaio wstio bonae memoria? mag istro nientes, et non inveiwentes enim lunc
me (detinebir

boue datam in terraui ei personamadulteii tyranui tempo.ris ex vestro matid^to paris quserendsa nego-
(5B3J77ini capui et auctor exstitit borum iOmnium, tiis), niliiloinmus pecupiam, sicut eis visura esi,

malorum et doiorum, alque in ipsam aduiteram, fa- diviserunt, solum non, comuvenie, sed e l
me nou
ceret amov.eri , qnod sane tamen prsefalus prineeps neseienie quid ficerint. Cedat jam, ss ptecet, manif
fecit prece etconsilio uonuujlorum fidelium sapien- fes,tje indignatuj venlati, nee niihi deinceps frons
tiuinque vjrorum. Dicebant namque id a vobis facile ru^etur, aut stipercitium deponattir : sed solita redt

el absque lastone EeelesiaB impetrari, dum in nianu ea.t s.erenitas blavtdu et benigno vultai, ac suo de-
veslra sit eanuiem denuo sententiam, quaj juste nuo sQle, lwta faci.es induajur.
dala tuit, incontinenfi slaluere, el irreir»ct<ibdi!er 2®% 3. Namqiiod.itc.ivcomperi displiemsst me
couiirmare ; quateuus et ars arie deludalur, et pax iu.niuliis scriptuationibtis meis, hoc ina jam mff*

proiude sbb i&sUr ; et 'qui gloriatur in malitia, et g tuere. non oportebn, qucniam faciie emeudaoo.
potcns est ifj imquvtate, nihil inde lucretur. Multa Scio, scio, prtesuiapsi plus quam oportuit, paruw
haheo dieere yolnis, sed non est opus de omnibus. atiendens quis cui scriptitare pra;sumerem : et ad
sctibere, cum praisen.s sit qui omnia scit, et viya. idquidem audendum vestra me armarat btnigmias,
voce planius potest ei pjemus aperire. non negabitis. Urgebat deinde charitas amieorurn :
ECISTOLA CCXVIII (564).
etenim, perpauca pro me scripsi, si beno meminj.

ADEUMlJiit E\CUSAT0ttlA, BT NOVISSiMA. Sed .ne quid uiniis. Dabo, si potero zelo meo d«
Sohta se apua Inhocentium- graim excidisse ani- caetero temperamentum, scientiam; et ponam digi-
xiadvertens, causas offcnsai occasione lestamenii
tum meum super os njen.ro. Tolerabilius enim oifen-

ivonit cardinalis uatas modeste tiiluit. dara aliquos amtcorum, quam multis precibus de-

Domino et Patri reverendissimoiNNocENTio,BEiv- faiigem chrisium Domini. Et nunc quoque non sum
nardus, nihilum id quodest. ausus scribere vohis de imrninpntibus Eecfesia; pc-
Ptilabam me ahquando aliquid iiiodicum riculis, et gravi schismaie quod timemus, ac pluri-
i . ve!
mis quse sustiuemus incou rnodis. Scripsi autem
tsse sed nunc, ut sentio, prorsus ad niliilutn red-
sanctis episcopis vestro lateri adha>reutibus •
ab
aetus sum, dum nescivi. Nec enim me dixerim
omnino nihilum tunc fuisse, c.mn oculi doniini mei B ipsis audire poteriiis, si seire pjacuerit, qu« 8ch-
superpueram suum essent, et aures ejus ad prcces pserim ego.
1SPIST0K.A GGIX (556). /v/3
meas cunv omne quod scriberem, obviis manibus
:

accepisset, et vultu hilari perlegisset, henignissime AD TRES (567) EMSC0POS CUHI.«, AI.BEKieUH OSTIEN-
SEM, STEPHANOM PR.liSESTiNCM (56S). IGMARUM TUS-
atque pleriissime ad omnia postuiata respondens.
CULANUU (569), V5T GEUARDUM C.\NC£LLAttlUH.
Modo autem me merito non modicum dico, sed ui-
Pro interdiclo qvod erat, in lerra Hegis propler
hilurn, quoniam ab heri ot nudiustertius avertit arekiepiscopum Bituricensem
faciem snam a me, Cur hoc ? quid peccavi ? Multiim, 1. Quantum malum schisma in F.cclesia sii, eV

(563» Radulii. de quo praecedens epistola. (568) Albericus Virduni in Eraucia mortuus est,
(564) Scripta anno Chnsti 1143» ad cujus tmnulum Bernardus Saerilicium laudjs
(Sfeoj Vnie epistolas 144, 193. obtulisse perhihettir in lihro quarto Vitse, n. 21.
(566_| Scripia ar.no Chri^ti 1143. Ejnsdem meniio in e|tislola 241. De Stephano in
(507) lo scriptts nonnullis, quatuor; atleciio vul- epislola 22 V.

gata nifiiof. Ptquidem episcopus non erat G-erardus (569) Igmarns seu Ymarus, ex monacho Cluniu-
canceliaiius. qui bic quarto loco memoialur, postea censi Sancti-Martiiii a Campis Prior Charitaiis ad.
Ponliiex cieatas. dictusque Lucius 11. Ligei-iui, dem abbas Moaasterii Novi apud Piclaii.gs
3S3 S. BBRNARDI ABBAfiS CIARjE-VALLEHSIS 384

qnaim sit dctestandum et ommniodw dcvitandum, » lalus innoxium, rursus vestimeuta dividere, atque
evMenter quondam ostendit faraosa et horrenda ipsam, quod in ipsis est, tunicam incoc.sutilem,
niors virerum illorum, quos ob istiusmodi pestein quamvis frustra, dirumpere satagunl. Si qua in
terra deglutiens, vivos transmisit ad infcros. Osten- vobis sunt viscera pietatis, tantis vos opponite
uit et illa persecutio Guibertina (570), sive Burdini malis, ne in illa prsecipue terra scissura fial, in qua
terneritas, quos nostra jam tempora experia sunt, solent, sicul optime nostis, scissurje alia» resarciri.

inter regnum et sacerdotium dividentes plaga pene Narn si auctor scand»li, ore singulariier Judicis,
ineurabili, ei castigalione crudelu Ostendit el illa tremendo addicitnr maledicto, quibus 'Hiii puta-
qua; nuper adhuc, post multam et multifariara Eccle- mus benedictionibus dig.ioshujusnequitisefugatores
sise vexationem et vaslaiionern, tandem Deo mise- et propugnatores (573) ?
rante finem a>cepit rabies Leanina (571). Merito De duobus non excusamus Ilegem. Nam et
3.
proinde Salvator in Evangelio t V<s, inquit, homini juravit illicite, et perseverat injuste (574). Verum
illi per quem scandalurn venit! (Matth. xvw,7.) Vae id non voluntale, sed verecundia. Nam probro du-
nobis qui viviraus, plangere quse perlulimus, dolere citur, sicut optime nostis, apud Franeigenas jura-
quse sentimus, tremere quae exspectamus! Et, quod mentum solvere, (ruamlibet rnale publice juratum
"
pejus est, ad tam malum habitum bumana) res de- sit, quamvis nemo sapiens dubitet illicita juramenta
venerunt, ul uec rci humiliari veliat, nec judices non csse tenenda. Verumtamen ne in hoc quidem
misereri. Dieimus iniquis: Nolite inique agere; et excusari posse fatemur. Neque eaim excusare nos,
delinquentibus : Nolile exaltare cornu (Psai. lxxiv, sed veniam postulare suscepimus, Vos videte an
5); et uoa. audiunt nos, quia donms exasperans esl excusare aliquatcnus eum possit ira, setas, majeslas.
(E%ech. ii, 5), Suppiicamus his quorum cst peceaU Poterit sine dubio, si misericordiam judicio super-
arguere, peccantes servare, ne calamum quassatum exaitandam decernatis : quatenus videlicet talis

eonierant, et linum fumigans non exslinguant et: aliqua consideratio in rege et puero habeatur, ut
magis in spiritu vehementi conterunt uavcs Thar- hac ei vice tali quidem iimore narcatur, quo tale

sis. aliquid de csetero non prjesumat. Parcatur sane

2, Si deountiamus fiiiis cura Apostolo ut obediant dixerim, si fieri possit salva in omnibus Ecclesise
patribus per omnia, quasi' aerem vcrberamus. Si libertato, simul et archiepiscopo debita veneratione
pauibus loquimur ne ad iudignationem provocent servata, quem manus Hoc
apostolica consecravit.
filios (Ephsu. vi, i, 4), in nos potius eorum indi- Rex humiiiter petit, hoc nostra uoiversa citra-
ipse
gnationem provocamus. Nec delinqueutes satisfacere C moutana nimium jam afflicta Ecclesia suppliciier
nec rectores seu- correctores eoudescendere ulla- deprccatur. Alioquin damus manu> morti, tabescen-
tenus acqaiescunt. Onines sunm stornachum se- tes et arescentes prse timorc ex exspectatione qu£
quuntnr, et tolis viribus funem in diversa trahen- superveneruat universo oibi. Siquidem deprecatio
tes, rumpunt. Heu! necdum recenti Ecclesiae piagse mea super hoc ab anno priore;et, peceatis meis
(572) cicatrix ocoaliuit, et rursiim siuudere parant, exigentibus, deprecationem meam non exauditio,
rursus corpus Christi affigere cruci, rursus fodcre sed indignalio ; indignationem amem desolaiio pene
(qup nomiue interesi pactieni inter Ludovicum Ju- erat futurus arcliiepiscopus. Qui tamen eleclus Ro-
moirem et Argrimum archidiaconum Aurelianensem mam profcctus est et consecratus fuit a papa Inno-
initse, apud Cfiesnium iomo IV, pag. 764), detnum centio, dicente, Regem puerum instruendum el co-
caidinr.lis ab lriDOcentio«ereattis, vir magnce inte- hibendum, ne talibus assuescat, et adjetil, Veram
gritatis, es Chronico.Uuniacensi, sub Pontio abbate. nou esse libettatem, nbi quis excipitur a principe,
Ad hos cardinalcs itcm epistola 230 et duai sequeutes. nisi forte docuerit coram ecciesiasiico judice, illum
(570) Sic dicta a Guiberto Ravenuate episeopo, non esse eligendum. Tunc enim auflitur ut alius.
quem Henricus IV impcratOr antipapam Gregorio VII Ilex vero, sicut superius dictum est, archiepiscopum
et tribus sequenlibus lcgitiinis Pontificibus objecit. _ exclusit redeuutem. Eum enim comes Theobaldus
Mauricius Burdinus item Bracarensis archiepiscopus u Canipanise recepitin terra sua, et ei omnes ecdesiae
ab Heurico V intrusus in sedem Romanam, a Ca- obediebant. Indignatus ob hoc rex, eonvocavit om-
lixto II, tandem in Cavense monasterium retrusus ; nes fere proceres suos, ut uua cum eo guerram in-
cujus Vitam eleganier scripsft Stephauus Baluzius ferrent comiti Theobaldo. » Sic Wiilelmu», ex quo
in Miscellaueorum wmo 111. Malthieus Parisieusis, qui hoc referl ad anaum 1146,
(571) Scliisma Petri Leonis. corrigemius videtur. Haec autem dissensio eo usque
(572) Schismati niniirum Anactati, progre!>sa est, ut non solum rex Ludovicus terras
(573) In uuo Colbertino, puynatores, bene ad cormtis Theobaldi hostiliter vastaverit, sed etiam
sensum; melius, exputjuaiores. Vitriacum castrum cuni magna promiscui sexus
(574) Rem ita nanat Willelmus Nangius in Chro- multitudine coneremaverit , immo et in ecclesiis
nico : « Anno 1142 orta dissensione tnter papam ditionis ipsius fieri prohibuerit electiones episcopo-
Innoeentium et regem Francorum Ludovicum, Ec- rum, vel ordioationes, eas Roberlo fratri suo tra-
clesia Gullicana turhatur. Nam defuneto Bituricensi dens occupandas, ut de Remensi, Parisiensi, et Ca-
archiepiscopo Alberico, missus est Petrus, a papa talaunensi S. Bernardus graviter cnnquesius est,
ejusdem ecclesia paslor conseeratus. Sed a rege
1
tum in e pistoJa 222, ad Joslenum Suessioaeuscm •

Ludovico rcpudiatus, nec in urbe recipitur. eo quod tum maxime in epistola 222, ad Stephanum Pra;-
sine ejus assensu fuerat ordinatus. Ipse vero rex nestinum. Tandem vero calamitosuni hor. divoriium
Ludovicus concesserat Ecclesk; Bituricensi libtria- Eujfeuio III Sedem Romauam ineunte S. Doctoris
lem eligendi episcopum quem velleut,. excepto dicto opera exstinctum est.
Petro; publiceque juraverat quod se vivente non
 ,

385 BPBIOLE. 3»)

universae terrae secuta est. Si quiil zelo urgenle a EPISTOLA CCXXi (576).
erupit quod non fuit, aut secus quam,fuit diceadum AD EUMDEM.
;

sit, quoeso, apud vos quasi non dictum : ubi vero Unde supra. — Graviter Ludovicum regem arguil,
dixi quod oportuil, el ubi oporluit dici quod, pravis comiliis adhterescens, paeis consiiia
; sit non
frustra dicturn.
respuut. Se quidem hacieteus regii nomiuis stu-
diosum, deinceps solius veritatis patronum, iiec-
EPISTOLA CCXX(574"). non malefdctorum ejus testem fore.
1. Scit Deus quantura. vos, ex quo uovi, dilexi, et
AD LUDOYICUM RLGEM FUANCORUM. veslrum honorem volui : scitis vos quanto labore
Iniquam regis postulationem in causa Radulfi reji- quantaque sollicitudine loto anno praeterito qua1 -
cit, monens eumdem non premere innoeentes, et
rendse paci vestrsu intendi, una cum aliis fidelibus
irrilare contra se Regem supremum.
vestris. Timeo autem ne sine causa laboraverimus
1. Libenter quidem, sicut ipse fateri dignamini,
in vobis. Vos namque, ut manifestum est,
a bono
etiam propria attestanle conscientia, quae ad hono- et sano consilio quod acceperatis, nimium cito ni-
rem vestrum et regni vestri utilitalcm spectanl, pro miumque leviter resilitis : et ad mala priora, quse
nostro exiguo posse, el quaerimus, ei quteremus. dudum non immerito perpetrasse vos plangebatis,
Cseterum quod nostr33 humiliiati querimini super B adhuc recentibus illis plagis, rursum, ut audio, ne-
anathemate mox innovando in comitem Radulfum scio quo diabolico consilio, festinaiis. A quo enim
(575), et vullis me
darc operam omnimodis ut non nisi a diabolo procedere hoc consilium dixerim, per
fiat, ob multa mala quas secutura inde putatis, pror- quod fit ut incendiis iDcendia,
homicidiis homicidia
sus non video quomodo implere possim,
mandato et addantar (577), clamor denuc pauperum, et gemi-
obviare aposlolico quod etsi possem, non video
: tus compoditorum, et sanguis interlectorum
auribus
quod rationabiliter possem. Doieo quidcm de malis, personent Patris orphanorum, et Judicis viduarum ?
si inde proveniant sed non ideo tamen debemus
: [Psal. lxvii, 6.) Plane his hosliis hostis ille anti-
facere mala, ut veniant bona. Salius tuliusque hoc quus noslri generis oblectatr.r, quoniam ipse homi-
toium profecto omnipotentis Dei judicio et disposi- cida est ab initio {Joan. vm, 44). Et nolite frustra
lioni relinquimus, qui potest facere ut et bona qu&3 occasionem sumere de comite Theobaldo ad excu-
ipse vult fieri, fiant et maneant et mala quae mali
; sandas excusationes in peccalis (Psal. cxc,
4), cum
moiiuntur,non veniant ; aut certe in cos ipsos potius, vir ilieparatum se dicat, et hoc omnimodis
deprece-
qui ea volunt et quserunt, veniant, tnr, venire ad conventiones quae inter
vos cucurre-
2. Valde autcm contristat me unum quod in lit- runt quando facta est
£ pax, secundum judicium
et
leris vestrae Celsitudinis continetur, quod videlicet \
diligentium nomen eoram scilicet qui
vestrum,
debeat obviare res isla paci fact<e inter vos ct co- mediatores inter vos exstiterunt, per omnia satisfa-
miiem Theobaldum. Au nescitis vos graviler oflen- cere velit, ul, praevarkationis forte ab ipsis argui
si
disse in eo quod comes Tlieobaldus violentia
guerrae poterit (quod non existimat) conliauo, ad honorem
vestra contraDeum et justitiam jurare compulsus est vestrum.corrigere uon cunctetur.
uon solum quia quaereret, sed etiamquia efhVeret ut
2. Verum vos nec verba pacis recipitis, nec pacta
praedictus comes Radulfus et terra ejus tam indebite
vestra tenetis, oec sanis consiliis acquiescitis
: sed
imo tam illicite absolveretur? Quid iterum vultis nescio quo Dei judicio, omnia vobis ita vertitis
in
peccatum peccato addere, el iram Dei super vos perversum, ut probra honorem, honorem probra du-
(quod absit 1) accumulare? Quid peccavit comes Theo- catis, tuta timeatis, timenda contemnatis
: et, quod
baldus, ut iram vestram rursum incurrere mereatur olim sancto et glorioso regi David Joab legitur
expro-
qui et absolutioaem comitis Radulfi, licet injustam, brasse, diligitis eos qui vos oderunl, ei odio habetis
sicut seilis, lanto labcre et difricultate
obtinuil ; et eos qui vos diligere voknt (II Reg. xix,
6). Nequo
redivivam excommuniealioneni, quamvis enim qui vos instiganl priorem iterare malitiam ad-
justissime
redeunlem, nec »«4
quaesivit, nec quaerit, utpote y versus non merentem, quasrunt in uoc honorem
ve»
quod timore vestro etiam abjuravit? Nolite,
quasso, strum, sedsuum commodum, imo nec suum com~
nolite, domine mi Rex, Regi vestro, imo omnium modum, seddiabolivcluntatem; ut Regis(quod absit!)
Conditori, lam evidenter in suo regno et in
sua pos- potentiam concepii furoris habeact eiiectricem,
sessione audere resistere, et manum extendere
quem
tam suis se posse adiraplere viribus
non confidant,_inimici
frequenti et lemerario ausu adversum
lerribikm, et corouse vestrte, regni maniiestissimi turbatores.
eum qui aufert spiruurn principum ternbilem apud
At quidquid vobis de regno vestro, de anima et
3.
reges terrae. Acriter loquor, quia acriora
vobis for- corona vcstra facere placeat, nos Ecclesia? filii,
mido quod nou ita vehementer limerem,
:
nisi vos matris injurias, contemptum et conculcationem
om-
vehementer diligerem.
nino dissimulare non possumus, qnse illi, pifeter illa
(574) Sciipta armo Christi H42.
(57(5) Sciipta anno Ghristi 1142.
(575) Duabus ex causis indignatus est rex
ob (377) Huc spectant qu* de castro Vitriaco, una
anathema Radulfo iuflictum ; mmirum et quod Ra-
cum promisena niultituduie incenso, dicentur in no-
oulius ejus cognatus «rat, teste
Heriniaiuio mouacho tisad epistolam 224, unde Vitriaco-Inceuso nomeu,
lornacensi, et quod sororem regiuae superduxerat,
ad Matronam, in pago Partensi.
 S. BteRtfARD! ABftAttS CLARiB-VALLENSiS 388
SS7
plangirans, siii&ejus a«tis, fnsinuacdum. Miror enim si ita ere
qiuein eain jam prteccssis.se miserftbmter ^
novo periim inferri, partim imminere sen- (lit ut loquilur, et. si non credit, quomodo conscio-mi-
jteruni de
usqnc ad moi«- utique unaniuin (.iieut scitis) qmead pacem r^fon
timus. Profectosiabmius et pugnabinius
iii

armis quibus mandam facia fueruut, ista persuadare conatur. Ait

tem, si ila oportuerit, pro malrs nosrra.
'gladiis, sed preeibus rteiibusque enim, sicut potestis videre in litteris ejus, cum
licet'. non scuiis et
memini, pneter quo parte Comitis pacta coaaretur
;ul Deuiii lit ego quidem, qui me
.
•
roale servata in

atque ostondere « Adliuc suspensi manent episeopi nostri

Udiauas preces quas pro price ei salute vcsira :

J>onuno supplex.ipso .leste fuc<- adime iecrQ nostra eu-

iuterdicta est. » Quasi vero
regno coram &«l»5
debam, euam apud Sedem apostolicam lilferis et jusquam eeciesiastici absolutio iaterdicti ad comi-
nuntiis causasn vestram egisse, fateor, usque peae
ad tem Theobaidum pertiueat, aut hoe ipse aiiquo
samruj Ponti- modo pepigcrit se faciurum. « Hlusus est » ait,
ptopriie conscientiae isesiooem, et ipsius
cisjuslam ^quod dtffiterinon debeo)eoctrame iedigua- « eomes Radul fus, et iternm reiegMus est. » Ethoc
tionepi ego, inquam, assiduis vesiris, quos
;
innovaie quid ad comitem Tlieohaldum Nonne qeidquid de :

provocatus, <iieo hac re promisit, fideliter elaboravit, et erfieaeiler

quciiilie noa cessatis, excessibus
inea priori, adimplevit? llle vero deprehensus est in astutiasiw,
vobis, incipio pcenitere super insipienlia
qua ado iescentia hucusque favi ;
pLus justo vestra)
l 1

et cecidit iri foveam qoam feeit. En est hoc totum

cur Rex pacta sua, qute distinxerunt
et de eseterp nro-mea exiguiiate non.deero
veritati. irrita faceret

Son tacebo quod cum exeopaiauuieatis iteraio iabia veslra? An propter hoc decuii iecandescere
4.
uedus et soeietatera inire satagilis :-uupd in
necem iram Uegis contra Deutu et Eccles:r,m ejus, contra
hominusi, commistioueai domorum, destruciiouera se ipsum etregnum suum? Itane propterhccrlebuit

ecclesiaruin, _dispersipnom .
paupecum, raptoribus cl obliyisci honoris sui, ul, aa debellandum hGihinem
adhajretis, juxta- illud suum; quem non dico diffidaverat, std nec submo-
pnedoaibus, ;sicw dicitur,
cum nuerat vel posuerat ad rationenv ibitteret fratrem
Prophetse £i videbas furem, mrrebas eutn eo. et
:

^duiteris portwnem tuam ponebas {Psal. xux, 18); suum, idqvre per Catalaumim -^0%5, de qua potis-
quasinqn.satis per vos.nula laeere valeatis. Non simum civitate scitis quid Rex cum comite Theobal-
silebo quod Hlicilum- illud iniiedictumque
juramen- do pepigerit (
tum inconsulUssi.-ae .usurpatumta vobis conira Bitu- 2. Sed Rex adhuc aiiud addit, quod mairimoniis

riwensem Ecclesiaru (gj?0 quo, heul tcit et tanU mala sibi moliatur conjungere , contra ejus fidelilalem,

jam aunc ineriii> proveuerunt) non ita laiaiem coniitem Flandrensem et Suessionensem (SSl). F.t

eurrigitis, ul Chrusli .ovibua-apad Caiu.launum

pasto- G de fideliwte qaidem suspicio est, nou certitado.

reni pradici non sinatis : in&upei ei fratri- vestro Porro inanes susptciones ceitis pactiombus preeju-
(•\\>i), ejusque miiiubu*, sagi tlarus, biilistariisque dicare"quale sif, vos videritis Quanquam id omnino

dJiscopales coutr.i jus ol fas liub-uandas, et creuenduiTi non tuefii de ta!i viro. Numquid enini
dumos
iniiujusmodi W**rios usus. prolligaudaa kostes sunt Regis, qmbus alligatur Coaoes, ei non
res ti.cles';se
Nonne consan-
audacter nimium expouaiis. Dieo voliis : hob magis homtnes ejus et ejus
eritdiu- axiici'.'

sjuiueus Regis, et, sicul latelur, baculus regni come3

iuuUuax, si hsec ua facerc pargitis. Et ideo, dfiraine
iii lex. vmucabihter mouso vos et fide.Iiter cousulo Flandreasis est V Quid ei-go contra Rcgis fidcliiaiem
uialitia desistalis, si .torte facit ejus bomo, et iideha ipsius, si aliis
ejus amicis,
vwbts utcitius ab liac

maaum, Ninivilas regis exemplo, suorum matrimomis eopulatur '? Nonne si quis sim-
,am ferire paratilis
haiaihtate prievenire possitis. pure plici oculo rem. ut est considerarel, magna potius
pceulteiuia ei.

sid memeuiole pax regni, rnagiiumque rober et mugna posset pu-

loquor, quia duriora vobis foiinuio :
,

a Sp.pujniedictum, Ueliora
esse verbera amiciquum lari securitas'?

jrandulenta oicula mimwi (froc. xxvu, 6). 3. Illud auteni miror, quomodo Rex dicere non ti-

F.P15TOLA CCXXU (519) muerit, co^noscere se qnia novernn comitem esfO,

> SUUSS10.\'iSNbEH El-ISCOPLH, ET Q Theobaldum in pr.rtem suam, eontra Regem. comi-

- >.l) KiSLENBM (S80.)
sir.riitnM .VBBAiXJi SA.M.Ti-aio.Nvsii. tem Radulfom trahere atteotasse Nam et viva voca
Qvcriivr dpati e»s, uh Re^u c^rtsiliarios, de iniyuis aunlio nostro plus di>it quam scripserii, quod man-
ejuieontrd Wieokaldum moiitiuuibus.conlrapac- moximam partampec-
daverim siepius dicto Radullo
iuii' <:i \numi iniiant.
catornm ejus n;e suscipera, si velkl comiii Theo-
,. Stnp-ieraBtJRegi, arguensoum super malisquse
a-sensu baldo adlnerere Si natus est homo ilie ;ier quem i-ta
li>-rfi, iii legno Pisis, ipsius. sie«t»dicilar, :

duxi voi.is, qui de con- mandaverim, veaiat et arguat me palam si scripsi •

ei quOd rescripsit, digiiuin

dc quo in epist seqq in (581)Barones regis vocat Bernardus m epistjM

(S7S) Roberto scifiect.
293 mter ChesmanaSj 224, n 3. Hunc locum exp!ica> Hi-nmcnuus Torna-
•224 ir. 2 ct m 304. Ui -•pist
co-
Capiiun ad Ludovieum JuuiO" censi», paj 394, ubi de Tne&derico Flandrensi
ttm esl Cisterciensis
eonqueruntur Patres quod Robertus ( eomes, mite qui • filiam suam promisera! Hcnnro, c^nati9
rem igium m-
tpsoruin Theobaldi lilio licel rex Francoi
eius cwmanus comede*et carnes in mii di
terelur dissolvere, lertio gradu cor.sauguiniiaiis
qramfiw contra ordmis lnt.er.liclum. De
Catalau-
ccns eos iwicem propimruos esse » Aliud item ma-
neasi ecclesia viiie infra ad episloiam 224 ncmpe tiii.c sua?
1142. trimoniuni Theobaidus cogilabat,
•,r»7&) Scnpta anno Chrisli
'
.

pag. 8S9. Ad cum comite Suessionensi, iafra in episioia 224, n. 4.

(580) Rutum cognominat Ordericus
ausn episloU 342 prseier tres gequentcs
 3*4 BPISTOL/E.
390
iitteras, proferaniur in medium. Viderit ipse cui Regi juveni sed
, consiliariis scnibus i-Bputator
fl
creuidenl
creiiideril :
:
rertus ego
certus sum quia nunquam noveriia
nQverira EPISTGU
EMSTGI A GCXXIII
rr\viii t&Hi\
(§84).
quod impoiiit. Idern arbilror et de comite Theobaldo, AD JOSUE.M.ju EPKCOPU.M SUBSSIONBNSli.U.
quia et ipse
omnimodis dilfitetur. Videat proinde Satisfacitepiscopo, cujus iitteris prwfixu, taliseral
Deus et judicet, quod nunc de suspicione comes salutatw,« S&lutemin Domino.et spiriturn mn
Theobaldus arguitur ab eo qui inanifesie coaira blnsphcmia,'. » Requirit mhilominus in
eo majo-
re.m zelum ad vindimnSas Christl et
paciioiies suas ipsum sibi attraxil coiniiem Kadui- Eectmee
injurias.
fum, eoutra Dei praecepta, coutra seuteiitiam summi i. Jttinime quidera ego spiriium bjasphemias ha-
Pontiticis adultero et excommunicato coianniuiiieans. bere me arbitror, sed nec ctiiquam nialedixisse, aut
4. Ait quoque Ilex « Pene habuimus duos gra-
:
maledicere vclle me scio, principi praesertim populi
vissimos oppugnalores. « Et prophela subsainnans mei. Casterum quidquid i!lad sit, quo se laesani
resj>oiidel Ibi trepidaverunt timore, ubi non erat
:
vestra Dignitatis judicat, peto veniam. Scio
enim qui
Hmor (Psal. xm, 5). « Ecce, > inquit, « oppugna- dixit Blasphemamur,
: et obsecramus (I Cor. iv, 13).
mur qui non oppugoavimus : perscutionempatimurj Dico ergo cum beato Job : Quce locutus sum, uiinani
qm nou persecuti fuimus. > Quis oppugDal, obse non dixissem
_
- . • ^ „,wu non
et ulira
-„„...,.: „„ addam \4W,
»u,tuuuu7/t (Job. xxxix,
JkXXIX, 30).
35).
croTqmsoppugnal, quisve persequitur ? Nonne co- g hm, domino abbati Sancti-Dionysii pro comrauni
mes cbsecrat
obsecrat el iiumiliatur,
i,umiliatur, honorare paraiusut
naralusut re
re- nnerimnmn scribens,
querimonia c,„,.:h»nc ,„..;„„,. „„„,.. .,_'
ulrique vestrum responderam,
gem, servire et obsequi tanqaam dornino suo, obuixe etputaveram me fecisse satis. Et quoniam, ut video,'
pro paee supplicans, et bonam Regis (quod in se est) nondum quievit indignatio vestra, quse forsitan ad-
sibi conciliare satagens voluntatem ? Esto quod non sit versus Ecclesise conculcatores justius
incanduisset,
ita, sed magis Cemes Regi mala omnia moliatur
: etiam vobis dico sehismaticos vos aut fomitem
:

nonne adid quod statutumfuisse scitis, fuerat recur- esse scandali, nec dixi, nec scripsi,
nec credidi, et
rendum? Sicenim iuterse pepigerunt ut.siqua de con- dico securus : nec vereor quod me rnea pagina ar-
ventionibus iliis controversia aut dissensio naseeretur, guat mendacii. Scrutamini eam, si placet : et si ita
nihil mali sibi invicem facerent aut quajrerent, do-
inveneritis, reum mo fatebor grandis sacriiegii, et
nec coram nobis tribus pariter, et domino Autissio- revera, sicut notatis, spiritu blasphemiae agitattim
doicusi (382), veutilata res esset atque discussa, qui
illa scripsisse.
et tuuc mediatores fuimus el si quid emergeret
2. Ne tamen humilis satisfactio spir.tum videatur
:

controversiae, debuimus esse reconciliatores. Al id excludere liberlatis, dolui fateor, et doleo, quod
modo ommmodis Comes flagitat sed ftex abuuit. :
nondum ea vos libertate, qua deceret, comperimus
5. Denique esto quodomnino male meruit Comes :
Christi ulcisci injurias, Ecclesi;e defendere
sed£ccle=ia Dei quid moruit? Quid, inquam, me-
Q liberta-
tem. Doior iste compnlit me
scribero dura, non ta-
ruit, non jam sobi BLturieensis Ecclesia, sed et Ca- men illa qme Putaveram siquidem (et
impingitis.
talaunensis, etiam et Remensis, etiain et Paiisien- adhue puuirem, nisi limerem vobio in hoc esse mo>
sis?viaS3) liabeat Kex adversus Comitem jus sed :
lestus)'. nequaquara suificere
quod schismatis noa
de quo juro, obsecro, de quo jure praesumit ut Ec-
estis auclores, nisi et eos qui sunt, eujuscunque
clesiarum posscssiones et terras devastet, ut Christi
dignitatis siui, tota libertate pro viribus coereeatis,
ovibus pastores pra^lici non permittat : ut his qjii-
et eorum e.onsilium atque co.nso.rtium exsecretis,
dem eiectorum promotionem prohibeat, aliis vero,
Pularem, inquam, gloriam vobis esse, si dicero pos-
quod hactemus inauditum esl, dilatioiiem electionis
setis et vos Odivi ecelesiam malignantium, et cuni
:

indieat.donee universa consumpserit, donec diri-

impiis non sedebo {Psal. xxv, 5). Numquid soium
puerit pauperuia facuitates, donec penitus desolelur
decebat zelusille prophetam, et uon liodie
lcrraJAnvos quoque
ei consulitis talia ? Mi.ain vaide, si a Domini sacerdote reqinritur, de quo dicebat :
contra veslrum cousilium fiunt haec . £«? mirum Nonne qui oderunt te, bomins, oderam, et super ini-
magis et malum, """>"»
„
D
cousulere
,

resistere. IiL.d^siam
resistere,
,
"
lalia,

Ecjlesiaia nn.-illaro
aneillare, ot
sivestro
mamleste scmsma fabrieare
n servitu-
nn,,,,,, in
et novain „»„„;,..
wvu al »o uum.
consilio fiunt.

\
Etehim
uierniu
est, Deo D
micos tuos tabescebam
tabescebam?? \Psal.
rem sane (ul salva vestra
_,. .,.
[Psal. cxxxvm, 21.) Onta

,>
„.^ M
'
eloquar) hunc z<;iuin vos exercuisse in puerum
^ *
^^
Opta-

(586)
;'

.
»

lein ecciesiaslicam redigere iibertatem. Si quis Dei

regem, qui, non tam pueriliter quam crodeliter, sine
hdelis, si quis Ecclesia; tilius est, proiecto stabil et
causa irrita fecit et vestra sane cbnsiliaj et sua
opponet se, quoad poterit, murum pro dorao Dei. paeta. Sine causa regnum suum conturbat bella
Nam ei vos ipsi, si pacem desideratis Eccie^ise, ubique
:

ccelis terrisque suscital : eeclesias vasut,

sicul oportet fiiios pacis, quomodo nor. dieam sacra temerat, exaiiat imquos. bviios persequuur,
tractatis ea, sed vel interestis consiliis tam ma- perimit innocentes. H»c, inqnam, veiiem vos do-
lignis? Quidquid enim niali fecerit, meriio nou lere, his contradicere et resistcre,
quod in \obis est.
(S82) Ilu^one, cujus epistola 226.
scopo, sed in auia regis consiliario
; quo nomine etiam
(583j De Bituricensi, id patetex notalione ad epi-
[nnocentium salutat tn episio!a nnnc 3 17, n, 1.
stolam iltt; de aliis inteUigitur ex epistola 224.
(586) Scriptuia: more puerum v.ocat Ludovienm
(584) Seripta anno Chris;'''lH2. Junidrem, qui tum conjuerauis erat, et quidem duos
(585) Sereniutis titulum. quem superius regi Fra;i- supra viginti annos natus Eadem vox eodem sensu
coitiui tribuit in episiola 170, n.
3, hio tribuit epi- ia epistola »70 et alibi passim
 1 ;

m S. BEttlUBDI ABBATIS GURA-VALIIHSIS

Propheta video aecidisse. Vcs enim scitis quomodo
392

non ett magistrum docere Joslenum,

^ /^„,-^^^.L-^i^umT^trnha
meum
Sed
minus autemT*preEehdere
.
"
episcopum, qui magis
com-
a is
ft
ego quoque pro Rege stetenm
steterim in domim
conspeclu domini
ra conspeetu

mei, corpore quidem abseus, sed prffisens spirita,

me et alios peccantes redarguere et errantes
ut loqnerer pro eo bonum. Bona siquidem poliice-
gere debet. En quantum vos timeo. Cjausam
^OS
Munc auiem, ipso reddente pro bono malmn,
aperla male susm- batur.
babetis epistolam, qui de priore
nibi! in hoc ahud co- cogor centraria scribere. Pudet erroris, et falsse
catus estisTNaiiTego quidem
scribentcm necesse est, spei quam de eo conccperam : et graiias a.£e quo
gitavi, nisi quod ad diversos
epistolam cera non c!au- pro eo simpliciter supplicans non fuerim exauditus.
jaxta consuetudinem,
veniam peto. Putabam me deferre regi pacifico, et ecce inveuior
dere (587), iam et pro boc quoque
gravissimo hosti Ecclesiaj assentasse (5&9). Ceneul-
EPISTOLA CCXXIV. calur apud nos sancta Ecclesia, turpiter ancillatur.
1-SJ5NESTIKUM
STEPHANHM EWSCOPtJM (088.)
AB
Malefacta Ludovici regis *t injunas
Ecclesiam, m Naia episcoporum probibentur fieri
et electiones

episcopos, aliosque exponit. et sicubi idpressumplum a clericis fnerit, electus

Loquitur Jeremias ad Deum pro
adversariis episcopari noa sinitur. Deniqce sedet ia tristit»
I.
preprSo destituta pastftre
dicens : Reeordare, Vomine, qnod
steterim Ecclesia Parisiensis ,
suis, ita
bonum, etaver- nemo est qui de substituendo alio mutire
iri conspectn tuo, ut loquererpro eis et

te<-em indignationem imm ab eis; et tuiert : Propte- audeat.

eos in Non sufficit spoliari bonis prsesentibus domos
rea, inquit, da filios eorum in famem, et deduc 2.

(Jerem. xviu, 20, 21). Et adhuc aha episcopalcs etiam in terras et in homines manus
:
manus gladii
modum seque gravia imprecatur il!is. Quod sacrilega circumquaque desaevst, to}ius iosuper anni
in hunc
propterea m.nc apud vestram
Revercntiam me.no- ex eis sibi reditus vindicando. Vestra Cstalaunensis
quouiam simiie mihi aliqmd cum fecit quidem electionem; sed qui electus esl (S90).
randum pulavi,

« Sigiilum non erat opprimi, Reipubliete statum pessumdari, Ecelcbi*

(K87) Hine in epistola 304 :

Bemardi nomen vfoorem dignitatemque labefactari. Alios tamen. iu-

ad mauum. » idem in epistola 402. :io-
erani, ex epislola 284. ve^ics qui licEC mala dissimulent aui paliiare
et elfigies sigillo impressa
(288) Scri.na anno 1143.
-
Stephanus PramesU- riut, eosque quoium opera et auspiciis hsec
gerun-
Per liffic
es Ord.ne Cistcr- uir summis in coelum laadibus vchant.
nus, ad quem etiam epistola 219,
mot(ujis anao 11^4. tamen debilam Ludovico, si quain deinceps adul-
cieus! cardinalis ab a.mo 1140, delractum noo irnus.
_.mo.JesusB ysrun. » tiori «elate laudem meruit,
Ernaldus « Stephanum totius
secundo de Vila Bernardi, n. 49, Forte ccim, anuis maturior, rcbus pneclare vjestis
libro
maculas eiuit. Nam plunbus anms
anpellat in
Sansbenensis prioris selalis
Eumdem laudat praeter alios Joannes Beruardo superstes fuit mortuus tumirum a.mo
PoLycratici iibro vi, cap. 24.
Cataiaanensem luisse .
:

in
1180. Quamvis recipiscenti» mdicia ipsi quoque
coniicimus ex
numero 2.
hujus episiolse
Ecctesue, tum pohliie Bernardo dedisse Wgam. Nam ila de eo ^JmiMus in
(5891 Ouis fuerit rerum tum
rege Ludovk» Junww, su- Ludovico VII : « ltex (Ludovicus) nugna el ira,
status n Gallia sub hoc (neffipe in Tbeobaldum eomilem
216-222 saiisos.end: et manu illalus »
perioribus qnidem e^islolis Victoriacum, quori oppidum sub po-
nrsescnti vero in primis
hispulam et luctuosam Ec- Blcsensem) s

<1^l
^Jen, ^statur Otto Blcsensis erat, caplum diripuU. Proffius sa-
S&ffioa» iaciem
cap, 21,ubi.at .
lestate
craque lcca sine Uiscrimiae ineendii, in a>de
pnncipa
Frisingensis Chronici libro ni,
sub illras ad mille quiugento* puberCS itnpuberesque promis-
«Francia oecidenUIis rege suo amisso,
adhuc superstes est, ob tpsius ac cue combusti, qui saactitatc templi salutem Ucturi,
filio Ludovico- aui
guerram tot praediis ac ad ararum tutelam supplices coofugerant. Mox sc
Tlieobaldi Bles.nsis comitis
clloi"ens Rex ingenti doiore atque imle mcprore
cor-
quod msi religio-
incendiis perpessa est discrimina, sublevan
morabautur, mcriUs, oraitomnus repliis, se aiflktabal, neque solatiis ujlis
sorum q« ib^em
poterat : cum divus Bsrnardus ad illum venii ew>-
nuper
et consilio pacata fuisset, usque ad inteme-
catus, qnod in eo mulium divmitatis
ciueerei : 3.C
Ouo. Eccc religioso-
cionem deicU putarelur. » Ita iam antea rege Crasso, quercnum (ut pittdicauatufl
saius Gallue adscn b.tur.
run orationibus et consilio secessuumque discipnlns, et nulio pwelerea praM
meritis, ut aicbal illc,
Ouis enim dubitet mundum

ff£STS ^t «
stare Sanctorum? et
cui dabium inter hos ny.nen

*7T
solms, sed et turopffl totiu», ne i
" £SS?h SSi&Xbm.
v
ac .everendissima
ctmi ejus Uemm con
Uetum consptceret
•
spicere( caii
-;..;
,

caduceatorem ? al ex Epistohs ejus qu*- Rege exceptus,

liariam el H», innuit, lucryma, ms. c.to
Cteterum n id samque didicissel :

quaversum seriptis colligere licet. V.ctoTiac«ns.s m-<

uade^Ludovi- exarescant, oxst.nguere possunt
Sbiterrnoneam mirum vider possit nemoriam. Taninm ad.ie llbs conslanl.am
landatus.HiStonC.s, quod cendii
cus .Ue Jnnior iam sit roburque, et ne s.t vclut mu!'Kbfis ploratus; v.nles
1180. Certc s. Ben.ar-
affirmal Gordonus ad amium derru-
utique judicem consulas epistoi., ac vere reyios animosgere. » Cauerm!; qua3
dmn, incorruptum elecliane hie d.cua-
polissimum, dixeris non admo- straiu a Lu.iovico episcoporum
cilatis, et praseuti epktclim 2lS.
mores hom.- tur manifesta suni fcx notis ad
dnm lavdjibilnn. Sed ita £nnl
fuisse na qtio
teudant et vituperant. Exempla (S90; Gaufridus CalalaufienMi episccpus ,

num : f.io afteciu suo

Nam et hodie reguni, epislolft F>6 mortuus auno 1142;
in
cojus locuin, m
nonestcur longe polamus. eleclus Guido, (lequo hic. Samsonem
Kemensen.
principumque cons.Ua, «pedilones,
qumamdam
habei.iu:>ti- arcliiepifcoimm, a»od TheobaldofavereUexpulerant
Ldera aliasue lacinora, quan. dispa.es reijii miuistri, qui uzbis ecclesias Sanct8e-Mari:E.
nmto.es ac ju.iicesl Alii quippe
laudis 3lona>que m Sancti-Nicasii de'..r«tlabantur. et
gravi.s.me i.iseetan- Sanonoi.iigi!
argumemum trahu.it qu» alii

Alii censenl hu.usmodi bella m suburbanum Saocti-Theodcrici mooasienum. Nuila

tur et damaant m«Elio de i'a.isie(is. ep.scopatu, in quo jam
gen, io-er. l.seresas, hic
Hclijnoni» ei Eojiesise damnum muuuo subrogatus ciat Tbeobaldus
s.cra, m.seros Stcphano
Iocal)eo dicata profapari, coacuican
 ;

398 EPISTOLiE. m
ecce jam diebus multis debilo honore fnislraiup, et » libitu sibi, circuit mare et aridam, ut inveniat jura
soitis quam non aisque gravi gregis lominici delri tores, quorum perjuriis, quos ibrtassis Deus con-
incnt". Commisii Rox gerinuno fuo Robeilo vices jungii, per liomir.es separentur. Qua ironle, obse-
episcopi ;591) : ct ille in cunctis lenis 'obusque cro, lantopere aliis prKscribere de consanguiniiiiie
Ecclr^ise 1 jieslalive versans, et pro vice sua ubique laborat, houio cum sua (quod pal.im estj teriio
haiul segniler aeens, infcrt coelis quolidianas ho- ferme consanguinitatis gradu permanens consobriiia 1

stias, non plane pacificis, clamores pauperum, la- jo9'n Et quideni inler iilium comllis Theob.Lli, ct
crymas viduarum, planctus orphanorum, gemitiis coiiuiis Flaii.lrensis iiliam ; et iicra inier comitem
cnmpeditorum, sanguinem , interfectorum. Veruni Suessionensem, et filiain comiiis Theobaldi, si cun-
anguslus est maliliae ejus ille episcopatus. Rvmen- sanguinitus sil, nescio ; scienter enim illieila matri-
sem invadil, alque in terra sanctorura iniqua gerii, monia nec laulavi unquam nec laudo sod scia- :

iiou cleriois, non monachis, non sanctimonialibus tis vos, ot sciat dominus meus, prohibere hoi um

parcens. Denique snnct* Mariap, sancti Reoiigii, nuplias, si quo modo conjungi fas fuerit, exarmare
saneli Nicasii, sancli Theodfrici lerras lruetiferas, Ecclesiam est, et niuliam ilii sublrahere foniludi-
et vilhs populosas, ita in ore glaiiii devastavit, ut neni. Nec aliam puto adversanlium ipsis nupiiis
(

pene in solitudinem redegerii nniversas. Frequeus » inteutionem, nisi ut in terris praefatorum principum
in omnium auribus vox : Hcereditate possideamus non possint habere refugium quicunque .audebunt
sanctuarium Dei (Psal. lxxxh, 3). Sic Rcx enien- 1 contradicere schismati quod minanlur. Hucusqne
dat quod in Eeclesiam bituricensein Herodiano ju- zelus meus, Non possum enim ego emendaro iiuod
ramento eommisit, potui rodargucre : potui et commonere eum qui
ir1. Pirfterea Rex,. nobis quidem non parum iabo- possit. Zelus dorniui mei faciet hoc. Ipsum ciuxi
rantibus, pacem cum comite Theobaldo fecerat neeessariuin in magno Eccicsise labore aique peri-
firmse, m putavimus, ainicilia? foedus inierat ; et ecce culo compellanduni ; et per nullum diguitus quam
occasiones quairit quomodo recedat ab amico. per vos, qui ejus lateii et spiritui adheerctis. Apud
Alque lioc gra lde crimen quod impingilur Comili, quem, quajso, habete me excusatum, quod Rege

quia cum baronibus Regis de liberis suis conlrahit mulato mutaverim slylum, qui ad ipsum Dcum Dei
matrimonia (592). $00 Suspecla est illi dilatatio prophelam dixisse scitis: Vum viro innocente inno-

charilatis, nec se putat regem, si se amaverint prin-

cens eris, ei cum perverso perverteris (Psal. xvm,
cipes. Conjiciai prudonua vestra quid anioiierga sub- 26).

ditos gerat, qui de odio alque discordia, si fueril inter EP1ST0LACCXXV(595).

suos, se sesiimal forliorem. Vidoai et perpendal si ' AD DOMINUM EPISCOPUM SUESSlONEXSliM 1,596).
esi bichomo a Deo, qui iu suorum magis mntiia si- Hortatur ad studium pacis.
multate quam charitaie conlidil, cum charitas sit Laboravimus, sed de profectu adhuc quteslio est.
Dctts (/ Joau. tv, 8) : quod minirne faceret, si sa- Seminavimus multuin, sed intulimus parum. Fate-
pienliam illius haberet qui ait Fortis est ut mors mur nos eguisse veslra opera
:
et prassentia. Verum
diiectio,dura sicut infernus wmulalio (Cantic. vm, quod eam non requisivimus in lanta necessitate, per
6). Propleroa ergo pacis convontiones et constitu- ajiHCiimjronimunem Saiicti-Diouvsii abbatem doce-
iones manifeste transgreditur : nec tenet pacta sua, bimini.Nunc ita.me ne do cietcro dissimuTe;is,sed se-
juse disiinxerunt labia sua. Denique revocavit in cundum sapientiara vobis a Deo diitam studealisquie
ilomum suam, ad consilium suum virum adulte-
et ad pacem sunl,monemus sanctam solliciludinem ves-
ruin et exconununicatum i.593), quom ex constiiulo train. Narn rogaudus lionestispro talire, qua ulique
ejecerat ; el pro excrcenda majori malitia, aliis constat non modo valde honoiitioari ministerium ves-
multis nequam ;eque excommunicatis, perjuris, in- truni, sed et turpari admodtun si negiigiiis. In in-
ceudiariis, homicidis, Rex et advocatus Eoclesiae dicla cdebritate apud Sanctum-Dionysium sperainus
adversus Ecclesia? (quod non est dubfuin) ainatorein videre vos (597).
et delensoremdenuo socialur, juxla illud propheUe :
SIO EPISTOLA CCXXVI(598).
S£ vidcbas furem,cunebas cum eo, ci cum adulteris
AD LUD.OVICUM REGEM PRANCORUM.
portionem tuam ponebas (Psal. lxix, 12).
Bernardus ct Hugo queruntur dc pertinacia regis
4. Ad htoc cogit suo mOre episeopos ad maledi-
irt malc coeptis: irrilos cs.sc suos in concilianda
cendum bonedicendis, et iierum benedicendum ma- pace labores non sine regni ejtis exiiio dolsnt.
ledicendis : et quoniam non obtemperatur pro suo Ludovico Dei gratia illustri regi Franeonnn et
(591) Vide epistoiam 222, n. 1. Htiiiiberii ii ooiiiilis Maurianensis, proindeque nia-
(593j Vide epislolam 222. tertera Adeloe.qute luit Lndoviei regis mater. .

(593) Scilicel Radulfnm. Vide epistoiam 210 ot (595) Sciipta auiio Christi 1 i3. 1

sequentes. (596 Josiouum.

i

(594) Joanncs Besly in llistoria O-alliea comituin (59*) An inuictus regni optimaium conventus ?an
Piciavieiisium, pag. 145, sic explicat hunc gradum Indicii celebrilas, qua" 'nenso fobruario in fosto
1
<le-
consanguiuitaiis iuior Ludovicum Vli et Eloouorain dicationis apud Sanctum-Dionys.ium colitur, ioso die
ejus conjugem, Guilielmi o,(jinitis Aquitauici tiliam, sancti Malhise ?
ut Aldearuis Eleonor* proavia soror fuerit uxoris (593j Scripta aniiu Chrisu 1 1 13.
Pataol. CLXXXII. 13
 1

3Bo S. BERNARDI AB8AT1S CLAR.E-VALLENSIS 3%

qualis- ad Iwc reqpondereplacuerit, fideiiter remmuet no
Ju?i Aquitanorum, Htiso Autissiodoreosis £
ctwque minisler, Bernabdi* Clara?-Vallis vocatus jjis. Siautem peisistitis, quod absit ! uon acqtnes-
abbas, diligere justitiam, et judicare lerram sapieuler. oere sanis cousiiiis, mundi nos sumus a sanguiue
vestro • Deus non permiitrt Ee<iesiwni sdam si\e »
!. Diu cst quod egressi de domibus nostris,

vestra et vobii sive a vestris diiuius coneulcari.

expositis propriis ulilitatibns pio pace i

labora-^, i
t
^^ ' EPISTOLA CGXXVII (600).
regni fideliter, sieut nobis Deus esl testis,
AD EPISOOPLM SlESSloXENJ.SM 1 fi'.l 1
',.

mus. Trislamur aulem quod aul uulluni aut exi-J

guum nostri laboris Iruclnm auhu teiieraus. Adhuc M™ episcopi perqmiu
plora
sol
t.

pauperes clamant posl nos, adhuc terra vadit quo-

Semper quidem egui ofliciis amicoiu n, iiomo tai-
tidie in desolationem. Quseritis quae terra? Vestra,
mirttm mente semper el corpore miseranuus sed :

non alia. Intrs regnum enim, et coutra regnum

nunc 9i.l maxime opus et tempus misereudi, cum,
vestrum nta omnia mala perpetrantur. Nam sive
urgenle conscientia et aggravau n>ariu Damirii
amici, Sive inimiciveslri sint qui de guerra ista
super me, duro me carceri mancipuv (602; dui as
pauperautur, captivantur, conteruiitur; uou aliur.de
quam de reguo
nerejanijain
vestro sunt. In quo inauifeste imroi-
(tie videtur sermo Salvatoris dicenlis :
g
judex
^^ ^ ^^
r.sque
in memetipsum.

ad hanc diem
seutial
Si adbuc
^^ ^ m
lili«lis
pater

erga vos affcecus non

^ estis

hl
(natu
qJW

Omnc regnum in seipsum divisum dcsolabitur (Luc. posse exlorqueri elavani

tepuit. Scio, scio difikile
\'„ 17 . IIuc accedit quod ipsi divisores el desola- et ideo multum insto, quia rera
de macn Hercul is :

tores vos eonslituerunt sibi liujus nequhise caput et

peto dilfieiiem. At quanto difftcilior, tauto vioieniior
principem quem praicipue debuerani meiuere de-
ad promerendam reduibilionem.Grandis me fatebor
fensorem, el sentire uUnrem. Nos autem credeba- oWinueru.
beueficii dobitorem, grandis prorsus, si
nnts vos tactum a Deo et illuminalum taniam illo-
Nec ignoro dare quam accipere beatius esse [Ad.
rtuu uequitiam advertisse, et errorem vesirum aguo-
xx, 35; : sed cedo necessilaii, occurro perieulis,
visse ; elcupere oiunino consiliis sauioribus alnqueo honesti plaue nunc aul dissimu-
angustiis consulo,
isto retrahere pedem.
lator aut in.memor. Cedens itaque bonorabiliorem
2. Cseterum ab hac spe pene dejecit nes collo- vobis, ut dignuin esl, partera, mihi vereeuudiorem
(puiiiiiilluubabiiumnuperinler nos apud Corbolium, assumo, non modo ad accipicndum inverecundior,
Sciiis enim quomodo et quam irrationabiliter (ut sed ei imporlunior ad pctendum. Peto ergo suppli-
pace veslra dixcrimus) a nobis tuuc regessiiis. Dnde _ vlleTf pe t e "mstanter, peio opporlune, importunc
lactum est quod sermonis illius, qui vobis in dicto Nec enim illud peto, quod vos non doceat date, aui.

nostro displicuit, reddere ad liquidum ratior.em pro me postmodum paeniteat accepisse : etsi ita pctere
vestra nobis tuibatione uot licuit : quam si c-xspec- modo minus me deceat. Nam si liberatis pauperom
lare placito corde diguaremini, forsitan cognovissetis a potente, in boc nobis multum praestabitis,

et vos quod nil vobis indeceus aut imporlabile vobis piurimum. Eia, monsliavimus affectnm, rem
dictum fuisset, secundum quod jam res veslra vos scitis, fructum prtestolantur aftlicti.

prucessit. Nunc aulem sine causa turbatus, turbatos EPISTOLA CCXXVHI.

nos et confusos, et qnid faciamus dubios anxiosque AD PETRCM CLlI.NtACElSSEM ABBATEM, CO.\'C!lERENTEM
teuetis, hoiniues qui vobisbona cupiunt et quserunt. QCOD EI NON RESCRIBERET (603).
Qttod non est aliud, nisi quia fraus iniquorum, et Reverendo patri et domiuo Petbo Dei gralia :

rumuseuliparum scientium hominum, dicenttuin Cluuiacer.sium abbati, frater Bebnabdus CUrae-Valiis

malum bonum, el bonum malutn, couturbant \os. vocatus abbas, se ipsum q.iantttlus est.

Verum nos, etst conturbati, non tamen omnino I. Itane jocari libel? Dignanter sane atque anii-

uespeiali de auxiiio Spiritus, qtiem vestrum anl cabiliter : sed si ita ludilis ut non illudatis. Nolite

salubriter super malis piaueritis cuncussisse mirari hoc. Nam suspectum id mihi facit vestra ipsa

persensimus, adiiuc stamuset e.\S[.ectanius ut redea- tam subita el inopinata dignatio. Non enim mnltuiii

tis ad cor, et quod prudenter ca-pistis, efticaciter temporis quod scribens ad vos debita reverentia
e.st,

Hujus rei grati:. misinius fratrera clta- vestram Maguitudinem salutavi, et non ivspondisli
conipleatis.
rissimuni nobis Andream de Baldeuieuto ^699), qui uiibi verbum. Nec multo ante rursum scnpseram ad

vobis ista plenii.s viva voce iusinuet, et quidquid vos ex urbe Roma, et nec lunc quidem vel unur.i

(»99) Aiidreas ist."" ceieliris fuil, variiscjne uegoiiis fuit conciiio Trecensi r.nuo 1128, ex prologo Reguia»
aiihibitus. Sub.-cribii primfu lis lilteris abbatia? Cari- Templariorura. Conier epijtolam 284.
campiin Spicilogii lomo 11. iag. 329; el cuin Ber- (600) Scripta eodem anno.
nanlo tfstis babeiuL' coucontise inler Luuovicuin (60 U Joslonum. de quo supra.
Juniorem el Algriniuni X< reiiauensem aichtdiaco- (602) Id esl mona^ticai reilusioni el solitudini, de
num iralise Chesnii tonio IV, paa;. 7G4. lu tradilione qua in epistola sequenti, n. 2.
ecclesise de VeXcri-Croceio, per Buclutrdum Melden- (603) Manriouhiu Anualibus ad annum H3H, cap.
22 facta monasterio Sancii- 3, exislimat hanc epistolam scriptam esse
anno
seiu episcopuiu autio 1

Martini de Campis, |it aliarum eliani rernm donatio 1135 sod ordoepistolarum qualiscunque repugnare
.

per Stephanum Ronci filium, n Theobaldo comite videtur. Etceite si conleraturcum epistola sequemi,
pwsente, donmo Andrea de Baudimenlo landaute a Petro Venerabili istius occasione rescripta, mani-
ea qute adeuni periineb;iut. « Idcm Andreas inter- festum fiet hanc fttisse scriptam post Lingoaeusis
 397
«PISIOL^.
iola recepi. Modo miramini quod revertenii nuper Propitius sit mibi Deus, ut non nmoveat
de Hispania nugas meas denuo ingerere non pise- |
oratio-
nem vestram et misericordiam suam
sumpsi '? Quod si culpa est quacunque ex causa a me Fra-
nou ctas sum viribus, rt legitimam
scripsisse, sine culpa profecto non erit habeo excusatio-
noluisse, ne nem, ut jam r,on possim discurrere ut
dicani contempsisse rescribere. En in quo pro me sol»bam
Sedebo et silebo, si forte cxperiar
faeeretjustitia (quia id a rne flagitatis),. nisi quod de pleniut-
mallen dme intima? suavuatis sariclus propheti cructat
occurrcre graiia; redeunti, quam retardares
eam
mihi, dum
me inittiliter excusare vo)o, vel alium
vel f°n^*#rwi\ien3,exspetiareDominuminsilentio
accusare. Sed hoc dixi, ne quid clausum in
mente
{Ihren. m, 26). Et sol.is videamini mihi m
iusisse
pmo jam con «oVbitis me dc hoc
relinarem quod ore non protuerera, U od id
vera
silentio meo re-
q prehendere, et more vestro a,, p eilare soporem
recuset amicitia. De cselero quia charitas oronia cre-
quod, ui puic, cotigrtmmius
ac magis proprio san-
dit (/ Ceiv xiii, 7), jam omuis suapicio de medio cias Isaias eulcurn jusiitite
Gaudeo quod nominat {Isa xxxn
iiat.

dari, et vel Isesum revocare

recaluislis priscse aniicilia? recor-

amkum. Libentor redeo

eide q W
j e ^ii s in hoc ipso prop R (a)
dicent
7

,
,
;
1

mma: tnHtmioetspeentfbrtiiudonostra
revocatus. Felix qui revocor. Nullarum jam memor (ka xxx
18). eoiifmendate me oralfonibus
sum injmiarun^GOiJ.Enego, quifueram vestiaepre-
sancli conventus
i
(.lumacensis, saluiato prins ex '

fecto Sanctilaiis servus, ct nunc, et ante, gratias omnium

si diguuin judieaiis.
ago pptime locaius sum, intimus vobis denuo factus,
:

sicut dignamini sciibere. Si forte intepueram,

KPISTOLA CCXXlit
ut PETBI VEVBSAfiIL.8 AD fl8RN A
aigiitis, haud dubium quin 'BDUM ABUATEM (605)
velociter recalescam, liernardi litterU hummmime
fotus vestras visceribus cbaritalis. respondet, simulque
2. Kt uunc quod placuit scribece, obviis ^aziissmsiommmterCluniacensesetCister-
manibug ciences exponil.
suscepi. Lc-gi avide, libeiiter relego, et placet
stepius (l
Singuiari veneiatione
repetitum. Placst, fateurjocus. Est enim colendo, totis ciiaritatis
et jucun- brachus amptectendo, individao
ditate gratus es se.-ius gravitate. Nescio eordis mei hospi.j
siquidem domno Bernahho Clar ;v.. Va Hs [ilhali) ' .

quo modo inter jocandum ita disponitis sermones ft, torfiB |

bumilis Cluniacensium
abbas, saluiem,
vestros in judicio.ut etjocuslevitatem non
redoleat, suspirat, a>temam.
ad amm
ei auetoritas conservata hilaritatis
non mmual gra- 1. Quoniarh tam dnlcib us et jUcund:;i ilmici
liam. Porro auctoritas ita servatur, _
liUe .
ut illud sancti
-
,. --- ns,qmbus
'"ir lu » a et ipse jucundus
<=i ii.ac jucunc us et c
viri meriio *?1® citus oceurrere de-
ridebam, non credebant mihi{Jo'b xxix, . mirabiiir for-
24). Eia tassrs solers Sanotitas
rescripsimus vobia, vestra, et segnitiei vel
ei. puto jam jure exiginius aml con-
lempiui, ut timeo, deputabit.
pliora qtiam promisist.s. Dignum est ut
Sed absit
ntrumque
sciatis qu» i
nec abs.t tantum, sed prorsus
penes nos sunt. Decrelun, esl mihi ultra non cgredi utrumque abost •

eum fere mhil unquam, qnatHum

monasterio,ad conventum abbatum Cistercium
nisi ad litteras perti-
net yel l.bentius susceperim,
semal in anno. Hic fultus oraiiombus vel studiosius logerira
vestris, et Tarditatis causa ex parte
benedictioiiibus consolatus, exstitit lator earum
paucis iliohus, qu'ibus qui
Clumacum veniens, nec me ibi
nuuc milito, exspecto donec veniat inimulalio mea inveniecs, cum ipse
non valde remol us, hoc est Marciniaci
(606), esscm , li t-
electionis turhas, quae anno
contigere ut-si H33 quasPetrusabbas apud Innocentium
ad epistolam
epistolani 164 "dictum
dictum est. Sic anfm &k primo deinde
i
enim "rcspomkt
resno; apud Ha.merieum modeste
VeuerabilisPetms: «Quaudo exstingui exposuii, imo et anud
vel obrui Patres Cistero.enses. in capitulo
potern smcerus erga vos et ignitus
mei peeloris tcs quos cum nonnihil exmde
geueral co. UeS
aftectus quibushbet simstri rumoris
nec aquje mullK decimarum
rivulis cum
:

idem anno sequenti ad eosdem

turbatos comfSl
patuerinteum exnin- litteras dedTt eTcu-
satorias, quibus charitas
sarta tecta cnstodiS
epistolse pane !dem Petrus meminit translaiionis
Alcorani postca S. , B f rnardo a se nuncupata? aua? t„ :n n
tur illa Petri
Petr.
, •
AT
rinniap'h
— ,v "» >-uiii
«,.;„+„i.
uesj< cran vdPi-
an\iaea-
Clumacensis
nfl ;,
tesiaate
ad
Bjbhotheca Clumacensi facta estaVmo 114*
quem hanc episloiam referre visum est. bendae occasionem dedit; non ab
epistcla, mia,- Mt «S
re u*it afam ab
nso submde reseriptam in
• (604) Non esi magnopere laborandt.m in deleo-en- litterarum S Sardi
ser.e subjicere quo cmnibns
'
dismjunis, dequibus hicmenlio. Nam
e lepore quodam urbano ac
islud ex"sa'e anacitiae cultor.bns, maxime
veras el b L
familiari dici contextus rbso utfssf religiosis,
mum exemplar proponatur, nobil!
iitnusque epistolas, liujus nimirum
et sequeutis sa-
amicorum S Bernardum rij.o
scihc "dhS^ t
p supcique deciarat Scio quidem
uonnullas con- trum cardinah Baronio adeo
ct Venerab m, l'v 1

troversiarum causas inter utrumque commendatoii

sanctuni emer- sancinate, qua? per dileclionem nt
asse, Lingonensem videlicet electiouem, .
eperatiu Be^aruo
cie qua ad non impaiem esse ,
epistolam 104, .xrmpiionemque pronnntiaVcnt. 4J^etedtaS
deciniamm • scd argument. vide si lubet apud
Zum' t
'
usque ad injunae nomen de\enisse i p6ir
immiuam con- .

'
PT m
ItVKnm- «Juod spectat ad decimas, Innoceni.us
Hus moram iaciens anno 1132, cogi.ita in
Cister-
Z^T" 28
,'
f
Ji,,ri Vr., ep,sto!am M.' '

ciens.um mopia, ipsis ab 1 17 llb

" q«arn. Exsiat alia ejusdem ur
omnibus decimas relaxari hbro pr.mo, nernpe epistola argumen w
B^ n "-ntii in
pr^cepi . 1-loc pnvilegium 28
Cluniacenses intcv al os
*gre admodum tulere. Hinc locus (606) Marciniacum, virginum
dalus querehs, rim, a sanctoHugone
camobium ad J In,
abbate Clnniaeensi
fnmlaimt
399 S. BERNARDI ABBATIS CLARiE- FALLENSIS 400

necmisit, sedClu- ^ scribere, qui prior scripseram sed vestrum fuit

ie ra9 quas ferebat mihi nec detulit
:

accusare bonum virum rescribcre, quia prior scripseram. Et potuissem qui-

niaci Uimisit. Et ne velut

videar; credo eum aut quibuslibet negotiis retractum dem scribere eliam reseribeuti : sed plena, scripto-

aut acerrimae, qua; tunc mcumbebal Inemij ausu-- quemeo ad unguem saiisfaciens responsio vestra si-

ritaie, ne me conaietur adire, dejemtum. Moratus lentium miiii impusml respondendi. Quod si ita est,

sum et ego ibidem, :am nivibus quam negotiis de- culpa niihi imposita mi deserens, vos ineipu mlueri.

lcntits per mensem et viv m initio Quadragesima? quia inculpabilein culpare, et sarciua ahena, ne di-

domum redii. Suscepi tanctem a subpriore. cui tra- cam humeros fralris iimoeeniis vo-
vestra, aggrarare

Tractus est statim luistis. Quodvero vice alia idem a me factum dicttis,
dii.v iuerant, litleras illas vestras.

cuiimus; et cum in aflc.ctum vestri mullum ante quia rei memoria menti non inest, responsio deesl.

calerct, longe amphus per easdem litteras flatu Quae si forte adesse poluerit, aut probabilis excusatio

peclons vestri succensus, nihil ultra frigidum tepi- aut humilis satisfactio deesse non pote.rit. Sed ad-

dumve sibi inesse permisit. Tracius, inquam, sicque didistis- « En in quo pro me faceret justilia. " Ei

quod nunquam nisi sacrorum reve-

tractus est, ut, ego : Interim juxta causas praemissas pro me facit

rentia Librorum me fecisse memini, perfectam

epj- justilia, quia apud me non invenitur culpa. Jam, si
slolam mox exosculatus sim. Et ut eos quos pote-
B non parcerem, et la?sum, quod dc vobis dixistis,

~ram,~quia tunc non omnes poteram, in vestrae amicum me vocare poiuissem, etlsesionis vel injuria-
charitalis more mihi solito
affectum, excitarem, , rum pcenam meritoexigerem. Sed parco more meo,
circumpositis quibusque quod mihi soli legeram, sed cuncta eliam non rogatus remitto. Nullarum,» •<

relegi, eosque erga vos in majorem dilectionis

affe- ut dixistis, « memor suminjuriarum. » Nam et hoc

ad sequentem materiam pertinet, ut qui nolas si-

ctum pro vinbus commovi. Recondi slatim eas, et
argenteis sive aureis, quos, pro more mihi a patribus multates de multorum cordibus, non ludo, sed serib

relielo, ad opus eleemosyube mecum ferre soleo, excludere salago, et ad excludendum vos incitare

adjunxi. Nec incongrue. Nam super omnc aurum et intendo; prior ipse omnibus indulgeam, et quod ul
argenlum vestra mihi gratia, bona veslra charitas alii faciant, laboro, ante ipse faci&m.

est pretiosa. 4. Sed rursum forte dicetis t Itane jocari libei ?

9%l% 2. Rescribere quod animo inseieral, se- Libet equidem, sed vobiscum. Vobiscum certe, sed
quenti die slalim volui : sed a quotidiano, imo pene non ita Nam cum quibnsdam aliis gravi-
cum aliis.

continuo exactore alia reposceme prohibilus, conti tatern excedere,vamtaiem incurrere formidarem :

cui. Imperavit mihi plaue silentium, cui resislere q a t vobiscum vanitalem uon vereor; chantaiem, ne

noo poteram, durissimus imperator; et cura multi- labatur, persequor. Unde dulce milii esi semper

plex iniiuitarum causarum non uno tantum, sed vobiscum loqui, et melleam imer nos chanlatis dul-

multis me diebus silcre coegii. Transibaiu quando- cedinem jucundis sermouibus eonservare. Caveo
que quindecim dies, quandoque intcger mensis, entui, quantum possum, de illorum fratrum uumero

quandoque continui menses, quibus scribere scmper esse, qui oderant Josepu ia corde suo.. nec poteraut

nilebar; nec imperatore jain, dicto permittebar. ei quidquam packice loqui (Gen. \\x\u, 4V Utinam

Uupi tandem importunum vinculum : et, licet oegre, el sic (quod nou glorians dico) omnes nostn veitri
jugum oueris el sceptrum exactoris furtim scripti- que ei. a iiuea
fratics facerenl, charitatis, qua sola

lando superavi. Ac ne superHuus videar tantopere post fidem, et Baptismalis sacramentum fratres

excusans turditatein rescnbendi, ipse cxcusare co- dicuntur, et qua speciali consanguiniiate sibi jun-

cgi^lis, dum dixisiis : « Non multum temporis est, guntur, non degenorarent, metuerentque quod ail
ex quo seribens ad vos, coronam vestram (607) de- Arostolus: Perieulum m
fahU [ratribux (// Cor. xi,
bita veneralione salutavi, et non respondistis mihi 26). Ulinam plaue hcc omnes lacereni, ei cor a
verbum : nec multo anlc rursum ex urbe Rorna vo- cogttatu doloso, hnguam, juxta Psalmum quem
bis scripseram, el nee tunc quidem vel unum iota frequeniant, a verbo aspero custodireni Videniur
recepi. Modo miramini quod revertenti nuper de ista, qua prsemisi,
j
niagnn promillere, el velut ad

Uispaniis nugas meas denuo vobis ingerere non peiagenda maxima 9

1 * se pneparare. Sed ne de
prassumpsi? Quod si culpa est ijuaeuuque e.v causa his illud usitalum dicatur,

non scripsisse, sineculpa profeclo non erit noluisse,

nc dicamcontempsissereseribere » Hoc quidcni vos. Quiddignum lantc ferel Wc promiisor htttiiif

3. Sed quid ego? Istud plane, Negare. inquam, iUohatius, Dearlepvetiia, veis. 13S.I
culpam, quam imponilis, nullo modo possem, si
pnmo scribenti rescribere contempsis- fateor me non tantum maximam, sed nec magnam,
taulo amico
uec habere causam vvbis scribendi
modicarn
sem. Fatcof enim quod priinum scribenli vcre
rescribere debuisscm sed, prout recolere possum,
:
(earum tamen rerum quas magnas vel maximas
sieculares itstimant, el de quihus se magnos
vel
num iu Drbo moraremini, scripsi ego piior, rcscn-
jiSistis poslerior vos. Non ergo ad me pertinuit re- maximos lieri posse lilii s.fculi speranl). Esl Uiaicn
veslrammaghir magua, et in lantum causas omnes pra'eelleiAS, ut
(607 ln superiori epistolalegitur, ejus
exceliLiiuor omnibus t.b Aposiolo dkatur; et si
lu&inem.
 401 EPISTOLjG. 402
nomen quasrilur, ab eo charitis nominalur (/ Cor.fi parte, eam firmasse. Vere ita plane, ita se fecisse
xu, 31; xm, 13) gloriatur, quando, expulso eo qui habitat in ccelis, et
5. Haec mihi tota et soia causa scribeodi fuit; cujus locus non in rnutuo rancore, sed in fraterna
quam me persona» vestrae iutegram servare confido, pace factus est, meniibus hominum professione
quainque nostros veslrosque sibi ad invicem melius ccelesliuin, exemplo, splendentium, jure lyrannico
solito servaturos, vestro maximc atudio, non de- Cumque
princijiatur. fortem ilium, alrium suum
spcro. Nam quanfuni ad eani chantatem spectat, diuturna paca custodientem, forlior superveniens
quam vobis in abdito cordis mei jam ab anti- cum mundi principem
vicerit; foras ejecerit; cum
quo reservo; videiur mihi quod aqure multab, solium ejus, qui rex est filiorum superbi;n, etiam
ut scriptum esi, r,on pcteruat cam exstjnguere, uec in laicis clinstianis everieril : quibus putas plane-
flumina obruere. Hoc
quibusdam casibus mibi in doleudum, eversum iu
tibus erit si aliis nequitiaa
saepe expertus videor, quod aquse multae non po-
suae thronum Satan in mouachorum cordibus ere-
terunt eam exstinguere, nec fluuiina obruere (Cantic. xerit? Absit, absit ut ille qui sic a Salvatore ener-
viii, 7). Quaudo enlm exs ingui ve! obrui poteril vatus dicitur, ut ipsius etiam ancillis ligetur, ul
sincerus erga vos et ignitus mei poctoris affectus
ipsi a servis ejus velut avi illudatur, in lantum
quibuslibet sinisiri rumoris rivulis, cum nec aquse
B ipse servis ejus et ancillis Sflii illudat, eisque ul
multse decimarum potuerint eum exstinguere, nec vilibus mancipiis domineturl
impetus Lingonensium fluminum obruere (608)?
Nostis quod dico, nec ob alh.d dico nisi ut constantis 7. Sed cur sibi adversantur? cur sibi detrabunt?
in amoris proposito erga vos animi mei insignia cur ab invicem cousumuntur ? Veniat, rogo, veniat
recoiens, stabilem de caetero me esse posse, pru- materies iitis in medium : et si quia jusiie querela;
dentia vestra prsesumat. Praesumo et ego hoc idem adversuin se invicem afferre potuerint , a'quis
de vobis, nec a cordis vestri penetralibus me cujus- deeernentibus arbitris terminetur. Quid exigis,
iibet iinpulsu posse cxcludi confido. Sed
cum uter- quasso, frater a fratre? et ul in duobus nominaiis
que nostrum pasior dicatur, cum ovilia nostra non omnium dissidentium varielas coinpreheivlattir,
parva Christi muliiludine sint referta, cuin utrique quid exigis, inquam, frater Ciuniacensis, a fralre
pracipiatur, Diligenter agnosce vultum pecoris tui Cistercier.si, vcl e conversb? Si urbes sunt, si

(Prou. xxvn, 23) : videndum est si pecus castra, ^i villae, si fundus, si possessio aliqua ter-
nostrum
nobis notum est, si valet, si languet, si debile, rena vel parva, vel magna; si denique aurum, si

rohustum, si mortuum eotfe vel vivum. Nam argenlum, si qusdibet quantitasvel qualitas pecu-
cum diiectus ille Discipulus dicat, Qui non diligit C Disi \ dic age, pro.ione. Adsunt judices, non iniqui-
minet in morte (Joan. iu, 14), quid ego de languore tatis, sed aequitatis, omncs liujusmoJi lites slatim
pi :udii mese sollicitor, cum eam jam morluam dirimere pneparati. Facile pa*. reformabiluc, la^sa
esse
CDgnoscam ? Si enim in morte manet qui non diligit, cliaritas curabitur, postquam pro talibus vcl simi-
iu qua morte m.inet qui odit? si in morle manct iibus onum fuisse tantum cordium discidium co-
(ftii uon diligit, ia qua nioi te mauet qui detrahit? gnoscetur. Sed video utrumque vestrurn omnia isu
Ad quid hoc dico? abjecisse, nihil vobis in terris residui iecisse; pau-
Cerno aliquos, tam de nostris ovilibus, quam
6. pereui Christum beata paupertate ditains vos sequi
de vestris, adversum se iuvicem jurata bella sus- proposuisse. Non esl ergo hic maierifs quam
cepisse : et cos qui ia domo Domiui habitare quffiiebam. Sed non d^sistam, non faligabor, non
unanimes dcbuernnt, a chariiate mutua descivisse. quiescam, douec ad fundum inquisilae'veritatis per-
Yideo eos de ejusdem domini esse familia, de veniam.
ejasdem regis tsse militia eodem nomine christia- :

8. Est fortasse inter vos litis hujus causa, di-

nos, monachos nuncupari. lutueor non
eiidein et
versa consuetudo, varia monastici ordiuis obser
solum communis tidei vinculo, sed insuper ejusdem
vatio. Sed si li#c, charissimi, tanti mali causa est,
monasticse regula? jugo submissos dominieum agrum V valde irraiionabiiis, H, quod saiva utriusque ve-
inultis sed diversis sudoribus excolere et cum eos, :
slrurn gratia loquor, valde puerilis et stnlta esi. An
lit dixi, christianum liomen conjungat, cam monas- non videtur vobis irrationabilis, puerilis et stiilla,
tica professio uniat, sola eos meutium r.escio quai
quam oinnis r.<iio desiituit, et cui omnis sanutn
occulta et nefanda varietas separal, et ab illa siucera
sapiens contradicit? Nani si varia consuetudo, si
cordium uuitate, in quam videiilur congregaii, dis-
multiplex rerum infioitarum varietas, Cliristi servos
gregat. £t, o res piena lamenlis, nec uliis lacry-
a mulua charitate divellere debet; quid jam pacis,
maram foutibus digne superbum archan-
dtflenda!
qnid concordi.o, quid unitatis, quid tandem de leg,
gelum de Cuelis projeclum rursum cceiestia occu-
Chrisii non solum monachis, scd et oninibus Clni-
passe, et qui in aquilone sedem suum stabilire non stianis residuum erii, de qua a maguo Aposlolo,
potuit, ia meridiaiia, hoc esl iu spiendidiore cu-Ii
dicium est Alter atterius onera portale, el sic
:

adintplebitii, legem Ckristi1{Giuut. vi,2.)Si,inquam,

(608) Haec illa iujuriarum cajiita, de quious Ber- lex Christi, id esl charitas, ab on.nibus diver-
iiardus iu epistola superiori. nusquam
sos usus scquentibus relinqueuda esi ,
 , -

403 S. BERNARDI AB»i\TJS>«UR^-VALLENSIS 404

pl»H£ ultra q-iaireuda osl. Nusquam enim iuve- vel uuitatis charitate iaBguefunt; tantoruin Patrum
fc
niri poteril, p»siquam ab omnibus morem di- tam venerandis exemplis in unum redeant, et more
versum sequeutilms exclusa fuerit. Nonne, eharissi- sanctoru'ii, qui convaluerunt de inOrniitate, fortes
mi, totus orbis lerruruui Cliristi Ecclesiis jam ai» facti sunt iu bello, a charitatis supcr omnem mor-
aatiquo refertus esi ? Cumqueomnem pene nurnerura bum formidando laQguore convalescant
excedat multiplicilas Ecclesiaruni sub una fide et 10. Sed dicetis : « Aliter usuum varietas accl-

eadem charitate Deo famuianllum, tan a pene a.ud pienda esl in diversis Ecclesiis, aliter in ejusdem
cas invenilur varietas usuum, quanta iiifinitas est Ordinis viris. Si Ecclesiarum multirum usus salva
locorum. floc in cantibus, noc in Sectionibus, hoe lide et cbaritate variantur, mirum non est ; sed si

in orouibus ecclesiastieis ofticiis, tioc in vestiuj ejusdem pmpositi et proiejsionis hoinines non eum-
\ario ; lioi', practer autbenticu qiut inutari nou pos- dera irisUtutioaem morem servaveiint. mirum cst. »

siir,;, jcjimia, ia jejuniis diversis ; lioc in universh Estna, «iquam» hec- tetuin, quod vos cliarissimi, ab

similibus, quae pro .letnporum, [oeurum, gentiara, iuvicera divtdit? est hoc totnm, quod eharitatem in

rsgionum varieiaubus, a praslatis Ecclesiarum, vobis I;edit?cst hoe tsium, quod iilios pacis iuter se

quibui, secundtim Aposiolum, yuantmn ad talia per- pnciliets esse- noa ainit t ei laicas homo cum bis

tinet, in suo «ensu iloot adiuadase (Uom. xiv, 5), £ qui oderant
i
pacem pacifieus crat (P*a/. cxis, 7),

insiituta suut. RelinquetU ergo oamea isue Eccha&iaj mcna^hus home cuin monacho bomine nefande
charaatem, quia mmaverunt consuetudinem ! cessa- dueHo certabit? Filius lucis fllios tenebrarum, ne
bunt essc Chrieliam, quca yldeetnr 10 diversis usiiius paeis boflum turbetur, diligit fittus lueis filium hieis,
:

varii ' peribit ab his omr,r>>us bonnm, summura pacis quod ad prepositum, non ad monachum refero, im-
quia unusquisque gnodct vario ©per&lnr bonuml Non pugna)iii?Si huec certe tola esl animorum vestroram
ita sensit \ita et vefbo denor Eeciesiae Ambrosius, indignatio, fei hajc tota charitatis laesio, facile cara-

qui de jejunio sabb'!> qued Rorvrae serari bitur, sed si abfuerit obslimtio. Atiendite ergo ne

lucem sensuum vesti-orum propri» sententia amor

1

viderat, 'd Medioloni cspiscopus factua servari non

invenerat, ait : « Quando ftomse sum, jejaniura a obnubilet, quia unitatem assequi non meretur

Roniana Ecclesia servatam custodio : quando Sfe- quisqais non ipsam, sed quod vult ipsc, tuetur.
diolani, morem ejusdem i attens aon Unde rogo ut, nbsqiie studio panium et proprias sen-
jejuno {Ayq. epi Hiris et paier Augustmus U>nti-e defensandae, utrum La:c justa discidii causi

boniti matri» escriheos, narral sit discutialis; et, cum injastam esse cofneveritis,

cam jiiYta rnoreiin quem apiid Africanas Ewiesi.is discissos animos uniatis. Nam eece sub eadem Rc-
tencri viderat, oblationes suas conlra iiceiesiarum ' S $<i]a ulerque vestrum militat, qua speeiali militia
Italia observatitiam Meciiolam voluis -.•.-
offerre, sed s&hitem aiternam se quisque vestium posse conseqoi
ab Ambrosio prohibitaai fuisse (Confetsicnmi lib. sperat. Quod si neuter vestrum spe sua fruslratur,
nescio quis locus discordiae, quis discidio, quis
vt, cap. 2).
9. Sed quid in istis laboro! Frustra rem pateutem obloeutlonl superesse jam possit.
multiplicibus teslimonlis vei exemplis cingereni : li. Dixistis enim mirum -esse si ejusdem propo-

maxime cum nec apud aniiquos ipsius paschaiia siti et professionis homines non euuidem iuslitutio-

temporis dissonantia, aec apud modernos ipsius num morem. Ad quoi ego si ejusdem
servaverint :

sactificii cliristiani inter Gra:cos et I.alinos nota propositi et professionis homines non eumdem

vnrietas, charitatem lsedcre, vel scbisma aliquod insiitutkjnum morein servaverint, ot tameu obse.-va-

gignere poluerit. Testes sun !

prwcedentte tionibus diversii ad eamdem *alutem et aeternam
unitatis-

rei Patr.es sancli el eorum, *l<j» juo: Eeelesite tttam pervenerint, qnid refcrtl Ouid plane refert,
qoiu i/oest, si vario traniitc ad eau'iU»m tvgii
.--•=
•»
apprqbatj Ubri, quod a&o lempore -

reliqucruut ,

Qriens, aiio Oceiiens, alio in eadern Britanniae in- si muliiplici via ad eamdem vilani, si mullipnei itii

est Jeruaalem per-

sula Angli, alio Scoti cbristiani, scilicet «nlLquiores, n nere ad eamdeiri, qua! sursum
et nos *» veuitur, quse est mater nostr»? Si enim tu,
o Clu-
Pascha Doinini celebrabant, Teste* sumus
temporis nostri, qui Romanam Ecclesia'n. «t totara niicensis, Cisterciensem, aot rn, Cislertiensis, Clu-

latinam Linguam offerre Deo salutare s^riScium macenseea iu assnmpto proposito errare eognosceres,
azymi pani videmus ; eum gieeca Eoeiesia et maxi- et juxta Seriptui-dm, per viftm qme ^tdetur homiui-

ad interitum tendere prievideres justa,

ma Orientis pars, ac Iwrl.. Iiriatiause giutes bus recta, ;

de fermeutato dica»tur. Gmii Uoc ita sit, fateor, tibi esset caosa Iratrea» corrigendi, revo-
sac.ilicare
audire te no'let, objurgandi el dete-
nec antiqui bqc raoderni vropter lam celebre» et candi, aut, si

faiuosas usuuni dissonantias a chaiitate mut.ua de- standi. Tuoc certe si obloqaereris, si contradiccresj

sciverant : qtiia nibil quod iidem v<-l (i«riui«m si et odires, te jusle judicare, te recie agere conii-

Ispderel, iu his omnibus irevenerunt. Ad qaid isiudl lcrer,maxime cam de lalibus audiam magnum
Ut, si propter varios uaos vestri, o fratres, animi pophetam Deo dicentem : fioum qui oderwit te,

variati sunt si propter diversitatem consueturfinum Domine, oderam, ei super i timicos tuos tabescebam?
diver6ificali. sunt; si propter aiiuiri et aim.m morem Perfecto odiooderam illos, et iuimici fucti sunt miki
(Psat. exxxviii, 21, 22). Gratularer iusuper te
uon
ab Ecclcsiarum institutoribus vobis tradilum, a pacis
 ;

BHSTQLB. 406
surdum esseaudiloremScriptursedieentis: Discurre, h divcrsa sequentium meluis Nonne c.rnis lulissimos !

feetina, suscita amicum tuum; ne des somn um oculis ab omni periculo, qttorum (et quod majus est) pr;p-
luis, nec dormitent palpebrm tum (Prov. vt, 3 4) cepta a qualibet varietatis mobilitate vel culpa, :

et illius : Maiedictus 18' qiii prohibet gladium intentio salvandi animas juxta ipsam Regulam
mum a sanguine .(Jerem. xlviii, 10). Tunejuslas excusatl
plane ©diorum tibi causas essc falerer, r-l ad debel- 14. Sed jam, ut et ipsa ratio auctoritatibus
landos hostes Dei, el eos qui seeundum Aposiolum praemissis in oinnibus famulari intelligatur, eique
in hypoerisi faciunt mendaeiuin (/ Ttm. iv, 2), indivisibiliter cohserere, subjungantur aliqua de
gressus tuos et ego accinctus zeli gladio comes indi- instauti quseslione capilula, in quibus simplici
viduus comitarer. At nutic cuin sub eadem \supple oculo, sincera chariUHe, salvandaruni animartni
regula] variis sed sacris institutis utrumque vestrum intentione, qusedam muiata mqnsirentur. Naiu
de terris ad coelos lendere videam, et per diversas his demonslratis, uihii, ut arbitrpr, quaulum ad
semiias ad idem bravium teodenles f-ic currere, ut praesens negotium perlinet, tibi quijereiidum felin-
couiprehendatis ; nen superest tibi, ut inihi videlur, quain. Simplici namque oculo tu uteris, qui non
causa aliqua indiguandi, non odiendi, nou oblo- ipsi post annum novilio aditum claustri aperis :

quendi. quia, juxta apostolum (/ Juan. iv, 1) ct Reguke

12. Sed exigia adhue ut quod dixi probera , et verba (fteg. S. Benedicti, cap, 58), spiritum novi-
quomodo sub eadem Kegula, vei ejusdem Regula? ter venienlis, utrum ex Deo sii, por tolitis anni
professiooe, per diversos tratuii.es tuto monacbus spalimn perscrutaris. Simplici oculo et tu uteris,
incedere possil ostendain. Ad quod mihi porfacilis qui advenientem infra ejusdern anni metam susci-
patet responsio , et auetoritas juncta ratioui non pis : quia eum per tantum tempotis dilalum, ad
deest : posse et te Cluniaeensem tuo usu, et te pristinas feces, et ad prioris vit» deleslanda mala
Gisterciensem mo more, et feliciter per viara man- redire formidas. Simplici ocuio tu uteris, qui tlust-
datorum Dei currere et felicius ad lineui cursui , bus tttnicis, el duabtts eueullis, ve! ejusdem generis
debitum pervenire. £1 quja eam, quaj semper in paucis additis vestibus conteiitus es quia etsi 11011
;

talibus praemittemla est , auetoritatem praanisi jtraeceptum (ibtd., cap. 65), consilium tameu vel
prsemitlatur e! in hac serie ipsa, nec fatfo modico existimationem scriptoris Regulse seqtti, quam altc-
sallem iutervailo disjungalur ab ipsa. rius generis vestes addere vel assumere maluisti.
13. Ssd qtiid objieis, fraier? « Dico ejusdem Re Simplici oculo et lu uteris, qui usum ^flS inudio-
guiie professos ejusdem Regulse mandata tion simili- Q crium pelliciarum admisisii : quia debilibns, quia
icr observare. » Ytrum est, inquam, quod dicis, inlirmis, quia deiicatis, quia omnibus, quanlum ud
ejusdem Regula? maudata in quibusdam capitulis frigidiores terrarum partes pertinet, ne rnurmura-
ab ej sdem Regula» professis dhsimiliter observari. rent , ne languerent , ne ratioriabili necessitate
Sed ne hujusmodi monachos propter ista reos exi- subtracta et aliqui a proposito recederent ,
provi-
stimes, ne hac de causa prsevarlcationis arguere disti. Simjdici oculo tu uteris, qui nonnisi leitio
audeas, audi coelestern, imo Regis ccelorum auclori- fttgitivos revertentes recipis : quia et ipsa Reguiai
tatem Si oculus tuus fuerii simplex, totum corpus
; verba conservare (ibid., ca)>. 29), et a frequenti fuga
tuum lucidumerit (Luc. xi, 34). Audiet Apostolum : stultos vel instabiles monachos studes, negato ue-
Omnia veslru in charitate fiani (I Cor. xvi, 14). mum reversionis atiitu, deterrere. Simplici oculo et
Autli et patrern Augustinum : « llabe charitatem, et tu uteris, qui pltts quain tertio monachum redeun-
fac quidquid vis. » Audi et ipsuurt Regulae scriptorem, tem recipis s quia times ue, venia denegata, ex-
imo ipsius Reguiaj diclatorem Spiritum sanelum : positus hostibus pereat, et ovem vagabundam lu-
« Sic, » inquit, « abbas omnia temperet atque dis- pus, qui et clausas rapere ac dispergere solel, inter-
ponat, utanimae salventur; et quod faciuiu fratres, , imat.
ahsque murmuratione faciant (Reg, S. Benedicti, '
15. Sirnplici octiio tti uleris, qui absquc exc-;-
cap. 41). d Et quid clarius? quid apertius? qttid ptione aliqua regalaria jejnnia, lam aestutis, quaih
lucidius? Nonne ipsa verborum serenias absque hlemis, obsewts : quia et prout ea tradita sunt, \is
omni prorsus nubilo sese ostendit, et clarissimam conservare, et prolixioris abstinentite cumulatiorem
verilatis lucem, remolo omnium nubium velamine, fructum reeipera Sed, quod puro charitaiis anhno
mortalibus manifeslat? Ecce Magister ccelestis totum loquor, octo diebus Natalis Domini, Epii.hauia,
corpus tuttm, frater, sknplicitate ocuii, hoc esl Purificatioue, qui vere per omuia liies domiuici
universa opera tua, puritatis intentione, lueida esse sunt, jejunia a quibusiibet observari non saiis ap-
docet ; ecce post ipsum summus Ecclesia» doctor probo. Simpiici oculo et tu uteris, qui et hos dies
omnia tua in charitate iieri prtecipil : ecce maximus qttos pra'fiixi, et omnem authcnticam d odeeim
post Apostolos Ecclcsiarum instructor, omuem libi leetionum solemnitatem ab hac regularium jejnriio-
quse volueris facieudi potestatem, charitate mauente, rum consiietudine excipis ; quia ipsuni Dominnm,
coucedit : ecce ipse, cui inniteris, Benedictus pater, qufa Apostoios, quia quosdam alios saitctoriini el
abbatem sic omnia temperare jubet, ut animto sal- sic honorare cotiaris, el omnium pene religiosofum
ventur et murrnur absit:et saluii sub eudein Ileguia si'' jejunanlium morem imitari (jroponis Simjilici
 408
407 S. BBBNA.RDI ABBATIS UURjE-VALLENSIS

oeulo uj uteris, qui optn manuum secundum Regulre » primi fervoris morem, nostrorum temporum tepo-
prteceptum observas : quia el Regulse obedire {lieg. S rem revocare conlendis. Simplici oculo et lu utens,
qui i".a et Regulte et Ordiuis mandata
moderaris, ut,
lienedicti, cap.48),et oiiosilalem inimicam auimse, se-
cundum ejusdem Regulse dicla, talihus exercitiis, tam secundum ejusdem Reguhe verba (ibid., cap. 64),
sil et quod fortes cupiant, et ififirmi
non refugiant :

saeris, non solum monacuicis sne el apostolicis institu-

ut qui pane non potest, lacte saltera, ne vitam per-
lionibus vis cavere, et, in quantum faeulias datur,

jnxla patres aniiqnos, et vitae necessaiia providere. dat, aiatttr qui anhelis eursious propositum bra-
: et
pede
Simplici oculo el tu uteris, qui hoc opus manuum ex vium comprehendere non valei, lento sahcui
ad illud periingere doceatur; quia non minus Palrtse
parte postposuLti : quia iion in silus nec iu desertis,
castrorum conslitutus et un- inhabitator dicitur, qui ad eam post annum, quim
sed in medio url>ium et
qui post mensem reverlitur. Qaoii tamen salvo
dique populis circumscptus, ne,c tolies cl toties ire
itincrantium diverso labore dico quia, juxta apo-
ac redire hcrum causa opernm, per promiscuara :

ulrmsque sexus multitudinem, absque, aliquo vel stolicam vocem : Unusquisque propriam mercedem
piiirinio perrculo poies; nec insuper opportuna ioca, accipiei secundum suum laborem (/ Cor. nt, 8).
ubi talibus exerceri operibu.s possis, plerumque Ilabes tu hujus propositi lui Benedictum auctorcm,

possides. Sed ne inimica religiosis otiositas te va- cujus licct scripta, ubi cbaritas jubet, ipso tesle

cante locum libi nocendi inveniat, aut ubi et quamlo minime sequi cogaris, sequi lamen, quin laf.o viro
potes manibus operaris, aut ubi non potes, opus congrua visa smit, devotione laudabili deluctaris.
hoc manuum operihus divinis per vices variando Ilabcs ettu mstilulionum tuarum eumdem Bene-

compensas : sicque, ne domum peetoris tui vacantem diclum auctorem, qui ad finem chaiitatis universa
nequaui spiritus sibi vindicet, quibus potes sacris scripta sua redigi prsecipit, el animarum saluti

studiis totum vilae tua: lempus occupas. quoquo modo, isto vcl itlo ordine inservire. Hai.es

lti. Simpfici oculo tu uleris, qui in omnibus et Maurum prajcipuum inter a)us discipulos disci-

putum, qui ab eo missus ad Gallias, aliqua vcl

adveiiieutibus vel discedentibus iiospilibus, incli-

nalo capite, vel prostrato oumi corpore in terram, muUa de ejus Regula, eo quem supra scripsi oculo
legitur immutasse. Habcs et plurimos post
ipsum
Ghristum adoras, eisaue universis pedos abluis
motiasteriorum patres, quos Spirilu Uei pro lem-
quia riraecipuum hospitalitalis bouum, sccuudum
summo poribus pro locis pro personis , ad modoranda
Gvangelii et Regula? (ibid., rap. 53) decreta, ,

salagis, et tam sar.ette sa;pe diclse Regukc scripta aclos esse, ot vila proe-
excolere studio, ut decet,
iunumera tam in vita quam post mortem
humanitatis exhibitione cohdignam mercedem tibi g ceilens, et

vindicare contendis. Simplici oculo cl tu uteris, n»" per

» Deo
a nor ipsos miracnla. luce cla
insns lacta miracula,

qui uon ante omnes hospiles prostcrnens, qui non festant.

onmibus pedes abluis : quia impossibile omnino tihi 18. litquid tiltra dicamy Simili ratioue per reiiqna
esset anle tantam hospilum mullitudineui assidtte omma qine vittentur diversa capitula currente, sim-

advenientem semper in terram prosterni, omnibus plicem oculum, quem alius chariiatem, alius salvauda-

pedes abluere; iu tantuin ut, si ad isla continue va- rum animarum intenlionem uuucupat, ubi pte repc-
aliis Orditiis tui exereitii» omis- ries; ethoc ir.odo niliil diversum,nihildissonum (quia
care velles, ctinctis
iharitatem tiunl omnia unum) in his quse varie
sis, nec islnd so?um explcre valeros. Et quia quod p.^r

qnod hospi- servari vtdcolur, invenies. Istis adjicio, quod lamen

iin;iOssibiio Libi esso pcrspicis, oiniltis;
omnilius patei. nihil pene lalium iit Reguia pRfi-
tum susceptioni necessarium esl, pro viribus exlii-
ceplum, sed cum conditionis additament", <M abbalis
bcs, cosque quo potes honore proscqueris : a jam
tenip^ramento [irolatum. Quod eliam si impcralixo
dictis, quw explere non vales, simplicilate oculi
dictum titissiH, nequaquam simplici oculo, id esl
excusaris. Simplki oculo lu uteris', qui meii-
charitali evangelicae, pra-judicere potuisset. Talia
sam abbalis cum hospilibas el peregrinis seniper
cap •* enim, nosii, de numero neeeploruui mobilium
esse vis : quia et Regula' obedire [ibid., 50"), ul \

humanius deservire videris. snnt : et quando charitas imperat. absquc aliquo

et hospitibus libi

Simplici ocnlo ci- tu uteris, qui mensam abba- transgressionis timore nioveinla sunt Nec suspecta

lis non scraper cum hospitibus, sed semper cum esse debet hoc respeclu Regulam professis Rcgalae
prKvaricatio quia regula illa ill ; u» «ancii palris
fratiibus esse decernis : quia multorum abba- :

ex sublimi cl fjenerali charita.is regula pen.let

tnrn ini mitins ioquar) prpfusioui . q:ii hospitum
llla

qua, ju.:ta Verilatis verha, vniversa lex

occasioue 'H9 sibi propitii, suis impii esse sole- ex qua et in

revorando me- pendet ct 1'rophcUt (Maith, xxn, 40). Quod si uni-

bant. eum ad mensatn commitnem
versa lex , tunc ei illius Regul* lex. Monaritus
deri i

17 Simplici oeiiio ut utaris . uui veiut Esdras ergo Regulam palris Beitedicli proiiiens, tnnc cam

legem, qui velut Maehaba>i rninas tei pli Dei, sic lu vere serval quando in scvatis vel nuilaiis quibus-
libet ejus capitulis, tharitalis icgem ubique eon-
monaslici Ordinis plurima detrimenta, imiltasque in

mullorum monasteriorum inortitnque ruinas seival.

multis
ct, delicuis magis quam ueces- 19. Quid igiiur? Si Iwc certe, o fralres, toia
reparare laboras :

sanis eondcicensiotiibus explosts ad antiqui et mutai erat causa diseidu, nonnejam vobis prorsus
 , ,

103 BPSST0L& 410

cxclusa videtur? nonne jam fratema pace uniri de- « crandi Manieliaei secta periit; jam innumerabilium
bent corda monachoruni, cum varia illa, propter iuereticorum nebulie lueein lidei obumbrantes, Dei
qua^ discissa fuerant, simplex fecerit ciiariias unum? flanfn spirilu, evanuerunt, et meram nobis diem,
Nonne niulta ununi facit, quae sub uno monastiei omui reinoia (aligine, reii pierunt : sed hi; succe-
Ordiuis, vel unins Regula- proposiio iliversa, sed densafricus turbo, oinnia subito turbare comendil
bona sequentes, ad unuui snmmi buni vel sempi- el quia fKlem prasvaliiisse cognoscit, tiesione, cbari-
tcrnae vitte debiuim liiiem perducit? Fial ergo pax, Utis prisiuia damna recoiiipensare iiio.iiui.

o Jerusalam, in virtute tua, ut sequatur et abun- 21. Sed ut, deploralione omissa, ad ea qum coepe
dantia in turribus luis. Sed ne forto inveniamur de rani reducam
siilum cur tibi, o albe mouache,
:

illis esse qui dicunt : Pax,pax, et itnn cst pax \Jc- nigre.lo fralris tui, non menlis, sel vesiis, e.seeran-

rem. vi, 14* ; scruteuiur si qua aciliu<* divortii oausa da videlur? Cur libi, o ni^er monache, albcdo fra-
snper-it, ne forte, nobis dormientibus ac securis, tris tni, non mentis, sed vcstis, admiranda r.iedi-

reppntiniis de caverna sna anguis c \ s i 1 1 a l

, et ali— tur? Nonne uterqun vestium de ovi'm.3 Pastoris
q>iem ex nr.stris vel vestiis incauiius quiescenlem i lius est, qui dicit : Oves meai vocem meam au-Jiuttl,
mordeat. ct ego Domimts agnbsco eas, et sequuniur me :et eyo
20. Fortassis enim vestes istse coloris divrsi ™ vitam ceternani do eis, et nonpertiiunt iii wtcrnum
ineer.tivum *J*5© diseordia? prajsUnt, ot multi- quisquam de manu mea? [.loan. x.,
neijtte rapici eus

formis varietas vestium varictatem quoqtte parit 27, 28.) Et quis unquam pastor, uon dicani Dous,
el mpiilium. Nam, ut pe.nc assidue cerno, ct om- sed vcl homo, rie velleribus ovium suarum discolo-
nibns ipsis quoque negligentor intuentibus advcr- ribus disputavit? quis unquam causalus esl? quis
tere perfacile est, niger (ut sic dicam) mona- unquam magis albas, quam nigras; nigras, quam
chus albiim fortuitu occurrenlem obliquo si.lere albas, suas esse oves judi.iavil? quis unquam non

respicit : albus nigrum vix media oculi parte et utrum nigise vel albafi, sed utrurn nigrai vel alba; de
quando se ingeril, coutuetur. Vidi plurimos, non eodcm suo grege essent altendit? Et, o malitia ,

recordor quoties, de nigrorum numero, oecurreritem hominum! et, o innocentia pesudum! o coastsns
qusmpiam album, quasi monslrum ridenles, ct velut in sua origiue creaia in brulis animaliiius subsiau-
si chima?ra vel centaurus, vcl portentum aiiquod tiao pervcrsa in ralionali animante naturu! quis
peregrinum ocnlis ingereretuv, vocc vol gesiu cor- unquain ulbus aries nigruni dedigualus esl ? qua?
poris se str-pere signiilcantes. Vidi e conveiso unquam ovis nigra albam delestaia rsl? Nonne
loquaces prius. et multa passim occurrentia ad fj comimuiiter, nonue pacilice, nonne oiiininc tran-
iovicem conferent.es albos, uigro quolibct adveuienle quille , sine omni multiplieis coloris qua?si.ione,
subilo obmutuisse, et velul ab hostihus hosliuin absque omniinquieludine, caulaspasturales roplenl?
secrela rimantibns, silenlii sihi remedio priecavissc. F.t quidcm aliquando aries arietem coinibus iiupelit,
Intuitus sum utriusque generis honiinum lingu ,r. ovis ovem crebris pulsibus tundit : sod hos \el Iws
tacentes ; oculos, manus, pedosque loqucmes : et non varietas coloris ad pugnam excilul, sed inuata
quod voce , ne proderenlur , indicare nolebant cunctis animalibus ac modo quolibet ira exciia
gestuum suffr.igio clarius inclamasse. Vocem mu- provocai. Al nunc, ui video, stolidior necude liomc,
tam, membra loquucia; el, pervcrso naturu? ordine, iu honorc posilus non mtelligii et quod magis:
,

lapidibus clamosu» iiomiues, honunibus laciturnos. drllendum *J'Jl est, monuchus homn a cliuritati.- -

Recordatus scm siepe, laliavidens, ilims Salomo- unitate vario variatus colore sese disjungit. Noli,
nici verbi, quo de siniili homiuuni genere fntetur •
noli, orc te, frater, si ovis Christi esse cupis, vario
Annittt oculis, tcril pedc, digito loquitur, pravo dc velleie causari : quia nullum de ovili suo Pastor
corde machinatur maluvv, ct in orani temporejur- ille projicit, nisi quem uoti coloris variotas, scil iidei

gia conciiai [Prov. vi, 13, 14). Ft, o pessimi angeli vel chanlatis kesio ab ovium suarum grego secer-
n
et a Deo projecti pravum et pertinax consibum ! qui nit. Non, inquun, secernit quempiam ab ovili suo
•nolmis se solum a3tern«i paei pcriisse, socios sibi propter colorem, qui de tam semotis rcgionibns, de
su;e perditionis undeeunque acquirit : et, ut glorio- tam diveisis religionibus, in unp chiistianie fidf-i

siorn paima laUetur, cedros vel abietes paradisi ovili Juda'um congregavit pariter et Geutilem.
Dei, cujus ipse olim coionus exstilit, violeulo nequi- 2Ss. Uoc fortassis docuit et patientia illius sancli
ti;n suae injpulsu subruere conatur. Dolet sihi periisse patriarcha: Jacob , rjui decies a Laban immutatam
hieresum paimam, q.ua priscis temporibus Ecclestam mercedem fequo animo tulit et nihil differre : inter
Dei srindere cousueveral : et, vidcns se lidem nullo album pt nigrum vel varium pecus, eodem
, bor.i
jim pacto tedere posse, Spirilu Dei eadem fide pastoris animo et cura multicolorcm gr.'gem pa-
replente ornein terrarum , ad charitatis mutiia3 scendo monstravit (Gen. 30). Et cum dicat Aposlo-
Ifesionem totum conatum convertit. Nam quia, ut lus: In Christo Jesu neque drcumcisio aliquidvalet,
inlideles sinl, hominibns christianis jam persuadere neque prmputium, sed novtt creatura [Gal. vi, 15;,
non potest ; t"to conamine, ne se invicem diliganl, 11 alio loco, Ubinon est Geniilis et Judt.sus,circum-

plaborat. J.im jam Sabeliii, jam Novali, j.im

Arii, cisio e,t praputitim, liarbarus ct Scytla, servus et
Donati, jam Pelagii, jam antiquioris liorum exse- libcr, st)d omiua ci in omidbus Christus (Ccloss. w,
 ,

4fll S. BSRhARDi ABMTIS OLARiE-VALLBNSlS 412

Iki); <$uis pueriiis anirous iu lanlum dssipera p&tuit, positum cuper ®SS eonvers» feminae deseri-

ui Vel variamin vestium colorem, vel diversum coq- bfins, sic in epi3tola Sulpicio Severo dirccta lo-;

suoludinifm morem, servata nova creatura in Chri- quiCur :

slo allquid, quantum ad salutem differre putaret? Vidimus gloriam Domini in illo matris et filio-
«

Qucd si quantum ad salutem nii refen, sur varius rum itinere, uno quidem, sed longe dispari cultu.

veslkim color monachos separal V cur seliisma ge- Macro illam ct viliore asellis burico sedentem, tota
nerat? cur aniinos dividit"? eur charitaiem Jgfdit? hujas sseculi porapa., quabonosati et opulenti pote-
uon non iant, circumflui sonatores prosequeb3ntur carrucis
Nonest, non esl causa aliqua, raii« ulla, :

phaleratis equis, auratis pilenlis, et

diso audiendi, non dico dividendi, sed nee grun- nutantibus, '

iu«nd* in istis. Habes tu idoneum dcfensorem aioe- carpentis pluribus gemenle Appia atque fulgenle. Sed
dinis luse, simplicem, ut supra dixi, ooulum oon- splendoribus vamtstis pr*lucebat christianse humi-
soientise tute : quo, ne longo tempori* usu. niger liisstis gralia, Admirabaniur diviSes pauperietn san-

MKlveUi*, putaret ncnntsi nub atro ealo;* suo mo- ctarn, at iiios nostra paupenes ridebat. Vidimus di-
aaehuBi «sae posse, albsm cac«!«am et iunicam gaum Deo huius mundi coufusionein. purpuream,
induisti ; et quia sub nigrorom habitu ir.mimerabi~ serjcsm, aaratamque snpelleciilem, pannis veteri-
teb hujus Ordinis tepefaetos a proposivs bus et nigrb sorvientem. gewediximus Dominum,
ad maj»r*m et novum moaasticse reJigti rerem qai humiies excoisos facit, esarientes implet bonis,

li&a hactenus inusiiaio vestinm carnior* exo et divites dimittit Inanes. » Ecce non solum viri

arte laudabili voluisti. H ibes et tu non dwsira sntiquee religionis, sed etiam mnlieres, sanctitatis.
proiiabiiem aueiorem nigiedinis tuse, longieiimum e propositum assuineMe», vcslibus aigris usne scri-
patribus traditum eensuetudiuis morern : quo tulio*' buniur.
tihi videris sequcndo vetera qisam a-linveuiendo 24. Nam ut qaod s«ntio fetear, visum est, ut
,

nova. Habes uterque ttiriosque coloris tui inexpu- miiii videiur, magn» patr.bu» illis nigrum hune, de
gnabilersi propugnatrieem ipsius communis Regaiae quo agiiur, coiorom reagk humilitati, m ;gis peem-
vocero {Iteg. S. Benedicti, cap. 6;j> feniite, magis luctui convenir*-; quibus studiis quia
nt de vestiam colore aut grossitadiae non cause totani monachi viiarn nwxime invigilare oportet,

monachi, sed illius coloris

-

au . qualitalis vestibus decreverunt »t coior moribus, vestes virlulibus, q»a

ut&utur, qnee in provincia qua. habitant w possent cogcatione Juogereatur. Vestes enim cau-
iuveoiri vei levius comparmi ppiuerini. Tulatur didas magis gloriam quam abjectionem, magis gau-
ergo albeditiem tuam ralio supradicta, ve! quam rooerorem antiquitus.designasse; magis
major quam nondum novi, aliqua : tuetur el nigre- etiam Ecclesi», ut omniiius uotum est, sic inter-
dinem liram paterna auctoritas, qiwe omni rationi preuntibus, cl angelus resurgenlis, et angeli aswu-
apquipollel, ct qoam inferiorem judicari ab r Domini piseconesindicaruul., ipseque Salvator
sanum sapiente uon decet. ls trsnsformalionis suip gloria vestibus niveis

23. Kt eujus patris exemphmi ad hoc asseren •ants apparens, oatendit. Inde oonus et doctus

alferre potero ? El quem majorem inagno Marlino s\c Sidoriius Arvernus ejHscopus, quorumdam vitia

quibus
reperire valebo? Iile, inquam, Ul« maguus M artin ug morJaci reprehensione irridens, inter alia

eos invehitur, Procedunt, * inquit, « albati ;ul

monacbus et episcopus, nigrarum colorem vesliuni in «

suis vestibus dedicavit, de qua re sic ifl ejus Vita « exsequias, puilali ad r.uptias : » ostendens eos in

moribus actu coufuoios, tu apparatuin

legitur : « Quem cuni nigro ac pendulo pallio cir- tm 't

cumtectum contigua de latere jumehta vidisseul funereum nuptiali. nuplialem funereo, perverso or-
paululum in partem alteram pavefacta cesse- dine permutarent. Nam qui marem commuucm
runt. Quod vero monachus fueril, inouasterium
s lemporis iliius servabant, non albali ad exsequias,

quod non longe ab oppido Pictaviensi, m^nasteriuni pullai r^d uuptias ; sed albati ad nuptias, puliaii ad

quod Metiolani, monasVerium quod sibi Turonis Q exseqoias procedeba.nl: ut albati nuptiali gaudial
constntit, testantur. Eccc mpnnchus Martinus, puilati luctui fucereo concoraareut. Vjdi nupe^ipsj

ecce nigris vestitius coniectus Martinus. Sei |

':'.
Bispaniis constitutus, et admiratus sum, autl*

de his Hierouymus in epistola ad quum buiic morem ak Hispanis adhuc omnibus

\

miss» scribit ? « Vestcs, » a'.:, « pullas irque .i!c»n- tua quippe uxore maritns, mortio

didas devitii. » Monens euni sciiicel ui !;. mariiO conjux, morluis filiis patres, mortuis pairi-

ve- bus defunclis quibuslibet cognatis cogusli,

vel jactantiam caveret, non solum in eanuVi;* Hlii,

stibus, quibus tunc magis sseculares utebautur, sed exstinctis qiiolibet casu amicis amici, slatim armi
etiam io pullis, quibus iilius temporis leligienis deponitnt , serici; vestes, peregrinarum peliiuifl

professores uti consueverant. Dc his admirnndus legmina abjiciuut, tolumque penilus multicoloiem
Noianus episcopus Paulimis, jaio dicli Marti- ac pretiosuin habitum abdicanles, nigris lautuifl
ille

Ambri.sii, Augustini, Hieronymi conteinj>ei: yil:busque indumentis se contegunl. Sic crinibus

ni,

ac familiaris, multisque ssepe ab ipsis, sed ct a ma- propriis, sic jumenlorum suoruui caudis decurlalisi

gno paps Grcgorio laudibus prsedieatus, il3r oujus- e et ipsu atru prorsus coloie denigraut. laliiius

dfwn nobilissimee, sed ad reiigioais mouasticai pfro- luctus dolorisve insignibus subtractos charis.vi"'»»
 m SPISTOLJJ. *l*
dsflem minus spatium anni iii tali
integri ad
: ei
^ aut quanlitatem yestium, sul esearum, charitatem
moerore publica lege consummant. niter monachos vulnerasse, et tanti mali istam
85. Hac t:inta auctoritaie vel ratione tibi colo- laniunimodo causam existere. Cernebam f--stucam
iique tuo,niger monachc, salisfacio , ncc tmen in oculo fratris : <ei trabem p Tinaximam, et quer-
albedinem condemno. Laudaiis tu. quia
irfee albi cum praevalidam in meo vei ip-sius oculo videre non
patrum tuorum sanctum non vis excedere morem : poleram. At aunc. clariiicato eculo, aerenata die, et
laudatur ei ille, qaia vestium iusolito candore, sui so!e meridiano jam ni! latere permilteate, video,
niagis ac magis animi in saneto jnoposiio excitat vldeo, ioquam,quod liceat mihi dicere pace oniQium
etiam hoc modo fervorem. Distiuguii se quodammodo unde tamen certus sum, quod licebit mihi onriimi
aK celore, non a couimuni (quod aefas esset) cha- pace bonoram. Nam qui iedi»nabitur, de sc, ut ait
ritate ; sed a mullarum hujus ordiais nota omoibus Uieronymus, dictum falebitur. Non refn^ii. manuni
lepiditate. Cum sis igilur sub uno pa:.toie Jesu mcdeiUis pars sospes corpods : sed qua se palpantls
Curisto, cuni habiles in uno ovili Ecclesise, cum ex digitis tremens subducit, pestem sirw cv
una vivas seternoruoi fide et spc, tam lu, oibc, quam sccus faiere osteadit. Quid est ergo quod exci-
tu niger monacbe, quid de variis velieribus, ut dwat?
parurn austerius toquar, stultissimoB oves causamini ? i Zl. Dic, dic, inquani, tu, at mei proposili
Quid tsm nulis, imo lam stulta de causa, conti* iiomir.ein alloquar, die, o niger monache, da »lo-
ves ad invicem movemini ? cur tam pncrili oios- fiam fieo ; ei quod iu jmis cordii tui contri fra
sione primani iilam stolam charitaiis seinditis? cut adhuc Jatet, denuda. Quts, ihquis, j

ipsa habitacula separatts? cur vos ipsos non hen>ines yeteribus antefeni ; eoram v i

ovino. svd lupico de.iie mordctis ? cur detrahiiis ? actibua praeponi; nostros vitioi
cur laceratw ? "Videte, cavete ne hoc nomeu inno- videri ? Quis aequo oculo aspicero potest mnndum
centja»,quo oves nuneupamini, nen de $$3 rilis ex piurima sui parte a nostro velers Ordine a
vos faciat quas pesiiurus est summus Pastor a ad ipsorum novum propoaitum conv^eriil reiiaqui
dt-xiris, et de quibus ipse ait, Oces w«c vocrnn, triias a saaeulis -. oncursus fieri ai ignoias
meam audiunt et ego Dominus c.ffnosco eas, et se- hictenus semitas? Quis paiiatur novos veteribus,
quuntur me; et ego viiam asiernam do eis, et non juniore-s aenioriims, albos nigris mooacbis a»t«-
peribunt in ceternurn (Jcan. 4.-27, USi : sed, quod ferri ? Hoc tu, inquam. mg-v. . - I lu,
absil ! inter illas vos eonstiluat, de quibus legitur et alLe, quid proj.onis? Fcliees uos, iaq
cantatur, Sic.ut oves inferno posiii sunt; rnors de- » longe probabiiior inslitutio commendd
pascet eos(Psal. xlviii, i5). Cernitis adhuc stultam tiores aiiis monachis mundus praes
esse causam, de colore dispulari;? damnabilem, fra- epinio, aiiorum existimatioBem : quor a I

trein pro colore odire? pessini^m, fralri pro coloro rum lucernam; quorum sol, aliorum sidui
dctrahere? Si tota Iiibc mutui causa erat di-cidii, si Nos religionis perdilas resiaiiratores, nos
sola tanta materia divortii ; si, inquam, scliismutis Ordinis resuscitatores ; nos languentium, tepenti
monastici ha&c so!a et tota erat occasio : nonne hac sordcntimn monachorum justissimi comdemuatores :

tam multis rationibus explosa, cordium veslrorum nos moribus, nos actibus, nos usibus, nes resti"
jain vctus scissura unietur? r.onne tesa eharitas ciPteris divisi, et vetorum teporem ostentui fecii.ru*, et
curabitur? nonne ad pacis filios evangelica pax novum nostrorum fervorem prseceliere appiobamus.
revertetur? Saii facite igitur paci, filii pacis, et cura Ecce, ecce, vera illa occultior, sed ionge aliis cha-
ea perpetuum foedus inite : ne forte, si aliter fiat, ritali infestior cuusa, qu32 mentiom vcsirarum uui-
proferaiur quandoque etiam contra vas dirissima latem scin.debat, quae ipsas domos ab invicem secer-
i!k» propfretq; sententia : Non sst pax, dicit Beus rrebat, qwe ftci verba detractoria ve! maledioa iiagaas
meus, impUs (Isai. s*vsh,22.) Et jam, Deo gratias, estras pers^pe, juxta prophefam, ut gladium
a;stimo me quorumdam nostri Ordinis virorum B bat (Psal. cxxsix, 4).
anliquas odiorum causas et latebras peueirasse, nec 2&4L 28. Sed refundatur letbaiis gladius
g
jam ad qucerendum etiam soiticiio cogitani aliquid verbi divini, et ne !evi manis gloria- vento lantis
su[T«resse. Quod si res iia se hatwt, neque tu, au)s, sudoribus iruges collecue. disj.ergaetur, si s^pientes
nigrom, neque tu, niger monache, aibum, si pra>- estis, satagite. Et, o infelix nimiom fienda
scripte servarovoluerilis, infe^tabis :-neque adyersus jaclura! si Iongissimi ievi^tiri
fratrem pro diverso consuetudinum roore, vel pro- nenti^m. si inviuc bih
vario tam sajpe uominato colore, a siatu altissimas infracta, si perpetaas vigilias, si tam grave jugu i:

cbaritafis moveberis. iliseiplinae, si tot paimas patienlise ; si, ut breviter

56. Sea rraid dixi ? quomodo mente excessi? ubi mulla concludftai, tmitos tainque innumeros, noa
inte:ieetus animi ? unde aci« obsourala videndi ? jam terrenae, s?d (celestis vita? labofes, per ianta
Putabam me omneui scaudalorum materiam inve- tempora ad stipendium astemitatis, a te per D.i
nisse, arbitrabar me omnes ouiorum lat^bras dete- Lcaliam congregatos unus ncquam serpentis sibilj.-;
xisse. Suspieabar, ut dixi,
solam diveisitatem con- dispiTserit, el te solo flatu evaeuaos, inanem in con-
suetudinum, solam varieiatem coiorum, qualtiaicm sjvclu summi Judicis draco veternus effeceril : i>t
 S. BERNARDI ARBATIS CLAR^-VALLENSIS 416
415
firmi pectoris redeunlibus ostiuin
ubi esl quod Salvator hoc mori.o r.dlme laboran- ^ redire voluerint,
Saiaham quasi fulgur claude, et coliabitatricem sempiiernam totis sanctaj
tibus diseipuiis ait, Videbam
aniraai ture amplexibus reline. Sublevabit tc chari-
de cielo cadenlem? (Luc. x, 18). Dbi est quod,
facta

quis eotumvide- tas ipsa lirmiler retenta ad regna ceelorum, quse

huic simili contenuonc inter eos
retur essc niajor, alibi disit \ u$ Ruiem uou H\ tcd ninna ac dulci vi sua incliuavit usqu* ad icrras
: .

iu; pr,c- Re«em coelorum. Fidelis inde le-tis est Apostnlus,

<jui major cs; in ioHs,jia\ s\cui ]ui ior; ci

xxn, 26.; EJbi dicens quod propter nimiam charitatem Fnium

cessor est, sicut ministraioi 1- <:

suum miserit Deus in similitudinem carr.is peccaii,

lalet abscondiluni ab oeulis m>-moriai, quod exceisus
(Rom. vni, Gaudebis perenniter coram Deo cha-
ille et magnus, cujus, jnxla Psalmum, magnitudiuis
3).

(Psul c.vuv, 3); et qui, juxia Ap -

ritate, ei gaudium tuuwi, sicut ipse promisil, neiuo
non est finis
tolieta te Uoan. xvi, 22). 995 quando erii Deus om-
stolum.es/ super onmia Deus bencdiclus in swcila
nia in omnibus, quando saliaberisa longinqua esurie
[Hom. ix, S), servis suis non se pra?Jereos vei con-
cum manifesta fuerit gloria ejus; qnando,
ferens, sed submiiieas, sequitur et dicil : Ego autem lua,

cum apparuerit, similis ci eris et, per haue eha-

inmediovestrumsum,sicui quiministmt (j>c.xxii,
;

27.)Corripituraposloins, ne se pra-forat apostob:ei riialem ei sempilerne uuilus, videbis eum siculi esl.

corripietur monae.hus, ne se prfeferal i.iuia fio 30. Jam tandem ad vos, mi charissime, cui
non !

discipulo preesens epistola mittitur, stilus recurral : ut a quo

Supponitur a Christo magistro minori
initium, in ipso suam forlas^is importu-
major, inferiori superior : et snp.er Cisterciensem isit

nam prolixitatem finiat. Cansa milii scribendi. ut

cgo Cluniacensis elevari conabor! Suhmittit se suis
et super fratrem, longe superius professus sum, leste conscientia, sola vere
discipulis ipse Christus :

charitas fuit ui, quantum ad ulruraqui noslrum

forsilan mcliorem, tumentem superbia levabit cer- :

aiiinei, flatu coilo. ulionis c.im rccalescere, el in

viuem christianus, et monachus ? Dejicit se majestas,
nmtui affectus soliias vel majores ilammas erum-
et jaciat se intirmiias? Ilumiliat se celsiludo, exlol-
Dcus, imperare nititur pere cogcrem. Restal ut vos, quem lacteam for-
liiur putredo? Servil et
iemque columnam, eui iiniililur monasiici Ordims
limus? Et quomodu recidisti, frater, de gradu
Regulae ture, qur> te co.iscendi<se gloriabaris, < ut sedificium, summa prqvidentia prseparavit, et veiu!

monachus omnibtis se inferiorem et viiiorem non rulilum sidns cxemplo verboque r,on solam mcua-

soium sua lingua pronuntiet, sed et inlimo eordis cbis, seu et toti latina' Ecclesisc nosiro lempore
iusigiiiier lucetii dojiavit restal, inquain, ui toti.m,
(Reg. S. Rcnedicti, cap. 7.) Et quid
:
credat alfeclu? »

Cquam potueritis, huic divino open detis opcram,

ultralaboro^Nonestnecessereligiosis.sapientibus,
unius nominis et Ordinis maximaa eongrega^
htieraiis, aerius inslare, nec, ut vulgo dicitur, et

aquam liones nequaquam ultra dissidere patiamim. Stn-

Minervam docere, vel ligna ad silvam, vel
ad fhimina sive marc deferrc. Intelligit, agnoscit ilui ego semper ut sanclos illos congregatioois
uiriusque vestrum sapienila, sicut sine fide, sic et vestrae monacuos nostris fratn
ipsos perfecim unione cbaritaiis, si fien
sine charitaie impossibile Deo placere nec ali- el illis

possei, etiam inviscerarem. Hoc publice, hoc priva-

quem, humilitale abjecta, posse eamdem charilatem
nisu quolilict retinere. Dnde enim humilitas recclii, tim, hoc in magms nostroruni conventibus facere

ubi superbia suc- nonneglexi; ei ut rubiginem illam livoris ct /eli

ibi necessario superbia succedit :

contrarii, qure interiora viscerum latenter rod re

cedit, ibi staiim et invidia aceedit : ubi invidia
eraderem, modis quibus potui, laboravi.
oritur, confestim chariias moritur. Nam neque eum solet,
uon 31. Insiate et vos, pro magna illa gratia a D o
cui invidet, invidus polest diligere, nec in dili-

gente cliarilas aliquo modo permanere. vobiscollata, agro eommuni : ui sicut nulius posl vo-.

abest nostris diebus piura utilia in illo planlasse probatur,

29. Propier isia, unde abest cliariias,
industiia, oniue saiis utilibus
huniiliias unde: et abesl humilitas, abest ct clia ita laudabili sludio ei
u contrarium aveilatnr. ExpelUte sabmn. illo el ex
ritas. HocdocetclareetApostolus,cuividicii: Ck„-
Dei fl.-.mmante eloqtuo ab eorum cordibus,
ritas non cemulatur, non agii perpenm, non est Spiritu
ut mitius loquar, puerilem illam
annulationem, a
ambiliosa. Et quia nec etiam alieuarum rerum cu-
susurrationem t et loco istorum, velint,
pida, subdit: Hon qumril <jaa sua suiit (I Cor. xjii, :
a

nolint, frateroam ingerite dileclioneni.

Non segre-
4, 5). Inflatioiiem ergo onmem, ambitionemomnem,
gct uitra gieges vesiros a nostris gregibus usuum
citpiditatem omnem, avaritiam omnem excludii cliari-
diversifas, colorum varielas . sed a summa unital
tas imo per charilatem, juxta sequentia Apostoii,
:

derivata, corrupta reparans, discissa redintegra.

expellitur -tota simul init|uiias. Jam si hanc charila-
cbariias. Sic iu.uk.
lcm,quam lcgem Christiidcmapostolusvocat(GaJai. divisa vivificans, universa uniat
sicdecet ui, quibus est onus Dominus, nna tides,
vi, 2), vis, frater Cluniacensis, fratei Cislercimsis,
maximbs unum Baplisma, [uos continet una Ecclesia. quos
intesram conservare: si per ipsam tibi

manet una perennis ei bcata vit< ; eis quoque, j.

ihesauro^ in ccelo reco&dere, si reconditos conser-
Seripturam, corunnm et anima una (Act. iv, 32).
vare;da lotam quam polucris operam.etcausas, non sit

eam perimentes, scd Misi gemmeo amico salis geinmam, cujus corpora-
nico eain fugantes, uon dico
lcm ttsnm vobis ulilcin o'im audivi, el rnjus s|-e-
vel parum eam l&ede.ncs, a te abige : si expulsa'
417 EPISTOLE. 418
cialem intellectum suprascriptis necessarium esse « pra?cipilare verbum quod ad rem non pertinel,
|julavi. Nam quamlibet niulios et preiiosos appara aut levitate intendam, aut nugari delectet, prae-
uti

lus virtuluiu suarum selerui Heyis meusse si sine sertim apud vos, qui videmini columnae Ecclesi;e :
fraterni amoris sale inluleriut, ut insulsi reji- sed ex abundantia cordis os loquilur, et veritas,
cientur : si lioi; sale eos condierint, cpuhe jam pla- dolore urgenie intrinseco, taciturnitatis impatiens
ceuies cum offeronlibus admittenlur. Nam qui in prorumpit in medium. Mei enim, dico vobis, pene
lege sua nuilum sacrificium sine sale suscipil, nul- moti sunt pedes, pene effusi sunt gressus mei, qm>d
iius uiuuus virtutis siue iali eondimento sibi pl.ieere exsecranda, ut videtur, conversione tam frequenter
ostendit, etc. sapientiam vincit malilia. Adduntur ubique cornua
EPISTOLA CCXXX. impiis, et cxarmalur justitia; zeltis : et non esi qui
AD TRES EPISCOPOS OSTIENSEM, TUSCULANUM, facerc bonum, non dico velit, sed possit. Superbi
PR/ENESTINUM (609). inique aguul usqucqua-|ue, el nemo audet mutire
Monet illos officii, ut a Christi grege in episcopatu coutra. Et utinam vel innocentia tuta esset, et jus-
Metensi iupos arceani. titia ipsa suimpt suffieeret defensioni. Quid peccavit
Ad hoc vos Deus in sublimilale posuit, ut lanlo abbas Latiniaeeusis? (612) An quod bonusmonachus,
majori Ecclesise suse uliliiati vivalis, quando in ea » et melior abbas ? quod bonaj opiuionis, et melioris
einiuentiori auctoritale praestis. Alioqttin deponet esl vilse ? An quia monasierium, cui prseest, et de-
ille '£"£& Palerfamilias potenles dc sede, qui pro coravit religione, et bonis lemporalibus ampliavit,
accepia poteslate invenli fueriiU suis uliliiatibus et bonorum fratrum numero cumulavit? En sanguis
defuisse. Quauta suslineat sponsa Ghrisii damna isle de manu ejus exquiritur. Si crimen"est accep-
iu episcopatu Metensi (610), etsi nos amplius hor- tura esse Deo et liomiuibus tollatur, el cruciliga
' ;

remus, quia viciniores sumus, lamen et vos aibitror tur. Negari euim non potest hoc illum esse, ceelo
iion latere. En quautus ltipus iiltid oviie Chrisii tum et terra leslibus. Si crimen esi esse hospitalem,
insidiis, lum manifestis assuitibus quotidie molilur benignum, sobrium, castum, humilem ; decidat
irruuipere, et disperdere oves Christi sanguine cou- merito ab inimicis suis inanis. fievera namque et in
gregatas» Idque non ab heri et nudiuslertius, sed hfs excusari non potesl, convincemibus se proprias
ex quo adbuc fuerat lupicellus, uon cessat illum vita? sanciitale, el famw gloria.
domiuicum gregem quibus potesl vir.bus iufestare, 2. At imponitur ei, noluisse suscipere nuntium
et vastare rapinis, incendiis, horaicidiis. Ego itaque, doinini mei. Prorsus gravis offensa, si ila est. Non
quod in me esl, demonsiro lupum, instigo canes : f» negat abbas, hominem qui mittebatur in Angliam
jam quid intersit vestra, vos videritis ; metiui non cum esset honorilice suseeptus hospitio, quarere
est docere doctores. loqui cum eo ; sed paranti exire inlervenit llumber-
EPISTOLA CCXXXL lus prseoositus, dicens se potius exiturum, et ho-

AD EOSCEM PRO ABBATS LATINIACENSI mini viee ipsius saiisfacturum. Si quo minus quod
(611).
Innocentiam abbatis asserit ac tuctur, ct capita
oportuit, actum fuit cum viro ; cujus culpa fuerit,
uccusationum in cum prodncta diluit. Dcnique vobis relinquimus judicandum. Accusatur item quodu
zelum disciplinw reliyiosu: in ipsis rcquirit. litteras domini Papas pnedicto Humberto violenterll
1. Vobis audeo loqui quidquid in buccam feneril, abstulerit, et diruperit. Sed exstanl litlerse integra 'I
Nam elsi oporlueril suslineri modicum quid insi- et builaUe : nec vi eas, sicut meutiiur, amisit, sed
pienlia; rneaj, geret mihi procul dubio morern spoute dimisit, consilio '£'£"! utique comitis Theo-
beuevolentia vestra, qua; sapientibus el insipieu- baldi (613), et nostro. Dicitur quoque quod quosdam
tibus debilrix est. Et hoc dico, non quia cogitem monachcs iu caplionem posuerit. Alque id quidem
(609) Nomina habei. titulus epislolie 219 Alberi- doinni Norbefli ,
quemdam
Sauii-Nicolai cfenobii
cum, Stephanum, et Igmarum In paucis inanuscri- in silva Vosago > (fcrto
Ycdogio, Voago, reclius
ptis h.eiepistola reperilur, ut in Gompendiensi. diacesis Laudunousis) « monaclnim liomine liadul-
(610) Vide epistolam 178. fun>. Laliniacenri diiissimo nionasteiio pisefecisse
(611; Laliniacum, diueeesis Parisiensis ad Malro- abbatem : » cui htec coiiveuire non dubitamus,
nam, ubi monasteriuni a sancto Fursco abbate, ju- Obiilanno 14 48, ex codice Valiicellano, eique Go-
vante Erchinoaido. condilum, instauralumque ab d.liiilus successii, Galfridus tiiclus in Chanaiio
Heriberlo II Carupaniae coruite, qua de re diploma Sancti-Marlini ue Campis, morluus anno 1162. Cou-
fioberti regis exstat in libro seMo. De re diplouia- Ira hui.c. duas habes lilleras capiluli generaiis
tica, n. 151. Ecclesia Laiiiuacen.MS celeons ei fa- nigrorum n.ciiaclioeum : unas ad Adriai.um III,
inosj. olim s.incliiute ct religiouo llorens diciiur in alteras ad Alexandium ilidtru 111, in hujusce iomi
iit:e is ,:apiiuli genarali» uostrorum laouuf.Uvjrum, Appendice relatas
de quibus niox ugenms. (6la) Tlieobaldus Magnus, C^mpanite comcs, La-
(612) In chartario Sancli Marlim ile Campis tipiaci advccaius, ibidtm sepultus, ad cujus luii.u-
invenimtis Gaufridum. abbaKm Laiuiiaeensciu an- lum Ilonricus coiiies ejus blius lampadem insiimii,
no 1122, Arnulii abbalis, qtn ,u.uo llu(. obiii, ex iibro sexio De re diplo.natica, n. 206. iieniicus
successorem. Anno 1224, ul iu Kou ano eodice Val- ibi versabalur aiiqnando, ut palet ex Sugerii epi-
lkellanaj bibiioibeciv k-gimus. Uuduifus abl.:is Lati- sloia 120. De Thcobakio in liotis ad episiolsm 37, et.
niaci factus est : de quo ilonnannus niotiacuu^ Lau- apud DaicluiuuTi de Avesnns, in Spicilegii ttmo vii
dunensis iu lil.ro ttrlio De miraculis D JUrn cap . pag. £184, ubi Laiiniaci jaeerc ilicitur.
ih, ubi a comcs Campania; Theobaldus, tonsilio
 \\\<\ S. BERN&RDl ABBVHS CLARjE-VALLENSIS 420

faisum. Seil si «jaosdam lurbalores ei coBspirato- * sanctis, quos ego novi quia saneli et veridici sunt,
-

res in diversa clau6tra divisil, ne siinul positi plus ct omnes illa? pariter coatinent tam iaudes el pvm-

nocerem, quis hoc recle judicantes reprehendat? conia hujus, quam illius liorrendas biasphemias,

Jam dc lerris et bonis oeclesise quasi distractis qiiem accusat.

ct alienali-,, et datis ab eo eognatis suis, corain EPISTOLA CCXXXII!.
venerabilibus episcopis Suessipnensi ei Autissiodo- AB ABBATEM JOANNEM DE BUSAIO, QUl ABBATIAM SUAM
rensi, comkeque Theobaldo, advocato utique (618) RELJQUERAT, ET ABIERAT IN SOLITUDINEM.
moaastcrii, salis responsum csi, ct adhuc respon-
Blande eum revocut a scliiudine, ad quam, dimisso
f, slc illum dcdisse suis, quomodo alienis, id
monasterii rcgimine, se conlulerat.
est ad eumdeni censum vel consuetudinem.
audilum quod Filio charissimo Joanni, fraler Bsrnardus, in spi-
3. Porro autem a saeculo non est
ritu ambulare, el liroorem Domini non d<.relinquerc.
inpsrbus, ambitiosus, privilegiuin
merue- 1. Dicere non possum in quanta amaritudine
pstolica aueiorilate
aniuiffi mere et tristijja cordis scribam ad te, Joan-
rit. A . iotis oon est inventus si-
;•:: iasurgerel iu magistrum, et tra- nas $$8 charissime, pro eo quod me video in tot
cum scriptitationibus meis proficere nihil, quia non capit
derei saaguihem \xi%\ im. i ciix _magister, cui
iu le sermo mcus. Scrips| semel et_ denuo, nisi
BJagistro commucTi propheuca iila vox
fallor (619) : ei exigentibus peccaiis meis in aullo
cst •
1
•

, gui edebat
ionem adhuc respondet mihi iabor meus. Ecce lertio jacto
quidero eratis, eoatra apo« semen, Deum omnipolentem deprecans ut non rc-
sUiium Petrum, uominanies in clerum {( Petr. v. 3); vertatur ad mc vacuuro, sed prosperetur, et faciat
ad quod iilud roiito, IsetUicansnos inndein aiiquando
imo et, conVrs coapostolum ejus Paulum, domina-
at nuiic de fructu tuae obedieatise et aalulis. Si audjeris me,
ttius i<rbis (// Car. i, 23) :

addidislU, usurpantes amplius el in imo si exaudierit me Dcus, lucratus sum filium

rsiigionem. Quid reslal, nisi ul adjkiatis et meum : si nou, couvertam me denuo ad arma con-
suetaj orationes videlicet et lacrvmas, non quidem
jpsis Angelis «auetii dominsrt? Nisi quod in hoc
fraude «mtra te, sed pro te. Luxi, et lugebo, et nnxia tra-
rior ^.iUas priorem vicisse versuiia et

facinus cuudiscipuli hor- ham suspiri;i ex imis viscenbus pro meis viscerib is.
tui : quod cuna illius

tuennl uuiversi ; iste eallidior potuit ad cocniventr (juis det te mihi fratrem meum sugentem ubera
matris mcaBT quis revocet le mibi in illara quietem
(ium. imo ad fcvendum suae maliliae, non quoslibet,
Loostolorum princi;.es circumvemre. Non C animi concordiam morum, societatem spirilus, se
'

. . .Ti-. - tl— I— ,...- !« nli.TnntirJft tfln.il il

renitatem conscientue, in qua ie aliquando tenui et
!

•
> dolniao .meo (611 • tanquam bomiai,
subripi potiiit Deus imputet. Absit pos- .

autcm, ubi veritatem agnoveril ut praavaleat tam 2. Et ne quod ex me detrimentum in aliquo

patiaris seu impedimentum, illud falsom esse non

exsecrabilis ii;<iiigiii bujus saorilegusque conatus!
hac re ad ipsum quoque solito ausu dubites, quoi tibi a nescio quo vel quibus falsiloqui*
Et ego rie
persuasum audivimus, «piia ege videlicet cogitarem
scripsissem, si non sensissem ipsum, quidquid
;6I5). Quaeso, sine raiione et judicio te a regimine fraternarum
bimus, minus .•• eptare
animaVum, quod libi credideram, submovere, Nun
vos, qui monaclii estis (616), vicem magistri vestri

cui jam, ut vidctis, prope est ut esthoc verum sed audi potius de hac re paucis
beati Benedicti
:
:

quod verum esi. Hoc et si voloissem, non licuissot,

ubique "contradi&itur. et pereat omiiis vigor mona-
el si licuisset (ul de propiia conscicutia loquar),
sticee discipUna, monacbis adversus al>bates suos

cornua sumentibiis de nianu forti. ego nullatpnus voiuissem. Haec veritas. Si ergo boc
tolum luit qucd avertit cor luum; veritale com-
EPISTOLA CGXXXJI
perta quid restat, nisi ul resipiscas, redeas ad te,
AD EOSriliS.
n redeas ad nos, arguas insuper te ipsum levitatis et

Contr»abbatsm Sa»cti Tlieofredi. credulitatis jneaui<e t Si enim tanium potuit una

Si vera sunt qua3 audislis de abbate Saiieli-Tbao- maledicia suspicio ad ie alienaudum et pi a^cipitan-

fredi (817), non potestis ea dissimulare sine periculo dum; quanto magis nunc ahsoluia ceniludo valere
vestro, et propler officiun |
ter eoosoi«Hiam. dehei ad erigendnm ei nw<>"-u dum tc! Turpe est

,: vestram, sed etiam tibi falsitate posse seduci, e: veritate reduci uon
irisimilia, credc quod ct posse. Habeat saue venuim acquievissc ad tempus

iim, qui leslimonium perhibet de pallial» falsitali : at vero deprehensai jam et nu-
prKsenliom _Jator. Uade hoc quoque sci.un datte acquicseere adhuc, imo etiam nun mUftun]
his,
quantum confusionis habet Quamobrem
•-^. quaerilis 1 Fascem teneo litleraium missarum a viiis irasci, 1

... . locentio ponl (617) Ordinis S. Bened. in dieeoesi Podiensj.

(61«) Ordinw Cisterciensis in Briianma Minoii,
(6i*) Qwippc Albericus Ostiensis, ei Ymarus Tu- diceceseos Nadujiensis, filia Ciarai-Vallis, fundata
seaiejtt.sClaniacenses erant , Stephanus Praenesti- anno 1138. Vide epistoiara 116.
n^a, 6la«B-Val!cnsis. (619) Non exstani hx lilter*.
 .

4?! m&TMiM.
irasci et i pceoare, si vi» suss vei Deum |w- ncn docnit, vel queasado non decuil (fiftfl), ncm Urn
fl
lius non irasci. Nam quod subreptum est tibi, mi- nos lawiti «?uam se ipsum. Magis nanwrae iu scri-
serationetn mayjs quam in^Jignatieneiii merelUr. bondo suam prodidit levitatern, quam nostrum de-
Nimiruin i.omo es, navigans, cicut etomne huma- prehendii errorem. Quanquam etsi tesissel in aliquo,
num genns, m hoe niari magno et spatioso mani - uostrum tainen non eral reponerc malum. Attcndeus
bus, ubi reptilia, quorum nou est numerus. Quis se proinde noa quod ille meretur, sed quod me decet,
jactel in eo assiduis non impelli ventis, non jaclari uonari juveni etiain a vobis hanc eulpam ro;:o et
fluctibusY Noveris le naufragasse in cis, periculum supplico, quse magis gloriolam quam maliliani
ln falsis fratribus incidisse. iterum dico b*c
: veii-- redsflere videtur : ita tamea, ui manum deinceps
las. Deceplus fuisli, et spiritus niend&x ia orc henriis tractandisvc quae supra ipsum
pseudoprophetaruin suppiantavit te. esse constiterit. Naro, ui liquido satis apparet, in
hoc
3.Sed ecce evanuit falauta», iuce veritati* oboria. exiguo qnod praesujnpsit, opus crat stiio et aaiino
Si adlmc (quod »b«itl) pergis ia tua obstinatione Certum enim sit vobis, hominem, licet in
pwsistere; ego te interijn coe ittdieafeo, esl pagina, aut m»n acripsisse ui sensii, aut non
quserat et judicel. %o autem parce tiiii, diasimulaas 6euiis.se ul debuit.
ei differens inierim in virga veuire ad t«. Porro in \

miswifordia et
EPISTOLA CCJiXXY (684). ((^3
spiritu mansuctudink allicere le
nouis curabo, si poiero : nam id mihi setilio fanii- kv Bimiam papam axLfeptnim, pbo i.vtiujso kbo-
harius esse, et tibi persuasibil.ius fore non dubiio. RAfiENSI.
Hlum saut evaginaro super te giadium nou cuncta- oriiaiem sedk apcetolicw advmusinfamem ei
bor, qui in maternc- meo pectoie jacet r?coodLtus; ttmoniacum Bbor&ixtms EccIssUb invasoreni im-
eonlinuus utique dolor cordi meo, ei er^ierrinii ad plorat.
Deum gemitus pro te, donec ver.ias. Quod si (jmfiftS i, Oportat vos Becuadum jusiijiam, quae ex lege
hujus tam pie ferientis ensis, secuudum duritiam est, suscitare semen frairis vestri defuncti. Quod
tuam et cor impcenitens, frustraveris digne impiebiiur, si papse lauocesitio, eui io luere-
ictas, nec
quandoque dicere snima tua. Quia vulnerata
possit ditataDomini sqccessisti», et defenditis bene gssta,
ego sum; tu de te videris nam non «*»
rharitate :
et minus adimpleta perficitig. Prsj manibus esl io
lum jam veritas, sed et cbarita3 liberabit nos. Sed quo id liceat experiri. Causam Eboraeensis Ecciesia?
quid dixi? Quoraodo, miser, quomodo libarabor, poremn fuigse decisara qnis nesciat (622] f A. quo-
offusis visceribtis, filio pereunie?\]\ on quiescet afiec-
T
modo essecutioni m&ndaluin sit quod egressum est
j
las, et»i nui sequitur effectus : non sedabitur dolor,
de utinam neseirelur. Quis det ut
labiis tauti viri,

non cessaov..., iuct-ytn<e. Exiiibebo tibi, iiuamdiu mu aenuntietur iu G-eth, neque in compitis Asca-
vixero, alterum Samuelem tu uiiaam non aiteram
:
lonis? (// Reg. i, 200 Se<J, ut verbum abbreviatum
Saulein mibi. Bogabo te, rogabo pro te, ut venias. faciam auribus occupalis, audiat paucis dominus
Veni, veni, priusquam moriaraur : ut qui dilexinsus meus quid dictum fuerit, el quid factum teneamus.
nos ia viti in morte non separemur. Cum in multis accusarelur is qui aibi vindicare
2*9 EPISTOLA GCXXXIV. electionem in prasfata Ecclesia impie cupiebat,
AD HBRlibRTUM ABBATEM SANCTI STEPHANI tandem omnis controversia ad testimouium viri
01V1ONENSIS.
iliustris Wiilelmi (623), ipsius Ecclesiae tuoes decani,
ftn :rarm scriptionis culpam Joami condonari
rotjai. eonquiescere jussa est ? ul aisi capitulum intru-
bi frater Joannes dixii in nos vel scripsii quod sicisis. quod huic inter cietera impingebatur, iile

8 o Joanncs iste caaouicus erat regularis in eer- sed petentem ftoma pallium Papa rejicit. eravit,
cl>. i
Qua repulta rex offensus, Hearicum a Pontifice con-
Sancti-Slephani Divionensi, ubi Herbertus
al:
jsi, de quo in epistola 59. Quid si*. illud de quod
iirmatum, et pallio donatum recipere renuit. Qain
scri erii contra Bernardum, non liquet. Neque regis sd exemphiin compositi civeS et subditi, pa-
ftr putamus eum esse Joanuem Cornubiensem, u storem non admiserunt. Tandem placato rege Hen-
Aba-iardi discipuluro, de quod Chesnius in uotis ad ricus a suis susceptus prafuit decera annis, mor-
Ai jiarduni, pag, 4481». An hic de Conceptione scri- tuus anno HS3 Sherbonias. futerea Willelmus apud
ps'.! ? Henricum Wiutcniensem degebat. Sed coguita Eu-
1(124) Scripta anno Christi 1443. genii poptificis et Bernardi, nccuon Henrici archi-
«022J Status causas narratur a Willemo Neubri- episcopi morte, Romam mox contendit, et ab Ana-
gensi, De rcbus Augl. libro i, cap. 47; a Francisco stasio Eugenii sncccssore, ope Gregorii eardiualis,
Goduvino, libro De episcopis Angliae, seu iuter Ebo voti |um demam facile factus compos, confirmatio-
raceus. n. 29; a Bog. Hoved. posteriori paiteAnna- nem et pallium obtinuit. Sed pauco tempore super-
iium. Rem paucis accipe. Anne 14 i0 obrit Thursli- sies, iaiunctus esi;, non sine suspicione
nus (alii Thurstauum vocaut; Wiilclmus Neubrigen- Hunc in sanctorum numerum re-
sis, Trustinum : vide Ivonem Carnotfinsem, epi- latum G-oduvinus, et ad sepulcrum ejus
stola 274, el ibidem Jureti notas), archiepiscopus crci>ra patrata miracula. Sed addjt idem, « quod
Ebor.icecsis. Electio successoris discordibus votis credere cui cordi est, raeminerit hunc qualemcun-
ngitaia est, aiiis Willelmun Stephani regis aepa- qua divum, a divo certe Bernardo, aut ejits saitem
tem, Eboracensis Ecclesia; thesaurarium; aliis iien- opera exauctoraium, et prasulatu expuisum. t De
licam Murdach, abbaiem Fontaneiiseni, B. Bernadi negotiis Ecclesiaa Eboracensis confer episiolas 238
quendam in Clara-Valle discipulum, eligeniibns, 24«, 252, 346 seq.
Willelmum Henricus Wintoniensis cpiscopus conse- (623; Vccabatur is Willeiniusa Sancta-Barbara,
 .

BERNARDI ABBATIS CLAR.E-VALLENSIS 424

423 S.

propria: nianus juramei.to amoveret, suis omnino ^ apostoiica Romam traxii; sed et aliis quam pluri-

conalibus lanta frustrarelur ambilio. Hoc

auicm non uus e x illo episcopatu viris religiosis? sintne obe-
misericordia sic cnim rogave diiuri liuic,et sacramenta accepluri ab bomitie bis
ex juilicio, sed ex :

Milissima planu seutentia, quippe cuiit de intruso, pnmo quidem per Regem, deinde per Lega-
rat ip;e.
plurimis et pessimis pulsaretur, qua: f.ul!aleutjs tuin? Quippe qui illum in sauctuarium Dei, eoutr a

propulsare. valebat. Sed titmam vcl ipsa stel. Quid jtts et fas, coulra mandatum summi Poniitieis, in
non sufiicit juri, dummodo sullieiat Ecckstae injui iam summa: Scdis el tottus Romanae curia», cum
cnim si

Nou causamur hententiaB remissiouem non potuit per oslium, fodit argenleo, ut aiunt, sar-
liberationi?
adversario etsi culo, unde impudenler intrusit. Ante, ni?i fallor,
quie uil nocuit. Xeque enim profuit
indulgentia, qui ue ipsum quod ultro spopon- suis sedibus exsulabuiit, quam dare acqtiiescant ma-
largior
nisi vestra violeuia auctorit:ts obvii-
derat, implere prsevaluit. Nam de
quo prsesumere nus idolo huic,

visus est, defecit ei,ue sipi ipsi deficeret pejersns. rit. Caeterum quam sanctiori vestroque aposiolatu
bonus attestarctur homitii, quem digniori zclo gladium Phinees.in confusionem duo-
Quando enim \ir

rumor publicse opitiionis et operis veritas detestatur

? rum tam turpiier fornicantium slringeretis, quam
episcopus esi. _ tot sanctos aut de suis fugere locis permittitrs, aui
Quid ergo ? Ille noa juravil, et iste

2. rem ignorantia omnium dignam, et perpe- conlra conscientias suas cogitts remauere?

luo, £3« si fieri posset, siler.tio comprimendiun ! EPISTOLA CCXXXVI (625).

Verum id sero. lieu ! n^tus est orbi triumphus dia- |

)
"-f i AU TOTAM CURIVM POMANAM.
boli. Ubique pertonal plausus indrcumcisorum et Unde supra.
sapieuliam episcopis et car-
plancttts bonorum, pro eo quod videatur Dominis et patribus reverendis,

malilia. Monstratur digito matris Ecclesia» dinalibus curite, frater BernabduS Claraj-Vallis vo-
vieisse
lurpiludo : palris Innoccntii verenda irridentur, de- calus abbas, salutem et nostras qualescunque ora-

nuJata a servo nequam, quoniam mortuum puiat :

tiones.

sed vivit in vobis. Si is exilus immmebat, cur e 1. Omuibus sctibendum fuit.de eo quod spectat

longinquo Romam est pertracta causa spurcissima, ad omitos. Nec vereor ne forte prsesumptionis ar-
umbra mngis, el angulo digna ? cur lania mari terra- guar, quippe qui, licet ci.mium minimus, lamen

que a multU assumpta faligatin? cur a finibus terrae 'ilil Romana: curite inj iriam a me non judid alie-
evocati viri religio»i qui t:um ae.usarenl, et paupe- nam. Urimur assidtte, oico vobis, urimur gn.viier

rum
runi Chrisli
l.iuisii marsupia
iitttisupitt tuijgi ,tnn_iio
longi expensis
ilineris ^ A1 .w.,..-. nosex
iiiw taedeal
.... ..—.-. In domo Dei
etiatu vivere.
i^'^i» «..».— nimis, n.i ut
Miuii^, ita ui —
Non poteral episcopari turpis infamis- C videmus hortenda. El, quia corrigere nos non possu-
hausta suni?
que persona (quod iuvilus doleiisquo loquor), uisi mus, saltem suggerimus his ad quos spectat. Si

quidem emendaverini, bene; sin autem, nos auitnas

quie iu illo hombat Anglia, Fiancia abomiuabatur,
etiam Ronia cdgaosceret 1 Quant melius in Romana nosiras liberavimus : vos excusationem nou habe-

curia causa ejus ntiuime ventilata fuissct et non biiisde peccato. Non ignoratis prolalam esse scn-
langerct vel sacra limina gencralis atque liorribiiis tenliam a domiuo papa bonse memoriae itmocemio,
fetor! Qitain lolerabilius ignorasset apostolicaSedes cum vestro et Roiname curiaj generali assensu, irri-

lam itilolerabile malum, quam tolerat manifestum ? tam esse Willelmi Eboracensis electionem, imo in-

Quid istud teiuer.tatis ftiit ? Publice infamatus, ante Irusiouem, nisi WiPelmus alter, tunc decanus, quod

judicem accusatus, nec purgatus, imo ct conviclus. objecium ei fueral, propria: manus juramenlo re-

et sic consecratus est. Viderit qui liic manum post pellcret. Nec vos lttuit quam plena essci seutentia,

magis exsecrattis (624) dicere de-

ista itnposuit, :ui non judicii, sed misericordia' : nimirum cum hoc
bucrim. Non cuun negabit sic se ista habere, non Willelmus ipse quwsisscl. Sed uiiuani vei ipsa stel^
apostolicis ad se pro lioc el quod adversus eam factum est, slare
nou possit
negabit sic se ex litleris

ipso directis eadem coitiperissc. Dicat forte sliquis,

q o u id enim? Non juravit ille, et iste m calhedj

quia uon est riatum judicium, non fuisse convictum. peslilentise sedet. Quis tribuai ul adversu^ fornica-

Ego dico el confessum. Nam qui, ut judicium cva- tionem lianc. Phinees cum pugione proce.lat, aut

derct, ultro clegit ad leslimouium Willehni decani vivtt in ^ede sua Petrus, um spiritu labioru.n suo

confugere : illo sibi deiiciente, quid nisijudicio suo rutn intetfiat impios?MuIli clamant ad vo.-mtoto
a causa decidit, ore proprio condemnaius ? corde suo, ut sacrik^ium hoc digna animaiHerswne
3. Quse cuiii ita sinl, videte, domine 1'ater, ne viniicare sliiiieaiis. Auoquin, dico vobis, scumlalum
dccliuet cor vestrum in opus malitise, quoniam, sc- magniim nimis erit io Ecclesia Dei el timeo ue Ro- :

cundum proplielam, dccliiymtesinobligaiionm ud- manae Sedia aflctoritus gravem aanuiriuu jacturam
gramie susci|itat, aisi tn e-um qtli
ducei Dominus cum operanlibus iniquitateni (Vsal. et detriincntum

cxxviv, 5). Alioquiu quod consilium datis iniseris perverut ^eneralem ejus sentenliam vindicta pro-

abbatibus illis, quos ad accusandum eum vocatio cesserit, et taliter, ut cseteri metum halieaut

el ii. cpistolft 300

decanus.ecclesiue Ebotacensis, posiea episcopus 166, n. 1, in epistola 223, n. 2,
episwli. est Lirogo-
Duaelmensis. ictcr riiesnianas lomo IV, qua
nis Lugdunensis eleclt ad L^dovicum
juuiomn
(624) Eodem seusu verbum exsecran, proutlegi- -"
Chnsti
(625) Scripta anno H
lixnte consecrationi opponitur, occurrit in (.'pistcla
4?5 SPiSTOldi. 426
2. (ki:d enim <ie efldicam, qtiod oceultasei, vere « ¥api.iimelq^ehominem,qtueti4Jt£smtttw>etrelms
i&bresas iiueras habuisse
ieafcprosas se gloriatur Willelmus yemidis minus. exgrcitajur.i, tanto oneri haui
ya-reni fpre : uriae fi&ck cardinaliutn ope euvt
ille T alinam a pi incipibus ienebiarum, noa a priiw
subkvtm" rdgau
eipiiitis Apostolorum, fiJ, ecceaudierunt filii incir-
Dominis et patribas reverendis, cardinalibus, et
eumcisorum subsaimaat Komanaia euriain a qua
; ,
episcopis omnibus qui sust de euria, puer Sanetitatis
pesE datani tara maaiiestaai seuteutiam, furtiia da-
eerum.
tas esse ausnt.eantrarias iilteras. Quid dicam vobis r
1. Pareat vobis Deus; quid fecistis? Sepuitam
Si aoa vosurit seandaium grave, qiia acandalizaa- hominem revocastis ad' homines; fugitanteln euras
fur BOn piisilii, sed magni et perfecli viri si noa ;
et turbas cnris denuo implicnisus, et immiscu
cw.ipafimini panpqribus abbatibus, quos aiinibus
turliis. Fecistis novissimum primuui, et ecce novis-
terrifc vocatio ap.osloliea, Romam traxil ; si noa mi<-
sima iilius periculosiora prieribus. Crucifixus muniie
sereaajni utagtiis. .81 reiigiosis. niQuasteriis, quibus
per vos revixit muudo ; et qui eiegmt abieeins
Qtiuiiuo sub iucubalore iilo destruetio Unminet ; si
esse in domo Dei sui , ipsum vos in domioum
(tpiod priflium dieere debui) zelus dormis Dei uon
«mfiium eiegistis. Guv consilium inopis confudistis ?
coniedii vos. nupnjuid usque adeo tuimici hominis
cur pauperis hominis, et mendici, el comp"
versutia pnavalebil, ab proprium cruoque cootein-
corde judicium perturbastis 1 Currebat bene : cjuid.
ptum, el infami.vm bauc pessimam Ecdesi;u prin-
vobis visum est ssepire vias eju3, avartere semitas,
cipes xquanitniler ferant V (juid enim si sacrilegam
gressus involvere ? Quasi descenderet de Jerusalem,
hcmo ille torisecraliOiiem reeepit? Ptciecto iougo
et non ma fe'is ascenderet de Jericho, sic incidit in
gkmosus eri.i jsrn eievatum dejiiere Simoi;em,quani
ialrones et qui se tanqaam
: violentis qnibusdam
prohiberf conarufim. Alioquin quid facietis reli-
diaboli ffianibns, carnis illecebris, et gloiia saeculi
g_i05i s vitis, <aui omnino non invemuat, salva oon-
potenter excusserat, non tamen valuit effugere
•jcier.tia, vei ipsa communta Sacrameata de leprosa
mnrius veslras. Num idcirco Pisam deseruit, ut
manu suicipsre! Anle, ui ialior, elieent fugere,
reeiperet Romain j
(fi37 Jf Num qui in una Eroiesia
quam dare manus moni et exsulare prius, quam ;
non 3ustinuit vicedomiaatum, domiaafum \n o
vesci idolothyiis. Quod si conlra conscientias suas
V cli-si?. requirebat?
ceogerit e«s Hoinaci» curia curvare^enua ante B.ial,
i. Qui<! igitur raiionis seu consili? habuit. dei<jRci<?
videat Oeus el juJicel videal cviria illa cosleslis, in
sumrno Pontifice repente irruere m iro.iiinein riis<i-
:

qua uulia poterit ambiiior.e stibverii judicium. in

eanum, lalehti inlicere manus. et. escussa e manifeii
line ouiniiiin Obsscrat vos ouer vester per viscera r.
securi ei ascia vel ligone, in palaitnm iraliere,
iiiisericordias Dei nosiri si quis in vobis est zelus
levaie in cathedrani, induere purpura et bysso (628-9)
Dei, rniserenuni Ecciesi» sancise, salleni vos amici,
accingere gladio ad faciendam vindiciam in qationi-
ejus; ei quautum potesiis, dale operam, ne tara de-
bns, increpatioaes in populis, ad allgandos reges
teslcibiJi foclo delur assensus. ^-
eorum compedibus, et nohiles eorom *n maBiais.
in
832 EPiSTOLA CCXXXVII. \\ MS
ferreis* Sie non erat inler vos sapiees ef. exercitalua
AO TOTAM CU^I.tM KOISArifUM, 9UANDO ELEGERCNT
cui potius ista convenirent? Eidiculuat profecio
ABBATEM SAKCII-ANAST/tSli tN PAPAil ZUGENHiM
(S-2S). videiur, pannosum homuueionem assunti ad prsesi.~

Nir&tttr Scrnnrdiim abbul$m S.Anastasii, afafrtic~ denJum principibus, ad imperarsdum episcopis, ad

tiiittatiQlioel&clUutitnc, ud iotius Eccleiuscuram. regna et imperia disponenda. Kidicuium, an naira-

(s356) Anne 1 143. defuccto Lueio pootifke, H neant. 0'dm qnidem tencbatur quilibet episcoptis.
Coelcsii.iii suece9sore, eleclus est Bernardus »l<bas viee-domiaum et ceconomuni liabere, dislinct. 8u).
Romae aJ S.tiiciurr.-Auafiasnim, S. Bernardi «jisti- cap. « Volumus: » Qua De re S. Gregorius Magnus
polus, riictus Eugpnins II) ; :;d quem librt de Coasi- sic seribit ad Anilielmum subdiacouum, iibro is,
deratiotie. Ejusdem tuni .sbhatis epistolam ad Ber- epist. 66 a Volumus ut fntter noster Paschssius et
!

nardiim h-ibeshi': tjrdinj 344 ilem ipsius jara papa; ; vice-domiflUiii sibi et lAajorem- ordinei domus, qua-
aliafii ?pistoia? 'i73 prsfimissain; demque epistolam tenus possit vel hospnibus supervemenlibus, vel
4cejus olilu in Apppudice, id e*l 4T5. causis qur? eveuiunt, idoueus el parytus existere, etc.
(62?) Euaenius quondam vice donanus Pisatwe ee- ITbi Glossa i'n cap « Volumus, et viee-domi-
allegat.
clcsiM (ctitiex rnanusrripius Danensis cit.il us ab lium, )) id est cecouonium rerimi epiMXipahurn, qui
Herinqur;'. voral Suffragaiseurn), demde Bernnrdi in rebus episcopalibiis, el liospitibu& s>uperveiiieutibus
CiBra-Viile discipulus, mox uob.ns inouasterii ?an- provideal. Q<ua Episcopus, m inquii, non potest
Cli-AntiSiHSii scu Trium-Fonlium ad Aquas-Salvi-is taiia negoiia in propria persona traeure. » Vide
prote Rornam. pnster rtioiem,- ison ex cardinalc. sed qu,'esi.3, Quia Epi<cootis, » et referas quod dicilur
?x r.obaie ek-cius esi a carainalibus in sunimum ae hospiiiriti«, ad vice-dominum. fta Gloss. Verum
Pontilieem anno 1145
Lcclij si'.e locum Lucii, ut m Ftiesacus Theol Paris. ad tit. de Oflic. Jua O.rdin.
jam dictum est, qui entlem anno quinto kalendas iib. i Deeret, seu de saera Episcoporum auctoritate,
mariii vx liac viu migravit. Hunc ergo nuraiur ita potius lia-c dtio reuset distinguenda. ul fficonomi
Bemardus, qni. vice-doiiiinatam unius paaucularis mtuius sit hospites curare at vtce-domaii causis ;

ecclesia^ non sustinebat, ad dominalum loiiits uni- et iitibus disueptandis nomine episcopi prseeb-ie.
versahs Eceiesiw vocatum. Porro quid officii ve! di- Yide Filesacum, libro ciiato cap. 4, g 5.
guiintis boc nomine, viee-dominus, iuielligf-ndum (628-9) Jam liiuc Ponliiices iuduti erant cappa ru-
vetnat-, paucis monstramus, Suut euiin eiiinium bea, de qua Pelrus Daniiam in libro i. epist. 20.
ecclesia?, seu episcopia, qttue tituliun is,um reti-

Patsol. CLXXXII. 14
 ! —

<m a. o&M&siQi xmkm au&m-vmmm

«sukifR? P&ze uaum horum. Ksn .nego,<noR diflido a vel qaaiuer aetam essel. ^Mpietsaas. si qms feri

^otfe.fuisM Uoc .... 1,«.. iiaa opus

elian» n»i nui
f.i\im Dei, qui faeit mirabilia
farit mirabiiia "
de
iip filiia
fiiiii meis revertArelttr.
reverteretur, qui
<iui leniret delorem
detoreil

rnagna selus s prseserlira eum audiam wquequaque patris, qul diceret: Joseph filius tuus vivit; et ipse

jex crerauUorum, quoniam a Domino factum est dommaturin toia terra /Egypti [Gen. xtv, 20). Hiac

L. 5ed eec ego obliius suro judiciorum Dei aati- esl qimd liUerte ist* uou sunt voluntatis, sed

quoruiu., ci Scriplurae plurimos recen-entts ex aecessitatis, et amicorum extorfese precibus, qiubus

{uivata sea etiam rusiicai.a viia oiixu assumptos in negarenon possum modieum iilud quidquid residnuoa
vcrfuntate Douiiui ad regendum populua» ejas.Deni- est viUe meae. Jam eaim de reiiquo breves erunt

gue nuune (ut uuun? e pluribus meoioreas) tali dies mei, et solum mihi superest scpulerum (631).

auodam modo eiegil David servura suum, et suscepit Quia tamen semel coepi, loquar ad domtnum meum.
cum de gregibus oviuin, de post fetaotes aooepii Jaui enim Slium dicere cou audeo, quia filius in

euffl (Psat. lxxvh, 10, 71)? Ita, inquam, ita et de nos- patrem, pater mutatus est in nlram (632). Qui post
irftJSugenio in beaeplaeiio Dornioi potuit coniigisse. me vecit, ftute me factus est : sed noa invideo, quia
§. Hoa sum securus tamen, quouiam filius
deli- quod
> — —— -.,..- ., —
mihideerat, — me habere confido,T qui
in eo
.

soium post me, sed etiam per me ver.it. Nam si

-, non
— — -

catus est, et tcnera verecundia ejus, assu«ta

potitig

otia et quieti, quam traclandis quse foris sunt : S dignaris quodammode per Kvangelium ego le geaui.
iimeadumiue ne uon ea qua oportuerit,
auctoritate, Qoae est ergo spes nostra, et gaudium uostrum et
sui apostolftlus ofiicia exsequalur. Quid puiatis corona gloris? Nonne vos ante Deum? Deaique
gerere aniuii nuuc bominem ilium, qui de secreto filius sapiens gloria est patris {Prov. i. t)."Amoda
cordis,
inlerua? couiemplutionis et amica soiitudine tamen non vocaberisfilius, sed vocabitur tib'i i:.;aien
Jasquaru infans e gremio et sinu matris subito novum. quod os Dumini nominavi! (Isa. t>:i;,2>.
perturbaius, iraetum se ad medium videt, et
quasi Haee est mutatio dcxierse Excesi, et muiti iu nmla-
tjveiuad vicumam ductum ad lam iosueta et insua- lioae ista gaudebunt. Nam qBemadmodom olim
vja? Nisi Domiuus suppouat manum suam, heu Abram in Abrahnm (Gsn. xvii, 5». Jacob in l^rael
ntcssse est obrualur et opprimatur onere iusueto (Gen. xxxn,28) ; et. uide tuis magisprsidecessorr :
;s

ut aiunt, vel ipsis tibiptoponam, sicut Simon ;n Cepham (Joan.

, et nimio, quod et giganiinis, t, 42),

fiuo-tae aiigelicis humeris forroidabile t33 videatur. Saulus in Paulum (Aft. \Jn, 9) ;
sic filius meus
Verumtaiuen quia sic factum est, et, sicut raulti
Bernardus in patrem meum
Eugenium, !;pta prorsus
Damiuo factum est, vestra interest, clta- ut spernmus, translatione promotus est.
dicuut, a et ulili,

rissimi
obseqmis
, vestris
aollicite
ferveutibus
confoveri, quod
studiis
vestris
fidelibusquc
manibus
g ^
e,
iUt> Dei est isU suscitans de pulvere egenum,
de sterc(>re crigens pauperera, ut scdeat cum
consolalio in vobis,
eoiwtai elaboratum. Si qua ergo priocipibus, et soliuro glori.T teneat.
qua viitus chariUtis in Domino, si qna miscratio 2. Superest ut, facta hac mutaiione tui, i
si
viscera, assistitc et
pieiati?, *i qua eompassionis "quoque quas tibi commirsa est, Domini tui sponsa
quod assumptus est per
coll&boraie ilU in operc ad mtuetur in melius, et jam nequaquam sarai sed
vcra, qutecunque
vts a Domiuo. Quajcunquc sunt Sarra de eaetero nominelur (Ge»i. xvu, 15). Inleilige
justa, quajcunque sancta, qus- emm Dom.nns intellectttm. Si
pudica, qufficuuque quw dico : dabit tibi

quacunquc bonas fama^, Iikc et

eunque ainabilia, amicus sponsi es, nc dixeria dilcotam eju^ 1'riuci-

^uggeriie, ba.=e suadete, l.tee agiie ; el Deus pacis jjem meam : scd, Princijiem : nil tuum in ea viudi-

erit vobiscum, ;iisi quod pro ca, si oportuent, elmni '&Stl

EPISTOLA CCXXXVHI ,630). aaimam dare debes. Si Ghri.stus te misit, iesiimabis

non ministrari, srd minisirare vemsse: et mini

AU DOSIKCM I-APAM B6GEKWH PaiMA.
te
astumpto, sub^tant:am, sed ipsam quoque
nardus Eugrnio, recern in Pontificem .i!

aposta»-
nratuluturac condolet : ipsum ad rnunus
u,$apost»a-
aQ lua 3)) sieut pr8
i .
.,.,.- sum Verus successor Pauii
cuni fortiter ebemdum v
cmc*pt* ie U d
,
p lo .
^ Jut ^w
se muttorum exspei tationi responaeat.
gratia summo sed adjulom sumus qaudii vesiri (/J Cor. i, 23)^
Amautissimo Hui et domino, Dei AV>/«e ui
Pctri lv<pvcs audiet Petrum dicentera;
tUuUMu.- Bebnahdto Clarae-Vallis \ocatus
fc»omilic'i /»'"'' ijregis
inantes in . /, • n
.abbas, modieum id quod est.
Pitr. v. 3) Siu eivm ,am uou aucilla, sed
Auaitum eit in terra nostra, et celebri sermone
(J
1, s

de vobis a eliam et formosa speciosissimi «porsi per l; i i!

jatuni verbum hoc, quod faclum est

rem tacitus deratos adsciscetur ampiexus Alioqum per q'jem
Dommo. Press n im haclenus,
alium ha?c Uuu debila liberias Speiabiiur, si ei tu
considerabami Exspcctabam cuim
iiileras veatras.
iquod ibsit. in Clinsti iiareuante qiueras nv-~
bcnediclionibus duteedinis.
sun t qui •'•3- ! 'On dico tua uon
:] :u, qui veniret a latere
quid, quomodo, retinerc, sed nec tnus
cuncta per ordiuem :

iJ
6t Sancti-Theodc
emwetsi notnenpatns dc
I 1 1

.
632jlulra, n. 3. Ei?o
.; riini.in pomi, scd tadeni in Prologo
!

codicibus, CorapenUiensi ad iibros De eonsiderauone,

 .

428

Ergo hdueiam talera habens qualem

BPiSIOLiS.
m
3. in te, in » reia. Vernmunm quie esi ille, et qui suat iffir
praedecessorum
nullo prasJecessorutn tuerum a mullis tem
tem- retro Nonne
fJonne Eboraeensis .636» ijwe
(63S) inse est,
#.«i cui .„
#.,.;
te ..™.»„.«
presenle,
peribus visa esS habuisse, exsultat merito ubique et eum adhuc esses qtmsi unus ex nobis; fratres. tai
iatur in Doraino osur.is- Eeclesia sanctorum: restiterunt in faeiem, eo quod reprehensibilis
ssd 3pecia!iter ilia, cujns uterys te portavii, et eu- Sed spcravit, in muhiiudine divilierum stjarun
ubera tu
sttxisti (633). Quid ergo ? N9nne el
praeval«it in vauilate sua. Gertum est tamen i

mltt gaudere <nwf gaudeaiibsis ? nunquid non

licet
non intra.it per ostium iu oviie oyium, sed asceneSi
ero ucus de numero laelaalium 1 Exsultswi, faieor.
aliunde. Si pastor fuisset, uslrgeBda:s
e*at; si
sedcum tremore: exsaitavi, sed in ipso exsulta- cenarius, toierandus : unne auiem cavendus e!
tiosis meffi arLieuiu timor et treuw «eoeriisU snper pelleiu&ts, atp gte far el &S§. iau-o. Q&d dicfts». &s
nse» Egoemta elsi nome» gcUfis deposui,' sed non uoasino Winionieimr Opera qusc ipse facit, tesl
iimore,m, sed noa antielaiem, posUfcai* aeo affe- nlura permfeeot de eo,? Porro aFchk-piscopas Gan-
ciUQj, aec viscera pairis Considej-o gmelem, et
.
tuariensis, eui advers&ntur, vir religiosus est,
easam vereosvi «nmsidero fastigiuro dignitatis, et suaveolentis opinionis. Pro ipso petnnus, ut respou-
. , TO.„ HB.. Attendo
iniueot fssien» abyssi jacentis deorsum.
celsuudixem fconorm, et e v*emo pencmum refer-
ouuv ™ deat
aeateitnstiitasua, Vernm iiiorum
ei jostitia sua, •Yerura iliorum iniquitaa super
uiquitas suoei
8 eos, ntsit sicut scripttm est : Jusiiih
r
Qldo. pro
aido, OiO eo quod ssrmlum est5
nuo.1 seriptum *>si • U/unn *,,», «. 1.^
Somo eum kt^ m eum ._
crit,etimpietas impvi erit super eum u
ssset, non tnieilexit {Pial,-\vm, 13, n) Quod
xrui. $©f. Gma acceperis tempus, secunuua! .,

quiwem ad causam magis, qosa ad lempm arbiwor

manaum illorum relribues iffis, nt sciant prspttetem
ess^ re&EBJMiara : ut sic intpJIigalur dictua, cum in sssxs 5tt foraeL
honare^s-cet, itm iniellexil, ac si dJcerttur, Houor 6, Qtsis mihi de45 ai.tequam moriHr, videre Ec-
SbaoribiHt JRteiiectura.
ciesiam Dei, sieat in dfebns aaiiquia; quacdo
i. 5t quidem elegeras abjertus esse in domo Dei apostoii iasabant retia la eaptnrsnr, non iu ca-
fDi r etrecumbere iu novissimo 5ocp in convivfoi pittraia argenti Tel aori, sed ih capforam ftn
ejas; ssdplacuit dicereei ffui ieiavJUvit- Amtce, rnm t Qudir, capio HV.u» i? hsereditare vocem,
cujus
uscentte superius (Luc. xrv, 10). haque asceudisii m sdeptus es sedemi Pecunia, inqoit, tua teeiim sil
altum; noh altum sapere sed iimc, as forte con- in psrdiiionem (Act. Vur, 20). vox ionitri
ling^t sero nilseiahclom illam emitrere Voeem: A vwc magBilieenti» at virtutis I ad cajus terrorem
faele irm et indignattonis luw, elcnans alUiisti me eonrandantur et convertani.«r retrorsum on;..i>j ;

(Psai, cs,UV. Alitiorem gnippe iocum sorlitus es, g oderunt Sion ! !loc veiismenter exspectat et omnino
SCU non
sed tUtl^rpin
nOIS tutiorem subliniiorem, non
Sllhlinii.»r.»ir. nAr. oo^tinnn»..
secunoreir.. ^inMil a
etptfil 9 l".
t<» mater h&' fiiii
*i,9. htji-
m.NlflY» fua; ftl». vr.A-*,»»V *..^r.
matris
,
fu.ns, pusiili
Twribiils prorsus, terribifis est locus isle Loeus, ram Hwjoribus desidcrant, hoc suspirant •.
ut omai9
in^uam, in quo stas tcra sanr.la est , locus rctri planmie, quam non plaetavit Pater co?iestis,
est, ioeus Principis Aposlolorum, ubi steterunt pedes itianitius eradicetur a Ad hoc eniro constituUi» es
ej«3. Loeus iilins est, quem consfituit Dominus super gentcs et reg-na, ut cveilas, et dcstraas ; et
dosiinum domns sua;, et pfindpem. omnls po^sses- tsdiGces, ct plantcs. Mulii audito hoc verbo dixe-
sionis su», Si forte declimweris a Domini, runt ajmd se Jara securis ad radicera
v."a ;
arbormn
sepuiuis es» in eodeni loco, ut sit Ubi contra te in posi*a est, Muiti dicunt in corde suo : Flores appa-
lestiaionium. Merilo tali pastoti, lali nulnlio cam- rueruct in terra noslra, iempus jjutationis advenit,
missa est Ecclesia, cum adhuc in quo sarmenta sterilia recidentur,
teuera, ctim adiiuc al. eo, aus
in aunabuMs esset : tuius edocta fpagistwio et valeut, ut>erius iructum afierant.
esempio edueata, oninia terrena calcarct : uq.ole 7. Couforlare igiutr, et esto robustus : maous
<?ai ncusserat m.inue suas ab oinn' munere, qui ttifc in cervicibus inirnu;orum iuorum, \jndiea tibi
dteebal de corde suo et conscientia bona : nimi conslanlia ei vigore
Atgejitum sjiiritus paricm, quam
9„ mrum. non, est tnila ( \ct. m, 6). IUkc haclcuus. « dedit extra fratres luos libi omnipolens Pater, quam
B Ca;terum causa, quare ante lenspus scnpserim i
et tuiit de maaH Amorrlisi in gladio et arcu suo. iti
Tobia ha"c est. Wintonieiisis episcopus et Ebora ommbus
' tainei? operfbus luis memsato ie esse hb-
feensje archicpiscopus aon gradiuniur uno spintu minem, et timor ejus qui auiert spiritara pri
e«Qj Catsiusriensi archi>-pisc(»po (t53i) ; sed inccduot pvtW; scmper su aule oculos tuos. Qnantornnj in
aibi ex adverso, et hwc vetus esl de legatione que- biuvi Uoniaaoram Poutificuiu mortes mis ocuiis

(633) Nempe '"Urtv-Valleijsis, seu Cistercien*is stoia 93!i, uecduix composita eral
*' pouus Uarie-Valensis. quoe itcrum mnter dicitur hoe anno nam
test? Serlone in Monasttei lingiicsci tomo f jiag. 747,
n.
'<ipse cathedra' priesidebat, usus regia potesiale in
(634) V/intoniensis episcopits era> ilenriios
Ble- eos qui resistebant, » Henricus abbas Pontanensis
stwis qui priiis atibas Ulastonicnsis,
nepos H«-nrici cum aliis purn perlraxit ad Eugenium, a quo ainotus
rejjis
;
atque adeo fautor Willelmi ejus consangni- Willclnms. Ejus faulores Foniauense monasle-
est
twi. Tneobaldus ex abbale Beccensi erat antisiea riijm diripuerunt, De Heurici electioae infra a<! ejsi-
CantHanensis, ad quem epistola 361
stolam 252.
I&l Causa Eboracensis Willelmi,
dc qua in ejii
 ABBATIS CLAM-VALLBKSIS
m S. BEBKiltfil

lnc cer- fuerit pradicti Bbonueii* «ripa, ves.r* eooscien-

aspe*isti 096) 1 lpi te praafecessores tui
*
fl
derelinquo. toierum quod factum uon est,
SSTerctissL» d^oois admoneanf; et ti»
crcdiiiius reservatum, ut in eo experiatur
paueitaiem vobis
modirum icmpus dominationis eorum ipso attctore. prseestis, fervoiem
Eccle.sia Dei, cui
dierum luorum nuntiet lihi. Ju^i proinde medita-
Lliiudinieina, zeli vestri, poleniiam brachii veslrt et aoimi sa-
glori.L
tione intep bujus iranseuntis
suocessisti pieutiam <Htimeat oirmL> populus sacerdowm Do-
memor&re uovissima tua : quia quibus .

mini, aud.ens Siijjieiiliam Dei esse in ilio ad taciea-

sequeris ad moriern.
in sedem, ipsos sine dubio
diim judkium.
O EPISTULA GCLXffi (037).

AO KtMiiEM. EPlSTOLA CCXL (,63*;.

Mpud, AD EOMDEM, DK EBORACENSl l^TBUSO

DeiiOsUionem Gutllelmi Eboiacensis uryet
Poutifu-em, cui ioli ea poiestas cmnpeiat. Laudat zelum EugenU. Porro eum uune osienii
fiugo- 0U.U in depon.an.do Eboraceitsi, iuamsedem frau-
Itriporf^ws sam, sed l.abco excu.satior.cm :
non vos esse Pa- duienter occupnute.
I «u apostoistus excusat me. Aiunt
qui aabent L. Quam cupio semper i.la. de tobis audire, io
x pavn, sed me et undique ad me confluunt,
:

amicorum, quibus gljritic^tur Deus , nouoretur nuuisierium

negotia^Nec desunt iu tania mulliiudine
abs- B vcsirum, et aninia mea la-titiceittr Llude esl quod
quibus officium uegare non possuui, non solum
.

Et nun.fi audiia resp«u»ioBe vestra de quibusiiam. qui ad

que seandalo, sed etiam absque peccato.
idonea, quia oiiiciuiu L-ijaiiouis nimium videbaniur et ambiiiose
est eliam alia excusatio non minus
idolum aspirare, et impudeuicr spcraiv, supra quam dicere
causa [al. cura] lionestLsima est. Conjjra
ea scilicet possumus, facti suinus laetaates Non auteui aos lan-
dirigiiur
iljud Eboracense itcrato stiius :

impetilam a lurn, sed ei oiUncs qui diiigunt uomen vestrmu,

necwsiiate, quod sameuumpro hoc teio
hoc? Quia uil gavisi suiu gaudio magLO, Porro visis iitteris ve-
nobis, r.ecdum coufossum esi. Cur
gladius siris. quas pro causa Hviinfensii eeclesiai destinas^
forte a nobis tale direetum est, quaUs
fuit
fis 'ti'3'J^ tunc prorsus. tunc repklum est gaudio e»
Jonatb*, qui nuuquam rediil retrorsum. Nec
saue
Patet enim nostrum, et iingua nostni exsuiialioue. Ha?c atque
foit ciilpa jaculi, scd dirigeutis jaculum.
fortiiudine miss.Jii hajiiimoui digna suitt vestro apostulaiu, summam
quod non in ea, qua oporluit,
Sedem in.bilitant, deceni pi^ne oibis Episcopum.
est. Nec mirum. Quis emm in
manu forti sagitias
excussorum Cnde et fiecto geaua mca ad ipsum uoici hujus
? <>'. iocum
j.iiltere potest, uisi. nlius
vestri primatus auctorem, ul dat vdbis sic sapereJ
Petn tenet, potest
poiesi uno ictu
iciu extirjguere Ananiam,
cMiujuao ^uu... r -
Petri
quod loquimur C et sic agere semper m mltenta, « p.anu.ido m
uno SimonemMagum planius
et, ut r
u B
perempioriam dare seutcmiam
:
..-
ad deposilio
. . rto^inipn, n e»
de.^truemio, m
ct fediheando
itniiindo Siquidem iu
«•.fiuiriem ruhtam
iii iu
'.
:
luin. et re-
fiat,
surrectionem multoruni asceudislis hati.; ealhedram,
ncm episcoporum, solius Romani Pontifieis nostitur
multl Riunt, ruam qui /itrie stant •
eriganiur di^ui. Po-
9SO esse pro eo nimirum,
:
quod elsi alii
natur securis ad radicem s;e:iiium plauiationum,
ple-
Vdcati sunt iu parlem soiiicitudiiiis, soius ipse
puvgentur frurtitcr*. ut fr«clum pius afferaut. Prus-
riimdincm babeat potestatis. Solus proinde-si dicere
sidente, in^uiim, humili Et^emo, depoiKiniur su-
aoueam, in cuipa si culpa noa feritur. quse
est,
de sede. et oxaiteutuf humiles. esurieni*»
impeiu,.qub fuerit ferienda. Quo perbi
terienda est : et eo inanes
impleantor bonis et divites dimituatttr
seil iuimiuanda
,

abtem impetu, non dico ferionda,

ecrlesi.i reperifur. Sed in qnantiim mortalibus di-

1636) Mirum non iiumerilu videri possit. qnih* sit,

Pomiiiccs. ul solusPe- vin.e dispensatiouii revnlaiur atcanum videtur

6Ur tam brevissevisim Homaiii
qutniuur atiisjissc ; plu- nc^.s, qula idcirto iiov' iudicii coeiesiis otuo iiis|-o-
tfus puteiur anuuin vwfesimuiii
uon mul- uii, uj hiimaflc. t;encri metum moiiis mcuual, et
rimos paucis anuisaut paucismeusmus, nno
rapaeru, cum quam despiweudii sit ir-mpoisjbs vita gtorifi, iu ipsa
us diebus sup*rstile"s. mors pr«maiura quatenus dunj
glorrtfi principattt evrdcnt^r ostendat
i -- imos multo
lon-
Vidcamus i»jjji.i.'.«. " - ct
yiui.-ai.iu3 imperaforum regum piui
^-. .,-©»-"
i
tam engosn tejitpcns conipen-
*iorisaevi fuisse Hes«»u«nodigoadisqu»iU8oe-i«ed - pnecipuu.-. hiimJuum
quse-.u dio Lioiitur, «rcmelactus qjisque ad
pr^vs.otandi sui
Suis novitsensuin Uomini. Videii tamen eamdem
obiitts cusiodi.iru provoceiui et arbor iiumani ge-
Petro Damiani propositam ab AieAaudro .

siioncm B. tam iacili

tractti, et utlissent, nevis, dum cacumen ,V: verifceni su.im
hontifice, quam ille d.ligenter
scnlva ide mter corrui^c considerat tUiu concussa formidiuis, in
ut lcci omnino digna sint ou* \
Angust"»
Opusculum sttis undtaue ramuscali» eonlremiscai. ».
epistolas iibri primi episloltim 17 alias, Ponuficum viiasntclusii Damianus,
.luidcmdimiiiljus
83, « Aliquando, « iaquit < a me
solbcite requisi-
fatcor. dum uiua qualltor aul nuiuquft iuuos
nou
uuhi causa videretw, cui Sedis iuftsioiieie
ttis, qu:v;
breve
vivai sed iibra cxicndil i:; breviorr:? tomei» rnihi videntui- coar-
sntistes nunquam dmtius ;
adeo ul clal»,si Pontincunj tiistori* con5«tanlur Recnssune
temport spaiiuin diem uiaudal ex'remom . onatui r.ygemum,
ie.fur S. bcruaidu> bac epistoh.
:

posl divtm Petrum apostoliim, qm per

vigmti rruiu-
tit e\ brevtssimo suoruiu
pra:decossoi um doiiniiaiu,
Sue cimter annoruinlusl';! prsesedit. uemu postmo-
suum -luoque suspectum babw* o.si.it
dum Boniaubnun Poiitiboum iioc spa-tium \.r^au-
Scnpta aur..j Gtinsi iti5,
Modernis >mo temi.onhus va qms-
{(>¥t)
tus Kquaverit.
me- -
(ti.tx) Scnpla amu tiiiristt 1 1*6.
quam m pnedicte Sedis culmen evelnuu qui ,

indignum. ad
transcendat (Q39) Abjicieudo scdicct tiominem
lam quattior, vel. ut mubum. quinque de quo vide
r.obis, prodigislis, iliam seuein electum vel promotura ,

Btiiiorum. Quod considerantibus

quomam hvc bn?.- epietolas 328, 329
ut ita loquar, stunor obontur .

vivendi necessiU3 in nulla alia touus

orbis
yiier
 :

BPISTOLJL 434
433

Nuper nempe exsullatione universse terrae ita facturo ft BPISTOLA GGXLI (642).

est in caiisa cujiisdam pauperis episcopi (640). AD HILDEFOISSUM C08HTBM SANCTI «GlDll (043), DB
2. Age ergo, transeat jam sanctus hic pielatis
UEBBICO H.gaBTICQ .
zelus et ad miseram itlam Ecelesiam transmarinara,
Henrieum,Petri Hrusii hatreliti saocessorem, gju&>
quia lewpus imserendi ejus. Vlnea Domini Sabaoth fue.impia.dogmata, et impumfacinoradeseribit,
est, vinea electa, vinea speciosissima : sed, heu ! in pungens Comitem* .guod Ulem in sua ditione
desertuni pene redacta, quia singularis ferus depa- .sineret impune grassari.

scituream. Cur dieunt tnrer gentes : Ubi est Deus A. Quanta audivimus et cognovimus mala, quse in
ejna? ubi qnem posnerunt custodem in vineis? ubi Ecclesiis Dei fecit et faeit quotidie Henricus haere-
manus putans? ubi sarcnlus excolentis? Quousque ticus? (644) Versaturin terravestra sub veslimcntis
sarmento inutili Qccupatur tetlus, suffocatur fructus? ovium iupus rapa* : sed ad Domini designationem,
El certe tempus putafionis advenit. Siquidem homo a frtictibus ejus cognoscimus illum (Matth~. vu ,
pacis ejns (641) in quo speravit, quod se purgare 15, 16). Basilitae sine plebibus, piebes sine sacer-
deberet, noh pnrgatione, sed amputatione opus esse dolibus, sacerdotes sine debita reverentia sunt, et
testatur. Exstant denique liiterse ipsius de eo ad g sine Christo denique Christiani. Ecciesiaj synagogse
apostolicae Sedis legatutn, in quibus manifeste mani- reputantur; sanetuarium Doi sanctum esse uegaiur
festam asserii iutrusiouem, electionem neg.it. Ita Sacramenta uon sacra ceuseniur : dies festivis fru-
ergo quem sibi paraverat defensorem, aocusatorem strantur scleraniis. Moriuntur homines in peccaiis
sustinet. Ad hsc qud' ubique de eo pobtica laina suis : rapiuntur animas passim ad tribunal terri-
eeucelebrat, etiam virum militarem possent omni ficum, heu! nec pcenitentia reconciliati, nec sancla
jure spoliare ciagulo militari. [al. sacra] conimunione muniti. Parvulis Cnristia-
3. Quomodo jam poterit stare, ubi multiptex vtfbis noruui Ghristi intercluditur vita, dum Baptisrai
sabesi ratio dejieiendi ? et voluntas non deest?Legi negatur g/atia : nec saluii propinquare sinuntur,
siquidem zeium vestrunj pro Ecclesia illa in litteris Sakatore licet pie clamante pro eis : Sinite, inquit.
vestris, et jam esigo de manibus vestris. Quanam parvulos venire ad me (Matth. xrx, 14).\Ergoue qui
via procedendumsitad ejusdejectionem (aeque enim homines et 'jumenia salvavit, quemadmodum multi-
una "£&? mihi esse videturj non est meum dictare plicavit misericordiam suam Deus, ad solos taraeu
sapienii. Nec muitum nostra interest, ^ua parte innocentes non patilur eamdem tam multam niise-
aibor intructuosa cadat, dummodo cadat. Dico ta- ricordiam perveoire? Quid, quseso, quid invidct
men, qui sibi pcs»essionem viudicat furtivBmm coni- *»
parvulis Salvatorem parvulum,- qui natus esl eisl
Biercio litteraram, nonne fur est et latro ? Denique Iuvidia utep diabolica est : invidia hac mors intravit
uhi asseril habuisse se ciandestinas litteras exsecra- in orbein lerrarum. An putat parvulos Saivatore
uonis suk, aut verurn est, aut falsuni quod loquitur. non egere, quia parvnli sunt? Si ita est, ergo gratis
Si veruni, reus esi furti. el summi Pontificis cri- magnus Doniinus factus esl parvus ut omittara, :

minator : si falsum, debet audire : Occid-isti, et qiiod ilagellatns est, quod sputis iilitus, quod cruci
possedisti, Os enim qaod meiititur, occidit animam affixus, quod deniquemortuus est.
(i>ap. !, 11). iSed absit ist tanta de tali viio credatur 2. fton est hic homo a Deo, qui sic contrario Dee
iupiicitas, quanta ab isto ei lmponitur. Nempe et facii. et loquitur. Proh dolor! audilur iamen a
lniiocentiui> hie erat : cui si pro se resjiondere iice- pluribus; et populum qui sibi credat, babet. in-

ret, proem dubio diceret huic, quia Ego paiam felicissimum populum Ad vocem unius hieretici
!

in tc dedi senienliam, et in occuito loculn" snm siluerunt in eo omnes propheiica? et apostolic»

aihil. ?cce?, quse de convoeanda in unaCiiristi fide e
qjiaei.is lialionibus Ecetesia, tino vcrilatis spiritu

eeemerunt. Ergo fefelleraot divina oracuia, TaSlun-

(640 1 De hoc ep;scopu, suppresso nomine, agilur diebu;- in portu Acsonensi, vir maguilicus el Ulustris,
h de Considcratione, cap. 3, ul>i Euge-
libro tciio eomes Tolosanus, Anfossus nomine, domiiii Ray-
nius laudalur paupen episcopO dedisse, quod daret, mundi comitis senioris filius: ijui tantas princeps
ne imfliunilicns noiaretur. Ibidem notatur episeopus tanti fuitmeriti m
prima expeditione, vir suis egre-
de transn)a'ini» partibus, qui ejiiscopatum emisse nus «ed patris pia ciarior memoria, ^duaa
tiluiis,
Roiwe volueril. Quod iorsan de Willelmo intelh- fnde .ieiosolymam, ut Doinino pro peracta feliciter
gendum, peregrinatione gratuis acturus, apud Cffisaream
(641) Nempe WiHelmus decaous Eboracensis, urbem marilimam, paucis postquamappulit diebus,
cujns sacramento se purgare voluerat Willelmus in- porrecto illi (ut dicuur^ veneno; sed auctore tanti
trusus, supra in epistolis' 235, 236. sceleris incerto, vitam tinivit. » etc. Porio comita-
ett, a
(642) Scripta anno 1147 lus Saneti-.£gidii, Gallia? Narbonensis pars
(643) Adile etiam Tolosae. Is ex patre Ravinnndo sancto /Egidio cjus quondam incolasic nancupata,
Tolosie couiitf'. et maire Elvira (Iriente natus s ut m ( cum alias Septimania conlinerettir. Comes Sp.ncti-
refett Guilielmus Tyrius, itelli sacri libro tfi, cap. jEgidii Hildeloiisum so dicit m
quodam pacto aii-
27, qui eum Anfossum appcllal!, in Jordane ipso no it2S mler ipsum et Raymundum comitem bar-
lustralibus undis intinctus est. ldem auctor sic de cinoiieusem inito, ubi ejus uxor Faidida vocatur.
eo scribit, libro 16, cap. 28, ejus prgfectienem in fuse
(644) Oe Henrico, Henriciauisque_ haereticis
Orientem commemorans. « Applicuit etiam usdem egimus m
Pra;falione hujus tomi, § 6.
 :

m S. 88RNARDI ABBAHS CLAR.E-VALLBNSIS 436

mninm ocuii et anuai; qui qu«d iegunt pra- ^ ratione IJeclesise trahor : si forte spina illa, etprava
im, intuentur impletum. Quam certe mauifesi.am ipsius, dum adhuc parva sunt germina, de agro
as vcrii&tem solus iate slupenda, et prorsus dorainico exstirpari queant, non mea, qui nullus
Judaica caecitate, non videns, aut invidens
aut sum, sed sanctorum, cum quibus suni, episcopo-
;.'Seiam, simul neseio qua arte diaboiica persua- rura ruanu, tua qnoque potenti uexlera coope*
sit populo stulto et insipieati, de re mamfesia nec rante. In quibus prajcipuus est venerabi'is Osiien-
eredere oculis : fefellisse priores, errare po- sis episcopus (647), ab apostolica Sede ad noc
sleros : totuin mundum etiam posi effusum Ciiristi ipsum direclus; bomo qui magua ieeit iu Israel, et
saaguinem perditum iri : et ad solos, quos deeipit, victoriann dedit Ecclesiit sute. in uiultis per illum Do-
totas miieraiionura Dei divilias, et uaiversitatis minus omnipoiens. Tua inlerest, vir inclyte, uoao-
gratiaw pervenisse. Et nuac hujus rei gratia, licet rifice suscipere illam, et eos qui eum ipso sunt; se
itttta corporia iBfirmjtaie, iier arripui sd lias ne tantus labor tantotum virorum, pro lua poiis-
paiies (645), quijs potisshnum singularis ferus ^»S£| simum tuorumque salute susceptu., inefficax sit, se-
depaseiiur, dum <ten esi qui resistai, neque qui cundum potestalcin desuper daum> tibi operaa d»re.
saivum faeiat, Quippe de iota Franeia pro simiii
EPISTOLA CCXLH i,648).
;atus malitia, has solas sibi invenit exposilas;
A£> TOLOSANOS, POSI HtBITUM Sl"UM.
jn quibus fiducialfter sub tuo deminalu in gregera
Sollicite fugietuhs, ime et fugandos tueretieos.
to iurore bacchatur, quod tuone bonori
Exereendam Iwspitaiitatem. Nee quosvis priedi-
coitgruat, princeps iliustris, ipse judieaio. Nee rai-
catores admitiendos.
'), si serpens ilie eallidus decepit te, quippe
l.Inadventu eharissimi fratris et coabbatis noslri
speeiara pieiAii^ i...beai, eujus virtulera pcnims. ab»
Bernardi de Graudi-Silva, exsuitavimus, et delectati
sumus in his qu;e dicta sunt nobis ab illo de con-
8 gtuti quis iile sit. Homo apostata est stantia et sinceritate fidei vestrse in Deum, de per«
qui reucto reTigionis habitu (aam inonacbus exslUit severautia dilectionis et devotionis in nos, de zeio
{646]), ad spurcitiascarnis et sa;culi, lanquam canis el odio adversus ha-reiicos, ita ut quisque vestrum
ad suura vomitiua, est reverstts. Pra; confuaioce merito dicere possit : Nbnne quioaeruut te. Domine,
autcm kabita.ro' inter cognatos et potos aon susti- odera m, et super inimicot tiws tubeicebu-ni * Perfeeto
nens, yei potius uon permissns ob magnitndinem odio uderam iltos, el inimici factitu/it mihi iPsal.
crirainis, succinxit l.uubos suos, et iter qua nesoie cxxxviu, 81, 28). Gratias agimus Dea, quia nou
bat, arripuit, iacius gyrftvagus el protugus supcr G f.iit otiesus adventus noster ad vos. ti mora quidem.
/i. Cum^ue mendicare ctepisset, posuit ia brevis apud vos, sed non infruciuesa. > eritste ni-
aagelium (uam litteraius erai/, et venale niirum per nos manifestata, manifestata autem uon
distrahens verbuni Dei, evangelixabat ui mauduca- soium in sermone. sed eiiam *£J8W iu viituie <'.4st,

ret. Si quid supra vietum elicere poterat a siinpli- dejirehensi suut icpi, qu; renientes ad vos iu vesti-
!, vul ab aiiqua raatrouaruiu, iii !u- niLUii> ovimn, derorabant plebem vesiram sicut
dendo aleis, aut. i in usus lurpiores turpiter escam panis, sicut oves fcciskmis : deprfhensai
adebst. Frequeuter siqitideni post Jiiirnum populi ".ulpes, qua deraoi.ebantur pretiesissimam vineam
;;ocie insecutii cuta meretncibus inv^utu» Domini, civitatcn: veslram ; deprehensa1, sed non
est pnedicator iusiguis, et intefduoa utiam eum con- coaiprehenss 1
. PiOi.lerea, di!«ctis»inii. perse^uimini
jugalis. luquire, si p!«cet, vir nobihs, quuinodo de el compreheudjie e«s, ei uoliie desistere, dnnec
Lausa.-:! civit.ae ex^etit. quoiuodo de Cenomaunts; peuiius depcrsaul. et diifu^iant de cunotis timbu;
quomodo de Piciavi; quomodo de Burdegali ; nec vestris, quia non est tutum dornure vidni- sefpea-
patet ei uspiam reversioats aditua, utpote qui lu?da tibus. Sedenl io insidiis cum diviubus in oeci

poit se ubique ivliquerit vestigia. Tu de taii arbore Q ut iuterfictant iuuocentes. Fa»« sunt ei lotrones,

laudem bonos sperabas fructus? Terrse profecio iu quaies iu EvaugeHo Dei.iinus notat >Ka:<. x, 8

qua est, feca fetere odorem in universa terra quia •

Subversi sunt, «l paraii ad subverteudui;i. plane

juxta sermonem Domiui, arbor mnlti

•

,
maculatores famue vestr*, corruptore.-» bdei veslr*
facere {Matlh. vu, 1S). Corrumfunt bonosmores colloqttia atolo tCcr x\
4. Ha»e ergo, ut dixi, causa advenius mci. Nec a 33) - prseserlim talium serpio, sicui dicii beatu?

me ip.-o nuuc venio , stcl vocatione pariter el miss- Apo^lolns. scrpit ut eaneer (U 'fim. a, 1"

(645) Vide librum us Vitse, cap. 6. ia Aufiism. lam in Syriam, demum i>» GaUiam ad ,

(6i' iai tideaa monacbura vecai Gauiri- quem epistola li'J

dus iu libro teriio de Viia Beruardi, n. 16, et E»or- (648) Seripla anno Cbristi H47.
use lelatum libro lerlio e;u«deiu ViU", &S49) Mirseulis scilicet illustribus ab ipso faciis,
cap, 17, Ilium eremitam vocant Acta Uildeberli de quibus in libro terlio Vita', cap. 6. Ipsa ajjuoseil
enomannensia in Analector.uin lomo 3, eiiaia bereu^arius n apologia pro Aba-iardo
• « Iimi-

pag 314, ubi plura de Bcnrico. dudiim sanctttu iims Luse oiurem ales pet orliem
bericus, df i^/o iu iibro tertia Vitie feer • fsuna dispersit, p.«eeoaizavit mentt, uuracula de-
{',. TJeilocavi natus, Cluoiaci mor.achus, clam*vii, ' etc
iaalis ab innocentio creatus auno 1138, leg;ilus
 138
spjjgroyB.
437
habeara oppar.unilatem 4 iumu», f»«r Bss-KAROTS Osw^jH\U watus
2 Qais dabit mihi ut <**
ad vos? Nam soluntatem abfeas, declinare a roato , M faesre qqai »<>"*"«
semel adhuc veaisntli et illa-
iu voluntate Domini Sermo roihi est ort le. popute sublinus
habeo, si quo mod» jjossim •1.

laborem non reputaturus, stris, cum sim vilis exiguague persona, ac nuJJu»
seuuado videre vos ,
qiudem verecun.
quamvis corpore iufirmus et debilis, pro vestra pene roomenti homuocio. id
mihi consideranti, qms, qmbus
exhortatione et salute. Inlerim autem sic state io atque onerosum
accepistis simulque quam ali-ter iioc aluis judicwe
sicut ccepistis ei scrifoam,
Domino, charissiwi ,
horautes
nobis. Obedile episcopo, caiterisque pra;positis possit. Sed levius reor verecundia apud
a
condemnari apud Deura silesu».
roagislris Ecdease. Habete diUgenliara periclitari, quam
vestris,
veri Ueituraitate et absgonsioue justitise. ipae e*_m
hospiulitati, quia per bauc multi plaeuerunt Deo.
Abraham pater vester pro studio sancto quod iu dicit : Ununtia
populo mo
scelem eorum (/*».
mihi etiam in tesUmOBima aate la-
suscipiendis peregrinis kabere so.ilus erat, augelos lviu, i> Brit
Justiliam twm *<*»
hospites suscipere meruil (Gen. xviu). Simililer et ciem Deaani, si dieere p^ieve :
abscondi incartte m-, veritnietn t*W et saluttre
Loth nepos ejus pro simili devotione et pia cousue-
^xjx, 41). Pre hnjusmodi san*
tudiue de eorum susceptione exsultavil (Gen.
xix). , tuum 4t*i (PsaU
iclutwtt* F«
»
vereor, quaa.vi* verecaadia
Et vos itaque simili forma non Angalos, sed Douii- noa
igoobilitate scrihere de loaginquu «1 populu^
num Angelorum suscipite in pere^riois, pasciie in mea
a^ue his. lilwm lr««u*»ws sw.
egenis, operiie in nudis, visitate iu kaguentihus, gloriosum,
periculi aique peceati oommOMre iioma-
redimile iri captivis.Taiibus hostiispramereturDeus, ipsorurc
Q»is coo-
quiirijudicio dicturus est : Quod imiex Ms minimis M s, si forte »u*am, et qujescant. scit -si

jkm cedunt po-

ad precera pauperis, qui
meis fecutis,mihi fecistis (Matth. xxv,4o). vertantur
tentiuni minis,aoa omai arauturu» fortium?
Nowe
3. Eoc etiam moneo vos, eharissimi, quod et di-
vocem |«vsn juniuns
cebam vobis cum pra_scos essem, ui nullum extra- quoodam in BkbylQA*, ad
qui a sonsftos imiwft
ignotum prasdicatorem recipiatis, nisi unius, omnis ille popuius,
neum sive
a.uicur.i,
est ad
summo, seu a veslro permissus ponti- judicibus seductus tuerat, reversus
qui missus a
el sie servatus esi
sangais ianoxics m die xUa
fiee urajdicaveril.2ii0J?K«to,
inquit,pj-cec(ii;tt0uwt nisi,
nuuc qiioque, etsi ado]
mittuntur (Rom. x. 15) ? Ipsi sunt, qui induenteS (Ott». xm> ? It&

virtutem ejus penitu. abne- sum egoet ccatemr,tus tadoleset

sibi forroam pietalis, ei

gantes; profana- uoviiates

!S vocum ct
VUCUill seasuum, tau
et seilouuui, uvu- aunorum
duiiv^u»' paucitete,T
jj»v*w-v*.^ — sed rherjl

roes
quam melli veneaum, verbis cwlestibus iulermi- C tameu Deus dare etiam voci
» _i ...,,,_« r.i .ii.

per quam iiat ut et xs popuius,

_

quem nihdoi,
sccnt. Cavete proiude eos lanquarn veneficos ; et
jeductum, ad judksum rovertatur.
cvium lupos rapaces. Sit constat esse
cognoscite in vestimeutis orte
abbas Mca ergo defensio ad eos qul .-„

vobis commendatus lator epistote venerabitis

hec s«t.
Grandis-Silvao (050), et domus ejus, qua.etuos.ra succcnsendum indignaudu.nve putaveriut,
etiara istud adjiao»
et nosti-o Oidini ab ipso tradita, 2. Si neque hoc satis est,
cst, auper nobis,
associata. Osten- Goramxrois esl eausa, et uon e,
et ec«tesiae Claraj-Vallis specialuer
capiti
cum eo sunt, magni. Dolor Berope in
diie nobis in ipso, et iu sanctis qni
minime alienus ne a min
m vel exp 6mis
quautum profeceritis cx nostra admonitione in
quibusque corporis partibus. Nec a me f.*go. Per-
operibus misericordise ; expeiimemum
et date in eis
venit orofecto usque ad me, qu*i
vestra. cbaritatis el devotioms, quam habetis erga
niinum, doior maximus is ^i ei
nos, Qiiidquid itlis feceritis, mihi tactum reputatc.
quia cum sit capitis, nou petes!
Graiia Deiet pax sii vobiscum, amen.
ijus meud>rumsum ego.
$1'© EPISTOLA CCXLIII (Soi).
japite'clamat :ics,u» pro orani 1

AI> ROSUNOS., OUANDO HECESSEWIOT k OOillNO PA?A

EKGEMO (632) n biis, its capiie se delere, et 01

Rmiant, ArMldohasreticu factionew injiammante, capui. suumque capilis

antiqum Reipublicce ai Ubertatu formam resti- mittitepromde, quteso, dimittit
tuere nitebantur',solasacrorum eura Pontincir*
iulum apud vos dolorem n
licta.ltaque veetigalia Ponti/icuii, nbi vindieant,
tm- Nonne
fubentes Ponttyceni decimis.el oblatimbus sed et totius Ecclesiae.

tum mofe prisco conienlum uii>ere. Hinc uata n- di» per uuiversum nundum 3aj
'
om -

bellio, et in Eugenium acrius

concitatu. Cujus o;limi
caput meum dqleo? Quii
occasione Bernardus aspere,-ned juste increpat toto sit ark - rl «u r
Ghrislianbrum in
Romanoi iam, iniqnos in Pontifivem, cujusinju- errae '
ria in sanctos et omnes Catkolieos
redmtdet, non hoc capite, quod ambo iili gioi
mox resipiscant. cru. suo
alter amisso, ailer submisso
ifi
evasura tiei vindietam, itisi

Nobiiibus, et srptimalibus, atqae umveno populo eap. 2-; Oitonis Frisingensis

Chn
31 ei librum secundum de Gestis f
n
initiali Bsignatus
(650) Bernardus supra ;o:a Httrra junguo-
iu inanuscriptis qui abbatiam
Granijis-Siivse Ordinis
adjecit.
Aroaldista dicuntur hseretici a Bonaccurso,
turque Catharis et Passa^'. P«
m »P'-
*
S.Benedicti iu pago Toiosano C:stercieiisibus esse dicerenl,
los ministros sacramentu irrita
(65i) Scnpta anno Chrasti 1146
>>onsiaeraUone, eiiegii tcnic XUl. P*g- * 5
(652) Confer iibrum quartum de
 ;: «
**«
& S. BBBHAItDI ABBATIS CLAKJE-VALLENSIS
•naverimt ? nunc tibi, populo miserande et va» dupla quaro
safiguine
trkmpho «xsuteuol, *"0
I

non ab exteris naliooibus, non aferitate bar-

(

Adomoem itsqw ®*B speetat ChrirtMnam injurm ante,

oumem terram exunt sonus barorum, non a miliibus armatorum. Vre lanlum
Apesloiomm, et sicul iu
eoramderaab omm^
Jaesio a facie luorum libi ; vae a domesticis el amicis, a
eorum (Pso/. »in,5), sic pneeordiurum, a tortio-
usquequaque plangilur et clade intestiua, a cruciata
1p» asqaequaque serstiUir,
nibus viscerum
doletur. „ . _ ,
jam quia non orrmes pacifici qui
est, o Romam, offendere 5. Agnoscisne
3. Quid TObis visum
speciales patronos? domestici, omnes amici qui videntur ? El si
nec
psincipes mundi, vestresautem
Domiuum ceeU, furore tam aliss noveramBS.sed nune per le manifestius edo=
'

Cur Regero terrae, eur

omnem veritat.?m iilius sermoais Domiui,
qusm vos pariter pro-
irrationabili in ceraur
wtolerabili,
apostolicam sedem, dtvtms quem Qucrrmrn inimici hominis domestiti
dixil :
.voeatis, doro sacram et
subUmalam, ejus (Mich. vn,' 6, et Matlh, x, 36). Vre fratri a fratre
privilegiis singulariter
regalibusque non a gla-
suoque minuere honore in medio tui, et filiis a parentibus ! v<e
aasu sacrilego incessere,
diis, scd a labiis iniquis et lingua dolosa Usque-
contra omnes T n opor-
!

cootendilis, quaro vel soli conforlatis,

Roroam quo malc in miilo vos aiterutrum e,t

tfisset dcfendere debuistis? Sic ftlut

o gladiis labioium invicem sternitis invieero per-
honestum est discw- ,

non judtcantes, neque quod Gongregamiai,

ditis, ut al» invicem consumamini?
aique omnium, quod in
nenies. caput vestrum ad pascus. reddite ad Pasto-
oves dispers», redite
magis nec vestris ipsis
vobis est delurpatis, pro quo
vobis foret, u necessUas rem et •Episcopum animaruni vestrarum. Redite,
eervicibus pareeadum a
pn*»v.irii»tores, ad tw; Quod loquor, non
quasi
subjugaveruni
excisset? Pairesvestri Urbi orbem sed q.iasi amieits objurgarjs.
En Pein hostis cOBvicians,
vo/urbem properatis orbi facere talmlam. Habet vera amicilia nonnunqusm objurg;Uio- Sl*
a vobis expulsus cst en
lueres Pelri sede et urbe :

manibus spolfcib i nem, adulationem HKBquam. t

rebus et domibus suis, vestris Obsecramus
ti. Sed juiigimus ei
obsccrationem.
episeopi miaistri Domini.
suat cardioales atque rsconciiiamini Deo reconciliamim
© colnmba sedncta pro Christo ; ,

popule stulte et insipieus,

principiUus vestris, Petrum loquor el Pauium, quos
Nonne ille caput, et iiii ocuh lui
non l.abens cor !
£uj;enio suis
mique in vicario et successore suo
Quid ergo nuuc Roma, nisi sme capite
erant?-
lrons effossa, faciea sedtbus et adibus eHugasils. Reeonciliamini, in-
lruncum*eorpi», sine oculis
apeu ocuios luos, auam, orbis principibus, ne forte mcipi.U pro cis
tenebrosa? Aperi, gens misera, An nescitis
imminentem. pugnare orbis ten-se contra iusensatos.
vide desolatipnem tuam jamjamque
et omnino valetis, his propitiis
optimust Tkren. C quk his oifensis oihii
Quomodo in brevi mulatus est color
domiua gentium. prm- omnmo Urnei» Non. inquam, nor. timebis
nifcil 't

iv. ), facta est quasi vidua urbs

1
sub kort.m iuleU millrapopuHcireumdautis te,
ceps provinciarum (Thren. 1. 1)
Keconci!;are prorode illis,
sunt h«c r graviora inclyw, civitas fortiom.
Verum initia malorum
4.
per- shnul el millmus marryrum.qni quidem apud te,sel
inieritum es, si
timemus. Numquid non prope quod peo
Sunamitis, rcverter* eoatra tesuni prop'»r grs&de p«cc»tum
sistis? Revertere, revertere, omnt
iu quQ et persistis. Reconcilure etiam
caiti,
ad cor tuum :agnosce jam vel sero. quai, qusnta, audito
Kcclesis sanctorum. a*ii ubique lerrarutn
patiaris, vel passa sis.
Rccordare qua
a quibus ';unr. Akoquin pagina ista
ia quos usus, ftoa hooverbo seeandatizali
causa, quo une, per qu»s„ el
sed ei ipsi Ai>osioh
quse in te sunl, «ontra teifilaslim&iuurn ent :

longe ante hos dies cunctarum,

census protHgatus etmwtyres tui slsbunf in rrwgaa constantia adver-
eeclesiarura oronis ornatus et
suaeos qui seangusriaverunl, et qui absiuletuni
la>

Quidquid iu alisribus et in attawum

est (653). omBes pariier
jamfieem

- r - r—
bores corurn Sea loqueudi
ar-
vasis, qmdnuid inipsis sacris imaginibns aari et
audiamus. Ammntiavi jusiitiam, praenHiitiavi p

CSTMTl o=,=« manibus

-
iniriwri
genti. reperiri tune poluit,
o -* r: superesl ut vestra citias cprreciione
aut dc ,
nunc marsupiis invenii? Perro decor
domus [iora :

in tuis
quid la temur; «ut Je justa imminenti damnaliene eerli,
Domiui irreeuperabiliter periit. Et uunc libi
tabcscentes
dewlo super inconseiabiliter Ingeamus. aresceutes et
yisum est iterare malitiam, innovare
qua; supervement uui
prae timore ei exspetislionc,
vel lucri amplioris, yel
te diea matoa? Quid wodo
niri quod ia eo novis-
vsrs^ urbi.
certioris spei arridet tibi?
prioribus, uuod iudc
sima tua cernuntur iucautiora EPISTGLA CGXLIY (034^.
sed etista ie
quidem non solum multi de pWbe, AD CONhABOM «E..BM nOMANoaUM.
et de j.riaeipibus nonnulli per orbem in
clero, anctoritatii pon>
uunc vero sicut manus Horlalur Regem adderenslonm
schismate illo taverunl tibi :

tifteia aduersus rebellts Robmukw.

contra omnes, sic mar.us omoium conira
te.
},.ip.
nec amicabilius, sed nec arctius
sanguine tuo mundus omnis yrreicr i. Nec
dulcius,
Mundus est a u-ora*
Utos qui in ta suni. V;e erj;0 omriiuo regnum saeerdotiamque conjnngi seu
tfl soiam, et iilios

descri- Bemardi, n. i, et apuc Baroniuin anno ItiO

(6S3 Per Anacletum antipapam quap res
,
l

(654) Scripla annuo ChnsU U4»>.

bt!\:r ab Ernaldo abbate
iu libro secaado Df Vtta
 ;

44! EPISTOL/B. 442

plantari in invieem poiueruni, quara ut in pe'SQ»a « manus Doniini, na« facta i«spotens ad salyaridum
Domini arabo hiee pariter c.oovenireoi ; utpote qui hiberabit et hoc tempore absque dubio sponsam.

facttis est nobis ex utraque tribu secundum

carnem suam, qui sao sanguine redemit eam, suo spiritu
summus et Saeerdos, et Rex. Nan solura autem, sed dotavit, donis coaiestibus exornavit, ditavit uihilo-

et commiseuil es uibiioininu» ac cocfcederavit in mir.us ei tcrrenis. Liberabit, inquam, liberabit : sed

suo corpore (635), quod est populus christianus, si ia mauu alterias, viderint regni priceipes, idne

ipse eaptit iliius : tta ut lioe geaus hominum aposio- honor Regis, regnive utilitas sit. Non est utique.

lica voce </<' nus tieclum, rcgale sacjerdotium appellc- S. Quamobrem aceingere gladio tuo super femui

turU Petr. ii, 9.) In alia quoque scriplura quot- tuum, poientissime, et restituat sibi Cwsar quse-
quot susit prtedesmialiad viiam.nonne omnes reges Csesaris sunt, et qua; sunt Dei Deo. Utrumque inte-
ei saccrdotes nc-minantur (Apoc. i, 6, et v, 10.)? resse Casaris constat s et propriam tueri eoronam,
Ergo qua' Deas coojucxit, horno non separet. Magis et Ecclesiam defensare. Allerum regi, altsrum con*
autem quod diviu.t sanxit auetoritas, huiuana stu- venil Ecclesise advocato. Yietoria, sicui in Domiuo
deat adimplere voluntas; et jangaat se animis, qui contidimus, prse manibus est. Superbia et arrogan-
juncti sunt institutis. Invicem se foveant, invicem tia Romauorum pius quam fortitudo eorum. Quid
se detendant, invieem onera sua portent. Ait Sa- enim Numquid qirispiam raagaus vel potens, verbi
pieus . Fratet- (tdhwam fratretn, umbo cmsolahun- gralia, imperator, aa.t rex, fcedam rem istam in im-

tur {Proi. xvsn. 19). Quod si alteriitrum se (quod periuiii pariier saeerdothimque pra?sumii? Sed po-
absiti corroserinl et ir.omorderint, nonne arr.bo de- puius hic maledictus et tumultuosus, qui suas nescit
solabuntur ! Noij veniat anima rnca in eonsilium metiri vires, cogitare fiuem, considerare provenlum,

eoruuvqUi dicuut vel imperio pacem et liberiatem iu insipientia sua et in iurore suo aasus est hoc
Eeclesiarum, vei iicelesiis prQsperitatem et exalta- grande sacrilegium attentare. Absit ut vel ad mo-
lionem imperii nocituram. Non enim utriusque mentum stare possil aute faciem Regis popularis
instilutor Deus iu desiructionem ea connexuil, sed manus, yulgi temariias, Factus sum insipiens, qui
in *dificalionem. cum sim vilis, ignoi.riiisque persoua, tanqu&m a!i-
%. Sihoc scitis, quousque vos eommunem contu- quis magnus, eonsiliis taiita; magnxludinis lanueque
meliam, coiumuu?m dissimaiatis injuriam i Nonne sapieniiie me ir^-essi, et de re magua. At quo igno-
ut apostoliea Sedes, ita et Ciiput imperii Rouia est! bilior atquc ahjectior, tanto iiberior sum ad loquen-

Ut ergo de Eeclesia mcearn, nuin honor Regi est dum quod charilas suggerit. Unde et adhuc addo in

tvuncum in mauibus tenere imperium Et quidem I Q eadem insipientia mea : Si quisaliud, quam locutus

ignoro quid vobissnper hoc consuiant sapientes ves- suni vobis tquod no;i credimus) suadere conaoiiur,

tri el priixipes ivgni sed ego, iu hisipientia mea : is profecto aut non diligit Rrgem, aut paium imelli-

louuens, quod seniio uon tacebo. Efielesia Dei ab git, quid regiam deceat majestatem : aut certe quae

exortu sui usque ad hcec tempora pluries Iribulata sua sur.l qmmt, et non valde qua; vei Dei, veJ Regis
esl, c. pltiries liberata est. Denique auciite quid ipsa sunt, curare eonvincitur.

de se ioquatur tn Psaimo. Ipsius etiim vox est : Stvpe

EPISTOLA CCXLV (656).
expugnavenint miiajuventuie'mea;elsniranon,.po-
Af» OOMISUM PAP-VM BtiGENHTM, PUO AUREUANENSI
tuerunt miki. Snpra dorsumii&a meur.t fabrlcave- EPJ3eot>o (657).
riMl peccatorex? prolongaverunt Ittiquiiatewi. suam Gaudci ob %ehtm paniifids in causa Aurelianensis
(Piul. cxxyiii, 2, 3). C?rtus esto, o Rex, quoniam episcopi, ete.
noc nunc quoque reliuquet Dominus virgam pecV Iia, q.ua;so, ila faejte. Semper consideretur non a
catourii super sortem justorum. Non est abbreviata quo, sed quid petatur. Pro Aurelianensi episcopo

(555) Reete ad hunc locum Sugerius in epistoia posi diniurnam cieri populique discordiam unaniroi
74. i Cum gloria eorporis Chrisli, videlicet EcclesiiP .
omnium consensu ex monacho, et abbate Saneti-
Dei, regni et sacerdotii indissoiiibili oaitateconsisiat, Suluirii BituricenBis eiecuts est. Hune « virum reli-

constat profecto, quia qui alteri j>rovidet alteri suf- giosum prudentem et lifteratum s voeat Petrus Clu-
fragamr : quoniam e! lemporale regnum per Ec- niacensis iibri prsmi episiokt H, seribens oro ipsius
clcsiam Dei biare, el Ecoiesiaiv Dei per temporale eoufirmatione ad lunocentiiiin papam, a quo metise
regnum proticere omnibus disereits evidenter aguo- aprili anni ii37 consecratus est, Postaliquot auuos,

scilur. Virie loaonis Sarisberiensis epistoiam 44.

>- nempc anno 1144. gravium criminum reus a clericis
(636) Seripw anno i.hri-ii 1U6. Aurehanensibus apud Lucium II actusatus, cum sese
(S57) Nimiram Helia. Posl mortem Joannis c;>i- inrgare non Kaiuisiet, nee Petrus Venerabtiis (libri
scopi Aureiijnansis. aiino 1133, HugoneKi deeanum quiuii epist. I'j, 'ii, 2Tj, iuia neque ipse rex Ludo-
in demortui (ucum fuissc eiecium (quori lamen ab vieus suntmum PontiScem Ueciere in ejus gratiam
historkis ecciesia1 Aurelianensis video prsetermis- potuissei, ipse S. Bernardi consilio spoate episcopaiu
suiii) auctor est Ordericus libro i 3, aU aiwtirn 1 i ii cessit anno 114o, Eu^euio Ul sedente. Dnde reiriiin
sic enim scribit . * Postquam Joaunes senex Au- est, Aibericum dicere in ehronieo, ad annum 1149,
reliancnsis .-iijiscojius episcopatum deseruit, liugo « Attoncm episcopiim Trecensem, et episcopupa
Atireiianensem in coneilio Remensi fuisse deposi-
decanus, q«i ad pontifieainm eleclus iuerat, ue cn-
tos: eum aiiiito nutu proprio dignitatem abdica-
ria Rpiti'. rediit, ei a temerariis hominibus in via »

percussus obiit, et episcopinu sine prassule. sicut .; veritilj ui de Aurelianensi constat ex hac e;astola
navis sine gubernatore m m<iri :
diu tltictuavit, " quod iie Attone ebam in notis ad epistolam 23 pro-
scilk''i. ad annum usque ii'36. quo ilelias noster bxtum est.
 ?:

443 S. BBRNARDI ABBATiS CLARJE-VALLKNSIS m

me purgare oporlu.t, p&rs
nasi est exaorfiUie B*i, i»«wn« tamtn ^ffensus, « episcopori.m, per quos
._ _»i«M mnlm
multa heee pja. Non
Noii certe ourffalores deficiunt saihi,
cerle purgalores _a.-_i,
quia cor ejus in
_.... _>«_
est,:
Quod _____; _«_,...
„.... r__.;
rs.»...' eisi
mauu coniigisset
Bei _______ esi.

qui uti- sed episcopi vel desunt, vei absuut. Quid ego
susilnenduni fuerat, ue Deus offanderelur :

rectene a me exigi potest quod iuveniri aoa pote.l

?
qne cs hoc magis p.opitiabitur, el. citius respirare
resitajudjei compejta fuerit, mirum.si de im-
si justiiia Si
faciet a tribalatione maloruni et dolore,
pjasaibili senteatiam ferat aut si uoa ex toto im-
teneatur, si non relinquatur veriias. Hsec et his si-
:

possibile, nimium [al. raiaimun.] qaod iorte

miuus
milia, quse devobisper orbem -eelebri ifl dies jucuu-
est, leviler effugiet ultro aegligeulius
perscrulantcni
ditate crebrescuat, quaota cor meuno suavitate re-
uempe misericordiam vult, non saerincium. Qu_£
pleaut, non est faoila dictu. B_ec pro bis, De ctetero
me amplius enim utilitas insanguiue meo, ut quserat raiquitatenai
si suggestum vobis a quopiam fuerit de
meam, pecca?urn meuia scrutelur? Magis auiem,
oneraodo, scitote "nubi vires non suppetere ad ea
et

quia beni^nus et mtsericors est, aliquid ©bliviseetur,

quse porio. Quanium mihi, taiUum parcetis et vobis.
aliquid dissimuiabii, aliquid et de suo addei. Do-
Propasitujn mcum monasterium non egrediemii (688)
minus Au nou licet ei quod vult iaeere ?
vos. De fratre Baldicio, quamvis
est..
a latere
est s'me mo- Etiamsi non, quantum sat est, ratioaem niihi suppe-
rio, obcditun.

'a.
ia,
.cte, quasivi

UeJ »ou.aie
»bba_e
. mmeauo
mittendo Sanclum-Anasiasium - diiare
au
ati «.i-.^ adverterit
.— .
_.-_u_i..uih-.._.-j. )_--._.:.iu.-i

prompteque
;
,
quitini
-, lota t&iceu libevtat'.

misericordiam
!

superwaltabil
— — t

ju-
,. . .. ,. fieVstatim Ut factum aon tur, '

vir apostolica. maosueludmis et auetorua-

quia dicio,
esse 'mernus. Porro de alia miitenda persona,
nihil scripststis, nihi! prae tis?
ia uUirais Utteris vestris
«s. Q^teraaaethoc tan. celciiter fict, quam sperare timenti, nec
2. Ergo cum sic liceret
fobis ac acuerit. Flenius vobis et mani- videbatur, cessii lamen, et
slra, ut sibi suisque
festius de his omuibus respoadebunt domiuus Autis- nostro se iolum commisit, arbitrio. Ac ue occa-
et frater Baldicias. Quod sanctse consulenie
sitsdorensis (660), sione ipsius diulius ecclesia faligaretur,
memoriffi Baidumus (66i) Pisjnus archiepiscopus securis ietum, ullro
rne anticipaas tc-rminum, et
fecit ia Sardjtoia dfi excommunicatioiie 341 Arvo- episcopum exuit. L'num est, clementissime Pater,
rcusia judicis, quia nonaisi jusle hocvirura
bonuai misc-
uude homini generoso ac vereeundo in tam
fechse crediaius, vestra auctoi i nm in tacoa-
randa fortuna posset non parmn consolalionis af-

cussum manere ragamus. Porro 1 jadex Proiccto nou ambnlat in ma

ferri. Q.iiarilis qui I
.'

quia bpDUS dicitur csse princeps, sil sobis si vestra

gnis, nrc in mirabilibus super se.
(662), Sufficit,

coBimendatus, et a vobis manuleneatur. indaigentia possit retinere sacerJos.ea: qui episco

pus tantum a aota infamia' ei erpeluse m

EPISTOLA CCXLYI (663). fuit :

EDICTIS AURE- aslionis caulerio, scuto bonw voltutalis vesa

OAD BimaEM PKO VOOEM, QUASDO !'R

LIANETiSiS Dr.t'C^tTCS EST. obumbrctur sibi. dignam omni exauditn prc

.iiireUanenseih, spj. miem, Son rogat m .
- sed nc ingi iii - sit, qti

vontifici comm ori ejus fiauium em exsiiu: gloriosi

velit: id humilita,tem ejus, ei
«'• elemen- loria,
i

est, eo contentuj. est. Licea i If

re.
nesto quo poteru mediocritatis si
i. Tempus est ut et ego scribam, non jam pro
o
moaacho (664);
solamque non devenire in extretnitatem
inupere ct humili
Juvenis geucre est.io si
est, nobilis I

srabiiihsest.faetpd ietsublimi.
jdqu, locum,
fuit nec tamen humilcm refugit
si
:

Hiejam non habet adulatio loeum, habet miseratio.

Nihilne raerebitur ve
pro co scripserunt, ut remanerel episcopus
:
Bulti
ut id
impius Acbab, profuit ei
sed muKum hoccrai; non potui adduci ego,
uj viro fideli ac nobiii humi iias pretiu
auderem. Nnnc vero, si humaatus Bestimctur,
res -
bit? Absil a summa "i B5 Sede, absii i
-

ipsa nunc exigit quod aute vitabam. Spcs erat ho- ,

b
D mente vesira, cor contritum e!
adhuc nam sperandi raiio suberat talis.
mtiii ;

ex eere.
Uicebat : Valdc imniutatus est rcrum stakts,
se, exaltetur; m!
Et qui- 3. Si diceromus, HumiJiavit
quo mihi seatenlia purgationis imposila fuit.

hoc temerc a nobis pra nptum. Po^suu

dem gravem i!km siiiis accepi, et qua^ve! ab inno- in
5 uam
lr
cenli, ,
Quid nunc, cum
nctle impleri posset.
silan excusai i'

Nivernis nou nostis (iBottA. xmii 12). Nunc atuem non

cuncta pene in impossibile versa sunt?
Nc conculcctur, ei co
Trecis quidem Aulis- Exaltetur; sed,
estepiscopus (66S), sed ne :

exspectatioae nostra. Imo vero si mala su

siodorensis tratisalpinavit. ComproviacialiBm sauo

'227 et epistohm 228, u. 2. a Beraardo s

(658) Vide epistolam mhbrosea
ius,de quo epistola 2b*. ct
.jnentes. ,,i\
Scriptaanno Chnsti 1!»"
,.
[ugo. apud Bnurjj
Ex abbale Sancli-Sulpicii
Vide episiolas 144, 261.
I

quondaal Judex epkcopns, ex episcopo denuo monaohus.

(662 Is videtur esse Gunnarius,
1

Vi-le epistolam 2T8.

etdomim teirarchalis, qui ad S Martioi

tua, rediit per Claram-vallem : udi

 .

m EPlSTOLjS.

de rnanurionrni, bonaquare non suscieiamusrNum. minis verecundisshni "«ifadistis; «i cujus laus esi
quid enim potestatem habetis deponere potentes de in Ecclesia, ipsum in facie Scclesiw humiiiastis.

scde, et exaltare Immiles non habelis? Porro po- La?iificastis omnes inirnicos ejtis : sed quantos vos
teslate aceepta malle m malo, quam in bouo uti, contristasse putalis"? Non est modus coudoiemii,
abuti est. Prseterea angitur debitis multi , cum sit quia amicortim nen est numerus. Diiectus a Deo et
p.-iuper ot inops : juheat aucloritas vestra de rebus hominibus, grandis criminis luit pyeuas, nullius con-

episcopalibus ea soivi. Duruni esl enim siniul et victus, nullius confessus. Tenemus Phinees, senli-
honore privari, et ouere premi debitorum. mus zelum; Israeiiies perloditur, sed uoc cum
Madianitide, imponitur ei quod Regem coronavit
EPLSTOLA CCXLVli (666).
C (667); sed in hoc noi; existi nat excessisse se teno-
AD KIMDBJ! P30 REHENSI ABCUiEPiSCOPO.
rem privilegiorum suorurn. Objicitur quod scienter
OJHsplicet eipruecepset severiurin Sautsouem arctii-
episcopum Remensem sententiu, de hdlii usu divina pra sumpscrit celebrare in eeciesia iater-
j

iubiilto. dicta :negal. Sno temppre probabitur iliud, par-

Amantissimi' patri et domino Eugenio, De: gralia gabitur istud. Esfo tamen putemus omnia constaro,
:

summo Poaiinei. Bebnakous Clara-VaUensis vocatus qmecumque in absentem adversariis ejus ticuit. ant
abbas, modicu m
id q uod est . ® libuit loqui. Debuitne hoe solo cxeessu, cujus «efera
i. Pareai vobis Deu> : quid feeislia? Faeiem ho- laudabilia exstiterunt, tam dure feriri, ta-a severo

(666) Scripia anno Chrisli 1146. Mogantinensi archiepiscopo ob S, Boai'acium, regss

i!)G7 Non serncl Ludovicum Junlorem coronatum Hispaaiarum Toletanepropt*rS. Eisuttierium. reges
:e„o. PriuiG qutdem uvesiie patre Iveiuis iuau^uraius Angloroin Cautii»rierisi obS. Augtis|iuuin : quamvia
niats aceepit ab lcnocentio papa anuo 1135. pro iocorum temporumqud necessitaliljus hoe Re-
Deinde Ordericus Vimlis iibro xui ad anmnB 4 8 1 :j raensis archiepiscopi privilegium legitimw dispensa-
Biturigis coronatum tradi! his verbis « Arfho ! 138, : tioni fuerii obaoxium. Noc aliud existimo iuten lis^e
ibdtet, i. Ludovtous :ex Fiancorum apnd liiiuncam Ivonem Carnotensem in sua ilhi eelebri epistoia 189,
in Ivataie Domitii coronatus est, ibique inaens curia qui Ludovici VI soienmem inaugurauonein a Daim-
aobiliuris e: mediocrium vimrum <ie oinni Gallia et berio Senouensiuin arcisiepisoojjo Aureliw peracfam
litaiiia, aliisque circumsiiis uutiooibus aggregata propugnat. Alibi eaim, Episi. 48, hanc Remensis
esi, Iiiue rnetropohtani prasules. corumque suffra- ecclesia- praerogaiivam agnoscit, ad Urbanum papam
gacei conveneiuni. illuc coneules, aliarejue diguit:ites scribens, eadem sedem o diadema regni habere. »
coufluxerunl, suumqne faniulaiqra novo icgiexhibue- Imo in ctlia illu epistoia « noa invidere se Remensi
ruut. » iia Qrdericus. qui novum regesn appeilat, ecclcsia:, ncn repugnare, noa doiere * prostestatur,
quodr-rex Aquiiani» iujic, moiiuo patre, sit corpna- t-si Beges fraucormn c-rga eaiU habuerint fautam
tas. Hie iterum eoronaium videraus a Samsone t deyotioncm, ut maiint a metropulitano ejus eonse i
norum archiepiseopo ante gxperlitionein Jeroso- crari.quam ab alio » sed lamen legitim»m dispea-
:

ivoiiiaoam, forie ui .o coavemu soiemui fideiiiatis satiouem in Daitiiberii facto tnetur. « yuod ergo
sacrarneutum discessurus a sul-diUs exeiperel tiu- ieciuius, » iuquit, ejiist. 189, a salubri dehberatioue
jus postrema celebriutis ioeuin Iiorstius susp caiur et provida dispensatioue fecinias, Nimirum quia
fuisse urbem Carnotensem, ub; de expcdiiioae Jero- eraut qaidani regni perturbatores, qui ad haee omn:
soiymitana actum eat At han« coronationem apud studio vigiiabant, ut aut regnuiu in aliam psisonam
Bitu>-tgtw tseuuo luiKse ;>al«;t ex epistohi: couteUo, ei transferretur, aut nou mediocnter minueretur. »
ex hueris £u,jfenii iti in Patriarctup fettuneensi re- Quod ergo priviiegium istud neo ratioae, neo con-
ialis ex quibus inieiligiaus. Eu^enium sensisse,
: suetudine, neo lege fulctLUiO esso aflirrr.at; oeu est
Bituriceaseni ecclesiam, in qiis Samson saera teeer absolute expiicanduin, seti eo ijuniaxal tendif nervus
rat, iiii«rdictosuppositam hiisse. Patriflrchimn Bi- indiicuonis quam consuetudini opponit, ut ostendat,
tuneeuse eauimi reperies apud Labbcum m touta quod « Fraacorum regvs noa omoes in llemensi
gecuudo $:bliotnec& bov-c Ex bac pon* episioiu.et ecelesia, vei a Remeosibus archiepiscopis sint con-
ex atia Ivouis mux citands auparet, archiepiscppuin secrafi, » quod ultro iateuiur. Iu id vcro totus iu-
Hetnensem eontendisse jaa coronandi Reges, ubi- canibere videtnr, nt ne$,i:i, sublata qualibet dispen-
cuuque demum ea eoionatio fit-iei, sibi ^ompsiere satioce. Regiiin eonsecrattonem semper in ecclesia
Quod Petrus Biiur:,-,««.5is et anus eum ivo Carno-
F
•
et ab src.hiepiscopo Rcineusi fecjendaro sub pteas
lei-sis Begabant. Ln bac vero epistoia S. Beinardus auathemalis ab eo, qui secus quomodocuuque teu-
haac Remensi; archiupiseopi pnerogativam nou taret, incurrcndi, jj.uod ipsi Remeuses legaii in ista
omrnriio ihticiatur imo adnultfife videtur. Hujnsque causa urgere videbaatur, ieste Aimoini coatinuaiore
menumt Silvester iipupa in quadam bnila ad Ar- in lit>. 5 de Gestis Francorum, cap. 50 Confer Utt-
Qulfcrn Bemorunj prsesuiem, quetii ob pcriidue no- gonem m
Chroaico Autissiodorensi ad annuui HS4,
t;un suspensurn, aono yy? in pristinam :ligm:ateni Tai!>lem vero ne qua hs hac de re ia posterum sub-
et jnra omnia restituit. « Concedimus tiiii, » inq;iii, oriretur, Ludovicus VII amio 1170 solemni seuteu
t> pcr liujus Privilcaii stataia, fa-culo annuloqne rcd- lia hane Remensis arciuepiscopi prserogativam coii-
ditij aicliiopiscopaii officio fimgi, el omnibus iusi- firmavit, Aiexandri et [nnoceutii itidem lli ljUeris
gnibus quscumque ad sanctfe metropoiun Eecie postea eomprobalam. Plnra qui volet, iegat libram
Rerneiiiis pertiueal, solito more perfrui, paiiio so- Cuilieimi Murioii. Saneti Nicasii Hemensis archiprio-
1-ainitaiibus assuetis utaris, benedictiohe Regum, ris, de Itiautjurafione Rcgum Franeorum gallice edi-
el subjeclorum episcoporuni. » El ri'ric conyenien- tum anno HiS4, in qua doctissirne ac oopioso hauc
tissinuun erat, utcuni a B. lieri.i^io Remorum ar- ntateuam perl.ractavil. Quod peninet adpaltii usum,
chiepiscopo auscepisscnt Regcs chrisliantssimi re- quem Poniilex Sainsoni interdixerat, mirum est
gaiis sacerdotii dignitatem, ccciestiiqiie corona? pi- quo ifl pretio fuorit eo potissinmm sseculo, ut S.
guus per Baptismum et christian» rebgionis profcs- Baruardus tolersbilius duxenf ioterdici sihi Siis-
sionem, ad ejusdem eiiam siiccessores ronsecrarido sarum celebrationem, qu*m arehiepisco Bcoiensi
runi coronandoriiiiique rsfguni prsrogaiivam refun pUlii usinn, pro ^uo etism ?. (flalachias tt, Kiberota
derent ut Siinili de causa imi>enitores tribuerunt
: bis Romain profiasei non dubitaverit
 S. BERKARDI ABBATIS CLARS-VALLENSIS 448
417
et dignUas major, tanto ea
amma dverti? Semei excessi^e, etiam virtns poterat « Quanto yestra pMestas
—..v-. ..a:^ f.„.lr, ciiln-ontiA
qu<T' vobis forte subreptio Si, non modo perictdo-
i ,. -. *<:..~
. - • •
ttf nrtiv nriArln nArirti^A-
non- de\ultuinirnicorum ejas
reputari, si de vestro,
judicium prodiissel. Deinde quid in arcio illo
fiari sior, sed eL turpior est, pEeserlim eeclesiasticis m
selemnis euria, iurenis causis. Si verhi ^raiui, Sagiensis h«ee vulpecaia
oportebat? Dies cclebris,
de fratidulenla. coneinuans dolos vohis, sicut callide
rex; et, quod his majus est. Dci negotiurn,
co^itat Hluctere, poierit et ad vineamDomimsabacth,
Jerosolymilana seilicet expeditione, propter quod
omnes "eonvenerant; prorsus ha?c omnia Missarum, quam brevi tempore parte noa modica demolita est,
solemnis debitiquehonoris iruslra- vestra auctoritate redire; quanta pututis mabgnitate
ct corona? reeise
de ctetero ssevitararn Heu! q>>od icliquum est. de-
tionem nullalenus admittebanl. Sed nrc ipsi Bitu»
>.

ricensi archiepiscopo omnino expediebat, ut honor vorabit. Nempe qui venit vuipecula, redibit lea?n& :
et ia quosque, tam ckri, quam populi, non jarit
Regis per eum impedirelur.
locum calhditate utetur, sed erudeuiaie,. Vigilanrium ita-
2. Qu:e cum ita se habuerint, sestirnamus

miserieordia? non deess», u!)i tauta necessitas lypimm que adversus astutiain, ne ad tastam s*vuiam denuo
excusat conlumacise. Numquid petestatem. prorumpere possit.
(668)
tantuni percutere, et nequaquam sanare! 2. Non-ergo vos movealhominis facies miserand»,
habetis
Nostis qui dixerit : Percutiam, et ego sannbo (
bc.ut. B viiis habitus, vuitus tfttftplex, 'demissa supercilia,

verborum humilitas sed nec quidem lacryrcu-

ipsse
Absit ui cujus tenetis vicem, non usur-
;
xxxu, 39).
pietatis. Ergo sola 1«, curreBtes, ut aiunt, ad nutum ejus. doctae men-
petis et vocem, vocem prteeipuc
retrorsum, cl s Ihec ornnisi ra iaeie s\mt et scitis nui dixeril,
hae vice redeai. saeilta Jonatbae i tiri. ;

necesse fuerit, in me magis mitlatur. Tolerabilinp, tioliteseciindum facic-m jadicare fJw. vn, 24). m
his alqiie simiiibtts forma pietatis exis'it, sed non
fateor, habuissem, imerdiei milii Missamin
cejebra-

tionem, quam arcliiepiscopo PalUi usum. Est etiam semper ei virtas. S*esiimeiita ovium soaj hs-c, fre-
quemer, sieut destgnavit Dominus, usurpala a trtpis
quod non medioeriter vestro pio rigori obviat in hac
hinc in stragem maximim ovium. durn non se abscon-
parte, quod filio vestro regi Ludovico possit
irritationis occssio dari, duut, quouiam illi aliscondile veninni (Malth. vn.
non parv;e. ofiensionis et
15),, Inde est qnod aliqui eliam ex nosiris pro co
cum ipse sibi tola maii hujus vidcatur essc occa«-io.
expedit ne bonum. scripserunt, tnlibus circumveQti niendfeeiis, panun
Quod plane tempore isto r.on :

hono et raagno animo adverlentes quod a Siapiente safiienier ac veraciter

®'l© quod vesiro hortstu
ct kumillai rxquiiti-, ei interiora
co3pit, dignum (quod absit)non habeaL eximm, si in dicitur : $$t Jttt

scandaio et animi perturhatione hoc egerifc De g ejusplena stinl Aolo (iicdu xix, «K.yes «S »1»
aiieiidaiis ad verba ej_s, ne.jue ad corporis gestus
CK'iero mandastis et obedivi, ct fecundavit obedieti
:

opera iflierrogate.A I-ac; ihiis ejus cognoseetis eam.

tiam prieeipieutis auctoriias. Siquidem annuntiavr et
direnvur et in eiur,,
multiplicali sunl super numerum. Va- Multa p.i
?Tavi-( dicuulur de co
:

locutus su.ii,
qui
-
;udice;. Noio ibr.eie onirna qua)
cuanlur urbes pene jam non iuveiuunt
et castella, ei si est qii£f; ai et

Nee eoiiR omuibus eredendiuii est. seit neo

quem apprebendant septeni mu.ieres vjruin umu.i, audivi.
onmibus deeredenduin. fjninn o.io brevner :'.ieam
adeo ubique vidure vivis rcmaneut viris.
;

conjeeturam ct riine aliquid habeal. vos pjoVcabiUs.

EHSTOLA CCXLVm i.669>.
Qurdaios : ' peisooas cau~
AD EUMnEM. i.nporiunitatcrw;
satur, non erant ouspect!. Si lori
Prannonel Poiitijiceni, t«- Sa-jiausiy qtianlumcu -;'
erat iioc ia tcrrn s««, et ii. <?<; i 5tia, ubi et
supplici, reditum in episcopatum mokenti, /u-
expensis pa cls .10 : !ongo larile et abs-
ciles aurcs pruebeat.

t. Non est mihi, more mtiUorv.m, pro^miis uti nue I-bore to um i

.'..vjrr.ri potcra expticarL R« .-.t

ad vos, ambiluvc verboram :a re ipsa incipio. llomo promde nihil aliud suspicsndum, qua-n fugisse bo-
sed absit ut _ minem sobdoluni at ilitudmeip, qiu
fallax venii ad vos, credo ut fallal ;

rimen, eicim patriam eutu mi • c prrfi Uiftpis sequi possent.

vos, Hoc cnim non nisi in rnuftoi li

3en [uidem, Gralias agimus domiuo t.c.-. »i?.. qui 2elo ;

idque, maximum posset accidere.
Do::iin: tf. irsuptonepe c srpori Bo-
sicut failere malum, ita iulli a ma!o es! plerumijiie
>;;.s'».l« fraser euismdiutriCSis.mendefunctitSTfl).
et malum. Sed u.teies! quis et iti quo faiialur.
ita scribe- negotio eutn laborasse armos pbis aiimis vigenli,
i6(>81 lii scriptis, typnm. Kt prorsus
bant veleres iili pro, lypho, i'i est -uperbia. est suspicari ex ejusuen: aul Alesandrum 111 !
epistoiu qna :. t^ quidain, in qj
(669) Scripla circa annum U46.
majn B iiln ibeca Palivi». Mor-
(610) Argute ^citeque antiquum, jamquc antiqua- Vnie toniuai :

>')
iuus est Joanuas Ani_'.!i fratei anno |l / ., cui
(.'niiii
tum Dei prseceplum (quo pra^ceperiil, ut fratri aiis-
que liberis defuucto, frater superstes suscilaret successit Gtrardus hujus nonjit is 11, amea cauonicus
stecularis, qttem 1^*> Aintiifus ciwta ejiisiola,
scmen) Arnulfo Lexoviorum pontifici acconmiodat ti! > 1
:

Roin.lna V.c^ias;, tpiatopari non permisit dimec

qui S. Augu.slini disriplinam u Joanne germano suo
Sagiorum aimsiil.' iraditam sajenUribiis cani eunidem Ordatsm i;i propria per^r-m prcfessus
cn. Verura ibidem Rl -.. -iiiur episccpus isie
suis, et a successorc gravilsr labefaciatam, sic sits-
detestabilcm concepissc prsedicabatur atiectuiu,
leritavit, tum scriptis ad summos Poulifices
datis,
planiationeni hano pemlu3 eveiiemii. m
nnn peculiari siudio, ut prefrclare dicai liic S. Ber- scilicei
canonicos regularc-s Qua de cattL-a hic a Bernardo
nardus, euin fratii.^ suscilasse semen, quod
temeriias licentiaque terme suffocirant, Uocque :n suggtlhtur
 )

m Epimim. «50
fratrjs suscitare iiratias ei vos agiie ijii, quia ves- a quod in me est, decolorari tant* spccinaea sancti-
Iro quoque iioniini Jia^c ejus cura non paruin con- taiis : nam corrumpi posse, ahsit ut yerear. Pror-
ferre yidettir : qua &l ut conviucatur malignus, ei sus autein displicet in pulcherr-imo eorpore nou
sio dejiclatur ; qaffl est gleria vcstra. solum morbus, sed ei nievus. Nou plaue bonus color,
EPlSTO.L,i CCXLIX |67i). si sancioruni quispiam auxie ferre abjectiouem suam
au bumdx:m. videatur, de qua etiam et non gaudere, et uou gla-
J^riorem Catfe-Dei, eUelum in episcephm YaleiUi' riari, minu* est a perfecio. Porro in proposiio per-
nemevi, uli dlgniau coimnendal. feciiouis apparere impeFiectura, ntevus esi. Ergo
Bi rebus raritas pretium iacii, nii iu Ecelesia, pre~ hic coior iniiii in iraire Nataii dispiieuit. Quid eoim,
tiosius, rtii optabilius bono utilique pastore. Nempe f£'&& eisi castuin id fuerii coram Dao i Nempe opo*»
rara avis est ista. Proiude sicubi ialis Interdum re- tet pru videre boaa etiam caram hominibus..
periaiur, et ociasio deiur, eonfestlm injicieuJ» 2. Seti dicilis : Non ipse graviter Uiiit, sed uos.
suni manus, et satagendum, ne qua vi,
totis nisibits Ad idem revertitur, Iterum dico quod sentio. Cur
ne qua avte malitis fruetuosa promotio valeal praa- vobis grave fuerit, nou video, nisi quia ipsi grave
pediri. Audivimus iu ecciesia Yalentiua pari voio esse sensistis. Yos judicate, au hoc eum decueril,
cleri et populi eleeuu» esse Priorem Caste-Dei (1572). n pra5sertim in nc vitate viue. Nam ante hane (ui salva
Mirum si uoa tuerit ad opus ad quod assu-
bonu.* ejus pace dixerim) nou caruil hsc nota : an vero
oiitur. Scire yuins nade id sp>.Tem?li<jtii hoc voluni, nec culpa, suai ipsius conscientise relinqueudum est,
nce poiesl honus aoa esse qui bcnis placet. Nec Et quid si forte hoe eogilavit [uL judieaviij doani-
mhius vaiidum argurnentum niibi videturquod bouus nus Paiia : cum, sicui dicitis, eleeiioni e]us asseit-
sit, si malis e regioae dupliceat. Decel Sunctiiatem lire re.iuerit 1 Veritu» quippe, uk aatimo, iiaguas
vestram voiis asseatire nouoruiti ; «e si ab isto fOile sbirectatorum, vetuit festinatarn ,novi eremitse pro-
resilire contiiigat, alium queui noliatis, slmiio et motionem : ne, ui dixi, liugua maliloqua dicere
eoaseusu pravoiuni coniiogai recipere. posuet, hunc esse, quem seiuper optaverat, erami
EPiSTGLA CCL. fructum. Vefumtameu qaidquid dujiiinna Papa in»
AD BERXARlHiM (673) PRIORE*! WaTAREM. tcnderit, sive hoc, sive aliud, me ignorasse sciaiis

Reputma fmlris
illud ojtis consiiiiioi : ne .juis dicai quod meo in*
episccpum etecti m>n
fl«tatis la
ilebinsre tam mvtesteferria Hetiyiasis losuu vpera siinctu id fecerit. Nam quod ad me peninet, mihi
facturnrwness?. VerilttiiiforteP^pum.Aejuiietiilis decretum est, uhi opporiune possem, non solum nun
etiutis vitia nunc cfstnujaeala-viniie putereal. impedire, sed etiam ioiis viribus. et anibabus, ut
Kevereudissifliis piaritnis et dorcinis amanilssi- dicitur, irahere manibus, ubi de gratia, quai in e»
mis, i(Rit>Amw priori Portarum, el ganctis qui cum « Deo
est, fructiticare valeret. (Juis dabit mihi homi-
eo stmt, BF.RKAauus Clarae-Y&ilis vocutus abbas, nes litteratos el sanclos in Ecclesiis Dei praeesse
saluiem iu DomiuO. pu.stor?s, si non iu emnibus, certe in pluribus, certe
i. Ex quodam Beatiiudinis vestra? rescripto com- in aiiquibus saliem? Quid enim si juvenisaliquaolim
peri, seripsisse me aliquid. quod rne indicaret coni- juveiiiliier egisse memoratur? Yetera transieruni,
motutn, vosque istud non parurn rnetuere. Verum id nova facla suat omaia. Consepultns esi iterum.
ffiuira. Nou esi quocf 8 pucjo vesiro limeuduin sit Ciuisto per erani baptisraum (674) : ego olim se-
Vobis, revereudissimi palres, qui vos in veritate pijlta vitia retiactabo?
diligo m
amieos, et suspicio ut sfrnciog, Nisi foite 3. Jam quod abbasCaziaeensis (675) sive Tre-
non me, sed rnihi paternu tlmuisiis siieetUj quod censis dure dicutitur scripsisse vobis, omniao, cura
motus vobis viderei non ex ratione-, aut si ex ra- audivi, dare accepi, ei c.uro accepero- ternpus, noa
lionc, forte pius quani oporteret. Motus, iaieor, dissunuiabo, uuantum quidcm charitas postulabit,
fui, sed pro vobis. non conlrg vos, aique id tentii- et famiiiaritas, qu;e mihi. pro eorum religiositate ad
ter satis : si el hoc leinere, std non iemere cotniteor ipsos est. Deo autem gmtias, qui deJii vobis non
adversum rne injustiiium meam et vos remUtelis Q vipci a malo. sed vincere hi bono inalum. quia non
temeritatem pecc.itr mel igaestfitft mihi : sis jum, respondislis eis malum pro maio, aut maledictum'
zelus doiius vestrs comedil me, Non paiior piaue, pro inaledjcto. Porro quas au me adversusjllas,

(671 Scripta 3nnrt rfcrisli 1 145. vicum Jmiiurem de sua promououe, qua3 est epistola,
(672) Mortuo saocio Jo.tune episeopc Yaianlias iu 234 inter Chesuiaaa».
Delphinalu, snno U45, electus esr Prior iJas.-e-Dei,
nomine pnlbertus, in tujus gratiam (674) Exisiimahat quippe csim aiiis Patribus Ber-
husc epistola
sofipta est coin tpistola 27C. nardus, vifce rthgiosoc prolessionem esse" alterum.

(073) Ejus iiorninis spcuuilum, qui Sede Beilirensi

vc-lutibaptismum, ut diserte i« ubro de Prsecepto et
anno tlii relicla, redjit jn Cartusiam Portarum, Dispensatioiiej cap, 17.
ibidem anle aimum t147 Bernardo Prlori primo ss |67;'>) iu tribus Colbertinis, Cqxieensis*. An is
abdicanti sutfectus. ex notsiujuf? mi e,pisioiam tS3. Cazitreasis abfins Simon, cui scripta est episiola.
Natalem. de quo hic qun-sho in re^imcn eoflesiiS 26rt? Ejus successor Tes. (sic breviaium legimus), «ie
Belliceu»is posi e.urn postulaluoi noo a^sim affir- •ico in librt sccundi ejiistola 14 Petrus Cellensis
mare Bernaido sane successil r.uill^lnius, Gui|!?;rno abltas apud Trecas, hoc ioco designatus; tametsi
post Pontium AntelmusseuNanieiflius ex Prioruiti- null» ejus contru Cartusiairos episwlse, aiuita; pro
dem Porlavum cujus csse videtur episloia ad L<idu- eis reperiiuitur
 45S s. mstm ABSiHs glabs-v^llsk^is 452

preefetos abfeales ante ss_.j)*e_a-k iiUfiras-aec sMidis ^ dieet iaiquitas .a^aferam juetttisf irMsafteBtsum.
-.-_..-l,,,,!,,,.. rr>«o
nec voksatate mes ad,i,t ;r.oi.r.,,
ipsorum nol-iiara m
ruiiUiani parvenisse
r*arv<>n__Ke H»«
Hsec itlfet ..iii&joiiSrftAsi
diesj, qui» .jausR«si eis ms cum
3>im-2dueasibi»
___dueasibi-_ to pras-
tn orse-

ssntk' vestrae Maje3laas, ei t.meui ne neeeat sibi

sciatis. Et de his satis.

4. Tempus ea_ ut non ahavisear mei. Ciamat ad iniquitas alioruia.Sane id praiciime ei.secr.fmus,
vos mea monstrK»savHa,.riseasBJi a!MiasacoascieflUa.
,
m ceucordise et paci ipso.um oper am detis. Uirisque
Bgo euioiqasedamafeimatH-a meirfaeciili, neeele.icu.-i stquidem ber.E volumus, atque ita utrisque credimus

gero, nee laicum, Nafn monachi jjmdndum Kiui -_j-pedi.».

CQuversationeit), Nolo sctBbere de me

»on bjabilvan.

quad ?ea per alios audisse «sutoio, qnid acytem, EPISTOLA CCUI (6.&5.

quid-S-udeam, per quse disB«wiaa veresr in mi-&4e. <->

| I -M 7 ,_» SUKPEit. PBO HSO&ACgK-U.
imo per qua. jacier r^ajeis>-Uia. Si f|C«mi»us audislis,
ei .«.'m, contra Eboraeemeai }tym oiini ab fe-
preee-r ut iaquitatis ; ej _,ecu<idum qoodaudiei-i-S,
era&mam suffragtf.
noe&iii') latam, tundem e.xsecuticni wm
cunsiliam impeadatis, et pc*lirfal,ne matn eius opera iitsimulanti Ponti-
„*fts «sstjresmr.
c »
\un KPSSTOLA CCLl (6-36).

AU BOMiNUJJ KHGKMHIK P-.PA-!. | Ssvk &usts^a a-r&biiiQ, mox desperaia fsriu O.rrit
Eaimenses monacimpro meriio punilos in grati&m adiaoueuo! hpme pordit-OMS.. e. tlabiiaii. jar.t
«wiwiw ia —
— onpc
'','«1

et eum
cvpit, wirn»' &&t£Hsibm m.-™-,
conciiiari. ,» se sentsatiam daqanatiORis acseler..-.
r«i)pi
i-etipi wijifft

doutatt EcasN», Dei grotia fliaaifesia-suai peccate ^bs, jh |ud--

AiMflUstOino patri el
ciurn, Aaacipat -afnu.n ;.u.ei_..'> ari>or jstitieiiici^
iiummo 8dBiiM, featef -JEaK.4fiD5JS Clarie-Vaflis dl--
elspmosajatcuiictantemsecurinii':- seaiel psfOW)C-J.
sius al»i>as, imjju u«n id quoc est.

cor jjgui ius il!a janujudi.'; .. e*-

Balnienswmooactii graviter deiiquerunt, std
Yebis pro hoe ipso !aua el gratisrurn. eidiisei), qi i
-
u iiii, qua i*s «l tes
uiipane (S .7).
male slando deiecii". Eteuita si afta stwel, Mautes
actio ab unive_sa, debetur Ecclesia. quia tioii siiui-
miiiinie dejecisset. Bt ilfi quiiiem in innocentia sua,
stis. nou d_ssimula_tis, fion quie^i-iu. Efi'<.rbui_iis
et pro inno.eniia corrnerunt (fiS-0), iiiuito aaelius
$j_S
*-_W dcbuistis percussiius,
l,ua_->n=, seo ut
»cu _ u _,^.^...».
»• sanaretis. »
ui
Ul
Quod si
UtLlUlSll-

abliviscaiur
;
. ,11--

aa&KTi doixiau*. el contineat stantes :

sed sanguis mnox.us de
• .

manu
-,,
flloi w prc-

aaaila»? Fidu- «il dubio requiretur, qui yireS furtiVrt tam noxia.
tn ira sua miserwcrdijis suas, uode
mi«ericordia«a pra- arbori, ne siatim corruerel, miflisteitverBitf. I

cialit« pruinde post judicium

cantemus c.mtra eoru.u capita s.ngtui- saacton.ir. dc Icitu.
stolamur, tH rstisericorciiam el jttnki«m £
Do-uino. Scinius non deviabi- Vlefesn»
, scimus ,
qaorum aaimffl m
u.anu Dei sunt, et non isi.^et eos

(fi^si a vaiiigw* ejus eujus vH-arua eH', nimirum

tormentum maluia-, ytruuuateia V-Scer» ni-.a cranf.

aum Ule dicat: Qui miiti wuatnit, sequalur m effusa sunl; non recipio de verius consftiati
Btsi possent esse qualicumque sclatio stve 9$& r«-
iJk»Btt. X«»86), Diciuutcm de illo proplteta: Quu
scit

Deus, ei reliuquai posi se med», deficiur.t ta-uen p«e dolore, mcerore •

si eumrtatvr et igmscat |

duntur, iulcnumpu-iiur singuliiir.i lauien

benedictmeml (ioei. a, i4.) Hanc de vesiria quo_iue
ipsnmque eitremum, quod uiique magia scribere,
posterioritms siidactcr esigimus, Alioquin aan decet
Ut perdatis inaocentem cum impio. Eienim qui mi- quam proloqui posaum.
adlmc stctcrii, p.ob dol
luro fecerunt, facti <ie medio sunt» Quid restai, nisi gitc.-Si

Quidai saiventur qui obe- ip^ius st. tns sil vesler casus, dum qaiuqmd adje-
ut .eltquia salv* fiaul ?
atpote mala ajfcor, qu* non malos
uierunt vcbis, qui obcdierunt pta>.decei,son vcstro?
ii
ec-rii,

frucius laccro (Matth. vd, 1«), u i-Mn, sed

Pauluml<)q»or-quiaies)at:-4»/Vte»»«i»».twwW*
iiaqiu- miseremjni illis, et nca prseiu- vobis merito tmputetur.
[l Qor. v, 13),

D
(619) Scr'iJta eodera ar.,
(&76) Scripta anno Ciiristi 1447. Bnla-
I680j Hic'iut_:iigit Ber.-iarti.:
(617) -Ciimeu hoc Baimensium in diu_ceri Bisua-
tina monachorum tutei-igimns tum cx duofcus res- neiise Oniiuis aui ift Anglia moua-aeriiia, ftteUm a
fauiorihus Wiilelmi inti rte eorrat
eriptis Eugenii papa.-, uco ad iiujuberium aielue-
piscopum Bisuniumm dltero ad \ViHelmum seu ,
Serlo mdnachus in ili.Mria tja^ oionaslerii, Uo-
Anglicani tomo ;. nai '47,
;
r>. » amoto per
Ouidoncm comiiein MBti-COiienscn.. quinus rescrip- na^tici
concur-
lis Baimensem abbaiiam in frioraium
redigit « ob Eugenium Willeimo, <-ins I tUF
«njns at,ba* lieurims ipsis
ejaecrabile borrendum -i.muis., et lnauditum
et risse in co?.nobiurr. ,

adversus erat: lum 'hsuih dinpuisse, uicH-disse,

ssncitt- fioman-c Ecclesiua coutemptuw, commissum
« tuiii ex prefligasse, salvis uihilominus m
m, dilectum sibi ma^iatrum U_b.-rium :

Jitteris onrius aiaiisconensis id annui ntis.

Willeloni <
ex quibus tamen aliquos fuisse aecaios bic iuEUit
Sugenii liiterw datsp sunl ilendas junii Pa- Bernardus. Serlo addii. Henricuns abbatem iu ai~
Clunia- ehiepiscopt-tuoj eieclum, slati.n Claram-Vsllem
risius, idestanno iti.. lixsi-ut in arclii.o
Jiainu»' rcsliiuius adiisse ad S. Bernardum et indf Trevcrim eonve- :
censL Postea tamc» abbatiae titulus
est.
nisse Eugenium papam, a quo eonsecraln» ac pallio

Vtcarms di- douatus noii sise multa contradictiooe a sma

(678) Hic non obscure Papa Cl»rjsti ,

cilur. cum alia_ S, Petri Vjcarius apitd veteres iiios i.indem ad_nfssus sit

nppeliari soleret, uti aiias ostendi-aus

 $53
154
FJSSTOLA SCLffi (6SJ> dcfuit? Prirno quidwn
U» «BSATBH BE «UflKONSTBATft. g iocus irpse Priemsrfiffrati,
in
Asperioriius l*rawioustratemium litteris placide
quo de<<itis, noster fuil, et neatro munere featniisjis
respondet, recensens sua ineosbeneficia. Refetlit (682 \ Nam nobis frater Wido (683) (boe Mioen
uuouue singuta querelarum capita, constankm se primi iucote loci) per mauum
epTscopi ante donavc-
ipsis amicum fore professus.
rat. Deinde quod hi de Beiio Loco
(634) vobis se
t. Audivit auuiiiunetii vestram, et timw. Scribitis
associaveruiit, nestri potissmiutn siurki
enim coutra nie aniariliidines : absit auiem ul tam
fuit. Apud
Jerosolymam rex Balduinus. dum a ihao
raiiouaoiliierquam terribiiiter.ftuid peccavi?anquod viyerot,
locum Sancti-Sarauelis denaril oobH (688-)
vestram pcrsonam semper amavi, vesti um Ordinem e( milie
aureos simul, de qmbus Kddiiairt.
fovi, et promovi semper. qucd doao
io nie fuii ? Fidem, si nostroet locum habetis, ei aureos habuistis. Apud
verbisaouuabetur, opera fadual. Ut quidem mea mihi Virdunum pro ecelesia beati Pauii, ut eam
cocscieatia respondet, ege a vobis debui vos ha-
commen- quentum laboraverim, multi norutn
beretis,
dejtl Sed quia contraria polius loqui el scrihe.e : ei
qiiantuna profeeerim, ipti sentiiis. Si
dabo ego voci meae voeens virtmis ex facto-
libet, quominus
recognoseitis vos, exstant epistoia= nostr»}
rum testimonio. Id quidem grave. Videar imprope- ad beata:
memorise papam irjnscentiuro, bujus ret veri judi-
rare benefieia, quod utique oon decuerat. Ut miuus
ces, et quasi vivi testes. Illis
de Seplem-Fomibus
sapiens faciam, vos me g
cogitis. Cui unquam ve- (680) locum quem primum inbabitaverum [France-
strum, sive vesirorum uostra opera opus fuit, ei vals nomen ei) nos coatulimus
(68i) Scripta atmo iloO. —
Hutjooem innuit Nor- auciontatem etsiquidem rem paula
bertt priuium dhcipnlum e% enpeilano episcopi :
diiigentuis co*
Ca- s^deravens, puguantia taciie 'ccn.-Uiabls.
raeracencis, ac successoram in regiraine Pramion-
emtn
Ortum
est Pra?monstrati cffinobium, hi ;'
strati. Hugo iste mirifice feudufcnr,
non soium m P riuj a slJ eou .
ditione, nou eoin Joco situm iiiisse,
iibro de Vita S Norberit. eed otium apud coguomi- quo primaip a
b. Norberto fuerat instilutuni; sed
oem suum Hu^onem chroo<uscrsj.4ini!i Autissiodoren- in aite"rt montbj
parte aa quam Hugo Norbe^i
sem Sancti Marwni. et apnd Iler^BaaBuin munacuum saccessor, cui ha^c
cpisiola dingitur, Wud transmlem.
Laudunensem iu libro lerlio de Mirucuiis S. Marise, Gujusrei me-
mjmt idem Hermannus tum ioco cUato, ubi nrsevi-
capp. 6, 8 et U~). NorBertits eiiam passim apud eum-
sionem S.
Norberti de coenobii transl.aiione
dem prsedicatur aurtorem. tnaxiroe <ap. 7".
uhi ipsi refert
ium ibmem, cap. 10, ubi Prsemonstrati
Bernardo praeponitur, fum quia primus Ordiais sui mutationem
*ic descnhit « yidens autem Hueo ecclesiam
fuudator, tum quia Sanclioionialiurn ejusdem Ordi- :
iliam
parvara» (mmirum g. Joannis Bapasts,
nis mstitutor. qurx jam tuus uumerura decem
mil- quam mona-
chi VincenaaiHcop.cesserant, mi
Iium exeedebant. De eodem Norberto plura ad epis DraemiseralcaD 4i
" J am noa
tolas 38 et 36. In scriptia non pauci* (nam et id P 03** sufficere lauta
no- .-onvrae-a

123, cum rescripto Beruardi . I,*,:' aulem locatur

posi epistoiam 296. ita duss sequentes etiam
rwsdi<!iumest, mspiruup s.quodi-x
loco raoiUis
non censtant in manuscripris. P? rtc major ecclcsia foret asdjficanda
cum iratnbus suis consiho, D.
(682) De origme Pfsemonstraii variani auciores.
^
Bopum, mpote loci fundatorem
Fabulosum videtur quod apud traiieisfiiim Alutetim
rogavit, quaieuus disposiiis
»Historiffi Cuciacensis famdia- Iibro i, cap. 19, legi- amoibus officinis
Utr. GordoniusSocietatis Jesu, in Chronoiogia
pnmum Japitiem in ecelesi neato poneret -» . .

ad tuerit ergo prnna illa sedt^ se#

annum H16, dicit liiinc Ordinern nomeo accepisse ecclesia a oo
Vinceuiianig coacessa sed quid jprohibel secundara
a ratione iastuuti cceiitus pnemonstrata, Sed locum :

hanc a S. Bernardo, qui eam a

in vocatum iuisse ante g. Nortierium, patet tum ex Widone ej
pnus acceperai, gRemonstraleB^ibus
ejus Vita, cap. 17, ubi dicitur eiegi»se o locum val- coucessaml
Legantur epistote du;e ftiUppi
- de desertum et soiitarium, qui
ab antiquis Prifimon- anbalis.Bonffi-Spei,
quihus luec respondere vid
stratum dicebatur » tum ex Uermanno rnonacho
:

locis infra citandis. Qaod vero hic dicit Bernardus

/(683) Widbnejn legimus in Hisloria coenopii Vico-
mensis prope Vaienti •

e
«Je ioco Prsemonsirati a so coneesso, repugnare exslat in SoicileSi
vi~
detur litteris fuodaiiqnis Prsemonstraii, ii^rtholo- t0moi2,pag...534,ubiWi 4," BriS
geutejirogouitus, sacerdos oUi.-.c,
maei Laudunensis episcopi nomine confeciis (exstant , eo tem P oreq Uo
Norbertu^ Prffimon^ratum accessit, ibi
in Bibliotheca Pr:emonslratensi et in notis ad Gui- .
degisse dfei"
bertum), in quibus iocus pnedictus ad Sancti Vin-
centii monachos )iertiriuisse dicitur, et ab ipso
'ubifundamentajecitcceno .,.
Bar- MariiBiapud Laudunum a bb S U* S ubje!
tholoma^o (cui primum ab Adalberoue, Sancti-Vin- '

ceiiiii abbate, Seifrido ejus successore

posiea con-
firmante, eoncessus fueral) S. Norberto traditus.
J^' iJt
»-<«BaisPw
:
"

cesis 1 recensis, ubi canoaicis

r, ,
dice-
suceesS ere
Ouod eiiam noiavit Hernsanans monachus libro tcr- Prifmonstnuenses anno liiO. Aa Odooem li.
Ji; s
Beli-Loci abbatem epistola 401
iic de Miraculis heata^ Wariaj Laudunensis,

« Vcoientes itaque, » iiuquit,

cap. 4.
ad praefatum locum
<,-

Pr*i3ioiisiratum, injjrediuutur orandi gratia quam-

Bern 2 rd.
iJernarJi
sima ^os
Dei
a .
^
/, ^
,
;
BpgiMmo
C anfr :d '
Wm
quasi vUis abundi
libre terlio

dam eeclesiam in honore S. Joannis Baptisue ibidern

constructam. Hac erat de jure cceuobii Sjncti-.Vin-
qnod ,„
e^etaregepaf
terraui
tmdiqufi
J GI
palimle.s propagavii
£ m;
exceoto
L ^^al
centii-Laudmiensis,
rus senptor m
etc. Ex quibus quidamuupe-
notationibus atl Vitam S, Norberti
^empenem non
0nfcr e
acquie,
«X
anorani et aeris

m, «£
Istoiai!
eu't ). 19, hyjierc se tf^laiur ia explicanda
^ archam Jerosolyme!
rum qui «)locum
-
Bernardi
eencessione, quam a monachis Vmceniianis per ma- offerebat, episiolam
na> Jeroso-iymorum
num Banholoiriiei episcopi factara legit, Ai quarovis 1
eoAmem
sexceuta id generis in contrarium arg^jc.cjuta
sta-
rent, Bernardi verhum ineruciabilem
obiiaere debei
 :

456
A& 8. BBRSARDl A.BBAT1S CLARA-YALLBHSIS
recedere ab amiris? cammniam struitia. Quw
vero «1 in mulua aostra
2. Propler quotl hoijinfi vultis ^
nriaamioi conventione id prohibitum fueriti vel eroaficipattafilu
Numquid redditur |iro bono nuium., quia
paci, soeietatem ad capituium, etnon poiius ad saium SpeclelabbateA. \

violare pactum (6S1),

vaiedicere
domo quadara fratrum veslro-
idjicitis et de
unilatem? Sed e»to. De
j
6.
deserere, ®5* scir.dere
medio m»i-
rnm de Basso-Forue, quod eam nos ce
I
bouo opere uon me lapidstis, sed de iajuria, quoa
eonatHttlam.
mus, Uect extra swtutes terminos
frairem Roberwm, eumesset de vestra proiessioDe, arguerelis, eosaero
tradens. Nou Atque utinam priusquam nOS
susoeperiui, habUum ei monachicum quis eamde medio
interrcgassetis Eratres, fion solum
infieior, apud nos est. Putaverara autem me super
sed etiam qua de causa. Neque
enim ceiaa-
su&ceptionis illius fatio- lulerit,
hoc saiisfecisse yobis, cum verjfatem. Ca«
sent vobis, ut coutidimus, bujus
rei
voce
nem. ordinem, neeessitatenu viva et veridica a nobis, ac deinde, si ita
terum audite eam nunc vel
exposui, idque non semei. Quia yero uecdum
qu.es-
aedificare lociun,
reseribere quod respou- placet, eos interrogaie. Cceperaat
citis, non erit miai pigrum loege
airquas e soraribus snis constauereat,
ubi
deram, quaudo vobis duruiTi non est repetere quod eonfinio auiea duasuir.
quielem ab abbatia sua, in
exoiua«eram,
grangiarum domus nostr* et propc paacua ovium
•3. Micime ecgo pra?dietum frairem Robortum *li-
lanquam amioos, et
§ nostrarum. Rogavimus eos
quandu, ut a vobi» exiret, soilieiiavi : raagia auteai ne seminarium
qaibus forte non inuiiles fuissemus,
a muliis aunis id cupientem, non semel, sed same fomitem suis pariter et
moda apspeetus haberi scandali., et dissensionum,
eompressi. Quouam uenique
At illi nihi-
nostris pararent, posteris reiir.quendum.
possum, quod frattem Robertum subduxerim vobis, nostra
lormmos tedificahant. Hfflc fuit tota vioientia
:

cujus eonsilio et hortaiu magistram Ch hoBem

babe-
sienos demedio tulimus domum
iilam. laexcusat>iie&
novi
lis? Si nescitis, ipsum interrogate : si bene-
sumus, si rogsre, vim irrogare est.
hominem, non vegauit, Posseni et alios forsKan noi»
re- 259 7- Revera episcopus -(qitod neganduro nou
"pauous iiorainare, slve, eonvefsos ad vos, sive suo
non modo quod ofatorium
'•.:,

quos bodie non liaberetis, nisi a nobissua» esi) iridignatus,

versos-t
episcopatu, sed etquod domr.m fn
fundo acGlesii
tuissem, vel coaeti. Parco autem, non inops rtiftter piaaumpi-
feudi sui sdiSearc se incoasulto
iaveni eg« in terra
riae, sed verecundiffi salisfaciens dives.
eapi© inwrvenil qaamvis frustra; nam nee
operi,
claustris vestris, qui ad verbum praedicationis nosu-a
eo destilerunt. Exiude transeunti mihi per
vet.tt afe
compuucii et conversi ad nos venire disposucraut
vcstris retraheme» pedem, terram iljam, is qui Umc erat abbas, JUssi-T-
cum cccc sollieitaniibus
cessassent.
Ordine et habita vestro. oecitrrens, indicavit quotl ab aHiificatione
reeepli et retenti sunt in
,

vere, remordente eos conseietuia, exire

j '

Verumtamett non Um
propter m/>, sicut ex
Posimodum
firma- feieiione eognovi, quana propter miiiiem illun
volimrunt : e>, ni failor, exissent, nisi nostro
multis
terram eis visus dedisse gravabat eos in
rentur non assensu tantum, sed et hortato.
ut de eo plurimum qucrei wiUir.
Qaai
4. Sed jam audite (quia iterum vultis audirej
quo-
Domi- soia chariute nostra id «lunlaria dimisisser.
modo landem fratrem Robertura receperim.
religionem eoium deciciiissil nec immerilis i\

nus papa prwcepil, nempe rogatua ab el ejus ,

i!Io
Jiiror
asscn- tan praestitisse beuekturn viderentm-
amicis. Dicebat vestrura sese et abbatis ejus
quis dieal quod prffl- uude hsec tandem querela emorseru, iuim el
sum prece sua oblinuisse, ne
in bona, nisi fallor, et devola rg •

Negaiis quid ad nos? ipse viderit. itle

ceplo extorsit,. :

sanctum Pontiticem falsitatis tate priesentem linieril vitam : ei qni subswutos esl
Si vobis summum et
frequenter ct familiaritsr couvenieni iioa ii»
argu#re libel, iguosoite nobis : quia nos tanue san- ei,

necessitalibus suis, nullam nobi^ queriruiWBinBSa

ctitali aon crcdere, el tants,' .majestati non obedire
abbas Go- aliquando fecerit raentionera. Denique rt m snar-nr.
neias ducimus. Quanquam et vcnerabilis
postea domo humauissime susrepius ho
dascalcus (688), qui de vestris est (nam is a domino
Uinc ab ipso abbate, vei alio qnoqttam a
PapaTa3 voshujus rei gralia fuerat destinams), non t)

et vobiscum in Clara-Valle pu^

planc negaverit reporlasse se a vobis, et libcram
ei uuperrime Barri, jam inslnote
tap
sponla- abbas,
fratris emancipationem, et vestram ipsius
queruift, r-e iliram -•.
vestro, unfie littera> illaj
neam concessioucm Utl., male, consessionein). super siva
niosa 1
veneruut et nec htc, nec ibi iioc,
S. Jam de fratre Fromundo
non est quod nos ,
:

ab eo, sive a vobis vei lenuiler quidem memi

lacessatis, cum nequaquam eum sine voluntaria
quidemnec fuisse conventum.
abbatis «tjt concessioae recenerim quod :

8. Pra»lereacausamir.i, quod domunculam fratrum

vos iatuisse amara iUa epislola demonstrat in qiia
ensis cora-
vestrorum de Breun (889) convei
nobis de so!a capituli uoa exspectata connivenlia

Pactum lioc describit Manriquez, iniluui (688) Ds co vide epistolam 14.

(681) oppidumest ad \\o-
Pra30ionstralenses (689) Brenoe seu Branae, quod
anno 1142, iuter Cistercienscs ct
supra
nam, quatuor ieueis
«Kwordiae cauta, ut intcr utrorumque monaslena l-.vodi* sa-
mtercede- exsiabat abbaltr. Pr*monstralensiiim, >.
JeuLiE du« ; inter grangias seu vilias uua Ordit is ^i^-
cra a qua pon longo distat Igmacum,
•

ei. Hinc Bemardus domum Bassi-Fontis

ait futsso
teioiensisin ditecesi Remensi. Abbas igtnaci
Hum»
extra slaiutos lerminos uonstitulam. Erat autem
berm m epistQta 141
siia m diocee&i Trecensi, fuadataanao 1143,
bussit.Odoaittaeuiamliieinpeumbj^cuiu-mquoddam * vel ipsam observaret, afobas Saneti Foillani abstiae-»
raniortun.erat, abi setieiet trater, qui stantes adhuc ret ab iuterdicto. Diseedens autem nec illam tenuit,
iu agro segeies cuslodiret. Neque hoc combusturn sed domum, quam ei judicii senleniia, et eomposi-
midttia, sicui liddi reiatione cognovimus sed'qu d: liones omnes diruendam esse definierant , ita ut
posftum ia quodam fratrum Igniaeien&iuin,
;.gro seroel etiam dirula jam fuisset, atque interiir. costrs.
terrarn occur«arel, quam excoli oportebai. Deniqne conventionem et judicium resedificata; hanc, k-
vix uuo taxala est nummulo Uomuncula hjsc : et quam, el. tenuit, el tenet, et alteram quoqne super-
abbaii de Brcna ita jara, nisi failimur, super hoe Quidni exsequeretnr «[iseopus roanda-
a-dificavit.

s&tisfactum, ut omnino ncc queratur, ncc hibcat lum aposlolieum, quoi acceperat de promalgaBda.
unoe queratur. Si quominus, ubi id nos rescire sentenlia interdieti, priesertim addita prsevaricatio*
feceritis, pi-.rati sumus ad omnem satisfaetionem, ne? Ego tamen sperans tandem aliquanrio vincero
Sec et de aiibate Lougi-Poutis (689*), ubi prisno in bono malum, eamdem sententiam differri feci

qutreUm vestram aceepimus, quod inter tenniuos usque ad oetavas Epiphania?, si forte interim vir
vesircs douuini vellet aediiicare, prohibuimus cum ; iile refogilarei, ut vel formam judbii exsequeretur,
el jniu credimus destitisse. Sin autem; etid fiel, ubi vcl compositionem aliquam Obs^rvaret. Atque ati-
faolum noa esse naverimus. nam sic contingat, et faciat Deus pacis, ut requies-
9. Supef omnia piungiiis, <juod ecciesiam Saucti cat super illum pax nostral
Pflillani (i>90j, qua; de oidiue vestro est, abbas no- 10. Cum hsec ita se habeant, non est qwod de'
ster de Yiliari fecerit imhauniri [id est interdicij. nobis queri debeatis : curn justius nos de vobis, nt
At forte jusiius vobis fratris et coabbatis vestci de apparet, queri possimus. Reliquum est nt diiigames
prtrdidta domo Sancti FoiUani iucredibiiis obstina- vos diiigatis, praesertim solliciti 3ervare umtatem
tie cfuam surnnti Pomificis juslissiiaa [al, repre- spiritus in vinculo pacis illo, inqaam, vinculo, quod
hensibilis] aiiimudversio displicerei. Novi siquidem, intcr nos et vos causa pacis eharitatisque nrmatum
quod irtuitis vestrorum ipsius abbatis animositas est, utiliter quidem et non miims forsitan sobis
displieeat grayiser : niirum vaide, ei non etiam quam nobis. Si rumpendnm decernitis, non expe-
vobis, Ita eigo dico vobis, huic indignamini siqui- dit quidem, sed nec licere ullatenus puto. Nempe
dern ipse eet, cajus aul cupiditas, aut coulumarii ubi eommunis est causa, personie reatus prajjndicar*
fratribus voslris divina feeerit offieia interdioi. Et. von debereti etsi vera essent quae in nos dicitis.
quidem prolixum est hoc negotiuni, et diflicile esset Ego autem. fratres, quidquid faciatis, deerevi som->
universa ejus stdMerfugia epistoiari brevitate con- per diligere vos eiiam diiectus
. sjtoa Oecasiones
cRudi : causam tameu interdicli quam lireviler intt- quaerat. qui vult reeedere ab autico n miiii
, studii
mabo Post duas aut plures couveuiioiies paeis, est, er nec cuiquam aniicorum justain in me
erit,

posi definitivsiii sententiam judicii. juxta tnaudatuiii disc^ssionis causam dare, nec serutsri alio : quod i.rt

capituh veslri per vestros et nostros abbates pro- hoc quidem ficta?, illud vero negiectee amicitia- sit.
mulgatnm aecitas demum episeopus Cameracensis, El quia secund^m prophetam gluUtA honum e$t'(l$a.
sd cujus pJtrochiam locus Saucti Foillani periinere xli, 7): solvere, vel potius abrumpsre vos poteritis,
coonosctiiir cum videret abbalem obstinato anix.o sed non me. Adbjeiebo vobis, etn noiitis : adiitere-
omnia violare, etiam senteutia eum ecclesiastica bo, eisi nolirn ipse. Olim me atligavi fjfti vincaio,
cogsre voloil, ut dicebat. ille vero, ut rediineret charitate nou ficta, illa qua.- nuhqutim -excidit. CuBii
tempus ettmuii 1'oatificis attdiensiam appellavit. turbatis ero paeificus, contunbantibus qoeque dab»
Ventum e c.t ame eurn : qui postquam testimonio iocum irse, ne diaboio dem, Viucar jorgiis, viocam
tam vestromm ahhatum, qua.n aliorum reiigiosorum oiisequiis. Invitis praestalio, ingratis adjiciam, hone^
2&*ft iridubiuinter agnovit abbatem Sancli-froiilani rabo contemnentes me. Et nunc liKtis esl aninta
et'
rron Aolurn resilire a compositionibus, sed et judicio » mea quod
-j-.w— quacunque occasione VIIVi'.«IClUXI
vmv^iuui,
* T - " -
<l
1
u.«.v«.»vjv«iJ•_
©rrtuderiaa vos;VUr)
conlraire, eccJesiam ejus imbanniri jussii, douec " eritque tristis, usquedum vestra mduiseutis releve
sBtisfecwset Demum rogastis tam vos. qaam lpse tur. Si tardaveritis, lbo, et escubado pVo foribus;
domuicn Cisteroensem, et nos; multisque tam perseverabo pulsans, instabo opporlune: i.nportum*.
,'t'Su-is quam vestrorum pre^ibus extorcistis, pr«- donec vel merear, vel exttttqueam JjenerticiioneT^
seuie (ttiani lpso episcopo, qui promulgandie senien- P!us quum meilium hiemis iransiit jaif. ,; hinicaia
iise ialerdicti mandatum acceperat, ut provicleretur nostram [id est charitatem] usque adhuc fVusiratus
udimc forma aiiqua paeis. Absente- abbate de Villari, exspecto.
tractaia composiiio, dictumque episcopo est, ut si

(639*) Abbatia Lougi Pontis, duabus leucis erat Ordinis Proemonstratensis. His omnibus Ber-
propc Suesslones, ordniis iteui Cislereieusis-. uii et nardi iu Prternoustratenses beneiiei.s adde don?tio-
Villaris, in Brabautia d.cecesis Nanuircensis. ubi nem de Orta, a Ludovico Juniori factam
loci in siiva
tunc abdas f astredus, cujus est epistola in Appendiee s intei veriiente domno Bernardo
pia^ memoria? ClariE-
reiata. Vallensi abbate, i ut Sancii-Mariani abbas Anl.issio-
(t>90) Abbajist Saucti Fojllani Biberni, propc Ro- doreusis agnoscit ir. eoistola, inter Ctiesmanus au-
dium .Hauuoniif oppidam in ejus martyni ioco sita, mero 2i>2

Pa-trol. CLXXXli
 & SRBHiKN A8BATO CLAR^-VALLENSIS 46D
459
&&* BPSSTOLA CCLIY (691)- g rttmmatusinhiw^e&plevittemporamulta^Stsp. iv,
ALPENSBM. 13).Bene uaulta, qui universa complectitur. QuemiMlo
AD ABBATSK «IMMNIM
Ordims. en.m noa explevit omuia lempora, qui transiit ad
feudatta MMabbate studium teformvnM
obmtere studio perfec- aeternitatem ? Quanta sane lempora non lor.ga.vita-
Temporis brmtaUm non
tc. sed longanimitate ; hoc est, non annorum se-
*>ito .spirituaii semper proficiendum,
tionis. I»
ric, vel dierum numero, sed mentis devotioae, st
Htt«i"*«" v standum.
dtgno, dom- inexstinguibili semper profieiendi desideric |>ercur-
««verendo Patri, et omoi veneratione
universis ejus-em loa rere po.uit, ianta sibi in meritis non immerito vln-
«o Ebbati Alpensi GuahiNO, et
sanclitatis ser- dicavit. Reiinet quippe virtute, quod amisit in
fratribus, frater Bernabdcs, vestras

semper proficere. tempore. Porro vera virtus finem nescit, teropore

vus, de bono in me.ius
quod in sa- noft elauditur. Unde est illud : Charitas nunquum
1. Revera nuuc in te, Pater, experior
Gum consumma- excidit (l Cor, xm, S);et item: Patientia pauperum
c.isLiiierislegi-se me memini :

xvni, 6). Jam nonperibit iufinem (Psal.ix, 19); et: TimorDomi-

tusfuerit homo, tunc incipit (Eccli.
jam corona deb. batur eii-erito : et ecce
seni requies,
q m sanctus permanetinsceculums<emli (Psal.xnu,
" Nunquam justus arbitratur se comprebendisse
novus in Christo miles, nova iterum
tibi 10).
ts.iquam
m, : nunquam dicit : Satis est, sed
provocas adversarium; et rem for- (?hilipp. 13)
excitaS belia,
semper esurit sititque justitiam ita ut si semper
fessus senex, dum ad iterandum
:

lium praesumis esse

viveret, semper, quaotum in se est, justior
cemmea, antiqmtffi hoslern, eliam quodammodo
Enimvero dum praeter morem contenderet, semper de bono in melius proficere
iiivUttm compellis.
prsedecessorum traditione» (692), totis viribus conarelur. Non emm ad annum vel ad
tuum, tuorumque »ternum di-
eeelesiastica bene- tempus, instar mercenaiii, sed in
divinitus inspiratus ecelesias et
vino se mancipat famuiatui. Audi denique vocem
relinquis; synagogas Satanse, id esX celiuias
licia
In wternum non obliviscar justificatiene*
axtra cceuQbium («93), m
quibus tres, vel quatuor justi :

siue diseiplina habitare solent, tuas, quia in ipsis viuificasti me; et ®55 rur-
fratres slne ordine,
monasterio arces (694), tsete- sum : Inclinavi cor meum adfaciendas justificatienes
destruis; feminas a
studiosius invi- tuas in teternum (Psal. cxvin, 93, 112). Non igitur
risqae pietati3 ac oisuplinae bonis
quid aliud primus el maximus ille pec- ad temiius. Proinde/us.rt.a ejus manet, non aliquan-
gilas soltto
msi
cator, nisi
:

videbit et lrasceiur,
viileml irascetur, ueuuuu- =>".°
dentibus »«
suis fre- .- ~«r»»i —-
to tempore, sed i)i -soeciilum swculi (Psal. cxi, 3).
itaque justi esuries sempiternam me-
met et tabesoet? SeJ qute cura? E conlra tu in C Sempiterna
*-» . _ ._ . . ___ ____.__ . _.• .:-«# ;« i,r,.v!
brevi _.nncnmn.pl:;r
consummemr
cantabis Deo retur refeciioncm : et licet in
s coi-fusione et tua consolatione
pro tempore, judicatur tamen explesse («u.pora
tuo: Qui timent te.vidcbunt meet leetabuntur,quia
Nec ti- multa pro virtutis peipetuitate.
in verba tna supersperavi Psal. cxvfti, 74).
seUtf. 3. Quimodo denique temporis brevitas bonorum
mendum quod succumbat hosti, qui nec cedit
pra>judicet perpetua' devotioni, qua> perlinacem
Vincit annos animus, et frigenie jam corpore fervet
fatiscen- reprobornm maiitiam excusare non sidricil ? Ob hoc
sanctum in corde desiderium artubusqua ;

lamen incolumis propositi vigor, nec enim procul dubio inftexibilis et obslinala. mentis
tibus, durat
punitur seternaliter malum. licel lemporaliter
sentit rugosss caruis inlirma spiritus promptus.
pcrpetratiur, quia quod breve fuil tempore vei
Nee mirum. Utquid enim metual veterani domieilii
spiritualem vidTet in dies in opere, lougu n esse constal in pcrtinaci voluntate :

ruiuas, qui fabrtcam

Cer- ita ut, si nunquam moreretur, nunquam vcllc pec-
sublirae consurgere, proticere in aeternitatem?
namque donius isla dissolvitur,
est, si terrestris
care desineret; imo semper vivere velict, ut semper
tus
habet ex Deo, dornum non ma- peccare posset. Proiude potest et de isto per con-
quod tediiicationem
trariumitidemdici: Consummalus in brevi, exptevit
nu factam, icternam in cteiis (// Cor. V, 1).
2. Sed dicet aliquis : Quid si morte prfe.enius tempora multa; quod merito muliorum imo om-
fnerit hoir.o, nfcdum vidclicet spirituali sedificio nium temporuni recepe r it vicem, qui nuilo tempore
consummato? Perfeclus quippe nou habet quo malam voluerit mutare inlentionem |o/ volnntatem].
.

indefessum prohciendi studium et jagis

pioticiat : et qui proficit, eo ipso quo proficit, per- Ita.jue

conatusad perfcctionem, perfectio rejiutaiur,

fe.tus non esse convincitur. Esl quod sccuri dc illo

respondeamus. Diceinus nempe Con- 4. Qoou si sludcre perftctioni, esse poriccturr: cst
plena tid<: :

prafecto nolle proficere, deficere cst Ubi ergo sunt

qui ciicere so.cnt : Sulficit nobis, nolumus esse melio-

est anno ii36, quo (69») !d esl ab ei.elesia : n:im ct id in Ordine nq-
(691) Hkc epistola scripta
Cisiercio Alpense monaslerium, de quo stro olim receplum,utapiid Cistercienses, quinequi-
unimm est
epistola 152.
dem monaclios alicnos in ecclesiae suas admillcbaat
teate Ortlerico Yitali in hbro vin, j»g 714 Csriusi>-n-
, .

(692) ld est remissiones discipunte regul.ins, a

ut in epistoia 91. ses bospites triitum retigiosos iu choruni i. .ip>id
«
majoribub iniuclas,
ejjusmodi cellul» passim exitiales Guigonem in Siatuioruro capne 10 Do inierdtcto
(695) Nempe
simi observaulisfi regu!ari quse in ,lam exiguo nu-
:
quondan: muheriuus oostras ecclesias ingressu m
lege PrKfauonem ad Swculum pritnuni, q tli.et
mero servari vix potest. pbedicntias vocat epistola
400. Eisdem vcrbis usys est supra in epist. SM,n.2 ad Sfficulum secuouura, n 55,
 :

m KP?S70k;e.
res quim palres noslri 1 nienaehe, n» *h
fl
probemus et oculi*, dum m te, fwCcr^tMnifeMfm.
proficere? N»n. Yis ergo deficere? Nequaquam fit nobis quod dieitur
chjus quippe «t si homo ex-
:

Quid ergo ? Sic mihi, inquis, vivere vola, et mane- terior corrumpilur, std intenor
reuovatur de die in
re in quo perveni ; nec pejor fieri patiar, nec me- di.:m {11 Gor. iv, 16). Uude etemm tantut *rdor in-
lior eupio. Eoc argo vis quod esse non petest, iwvendi ordinis, nisi ex reuowtlkme menris ? Sie
Quid enim stat in hoc' saeoulo ? Et eerte de homine bonu« homo de bono thesattro «uo- profert
bonn
specialiter dieium
: Fugit vrful umb-rw, et nun-
est iMntth. xu, 35); sic arbor bnna frucuis
bono* facit
quamin eodetn statu ftrmemet [Job ::iv, 2).Ipse {ld. vh,
il). Primi et purisstmi fruetus tui.
Sed
denique hammis sieculique Auetor, quandiu i» ierris qiKEnam arbor hos proiwlit : nisi purhas oordie
:
visus est, atSHm hominibiis conversatus est, nun- Aiioquin quando impurus anirous tanto studio
iRe^
q'iam (al. flunqu"id)stetiL Et quidem,tesle Scripiura,, gniss jnquireret eliges«tque puriiatem? Nec de
f«rtramiithenefaei&ndo stxanandoomnes (Act* x, turbido fonte limpidus emanat rivugj aec de
Bordida
38.) Pertransiit autem, sieut noo ijifraetuose, ita ffiente nmnda cogitatio, J.ntus eat proeul dubiOj in-
non remisse, non pigre, non ient» gressu ? sed, Uts e&t quod delectat ex
: et illa plenitudine m-
qBftmadmodum iiem de ipso scriptum est j Exsuttavit trinseca erumpit tolum «juod foria exubarat : atquo
ut gigas ad cunmdam viam (PteL,%m\, S). Perro ™ in mente fulget, quod sic piacet m operfc.
Citmsatem non apprehendit, qui e.t ipse pariter non 1. Sequimiiii, pat fe m
f>lii, : imiiatores elm es»
currik Et quld prodest Christum sequi, u iwn een» tote, sicut^et ipse In odore (6tt&)
Ciiristi.. Weite :
iiogs,t consequi ? Idee Paulus ajehai ; SiecurriU ut unguentorum tuorum curretiim (Gant. t, 8» : siqui-
comprshendatis (I Cor, .k» 24), Ibi. tu, Chrisiiane, dem Jionus odor CJirisli est io omni ioeo (/i Gor.u,
fige iai eursus yrofeetusque jjietam, ubi Ciiristus 14). Nam, ut taeeam ,tse vobis, qui prassentes comi»
posuii s>sam>.vFflGfe«.#s/ 8 inquU, obediem mfuead mis percipitis Jwgrautiam; tanis ad nos usque,
«ftii
raortmn (PAitfp^.M, A)»Q»8»tuiaUhet ergo cusurreris, Jonge ab&Muus, ex studiis.ejus bonis pervenk
hujus
si usqce ad martsm uon pe.Rreneri*, bravium nen «uavissimaj respersionia ubertas, »il nebis eerissaime
apprehendis. Bravium Chrktue esi» Quod si ille eur- Cat odor vilse ad vitani» Puto quod et in «ealestibus
renie tu gradum sistis, nou Gbristo appropias. sed jam persenserint •odorem suavitatis* et quadatn
-

te roagis elongas timeBiuniqus tibi est quod solito festiviori exsifllatiane sleeaatent
; ait : ga« est isin
David: Eccequi elongant sea te, 0<mine, peribunt qux ascendit per deseriim, sioiU vixguia fwm, ex-
(Fsai. XX3LU, 87;. Ilaque ;;i proficere currero est aromwtibus myrxit&.-stikuris, ei. univeni pidvens
g pgmentam? ( QuttLtiu
ubi proftcere, ibi e(. currere desinis ubi yero (ai.
;
(5) ; et iJlui.; Kmissuimis tuee
ubi ergo) non currcre, ibi cl diticere incipis. Hinc pamdisus malemm ptnnicorumeum pcmonmi fme-
piane eolligitur quia nelle profieere, nonnisi defi- tibus(CanL i\\ 13). Quiisij.nque inler vos tmnc in csejjs
eere est. jubilmn non audit, invidet : quisquis hanc mn
6. Videt scalam Jacob. et in scala angelos, ut>i seotit odorem, ut oinuium t*as« direrie>, putel.
naliut residens, iiuHus sabsistens apparuii ; sed
vel ascendere, vel descendera vidciiantur unjversi
SPJSTOLA GQh\ (&mh \\W
AE MJJMVJCUK.K.EQ5K P»*SC(3»!JBi<6ff?>..
(Gen. xxvm. \%); qtiatenus psism daretur inieiligi,
Monel regem, nt i-'meikim nor fcmpsre Eerlesiw et
inter praleeluui et delectum iji faoe btatu morUlis
tum
regtio nrccssariura, ipsiusque reiffs honori
\itte nihit medium invc-nifi ; sed quomoda ipsem cessdnm, irnpedial.
corpiis no^rum <:or4mao Hut erescere coustat, aut Lvoovi o, Dei j>rmia «cellefuissmiu regji Fmieo-
decrescase.. sin necesse sil. «t spintum aut prcficer* rum, Behn rih-s Ciaraj-Vallis vo«»ma aiibas, fidafo
eemecr, aut deiicere. inieresl tameo, quod nequa- suus, saiute.il a ltegc regum, el Domino dominau-
quam i«is.la ordinem corpoiahum vicissitudimim tium, ip^i, el dilectae ejus, et iiliis ejus.
etiam spiritus sua vei increiiieni» capit, vel patilur H.e«aa
1. lerree ei jura regnorum tnae sms ssaa
detrimenla. Nam semperinrobusi&etvegeto corpera » suis donnnis atque iii:iisa persislunt, si divinis oe-
auimus ciplliojp atque lepidior jaoei , et rursnm in dinationibus ac disposuiopibus non ?esislual Cur,
eorpore deljili et infirmo tonior viget prnmpiiorque domine, frasdtur luror tuus conlra D«ri eiectum
spiniu».QuOd se utique in se. expertum coniesians quera taa quoque subllmitas suscepit, et pnteiegit,
Aposiolus Qnaudo infirmor, inquit, tunc fortior tibi quidem iu patreni, filie aulem tuo eiiam in
mtti •
Ked ei libemerg ioriiiiur in nitirmiiatiiius suis, Sarnueieffi? Arniaiur rogia mdignatio, non plane in
C( inhnbifet in me, m,mrtus Chrisu (HCor.xii, extrantos, sed in se.netips.-mi ei suos. Xoa mirum
<J, iOi. juxia Scripturam, Dei «o»
si, i/« qirt tustitw»
^5? <j. Quod quidem sic astrumus exempli»; ut opeiunir (Jac, i, SDi.qu^ propria quoqut utili-

(695) Si cum Bernardo veleres passim. non, In diuiinis manuscriptfs in quit.nis hsc epislola collo-
odorem Keque enim sponsa in odorem currit, sed catur posi epistoiaiii 126 na' episcopos Aquiiaiife ;
is odore curnt ad spcnsum feirws Veneraiuiis infra.
ium e» ipso contcxtUj co.n diehur hho suo elegisse
ai epwteia iHi, r tractui o.iore un^ueutorum luo- pupnrfi in Sautueiont, quod de Inn^renlio II iok^i-
luin. »
gentluiri, qui Ludovicurn Juuioreni ivetuis iuauiit
(t>y6> Scripta auno Christi 1134 anno 1131.
(^697/ Id est Giossum quod »atell»gitui" ium e^ co-
 ,

Wi
S. SERNARDl ARBATIS CLARiS-YALLENSlS
passioneDomini, Christo denuo paiiente, ubiet aUera
..»•'•, .•„ c» ti «lntu
lato, sed a.gmtat.s. sed sahrt
s fac *pe ur. nec
facit sseoe « A
fl P.
que:aautcra nisi per p elr i
p8! vos? Petri
Pe[ quemautem
.

periculum, sentias
^ est.
vice passus es( _ Per
.

roanifestum onmibus advertas

uterque est, alter suo nutu, alier sua manu, quoties
Colligitur coueilium (698).
Quid in boc
damnum. evaginandus. Ei quidem de quo miaus
ntililatibus Ibi uni- neeesse est,
delral.kur regi* glonw, regni
rememorabiiur videbatur, de ipso ad Petruui diclum est: Converte
Ecdest* commendabttur ac
versat
spec.ahs devotio, gludmin tuum m
vaginam [Joan. xviu, 11). Ergo
«uellealiw vestr* prompia et manu utique educendus.
rabie. suus erat et iile, sed non sua
quo.l regum primus, aul certe inter primos,
2. Tempusopus esse existimo ambos educi in
et
eamdem matrem vestram sirenms-
persequentium orientalis Eeeiesiaa. Cujus locum tene-
defensionem
si.ue et cbri h i»anissi.vie
defendendo obviastis. Im,
tis, zeium negligere nou deoelis. Quale
est hoc,
graliae
gloriose, ab mgenft dia multitudine debilse
principatum tenere, ei minisierium deciinare? Vox
ibi a imiiibus sauctorum
orabitur
referentur vob.s :

Jerosolymam iterum cruci-

clamantis : « Yenio
pro vobis et vestri*..
Ad qnam
tigi. » (Ecesippus, De excid. hb m, cap. 2.)
2, Ahas autem quam sit hoc tempore necessanus
vocem elsi alii tepidi, alii surdi sint, suceessori
nullus ignorat, nisi qui
conventus episcoporuoi,
Petri dissimuiare non licet. Loquetur et ipse.- Etsi
angustias non atlendit.
durua curde matris Ecclesise
Quasi ncs glacialia onmes scandalizati fuerint, sed non ego {Muttk.
At calor, inquiunt, uimius est.
congelata xxvi, 33) ; uec terrebitur damnis prioris exercitus,
corpora habeamus. Au corda nobis magis
prophetam, compatiatur quibas magis resarciendis operam dabil. Nuinquid
sunl, et nemo est qui, juxta
(Amos vi, 6.) Sed ideo uon debet facere homo quod debet, quia Deus
super #»3 eontritione Joseph?
uialis, tanquam
miuimusin regno vesuo, facit quod vult '? Ego vero pro laulis
htecaiias. Nuoc auteni ego
Christianus et tidelis, meliora sperabo, et omue
dico vobis Non expedit
sed dignitate, non tidelitate,
:

gaudium seslirnabo, quod in varias tenlatioues inci-

et tam necessarium bonum.
velie impedire tautiim
causae, quibus id manifestum dimus (Jac. i, 2). Revera panem doloris comedi-
Nec desunl evidentes
proferre in medium ad mus, et polaii sumus vino compuuciionis. Quid dif-
faoere possem, quas et nunc suo vinum bo-
fidis, amke spou.ii, quasi non more
arbitror dietum sa-
niMiuai mihi esi, nisi quod
sat
servaverit usque adhue. benignus et st.piens
quid ex apostolicae auctontatis num
pienti. Tamen si
convertatur et ignoscat Deus,
spousus ? Quis scit si
processit, mide se merito esse turbatam cel-
rigo-e benedictionem (Joel. u, 14). Et
quaUter hoc et relinquat post se
situdiuis vestrie serenitas arbitretur ;
diviuitas
ad certe sic «perari, sic judicare superna
m revocetur, aut temperetur, prout oportet
•**» ^
T ir^^sns x-sr^
ipsum
houorem vest.uro, hdeles vesm qu

rnaie. adbaerenij lotis

viribus euiteutur. Inter quos
G
b ^= nroveneran
libus proveneruni
io
.

,
r
-

qu»
a u*>
Qua ° d ° magna boaa morta -
1
pisvenermt
non magna ptsevenerini
Nam, ui catera laceam, nonne illud unicum
mala ?
nos quoque, si quid possumus, nou disstmulabt- pracessit
singuiare benuticium uostrse salutis
et
mus.
mors Salvatoris?
EPISTOLA CCLVI (690).
te in necessi-
3. Tu ergo, amice sponsi, atnicum
.
/

O AD BOMINUM PAPAM KUGENIUM. late proltato. si tripiici tllo amore, de quo luus m-
orientali Ecciesice
Excitat Euyeniam ud sappetias terrogatus esl praedecessor (Joan. xxi, 15-ft), tu
nec abjuiendnmanimum oV acceptam
ferendas; corde, toia arjiiin. *.»» lota v.rtute
Edessx. Mmtur quoque tote
cladern in amissione cunlatis peservabis, n.hil
electum- Christum diligis, ut oportet, nihil
vero sc Bamoti in dacern beiU
in lanto periculo sponste e.ius sed
dissimulabis :

i. Non verbum quod souuit : triste salis

est leve
qu^quid babes virium, quidquid zeli, quidquia
soi-
et grave est. Et cui tristeV Imo cui uoa triste? Soli
licitudinis quidquid aucloriLaiis quldquid pote- ,

iilii i.r« iram non senUunt, nec tristantur tristi- ,

Singulare pericuium smgularem

bus, sed lsetantut et exsultaut m rebus pessimia. statis, in.peudes.
tan-
operam. Fuudauientum conculitur. et
conurmnis trisiitia CStt
est, quia
'Ji-ii*» comrau-
t-u»ti«w exigit
^"*s>*- -r
pe ojetero
totis est nis.bt.s occurren-
iusliasimum zeium quatn immiucili ruiaai
nis est cau=a. Ueue fecistis
hjpc proi'ter vos, iidenter quidem, sed
et correbo- dum. Bt
uostra g&liicanaa Ecclesias eollaudaudo,
vesirarum. ison est, lideiitor d.cta
rando auctoritale liltetarum
fallor. audt-
generaliet lam gra\i lepide i.D«c*iero verbum iliudquod iam.ni
dico vobis; in causu tara
quem- quomodo videlicet in Caniuteusi^c-mi veuiu T.ol.
agentimn, sed ue timide quidem, Le a<i upud
stis:

(quouam judicm saUs miror) n.o quasi in ducem et

dam sapientem : « Non est vir fortis, cui non c.escit
principem miiiiiae elegeruot, certum sit vobis uec
animus iu ipsa rerum difficuluue iSemjca,
in epist.
consilii mei. ner. voluuintts metc fuisse vel esie; sed
iideli homini
%t, ad Lucillum). » Ego autem dico, vire* meas)
uec possibil.iaUs metB (quantum metior
magis et intet' Hagella fideodwn. lntiaveruut aqua;
perveuire psque iliuc Quis sum ego, ut disponam
aniraam Christi, tacta esi pupilla oculi
usque ad
castrorum aces, ul egrediar anle taces armatorum?
ejus. Exserendus :t nunc uterque gladias (700) ia

.700) DedupUc. uocgMio legoris libruhi De eoia

TuyS' Pisanun ige a';no i>34 ceiebr»tum,
sideratione, cap. 3 et Ad milites Templi, cap. i.
adquodrcj pvtesales Ciaiiicanos accedere probibe- anno 46 coacl
•
701) Dc itoc eonveatu, .[ui -1 *

bat obtentu calons immodici

esUe-eml.c 1'etri VeneratBlis etSugeriiepistohe.
699j Scripta anno Chrisu 146
 ;

465 SPIST0L.8. 46&

aut quii tam remotum a professione mea, etiamsi • pitur, qui nec posUiIat, nec petit poslulari, et an
1*11*00 flinAQlArOni
vires suppetereut, /\ 1 rv\^ i-irti.ih^ ^
nou deesset w\ r) .-..,-*-. 1 1* L * — _ _. a m T^> ».irLl «« l <* s\ AlAm abjeotus
( A/tt »^n
magis, quod in se
1 ft r- ~A l" rt I
etiamst peritia
i ,

? Sed
. I .

velit, ignoro -.
i-. I

est, elegit
1 L i

neque lioc nieum esi vestram docere sapienliam : esse in domo Dei sui. Sed nec ttos quidem pro ho-
nostis hrec omnia. Tantum dbsecro per iliam eha- mine, sed pro Ordine postulamus, cui dis- S50
rilatem, qua mihi speciaJiter debitores eslis, ne me pensationem in eo factam'non parum profuturam coii-
humanis voluniatibus exponatis; sed, sicut singu- fidimus.
incumbit, divinam consiiium perqtii-
lariter vobis EPISTQLA GCLVin.
ratis; el operam detis, ut sicut fuerit voluntas in AD EUMDEM, PR0 FHATftE RUAI.ENO (¥04).
coelo, sic fial. Rualenum, jussu Pontificis abbatem Sancti Anas-
c EPISTOLA CCLVH (702). tasii ccnstitutum, sed inoiium admodum ac re-
AD 3UMDEM, PRO FRATRE PSIMPP0. nitentem, remitti ad se rogat.
1. Est negoiium quod eaeleris nou raiscemus (703), ixi veritate comperimus Rualemun nostrum ne*
quoniam cseteris amplius tangit et angit nos, et eget dum requiescere in quo positus est, sed nec aii-

singulari propriae preeis instantia. Philippus noster quando requielurum eotiridiinus. Quamohbedn opus
cum sed cum se humi-
se exaltavit, humiliatus est : est maturato reuiedio, non solum illi, sed at milii-
non est exaitatus, quasi utrumque pariter
Iiavit,
g IJror. dico vobis, quandiu ille in scandalQ esl. f?olile
Dominus non dixissel (Mattk. xxm, 12). Rigor esi, mirari laoc ; una anima sunius, nisi quod ego niater.,

sed sine dispensatione : judicium, sed sine miseri- ille filius : nam patris in eo cessi vobi» et nomen,
cordia. Mulii (quod negandum non est) sic mensu- et auctoritatem. Solus qui transfundi noa potuit(.

raverunt : sed nnllus ita sibi voluit mensurari. Si mibi reuvmsit affectus, qui me excruciaL Mater au*
autem in qua mensura niensi fuerimus, remetietur tem non potest oblivisci filii uteri sui (Isai. xux, 13).,

nobis (Matth. vn, 2), erit profecto judicium sine mi- Id me fuisse quis dixerit ? ego adhuc eisse sewtio*
sericordia ei qui non fecerit misericordiam. Capax Glamat malrem pectus triste, ei eontinuns dolor
est vester aposlolatus rei utriusque, et zeli scilicet cofdis niei pro eo. Qiueritis de quo querar. De me.
et miseraiionis. Et honor quidem majestatis judi- De vobis niln'1 queror, sed vobis. Ego, ego sajva et
cium diligit : sed absil, ut ad prsejudiciura immsue- pia ma:er propriis visceribus non peperci, ut casti-
todiriis. Quanquam dispensator ille, cujus laus est ficarem cor meum in obedientia charitatis. Immolavi
in Evangelio, elegit potius fiaudem facere sud do- de sinu meo chari pignoris hostiam ; et non in an-
mino, quam proximo non niisereri. Denique pro garia, fateor, sed in voluniate mea {«jrui voiun^aii^
ceniuin nunc quidem ocioginta, nunc vero quinqua- At non Renuebalur,
g qu» quos vult, angariat, iile. ita.

ginta redhibuit. Juste laudauts est, qui doinino suo quamvis frustra, plane angariatus tani « me, quam
reruiii maluit, quam persouarum jaeturam facere. a vobis. Numquid egc timere poiui tants obsiioatione
Et quia dignus egt qui sie operatur, mercede sua semper reuisururn ? Pii cordis est cedere intportuni-
«no 'ali opere quosille retinuit servos, iste sibi fccit tati, qute ad id t[uod qportet adduci no» paiitur.
amieos [Lne. xvi, 1-8). Alioquiu invitum tenere ad qnod inviius tractus est,
2. Quid facimus V Videmur intrasse causam, non durum pro illo, fructuosuin nemiui est. Porro oceu-
porrigere precom. Non expedit ita. Si pergiinus isla pare iocum, et non iacere frucium» nec Joco expedit,
dieere, [udieium pTovjcarnGti. non m^sericordiitm. nec vos decet, nec nos. « Nemo f » ut ait heatus Am-
Nulla mihi fidacia in argumentaiionibus istis, non brosius, n iavitus bene isacit, aliani si bonum est
pisi- quam in telis aranearum. Frnslra jacitur reie quod f.cit . quia nihii protiest spirilus timcris, ubi
ante oculos pcnn.uornm Prov. j, 17). Novi quam non esi spirttus chariUlis (S. Aum. inpsat. i). > Ob-
vaijdiora valeantmihi responderi, pntsertim a talj spcrainns ilaquo per viseera misericordije. Dei lioslri,

in^enio. Quaroolirem artua mea preces jiauperum exiujiete viseera pairis ; ei infanlem, dum adiiuo
sunt, et altundamus in gener^ isto. His cedat ne- vivit, remiltite arf ubera matris, cujus fortassis iiic

cesse esi macliinis rurris fortitudinis, etsi alias in- n iot.ss languor est, quod sit pra^propere riblactaius,

\on rppellel r/anperum preces paupe-

exMi«-nai>ilis. \Jeihi3 enira vivere sinitur, quam dividitur. Qua?
rum pater pauperlatJS amalor. Quinam isti?t»ou utiuias ii) sanguine ejus ? Unum scio: noa pairis,
sum foliw et si solus, fonas^e pra-sumere possem
•
uon jnairis iila vox erit, ftec miki, v.tc v.biut. scd-
Omues iilh vestri qui mecum sunt, el qui niecuni dividritur (iil Reg. iu, 26.. Hoj^ vas forle non limer
non sunt, inecum tamen sunt .a hae siipplicationo iis quia nen credilis proveniurum. Sed scripi
Quis numeret eos * Soius sane trater Philippus exci- ues el mussilationes ireqnenlissims venier.lj» in

Ju2j Scripia auno CLnsti 1110. obiii licatus liernardus,

(703^ HiiiC.colligUur, hanc ej.-istolam eodem tera- (7041 Scripta nnno 1145. Rualenus, cx Priara. —
pme niijjsani supenori iu gratiani Phiiifpi. de
cun.1 Clara i.iili^ jiri^ eiectionem Engenii poiitificiserea-
'i

qub ha;c le^uaiur iu Caiaiaeo Priorum Clai^-Yai- tus abbas UorriiB apud Siiicluin Anaslasium, ut iu
lensium : (c Philippus. qui Iiie^ai episccpiis Taren- epistoia 248 cujus abseniiara lugel in epistola sua
Iiuiie ti lenipore «clusniilis de^radatus, • ncrnt.e 43. Nicolaus Clunfi. Y<il!eusi», <ju's ijrancipue suffra-
quod Annelrio adhsesisset, « venu aJ Claraui-Yaileni' gi^, ir. Cfiiiam-Valleni ad.missus, (;ui postea ejusdcn

riii de imsencordia concessuin est e*se in ofu lo norrtiiie varias cpistolas scripsi!, in liis 23 e! 25. qiire
diaeoni. h Htecistiusepistoi* causu. Pn-jr eratquamio perpeiam Rivallis tituiujn k'Co Rualeni praferun!
 ; ; «

8. BSRKaSBI ASMtlS CLiiLE-VALUJNSIS 468

mnt ne durn pungeris prarimi quitein Domino>T*iri-

laaatof M3im, piense tfmore isi», miniiantes $ tu,

diruptio- mtrm amant, pariter compungantur. Parce tibi et

jKsmims fugam et -orjkieaeat, vel pctius
wji. .-, _. _ _-.*:.. ~-u:- -..: ..,:
nobis, qui tui
.,.,..,....
amore «_,» ;r,_i nnhlc pepercimus
nec ipsi nobis npn*>r(_n_its :
:
nem, non me_e awbis, saA et a ncbis
magis aulem induere forlitudine, confidens et sciens
EPI8T0LA CCLIX (705).
quia gaudium Domini forlitudo tua. Induere lsetilia
AO SITHBKM.
salutari, ut et nos de ttia jucunditate iselanles, liila-
«y>7'«, r- S« eadem pelle r $t4adem nolle cum
£fe_?<*
rem datoiem driigenti Dee, tum pre tua pace, tum
Pondficej advtoque Rmlenum suum libenter et gratias referamus.
Miiere fuoenii Poritifiei ad abidiiatri Sancti pro nostra consolatione laudes

EPI8IOLA CCLXI.
Sto> >fM &lk{Kand» voiui, trood velle me noluislis AB BQXIMIM PAPAM EUGEMUM-
jnansuetudiBJs vestrse dignatio e© me prorocat, ui
Matem Sanch Urbani, ob susceptum militem
qa«d wlite, nen aaflc velim, sed et avide velim, Templi censuris subjectum, absolvi petit.
V&te$t ve&is ut frater Kualenas abbas sit apud 0ous de mUUibus Templi voluit monacbari in.
Sawnlum Anast-_ium? ei miht plaeuerat et ante :
Ordine nostro : nec defuerunt de nostris, qui ei in
aolenat, placitum in non placi-

^^ ^
»d-'<{«M mmi. ills
Scd esjn non auderent
^f vo!untate"assentireiit.
fe#
.nrssrn.
feafc Pc.-ro vestr» feeneplaciio non connivente,
est, nen
ut justum «st, placUum in piacitum
non placitum m
Q
^ ^ suis
occulte
red
nuamdam
Hm-Pnmt ad quamdam
eum duxerunt
__._._;..,.
non3 i

abbatiam, quae
nuae
ce bat,

s,-.*lil. Experiri iicefc Factum est quod prsecepistrs,

mandantes et suggerentes ab-
dicitur Vallis (707),
iion q'.na pra;oepistis, sed quia voluistis. Ex volun-
Ordine monacho-
bati, ut nigrum habitum de aiio
ergo, et non quasi ex tristitia, vei ex necessi-
'at*
rnm faceret ei tradi; et sic emn reciperent, nfl-

fcrte. Sxseculio raaturata mandali £©0 obedien-

strumque illi darent. Et factum est ita. Res nobis
lian. : de vohffitate
probat siilus interrogelur. Si
innotuit, et per nos delata ad capitulum est, Capituli
aontenlus forem mandatum faeere, nonne juxta est. 4t fratres de
decreto frater ille foras missus
ViTbam Domini servus, inBtilis essem, solveus debi- contenti, lilleras nihilominus a
Templo mioime hoc
Uxm 1 (Lue. ^vit, lO.^Nunc autem quiaadjeci velle; attulerunt,
vestra majestate episcopo Catalaunensi
j*m non servus, sed iiiius.
abbatem Sancti Urbani (uam is est qui rai-
quibus
SPtSTOLA CCLX (T06).
introitu ecclesias suspen-
liti habilum tradiderat) ab
AD RUALEMtK AtiBATEE. prarsentaret tnde
deret, douec se vestro conspectui
Qsfflpiititur Huuleno in Aemmdata sibiprwfecturct de Vallibus, quo rogante ille hoc fe-
esl quod abbas
ein tandem acquiescewLmi moneU niagna
cit, nil mali suspnaius, compulsus est in
Satis snperqae affixit nos absentia tua, Rualene mittere
anxietaie animi frairem latorem prasenuuni
jhiri»sime j sed longe magis comperta tua tristitia
eum
ad peoes misericordia: vestrae, ul qui per
intri-
turbati sumus. Etenim iiistiiis ie, quam nosiram .te
tainen hoc tam
catus est, per eum cxpedia.tur : si
desolationem seu destitutionem plangere nobis
te
qiiam etiam nos atii fiiii vestri, a veslra saueta
ipse,
vi^emur. Et de3olatio, quidem nsn parum damnosa,
Paternilaie poiuerimqs pron:e.-eri.
et flin parttm molesla nempe tam dulci filio, tam
tfCB EfiSTOLA CCLXH.
:«ili fratre, tam necessario adjutore. Verum quo
AB EUMtihM PHO MONACPIS MoSOStENStBCS (T08)^
verios *ua an;.tbditaie jfiemoramus, affectuo-
ista d<;
Non possum decise [ui. add. denuoj domiuo Ite-
8h(8 eompntimiirmwiori tno, i.luris muito habeutes
mensi in Qelilioiie sua, piiescitim ctwi digna sit
Itjum incommo<ium. ei-longe r^»rius lercntes, quam
exauditu. Rogamus proinde, pmni msiautia ^up- el
nostrttllldamnum.D<'alq!:' non dissinmlavimus, non
,

Deum pjicamus pro pauperibus monacfcis Mosomenjibus,

quieFimus, non siluimus tentantes super lioc
ab oppressione quam sustment, sicul per laio-
u,t
pene usqiB* ad sumsaum cl sancium
Pontifiesm,
irritandinn
ui quomodorunque,
Si ve! cum
ep. emedocu«q B e, vel no^tro
nostro rem i -
p58ssentiufrf nusse poteritif,
' •
citius
^^autium m
liberentur,

perictaio te rareeprwm. M
qma adlmc frustrat, U et aft w^m]«» Hai .L«liri
Hoc enim esl pro
ji manu vesiva valiua proiuilsentur.
gumus in canctis molUwriibns i ooualtbua nostris
qjjp. paujieres ae longe miscrunt. clamsutes ad vos,
supemis tandem judiciis vol fatigali eedente<. et
Jam qu.ue iespoiisnm a vobis oporteal reportari,
dantes potentia-. mauus, quoniam quod vokimus nen
amanuum lam justitiii» quaru pauperlas;
cagimur, qno-t possumus. fu igi- doceat vos
valcmus, id vell,-
el pinil.iti vni. qui pro eis intervenit, el vos non
tur fvater eharissiine ei desider '.lissicie, coifonare
pai-um aihgit, reverentia.
in Dossino, et noli jawi ionira sliraulum caicitrare ;

fYGS) In codice Gtsterciensi,

Pro .<amsone Re-
ffftli Serinta
anno Cbvisii H45.
mcii* 7 ''' ,yr| ''fyucopo.
3 Sed perinde csl, cum episiola
'

JOti) Scnpta ^.odem anno. i

graliam nionachorum
$u"lncerluni ^a« ista fu/nn.tia, <\
!•> er.it oidiws seripta s>i logatu Samsouis in
Cist^rciensift, r-ila u.-l iu i;»sa. vci non lopge a d-a:
Mosemensnmi, quod monasterium <"<t insifne beatss
Marisrad Mosam.dioeccsisRemensis, sub Benediclina
eeia t.aUil.tui.eiiGi uai tuouasiertuni Urbani, Sanw
Cooaregaiione Saucti Vitoni. Caterum oihU de hoe
etijus ni"ui;< infra uuod HefchenrausCattilanaorum Spiwlegn
Cj-.si-uji:- acno t.".S oonstrnxit, toste Hericc mona- negotio 'pgitur in Chronico Mosoineusi,
cno EnUbro <i« MUbcuLsS "G«ni.sni Antis-iodoreu i.omo MI
sis; c»p. 14.
 469 jfimtOUk 470

EPISTOLA CCLXlli, $ amautem se per «ibw HicoIautB (7H) usque ad

EPISCOPO SDE5SIONEN5I PRO ABBATE CAZIACENSl (709) Octavas Domint mecum mansurum visitet, in quo
,

tuus, ut uiihi videtur, ex parte ei mcus ex toio spi-

Porrexeram preces, rum possem forte jubere, et
ntus icquiescii. Videno le. saf.rie fraeer, in iilo,
me putaveram exauditum. Sed quia comperi non
audiam te per ilium, et qntfdam quffi secreto nata
iu esse, rnihi videor non jam sunpliciter tore
fien volo sapicutiie lutt- rnandabo per ipsuco --'an-
communiterqne petendum, sed clamandum in vo-
ciae animaa tuie, saaciisqua sui; regimine t.io omni-
ciferatioue neque enim tenuiter seu sequanimiter
:
poieuti Dointno servienubus, me noslrosqui1 qcauti» .
fero repulsara, quam i^ctenus expertus non sum.
possum precibus, qu»«i,a possum c&veiiouE; com-
Facite itaque quod debeiis, facite quod soletis : nam
mendo.
eotasuetudo debilorem vos fecit. Faeite, inqnam,
non quia rogamioi, certe quia jubemini. Itaque
EPISTOLA CCLXV .'712]
etsi
aESCRUHDAl B3&>AK5>f A£SHJ%S AU BtlMJJSii.
revertimini ad judieium. Nec enim justitise videtur
Ijiudari deirectai, velnt indtijna; : trtetsMm tamm
esse, ut vir religiosus, et amieus noster et ftlius ve- laudes pptgCQtti suo r&pentUit
Bter, abbas Caziacensis, quod juris est raonasierii
Quid facis, o hone vir'/ Laudas pvccuiorero,, m-i-
SHiprolalum,_elabsqueecfile«w»u«!8»emHi.0uiui-B fiernni beatificas i Resfai ui oro», ue ««lusar in
quam etsi llh verbo omnino pertinaoiter adluereai
errorem. Inducor aulem, si tait&s deieciaiu» prtecor
adversarius, utpote justitise non confidens; juslo, Propemauum
niis, jgnerare rne ccepero. id mibi
ut putamus, judicio non debebit
praadicto abbati
eoutigerat visis litleris Beatittidinis tuse et beatifi-
obesse cum quorum cocniventia (id csl
viri iili, in
;
catioois mea?. Quam heatus i \na sasaro. si v<?rhis
arbitrio ) i-es posita est, non concordasse, sed potius
beari possem Beatum tamen me ttuenm, sed ia-
!

dissensisse sciantur Ex hoc credimus, quia non vore tuo, non meis laudibus. Beatum, quod diligor
contristabitis no3, neque cooturbjbitis. Sic Deus
a te, quod diligo te. Quanqnani et hanc mihi, dul-
tetificel aoimam vestram, sie vos ab omni perturba
cem lieet, buccellam liquandam arbitros nec oia- ,

tione eonservet, Paler amande el honoraade, et si

nino plenis, ut aiunt, buccis atlmittendam. Miraris
omnibus servis Chrisli, sed nobis specialiter.
eur hoc? Nejnpe non vid,eo iiime uutlft tantum di-
EPISTOLA CCLXIV (710). ligi rneruerim, praesertiin a tanto. Scio autem quia
PST&l CLUNIACENSIS AB8AT1S AD BEENAROOM plus justo vellediligi, rninus est a jitsto. Qnis niibi
ABBATEM. Uet tants huroilitatis iusigne tam imitsri posse,
mmcrga
Suum crga mrnamum
Bernardum aesiaenum
desiderium indicat, tt
inaicat, et in
solahum f quam admirari ? Qois miui tnbuat saitcta
.
et deside-
absentice dilectum sibi Nicolaummitti v ...
ra a P rit seu ' la 'ua, nou uieo semper, nciii
,
'
tbco ssepe
obnixe- postulat
Forti ac splendida- monastici Ordinis,
Beelesix Dei ooiumme, dorniuo Bernardo CUne-
imo toiius
seti ve!
rcveno,er v&cuus ' '
semel m 8Uli0 fn "
Nor"
*

in: l uara
?m
-
^ ^P^
fra3tra
nu]ia vice

Vallisabbati, Pktbds humilis Cluniacensia abbas, ^» virtuus exemplar, diseiplii

salutem quam repromisit Deus diligentibus «e.

lum sanctiutis ,; quodque minas u-sque adhuc a

Si iieeret, si Dei dispositio non obstaret, si in ho-

Cliristo didicisse me fateor, nt-n iscassum Sde,

minis potestate esset via ejui; msluissem charissi-

ocuSata perciperem, qua;:i sis et tu milis, eS hum ,-
:

mae Beatitudini tute nexu indissolubili adhajrere, lis corde. Vehtm si iibi pergo iacere, quod a te

quam rnihi fuctum queror; etsi veritttem dicara, vsniatis

principari inter morlales alieubi, vel regnare.
tamsn iegi noa concordabo, in qun legitur Qued /ibi
Quid enim ? nonne regnis omnibus lerrenis pra^ferri
:

a me deberel grata non solum hominibus, sed et mn vU fieri, alii ne fcceris {Tob. i\, LS). Itaque

augelis ipsis eohabitatio tua ? jatn rrspouaearnus pelitiuncula' vestrse, qua episto-
Concivem te illorum
si dixero, lice! nondum spes inrem transierit, por lam conc.Uisistis. Is queu: miui vobis juhetis, modo
mecum non est, sed cum domino Autissiodoreiisi; et
mi^ericordia! Dei graiiam meudax nou ero
mihi datum -;,.™ .1 •* ii» infirmus,' ul sine liinsio iiiccmmodo nec ad yos
fuissei tisque ad ultimum spi ritum le-
rum hic esse, daretur fortassis poslhac usque posseadhuc venire dicatur.
et ubi esses
etiam perpetuo esse, Q'io eni.m currerem nisi post EPI3TOLA CCLXVI.
te, tractus odore unguentorrjm tuorum a te ? Quod A!> SUSERICM ABBATEM SAfSCTI 01050:311 (713)

qma semper non datur, utinam vel sa>pe daretur I

Aiutnat eum, ut murtcm intrepidus exsrpiat. Desi-
Et quia nec illud est, utinam saltem frequemer vi- derium sutim ejus ante morem vismdi sipii&cat.
deam missos a te! El hoc quoque quia raro S?C® Charissimo et intimo ainico suo Sntigstio. Dei

contingit, volo gratia abbati Santi Dionysii , trster BEr.isAauas.

ut vel in proximo Sauctitas tua
(769) Simone scilicet, de quo epistola 293. In~ hujus dejectione intelligcnda est Pctri Ceiiensis itb.
scripta est h«c epistola in antehac editis et qui- ii epistola 14;
busdam manuseripti^, i</ eumdem, id esl ad Eu- (710) Seripta annc Cbristi liiC.
gnniiim. At lectionam nostram prrjeferuni codices (1H) Vide epistokm 2SS, et Pctri Venerabilis li

Cisterciences et Vallis-Clarse prseter alios, et qui- brum iii, epist. 33-35.

dem meo judicio rectius inscripta esl Episcopo Sues- M2) Scripta anno Christi H49.
sionemi .losleno, in cujus direcesi Caziacum, Ordi-
(

(713) Scripta. anno 1151. Sugerium Beraardi, —

nis S. Benedicti ail Matronam. Forsan dc Simonis horiatur ad mortem ala»:ii. tininio cteipiendarn, qu
 :

472
S. AB8ATB
BEMARDI AE8AT.S CUk.t--K-V-U___ &_.->«
OAR-fi-YALLEI.SU-
4 7j
iadigenlibus quod
elommqmrt uttss «i, ei gra.iam qus desuper *
nobis donare rogantibus, sarvare :

**
„• __ nt. aue non est diffidendum.
ntiaue
venit.
EPISTOLA CCLXVII.
1 IJqjdo Dei, ne trefudes exuere iiominem iU»m
ABBATI CUIXIACENSI.
«jui dd terra est, illum qui te deprimit usque ad
noster,
Fiiius vester frater Galcherus, factus estet
terram, et conatur deprimeie usque ad inieros. Iste

secundum regulam illam : Omhia mea tua tunt, et

eat qni vexat. qui onerat, qui oppugnat. Quid
tibi

tua mea (Joan. svn, 10J. Non sit minus familiaris,

et terreuk exuviis, qui ad cceium ilurus, siola gio-
communis sed si est quod possil alia gratia,
ri_e ruox iadui habes ? Prtesto esl- sed vestito non quia .

familiarior atque acceptior, ut mihi, qu'ta vester

dsfeiiur ; non supcrves tire.
vestire novit illa, Suslitu; sit

uoa sic vobia. quia noster est.

ergo palieater, imd libenter accipe nudus et est ;

vestitus inveniri. Denjque ct Deus ipue vult vestiri ? BPISTOLA GCXLYIIL

zsi eum cum vestitus est. Homo Dei
nudus, non AB OOMINUM PAPAM EDOENIUM.
subreytitis
.non revcrietur ad Deum, nisi is qui de lerra cst et Monet pronwiionem cujusdam Indigni
terra esl, ia terram ieril, Ri enim duo homines sibi factam, adeoque revocandam sententiam.
invicenfadvcssantur, m&
nec erit pax, donec ab
invicem' adv_ej.santur, $*j>3 ncc
B
Alu
Alii ui»»™,
majesiaiem in
vweaniur majestatem et tremulis
vobis, c

ac digitis quod ad rem pertinet,

"
\i_ ad
aa id
y
invicem geparenlur : et si pax fuerit, non erit pax labiis
. __ *.._. ._ ... j_ .mh.irihi»
i.»..;. ambagibus antrac tibusaue
anfractibusque perve-
D'-I
Pomini. non eiit pax cum iDomino. Non es m de
.. ir.
unquam longis
bonorem
niant. Eg. certe utilitatem vestram
et
iUis qui dicuiji Pax, et non est pax {Ezeeli* xw,
:
nude
tfi). Te exspectat pax il.a, quse
superat omne vestrum taniummodo altendcns, rem, ut est,

el aperte illico aperio et sine cunctatione et ol.vo-

Mnsttin; te exspectant ju&ti donec retriboatur tibi; ;

te exspectat gaudium Domini lui. lutione, lanquam uni nostrum, apostollco, quod
e&a quidem, charissiine, vehemcrteraf-icior opus est, mtimare non vereor. Subreplum est vobis,
2. f.t
et graviter : quod non
dubius afnrmaverim. Quis
ante ytdere te, ut benedictio morituri veniat super
vobis suggessit hominem de ambitioue notatum,
mc. Et quoniam no» est est in homine via ejus,non
cogerc
convictum, condenmatum, ad ecdesiaslicwn
au ico, unde certus non sum, pro certo polliceri se ingerere
ipse
sed quod nondura video, quojr.odo possim,
satis ago dignilatem 1 Qua.i uon satis per se
Nonne is esl, quem sanctae raemoria? Latn-
«t possim. Forie veniam, forle non veniam. S$d voluisset.

diiexi a principio, diligam sine bertus episcopus (714) deprehensum m maloficiis

quodlibet horum sit,
qua ipse stimulanie ambilione perpe-
fine.Fidcnler dieo, non possum perdere sic dilcctum deTestandis,
non soium a gradu m quo e.at sccla spe
usque ftnem. Non n.ihi perit, scd prseii, cujus
ir. m
(J
trara.,
? _ _,,..:. __,..___.; „..„j „„.. j:_.».„.i,:_„. »„!!_.. ««.mntiniiia solema
promotiouis solemaiter, degrada-
ter, ut debuit, degrada
anjma' mea adhiesit gluiioo quod non dissipabitur, totius
senteutiam, et propter
quod non diiumpetur. Ta:itum memento vit ? Non est nisi revocare
et vinculo
fratruin de '..'orona, qui pro
uo.tri cum perveneris quo nos prs.v_nis ut ct : anxietatem sanctorum
revereutiam episcopi
nobis cito detur venire post te, ct ad te perveniro. hoe clamant ad vos, e.t ob
sancti ct docti, qui in bac re
auctor exslilit : sed et
Inierira taman juillatenus putes quod lua dnlcis me-
conscieutiam dico vestram,
recadat a uostra, ctsi pr_esentia dolenlibus propter conscicutiam,
moria
reslat, ul hoc et pro mea
coo-
sui.trahatur. Quanquam potens est Dcus te adtaic uon alterius. Unum

Victoris Parisiensis canonico

compositum.
accidif. auno 1152, ul testatur Chrooicon Dionysia- eti

nurn his verbis ; Hic est « annus ultimus feiicis

columm,
reeordationis Suggerii afabatis. Verum quia a condi- Decidit Ecclesim (los, gemm*, coroua,
tumis moriendi neino excipitur, eum vaietudine qua YexiUum, clypeus, yalea, Umen, apex,
morluus esl, vexari ccepisset, fralrum manibus sus- Abbas Sugerius, spatimen virtulh el a>qm,
lentatus est, ct in capituliiin se duci poposcit : ubi Cum pietate tjravis, eum gratniatc pius.
post verba anlifieationis, cum lacrymis et gemitu
Magnmimus, sapietu, faemndku, targus, konestiu,
omuium pedibus provoluius ffatrum se judicio espo- iudmis praaeus corporo, mente sibi..
Rex pcreum caute rexit modemmma
' 1 regnt.
suii, laerymabililftr postulans ul 'quod iu
eos dcli-
Ule regens regem, rex quasi regi*
eraU
querat, vel negligeulius egerat, rcspeptu pietatis ei
^mqu.morasagerctrextransinarepluribusanms,
relaxarent. Quod fratres onmes cum maxima deyo- vices.
tione etco()iosa lacrymai-ucn effusioiie gralantissime Prxfuit hic regnu,'regis agenrio
junxit,
fecerunt. Transiit autem idem ven. rabilia pater iuter Qiue dw) vix aiius yotuit sibi jungere,
Et prolms Ule riris, ct boaus illcDco.
W, \>_ Domiuic* Orationis et Symboli, die Iduum auxd,
Nobilfs ecclesias decoraoit, reppuhl.
januarii, septuagesimo _et 4is sn* anno, a susce- vms.
ptiqne monaslici habiius fere sexagesimo, praelatiopis
Sedem, dam/ia. ehorum, laude. vigore,
Ihewpnuntce
verc sua; vigesimo nono cujus sei.ulturae el er.sc-
• ( Cui rupuit lucem lv.v. septima
Veram vera viro 'ihciophania ikdit.
quiis snle.iueruiit sex episcopi cum muliis abbaii- .

bus,<..iin3liani$sii_ioque riege Francorum __udov_co,ubi congre-

'.ielaiis memor, el immemor regiae cclsitudiiiis, Prolixum et eh-gimsejus elogium a Patribus
et aprete^m-
Hnc usque gatioms S. Mauri litteris aureis lamina'
dum sepeliretur, amarissimfi tlevit. »
epistolas 7« et
scriplum esl Plura de eo in notis ad
Cliroiucon. Inscriptum est hoc ejus sepulcro e|.ita-
phium Hic iacet Si GKiuiis abbas • breve quidem,
exprim«r_s Mtgerium., l7l4>Ki_goUsmens_s erat episcepus poslGerarduni
nfc.i .oio Sugerii nomrae totuui de >»;;om
nua in diai-esi situm es» mouastenum
r:-wir. «'arwie laudat Itobertus Herefordensis in epi- laudalur in
Ordinis S. Bcnedicti. Lamtertus
I

etoia _ib thter Sugerianas. Elc^anttssiraum Rvul_ga-

quarto de Vi_a Bern_fdi, n. 29.
vii F •diici.scus.Chililettus. a.Simone C.ipra-A^reaSan-
 473 EPISTOLfi. ^4
sciei.tia infenn: iraseimini, et nelite peccare twnem. Quid putas, Paler sancte, illi fecturi sunt,
fl
UPsal.
(/>. iv, 5). Peccatis enim, si non iraseimini tanti quorum egressio in transgresstone, regressio. 111
suggestori menddcii, tam indignte seiitentia; subre-
superbia est ? Et nuuc superbia eorum aseendit sem-

ptori.
per (Psal. lxxih, 23),Ex8ultantinre pessimaquam
injuriam patientibus. Vicere,
m»i KPISTOLA CGLXiX. egerunt, insultant
triumphant : Prior jam non cst Priot*. Dum superoit
AD ElfMDEM.
impius/iucenditur pauper. Exire etiam vult: non
Litterir. u •' yer di lum exti/rtis robur et aucton-
potest videre deslruetionem Ordinis sui. Et jarn
tatem deroyat.
exiss.-t, si solus exire potuisset. Qui Prior necesse
gwpens dccepit rne. Horao versipellis et versutus,
est ut bonus sit nam quorum innititur consilio, au-
juslilifl inops, aadientice fiigilafls, pro|irise conschm- :

tife inimicus, fratern»' ineubans injuriae, nescienti divimus a bonis bonos esse.
2. Vidcsne, ciementissime Pater, quamum subre-
milii httoras pro se per dominum Belvacensem (718)
me non obliceret? Si non ptumsit tibi ? Nihilne dignum recipiet s.tureptionis
eiiciiit. Quid enini ille a
auctor? Si bene te »ovi, poitabit judiciura quicun-
vuitis ullra modum onerare conscientiam meam, nil
que est Ule. Venerunt ad te ifi vestimentis ovimit,
lucrctur subrepiione dolosus, nec de litteris noslris
mirum ?
opprinut innocentes. Quinquam ne hoc quidem 8 in habiitt sancto; species decepit te.,Quid
et tu liotno es. Sei jam prodita in iucem fraude
mibi satis fnerit, nisi et pceiiam portet quam
exsurgeat zeius, et partes suas viriliter esseuuatur
meruit subreptor malignissimus , et avarissimus
adversus malignantes. Ncw venial anima tua in ct-n-
exacior.
silium eorum: dissipetur consilium Achitophel. Te
c EPISTOLA CGLXX (716)
Ipsum custodi. Nen est paris periculi scientise sub-
AI> EUMBEM.
ript et zelum donuire. Illud excusat ignoranlia.
Scribif in causa Prioris Cartusiani contra irans-
gressoren quosdam. Mortem abbatis Ststerciensis hoc negligentia inexeusai.ilefacit. Forte asceniJat ex
uuntuit,, et successorem coiamendat.' adverso, et aiiud persuaderc conetur. MetUiarur ini-
i.Qui tentant nos.non doriniuanl,nequedormiuut. quitus sihi, et non dotnino meo. Nam lwec veritas ;

iu
Quomodo minc de novc pcrsecuti stint in montibus, et res sie se babet. Nii vero jueundius, hil justius

insidiati sunt ia deserto? Cartusienses lurbati sunt judiciis vestris, qtiam cum se istiusmoui occasio

(717) :. lurbati suut et moti suut sicut ebrius, at prsebet, si qui noeere voluit, eadat ipse in toveam
propeniodum omuis sapiemia eorum devoraia esi. quam fecit, et couvertatur dolor ejus in caput ejus

Scias, damiue mi inimicus homo hoc 1'ecit. Quid f et in verticem ipsius iniquitas ejus desceitdat {Psal
:

dico, fectt ? et adlmc facit. Ailhuc fiduciam habet, ut vn, 16, 17). Zelus domiui thei faciet hoc. Etpnora-
et ii!a sanctiias influat in os ejus. Esca ejus electa : bitur iteniiS, ut eonudo, qui Prior fuit : ut imi

nosti oplirne. Quosdam jam prsevaricatores consii- giorietur omnis iniquitas. Atio.juin (quod) non fra-

tuil • alios, quos per se expugnare non poleiut, per sfra limemus) nisi Prior reslituatur iu gradu suo,

illos impugnal bcllo domestico et intestino. Ab ip:a Ordo non diu erit in ®«5 statu suo. Ihspirel Deus
lundatione !oci et Ordinis non est auditum, ut qttis vobis paterne accipere istn, et repondere bona ad
exiens, sine saH>i;;ctione reciperetur Qut msle nostram omuium eonsolatrooem, qui valde dcaolati

exieraiit, pejtis fcintraverunl, addentes prsevarica- sumus, et aftlicti supfcr viros.

(715i Arnulfus de Maiojs, m puto; de quo in epi- queritur, quocl < ab ipsa fursdatsoue loci esset iaau-
stola 278. ditum, ut quis oxicns sino hatisfactione reciperetur, »
(716Serinta anno Christi 1134.
1
Aliam causam assignat Manricus in Annalibus ad
(717) Causam
aperuit auctor Viuv galUcse S. Ber- aBtium 11^1, eap. 2, ex Pctri -Vienerahilis epfeiolis
nardi', Jibro vi, cap. 10, ex Vita S. Aathelmi seu (libri vi epistota 12), nimirum contenlivmeni, qw«,
Naiituehni, primo qtiideii! majoris Cartusia Prioris,
1
Hugone Gratianopolitano episoo^o in archiepiseopum
detnum episcopi Bellicensis, repelitiam. « Cuin pnint,» Viennenscm assumpto, nov« eieetiouis occasioue
ut ibi dieilur, m daret operam novus Prior Anthel- naia est ann6 1151 iutor varia Carlusianorum ae-
mus, ut si quid sancli Ordinis pnslina religto et nojiia, Cartusiam, Excnb.af, Durbonum, Portas. .Ma-
observantia accepisset detrimenti id ad pridem
. jorevum, Silvam, et Aiveri.um ; aliis diceutibos,
conscnptas refarciaretur; negUgen-
tlotisiiiutiones « electum non debere cpiscopan, » et causam illam
tcm si qunlem cernTel aut contumaeem, admoni- ad judicia proirafaentibiw ; aliis cantra assereatibns»

tionibus blandis, verbis et mints, praeceptis quoque «. suum uon cssc liligaw, sed simpliciler quod seiir-
et objurgatiombus ad meliorem irugem revooare tirent dicere, non autem palatia. ad eausandura h>
nilebatur. Quod si quis tioliet resi|iiscero planecpae trarc. » Yerum e«m ii< hac posteriori causi ajjatur
obsiinatus esset, e fratrum sodaliiate illum extru- dc uionasteriorum alteroanone.-iion vcro de mons^
dere non du.bi;aba.t. Erant enim nounulh, qui sanas chorum reb^ilione quam Boniardus hac in epistok
,

iastituli«nes ejus non fereutes, curn esscit grandes iusinuat, ad priorem potius causam hasc referenda
in ocuhs suis, homines maligna mente el in coaten- suni. Qm ad annum 1451 ideo
post mo.-tem Bainaldi
referiihus, quo.l con-
Cistercieneia
liones proclives, illt sese opponere non vererentur. ligcnnt pattlo
At iile non furens eorum arrogantiam, ne aiiorum (ut patelex hae episffrla) abb.ais, qui obiit decimo
pacem e; qttieiem inleriurbareni, e mouasierio eos septimo kalendas ianuarii auno 1130. ut ex Cister-
ejecit» Quidam vero ex illis, ut credere pai est. ad ciensi Manyrolologio proiwl Mauncus ad aauum
Eugeniuni cunfugtenies, at>so!uti et uui!i preniujnna; 1151, eap. 1

obuoxii retiiissi swil qua de re hic berna;'clus con-

:
 1

«ft S. BERNARDI A8BATIS CLAR/S-VALLEKSiS 476

3. Domnus Gislereiensis (718) descruit aos: plaga » vos et per.alios amicos veslros istud obtinere pots-
msgna ji» Ordiae. Mihi vero duplex incumbit tnse- stis. lta nec vos ininus quod vuliis, efiicitis; neo ego

roris ratio, qui ia uno horaine et patrem amisi, et peccavi. Sane Willelmulo nostro (723) cupio beue

filium. EUiuno habemus pro ep dymnum Gozvinum per omnia sed anle omnia Doina. Rinc est quod
:

Bonse-Valiis abbaiem. Sit beneplaciti vestri con- contra Deuin nolo aliquid habeat, ue non habeat
fartare euin litteris quod de eo fa-
apostoiicis, et Deum. Quod si alius s?cus voluerit, no!o per me
cjum est, vestro roborare fayore. Nostis eum, et non haheat, ne perdam et ego Deum. Ubi vero emerse-
8st ei apuci vos epus commendatore, quem satis ritquod secundum Deum habere possit, probabo me
coinmendat yita sua, et sapientia sibi data a Deo. amicum et operam nieam, si opus fuerit, non ne-
;

Dommus Valentinus (719) convalet: et ubi valet. gabo. Apud amatorem justitke ia escusando ec quod
operatur bona. Proptere» amatores boni diligunt pro justitia est, non mullum mihi iaborandum. Vos
eum, et ipse diligil bonos. In hoc apparet quia bo- autem apud comitissam (724) pcr ea quae vobis
nus est, Vestrum est tales diligere et fovere. Puer rescripsi, habete me excusatum. Valete.

vester plus solilo infirmatur: guttatim defiuit, icrte .,,-') EPISTOLA CCLXXII.
et cito ingredia-
' "^ EHSCOPO LACDUNENSI (725).
irtinime dignus qui occidalur sernel,
tur ad vitam. B Commonet eum pioe UberaliiaUs.

EPISTOLA CCLXXI (720). Vestri sumus. Si hoc scitis, imo quia ncn iguo-
ratis, lator prssentium per nos vobis, et pcr vos
AB COSUTEM campanij: tbeobaloum(72I).
omnibus7 quos offendisse videtur, eiiicaeiter
Mtmet fiUum (>b nun-iaculam tetutem ad dignituies aliis

ecclesiaticas nen esse prontovendum. firmiterque reeoucilietur. Aiioquin offendilis, quem

Scitis quia dili^ovos: sed nuanium, novil Deus vestrum non negatis quod omnino facere non au-
:

me!ius quam vos. Bfequoque diligi a vobis non du- delis. Ex quo episcopari cocpislis, nullam a vobis
bito, sed proptcr Deum quem si c/fendero, non
: adhuc '£©©, benedictionem accepimus; neqne sac-
D
eril quci me diligerc debeatis, cum jam non i'u iii culum, neqtie psram, neque cakcamenta in pcdi-
in causa Deus. Quis enim ego sum, ut de mc taniillo bus.
tantus princeps euretis, nisi quandiu Deum me
EUGENII PAP.EEPISTOLAAD CAPITCLCM CISTBaClK.NSE,
in

esse creditis ? Ergo ut offendam eum, fprlassis nrc EPIST0L.-E CCI.iS.Ill PBXMiSblV (726)
vobis enpcdit. Offendo autem procu! diibio, si faci« Capituio Cistercii kutie&do Sf cnpcn inleresse. si
quod requiritis. Nam bonores et dignitates ecclesia- occupationes pontiftpin* lieepet. Bugtattir a i
ver occapa
per
l vcrfccuoiit- re-
sticas non ignoro deberi his. qui eas digue secundum n sludium et eluin jneip:i.ii>
U
Deum adminbtrare et velint, et possint. Porro e»s
UftEMis episcopus, servus.si rvoiiiiu Dei, dilcet s
acquiri parvulo iilio veslro precibus meis, vel vestri>,
csse G. (627) Cis.terciensi, et universis abbatibus
nec vobis justum, nec mihi lutura noveritis filiis

Kam hec cuiquana, vel adulto, plures in apu-J Cistercium in uouiine Domiui congregatis,
(722).
pluribus ecclcsiis haberc licet, nisi dispensalorie saliiicin et apostolicam benediclipnem.
-
Oplaremus, dileciissitni. corporali pr
quidem, ob magnam vel Ecclesia: necessiiatcra, vel J. filii i

personarum uiiiitaicm. Quamobrem si vobis videtur ita sacro vestro i'itercsse coHe^io, unde sicut \

.1-"
cum sabcli Spirilus ambularaHs, ita
hic durus sermo, et placet i;uod cogitaslis implere; in iraiiate

per vivificatione sancti Spirims et progressionibns

parciie mihi in hoc: nara vos satis, ni fallor,

anno 1161, Ce^eu:-i% ejast. j, lib. Pfttrus B!esen<.is, epist.

(li%) Rainaldus, cuju.s obim contigit • y,

Gozvinuir. ex abbale Eon.i:-Viilis sueeesserem ha- 28, 122, aliiqnc plures.

Malhildem, filiam ^ngelbecii inarclti(724)
l»wil. -
Ratispanensis, ut videlur s\ Vtfa
. , .

fratris episcopi
(7I9\ Oiibertus ex priore Casai-Dei ; de cuju^ele-
Norberli, cap. 32. En locus « .Wimpl :
ctionp, episl. 2iS
(7.29) Soripu anno Christi 1 1Si.
_ gatis coiwtis Theoiialili, Ratisponani usqui eos ad-
(721)Vide epistolara J7 elsetiucotera. duxil Norberlus. lirat enua episcopus ojus cii
lector, et admirare npbilissimi stemraatis, e\ habebat feairem E«g<
(7^2; !n hac epistoia uitcride,
insigncm sancii Yiri virtulem,zelura et eoiisututium, lum poientissimuin marchiouem wt erant i

e quibus una rjBatbildis nftiuine, lesw

qni in re quanr. sensit Kr.ciesiffi IVi ei suse conscien- sptatis fiiias :

tisi ccnlrariam, magni principis Theobaldi,

cui, at- Orderiuo suh fmeai libr.i \m;, eomiii fhephald
poteni<igi)oCi;irie-VaHeiisiuii. benefactori, plurinium sponsata est: » Ue Eugeiierto, ad epis\pilam 130
debebal, vonsct desiderio nolun obsequi. Pueros ob (725) Scripta anno 1152. Is eral (J«!lerus de -
.'« rtigmtaies ecclesiaticas Sancto Mauricio, prius ahbas bancti M
natalium splcndoreiH
proraovcri, el plurcs uni dan gravitevconqueritui' Laudwum, anno 1151, gaffeptus Bartholpmaeo
si -i.o episcopo, qui post regiminis
annps trigi il

fiternardus in cpistola 42. n. 25 Exstat inter trucUr

iu FusBiacensfi Q:'iiuis Cislercicnsis.
quod ipse tun-
tus, ordiuo sccundns. totno II.

723) Quartus hic TheobaMi fiilius, ad Albas-Ma-

•
davt-Mt, monasieiium se recepit. Eislat egregiaejns
epistola ad Samsonem arehiepiscopura Reihcnsem,
nus appcllatus, qui ptjmo ad sedem Garnotcnseni
evectus, deinde ad Senonensem, postea atl Remon- qua falsam dilapHaiionis bonorum ccclesia? La
sein demum sanctee Romana Ecclcsifs cadinal s 1 nousis accusationem diiuit tura Fusniaci monacbus,
!•[;• in Appehdice bujus tomi.
legalftsin GalUa crea.tus esi l^ sacravit Pliilippum .

Uiri-
Augustnm nepoiem suum, ac iu ejus graiinm Alc- (7261 Antehac cpistola 3si. Scnpta anuo
ini igurandi jus Remensi sti 1150,
xaiider III Francorum reges
(722) Scilicet uo;vr.io abbau qumio Cisteiv.
qrciiiepiscopo confirmavit. Oe eo scribnnt Pelrus
 , :

477 EWSTOLJr. m
animae prKsentialiler et comrauniter traclaremus. illusirarii; et Sarept&na mujter sd c*rum wcem
Quia vero ex divinse dispositionis arbitrio in medio ir.numera vasa de fnodieo oieo, quod babueiat in
pelagi ad regendam navitn Ecclesia; constituli, cir- iecytho, replevit- (/// Reg. xyh, 13, 16). Saneilli

cum sajvienlium proceliarum itiundatione contundi- primitias Spiriius accepernnt, et oleum suavitatis

rnur, ut noa quod valumus, sed quoil notiimus, fa- eorum ad nos luque defluxit»
siamu»; eJ susceplae adminisiraiionis officio aUiga-* 3. Unde cogitandum vobis eal attenliuu et agan-»

mur, uods ad optatum lecum gressum flectere non dnm, ut noh degeneretis de eorumviftutibus, sed
possimus : per spiritura ei lilteras nostras vobis quales fuistis in germine, sitis etiam-iit virgiilJo : ei

prsesentiatn exhibeisati», et, quatenus perniiltitur, qui ex eis vitae semina snse-episiis, idem eum eis

cbaritate ac desiderie vestro nos eonventui pr»sea- gerrnen afferatis, et fructum. hrtueniini qualiier illi,,

lamus; cupieotes (fuidem, el quanto possumus a.f~ quprum lampades exstinguurFtw, de Oleo vSatro

fectu rogacles, ut et vos conjuneluin nobis vestnim exoplant aceipere; etmuUi,qui c»mpalrueru»t sicul
spiritum habealis, et ia communi sttper noa omni- jumenta in slereore suo, ad respeetum auperiitB
mou-
petentis Dei graiiam propensius Tmplorelis. In et orattoitibua gratia5 Tegimini vestro commitli, -

tissiqmdsm vertice constituti, ubi undique verjo. desiderant cornmcndari. Et quoniam iiMi affieuli hu»

rum flatibus propulsamur, speramas nos ex Deidono ° jus vos reniienles eaam ad regimen sui fcraitere
aliquatenus in lanto turbine posse subsistere, si moliuntur, et de qniete coniemplationis et deserti
oiaiionum vesirarum inierventum apud Deum me- silentio volunt vos aliquoties ad occupationes ct
ruerimus obtinere. Ut autem apud eum de orationi- negotia revocare; ad mentis oculum patrum vestro-

bus veslris promptam semper valeamus invenire rum ir.stituta reducile, et propheticum habentcs
fkluciam , et quod menlis non valemus,
nostris, exenipluni, eligite magis abjecli esse in domo Dei,

vestris intereessionibus assequarnur : opiamus cha- quam iiabitare in tentoriis peccatorum (PMi.Lixsin,
»italem vestram de his qute ad Deuui suut, de ob- II). Et quia nihii habetis quod non accepistis; de
servantia ordinis, de etsstodia discipliote, ita semper Domiao ia bcnitate, de vobis auterh in humililale

fo-e sollicitam, et conteinplis qus retro sunt, ita sentite, unde illius videamini vestigia sequi, qui att

se in auteriora unumquemque vestrum extendeie, Cumoinma bene feceritis,diciie, Quia servi inutiles

ut uuila nubes in operibus vestris appareat, qua? sumus (Luc. xvn, 10). Si enim genera linguarum, si

orationes vesiras. quorniuus ad Demn penetrenl, graliam sauitatum, si ptophetandi scientiam acce-
vaieat aliquando pnspedire. pistis; si verba' vestra meliora sunt, imo fragran-
2. U«oii«s iiaquc, fiiii dilectissimi convenitis in Q tiora unguentis optirnis; si mondus reveretnr vos,

unum, de eorri^endis qua? in aliquitms vestrum cor- et in cdOre unguentorum vestrorum currere deiecta-
ngenda sunt, et stataendis qu» ad aniniaruH) salu- tur;.ejus opus certum esl esse, quiait Pnis/ meus
lemet.profectuia ordiuis fuerint staiuenda, comnm- usque mado operatur (Joaii. v, 17).

nem curam habete, quoniam qui modica spernit, EPfSTOLA. ( CLXXIU (728),

paulatiin decidit (£celi. xdc, 1); nec ea.<j.uio minora At> BOMINtlH l>APAM EBGKSiUSl o
videnlur in vobis^ iucorrccta reiinqyite. Inutiliter. Lmamr htteras, ulo et affectu ptem**, a Pon-
oi

enim ponas civilatis obserat [al. otservatj, qui vel tift i ad capifatura scriptas* liorlatur, ut ea
soilieuudme periyu fovero t-wmas, sed prtptipug
uuum focamen, nnde iugrediantur, hosiibus ivlin-
sui Ordinii TtekgiQws, Abbatem Tnu," Foniium
quit apertum, diccuie scriplura, « idem facit sea- a praftiturd suii abstraclum queritur.
iica npgleck!, quod v-nius irruens; » et ; » Vi.tasti Amaniissbao patri «' dbrnino Ecgenio. De. gratia
grandia; vide ne obniaris arena. » Re:>pi«te. qu;pso, symmo Potuiliei , irgier iJEnNAanus Ctwas-Vailis
ad veteres p.itres, qni .nostrum sacruni Ordineia voeatua abbtS", niodicuni id quodcst.
statueruni; et considerslB, qkaliter rsiicto mnudo, 4. vcx turluris audita est in eapituio nostro :

elconiemptis emn-ibus, mortuis inortuos suos se«9- „ eKSttilavimos,

, e( ueiectiti sufflus, Piune elequiuvn
lire dimissis, ad soUtudiaepi voiitverunt, unde aliis " castum, lervidnm 2e!o, cautui'i scieutia Spiritus
"circ.i trequcns micistcrium saiagenubus , ipsi ad viiic spirabai Ln iitteris, spintus veheruens, intoiiuus.
pedes Jesu cum Maria sedtjrunl (Luc. %, 3S, iO), ut et iaetepans, et semtiians ncs Dei »mulation«. Fa-
tanto ubenus cceleste manna perciperent, quanto teor, noti facile aixertE) quid me antplius delcc^.rit
loiig «s;
ab .-Cgypio discessissent. lpsi quidem in iiiis, vestra benignitas, ati nostra uiiiitas in- S-
egressi suut de terra et de eognatione sua; obliii nata cnajestas, an eretia humilttas; mordens set/S'
sunipopuium juiiit., et dornuin patris stii et quo- : ritas, ati ir.ulcens patermtas. Qu: in nobis quaniu-
Rex eoruin speciem coneupivii, crescere fecit
iii.-.m lumrutvique esurieoani justitiam, rofecli sant; qui
eos in geutem n.agne.m, et usque ad cxu-emum minus, compuncti suni; qui minime <T[23), conjusi
SMJT terra- propagiucs eo:um extendit, ita quod sunt i'a, qu.vso. i.a jugiler facialis. SolHcttudo qu r«
splendor clantatis eorum univcrsum corpus Ecclesun ommbus debetur, nullo niodo fcis, quibus specia-

i728 Scrq."a anno Chrisli iiXO.

( AseetisiirtiS: i). S, item serraonem in Dedicc,!>ooe
(729) tta ni quovis ordine. quantumvis saricio, ccclcs!^, n 2. et sermonem 30 de diyersis. d.
reperittatui hi tres bominum ordines; aec anquam ••i h.scc ccnioii^iti 46 ia CaBtic? a. 0.
in sre;. Dommtca palea deerii Vide seHaofiem 3 ni
 !

480
479 S. BSRRJUtDl ABEATIS CLAR2&.VALLBNM8

«j-s-j--»* -s?t*non
benda. Charitas benigna cst
norare uovil. Colligat sane et
dilatare se,
alios, sed
:
mi-
nobiscum :
t KStiSS^ * Bcnignitatis vestra? responsum; sedresponsum
non verbi.
facti,

EPiSTOLA CCLXXIV (T31).

alienmii a vestro apostolatu fovere ejusmodi,
nec QUAMDO EBAT
reliqui- lD aUGONEM ABBATEM TBIUM FOKTiCJT,
quicum apostolis loqui possunt : Ecce aos R0M.E (732).
mus omnia, ei secuti sumus te {Hattlu xix, 27). Pcenittt commendasse uepoteiu episc&pi
Aniissiodu-

Non auut relinquendi, qui ipsi sc reliqueruol.

Pu- renns, improbaits collatam Uli jirwpositurarn,
ip»um credentes non deseret Pijenitet me scripsisse pro
juveue iilo; et velim,
silli Dbmini sunt, in :

servus el prudens, is prassertim cui cre- si iieri possit, revocari precem, per quam videor
eo& fidelis
universitalis portio hi approbasse judicium amici (733) super coilata et
'

dita unnersitas est. Nempe :

male colloeaia ab eo praposiiura, qwd utique

aou
et quidem pusillus grex, sed .qui, ni fallor, merue-
runt patrem hahere Deum, aceepturi
coronam glo- facio, necunquam. Sed vicii me, fateor, nt sic
feci

ria; de roauu Duraini, et

diadema regui de mai.u IM seriberem, dilectio qua ienebar, vehementer
astrir-

sui. Nec euim rapinam aibitrap.tur e*se se hieredes cius avuneuto adolesceutis, affeetu grandi nimis,
eohaeredes autem Christi. Denique %.$& au- r.-sd minus spirituali jn iiac parte. Urgebat maxime
Dei, l
leviiate usus
dierunt : JSolite timere, pusjlius. grex. quia com- *
plaga recens de morte ulius. Videar ;

placuit Patri vcstro dare »«/>« regnaia (Luc. xn, sed malo apud dominum meum praecipua,-
perklitari
suspicioae men-
32). De lite interim satjs. tione scribendi, quam apud Deum
dacii. Quamquam eaute ac provide de pnepositura
Abbas Trinm Foritiurn (730) bene plantatuS
2.
scripsi, nihil ad ipsum; quod indubitamer scirem
decursus aquaruiu. Vereor ego,
erat, uipote secus
duos ui memini, prajdecessores ejua ipsam
aliter

ne srbor bona faeiens frucium bonum,

explantata
ordinasse, atque suo confirmasse privilegio.
alias
fasiat nullum. Vidimus interdmn
vitem in prima apud ipsum, ut Eccie-
Tu autem si eftlcere potueris
plantatione fecundam, in secunda sterilem. Vidimus efficaciam reddat,
sia? privilegium, et privilegio
lignum bene plantatum virescerr, transplantatum bouum opus operauis es. Utinam a nsvo saugumis
meuni,
arescere. Graviter (iroinde vulnerastis cor hujus sanetum purgaret episcopum, et
adol^eenti
si non remitlitis eum : quia sumus cor unnm et
in aliis providefet
auiina una. Quandiu divisum erit, necesse erit ut EPJSTOLA CCLXXV *73i ; .
utraque pars suo sanguine cruentetur.
Heul onus-
Oas> DOMINCM PAPAM EUtaEI«SIlt. PliO AUTISSI0D0REN61
quod ambo vix porlabamus, quoinodo portabo solus, I* ELtoTlONE.
De statu electiom* intusiodotvnsis, et frande
in
subducto bacnlo seneclulis mese? Si de me paruni
plaga non parva et ea comnnssa pontificem cfttwtem factt.
631, moveat vos totius Ordinis ;

ne spe incerti noni, tani certa iaterim mala fieri

Cum primum voLis pro Antissiodorensi Ecclesia
eo coraplacuit, ut scripsi. dc prima audieram electione, de secunda-
velitis. Quod si omnino vobis ia
nihil. Et ecce me veiuti
propi-etame, opprobnnm
retineatis eum; placeal, obsecro ,
commendatum
sitm, seotlnnn est ct t^mor quem
qnod suspicatus :

habere lpsum, ac deinceps ad Dcum levare manus, aetum sit Ni-

domui limcbain, evenit. Mementote quemodo
ut dignetur idoneum pro eo viium providere arte, imo frauoe
vernis (735), et videle si non simili
illi, De cittero super his qu«e
pro eommuni utililate
eodemque auctore, ui aiunt.. et nunc
negotiis eidem nondi*simiii.
totius ordiiris, el pro aliis quoque
ui eciiicet uno uti
securida eieelio pnvsumpta est :
abbati dignum, imo et necessarium judiearimus ad
Demoue faciendie e!«e!lor.i id successorem
ad quemepistola sequeas, ab-> erut
(730) Hugo scilicet, qui tui
non vero Sancli Hu^oni suhroganuum Bernardus ipsc,
b..s Tnum Footium in Campania, inierftul al palet ex epi
Anastasii ad Tres Fontes prope Romafti, quidmrid
Wion, Ginconius, aliique iti eoiitrarmm sentiant.
Primo q quipve Triiu* Fonlium appellaiia, per ea Q
—
Gallia versabatur, prjesens
stola 374.
- !'.'-> rlugb anno U50 eard.nalis episco-

pus Qstienns u erU r.reatione ab li

orea
cardioaies «iii duo mo-
" aunuhfue «
S,e tompora, absolu.e soJi Cainpani
>• monaste-

ex utulo epi- nach. -r. ius et Rota

rio tribuitur, ex Ylta S. BernarrL, et dil, ut ecciesue Ostica^
:1
stanteCiaeoi
itD\*m,Adabbatemde Tribus-Vontibus : cum fto-
'

Veliieroa. i>«
ob incoiarnn. snoniam conjyuKeretur
manum iilud Sancti Anaslasn muicupan aoieei, ut Hugone iterum m' ppislolis 271, 237, H9u, iab.
^uu
piobal in primis m.-crii.iio epistolse nunc 345,
.'..-
aualeuus el 307
Iribus de Sanclo AnnMasio directas.Deinde (73l)Seripta onnc Chnsn llM
er..t au San-
ex P-iore Cteuse-VaUeiisl abbas" tum: tnttsnod*
(732>Alias, Cor.tra pepo/cm <ptsrop?
ctum Anastasiurn. ex epistoiis 345, 25.1 rt duabus '

episenpi Animiodorei
sequentibBSj^quibus accedil Nieolai Clarw-Vallemns
rmim. Aiias, P
Vid, uwstoiam -2,713. EpiSioia 274, qu» -
cJitis m
ems,i(ifaiSl,AdHmlenii!mal>ba4,emSan ti Aiiu Ad llugonem aobarcw. e'.c
bunc protert umlum :

Ad faiee sequens Sernwdina epUtola274 ia inLeodiensi codife el m alterp Aurea

PaHia ila ;r
swiotis hunc lituium pneferi. Ad Hugi m m ab Bnnonew fpiseoptim, depwposn
seribitur: iH
Trinm. fontium qwmdlera' tiomtt qua» verb
satis i

inttfsodoimsu M'arte«b.
innuwtl hoc monaslflrium ab arbe Koma
longtus
?733) [jo opi .Vutissiodon usis
dissitum iuisse. Prteierea Bernardu l
hrisli 1!M.
a^ie forre quoo Ui|g.o (7311 i

273 Eugeiiio Si§r.ilioat se ejitsloi* sequew

[Tiii fdipsuoi repem ia liue
litimam evoaalus &it, nempe ui. crearetwr cardiuaus:
Turhas inteUigit. acciderimk iu eleetiooe Raj
tuse
additqiteie graittier ex hor. vtittie»lRift »ru m»i
ad -»l
v,,l Nucn."l.-U5- i..;:-,lv;r «p-;w>ain
uaiiiis abbas
se r8initiatuf. Atque adeo Hugo iu
,
m KPlSTOLiE. 482

minato duos ejiciant, et sio demum tertium, quem « fecerunt .• quod doaum postea convaleseens, sicut
volunt, subinducanl. Miseront el isii aj me, ut pro ccrtissime compcrimus, fecisse se minime reeogno-

sua parte seriberem. et visum *©West inihi mittere vit. Quis denique credat, virum sanctum, spiritua-
fratrem a latere meo, qui de utraque certius actione lem, si sapuit, si coinpos sui fuit, tebtameulum tale
eognosceret nosque cerlificr.ret. Qui intrans eccle- fecisse ? Qnis vel saecularissiraus hoc dixcrit lesxa-
siam, et de omuibus di.igenter explorans, testimonio mentum saeerdotis? Haeccine dispositio hominis
omniumqui coavenerant, invenit nullum presbytero- sobrii et spiritualis, illius qui omnia dijudieat, et
rum, prseter unum, fralrem scilicet ipsius fratris ipse a aemine judicatur? A quo enim, si ita remanse-
Gaufridi(736), Hugonem; nullum de diaconibus prse- rit, non judicabitur?
sive in ecelo, sive in terra, iste
ter Stepliar.um solum, ex parte illa esse : exceptis 2. Tu ergo, serve Dei, qui tenos gladium Petri,

his, qui auctores es.stiterant, personis ecclesise, amputa confusionem opprobrii a religione; 3canda»
cantore, archidiaeono, et, ul dieebatur, thesaurario : lum ab Ecclesia, crimen a persona, a spirituaiiurn
neqie enimipse praesens tunc adfuit. Porro in parte omnium, qui eum iu spiritu et non carnaliter dili-
altera, prseter alios inferioris ordinis, diaconos no- gebant.et tuo ipsius corde amaritudinem et dolorem.
vem, et presbyteros undecim consentire. Duodeci Exsurge,Phinees : sta et placa, ut sanelur quassatio.

mus, qui et archipresbyter est, pro neutra parie velle B Sta, inquam, inflexibilis adversus carnem et sangui-
se subseribere, pro neutra scripsisse testabatur : nem, quo $7© ariete murum tuaecoastantise fiiii

quanquam priorem plus veilel. Sigillum Ecelesia? hujus sieculi procul dubio concutere eonabuutur.
prafalus Uugo tenebat (737), homo non pacis, sed Vera pietas est in avuneulmn, si super hujusmodi
partis alienae ; nec eonsideiavit in tradendo quod exstiteris impius in nepolem.
debuit, sed quod voliiit. Sic se res habet. Et ego so- 3.Et hoc scitote, quod viros religiosos, decanum
lita praesumptione unum infero : nec malitiam glo- Sancti Petri Antissiodorensis, et Priorem Saneti
riari oportet, nec sapientiam decipi decet, nec Ec- Eusebii, tam prose, quam pro abbate Sancli Lau>
clesiam suspendi diutius expedit. rentii, ob primam Antissiodorensis Eeciesise eletio-
EPISTOLA CCLXXVI (733.) nem paratos veuire ad vos, para adversa psr eomi-
AD EUMDEM, POST OBITUM EFISCOPI AiVTlSSIODORENSIS. lem Niveruensem (740) detinuil, et deterruit ne
Oe irreligioso episcopi Atitissiodorensis testamenid\, veniient. Siquidem comcs ipse vocatis ad se deuua-
nonsine/raudeSlepiumtdiaconifactomonetPon- liavit, ne se iutromittcreul, et mini3 gravissimis ac
tificem ; itladque scandaii causa irritari debere.
manifestis prohibuit eos : sieut Prior ipse a prae-
1. Auhuc suggero aliquid, quod atite non tacuis-
Q dicto abbate suo et fratre suo carnali, el a decano
sem, si ante mihi compertum fuissei, sicul nuue
missus ad nos propter hoc ipsum, coufessus et con-
est. Adest homo qui peccare fecit Israel, sanctum
questus est nobis , rogans etiam per nos hoc ipsum
laquor episcopum (735) : qui etim iu morie aliquan-
innotescere vobis. Dixi, et ilerum dico: Mementote
luni stupidus esset et turbatu», iste eum ieeit mori
quod factuin est Niveriiis.Ordinutissimum esi, minus
pene intestatum. Cum enim pauperibus et ecclesiis
interdum ordinate aliquid iieri. Claves vestras, qui
aut nihif, aut parum daret, nepoti suo earnali ado-
aanuni sapiurvl alteram iu discretione, alleramiu
lescenlulo, sieculari inutili, totum pene quod acqui-
potestate consliluuut.
sierat mensae episcopali, Stephano suggereuie et
sollicitante, dimisil. Aiunt sepiern ecoicsias, et de- EPISTOLA CGLXXVII.
cimas, et prata in proflria silva episcopi ; insuper, AD EUMDEM, PRO AEBATE CLUNIACESISI
quod pudor est oiiun religioiu, de mobitibus aureos Abbatem Cluniacensem beneuole excipi, el lionori-
suos, et proprias equitaluraa; et, eum minus itlae fice iravturi petit.
sufticereul ad conficiendura iter, ul pro his hrman- Slultum videtur scribere ad vos pro domino Ciu-
dis ad vos' veuirei, jussisse tradi etiam inonasierii niacensi, et ei quasi velle pairociuium ferie. qucm
equiialuras. Quanqiiarn quidem eiislimaat episto- omues sibi patrouum habere desideranl. Sed scribo,
pum donatiunes istas ueseUse, sed Stepuauuui te- etsi non neceasarie illi, satisfacieus taniea affectui:
cisse et sigiilasse qua- voluit : et credendum. Nempe afiectui dioo- rneo, non alterius. loso euiin, qnia cor-
et anno pneterito ia artieuio. ut putabatur, inoi-iis pore non possum, prosequor amieum perLgriiidntem
positiiiu, eccle6iam quamdiim eidem nepoli donaxe Quis uos saparabit ! Nec altitudo Alpiam, nec
I7J9) Hic videiur a tumallaaniihus elecius sed die decinia Octobris: de cujus
miraculosa con- viri
tandein praevaluit eleetio Alani ex ahbate Ripatorii versione, viriutibus pc saBctimoaia,<Jege Hcanquez
ordmis Cistercicnsis di(i>cesis Treceusis qui Vitam in Fasc. Jib w.dtst. tO. cap.2S, at in Monologio, ad
S Benwdi m «'ompentliuin redegii. Iu Act is episco- diem vicesimam primam Jauuani. Lcge etiain Vita?
porum Antissiocterecaium episcoiiatui per aniium S, Bernardi librutn i, cap. ;s.
vacftsse dicitar. Videepistolas2So'ei 282, eie. ftti|ue .(74i>\ Guillelmum IV, qui palri Guilieiiuo 1U ia
librum tertiarn Oe ronsidenuione n ii. Cartusiam sedonti' suecessit ab anno H47 Conier
(737J Hine iuieHigilur Ecriesiatn AuiiCoiodorett' pauiu inlra epislolam 280 ei ii.i aotam.
sem proprium siuii.um ex tunc babuisse prreier >.~l>. Scripta anno 1146. —
1'eurum ('r.nerauiteni
episeoprtlc a<l £ugen'uiui hoooris causa procedentem; his litte-
1738 ) bciipm snno ChrisJj US< n^ Berwdus comniendavit. IUe sui it'.neris incmi-
(739 M esl rlogoncm, ex printo stbbate Poniinia mi iiiui hi<io secunilo l)e mirai.uiis, «^ip, 25 : u !u
ceusi episeapfflffi Bulissiodorenscm. Ob:ti auco -1 '51 pii-uo, i) ioquit, « poaiihi.aius doiaui; papu;Bu^euii
 :

18 CWWS-VAHEK81S &*
Uinaris. Ss nonc prae- iC EP5ST0LA CCLXXVIII (tta).
ni«!«Hn frigora, nee IftngUuda t

me pote- AI» EUMDEM, PRO EPiSCOPO BELVACEMSI (745).

sensswn, in lilteris fais assislens illi. Sine vestri episcopi Belvacensis quam
eju3, per Petitiones filii
nt csse nusquam. DebUer sum diguationi
exauditu, non est quod vos doeeamus:
dignus babiius sunsi assurai ia id gratiK. Sed digtrae siat
qu&ci
neaessitas involun- ipsae satis per se palernis visceribus vgstris (juod
debitc ipsaabsolvU gratia.quia
virum, ut vere bonorabile dignum ^fl et justuni esi, facile peEsuadebuot.
iatem transiit. Houorate devotus juveais faide
corpore. Vas ast in honerem Agimns tameu. Foveodus est
membrum ift Ghrisli
quem pro aua Ecc!es'u gerii,
pluri- palarno et zelus bjnuus,
plenuro gra.tsi etveritatis, refertum
:
ni fallor, juvaadus, Stcaeipso
Remittite eum-cum iastitia, quampitvrimo no» modft approfeandas, sed et
mis bonis. cum vexa-
in digs devotior, iervesuior, fortbr
fiet,
subreditu la-iiiieatcrum. Dignemiui eumampUori,
liones et tribulatiocci<, qu», nuftquam desunt i!li

est, gralia, el ita ut de

pleniludine ejns
utdignum maau indeficieniis
Sane si quid pe- Eeclfis«£ (746) a inalis hominibus,
omsss, cum redieriu accipiarotfes,
levari. Petilio-
.debeUpud vas auxilii vestri siDi seuserit e regione
tierit ia nomiae Bomini Jesa, jion
Arnulli de Maiole pelimus esaudiri.
pati difficultatem. fifom si nescilis, iste est quj. ma- nem fratris

Magister Gi- (h&c nomen nuntio) dicet eam vobis.

r.osiri ; isia
nus sua» extendit ad pauperes Qrainis de Paraclito (747), per
possegsiojii&as ecciesie suse, quanti»ai B ged "eTquod petit abbatissa
est qui de
ipstun, si digsjaminu scire polestis ; et £aeere, sv
cuntpace poiesi suorum, Jibcater frequenterque
lar-

audite. digiium judica-sisi

giturad vietum. Ia nomiae Jesu eur dixerjm,
Elr-tSrOLA CGLXXIX |748>
Sienim petierit (quod suspieor- vereocque) dimittt
nEKaUHJK COStJTEM (7&9)-
a regimine monaslerii (742), quis
illum ncsseos, » A-3

non solito &u&- CmuUsm ob injuriam, a subditis ejtis iUatim 4?

aaraiue Jesu petere putet V Faitor, si

ex quo *'i- , testitutioiie inintegnan comyeUat.

ratior, -si noivse ipso melior factus sit,

abintroitu suoinmuS- Abcas Castelliooc (750), vir religiosus, RqKWm

«Jisiis-ettm. Quan^uam peue sua ormtia
cojrnoscitar ; verfe gra- proticiscens, in Uei et aoslri ctistodia
ts&tJrdijiem illumweliorasse homines
indumeiiiorusi dereliquit : et ecee minisierialss Simoais,
i» observsntia j^SnioBttm,
siletslii,
tia„ Maiuisscm,
.eoruuu
d« J"klWt, aisluierunt porcos
pretioaorum cl turiosocum (743).
diceoesi Parisieast. In quem locum anno 4t27 Cixrno-
anne» ad visitaodum tam ipsum, qw>m eunmunem
DioBysiani, cum ex amiquissimis diplomatibus
matrcm Uomanam Eccieshm Komam adti »
lutii ; bitffi

libri sexti episto<a

etiam ad Bernardum scribens
(sciiicet Eogeaupxj,
46 * Viderara eum. » inquit , ..ongregav*
su.it.
ias. quse ejecta discipUoo monastiea ejectaj
Auenrdu»,
Paulo ftnte, ut supstius titximus, Petrus
cam facultale abbatla Sancti Dionysn abaces=.erai
m
«ene ner iulinm grassante spoUatus, PlacentmOTum «tlitudinem agri Treeensis, ubi oratormm
calumo-
«HSilia oimua recuperavi rit. Iterum
wro Eugemun.
rum stipularum, juncorumque ceitious-
flahwtrium,
iovisit circa annam 1151, a
quo quam tuenl bem- TrmttaU
bus confectum, dicaverat primo sancti^smia?
ffce eiceptus testatur in quadam epislola ati i?. ibt post vasiaa
parte m deiude Paraclitt nomen iudidit, quoil
Bernarium, cujUs amicitiae eiracium hac calamilates tandem nonmillo solatio
resp;rasse stW
ag Hetoiss» ce.sstt. Helots-
regiminead v siis esi. t taem locum postea
;

|74£) Forsan «ogilab.it Peirusdimiaso quo uomme d^-

prohta- s;.|T alii &ehwidera voc:tut,
recipore, vil quidcm ipse
S. Bernardum se
«nstolasscripsii llugp Meteiius, t Beiwidi
veacrabib
tur supra in episto!» 264. vos eacesstsse
.
abbatlssje Paracliti Femineom sexum
pr:vclara ejus hlatuta
(743) H«0 ouania tcstanlur r.ciiiicavit. Quomodo-dictando, verstfi-
Cluniacensi. &ut«c Oidenci Ubrum ftrna nOliis
in Bibltotlteca (quod eaceliewias «mnilms est
ctinJo. ot
decimum tertium ad anmiiiJ 1138. brem moiUtiem exsuperasti, > etc. Eam
aitquanaa
1*6«.
(744) Seripta. afiDO Ohrisli iuvisii, et exiioruuoue sua__dignatus
est-Peroardus,
Ludov;ci Jumo-
iSini Henrico. qui {;ermwnji ejrat
Conter epistbla& teste Abseiardo in epistcfe 5.
Bemeasi. |\
ra
«9
>ost archiepiscopd
30S et 007. Bum a Ludovico patra dmais
ser- ms Scripta enno Cbrtsti Ha2.
(74<X Is fiiiusThccJiaW;
MagnJ Gatnpaotse comibs.
vrhis ffi&nctfatttm Hohokms U in
sn«« luteiam sus- n^l.
tomo Ui pag. cujus ia dtsiiiiates successJi aouo
resli t-,.w eius episwh :n Spicileg» episcopua
le s atum 1750, BaUluimis, ad iiucm epistola 401,
150 'ubi rdta succedU Udpvici re ? >s ao 402. castcliioucusjs
pntticnda deiu ojovioir.easis, ex epistola
oposloiicam, obneeoendk eidem JtenrtCO mdubte canont-
abbatia de qua hic sermo, tlla est
SEcctesiaPomisarensi. Abbas tuit SanotR Mariie Settuanam
Aurelianensis, ex corum reguiarium Ordinis S. Augusuat ad
Stampensis, ueenon archiaiaconus dia-eesis Lincouensis, ubi litterarum
prima eleweaia
GlHirtnrio Sancti Mariir.i de 'Campi». ex ssculart reguiarem
^
_

dkiicii iiernatriu?, ei uua.it

<7t6> H i'Ate! duabus Aaseten episiobs ad
epjstola aS el tecit, ex vtl* libro i. cap i, n 3 * non ven Ca
UrtiaminiU. qu» sun* libro secundi nerperam votunl t..asiel-
Eccleswe staiu senbit lio Meustri». ut quidam
34 Simtle qmd de B,il raceasis • lionulppe cuius abbasiste 3aiduiiius
eral. parum dt-
£veep.T9«»pasC»J'iioiet*iseBi5toia*7. Prffidicta.
siabet a Clara-Vaiie, siquidem
auoas Romarn nro-
Eoeiesia ^eivaoensis) tandm jam
bonos
inquit. i conitnendavit. Adhiec
bsbsre, mtteatur fectarus, res suas Bcrnardo
desuevit bahere oastores, ot maios a GastelUone aberat
quastneia- lucus Beiias Fortis pi oou lenge
tjuaM legUimum. bouos aulenieiigere,
cx contexiu episrolte. «ilos estadanwern
ei tfigo
<allflm
qui in AlDam tnuoil lufra Glarani
(74T)He'teiss«. F«iri Abaelardi qaondani coom*
\

opuidum Denkiue ia vetuslis CasteKiOJHS

Lm»o-
parlfcenoms
deinde sanctimOniiJis, deniquc atoalwsa \uJ«jf»> abbalum motce.
Ai-gentoUgnsis. adSeqaaaam pr*terllue»»m
m lieusis citartb uti et in
 : :

EHST0L.fi. m
dleo rofei», ttl rsostros proprios rapui>sent. A vobis 2. Innotuit qnibus oportuit ir.y.s.terium bonae vOrun-
requirimos illos. Ad hec te eonsiituit prineipem tatis. Et mysterium quidem publicatum est, frtictu
super terram. Prioceps regum lerrae, ut sub eo ct vero usque adhuc et uiiliiate fraudamur. Quierilis
pro eo bonos foveas, nnlos coereeas, pauperes qui lecit lioel Hemc pacis vestrte, in quo spcraba-
defendas, faeias jm.Heium iniuriam patientibus. Si tis. Homo., cui odio religio, cui oneri sapientia, cui
luec faeis, opus principis facis : et spes est ut tuum terrori justitia est qui domini sui eon est veritus
:

Orum dilatare et robeiare debeat principatum.Si non, secrelum prodere, evacuare deeretum. Nec mirum
-timendum est libi, nehocipsum quod videris habere qui se taiem aperiro non est confusus qui dum :

bonoris et potestatis, auferatur (qnod absit!) a le. proprio concedit livori, etiam vestras reverentise noti

EPISTGLACCLXXX pepercit. Confusus sum ego; sed quje cura? Non

(751)
recuso confusionem, quam mihi obedientiae zeius
AD DOMINCM PAPAM EUGENIUM PBO ANTISSIODORENSI
NEGOTIO. invexii. A me quidem non transiit calix iste : sed
Queritur sententiam apostolicam in causa-electionu per me piane usque ad vos perlransiit. Ia suggilla-
Antissiodoremis, a se jussu Pontijicis denuntia- tione, ne dicam depravatione rtatie sentemise eui
tam,, conlemni clarurn
ciarti.n non su
sit auctorem tangi pottus,
poiius, quam denun-
1. Bene facitis, freqnenti et benigno exaudilu » liatorera? Cujus non potuit inlamari persona.de-
tempus breve, qno hie sum, solando Uedentem, pu- bujl ne infirmari promotio (751)? {Jnum esl e duobus
(75'1J'
sillanimem erigendo. Facilis, non quod mereor
etsi aut stabit sermo, quem
a vobis egressum testati
ipse, cerle quod vos decet. Non quod ad usum p-o sumus aut nos mendaces reputaLimur, sicut jara
;

priie volunlalis lanta abuti benignitate deiectrr reputamur. Sed melius vestrbqued.gmus apostolatu,
paratus, tesie conscientia, lam «quo accipere anirr.o non gloriabitur in malitia qui poteus fuii sn imquitate.
quod negare, quam quod praestare placueiit. Volo 3. Obeditum lamen mendato ex parte est, et parte
mihl geri morem, sicui et omnis homo; sed non majori. Tribus commLssum eral; uno coutemuente,
quod quod veritati pwjudicot, quod
juiiitiae obviet, duobus conseniientibus, quid restat, nisi ut.veS
vestra?denique displiceat voluniali. Hoc pro eo. vestra suppleat quod minus est?Elquidem tute hoc.
ne me suspicemini aut non advertere beitendum, Nou est quod timeaiis a seandalo illorum de quibns
aut ingratum esse Nunc ipiod res postnlat, audiat Dominus dicit: Sinite illos; cceci suni, ct ducesae-
Sanctitas veslra. Ciim in me ilur, levis jactura est, corum (Matth. xv, 14). Quod reliquum est, Isetabitur
et quse lejwn iaciiii queat resareitu. Ego jdagis con- populus, laelabitur sanior pars eleri, etiam ipse
scieniiig mess nullum judico accommodaiius medica- Isstabitur rex; l*tabitur
g denique omnis Ecclesia
mentum probrisetcontumeiiis. Non est proinde quod sanctorum. Multa bona opera cstendistis sieculo
pro mc movear, homuneio omui oppmbrio dignus nostro ex graiia qua3 data est vobis : at nullura, ut
et despectione. At si u«que in christum Domini arbitror, quod magis pro gloria vestra fach', quara
malignatio forle pervenent, nutat, fateor, patientia, si sie Testimonium pe.iiibeg eis, quod
feceritis.
el omnis pene cedit StS mansuetudo. Numquid multos de religione nominaverint, non religione de-
petivi a domino meo ordinari per me Ecclesias, lectati, sed irnpotenlia, qui non possint malignitatem
disponi episcopatus, ereari episcopos I Aptum vide- eoramcoerceve, qui vi vim repederenon suffflciant:
licel instrumentum, formica plaustrum trahens. ut quorum sanctilatem non araant non sit quod ,

Voluistis hominem promoveri; dignesaue, ni fallor: timeant potestatem. Comes Niversensis vias patris
inquem nimirum quid dicant^non inveniunt. ne hi non ambtdat (753): adversatur tum huie, tum oinni
quidem qui contra volunt. bono. incubat terris bonisque Ecclesiarum siput leo .

Balduinus abbas secundus post Aldonem abbatem Aniissiodorensis, qui in quadam ecdesia oppidt fa-
primum recensetur. mosi in Flandria, qua; Insula nuncupalor a puero
(751) Scripta circa annum 1152. Vide epistolas educatus, sub L(. Bernardo in hao Clara-Vaile habt-
282
''"""
275, tum rengionis suscepu. Postea pnmus
_ ,U1 " religionis suscepit. fosiea primus abbas tactus
UetUBClo „
, , . . factus
(752) Hugone episcopo Antissiodorensi D est monasterii, quod Ripatoiium nonnnatur. Cni per
anno 1151, « volentibus eierieis alium episeopum, annos duodccim pnesidens, ^omiiio coouerant»
*
ut mons est, eligere, > inquit Bernardus, libro «»ia<hi m pcrsoms
sategitut wrcn.ic niiin»^
utilibus ^. „«o„,. CI.:„,.;i...- 5
et possessionibnS
neeessa-
terlio De con.sidei atione, cap. 2, « quidam adoles- riis.. ditaretur. Aono
vero novissimo vit^ R. ftcr-
centulus inteivenit appellafis et vetins
quoadusque isset et
fieret, m ;
nardi, al.> Eeciesia AUissiodsrensi in episeopaffl
rwlisset ab Urbe ; eui tanien eoncorditer est_ electus. ilic muitam hospiulitetn
appellationi nec ipse detulit. Nam cum viderot s ernnibus reji-iosis donios stias iroquenteiuibus
contemni, (anquam qui iriutionaiiiliter appell&ssM, exhibuit,... Peraetis demum in cpiseoprttu tradecim
acciiis quos potuit sibi, tert» die posi ftictsift ab aliis
ainiis- de Ikentia sedis apostolicss ce<sit epicopalu
eleetionem, fecit suam. » (Vide epist. 273,). Qaibus et u'i suamrediit Claram-Yallein. Gb"laulem pridie
acceptis Eugenius, tribus (Ut hic dicjtur) qtorum idus Octobris circa annum DominiHei > Ubi dum
unus erat Bernardus, commisii electionsm, Bernardi ooncordiler electus dicitur, fiirelljgendum est iu
et alterius in unuin eenvenere sufiragia, attero eum tamiem eligentium suffragia ccyvenisse, ai
rer.lamnute : unde hic posmlal ab Eugenio suppleri etiam Beriiardus epistola 282 ad Ludovkum- regem
quod minus est. Electus hic videtur fuisse Al^nus, dlserte testatur.
qui landem llugoni suecessit. De quo sie loquitur Comes Nivernensis
(733) Gryilielmus JV, de quo
liber Sepulcrorum Clara'-Vallensium ; « Ad dexte-
epistoJa 276, quom tnmen nftiita rnuilis ecclesiis
ram domini Godelridi quodam Lingonensis euiacopi, beneiicia eontulisse legimus. ir.uri Vezsltaeensi mo-
versus chorum, jacet domiuus Alaaus episcopus nasleriobona, quwpatersuus abslulefal, restituft;
 .

S. BERNAREI ABBATIS GLML&VALLEKSIS

seendum, quammihi taft Qi*reris quodtibi n^
pmt», ad p»daw. Paratu* est recipere etianvSa-
P * ...
"
L-, om „v Judseis»
j,.d-ic ut istoeareat
,.t isto careat,
"
ft
credidi:: quasi. tu mibi
c«didi mde aiiquid
n*m iade leeut^ fueri?,
aliquid loeutu* fueros,
racenum, aut quempiaavex
caUtditali Esto : creduii querenti de te. Tibi quomodo aiit
sibi videatur, qui maliti» et
quod solus
Inde est quod non- credere potui, aut decredere, qui dixerus-JHhii? F*a
ejus resistere einorit, et possit.
manifestis gravaminibus, quod locutus es. Solvu quod debes quam ante po*
ji-uUis clerwQtnm minis et
teris [ul. quant. cito poteris], ae forte non-
mod«
confessi sunt, stlentium imposuil, na
ut mbis ipsi
oriaU.r. i)e
intcr nos, sed et de nobis seauuaiund
para adversa ie.muUitudiBe glorietur. et
judi- nobis autem beue seuu, liene de te seuiienlitma,
L. Et, ut br«vU@r quod sentio exprimam, s\

decredentibus tibi, sicut perturbate ioiiueris,

nioaaeteria iioii
caiur opersa preiium in il!o episcopatu
nesciens quid loquaris. Mea sunt verba, uieum io-
iUudi, ipsain
pauperari, ecolesias eencukari, celigioni
facuUatibus et quuntur aftectum.
eniscopalero saoem, cujus praecipue
possessiottibu» inhial, in servitutem
redigi ;
Regnia-
j |
^Zi EPISTOLA CCLXXXU (758).
permittatur (754), Dbi esl AD UTDOVICCH BECKM FaANCORaJ .IUN1JRE3.
PKO
censis F.egnare nullatenus
-nnnt spiritu» ille, quem cabuistisin negatie ELECTIOM: AST13SIODORBSS1..
eiiam
Eboraeensif $**
Non seutiet illum, qui sinaile opus flortatur regem, nedeeto Antissiodorensi episctipo
spiritu illius > obsislai.
teutaverUf Seceis, sicutaceepimus, in |

vosconcitavii; si licue- I. Volui egc unquam iu aiiquo immiam iionoreitv

venit, qni eurtam adversum ut
regis, diguitate^i regui?i)eum scit, nec vestra,
idipsum. De negotio domini Lunden-
tit, moUtoJius
ad memoriam. Causa couiiJo, conscientia id vobis respftndet. ?idete ne
sis (785) reducimus vobis
illi magiscomra vos
taciant, qui efectionea «iislur-
dilalionis subUua de medio, nou esl nisi ut fiat quod
ne sint iu Ecclesiis qui scrviaat re^i. se<t
faciendum hoe addiderim: habere bonum,
erat. Et
batjt,

(758),aposto!ic<e ipsi» do Ecclesiarum reditibas servialur. Ego, epi,

jutUuru, et boux tanye c^ncejkrium fuU, quia
adaiini- electioni Antissiodoreusi interfui. Cwwors
pars est, apostolic*
dignitatis iwc modica
admiuieulum est aposlolicse clcrioi qui antehac i» partes dissiiierant, sme con-
stratio.nis eon parvum
j

Semper qut- tradictione nunc landem Deo uiUtjraute eonvenea

conscientt» oon mediocris custodia
est.

post laugam runt. Electum bene aovimus tostimouium ei per- :

dem notabiUa eoustitutio pernieiosa ; at

hjbenius, quoniam bouus est. NetMinetB piorsos
deliberationem, e'iam lurpis. ve?tro
arbitror gdfuisse illi celebrkati, qui de asseusu
EPtSTOLA CCLXXXI. jam idem assensus veslris litieris
dubilaret, cum
ABRATI aaUNONI IJE CLARA-VALIJ5 (157).
posset repesi
tcseretur. Quk enim boc vel cogitare
scribentem
Hrutiorwm perturbat, el imprudenler C teudum alterum assensum, neosufficere urmui, prsej
redanjuU.
eiectio?'
opinor. Con- seriim ubi nuiia es tunc JRtervenit altcra
ftecienc «rasceris lu modof Non, ul
Nunquid quoties disseuseriot derici, tolies erit i0-
dispositi iu judkio,
viiicuiu te sermones tai, nou
requirendus faxor regis? Nec ralio, n«c cunai,
seu pitfuipitali iu perturbatione. Nam
judicium qui-
Sucs-
qnam boc habet. Deuique nuper, « recerdanuDi, u>
uem tale est Meiiora suut verbera amici,
:

eligendum clerici con

sioaeusi Bcolesia quolies ad
At ego sine causa
petiuJa iuimici Wrov. xxv», 6).
tamea verbcra venerunt, quoties dissenserunt, et infecio negoti?
vspulo, mquis, Esto; nibilomiHUS
sonanl. Pa- disccsseiuut nee tamen exislinio toties fupeiiss'
:

verborum i.ostn»rui» amieabilem euraro

assensum ?estrom, quem semcl promeruerant.
ruri. di»i paternam loquuiitur soiikkudiuem lta-
:
.
_

974 2. lta est, Uoaiine ini rex noa e?t qyoc :

propria
qun si culpam non habes nibil le ia-simus, ekctionas, quibus u'
pottus ira- debealis reprobare Ltctas
wcusamm coascientia: sihabes, libi
citsto-uhi
aiiamissa BUlcronim Clarte-YallisTocfr supra « 1
Por.uii'uii»usi!aiifindia dono dcdii, et, nt cm
Sancti quadam ecclcsia oj.pidi ramosl n a
feciainus, eiiam gratiticatus esj aboauce
Insula nuncupaiur a puero edueatus leg"UT ..on .

Gennir.i aaad Autissiodoritm. ubi iimiuluni habet

n nauts. Regniacensis dici oon euim
in capiiuloj tameisi in
ccsmetefio sef.allwamclegit.- nostrj m
terio Regniacensi ilc quo siiioo
1138
viss uou ambulare,
fiiius pater, i-ujus dicitni
set
admoduiri et Cbronolojjia cumex Clart-Vajle HiKipalorii nblw
:

erat Guilielnius- iil, vir utique piu» Aulissioda ensej

HuguMOnachus Antissiodo- tem, exinde vcro in cpiscopum
reljgiosus. dc auo ita
cat m sc--ci:(Jo
Niveroensis comes, fuewt assumplus., Nisi forl
reulis: «Anno iii7.Guii.dnms uens*»m
omm donorc caleato, electior.e Antissiodor.iisi n
reltcto asecuii jtfiueipatu ei Bwnardus scnpcrif,
humdnma Baupertate ruisse eleclum, r-ro quo hic S.
Cariusiani petti. '.oiq«3 !»eo ki tuiu
atmuut lehcem
eonver6ionis
«.ose sed uiultis dissentienlibus lertia t;i
eortv«rsafis. lofra
terminat eursum vil*. » 2«0 m yetusto
Hpisiola fui^se Aianum.
39
inscriptione [755) Eskiii. Vide episfolara
codicu monasieni Camberonensis hac post moneifi Gmdoms canceUarn, sa
Eugenium.proele- (756) Fone
iasignittm 'w iluminumpapam
pro Anin- iiucm enistoia Ht'7
elvme JHuirannii. i. comrario io editis
1757) Pnorcs edili Clnrn-YcU'
al t :.
.

tiodorcnst'niuotiQ JfiAKTEWK
75i) i\w icooic« dictutn. ciquiotm de
Aiano m pro-leruut melioiis fiot* cod.ces •;•
tsl
Chara:-Vallls mstruinenta $ullmsv <"
v 01 ' ;
'

videtufi inteUigamus. q*m

hoc nomine S. Bernar- pro*
ex pago Chara-Vallis insignis abbaUa Cisiferciensum
dus idcirco indigitaverit, forlasse quocl
esset Modiolauum de qua tuse »operi«8 8
Repniaco apud figigas uon loni^ ab tpra
iasttlcfiMs, de 134.
erlimdus, Nam quou j.assim dicitur
iDsiauat Itber »e- (75») Scripui anno ehrisli ii52
loco educatioms ieterpreiaudum
 *W EPISTOLft. m
fwrenl» scmel vos sssensisse consu>rit. Sed sunt
£ maligni de nostris lotum m«ium fecerunt. Quid ad
aliqui qui vos conturbant, et conturaare nituntur nos? Atque id qnoqu" ridicuium. Cls-
ipsi viderint.
Ecc'csias, su3 lucra ser-iantes : quodque gravius runi erat in tota regione, per homines Eeciesia: iioo
est, suromi Pontificis, ei serenissimi Regis muttiam grande facinus perpetratura : monachos quoque ad
gratiam ei amorem diaboiico studio dirumpere mo- fuisse quosdam, consensisse emnes. Nam qui eon-
lientes. Absit hoe; juciicium porlabttot quieunque tradiceret malefacnonbus, ne uaum quidem fuisss
sunt ilii, et Rex seraper faciei quod bonus rex, sicut usque ad hoc tempus
Denique ip*e audivimus.
hactenus fecit. iiaque cito mandentur jucundiora, domnus abbas istiusmoui iergivertores palam re-
ne diutius sedeat in tristilia Ecclesia, tandiu jam fellebat et conviucebat, aftiiTOans jusle ab ecclesia
vexata et afflicia. De persona nulla suheat suspicio : repeti, quod per ecctesiam amissum esse constaaat,
aut ego nimium fatlor, aut udeiis erit, et Regi bene- Ultima exspcctatur manus vestra in eo, quod non
piaeitum seper ea. Confido in Bomino quia noa nisi in mauu valida posse emendari satis superque
conlristabjtis multitudinem sanctorum, qui sunt in probatum est.
iilo episcopatu, nec me servum vestrum : qui, ui EPISTOLA CCLXXXIY (761).
verum fatear, nihii asque unquam a vobis molestum AD S)0SUNUM PArAM (SUGENiUH, PBO REMENSI ABCUie-> c
quam PJSCOHO, ET ALHS PEBSONiS.
pertuji, si in hoc eousilio (quod non eveniat) B
DomiuusReinen:is arehiepiseopus (762) varsatur ip.
perstiteritis.
domo magoi Patrisfainiiias, tauquam vas ia hor.orem
EPISTOLA CCLXXXIII (769).
> AB aCMJNUM PAPAM E3GSNIUJI, PBO FBATRI8US Si hoc seitis , servatc hojjorem ejus, boaorem
DE MIRATOSiO. Ecciesiae ejus. Si bene novi
virum,quo magis hono-
h gomtmiUoae quadam liiis -'rustra iaboratum ?
rabitiseum, eo plus kcnorabitur Deus peri!lum,et
idevque mctoritatc apostoliea opus esse, irt illo, Domiims Atrc bateusis (763), humo sirnplex
At>ud Ciuniacum occurrimus liig niacensibus (760) ei restusTet adhue permanens iu humiiilate sua,
«pe smls pro qua iaeoratiun rauilum, eiaboratuin nou estopus ut peraiium plus humili
nibil. Kam totum quatriduanum laborem nostrum aactoritatem, ac per hoc et utilitalem, Hanc, si
sai» iSamum secuta est ruiaa spei. Repetita est, dignum §^5 dui:«i vos, quia suo studio
juata tenarem iitterarum vesirarum, damnorum nuriquam iiabebit ; utpote sui magis, quod in se est,
rssarcjoo, restiiutk» abiatornm : sed iucassum. mediocritate ccmteaiu;;. Esl qui adversatur et e.xlol-
Mulfum wsnrn esi ad eos, quia nocuerant multum : iitur -.
is plaoe ut buniUielur episcopo optts est.
quippa uitra tnginls milia soiidoruni computatio et eidem ipst uou suinus Superbis rcsistere, et hu-
factu est gmissorum : siquidem abbatia una (ne per C milibus dare graliam, famiiiare esi Domino vestro.
Sinsjuta evagcmurj tota destructa est. C'<eierum de et audistis eum dicentem : Qm iaiid ministrat, tne
tanits amissis multa dimitterc parati fuimus, cutn tur (Joan. ui. 26). Abbas deAuyec
ii!i iam minimuin obtuleriat, ut venerabilis abbas 'boruts ho£!o esi n suain respon-
Cluniacensis, qui afiectticsius quam euicacius pro deatttr ei Exa 9 sui3, ct
reforraanda pace iaborabat, nec diguum relatu judi- contra eum non audiatur apostaia Beiunie
caret.Uaque non proventt compositie, quia reparatio uus voluatale episcopi, el asseasu idvocati bonam
tam ridicula
offerebatur. Dicebaoi autem : Quidam reiti pro ecciesia sua in eedesia eadem coasli
(759) Scripta anno Cbrisli H50. res agitata, dami matum uiira. trigiata
_(7C0)Iu quibusdam scripti» itaec epistola inscri- soiidorum mitlia At Gigni 3 sententite pa-
titur ahsolute, /To Fratribus; in editis, Pro Gignia- rere cunciamibus, geuio
censibus; id esi contra mcnachos Oigniacenses. hae epistola, sign inter
Mauuscripti Cutercienses habetit; Prj jratnbus d& ntriusque Ioci rsonat facta eompositio
Miratorio. Sed perinue est, Haaeenimepjstoiascripta esi anno H5S, quaiis refertuc apud louem
esi contra tjigniaeeuses in causa fratrum de Mira- iu Historia
Sebusiana, pag. iia. Quamvis aulem
toiio Gata emai deciinarum exemptio ab Ianocentio aos iateai compensatio per Gig«iacenses
Cisterciensibus coacessa, Glumacensium ammos iatet tamea, ut Maaricus nctavti, facta per 1'

multum exasperas et, ut dictum est iu aotis ad epi« Venerabilem in Cistercienses mv nifi
stolam 22«, m primis vero Gigniaeenses Ordiuis Sarouis Romani subtiiaconi, quod Cluniaci rehctum,
Curaaojnsis in comitalu Burgundiw, adversus rici- jjiortuo Raroae Petrus Cistercieasibus tiberaliter
nos situ Gistercienses de Htratorio, utrosque provin- resignavit, ut constat epistolis modo 388
e.v. et 3S9:
cias Lugduneusis; eo usqua iliorum efferbutt com- (7sjS) Scripta eireo aunum 115i.
motio, ut quidam ex Gigniacensibus Miratorii (762) Scilicet Samson.
«Baobium susque deque yertere non dubitaveriot (163) yodescaici'; de quo in epistolis 2ii ei 253,
,

ut rescivit Eugenius, acres adiaodura litteras

I

Alviso cujus meutio in episiolis 65 et 395 successit

dedit ni Petrum Veoerabilem, ouo factaquamprimum anno il5o. Causa de qua hic - ir, videtur esse .

danmoruai compensalione Cisterciensibus tieret cum Guerrico abhate San ,1. cui seripsit
satts, altas rigide in reos aaimadvertetidum deaun- Eugenius, ul Godescatco » obedientiam manu
ttaiis, coiiimissa, Lugdunensi archiepiscopo fecultate miiteret de his, qwe ab ecclesia Atiebateasi
p.
«'Xiosiasticas adhibendi censuras, nisi intra vitJat'.'. debeat, » ni legimus ia lilteris munuscriptis.
dies de damnis iiiatis paciscerentur Has (764) 'Indubie AucmH .,
titl tia estcaaoi
vulgavit Manncus ex
moaasteriQ Vallis-Luce rum regulariurn Sancti Aug laias,'
/ipjkcndtce tornt secuadi Aunalium.
i

Avmlftcurtis e! Aiulfieurtis dicta tu vetc

cnerc apud Cluniacum viri sanctissimi Bemar- Lumenlis raodo Aquw. Curtt
dus et Petrus yeaerabilis ejus rei gr&ua •
quatridno
Patbol. GLXXXIl
ife
 492
SfiKNARDI ABBATI8 H.ARiE-VALLENSlS
m SimUiter
s
tenderunt, videntes qua nemo adhiw viueie niius
bonum «t vestra aacteritate imnelur.
est
raibi horum deiaiio e&.
Cameracensi ro- potuit? Suspectn, fateor,
Suessfcraensv ct
et pro dceanis unus illorom, r.o-
Magis autem iacredibilem reddil
garous, ul preces eerem exaudiantur. Pen-
dign»
raine Raymundu-s, qu: ut aiunt, caput est irajus
snmus in falsis fratnbus, et nral» »t-
efinali
sigillo nostro 10 ma- altcntata?:malitije; -homo, m comperi, 27&p
tene-faisat» sub falsaio
adulatorie
vereor, loquaii, dam susurro: anxie ambitiosus,
nu* mu.iorum exicrunt : et,
qaod rriagis
jiervolasse iblanius; totos compositus ad fa!lenduai,'aa pe
usque ad vos dicitur fthius
eiiam bandum.non minus. Nolavi sub peile ovio* hip-jm,
Hac necessltate abjecto Mo, noveMo quod
fTeg)
et imagiaem ac certis deaignavi indkiis, quejamautvnorderensa
eontinente,
cermtis de novo uthmii ,

audeat, aut nocere non vaieai.

oostram, cl nomtt (716). Figaram aliara taaquam
pro EMSTOLi CGLXJXVi no?,.
reclpiafe,- msi forte
cx nostra parie jam non AD EliMDEM, PBO EOSE4I.
-?\ episeopo Clari-Monus, cui sub attero sigiilo Htteras C siibreptienes pnevaluerint
SL susnrratiorics et
1 dedi. cum uecdum istud haberem.
adversas abbatem Sancii-Dionysis, raundus ego suio
)|S-3
EPISTOLA CCLXXXV. a sanguine ejus, qui scripsi. in alia yice adversus
SAHCTIr3lONYSH(767). aGcusalio.tem
G AB BOIDBM. pnOOCONE ABBATE malignantes. Verumtamen quara
Oionem commendat, ei An
Sm
M«t«i SantH-Gionydi
*usp**«* MorurK
mwiitfl ei driHlionenatis,
«"""Mt*"*
tuelur.
**
afferunt adversus hominem illura

veniunt quod accusentr Et qncmodo si

quod-non ia-
rccte isli

eum aecusant, excusalur a vicinfe omnfcas qui

!

et pro ocrsona
Pro ecclesia Sancli-Dionysii, debita multa
recto sunt corde'' Accttsatur quod
i
elsi nemo alias scriberet, ego scn-
Odonis abbatis; impignoraverit terras. dilapidaverit Dona.
f.2cerit,
et neutra ex
uon dubitarem. Causa bona
est,
t.era
Quasi ii»3C vcl neeessariis, vel justis ex causis non
nobilis, etabsas bom testi-
«rt&nuuns eeclesia ;
poluerint contigisse. Mardavil nobis de his
universis
monii esU Liudorbi, hoc nobis, qui victm sumus, personam
illa speeiahs res conveotus illius ecdesia*. et per fidelem
et
n ot»siinum*i.Adl*cetis, testatus est aliter, quam vobis dicta sunt. se ba-
Pro. bis oror.ibus vel solus, ut d.xi, s.
«ettraest.
bere. Verumtamen nam certius de
inquiratur; bis
«ms-aiVscribcre noa contundor. Nuac vero tales
juramentum fiJem faciet et si ir,-
decredetor, etiam oculus, quam :

mecum aeribunt, quibus rainime quemadmodum isli malitiose coo

venta fuerint
menonicribente.Ipsi sart.qnorum manus satissu-
nunt, qnoquo modo acciderint, abbas non excuse-
perque 'tmcteverunt de verbo
hoc Ecce hi seront
Si non fuerint, delatores nibil de -'

loquuntm tur.
sciunt,
quid feeeiit ibbas; et.quod si se
lucrentur. Insimulant eum de nmrte heminis :
nobis preees pro eo, tara
cure prodeunt porreet* a moriatuv. (juanquam quis noo
purgarc non potest,
iodubitatis.fuitaB iestiraonlis.
Sccurus vcstram sohci-
paulo ante de
' com- viueai nec verisimilc esse, ut quem
todinem.pro.vestnaipsiuspropi
atrocitcr. Rogo, ; enpuerat, in mortem tradideritT Qua froale
pello,nerope invasa nequiter, vcxata viderunt et cognc
oppomte ha>c audenl insusurrare vobis, qui
levato manum, extendite brachium,,
ofesecra
verunt zelum abbatis in liberalione illorum, qui
defendal patrimoniuro Petn.
scutum. &Jadius Petri in ullione eo-
m hommem. prius homicidium perpetraverant, el
qnidnm insurrexerunt
2. Frnstra erani I Postremo
celebris com- rum, qui srraguioem proxirai ulti
satis excusat, irno
caem fama puMc| si bene nossetis istos, possel profeclo sufficere ad
qui patns vere-
pendat opinio. Boni videlicet filii,

nescio quea mcbin- decredesdum quidquid non accipitis nisi per ee».
cunda tarn curiose scrutali sunt, quid illi lingua
Adsit Dens saneim raenti vestr», ne
pma omnibus crimina somnianles (768)..Stupei dolosa adversws innocenliara
subripere possit.
et inopioatam criminatio-
nui audiunt ad subitam BPISTOLA CCLXXXVH (770).
nunqnam dictus fuerat
nem. Erubescunt, quia DOJKIKO. OSTIENSI (771), PBO EOPtSM ABBATS.
doOdone. Sancti-Dionysii abbas
sermo hujuseemodi p
modio latet. Snper candelabrum
Dominus abbas Sancli-Dicnysii accusatur ab iai-
neoua.mam sub
qui in ecclesia
possit dissimulare quod est. quis omnibus sed a boms tiominibus,
:

gtat ut, etsi velit, non

:
Pro quotanip *f-
excu^atur.
furous ejus, ab omnibus \ideatur et incireuitB ejus sunt,
Ei iumen ejns, ut
lynceos in eum ocutos in- fectuosius rogamus Charitatc.n veslram, quauto n.c-
neccsse est. Numquid isti

298. i'767) Scripta circa annum

1153. Odo ex mo- —
(765) Yide cpistolam
-

abbas Ss
esse quod ait kuil- nacho Sancti-Dionysii props Parisibs
(766', Hinc patet non verura dera bugeno abbati
hic cdila ad Cornelii apud Coinpcndium,
Mmns abbas Cislerciensis, in epislola Dionvsiano sufiectus anno 1151. De ejus
brdioatione
Theobaldum Campaniae comitero, nempe falsum
esse
biudibus vide Sugerianas epistolas 0>6 et se-
abbotia de Buzeio, in quo nomen abbun ei
siciltum qu;e est Bautumi
m
nullo sigillo Ordims quentes, maxime epistolam 162,
erat. asserens
imoressum
unquaui lmpressum fmsse. episcopi Noviomensis, qui Odoncin « virum reh-
nTonriutu notr.en abbatis cathohce eleclum, cl a sc
ipsius pro coniposmone giosura et strcnuum,
Certe in charta Bernardi Eugenio scriljens.
• Saucla: Oeuovela' et Sancli benedictum dicit
UUs intei (76S) Vide epistolas seqiientes
Bernardi sigilluni cum ejus
Victoris. appensum est 1153.
l.bruiu dextra, pedum simstra le- (769) Scripta anuo Christi
nommceie^igic
(770) Scripta eodero »nno
tien
. _
Vide iiotUiam de sigd'0 &. Bercardi,
infra,
BlB EDIT (771 Snt. Hugooi. V.ep.283, 874,
1
990, 296, 306,
'
US l0
'

uVi'"' ,, -! '
 EPISTOL*,
494
rii de eo et habuimus,et habemus a:stimationem. nuria est : supcr
abunianlia est. Men
solatii
fl
! pro co vcstra bentgmias, et si non quia aniieus bonam.,. et confertam,.etcoag!iaiam.
ct supererfluan-
• i- seci quia nec vera smu, nec verisimilia, tern flamtnt in sinits nosjros.
<Muc. yi, I

tmponuntur ei. &i gravatus est dibitis, -

2. Desideras me yidere: et Ue >.. •

ui
rnporis ipsius, quanquam fereaullasint arbitrio desitlerii ttii pcndet effectu
ita. Ad idquod impasitutn est deterrarum dislra- tumsiipi ;: ic meiim indicas
I
i i| .

ire. hi quid
ovideni f.ilsiias coffiprobait.r. Nam de morte dicam tiftiv Ki cupio ut vcnias, et timeo
ue
ne ipsos quoque adversarios rcor eu.m 'potuisse Itainter veiie et nolle coamor e
rosh.us, duol
nspci ium, quippe qui euaidem G. et snos et quirt eligam, ignoro. Uhum, ne
inclusos ab Iiostibus, ab ipso mortfs arli- lisfaciam desiderio. et meo patiter s :

uiiitio quidem laftore enpuit. Pro his onvtiibus magis celebri de te Qpinjojii,
q Ua leriie
ue pro Raymundi non incogmta nobis cessarius prffidicaris. ut de tua absentia ns
ulia, attentius regaraus, ut abbatis innocenttam diocris illi desoMo imminere credaturi 1 q
vestra solliciiudo tueatur. mandare non audeo, opto tamen <:t te
vidcate aate-
997
EPISTOLA CGLXXXVUI (772). quam monar, Tu meiius id videre et
^giuwcere
At) HNDREAM AVE!NCDLyM SUUM, MIMTEM TEJSPU. B potes, quo mado sme damno. et sine
si
scandaio
u m saene sxpeiiitionis dolet;avuuculi liijus ganlis vemre possis. Et
iieri posset qui

advmtum veutus tuus onmino non esset inutilis.

cp.tat Fi i

qnas
Deo non aeesscni, qui te sejuerentur
\. Littera; tnaj, novissime transmisisti, reveri
ad subveniendum Ecclesia? Dei,
iuvcnefP.nt me in leotnlo decumbentem. Accepi, «uoniam omni
manibus; cotus es et dilecuis.JPotest faecreUcus
eas obvits Iibenier legi libenter relegi, ut et tu cum
sancto patriarclia jacob loquaris
sed libentim, !c vidissem. Legi in illis desiderium ?« baculo meo :

me, !egi et metuni tuum pro periculo tramivi Jordunem istum, et ecee cum
idj iribm iurmis
:•• Domiuus sua pnesentia honoravit; regredior (Cen. x%xn, 10). Dnum dico
, v : si ,

quasi sanguine dedicavit. Yse

es, ne lardaveris, ne forte venias,
"iiaiis, sik> _
et non
nias.. Ego enina jam delibor, nec pmo
i ibus nosf.rjs (773), ln terra Domini niliil boni me iorigum
facere super terram. Qjits mihi tribuat
mt : in suis, ad quas velocitcr redierunt, in- lua, in vo-
luntate Domim, amaiuli et duici
biiein exercent malitism, et non compatiuntur pr»sentia vel pau-
ae Joseph. Potentes sunt
lulum refrigerati, pnusquam abeam?
i
ut faciant .55egii:w scripsi

mum autem facere nequeuat (al. nesciutit). (774), sicut voluisti, et gaudeo de
p quod bono testimonio
iimusauiem quia non repellet Domiaus pl.-bem ei perhibes. Wagi strum et fratres
vestros ora-
ei ha;reditalem sua.n non derelinquet.
nes de Templo, nec non et eos de
1'orro Uospitati, per te
Domini in Domino saiutamus. mcmsos
• i faciet virtutem, et brachium suum quoque et sanclos
auxihabitur ei : ut cognoscant omnes quia bonum omnes, aa quos opportune loqui poleris, per le in
est sperare in Domino, quam sporare Domitio saluiantes, eorum nos orationibus
in prineipibus, commen
Bene facis forraicse te comparans. Quid enim aliud
damus. Esto pro me ad eos. Girardum nostrum
7 1
75)
qu»m tbrmicse quique terrigena? et fiiii hominum qm in domo nostra aliquando conversSus est,
et
samus, rebus inutilibus atque inanibus insudantes ? nunc, ui audivimus, episcopus factus esj, et ipsam
Qute autem abundautia homini de univcrso labore magno devotissime salutamus.
affectu

suo, quo ipse laboral sub sole ? Ergo ascendamus 23$ EflSTOLA. CCLXXXIX v 776j.
Super solem, et conversatio nostra. in coelis sit, jam AD REGINAM JEBOS0I.VM0itlTJJ.
mente preeedentes, qno sumus et corpore secuturi. Imtruileum, quomodo segerat, u,
yt&bmvMwco-
joi, mi Andrea, ibi fructus iaboris tui ; ibi retributio
ram Deo, et regince coram liominibus partes im-
pleut.
tua. Sub sole mililas, sed sedenti super solem. Hic
Dilecta? in Christo filisEj M, (777) reginse Jerosoly-
< inde doustiva sxspeclemus. -Merces mi- D
morum, Bebnardus Clars-Vaiiis vocatus
ikia> uostroe non de
non de deorsum est . pro-
terra, abbas,
miserieordiam^i Deo salutari suo.
cul et ab ultimis tinibus pretium ejus. Sub sole pe-
1. Miror qaod a muito jam fempore
(TJ2) Scripta anno Christi 1153. noh vidimus
(773) De infelici expeditioue in Orientetn hoc in expeditione transmarina gesttt vide
ih notis ad •

'.>e. Nam ambitio, simultas, temulatio inter iibrum secundiim de Consideralionc cap
l
cfcris.ianos Principes sacrae tillus expeditionis vires (774) Vide epistoiam sequeniem
iitus iniregit. Ita indicat Bernardus iibro se,- (775) An Gtrardus Bethleaemitanus
spiscosus de
bundo de Consideratione, cap. i. Ita etiam intiicat quo Guillelmus Tyrius ihilio libn tvn ad
an U46
s, testis ocuiutus, de Gestis Frederici, et sjib iinern ad ati 1,152? an.
i

Sideniensis, ibidem»
1
cap. 78, ubi, post coitmiomoratas ingentis
,
(i/oj scnpla anno Chrisii 115.3.
citus christiani c)ades, subjungit Nondum (777) Milisendi, aliis Melusins, SJis
tam i: ex lot et tantis attritionibus fastus inter eos Jerosolymorum regts ex Latinis -

rega! is cor.quieverat. Vide jEmiliuin ia cessitI-uko gener ejus, hujus Milisendis

bi
t VII, ubi agit de obsidion? urbis Damas qui leporcm equo msectando ... ,..,,• •

irimium exspiravit anno 1142, Ad ean

expuguatse, nisi ambitione principura
isa esset. Vide etiam Sigonimn, rie
bro ii. Piura do causis reiinfelic
m > ?«* et &3 Ivera, ejus soror
|
t-x Uuiilelmo Tyno sub finem Hb-i
.<
 :

m S. B£P,NARD1 ABBjVNS CLAR£-¥ALLENSiS

regina bona, bona non
486
nnde
Jiiteras luas. non softlas salutationes liabuimus :
£ si fneris vidua. Quaeris

quasi nos simus antiquae tuae erga nos devo-

obliti
bona vidua feslimctur ? Ex bis profccto qtise ApostO'

quam in multis probavimus. Audivimus, lus dicit : Si filios educavit, si hospiiio recepit, si
lionis

fateor, nescio quie sinistra : quse etsi uon pro certo sanctorum pedes lavit, si tribulationem patientibus

credidimus, doluimus tamen sive veritate, sive inen-

submiiiisiravit, si omne opus bonum subsecuta est
opinionem. Sane (I Tim. v, 10). Si hasc facis, beata es, et bene libi
dacio tuam aliquaienus decolorari
Andreas charissimus avunculas meus, erit. Benedieat te Dcminus ex Sion, eximia in Do-
inlervenit
nullo decredere possumus, scripto suo
nobis miuo filia, et omni veneraiioae digua. Adrnonitio
cui in
signincans meliora : quod scilicet pacifice et man- preemissa est ;
prosecutio jam a vestra diguaticne
exspectatur, Occasio data est excusatio jam non
suete te habeas, sapienler et consilio sapientium te :

de Temulo diligas, et familiares admitttitur, si non renovata a noslra parte faraiiia-

et fcua regas; fratres
periculis imminenlibus terrae. secundura ritas, familiaribus deinceps a vobis verhis et litteris
habeas;
frequenter.
sapiontiam tibi a Deo datam, salutaribus consiliis et
auxiliis provide et sapienter [al. vigilanter]
occurras. I . SX *?» EPISTOLA CCXC
Talia prorsus, taha decenl dpera raulicrem
fortem, DOSINO OSTIEKSl, IIE JOapANO CAEJJINALE ("/78).

humilem viduam, sublimem reginam. Neque enim B Legatum apostolicum describit, quam fasda ubigue,
viduam esse, quod, si vestigia reliquent.
4|uia regina es, indignum tibi
Perlransiit legatus vester de gente in genttm, et
voluisses, non esses. Puto quod et gloria tibi est,
de resjno ad populuni alterum, foeda et horrenda
prsscipue inter Christianes, non minus vivere viduam,
vestigia apud aos ubique relinquens. A radice Ai-
quam reginam. Illud sueeessionis est, hoc virtutis :
munere Dei illud fe- pium et regno Teutonicorum per omnes peue
iilud Ubi ex genere, islud ex
: ,

nacta. Duplex honor; Ecclesias Franciie, et Noruiamiias, et circuihquaque

liciter nata es, hoc viriliter
circumiens usque Rothomagum, vir aspostoheus re-
aller secundum sseculum, alter secundum
Deura :
plevit, non Evangelio, sed sacrilegio. Trupia ferlur
uterque a Deo. Nee parvus tibi virieatur honor vi-
ubique commisisse ; spoiia ecclesiarom asportasse
«Juilalisj.de quo Apostolus: Honora, inquit, viduas,
;.

formosulos pueros in ecclesiasiicis honoribus, ubi

qiuv uere viduce sunt (l Tim. v, 3).
commo- potuil, promovisse ubi nou potuit, voluisse. Muiti
2. Habes certe penes te ipsam familiare
;

qua se redemerunl, ne veuiret ad eos

apostoiicse iterum salutaris sententias,
ad quos perve- :
nUorium
nire non potuit, exegit et extorsit per nuntios. ln
doceris ub eo providereboua,M0n tantum coram Deo,
iu curiis, in liiviis, fabujam se ipsum fecit.
sedctiamcoramhominibut{IICor. vm, 21): coram C 9*g&»
hominibus, ut regiua. Attende Sfficulares, religiosi, omnes male loquuntur de eo :
Deo, ut vidua ; coram
pauperes, el monachi, et clerici conquerui.tur de
reginam, cujus digna, indignave non possunt latere
eo. Homiaes quoque sua? piolessionis, ipsi sunt
»ub modio super candelabrura sunt, ut appareant
:

qui magis exhorrent et famam ejus ct vilam.

omnibus. Memenlo viduam, cui jam non est quod
,

Beata Iloc testimonium habet et ab bis qui iutus, et

velit placere viro, ul soli possit placere Deo.
murura ad proteclioaem ab bis qui foris sunt. Non sie dominus Joannes
es si Salvatorem ponas tibi
Paperons (779), aon sic cujus laus esi in Eccle-
ei antemurale ad repulsionem infamiffi.
:
eonsciemiw,
inquam, si veluti desolatam et viduam tolam
sia, quippe hoaorificantis ubique miuisieriura suura.
Beata,
Legite litteras has domino meo. Ipse vident,
te D. o regendara commiseris. Alioijuin Lene noa
quid de hominc faciendum sit : ego libeiavi
tali
regis, si bene non regens. Regina Austri venit au-

dire sapientiam Salomonis, ut regi disceret, et =ic animam meara. Dico lamen pracipitatione qaa soleo
regeret. Et ecceplus quam Salornun bie (Hatlh. xu, Bonum est ei si purget ipse curiara suam, et sic
hunc crucitixum. Huic le liberet conscientiam suara. Decreveram ista tacere :
42) Jesura loquor et

eoir.miUe regendam, huic docendam, quoraodo re-

sed venerabihs Prior Mnn:is-Dei (780) ad hoc me
gere debeas. Disce lanquam vidua, quod sit mitis et D uapulit, et animavil ut scriberem. Et scitole rainus

humilis corde (Mattk. xi 29) disce tanquam regina, ,

me dkisse, quam publice prsdicatur.
EPISj N.CI.
quod judicet in justitia pauperes, el arguat in ssqui-
tate pro mansuetis terra (Isai xi, 4). Ergb cum ° AO dowmom pamm bugbsicji, puo sccuisu ikscil
cogilas dignitatem, attende ei viduitatem quia ut :
EUGENM juae^sis kIH).
quod sentio proferam, non potes esse Sancti Eugendi nobile monasterium, oiira d-
pure apud te

(778
1
tn quibusdara raanu-
Scripta anno 1152 — 'onsecrabant, ex Giraldo top. Hibernijt, cep. 17. m
rtolaad horainum Osiiensero, nenipe (780) Gervasius tunc prior eral Montis-Dei, quse
usia est di.rcesis Remensis, ab Odone S
•

wiem, iocatur pi >lam ad Prsemoastra- ;

quae habelur in iisdem manuscriptis post

Remigii abbale fundata aupti 1130 Apparet autem
i s,

epistoiam29t5 Legatus isie, do quo bic agitor. fuit ex hoc loco, Gervasium Bernardo, uti ct. locuin
acceptum fuisse »en putes eum erse ai
Jordanus de Ursmis, in Germaniam ad Conradum
'

iraperaiorcm legatus armo 1151, rem epistol» ad Fratres dc ^!omcDei,dequa in t.5,

(78i) Augencum vet«res appellabanl, qui sanctus
(779) Joaiines Paparonus seu Papyrio, anno H32.
teste Joanue HagusUldeusi, « profeclus in Hiber-
abbas luit insignis monasieru Condatiscensis, a S.
niain. quatuor patiia cerlis sedibus distribuit, gen
• Romano in Jurensibus jugis construcii, eique nomen
S. Eugendi dedit, postea in S. Cl.iudii mutatum,
temque in ea iegi nuptiarum non assuetam plurimum
dioecrsis Lugdunensis
correxit, » Ad id usque leinporis episcopi sesemutuo
 49?
emsQl& 498
et religione famosum, si vera suni q«s dicuntur, prceserlira jam seiiesee' tt t Vapor
ad modicnm est
fc
prope inleritum est. Nec decredenda omnia. Domos pareus, el deinceps eistermmabitur, Si sapis, non
vicinas nobis, voliis nolas, pertinentes ad ipsum, veniet super te illa maledictio : Vi'H stultum firma,
partim jam
deslmctas, partim in dies destrui cer- rad.ice.et statim maledixi pulchritudini ejus [Jeb.v,
nimus, et dolemus. Quse in membris videmus , ha* 3). Pulchre stultam pseudosapientem verus Sapiens
ct his graviora de capitefama nuoliante pcrcepimus. appeliavit, sciens sapientiam hujus mundi slultitiam
Sed numquid debeo ego nunc malorum vobis esse apud Deum (/ Cor. lli, 19). uiinum saperes.
,

quorum non est numerus, retejcre narrationem ? ei iutelligeres.acnovissimaprovideresl {Deui. xxu,

Lator prsesenlium monachus prsefati monaslerii, et 2S). Saperes quse Dei suni, intelligares- quae mundi
Archegandus Prior, homo nobis ab antiquo pro suut, provideres quse inferni sirat ! Profecto inferna
sua honestate et religione dilectus, poterunt vobis horreres, superna appeteres, quae sunt ad manum
inlimare qua? plenius ncrunt, etsi non omnia : quis [al ad malum] contemneres. Multa suggerit ani~
enim hoc posset ? Tot et tanta pro certo, qme tnus, imo spiritus, ioqui tibi de saiule animce Iusb ;
apostolicam securim, efsi dissimulantem, elsi dor- sed donec rescripto noverim tuo qualiter ista acee-
mitantem, mlrum si non surgere et ferire compel- B peris, non adjiciam ultra, ne fiam onerosus, eui de
lanl. Ego liberavi animam.meam : sed uon sufficit' ecetero volo esse amicus, et adjutor, si volueris, sd
nisi et monasterium liberetur. In manibus vestris salutem . Dilectam nobis in Christo uxorem tuam
mors et vita illius. per te, licet immerilam, salutamus.
£8©EPISTOLA CCXCD. EPISTOLA CCXCIII.
AD fiUEHDAM S.ECULAREM (782). __TRO ABBATI D_ CELLA (783), -PRO MONACBO CAZIA-
Persiringit eum, quod Petrum, cognatum suum; a CENSI, QCI AD CLARAM-VAHEM TSUKSIERAT.
proposit» vitm reUgigsce abstrahere conatus sit. Unde mihi scripsistis, ita respondeo vobis»
1. Etsi igtfotus cobis facie, sed non fama. Ipsa Molesliam domini C aziaoenais nulli arbitror mol s-
referente didicimus quod sis homo sapiens, et se- tiorem esse quam mihi. Sed puto vos non latere,
cundum sa?cuium honoratas. Voluit autem dilectus voluntate et prascepto ipsius jam ex iongo illum
fiiius meus Petrus, cui et notior, et familisrior monacbum factum nostrum; et mihi ipsum obe-
sanguinis affiniiate videris, ut tibi scriberem, imo dientiam promisisse, et me euram ilKus suscepisse.
reseriberem. Tu enim scripseras illi, et utinam ut Quoties ex tune volentem venire repuli, venientem
le der.uisset.et illi expediret, Non sic fccisti. Novum remjsi , recordari facile non est. Tandem modo
Christi militem ausus es debortari a servitio Domini C Veniens, me nolente remansit, et nullo modo ei
sui. Dico tibi, est qui qucerat et judicet. Non suffi- persuadere reditum potui. &8_ Dicebat autem
ciebant libi peecata tua, nisi te et alienis involve- quia si nos eum ppijiceremus, iturum se Iongius, et
res; el rursum 3d peecata, quod in te fuit, pceni- nullatenus rediturum. Sed nec sic assensum meum.
teniem juvenem revocares el sic secundum duri-
;
habens, imo et coatra consilium meum intravit.
tiam tuam et cor impcenitens thesaurizares tibi iram A quo utique inlroitu salva conscientia eum prohi-
in die iras ? Quasi non satis eum per se tentet dia- bere non potuit, nec projieere possum, utpote, ul
bolus, nisi tu juveris illam, homo christianus, dux dixi, jam olim in meam resceptnm curam, el de
ejus, el notus ejus, Tu quidem illi serpentem alte- quo redditurus sum ralionem. Diu, fateor, periculuia
rum, sed non tibi iile alteram Evam exbibuit. Tuis hoc conscientise mea. dissirnulaveram propter moles-
lmpulsus est manibus, sed non eversus : fundatus tirtm boni illius hominis : et adiiuc dissimulassern, si
c-st enitn supra firmam petram. meo iste consilio quoquomodo acquiescere voltiisset.

3. Verumlamen non reddimus tibi vicem, sed Qua3 cum ita sint, vestrum est hominem,
consoiari

yincimus in borio maium, orantes pro te, optantes delinirc tristitiam ejus, excusatum me habere uc lam
tibi meiiora, el meliora seribentes. Primo quidem n rationabili causa. Postremo ipse quoque, ui sci!is,in

quia sapicns diceris, ut quod diceris, verius sis, pcndulo est, et sEepe cogitavit relinquere domum
mitto te ad virum sapiemem, qui ait : Noti proki- suam (784). Quod si vellet nunc eff.'ctui manciuare,
bereeum quipoiest bene facere; sivalesctipse, bene ego non prohiberem, pro eo quod in ea non sine

fuc (Prov. 111 , 27). Habes tempus faciendi. Sed magna anxietate versetur.
Ijoamdiu habiturus ? Quantulam superest vitEe tibi,
nasterio lauda! epislola Petru 23. Hic esi

(7&2) Et quidem uxoral-jm, ex fine epistola». Fal! Bernai moriam, et semectiam

de B. M.,ria>
cottex Vatieanus n. C63. in quo inscribitur, Pctro Iversus aiterius Nicoiai in-
abbati de Cella, ad quem episiola sequens. otisadi pistolain 174. Bernardi alumnum
(783) Scripla circaanoum 1150. Notior Petrus — se dicit in libri noni epistola S ad capitulum Cisier-
Celiensis a Cella monasterio suhurbu Tricassini, ciense. De Caziaco supra ad epistolam 263.
quarn a Sancti Bemiijii abbatia aut ecclesia Carnu- i784) FIuc speciai iibri » episiola 15 Petri Cel-
tensi, quibus etiam prafuit. Binas scripsit lnteras Ca_iacenses • Quandiu patrem vesirum,
;

nd ;>.i/.iacenses, qua? suni libri secnodi epistolie 14 imo uostrui is, aiiuui ne

et 15 nullas de hoc monacho, cui nomen Adamo

. cogit^lis. » IdmtelHgenduni de Simone qui landem
fusssc intelUgitui ex duabus litteris a Nicolao Ciaraj
,
mortuo Bernardo in Ciaram-Vallem se recepit, supra
Vaiien?! ejus uomine ad 1'etrum nostrum id est .
ad epistolam 263.
Cellenseiri. scriptis, .;ui Petrum de retonnaio mo
 - :

500
S. BBRNARDl A3BATIS CEARiE-VALLENSIS
IPISTOLA CCXCrV (785). EPISTOLA CCXOVI.
k
AS KOMINCM PAPAM EUGEMUH, PRO EPtSCOPO nOMINO OSTIENSI (789), PRO EODE5I-
CENOMANNENSl. Quidam cierlcus dicitur aures domini mei cir-
Evisrnpum Qenomanemem, et atios Pontijici com- cumveoisse , aliquid contra episcopum suum , et.

mendat. pro sua cupiditale molitus. Si mei

noslrum amicum
Adest episoopus Cenomanensis (786). ipse est, imo juslitueDei, dateoperam,
J3S® curaest.vobis.
si nescitis, dc etijjus veritate et honestate nullas
ut nihil lucretur de suo mendacio susurrp malignus,
riubitat, Jiisi qui bene nonnovit hominem. Mihi
nec ltedatur in aliquo innocen? eniscopus, et fidelis
qiiciem ab ineunte juventute sua noius et dilectus
amicus (790).
est, lam pro meraeratis virtutibus, quara prs aliis '
EPISTOLA 'CCXCVH.
bpnis moribus suis. §i quid aliud Paternilali vestrae ABBATIARRE1!ARENT S? (791).
de eo inausurratom est, aut ego fallor, aut iile
Monachum apoitatam pwnitentem recipi vetit.
mentitus est eaput suum. Audite eitm, et cum
i.n
Lator prsesentium, ad peiitionem nostram .durium
pleniiaetiae gcatias -vestr» remiti-ite. Decsptus sum slultitia et 1«
suseeptusln consortium vesfc-um,
si hene nen raerit coUoeaia. Abbss Viudoei- Sed
,
sua rejecto habiru saneto a vobis exiit.

:. qui i-ji:;cialitci- Vester est (787), regaiims ut 3 ductus pcenitentla, ut videtur, redire cupit. et se
et ipse specialem invcniat gratiam, et rationabilis
iterum recipi humiliier petit, petimus et pbs.iil
petitio haud difficilem assequi mereatur effe- amore Dei ct nostro,
rum recipiatur, pceoitentique,
ctum. Dorainus Andagavensis millit nuntium suum, introilus et habitus non negetur.
r se at 'jser nos aliquid petens. Exaudiatur efc
EPISTOLA CCXCVIfl (7S^).
ipse pro iustitia non ts ludiatnr contra-eum
sua, et \\S1
An DOJilNUH PAPAH EUGENIUH.
susurro mendax, Dignum est enim ut qui omnibus
vivitis, omuibus pro meritis valeatis. Nicolai notarii fraades ef impcsturas dztefil.
EPISTOLACCXCV. Nicolaus ille (793) exiit a nobis, qtua uon erafex
O DOJIIKO HENRICO CABDESAU (788), PRO EODEM nobisTexiit autem fceda post se rclinquens vestigia,
'

EPISCOPO, Et ego longe ante homincm noveram ; sed ex:

. quasi mihi soribo, et hoc qnoties tibi bam ut aut Deus eum conveneret, aul m
tu es, me esse eonfitlo, quippe ipsese proderet: quod et ficium ssi. Pr»ier librosj
'

mc me tu tfque denarios, et aur.eos multos, in ipsO a ii

quem tanquam ipsuni diligo. Si

is, iiiio quia diligis, vide ne dominus Ceuoma- r Ivenla sunt super eva\ sig iiia iri a, unnp,

[udd in te est) in aliquo redeat con- prium, alterum Prioris, tertium nostrmn ips:;
tin ego contristarer iri homine quem non auiiquum, sed iioVeUum : quod et ob ipsiu
satis prc - estate diiigo; et a te diiigi, vo!o, delos et furtivas subrepiiones mutarc nuper

ica eumdeni atmutn. homo versipellis,el pelle 3ub cvina aliquandiu i

n}us de PassavanJ, ex archidiacono tem tegens iupinam, tandem prodidil

suaru. Nam sigillo Bernardi nou
"
Rem ipus Cenomaheasis , quam r ligiosac
eut ejns acta in lomo lertio veterura
i
depreheDsus faTgarius, fugam arnpuit : 1

tpag. 357. causaaliasad Eugeninm scripseritBernan

:i de Odone abbale Sancli-Dionysii tatum se in falsi ,
episl.284. P
•

eiilla ..i 1 a specialis vestra est, i Angliamcommuniter traduntex occasione

nimirum quod abbatia <n Dioriysiana, et yindbci* Nicolai S. Albani iu Anglia inonachi, qoi S
.
rint proxime sub nardi jam e vivis erepti sentenliam de Gi
poti ntifi 9 Romani. B. Virginis impugnavit. At cum P
(788) Scr-iptaeirca aunmu 1150.— Aiias, Domitw qui S. Doctoris causam iuendam suscepit , e;
23 iibri vi, et epistola 9 libri ix, istum Anglum
-

Ucliii- jardinali. De eo Ernaldus in libro pnmp

de
eumque sibi ex duntaxst Seriplorum \el,
Vita Bernardi, cujus apud Claram-Vatlem monachus
istis
Gallum,
iuerat Hcrm/us, tuac eardinalis lituli Saftctorijm I I
nibus notum etamicumindicet; illam autem
et chanssimum
Nerei ot AchiUei. Epistoia ejus exstai in lomo tertie at Petro Cellensi familiaritcr notum
de legitima esse constet ex epistolis ultro citroque
ad invicetfl
BibllothecaT Cisterciensis, pag. 239,
ilio esse fatendum est at mtenm
jnissis; alium ab
;
electione Alexandri III.
(739tScilicct Ilugoni. Vide epistolas 2S7, 290. taceam quod stilus cjus non sit tam mordax
urbanior , quam ui in Pctrum Cellensem tam
pelu-
(790) i'ost h;:!ie''epistolam in mar.uscriptis haud
lanter se gesserii, ut ipse Petrus conquentur
pa
paucis locantur episiote 259 ad 1'ri.einoustrdtenses,
et ex ipsiu
290 ad episcopuni Ostiensem, el 311 (qua> modo374) de Nicolao Angelo epistola 9 libri ix ,

ad mouaehos Uibernienses, in qua Bernardi epistola; Angeli epistola, qua; ipsam pracedU, legcnti inno
tescit. Cseterum Nicolaus cx monaslcrio
Arremarens
olim desinebant.
,V.U) Guidoni, ai quem epislola 39S. ad Clarae-Vallensetti transiit absente Bernardo, ann
assumpto,
circiter 1146, certe Engenio in Pontificem
(792) Scripiaanno Christi 1151.
ul patet ex cpistola 1 quam ad
Clariie-Vallensr?
[ie ille Nicolaus, queni tanti fecit Petrus
abbas Chiniacensis, ut videre est ip epistoli? ejus, nondum adnussus scripsit, Fugil vero anno ci
ex moaacho Ar rumarensi faetus Cisterciensis, el
;
1151, nimirum post electionem Gratianopolitapam,
Bcruardi notariiis. Valebat «nlm sULq, et ^psuro de qiia supra in notis, sd epistolam 270, siq
ejus epistok: 389 S. Bcrnardi nbi de illa
agaur. sub-
tantum Bernardum exprimebat. Epistol»
scripsisse reperilur. Plura de eo m
Pr*fahone afl
exstant in cditione Coloniensi Bibliothecae Patrum,
edente Joanac Picardo Victorino Parisieusi. Sed tomum 111.
 EPISTOL/E. 502
501

Ifueram. lloo enim est quod vobis taciio noraine EPISTOLA CCC.
'

Bcripsisse me inemini (794) quia videlicet pericli-

: BLBSENSI COMITISSiE (796).
tati sumus in falsis fratribus. Quis possit dkere, ad Solatur eomitissam, filii delicta per cetatem exeu-
quam mullas personas sub nomiae ineo, ms ignc- sans, et melioris- frugis spem faciens; unde
rante, quse voluil, scripsit? Quis mihi det ut ipsa blande potius et leniier guam aspere traciun-

curia vestra ad purum purgetur faece mendseiorum dum mohet.

ejus? Quis mihi dot ut vei eoram innocentia, qui Si vos tilius vester visus est excessisse,
quando in

rnecum sunt, satis valeat excusari apud cireumven- doluimus; dolemus non minus excessum fiiii,
et

tos et prasventos impudeniissimis fjus mecdai-iis? quam matrjs injuriam : quod lamen et ipsum ex-
Vobis quoque&liijiiotics ia eadem falsitate seripaisse, cusahile est in adolescente Slio. Nempe delicta ju-

ei nOK semei, partiin eonvktus, partiin et coafcssus ventuiis,ipsa,qu;e commisit, exeusat aetas proclivior.

est. De turpitudinibus ejus, quibus terra sordel, et An nesciiis quia proni snnt sensus kominis, et cogi-

facta! sunt omnibus ia parabolam, supereedeo pol- io.maium ab adoiescentia? (Gen~ viu, 21.)
lationes

luere iabia mes, et vestras aures. 8i ad vos venerit Confidendum mutatum iri in melius, patris meiiiii
uea gloriatur, et amicos se nabere corifidit in et eleamosynis (797). Propierea insistsndum msgis,

.-.), mementote Arnaldi de Br ixia, quia eece pius magisque votis et preeibus ad aro eo quia :

quam Arnaldus hic. Nultus perpema diguior indu- etsi iile minus interdum, quam debuit, se Siialem

sione, nihil ei perpetuo siientio justias. exbibuit, mater tamen pro suis viseeribus maternura
deserere non debet, sed nec valet afJectum. Ifunquid
EPISTOLA CGXCIX.
potest maier ablivisci jilii uteri sui? F/ si illft,, iu-
COMITI ENGOLISMENSI, PRO FRATSIBUS BE BUXlA (795), quit, oblita fueril. ego tamen no car tui

>,::t rUur de graviemctwne suis a comite imposita. (/ss:.xus,!:'i Orerans et plorem uiuo,

Nolite mirari, si gravis nobis videtur tam grandis

'

ul Deus taniffi mdoiis juvenem, probitatis paternte

lus, qui de terra illa Buxia; a fratribus nostris imiiaiorero (quod npn diffidimus sua faciat pie*we.-

exigllur, quia tale aliquid nou cansuevimus. '£&*£ Agendum eum e.o in spiritu lenitalis,

Nam multas fecimus abbatias, et nulla illarum tali sequiis : quiasic melius ad bona opera prpvpcabttur,

subjacet exactioni. Sed quia vos ita vultis, et Deus quam si irritaiionibus ct increpalionibus cxasperetur.

plus acceptat voluntarium bonuru, quam coacium, Ita sane de ejus cita tetaqua mutatione possc, laeii—

sustinemus juxta convcntionem, quam fratres nostri ficari confidimus cor vesnum el nostrum nariier.

vobiscam fecerunt, Deus meliorem vobis f Quidni ego totis eupiam visceribus quotidie se
donec
tnspiret voluntatem, quod non difiidimus. De CEetero ipso fieri ineiiorem? Ulinam quaiem invem \a

diligite eos, fovete, defeudito, manutenete quia me, takm semper in amnes inveniam. Quidenim,
:

iu?ic securius stabitis aote tribur.al Cbristi, si pau- quantum ad nos, linquam volui. ei non iccn?
peres ejus habueriiis vestri dilectores, et pro vobis Retrfhjiat illi Dominus Ca^terum pro vobis, s^cut

intercessores. seepe petislis, saepe, proul oportuit, et monui, el

asoaebd.
-,) Epis*tOla 284. nostrse. ;\ctum apud Clararn-Vallem anno ab Incar-
Scripta circa annnm UoO; — Jn editione uatione Domini 1153. "» Ita Picardus, ex schedis
pnma Lugduueusi aiiiii !494Iogrtur, Cotniti Angel- ipsius monasterii Sancii Amaniif.
(aais de qno episiola 123?) pro fratribus de (790) Scripta eircaannum 1152. Non vana spe', —
Bruxia. iu alia anui l!i30, Comiti Engelberto pro aut potius vaiieinio' Bernardus videtur Comilissanl
de Bruxia. In editione ifem Lugdunensi solatus. Nata quatuor eam filios Tbeobaido MaOTO
aani 152(),et sequentibus pra3ter unam, Comiti En~ comiti Campaaise- genuisse reperio, Henricum co-
golismensi pro fratribus de Suaria. Hanc iectionem mitem Blesensem, qui patri successit anno 1151;
pr<cfcruui sieeuli nostri auctores, asserentes, Guil- Theobaldum dapiferum Ludovici Junioris, ac posfcea
b Imum, cognomeuto Sectorem-ferri, comitem En-- j Phihppi Augusti regum, quo in munere successii fia-
goiismensem , Gtsterciensibus iocutn concessissi i U dulfo comiti Virpmanduorum; Stephanum Sacrum-
anno ii43 in villa Buxia, ubi situin Benedictinorum Cwsarem, postea Cariusianum; itemque Guiiiel-
cosnobiuni S. Amantii, ab Arnaldo comite sa?culo rnum, de quo supra episiola 271, cui.jam tum puero
decimg constructum. Sed cum de concessione loci ad digniiatcs Ecclesise promovemloilernarckis ope-
Cistcrciensibus facta isli reclan:arent, Bernardum ram suam ceeusabat. Bernardus bac ifi"-epistoia
pacis sfudio locum cessisse aono 1153 : taii quidem agere 'videlur de Henrico pimogenilo ad quein
coudiiioce, ait Picardus, qnod sexaginta marcas epistola 279, qui ex Syria reciux, el paternss polcn-
argenti monachis Clarse-Vallensis propler asdiiicia liae sifccessioue intumescens. iri quosdam ':xcessui

et cajiera ab eisdem loco acquisita monachi S ^fciatis fervore abripiebatuT- lnter quos a Sancto
Amantii reddcrerit. Scripsit itaque Bernanius hoc memorattir, apistola 376. quod « mnisdictas naodt-
modo * Iri nomine Domini. Ego Beroardus Clarce-
: uas curn Roberto Regis fralre post festa pitsetalia
Vaiiensis vocaius abbas, notum volo esse, quod statuisset, ut moncmachia iavicein congreaerentitr.
ss

iocum de Buxia, el quidipaid in eo habemus, ex !s tamen Bernanli nioaitis a pise matris lacrymis
dono comitis Engolismensis, et Peiri Austensii, brevi iia rasipuit, ut ah i:iius ^vi scriptoribus inter
ecclesife Sancti-Amamii concessimus. Teste fueruut illustres viros referri meruerit.
dominus Hugo Engolismensis episcopus, dominus (797) Nempe Theobaldi Magni, de quo supra iu
Godefridus Lingooeusis episcopus Junius abbas , notis ad cpistolam 37 : ciijus eieemosynas ei bone-
de Corooa, fraier quoque Priihppus Prior noster. et facta pnedicat Vita non solnm Bernardi sed etiam
fraier Gerardus, et frater Gaufridiis, monacbi domus Nffriierii etaliorurn; item novs hic episiola 416.
 - »

S. HRHUMH KmmS CLAfLE-VALLBNSiS 501

iPSSTOLA SCCI (7S8). 2. Nam e$ fraler Nicolaus (800), qui mullum gra-
t

SUCT* SOBCRl IMPERATOB13 HiSPANiJ! (799). taiatur de vobis. satis in hoc de vobis conildere mo-
Owiirfi»«"*Mran- <?# reeeptione cujusdam monasterii nuit Jum propter vestram erga nos specialem devo-
inter suos et alms quosdam Religioses natam,
tionem, tum etiam propter bonam, quam audivit a
€jus epcra so-piri ciipit.
vobis, de hoe ipso promissionem. Si autem vestris
4, Quod factum est de recepUone Tholdanos
mo-
utpote (quod non credimus) salutaribus monitis aut consiliis
fla$terii. setati* per me non esae factum,
contradietores illi acquiescere aolunt, tunc duorum
absealem 8t iguorantem quid fieret. Factum autem
judicio episcoporum, ad quos duo illa loca jure pa-
p.er nostros non nego, consilio taroea multorum Re-
rochiali pertinere noscuntur, ©ranis inter eos con-
Jigiosoram, episeopi eoDniventia et assensu, nobilis
troversia terminetur: quodque ab eis judicatum sive
quoque domiu», qua locum illum iu propria posses- vestrum erit ratum
publiee, ut
eonstitutum concorditer fuerit,
sioce fuudavit, peiitione et voluniale,
habere, et de esetcro firmiter roanuteiiere. Si timelis
aecepiaius, et iiib.il in abscondito factum. ExLstima-
quem Deum, non patiemini irapediri tantum bonura.Tiec
bani amem se libere posse suscipere loeum,
benam illam muiierero frustrari a desiderio suo, nec
in Dei libertate, et sine alterius eeelesije subjeclioue
fratresillos suas devotiaois privari fructu, nec Deum
faadatum, ipsa quae fundaverat asserebat; et privi-
B denique tam accepio sibi reformati ordinis sBerificia
Ifigia, ut aiunt, pne manibas erant. Caeterum quis
defraudari (801). Obsecramus vos et pro uovella
Carraccetenscs («.'. Carjaceuees) fratrcs faelam sibi
vestra plantatione, illos loquer de Spina, ut eis vi-
in hoo injuriarn. ut scribitis, conqueruntur, »ec au-
ssera misericordhe exhibeatis, quatenus vestro be-
dk-r.tes Salomonera, qui air. £$4 Noli prohibere
per-
bene fac neficio susteniati, in servitio Dei et suo ordiue
,jui bene mlt facere; si pcies, ei ipse

tam sancto opere contr»- severeot.

Prov. in. 27), nobis in
EPISTOLA CCGII.
aieunt : et quoniam servos Dsi non oportst liligare
LEGATIS APOSTGUCIS, PHO A8CBIBFISC0PO JS0S5N
[U Jiqi. ii, 24), consiiii nobis fuit ad vestrum po- tino (802).
tissimum conrilium causam remittere, ut vestra.
Caummarchiep.abadversariisgravaticommendat.
auctoritate et opera omuis inenta et injusta, ut aiunt,
Sedis
Ordo in domo Dei receptus, Doroinis et patribus reverendis. apostoKea?
calumnia conquiescat; et
Legatis, puer Sanctitatis eoTum Bernardos
Clara;-
adejusgli ^sLrani ipsius salutem deinceps
Valiis voealus- abbas, per omnia
Deo placere, ei
in pace permaneat.

n sss. sMsa:
et Leotiensis regis seu imperatoris : nam hoc lUulo
t
loeo

nesii
Soloper?. seu Soieuvria dicto,

s^aaft^iSsatt
filius,

ecclesiaa fceatse
« Bernardo abbati Clar*-Valiensi, et
Mariaj rie Soleuvria.
qui loeus situs

» iradu habtta-
donari amabaUi tune lemporis i!li re.ges. Sancii oirciter annura
in S. Bernardum mire propensa, asceterium Cister-
tionem $uam Fago-PendeuU vieinam,
eptscopus cor,-
eiensis Ordinh in di.scesi Palenlina, Sancti-Petri 1146. A'«arus vero Constantiensis
ffinat donationem a quodam Willelmo
Stlvano,
appellattim, condidit anno"H47, eolonia a
,

dc Spina ct fratnbus
< Deo et bcata- Marise de Soleuvna,
Bernardo trausmissa. duee ejus fratre Nivarde. Nec
ibi.-ieiii Deo servientibus factam io manu Nivardi,
niuite post monachi nigri ccsnebii de Toldanos in
fratris domini Bernardi
Ciarae-Valleusis abnatis. •
regno Legionensi, ab Elvira infantissa recens fun- Nivardum tune istras eietiobu
dati,Carraeetensium. quibu" suberant, jugum de- Ouo ex loco inferunt,
idem
ponent.es Cistetciensibus se subdiderunt Statiin foissc abbatem. Pauio post, id est anno i\m,
ob loci exigaitatem et incommoda
, _

Carraeetenses reciamavei-e, implorata Saneise apuct nwnasteriuin

quse de teodo ec-
translatura est la ViUem-Richeru,
Beroardum auctoritaie. Quid vero inde secutuin sit, parochia erat, Solopcra m
c teri quod profert Man-
instrujnento, eiesiie Baiocensis et
Bajocensis episcopi, sieut antea fueral,
\n Annalibus ad annum H48. csp. 8, m quo domimam
Bernardi abbatis. bxstant
,

inter ecc-ieia sic iegitur « Post decessum D. Fco resisnata, cum ronsensu
Bajocensis httoraede
bte Kerdinandus abbas de Toldsnos in Neustria pia Pbilippi episcopi
m ei opu,c»wvu», qme inter
eonventione, «j-~ eum, « -—
Carraceiensem eeciesiara
Carracetensem gratis ooie
ecclesTam gratts aamin, et
odtc habuli,
rebellis, et eontumacia ductus ad Cianc-VaUensem D
••

ci, yal^Bichen.Jacla est

•

de toCMpn ^olouera ^W"

Quod regina domna Sancis vocalur. i»qno prius e^us abbaUa erai, . eommu
ecclesiam se eoi.tuliit. quem locum Pmhppus
Carracetense monasterium affeemose dilexit. tato cum Yslio-Uieite-ii .

episeopus sicut abbas de Moriuo-Ban

iN&N«C
moleste ferens, Cianc-VaHensi abbmi et tonventui
antea ab ipso aeceperat. Hugo Kothomagensis an-
iitteras direxit, ue priedietura abbatem iHicenter bajocis
reeipiant. Clarae - Vallensis abbas lfeginEe preces tis.esbanc commnlaiionom confirniavit
Vallis-Richeru suc-cessit
exaudivit, abbatem Ferdinandum recipve nolnit, anuo iibO Themte abbati
fiogentis. qui !oai isiius secundus
aSbas in epiUipuio
msi a Carraceteasi eectesis ut reeipe<eiur iicen-
tiam lir.petrarei. Quam cum irapetrarc nou pos-
*'X
anni 1520
%A) Lambertus Campcstw editiunis
get, nec Ciarae-Vallenst, nee Carraeeiens. e^lfcsist
marginem aotec mcouonem rcfor-
iu obedivit. i Hiee ibi, klud tamen eos- aucti
matioms fmsse lempc-.re Beraardi .

ium post piures annos jugum Cistertiensiun, *- ** >*» lega-

subi ^80?) Scripta sone Christi 1153
ttwe ha Baromus sd jnnura tl53 «
Eodem anno,.»
gx noe li "•cs t.isiererenses recie
mquil. «. decemiVur ab Eugenio
papa legatio m
igunt. Nivardum, Bernardi gernnmuin natu mi- »" m
Germaniaia ad jodicandom episcopum »^«'';
! -

saneto fratre suo m Hispaniam missnm ad

ara Sptnense mo- Fuerunt deleoti ad boe munus obcundum Beruard»
etc Bernardus
ide ^jsiylaf. 372 et 373. Wem etiam presbvier et (Sregtirius diaronus, fl
monasterii Lalersnensi- t.auonicns
Neustriam nd ordi- i
quidera ex priore
cardinalis tituli
. • jocensi novum coenobium in regtiiaris ab Eupsmo presbyter
 :

5P5 BP1ST0L& 506

gralos fructuos» suse legalionis manipulos repor- 8 pro rrgc. Nescio autem an egiscogus (803) ad hoe
lare. convemens, satisque idoueus sit non quia fideiis

Etsi corpore remoti, sed affectu et bona volar.t.ate non sit, el quidem fideiissimus sed quia odit ilium,
vobis appropiavimus, optantes etorantes dirigi aclas aec suum, ut vereor, consiiiutii credet ei. Ipse ta-
et studia vestra ad omne quod decet el expedit. men paratus est pro vestra voluntate ad omne, quod
Inde est quod gudientes miserandum illum archiepi- cum Del volumatr facere poterit Si quid est quod
scepum Moguntinenscm, vocatum ad vestram pra:- quasi ex parte mea vobis secreii suggerat , a oie
sentiam ibique responsuruai adversariis suis, ausi Hoc illud aecepisse sciatis, et tanquam ex ore meo
sumus vestram pro co inierpellare bonitatem. In id accipiaiis. Homo est <»nim quejij_multum diiigo, -

hec enim. credimus bocorificari ministerium vestram, Pt saiis credo ei : vosque ilii, ni fr.llor, credere quod
si, quatenus salva justitia licet, parieti inclinato ct volueritis, secure potesiis.

maceriae depulsa? humeros vestrce auctoritatis sup- EPISTOLA CCCIV (804).

ponitis; nec calamum quassatum EIBEll.
conteri, nee linuna
furoigans (quod in vonis est) exstingui pernritiitis.
Gaudei valetuditiem suam regiessecurot; Robertum
Sentiat,
regis germanum commendai.
obsecramiis, sibi profuisse ei precem no-
stram, et suam simplicitatem, ob quaui fertur a
g In litteris, quasroisil Dignalio vestra, Iselificastis
animana meam : Isetiticet vos ipse, qui in causa est,
faisis fratribns circumventus potius, quam inventus
Deus. Quis sum ego, ait quse dornus patris mei, u!
in altquo dignus depositionis.
de morte, vel vita m.ea Majestas regia cogitett Et
EPISTOU
CCCHI.
LUOO¥iC« JUNIOKI aBGl FRANCQaUM. nunc quia tanti habitus suin, ut de meo esse scire
Quid agendum regi causa cujnsdam de Britatuua curetis, sciatis me aiiq^mntulum convaluisse (805),
adulteri et excommunicati et, ut me sentio mcrtis intcrim erepiurn pcriculo,
Si hara.0 ille de Brilanuia dimittere vellei adulte- debilem tamen, et debilem valde. De ca;tero scire
ram, ut posset soivi aDathematis vinculo quo tene- bos volo, dominum Rcbertum (806), germanuiu ve-
ttir, ee illa paternam haereditalem suam secaaduaa strura, dignanter nes ot devote satis visitasse in in-
divisionem suam, quam fecit cum fratre suo, a vo- firmiiate nostra, seri ?i sic locutum in auribus no-
bis requireret, etsi hoc ipso iudigns, non esset for- siris , ui gaudium nobts et spem de se meiiorem

sisan reeasandum, $SS ui proiade polentis viri reliquerii. Diligite eum ;

quia si dictis facta com-
servitium et auxilitim haberetis. Alioquin non est pensct, complacebii vobis ir. illo : et, si dignum
«osisilium itumilis iidelis vestri concedi ulialenus « judicatis, sciat vobis piacere quod nostro ei bono-
aut terram extranco, aut vestri favorem dominii
**
rum consiliis d.^ ca;iero acquieiurum promisit.

exeoinuumicate el i&cestuoso : ne (quod Deus aver- iSigilluna non erat ad manuia . sed qui legit, agno- -
quandeque et vos audiatis, Si videbas fureni,
•lat) scat stiium, quia ipsedictavi (807).

cunebas cum eo, et cum adulteris portionem iuam EPISTOLA CCCV (808...

ponebas (Psal. xlix, 18). Nec lamen verbum piaeci- AO OGMINUM PAPAM EU^EKIU» C
pitanter, et quasi ex abrupto rumpere eonsuluerim. Episcopum Uelvacensem % Romano itine-re justis ex
Agendum autem per fidelem et prudentem nuntium, causis detentum. Itaque causam ejw. Pontificis

. qaatenus. si fieri potest, inducietur, et tempus re- ccnsilio totam committit,

dimatur. Quod si et hec ille reuuerit, et malignari Filius vester iUe Belvacensis t%6Q) (quem dicerem
maluerit ; fidendum ia Domino quia nan prsevalebit et nostruni, nisi insoleutiam redoleret) appeilatus ad
quoniam quidem justitia^ qua? cum regc est, erit vcslram prjesentiam ver,iebat, et libens, utpoie de

S. Clementis creatus anno 1145. Gregorius vero is nobio Cistercier.si diem extremum pie et feliciter
esse crediiur, qui anne 1137 ab Innocectio I clausii. Viuo Serarium de Rebus Uoguntinte !ii> v,
S. Angeii. Conradus episcopus,
cst cardioalis tituli et Baronium ad annum 1153. Ad euoidem IknriciiiH
qui eealum annis postea scripsit Chronicon Mog')ii- Q est epistola 365.
tiacum, Henricum deposituni tr.-viii, omnemque (803) Forsaa j oar.nes, Alelensi s seu Sancti-Ma-
cuipam rejicit ia Arneldum queradam episcopi pro- elovii episcopus ex monachb Ordinis Cisterciensis,
ditcrera; Dodecuinus in Appendice ad Marianum, in ad qaem plures epistola; Petri Celiensis, lib i epi-
Cgnonicos; uterque in Legatos pecurii,'. corruptcs. slolffl 15 sequentes.
suffecto Arnaldo Canceilaiio. Gtto nihilominus Fri- (804) Scrinta eodeni aano,
singoBsis, d* ViLa Friderici, hb. n, cap. 9, q.ui (a05) Vide episioiarn 30;7, n. 2.
pri»sens adejat, juste depositam asserit « Rex, » (S06) Vide epistolas 222, 224, 376.
inquit. i Proiimam Pentecosten Wormatise ferians, (887) Id est. scripsi; ut a.\ ipsis verbis inleliigi-
Heaneuin Moguntiae sedis arcbiepiscopum, virum tur : quo ser.su etiam aiiis in epistolis hoc vei
pro defeosione Eeclesis frequenter eorrepium, nec sumitur, in epistola 85, a. 4, ot in e.pistoiis 307,
eorreelusB, per eosdem cardinales deposuit, 31G Differt tanien diclo a teribo in epistotss 89, «t
Videar, Lector atri assenliendum sit, scriptori sup- 90, n. i.
pari, ar, oculato, docto, et siacero. Cerie quod addit (808) Scripta ar.no Christi H53.
Ccafsdus brevi post tempore
, anibos carnales (809) Henricus, Lud - de
piorte pudeada tnteriissc, errorisargui Otto ;
quo epistoia 27S. Confer epistolam 307. o .

ibidem asi.fr.u eos diu supervixisse, el Reraarduni dicit Bernardu

aiia iegatione itidem in Germania perfunctura esse sub '.(
frater vester ; > nain Heuricus monacbus Ci
Adriano IV in comperto sit. Utut sit, Henricus depo- Vallensis fuerat, ut su Vitae hbro iv, n 15, Vide
si us in Saxomam
;
aecedens, non tnuiio pust in ca v
notas id episioiara 307
 S. BE&8AB.BI ABBJtfJS CUR£-VALLENSIS
'
«*
SD7
de vcstro paierno favore » satn requirerer» qui pro me
resptmdendi facuitstem
sus justfite. seeurusy cl
acciperem
acciperem. Non conventus judicatas sum; non con-
oon dtiWus. Ssd obttiti ego, et vis eum poiui reti-
quippe cupidum videndi faciem VBStram. Mictus condemnatussum
Et nunc audiic , si dignaraini, excusatio-
Quod aoiem retiaer» voiui, cura multse oceurrerenl 2..

nem nostram , et si forte ininime sufricicniem

caus», iilud praeeipuum fuit, quod de vestra dubita-
vobis, verara tamen. Voiuisti Ioco veslri sub-
ts irohratale; Bcitde prieter alias incommodi-
stitui fratrem Nieoiaum ; et ego memini, non
ates aon paa.cas, quse obviare viderentur, ipse et
difiiieor. convenit vobi.s pariter et mihi
Ita
fore :

irater suus Rex non ambulanf. in uao spiritu, et nou

satis tutuin diu absentari a auis. Nuio a me credidi proplcr quod locutus suni. Qiiod ilanon esS
era:
.iis-
non estineum ineulpare factum, necessitas fecit, non duplicitas. R,es in
quieratis cujus sit culpa :

cordiara versa est. Quid dico in discordiam ? Con-

quemquam. SufScit mihi excnssre episeopum. Quid-
quid humililatig, quidquid obscquii pro sua persona cordia magis fuit.Tam eoncordiler discordes ab
uec
potuit, vidimus exhibentem, et $S© uihil profi- hssc aoitra conniveniia omnes iuvc-nti sunt, ut
cientem. ScUote lamen, quidquid timcal, quidquici unus quiden-: raoaaehus- srve cenversus, pra»ter duos
t.cs[u- , iine mora venturum, ubi vobis auf tres, qoi vestrates erant, acquieverit assentire.

placiturura eoguoverit Persona ejus, et causa ejus '

Tentavinuis nibilorainus tamen in multis argumcnlts,
vestr,a. Nec enim in sibi credito ita agu, nunc blandiendo, nunc terreudo quomodo res efte-
perlinacitor
vel ila conversatur, ut se tali indignum putet prtero- cum sortiretur; sed ut unanimiter itaet

gativa. Itnque pro se direxit istum, sciens quod ad obstiterunt. Possemus viia faccre sed sic .milu :

palrem plaeel quid iniunetum sit parcat Dcus quomoao parcendo ilii omisimus, r.e
dirigeret. Scire
ci
ci? Nihil ;ere, scd totuni committere ho;no verccandus et pusiiius corde (ut nosiis,!

ve3tra eonsilio, >:c q..o tofiis pendet ipse. Ncmpe fugilans,Qnus, in imc laruo turbme remanerei. Naui
l, r,ou !iiodo judicari eausam suam a prteter ea qute eiirinsccus sum. uua; probastis ei
Itaqus
:j, sed juvari, sed foveri, sed manuteneri. Si vos, supra vires ejus esse orania viiiebaniur.
:et earn committere domino Rerneusi arcmepi- toHentes eum cum suis imposuimus onus, quod eo
pariter portaretur. Esl
scopo, maturum posse sortiri tinem Domiuo auxi-* ievius ferrel, quo a nostris

euim locus noviter ordraalus de fratribus noslns

et
liante coi fidin si lamen apneliandi suffugium
ircquemuri.
parli uiriquc subtrahatnr. vicinior nobis, ut possit a nobis facilius

TQLA CCCVI (SIG), Deabbalibus ad locurn pcrtinentibus, quia ass

R
llUlil.NO OSTIENSI (811) 1*H0 KLECTJ0SE ABBATIS C vestrum non tenebamus, nibii ausi, fratrem
TUROLUl DE TIUBUS-FONTUIS lurn, quo nemo magis idoneus ad manuni esse

voiuimus ciiin responsum esl nouis

Punjat s6 alumn '•'••;
episcopi visus est daie :.

prolubjlam. Quid
Ost romotionem Turoldiin abbatem ^S? a vcstra discrelio.ne liiisse

>
Acceperunt bumiuem qui vosira:, sicut acce-?
jri um indigne ferebat nam a lium ipse,
• plur.i

Nicolaum sciUcel, lectio- pimus, dispiicet Sanciilati.

isat. 3. Nec laiet causa. Inhonestum, ut aiunt, pubiice
.;, B). Ego prsedicatis, et ob lli; Hudiuis uotaui e priori i

sum ? Qnis hoc tiv cui antepriefucra'.. Pot

vobis scandalo bl p r io ^ .

Don esset exstitisseme, quaatum recordari valeo, usqne ;.d

:

postj .-.ostra mufua eharitas, et quo- hoc tempus non audisse hujuscemc
mo( | omo Dei ambulavimus curri r^ifensu? Deum testor et angelos ejus. Scd neque ipse
ilio,

Qui me portabat, archiepiscopus (813), cum

Subita et dolenda railii .'uute.tio !

nar 11 '
WU
:
'

... .., abat. nunc niterctur, la

p lurpitudinis asse.uator
ifstopetit, arguit pnuvari- aliquando significavit. Egone
L miaiSi
Q
w deme ^enth
cationislPFOtoplistisuper gravi et singuiari pcccaio [
a l. fautor) foreni aut imionesti! Siita
vestram quoque Excellenlia
viucte ne
coufessionem requisili su.it (Geu. in) : Ninivilae tis.

sunt (Jon. uii Sodo- involvathoo nubilum : quippe qui

cum ejusn
ad pcenitentiam exspeclali
omnibus faniiliaritaieni stque a.nici
mitse non de auditu, sed magis de visu puniti sunl tam notan,
fcvistis. Ei de
differentius, quo eomtempli- semel initar.:, tanto slr.dio hacusque
reputr.lus qui ,,onerer ad archiepiscppo quid dicitis? quid
scnlitis? An et
,
actum est. Ncn sum
qui cau-
rationem, qui in\-itarer ad sadsfactioneni; resi
tate, de mamlato sancti patris Bernardi ?

officio Sievallem rcversus.

ex quo -assumpws tue-
Hugoui, aatea Trmni-FoBtmra m Mood
(gli) Scilicei.
,ai, » teste Serloue m Historia frontanensi
Cawpania GaHi^ provin.ua abbaii, ex op.sto.is 213
slici Anglicani tomo I, pag. 748. _

274. Unds etiam cardinahs pKewpugm

e}us los MurdacS
et f8l3>^boracensis, normnc Henncus de
curam gerebat. .....
Fentanousi in Angna cui post
„„, et ips« AnghiB, et
monaciius antea Clanr-VaUeusis
(842) IA esfe ck ct ipse fuerat abtas I-on
dnobus anms ud quem epistola 106 qui ,

Mauricium Towldus* seu Turoldus «

ncn5is, iu.n ex hac epistpla, luni ex
uotis ad epi
m«Ua pup potestate agens, quwdarn el.ain | tt

stolam qufp rtuuc est 321.

prfflftiit,
vene-
contra «onsiiium «t voluntatem archiepiscopi
rabitis nnfisumetr?i. tlpde eiiarn
orla mter er i s.mnl-
509 EPlSrOLJ!. 510
quem talem sciret t.aec- eaira poteraf nescire, cum ^ promptu cst vobi3 insipientiam rneam corrigere;
notus esset ex longo) prior promoveret et in loco aut, si hoc digmus judicatis, etiam et punire, Dico
cui ipse praefuerat ?Minime ego vel tenuiter suspieer tamen, si pie, si christiane mecum agitur, corripiet
illud de tali viro, et tamo amalore honestatis. £ t me justus in miswicordia et increpabit me, noa in ira
quidem qui promovit ;pjc et atr.ovit ; non negaverim : apud alios diffamabit. Habetis forinam meam hic,
qua rationc hoc fecerit viderit ipse. Natn muhis hoc indignamitti pra»senfibtts litteris. Nerope
nisi et
displieuisse factum eognoscitur, nempe nec ratio- comperta per alios, et non per vos vestta iudtgna-
nem, nee ordinem, nec consttetudinem amo- in ejtis tione, cautum habui non rependere vicem : sea
tione cerneniibns. Tantum archiepiscopussievolnit; mox vodss do vdbis per prssenria ieripta conuaen.
et ne coatristaremus eum. nostro horlatu iste in De etetero benedictus
Beus, qui ei hoe.quou dederat.
pace cessit. et dedit locutn irae. et do quo rmhi immoderatius blandiebar, soia-
forte
4. Unum dico : ex quo ad nos intravtt (814} Uuui, ante exiium tuiit : vestram seilicet et domini
" testirnonium habet ab omutbus), nibil eo
ia mei gratiam (SiS), ut vel propno expemr.ento di-
ai huic obviaret eompertum est, Sihe nen ponere spem
scarn, meam in hominc.

3 s txmgrnens. neo iroctriaa

est. Aiilme non deest bomini
riori affabitUas,
g *m EPISTOLA CCCVII (8*6).
AD ECrMSEM.
non gratia in vultu et sermoue. Sed suspecta est
temporis quod nobiscum fuit
Belvacensem. ephcopum contrasinistros runwr&s
: fatear
tuetur.Vuletudiiiem.mamextremcuffUctamindi-
is berie
faciet fortasis male. Ve- :
cat : et ijuii archiepiscopo Lugdimensi aceiderit.
ra mea, et quod operor non intelligo. i. Festine ista Jicto, et ob noc mintts
festive :
t :'.
:
i; certus noa suui ceriutn vos iacere miuime
,

siquidem vialbr' transire festinans urget . Kes uiira,

possum. Faciutn est ; et quod faetum est, non poti-st sed magis la±la. Frater G. Fulchenus cum Jiiteris
non tieri. Si itrcphefa fuissem, noa proiecto fecissem domini mei partter el vestris, simjitqlie p.-ajsenttuis,
tinde amieum offenderem, sancturn turbarem, episco- lator peregrinbs, utto peae momento adfuerunt.Deo
irem. Qtiid vultis ut faciam? sie fa- ita sine dubio providente, ut naberem per quem
tunri ali ; icessitate, talique ordine. festiaanier rescriberera quod ulique cupienti milii
:

excusatio mea. Si sufticit tollatur de me- non poterat satis esse. fesiiuum.lnde est quod htEC
ji minus, ego judicitim portem. in infiriftitate mea ipse dictavi, quod non esset tu »:
quod el quate decreveritis. Nam si quod «tlificavi, alterad manum. Oe domlno Bejvacensi (81T quod 1

roeiioilerum destruam, grave; riisi forte caasa

£ primum posuitis, priatium ita respondeo,' Sui juris
veait : quod fottasse processu est : jam non est in mea potestate. sed in civitate
toinporisaceiderepotest. Si vultis vos amovere eum, vita ejus et conversatib. Si secus quam debet, vel
'

obsisto, iion me oppono decet inferdum ag.it, dolere possum; sed ersecdare
s non egi. Si insipior.ter videor, in prout volo non valeo. Verumtamen quod volis
K/o relii !a Rievalle accesserat ad Glaram- itivitus primo ejrjiseopaiairj sttsceperit, osteadit
em. Quod sabditur de ejus lilteratura, prcbat Bcriptisad diversos epistolis iajo et ipsi Bernardo
Iloirto in Scripturis sacris non prtfcmatura preniotio rion est visa carere scrupu!o,
idiocriier eriiditus, et in libeialibus artibtts suffi- ut proinde ?etrum abbaitem Cluriiacensem consulen-
edoctus "
dum pntaverii, uti videre est apud eu-mdem, libri
Nempe EugeniK v
(815) Ita Innocentii II offensam epistola 8, quam vide. Ipsius Henrici epistolam
rrerat Bernardus vera diceus, e:< epistola 218; Sugerio abbati Sancii-Dioriysii scriptam, vidc i:>
adecsu hominum gratiam retinere difficild
.
Gallia Christiana ir. episcopts Belvacensibus. Alte-
me itis, citra disnend ram ad dictom abbatem Cluniaceasem hic libi exhi-
*eri(aiis I
bendam duxtmus, vel quod suspicemur afi
(816) Scripta anno Christi 1153 Bernardo dictatam, vel eerte ad imitationem B
(817)Henricus , Ludpvici Crassi filius, et^utjoyici
Junioris regis Galliarum frater. episcopus Bdvacen-
D nardi compositam: Prius 4nim non imp™bt*He
cttin non fuerit Bernardo insolens, aliorum, efiam
sis, male, uti hinc apparet, apud Pontinsem
adiit. episcoporum, nomine dare litteras quarum plures :
Unde respondet Bernardus, se de ejus erratis. si haberaus inter editas. Si id minus, aiterum res
qute sitit, dolere posse ; emendare, prout velit, iion ipsa eoavineet. Confer ioitium cum coistola
536
Bernardus ipsum potius Pouti- ad CKrdmales de electiorie Eugenii pontificis.
m has ejus comgendi parles sibi sumpsisse, "t Con-
fer sequentia cum eplstoia 16, ubi
fraterue eum moaere super his, qutjg de eo kudive-
eadem verbo
tenus.
rat Porro de repentina, sed a Bernardo pra3visa,
ejus ad religiosum statum conversione, lege Vitam Inter patres reveren&issims, cl interamkos cha-
S ; Bernardi, lib. iv, cap. 3, quam nos secttti Baro- rissimo domino Pet«o ubbali Cluniaeensium fruier
Dium, in Chronologia ad anuutn 1149 retulimus, Hehicos, sive jubenic, sive permittente Deo,
Bel
cum eo anno factum episcopum Belvacensem vi- vacensis electusjeipsum, etsi guidampliuspoiest.
dcimr c.ertior temporis nola convincere, uti Jaco-
Parcal vobis omnipotens Deus, quid est quod fe-
bus Sirmundus ad Epistohs Peiri Cellensis ex Sup-
cistis ? Sepuitum homiaem revoeasiis ad homines.
plemento Sigcberti notat, lib. i, epist. 24. Sed lon-
gius a vero recedis notatio initi episcopatus Belva-
et consitio vestro, cui nimium creditumest,-exvo-
siius sum,etrepositus in tembiFe curarum oeiagus:
censts ab Henriquez in Mouologio cx Joanne Chenu
ut me iterum honoris lititudo rssorbeat. Nescivi,
relataad annum 161 Denique ad Remensem 1 .
anima mca contnrbauil propter quadrigas Am i-
me-,
cathedram evectus est anno 1163. Caeterum quam
nudab, quas suscepi requendas : regi, non regere
 y

S. BEfiMRai ABBiTiS CLARjE-VALLENSIS

*&
511
3. jam ie doroino Lugdnnenn (819) audite qued
ejus, niinjum exstitisse
SBggestunr» esi de vagaticne £ sit vobis. Yiriile aggres-
comperimus, nec inde veruai estct quod certum
in ea,usque adhue nos iioi»
pecunia et hnnornbilli comi-
eum multa
noiaium apud nos quandoque audivimus. Ex quo ad sus est, iter
et ecce
tatu, prcut decebat tanlum archiepiscopum :
eum venit fraler Robertus, qui eum eo est, turpe et
persinsisse, undique in ipso pene procinctu insidis tnimicorum.
grave aliquid perpetrasse, aut episcopo
ad aures nostras nondurn omnino perveo.it : et mi- Quid faccretvir desiderii ? Progredi non licebat, et
desistere proposito sibi gravius omni
captivitate
rum si ad vos potuit pervenire, quod latere nospo-
dis-
tuit. Dftbo tamen operam facere quod
vuitis de re» judicabat. Comites suos parlim remisit, partim

vocatione ejus, si quando honeste et opporiune po- persit, Massa pecuniaese exoneravit, modicum reu-
episeopi potuis- unde eum paueis posset perficere viaro. Quid
luero.Jamqu? iecissem, si cum pace aens,
plura* venit cum tribus aat quatuor rmnistris, ipse
sem,et noa tliBuissem inutiliorem huiesnbregandtfin.
In Quadcagesima venit ad nosipse episcopus,
paratus nihilominns in habitu minislrantis ; sicque $89
appellatiouis : et strata publica cuin turba promiscua
peregrinorum,
iread curiam causa eujusdam
venisset, nisi nos dissuasissemus. Porro
dissuasionis tanquam unus ex illis.pervenit ad Sanctum JJgidium
paratus, (820). Cumque infirmaretar, pertransi
usque ad
intentio fuit, qucd non ita viderewr esse
sivein consilio, sive in comitatu, ut
juveniscpiscop 1 » Montem Pessulanum. Ibi aiiquandlu comraoratus,
;>ersonam decuissei. Propositum tamen ejus est pro- cum medicislxpendit et quod habebat, et quod non
est; facite habebat (821).
Ccisci tempore opportuno. Frater vester
cum illo miserieordiam, ui adversarii
ejus non pne- rt, EPfSTOLA CCCVM(S22).
valeant adversus eum. Vellem vos ad
ipsum potius, ALF0N3CM PORTCGALLIJE REGE.M
AI>
quam ad nos scripisse, et fralerne monuisse super Petitione regis se adlaboi-asse respondet e,t fratrem
his quac de eo audistis. ejus brevi a terrena militia ad calestem tran-
Deinde super stalu corporis mei cognovi vos siturum prcedicit.
2.
Yerum est quod
esse sollicitum. audistis -.iufirmatus Alfonso illuslri regi Portugallorum, Bbrnardcs
revoratus ad Clarse-Yallis vocatus abbas, si quid poiest peccato-
sum usque ad mortem, sed iaterim
mortem : alque hoc, ut me sentio, non diu. Longe ris oralio.

Liiteras et salutes ceisitudinis vestr» suscepiraus

enim sura debilior quam credi possit. Quod lamen
dixerim absque prajudicio divinffi providenli», quae gaudenles iu eo qui mandat salutes Jacob. Qnjd in

et mortucs suscitare polesl. Et in hoc sit respoosum hoc egimus, ct exitus pro nobis, et vos per exitum
vobis, sed et domino ineo cui volo et l» comprobabiiis : animi promptitudinein ex injnncla
non modo :

poteritis, accilo solliciludine, vei saltem ex memorata necessiiudioe

oro, ui in quantacumque devotione
et
plenissimas colligetis. Petrus, celsitudinis vestrae frater (823),
I
vobis pariter domico Tusculano (818),
soUicitudine omni gloria dignus. a vobis iajuncta retulit ; et Gali-
grates referatis pro tanta~~cfignaiione, et
lia armis pervagata, in LotliariDgia miliiat, proxime
tam pia.

,'ortia, opus nempe teriiam decimam ad ipsum Pelrum Venera-

onus habens. iianus meas miserunl ad
domai Israel fac.tus bilem, vig^simam sexlam ad lbigonem de Compen-
esset fortitudine. Speculator
itmpten- riio. Exslat et alia ejusdem Nicolai ad eumd.-m
sum, ovus esset pruientia. Sapientibus et Henrictim, nempe trigesima nona, ex qua appnret,
justttia. i ra>-
tibus debitor factus sum, opusessct
Umperan- quanto eum amore sii prosecutus.
dicatorpopulo Dei datus sum, opus esset
(818) Ymaro soji Igmaro episcopo Tuscutano ex
'
ro;-i,' ,:um aliis pradicavero, reprobus {quod
tia 'u
ista, elqmscao sum> monacho Cluniacensi. ad quem epistola 219. Litieris
absil) inveniar.Sedguassunt
Domine Pater, et Deus Gilleberti Parisiensis episcopi prc concordia inter
ve l ubiista, ct ubi egot Drogonem de Claciace el mo;;;-.ehos Sancti Martiui
mto;. mets, imuerfectum
meumvideruni ocuh Ivi :
wsussum, responde pro me : qma deCampis suiscripsiiTmarus tum monachus, nempe
Dom i;
ptu, jnxta mrum 1122.
sola obedieniia ceegii me, sine
sanctum,in/idelis quisquis esse convincxtur,
eliamn V (8l9i Scilicet Heraclio.
Etquia nemo majon naucia (820) Vide Notas ad epistolam 241.
Melis esse videatur.
(82i; lu anliquis ediiionibus hic perperam repe-
utilur,quam aui ea affectii diligit, nuvcvas
depottens tunlUT episcoiJe 147 el 2D0.
auasi portionem animas mece eonvsmo,
querelam Qwd (8?2j Scripta ar.no Christi llS3.Yideepistolam4i9.
oos familiarem e/ doUnlem fraler,
(823) Hic Petrns, Alfonsi Portugallise regis
visum est, ut tittens vestris, uddomtnum
ab-
vobis
unus tutt ex iliis jnvenibus, quos torneamentis ad-
batem missis, faceretisstuttitiam meam
alevan su-
pru- tiiclos haustn cervisise benedietse s. Bernardus aU
•.andelabruml Credidisti quidcm, bomine,
: r.ec faiUre,nec falh
conversionem provocavit. qua de re in libro primo
vtei tiuoi Uwutui es i

Verumtamen quoquo S Bernardi cap. li, n. 35. Porro qoid istea

sed non evasisti seeundum; fraire Alfonso ad Bernardum in mandatis uabuerit,
' exUum
inodo tactum sit, e quaqu
'- consi 0,a . M™
^'
Deui-noster, •

Meaologio ad diem nooam Man:

\ts
I
i, ,r

nempo debellaos Mauris regium nomen sibi a sub-

i

'

mseruum '

rege CasU-Il e con-

ditis delati l

tradicenie, msi certum illi inbutuin penderet. Ita-

ionachum, ne dicam episcopum sem'
St/CttlU.
que Bernardi opera Regis sibi a Pontifice tiiulum
confirmari rogat, malens tribuli persolvendi
reus
Bernarao
KxistiiHO sapenorem epistolam non
'
a
esseB. Petros u Sedi apostoiiose, quam vieiuo
ei
allenss
«cripiam fnisse, sed polins a NieoIa.i
s mulo regi Vide e»isielam 4t
"Otario, qu; ahas llenrici nominc
scripsu
eju*
 ,

5i3 epistola: &14

militaturus Dornino exercituura. Fratcr Roiaauus EPISTOLA CCCX.
lilius noster, apostoiicse largitalis litteras defert. n Ae arnolbum CARNOTENSEM AliBATEM B0N.EVA1.US
lpsum, fratres nostros vobiscum degcotes, et me (825).
ipsum ccmmendaios habete. Bernardus in extremis positus tiane amieo episto-
lam ultimum scripsit.
EPISIOLA GCCIS (»24). Suscepimus charitatem vestram in charitate, et
AB ECGKNUIM PONTIFJlCSM. aoii in voluptate. Quae enim voluplas, ubi tolum sibi
yindicai amaritudo ? nisi quod solum aihil comedere
Uiudat Sugerium abbaiem, ejusquelegatosPonhfici
utcunque delaclabile est. Somnus reeessit a me, ne
commendat. vei beueflcio sopiti sensus dolor unquam recedat.
Defeclus stomachi fere totum quod patior esi. Fre-
Amautissimo palri et domino Eugenio, Dei gratia
quenter et in die, et in nocte exigit contbrtari mo-
summo Pontiiiei, frater Bkrnabjdus Clarse-Vaileusis
dico admodura qualicunquc liquore : nam ad soli-
vocatus abbas, modieum klq uod es t.
dum omne inexorabiliter indignalur. Hoc parum
Si quod magna; domus magui Regis vas ia Jwnore jquod dignatur admittere, non siae gravi molestia
habetur apud nostram Ecclesiara Galiicanam, si quis sumit sed timet graviorem, si se vacuum omniao
:

ut David tidelis ad imperium Domioi iagrediens et

dimiserit. Quod si plusculum quid interdum admit-
990 egrediens (/ Ketj. xsn, 14), nieo judicio ipse
tere acquiescat, id gravissimum. Pedes el crura in-
esl veaerabilis abuas Sancti-Dionysii. Novi siquidem
tumuerunt quemadmoditm hydropiois eontiugere
,
virum, quod et in temporalibus iidelis et prudens,
solet. Et in his omnibus, ne quid iateatanucmn de
et in apintuaUbus ferveus et huinilis; et in utrisque
statu amici solliciium, secundum iiiteriorem homi-
(quod est ditflcilimum) siae reprcheasioae versetur.
nem (ut miiius sapiens dico) spiritus promptus est
Apud Caesarem est tanquam unus de curia Romana, in carne infirnia. Orale Saivatorem, qui aon vult
apud Deum tanquam unus de curia coeli. Pelimus niortem peccatoris, ut lempesiivam jaia exitum
et obsecramus, beaigue vobis suscipi nuntios tanti
tioa dlfferat| sed cusU)dkl Curate muoirc yotis
. ^.
viri et, sicut vos deeel el lpse omuiao dignus est, ** caaeum nudum meriiis : ut is qui insidiatur, inve-
rescribi ei verba bona et amicabilia. pluna familia-
nire non possa unde Jieat deutem ei vuluus iniligat.
:
«qui Ha* ipse dictavi, sie me habens, ut per nofeun vobis
dem specialius djligere ei houorare personam ejus, maaum agncscatis alfectum. VeruRttamen rescri-
est hoiiorilicare inmisterium vestrum. psisse, quam scripsisse rnaluerim.

admomtiq.
^^ff*^^»^«^^^« f~* * *
rdi-
trum-
710-

tas ct
aiius
insirumentaejusnomnc cmfecia, ud luzc
nonnullu qux ad illustnmdas ejus epistoias condueere
mfu^fm^fZ^^ituT^l^v
^p^emr, 'eum
visu sunt.
*,um

EPISTOLA CCCXI (?26). Bs»n'Abdus de.Clara-Valle, in domo Det -qnemad-

AB HAiafKRlCUM OANCEU,AKIUia. modum oportet conversari.
Mmuloi, quesdam, aiiorwm emtatibus aduersm- n
piis
** !. Quo4 episcopi querunt, Ghristus, quaalum
ies ecriter perstriiigit : Haimerieum vero ad
sedutum boni pttblici ouram, oblaia eccashiie, eredimus, *cquuit et ipsorum negotium, Dei est ;

exstimulat causa. Qm erge Dei est, jungatur eis si quis renuit,

Viro itlasiri domino Ha!MSricc«, sancts Bornan^, aadiat*Domiao,fijtt .
>n,contrameest
Sedi» caacciiario, Huoo Pontiniaceasis abbag, et (MutlL xm, 30). Imo vero aut a&qmessai Aposioio

(8S4) IJa^ epistola, quse ia regia Xae nensss, sed Vieaceasis Ordinis Cisterciensis. Alte-
361 ejtstai, inter Sugeriaoas prima relefiur apud rum vero Araoldnm appeilaat, BoDm-Valiis Carno-
Ghesuium, ubi :
ponsi loafer tensis (qnaj esi monachorumB* oi-mru aiba-
epistolam ibiuam septimani: lem. stl csueis ivasc eciitoii | au ,
(823j Scnpta aanc ilii3 Scriptorea recenliores, tormn vifvrum pace dbserin tn ei eumdern esse.
Binuram Hoi aroius de Viscn, aiqueauctos Nan) quod pertinet ad nomiais diversitatein. ai
Vitee Ca/uca; S Uernardi coiura Trithenui, Beilar- librf secundi Vit» S. Beruardi pervetusto eodice sr
minii alion Etontiam, Araoidum huac die raanusciipto Corbeiensi scribitar Eraaidus, quo
stiactum voSunt ab i^ictore iibrisecundi Vilae S. Bcr- nemine noster Arnoldus abbas Csriiuieasis ai> Ar-
aarai, quem aucwrem vocant Bernardum, eaaique nulio episcope I.exoviensi iti iis. t|uas ad »um scri-
abnutem ^onse-Valiis, noa Piciavieiasis aut Huti- psil, epistolis indigitatur. Sed missa nomiais contro^

(826) AUas epistola )13: quaevcroanteaSil erat, nunc 374. Scripta ciream aunurn 1125.
 516-
S- BSRNARDl ABBATIS GLAR^-VALLENSIS
cJ

«.*^^.^^<'^*2:
aut certe audiat cum Jndaiia,
Fos smper spiritw
„,,,,„, _ ift» « Tamen Protmsta subiungit
A ESrf
irascetur L*.
(Psul. cxi. Qusnta
i%. '.l-^iiiz
cx, 10).
faeuitatibua
: Peccatoi
-
stmilcs sun!
•
-enis
resistiiis (Art. v.i, 51) ; c: a propheta, Yai qui ii-
cto istis, in quo '.
Hsnt. v,
. .
iliarum, etiara
fewiiM» ibato, ei tn tia m banurn.
!

ctis *»* alter minuatur? Quid igitur iraseeris. ubi ni!

cy cerfai, ei exsultant
20) qui heianftir
• •

bona, qute
dis? imo quid ir.vides bonis bona, et
illa
yolemotsimul
n re!m* pessinm (Prov. p, U).Kon
t
sirau! ore .non curas libi jrindicare ? Sic
et io opiimis exsuitare,
jieic ex u»o pariter den-
'
aloi ul de ' defendit feauni quod aon eomedi
laudabitui , el juslus da j#stiiia '

w<*>
n!>n:> c. ci tabr-scas, »on tsi <**
Atl [uid minim, 8» bonura li
«ideriis auirnae suffi.
Dea est omnino djssol
qnpd. honis estodot eoEUariuaa contrariis opc-
iuquitas cppib.
r'otur; qu&udo ips-e ! _ -
acitus est m justiet tetabuntur, et ornnis
-sun-m.
::orum, et io sigr.um
-ainamet resarrectio
H*» &f«sutv Ject*«
8*0 Etiaja mmc 2. Vernm bsec <1"-'-

cd hodic$ue eontrastieitui.
en kicrum prtes;

r^«^~?P=-rrrJ Caeterum, vnbis hoe «iicimus

i
:
esse cftcnsio-
quaropluribus inveuitur Salsatftr iapis
I.M. •>•,- —*-»,-.-. .^

Ipse est pjvc nostra,.,

qnandoque cum usura exigendjim e»t? d
de«inti qui corde alaori dicant,
kabemui-. cur o^ersri neg
Qiii feeii ulrcumc
(Evhcs. u,14). P»rrp cui pax
umm seraper in promptu si: pi 1

ex officio
generat scandamm,in quo pacabitur?fiui ipsa salus san-
lucris, sed maxime in
pnesemiarui, -

daranatio est, io quo salvabitur?

Scriptum est, Glo-
tanluw
haud dubium quin lio- ct« avaritie patet fuseslus :
rio, ei diviiin in domo ejus ; accepist.s,
giotiam, quasvc dicat dt~ ipsam, auam ad hoc ipsutn
mir.is jusli. Quam autem sapieatia
rnedium profene pecunia®. Alioq.i.n
vilias, snbiode ostendit JustUia, inquit, ejus manet
:
in
abscoadita ei thesaurus Bjvisus.qnffiuUiitasin i

seeeuli (PsaL cxi, 3). Et

revera nulla
in wculm (Eccli. *%, 32.) Demque si vsre
vobi.
tahs .gloria. nullse tantse divitice, quanta jusiilta
m que ?
ver. i:i nt aiqnt, et studii es> (

justi. Sed qu»4 perdit injusius? solum effieii, :

r

dorao conscieutiai
Gioria, benum ad omnes ; maxjme bpc d« I

Si Paulus gloriatur de sui cordis

divitiis,
&iicos fidei. Quod quidem licet OBiniboSJ
inqiuens. nostrahcec est, testimonium conscientia
prcmulgau.na sit generale roendatuo
nostne (II Cor. i, 12) : quisnam iude gravatur ?
« stto Arno!. tit ; « Sc
in, cerinm est librum secundam Vitse S. Ber-
', Lingoueusi ''brumsecundumyit
nardi scri dierum,
n. %b tjuctetri- seu tractaium de Opere sex
episcopo. lta enini legilur cap. 5, : «
Cardinaiibus Chrisli Operibus, trac
dus Pnor ejusdem ioei, propi: quus ejus iu carne et
" : tu3 Domini in cruce. Hsec tria opuscul
soiritu... qui postea i i
;: .editavit. Poste
ingrediei :diw si* nObisBiblio
lisque nodie Oim ab
tium in Bibliotbeca Patrum repen
episcopus...
laudabiliter nerseverat. » Scriptus est Igitur anle Porro iioer de L.ar-
B Virgine eidem subjuncto.
annum quo Godefridns dimisso episeopatu
116l",
diualibSs Chrisii Operibus huic in
prac.dioi:; E
qaram-Vallem reversus est ad amplexu*
su«
in duobus
theca Clara-Vallensi adscribiiur
,(
ubi
nt refert Cbronicon ClaraB-Vallens», Prplogus
scriptis exemplaribns cum
fiacfielis, » hcc ntulo :
.us ;Novem-
mortuus perhibetur a dornniErnald. abbitis Bonae-Vallis
i.t hbi
Yiennensis
\tqui a fundatioue BonffirVailiS senpsit ad
bris
iisO.nullus abnas m dinalibus Christi Operibns, cjuem
annolll. usque ad anoum Ka iUe. k,ui:: scillcet Hl. *
Erimus enjntpr»- num papam,
ea Beniardi nomen sortitos est. cipnsi duo aiii tractatqs
Bibliolheca
qui
Joanues ai. anno 1118 ad annul» 1138,
ftlit S.
ocum oesSit primus, de Septem Bonis Spiiitus s
bepiscopum Valentinum ai
exordium, « Ncmo cum hsec oapitula viderjt,
ustercu ab-
G02ev.no secundo abbati. 8is Rainaiao secundus, de Corpore el sanguine
Dommi, ul
habmt^m Bona-
bati saffeclus anno 1151 Petrum milii sisniticavit R. P. domnus
Jacobu
anrio in.i uwu^
Petrus vefo anno
sueeessorem : Petrns
ris "'""
Yaiie successorem
Vaiie Q 'f v u p„
riorcm m8nu propria trsni
.M-noiogin Cis- nos direxit. Quahquam au ven
decdssisse uv.diti.r in qnid sta-
ii80 quo hbrr, nau facile dixerum .

tcr-icnsi, Bwiad-V* ii Viennensi

prffifuit. Ubtergo viderim, haud B
luendum illum non sii, cum
Bernardus Bonae-VaQis Vjennensjs abbas,
qui ante
[I33C interim de nostro
Arnoldo, qui oousse m j

nnnum 1164 quo tfenatus est Godefndus Lingonensis, circaaunum 1154, quo Gaufridus post enm wtam
scnpserit? H83C
librmn secundum vit33 S. Bernardi S Bernardi prosequ^ndaui sus<
''' 0Iie c0 n -
autein omnia ex Ann
frmus tibro quarto Vitae S. Bei
,

ctam Acceditquod ,» Iiber secundus

quam t.ister- se eonscripto, cap. 4, n. 25, dicu ™^
ab hotnine alterius corigregaiionis , '

Eh .netn accurate
cionsis, conditus profectione in i

atqueidem
expenuenti perspreuum fiet. Unus igitur S. BernarJ
.ardi aimcosille eratia, quam paulo aut
ei S,
est auetor ptajdieti fibri, ., mi 1152
n scmpsit,
ad quem morti proximus ham rdii Cistercicnsis, dist.
I
l >ero
sen iirnaldus Boose-Vallis
uimirum noster Afnoldus
Carnotensis abbas, de auo hase
monuit doofassi-
poilet smce-
w multo
Eskili iii
post
Daniam re
hoc elapso temj

mus R. P. Bertrandus Tissiei qai ea qua ,

: - percalUde dormi
Arnoldi opera pei
ritate et mdicio, cum nostri
8l
"-'
'.
'

;:
,

Cisterciensum' accenseri, ad nostrum Acuenni

iraasmisH quam butt)aai»Bime : hw m no- exci.
 .

5.7 BP.STOL.R.
j'8
M.uijiei, epecui^r a vobi* loei ipsiu*. ..trf alque - mbus in* ui
minisieru H m»;< ......g .„ r qj«m_.._
y/,bi 3 &*«»% se- certe eo
ininist. rii pr_vnsg;o.aaoae_B.ex.o.cii.iu_.
privilegio audacfer exposdmusi _.;_...,._-
Nisf ferie magis jm d mgraii, quo '• *Y.
:
miuus
(quod minim. senlimus) magis oecirpat'* joeura, Verumtawe.-i,
dumbtec f-eiiis, facitis quod debni., quta
. sapion-
qu.au> hoiiorificatisministenam. Siquidem cum nul- tibus etmsipientibus debitorem
vos e.se cogno
\di& ferme fiat in orbe honunt, quod per manus
quo- Sane illa opinio, cujus odore bono
aaramodo Bomani canceilaril transire non habeat, exceilentiam in id digoal
ut v. vix I bonum Judicetnr, quod ejus prius non
,

a „.. 71
fueril aostram dicitis fuisse
permotam, peri
examinatum judicio, nioaeratiim consiiie, studio sed jiUiac partenon medio
ffieiosa, q»
,0_Qratiltri, st e.iifmiaturn adjutono ex hec pnecurreate veuto fructus
: cui iustius
ii!e peroptiatus
eritquam depufendum, qnidquid justisin ne-
ipsi nobis et gratLssimus, et qui nil
goriis vei infectum, vei minus perfectura fuerit provenu, q.iod ia tanio IX
de-
preiiensum, sicut et aeque orau. qa.od
inventetur suscipi.m.gratia-a, qaam in m tii
utiiiter atque iaudabiliter consummatum?
Proinde De adventu nostro, cur modo »on veneri
*U! f.lieissiroum merito dixerimus hominem quando venire disposuerimus,
qui
illum iocum tenet;-aut eertemiserrimum, quippe quao de nebis interim-Saintitali • •

qtii.tmiversi semper boni aut partieipem se sine harumlator mojiachus, q«em ad- I,
dub.o probabit, aut hostem: jureque in eum
t

mittere curavimus, vobis

tota, I
.
HdeHler de omnibas salis-
*iv_ laus, sive vituperaiio, versabitur pro rerum facorc poterk.
e. itibus,et suorum meritis studioru m. Beatus autem EPiSTOLA CCCXiii (830),
qui JicerepOt-eritDsmino:
Particepsegosum om- AD _6AUFMB8M ABBATEM SANCTiE-KAMJE
timentium tc, et ctistodientium -EBOBACSS-
mundaiatua
SIS.
{Pad. oxvhi, 63-),

%. Sed quid agimu.? dum rem necessariam

intimare satagrrous, penc obliti surmis,
vobis transvre ootentes, m» impedi
quam oecu- ^sendos^upost transuum reMliuntad
patis auribus ista iagerimus.
vitaZ
Quanquam si opus sit
et siiucia, nequaquam Viro venerabilidomino Gaufrioo,
fortassis impori uai videbimur: _ abbati ecclesiffi
sitan.en $©.» recordainini
non nostra merita, sed Sanetffi-Mariffi gboracensjs,
fcaler Buuxk>v* abhas
vestra munera, dictus Ciara_-Vallis, in
quibus apud nostram httmi.itatem Dojnko _

dignanter sstis arnicitiarum fores i. Placuit BcvereoiTfE tua.

anticipare curastis litteras parvitati mcse
{»27). nimirum, Jioc vesirffi digaationis
iioe dingere, in quibus „ e ,;e rebn
ac
devotiouis clarum admodum insigne
tenemus, Verum de his et simiiibus taoto
voluistt.
quod quid cer-
tantillos tantus, tantisque tum respondere pertimescimus,
non dicimus intentus n quanto misas divinte
munerandos, sed vel esse salutaodos a voluntaus beneplacitum, siC ui
vestra Excel- homines, ad puriim
ientia judicasiis, Ipsis itaque intuentes, pro_imor»m animos,
vobis pro materiaii si quidqnam aliud
-pirituale, quod est sapientia, retribuat quamvoiunt edicimus, offendere
aurum, qui •
dubjtamus. Quod
nsbis jam tribuit, non tam dato vestro, quam vestro sane illis potissimum accidit, quorum conse.euiia
delectari iuero. Valete, quia fastidi-jsae meniis angore conf^ditur,
OJtTiciSes
et angulosas impurilatis sute ratioeiaatioaes affe-
IMSTOLA CCCXII(82S). ctare conatur. Sed ipsa taiiien crecitatis suse
vindex
AD KATNALDUH ABCHtEPISCOPOM REMENSEM est :
quia dum quasisibi adulari ni:;tur eo
qaod
(829) egit
iilico recur.ente veritatis
Dt remusis ad se litleris gratias agit. aculeo repufigitur ac
remordetur ineo quod raeminii, Cujus
nimirum diiii-
Reverendissimo patri aedomino R. Dei cultatis a-runinam Psalmista
gratiaRe- deplorans orat, et dicit:
mensiuni archicpiscopo. frater Bkrnahdus' £duc, Domine, decarcere
Vaile. salutem, et si quid
de Clara- anmam meam ad confi-
po.es. peecaloris oratio tendum nomini tuo (Psahcxu, 8.) Ne me cv^ vir
Daoedipms Detts, qui
nos littenrum vestrarum °one, quasi simuialse
iignatns ess visitaUone consolari.
callidilatis argdas » L___
Et quidem potuimus quam velis, inquisitionibus
iif.eri. littera&utcumque
fiiis respondera *#1K5
redilere : sed quanrio huic sufficiara; ve!, si;quid vafeo, totum lainen expii-
jrahffi suffieimus reprendere vieem, qna nos a vobis care nonaudeam. Litteraram siquidem
benediciionibus
tuarum prima
dulcedinis tacta; praeventos esse species a querimoniis sumpsit exordium:
nerito quia viue-
gionanur. excitamur exhortationibus,
salu- licet senecluti tuse grave
infortunium sit,
-tfionibus h. noramur ? Homines utique tam iis nomi- monachorum tuorum aliqna pars ad aretiore
(-_.) iade patet,
hanc epistolam. vei primam. (829) Raynaldus seu Reginaldas, eo
rer unam e_ pnmis ad Haimericum a Homine se-
Bernardo cutidus, Remensi Ecclesi» prsfuit ab
aano{12
icnptarn esse, et quidem
ante episwlam 15, quam nijtiuraanni 1133, secundum nostn
inno Ji2o dictalam tuisse
notavimus supra. Cahcel- mortuus Idibus Januarii, ut noi
anuseratHaimericusjamiudeab anao U25, tu lam 170.
1°"^' Sft:; u " t!Ul1
^ "VBibliothaca
'

'. nif .
Clunia- (830) AUasepistoia 371 : qua. ; .

r.-tic31i, Senptaanno Cliristill32. Hujus

82 Ef l 0i
.L acnpta
>ur 398. -
.'.
m -
&: W® Ver0 an4ea 312 W> argume..tuic poadet es epistola .4,
epi_
tWW . .

circq annum H30,

 :

BEMARBl ASBATIS CLAKiS-VAaENSlS

52'J

m 8.

Mmn nrae-
a „ .«nrfre
modum ft
reditus sbsque ptenaliealpa debeat <<estimari Peri- <

securlorem «mwrafliom»
refonmdare
^ A culosum
naDea, <ruoa
quippavaldtj est,et
cu losum qu.ppevaldtt pr^ximu^,
ruinas pr©ximuT>,
est^ct gravi ruina? |
nimpait. Q.ia in re polius de Dei misericordia prasumere contra Dei justiiiam
tristitia huius seculi
moriem operatur. Deai.jue
«geat, et ipsam velle defendere contra ipsam.
ratio
8 NerapV si frjminw» opimoaibus Scriptura aiti Ne adjicias peccatum,et dicas Misera'
su.
dolendum Don est, sihomo quandoque Greflons Nam <?t maius
quidem tio Dei magna est (EcciL v, 5, 6).
rectius inhmrere
vraisumat. Et nos
wibns imbu. discretionis modus est, cum praeponderant rainora
pie paternis sollie.tu
uotLcte, non satis
ravidemus. majoribos, sivedeteriora fr<elioribuscomparaiilui\
ffiorum provectibu»
iav.giiamus, si
5. Ae deinde post hsee vehen.enler
expostulas,
SrcasiUiliarium unum de mu.. habere v.s,
cur merUo apostaue debent appeliari, si a<i co
maxime vis,consulto opus est, qua-
Sio, hi fallor, nobium suum reverlentes, cum bouifi consustudj.
mediocritatem tccum remapen- Kgo,
terras filiis tuis, in nibus professionem suam studeant adiu.ple,'e.
altendas : ctetens vero ciira
.ibu». ne def.ciant
consc.ent.am inquam, eos damnare noa debeo.Novit DormnHS<4ui
prefessiohis sw puritatem propter
semel sunl ejus (// Titn. u, 19) : ei uninquisaue
o

LLnere maummibua, ac de bono quod

suum portabit (Galat, vi, 5). QuHrn eniro tenebr»
propoato ad aluorem gra-
aggreasi suut religionis non coroprehendunt, cognoscetur Dominus
jedi®flra
;u*ia propheiam. cum
\

?um trfcnsire niicntte, max.- faciens, £1»4 et in operibus manuum

suarum cfinr
a/..xxi, 14). Mis curam De
pa mbu S «ceun-as(/S preheudentiu- omnis pegcator {PsaL is., i'l)
iusolescaul ad rumam ;
<***»
Lmimpendas.ne quippe quod stbi bouum esi, quisque sentiat: ego
proficiant ad coro-
autem benevoleatiam offeras, ut dicam quod sentio. JEgo Bernardus, si dfl
dispomrat, de me
aam.Neo.pe quiascensionesinecrdesuo bonis ad' meliora, vel dj) periculosjs
ad secur
virtutem eunt, Deum dcorum in
nui de virtute ia partransissem, etillicita voiun-
relr.butione, voto et opere libere
lel.cius videre merentur in prassum-
Sion eo
studuerual iatead ea qute mutavi, denuo recurrere
adbmrere r
qu0 summo bouo farailiarius
psissem, non soium aposuta, verum etiam
ordiue. Hoc
nuiiore conversationis _
Dei nou idoneus &eri peviimescerem. et beatotj
G-ervasio vide-
3 Denique de duobus mouachis, Gregorius ait : « Quisquis, » inquit, « roajus bonum
Radulto (831), qui simnl cum ams,
licet atque subire proposuit, minus bonum, quod licuit, lilisi-

pateroe et ep.sco- Neinn mUtens

domino Turstino archiepiscopft imn fccit. Scriptam quippe est :

egressi, et, sicui ipse tesia-

«aliter salagente, sunt manum suamad aratrum, et tetre rtspiciens, ap
ce.tus sum
ris abaolfen» quandoque diraissi;
te
tus estRegno Dei (Luc. ix, 62). Qui c-rgo foriiori stu
quem ascenaerani,
uuiasi intra purilato gradum,
scd laudabditer per
g menderat , ^m
respicere convinciiur, si relicus
permansissent, non perperam, amplioribus bonis ad minora retorquetur \.(&stoj\
egissent. Certus quoque sum mhilommus, quia si hi, cap. 28). » Quod autem de ooommam
parl.
quo temera
velini resumere puritatis gradum a calione quadam iulerserere volu.sti ; ut mihi videtur,
laudabiiiores erunt. mea
corrueruui, ea virtutis gratia nec tua interfuit investigare, nec quid-]uan
posl fugam ignaviffi Je vi- quemquara
qua solent rnilites iieri interest judicare. Nequc enim lex judicat
quantopost iguouamam de inabsentem judiciura ic-mero
etoria tanto gloriosiorss, u i s i prius auaiatur; et
Bpovictoriaeadpugnam redeunt alacriores Etcrcdo
pr ttlSatar
ni faltor.quodabsoiutiOquaB
facta est.potesi interim

omuipotenlis Dei judicium ne- llinT

T EPlST0LACCaiV.(833).
DOM.NUli fiPAM KJNOCBOT10M.
impediri; sed apud Al>
vitam iswm coufceris qui-
'

quit evacuan. Postremo Bemardus posi

«ios tamen propter carois ses jussu Innocentii
ui puificandas ..

dem esse sancliorem •

' r0m
affectioneranon posse seLombardia
fragHitatem vel propinqdilatis se eontuiit. Sei
liil1
monam }
dieis sustiucre hujua sngustia) dtfficultatem. as aa:c vrofieiens, eorum pertmaeiam Ponh>ici si.jmif
vevo superad.Jis, eorura pnesentiam
tibi fore neces-
eat et ut sevtmrtm, quam t» arckwpiwyr-i
« veiiementer inquiris, utrumne Mediol&ncnscm parabat sententicm
sarisra; idcirco Q
queant in loco, uudc uon sine suspendat, hortatur.
sine cuJpa remancre Amantissimo pairi et domroo 1snog«ntio
surn
«txmdalo sunt egressi. irater BtRiSABt.i.s, mod.cura id ouod.
uio Ponlifici,
4. De qu.uittue, inquam, s. m iiiscer-

Chrismm pesiiius
esu
necda, <ie carnis affectione proj.ter ei eoram
Cremonenses indurueruat, |

ampmanda, commodis vero lemporalibus propter

Jiedioianenses contemnunt, et conliden-
d.«
perdit eos :

tooat Evan-
animaJ salutem iV.gis.ults magnopere sedueit eos. Hi io
etineqaia
ubique series Scriplurarum ua ipsorum
gelinm, tota elamat ft-ustraverun», cl iibo-
spemsuam poncuWs, mearo
quod ignorare nou tam malum, quam pene
haire-
cum ecc
rem meum exinanierunt. AbiLam
trislis.

At vero ccrtus non suiu, an eorum talis

Ucum est.

lege tomum primum penitus

V
recepisse. M\
(831) De eorum defectione qute verc antea 3f
et sequeuu, (832) Alias epiateta 3J8 : .

Monasiici Anglicani, pag. 738, coi. 8, 300 Scripla anno Cbrisl.1134. tol
erat, uunc
ubiGervasmsresumptis nribus rediisse ad casira, et 13J.
coaversionedeters»se hsc epistola c«n. cpistoUa 131 432
apostasiaj maculam n:ci'.im
ei
memoralur : Radulfus vero iu remissionem sevitam
*& EPlSEQbifc S22
iwn nKwioci jb a w«re porte consotaiioriit, etsi tttua- n
(iaw triimktienes pro Chrasto. ahuudent el cortso-
KPISTOLA GCnX^V. (835).

l&tiocss per ipsum. Acoopi optalas liitera», AO HAJ.THII,Oi«J RKfilNiM ANftLORCM l'S3iSl
ferentes
uelicias cordis mei, certitudiuera de vestra iocolu- Rogat ut annuat petiti&ni aiias imiututtai pro mo-
mttale, boblium iufortuniis, successibus amieorum. nachis de CapeLla.
Caeterum perlegenti rursum Ulusi rissimae dominae, et dilecussimse in Christo
triatior finis laetitiartt

ieraperavit. Quem enim

veslra rton tern-at indignt- filiae (quod non ex pi aesumpiione loquor. sed ex
tio'? Fateor justam, et co plus terreor. Dico lameu: aliectu) Malthiu», Dei gralia Afi$lor!im reginffl,
quod factum noiiduui cst, facienduui est, sed lenv Besnarcus.
pore quo prasviderit Deus. Si quo minus, erit vobis Si de vestra sublimitite praesumo, non e*t niirura.

aeque in promptu quidquid inleutatis iaferre, et non Jam enim non ego sobts sentio, sed ontn«» pana na.-
seque forsan pericuiosum. Aiioquin quod tantis Dei veruat quomodo nos acceptetis, et quatnto no3 diri-
uiiseratioiiib.ts, tantii vestris vcslrorumque labori- gatis affectu. Propter quod rogatus sum a quodam

bus (833, in populo isto novitertedificalum est, heu I

amico veslro, venerabili aubate de Capelia, ut pro
quam leviter destrui potest. Miium si eiqui miseri- decima quadam vos rogemus, uude, si beue memi-
«ordiam iegitur superexaltare judicio (Jacob. u, 13), g nistis, BoJoniae vos rogavi, vos quoque more ve3tro

placere potest. Sed o intelicem iilum episcopum, beniijne audisti.s me (837). Sed quia nondiim factiuc

1.434), qui ki Hur Chaldasorum, iie quodam quasi est quod rogamus, lempus est ul jam petitio illa

paradiso translaius, frater faetus esl draeonuin. <H mancipetur effectui. De cajtero bene servate miia :
.

socius sirutbionum Quid faeiet? Obeeire vult, et filium quera aunc peperistis: quia et ego quoque, si
!

ecce bestiae Ephesi fiendent in eum regi non dispitcet, in eo mibi viudico porlionem.Vale.
dentifeus. Dissi-
roulare vult prudenter pro tempore, et omni feritarc EPISTOLA CCCXVi S38).
V
formidologiorem vestram indigiiatieuem ineurrit. AD BHNalCU* SKNONENSEM ARCHlBPtSCOPlOl ET AB
Angustiae saol ei uadique, nisi quod toierabilius ju- HAtUSRlCUM CAK&SLLARiUM.
dical sibj esse sine populo. quam sine domino:plu- Uortaiv/r ut nobili cuidarn, benst eeelesiasiica pos-
ris habeus, ut dignum est, aposioiiaana gratiam, sidenti, sed nunc ea raiigiosis quHmsdam eedere
§uam Meuiolanensam cathedram. An vos de ejus voienti, non aduersmtur.

fiaeliuite uuottatia V Si quis vobib eliud de eo

mah- Cuin iaici eecle&ias sive ecciesrastica beneficia.

gna persuadere suggestione teniavu, aa magis proi- quae illicite tenenl, relicquere voiunt, uncm bonum
diuit inftdeicm, qui virum tam boni testimonii linfua est : cmii vero transire ea ia usus servorum Dei
g
pettiik, ,n suo iiveie persequiiur. Parse, Pater beni- volunt, duplieatur boaum. Sed hoc eur.! fieri non
gaa, jiart.e tideli tuo, parce adhue recenti structurse, potcsi. iiisi per manus episcopi, gemiiii se episoe-
parce uwieii» pJsitlati«ai parce deai(,ue popule pu& aut mali reum, aut boai probaait auetoremj
,

Sctiui&inunis twe, hkquc ipais beueliciis tuk, quae

juxla quod suum aut negsbii asit dabit assen««iu.
le eiderri v-eiicLssiiiie coatultsse 5*05 comrnemo- Quou quidam vos rogat. noc a vobis ipse ,•*-
ruite*

ras. Memecto, pie doiniue, semiouis Domiui gari tlebuerat. (juid enim? meliusne esse judicalis
tui,
-luem <ihdi£ccc aani ires SKn^inquii, ex quo venio ao f.oiiiiiie niilitari hsereditate posaider, sauctuariura

jti.oYSiw ,'ructum n
/icuinea hnc, et «e» invettio
Dei,quam a sanctis Deif Mirum si tion roirantur

{Lut- itii, 7. . Tu vero vix tres exspectasti raeiises, ct amnes qui audiuet. Notite, quaess, nolite, ne forte

jaoi-aeouiiiii parsj, Si tres anntissiistH.uUses, audiaui ineireumcisorum, et laetectur. Esto, p©~

filii
quar-
tUiii aJhuo a i;.,n jervo Dominici jure «xigeremuB testis caplivam ecclesiam eriprre de manu potentis,
enjjrtipii. F;iei(t,u« of$tt et nos : Dimitte et iiecanno, et juri propno viudicure, quod mkiime ari>itramur :

ai quo ir.otio forte humo ligoue pceni-

circumiossa quemnam, quaeso, de illa libentius elegistis vobis

tentise. bdt.ibiloitue timo lacrymarum .-uarum, ste- haeredem el successorem? qui inde deserviat exer-
rtliiati Ut.lialarieusium is, cui eam creuidisli, con- citibusregis» an intercessorem pro peecatis vesiris?
fl

suierii, «i, tVuetuai elicere queat. Facite ergo quod justum, qsod vobis dignum, quod
Dee omnibus bonis jucuudutn est quod deEiqne,
et :

etsi aliud non esset, amore nostri confiuenter liers

posiuiarem.

[iZ'6) Cruidoais Puani sciiieet, ac MaUhaei Aiba- rici mortalem, scripta est. Alia fuit MaibUdis,
1
aeasi^. qui ad MediOianenses ao lonuceuuo iegau Fulcouis V comitis Andegavensis /iiia, Guilieimo
eum Bemarao, ex epistoiis 131, 132 et ia3. ejusdem Henrici I filio desponsata, sed eo Oceani
j834) Kihiidum opiuor, qui electus, et ab inno- aquis absorpto Fontis-Ebraidi reiigiosa et abhatissa,
centk) coiitirmatui in iucum Anseimi rejecti, ut in ad quaj» Petrus Cellciisis libri prinii epistola 10.
iisdeav epfetoU? 131, iUSi el 133. (837) (Juippe Matliildis tantum Iq studium
(flit,, Aiias epistela 34i : quae vero amea315 erat, et aifectuni exhibuit, ut Boloaiam veaieuti petit j
oune 34i ScripU circa ctrumm 1134. ei extra urbem occurreret, ex Vitie libro quaito,
S',u MaT.-.ildia filia Maicolmi Uli Scotiae regis, n. 6.
Heiir' i
v dein Hearici I AngJorum
irr.prt. .toris , (83»; Alias epistola 37S qute vero antea 316 erat,
:

regis uxor ex c^ genuit ifenricum U, de quo Ber- nuuc 356. Scripta circa annum 1135.
Q*rdas iu tine i-pisto:», quae ante auuum 1135. Hen-

PAtaoL. CLXXXii. 17
 ,

<^4
S. BEP.NARDI ABpATIS CLAR.E-YALLENSIS
s23
htimiliavit se st jaio
« niel subievantem? fiece rea.
EPISTOLA OCGXYH (&™)- sup«FeM, noi ut
quievit indignatio ejus. Quia ergo
_
PftlOREM SUUM OODEFRIDUM (840). plagis ejus
\l>
manus apostoJica 9u,.p«wter afflict», et
exslincio, et pacv cumposifa,
jam se
curam mihibens et.tomenta? Pnmum itaque
Schismate esfte

quamprimum ad suos redituram poiiicetur. Re-

ereuiiaus ut matureiur elecrio, ne
insolw^a
Fratri Godefribo, frater fiKRNARUis, *alutem.
quid residuum est, ni*i
complevii Deus meiisis populi disperdat si
Octavis Penleeostes ipsa die
|n ejus resistatar. Si hssc
Urbi in bracbio exceko furori
nostrum, Ecctesiae unitatem, el
ticsideriurn eootidimus auod in reiiquis
Leonis omnes hte celebrata fueru,
dando paee.ii. Nam iUa die filii Petri
et elfeetum.
cioraini Papae, et
quaque daiurus sit Dominus gratism
simui iwmiliaverunt se ad pedes
ligiam »97 EPISTOLA CCCXIX (844).
homiues ujus ligii (84*), juraveruul ci
feiBti
AD TURSTIMCM B*ORACl AR'JUJB»i«COP«»l.
ndelilatem. Utenci quoque qui
tn schisraate erant,
itortatur curam pastoralem ne dimittai : si tamen
adsit, locum
simul cam idolo quod erexerant 842), Lu-i.tliautes justacausa, aut PonUficis consensns
veitti religiesee diseiplince magis
ooservantem.
jirxia mo-
ad pedes dbmiai Papse, obedifemiam
.-i

Keverendo patri et oomino Twstwo,

bs Dei«gratU
promiserunt, et facta est ieeiitia magna in po-
rem
^uadam seeurilaie, Eboracensi archiepisoepo, Bi»NAM>u8Ctara;-Valten-
Hanc •p.icem <suro
pule, rtisi
non tara in \ia, quam
nobis, «speciaWssemus; jam-
2 su voeata* abb*9, aalutem,
oeeuitata umen iiu a
quod ui.pairta.
dudum venissemus. De jsm nihil
castero est
1. Laudamus quod opifttis quietem, et desiderium
Facio quod imperasiis Veniam
nos hie detineat. :

obdormire in Domino. Verumta-

oilo, etiam et habetis esim paee
«eftimus in Venio. Eeee enita venio caus», eune paetorali
pax meu Ute quas praetenditi*
meroes mea mecum esl, vicloria Chri-ii, et forte (quod
virleiitur posee prajwribere : nioi
no»i
posi diem illum egressus est
Eecletw?. Sexta feria commis-
veniemus cum absit ! nos nou «redinius) mortaleaifiimd
et
nooter de civiUle Itaquc vsnientes
sumnii Poniifieis aucloriiale emerilo
qui- sum sit, aot
exsultaiione, poriaiitcs niantpiuos pacis. Ei ntee
sunt facta. fueril indulu licenci* (846)- Nem neque v«s if no-
dem verba pulchra suoi, sed pulehriora
rare creuimus iilud Apostoli : Atiigaius es u.rori?
.'p
Etenim tam pulchra sunt, ut quisquis nou
laaalur
aoli qucerere sokUionem {l€or.
vh, »7). Verho si-
eis, aut Stukus sit, aui
nequam. Vaie.
quidem promissiouis.qualcm vos feeiase dieilis, non
, J EPISTOLA CCCXVill (8**;.
gno H.V,-l est
'*'" tenetur episeopus, quominus iu eo
PAPAM iNKOCP.NTIUM.
Ai>
ministerio perseveret.
hemensis Scclesios pericula insmuat, et maturam
Videtur ergo noois, sanius sapumti non
pre»-
4.
qpem u Pontifi.ee desiderat. Q
ut quaii lenetis tenoatis, «t
humilitaJia
Auianlissimo pairi et doinioo IssocHNnoJsnmiro
scnbeuUbus,
habilu. vitaeque *aueiitata monaelium exhibeatis in
Pontitici, irater Bernardus Clarse-Vallis vocatus ab
episcono (84$). Quod si aut causa Utens cedere
bas, moilicuin id quod est.
compcUat aut domiiius Pepa quietem inauigeai
Cauit ia ii.teritum Keroensis Eceiesia, data est in
,

danius ut nulla
clj«nat tran9runiil.us pro nostre e*»e«o s*P«*e «onsilwn»
ftpprobriuru civius gioriosa :

viciusaut vestiius aspeiitas, nulia cniaiao paupertas

ncr liam, quod non sit dolor simi.is ,;o!ori ejus.
majorem
ubi
vos deterreat, quominus trenseatis,
Foris «niiu puguw. iiuus timores. S?d ei intus pu-
iuvenirc speraUs putitalem. Quamquam iu bujusinoai
gme, quoiuani lilii ejus pugnaiH contra eam, nec
domibus, animabus sic consulnur, ut, pro
aetate et
Hiuei geiieiaioruii' qui nbereleam unica spes ejus :

imbeciliitata, conjrua cura corporibus nou negetur.

Innoeemius, qui absiergai laerymas a maxillis ejus.
Veslri suuius, pro vuhis Deum
rogamus attei.tiu»,
Sod u»Mui>«tuk>, douiiue, clyptus proleclionis veslra; concedat-
ucc inve- quateaus aspirel vebis quod melius est,
non uppouilar? usquequo concukaijitiii'.

relrusio sii neces-

videtur, cui expiando monastica
^839) Aliasepistola U20 : quie veroautea 317
erat,
paulo aute Tur-
_ saria. Hwe epistola scripta Videtur
nuiic 357. Scripta anno Christi H."iS. tradit Ortie-
D sliui ooittfin, quem anno 1139 accidisse
^iO) Cfiarissinuinidiciteum Bernardus in epistofa 913, ubi Andtni Ebroicentis
ricus iu libio 13, pa*.
Ji2. Lpisoot ,us postca futl Lingonensi.s, ex dictis ad
lilteras iiaucs aj...u PerarJum, episc .pifrateraicitui.A.ieumdcmTursiiuumscriptae
ei.'>e'ol»m 164. Ejus
sum episiolte 19j et 235.
pj". 122. 1141 componitur pontiiicatus ejus
Anuo
i84t>) Moiiachis epi<copis factis non hcebal habi-
annussecuudus, pag« 134.
Sub- tum nriorem viveudi modiuii abjicere. l.ege PriP-
et
(,8il Ijigius, qui Uoiiiino 5UO ratic/ue ieudi vel
.i. et 189. Sed l.ome
)

......em 2 S^cnlt l,n. 17«. s 4

ectionislidoniomnem co;iUaqucm\ispi;c>taredei>et.
(t)42> Victoie antipapa. qui exstinclo Anacleto
a quam mutatus esi color optimus Lege Abajlardura !

iu scrmone de saucto Joaiin.;

BaptiiU, kn. 966.
sehismaticis electa?. yitaai epi-
quse vr-ro anlc.i 31-8 Cum vero p^suasum habe.rent coimulli,
(843) Alias epistula 329 :
mstitutis mona-
scopalero, prOut tuuc agitur, cum
rat, nuric 314. Sfrtpta nr<n anotim 1138. ad «•piscopatum,
sticis eoineicie non posse, eiecti
(844) 'AHasepisiola 312 quse vero antea 319 erat,
:
msigft*
aimum 1138. prorsus acquiescere uelrwlaruui : quale est
nunc 3VI9. Serlptn circii
ixemplum Guidonis abbatis C.irsp-Wucr.sis, qui
(84&) llic duas causas sec :denii in episcopo pro- sedemRemeus^m
n.oriuo Willolmo arehiepiscopo in
bit BeiBftrJus, uiiiiiniui pueniientiinii .jIj ciimcn, ob ipsaiu
olim ob cooptatus, electiouem constauter relut.vil
el liicuiiatum sunimi Ponti.ticis. Episcopi secundo Wisceda-
rationeu., apud Baiuziiuu in torao
oapitaiia crimina i.. «riliuem reuiReoanlur; ul ob
neorum 241.
curi.is !aj.„-.....' iurtu.T., penuriuui et liomieidium.
,
,«{[.

Aliud quoa>.s mortale peccatum hic iflielligenduni

585 SftSrBLffl. 526
quc pondu» *liei sL rasius sic portare, ut ad » gaudeat de eis inimicus, et ia eorum dlssefsioD.:
ue&p'vam rftgk signatu»» iroagine reeipiaits iena glorietur. juod et ipsoruro ai.ima? periclitpn.tur, et
riiiin. frustra depereat totus pucuiientise iaoor ; et (etere
EPISI OLA CCCXX (847). i 1 3& facient odorem bonum Ordinis nostri, et pcreos no-
JiifiltAJiliaO BE FONTIBVS (848), BI EJDSDBU
PKlOfti. aaen Ohristi bla-spheraelur, per quos maxhne fu*rat
"RATBIBUS.
LOlii giorificanduin ! Imo vero, siout bene de vobls confi-
Jiauulur ad et&ctionem novi abbaUs umnimiter
dimus , sicut rieeet sauctos, sicut oportet servos
faciendam.
Christi, uiiaiainiter, obsecro , eligite vobis idoneum
Dilectissimis in Christo frairibus Alexasdao
paStorem animarnm vestrarum, una cum venerabili-
Priori, et uuiverso conveului de Fonlibus, fratar
Bbrnardus Ciarae-Vallensis vocatus abbas, saluieun,
bus abbatibus de Rieyalle et Valle-Clara : quorum Vcw^i
consilio voto vos in jmnibus acquiescere, tanquam
et nobtras qualeseumque orauoues.
nostro.
1. Venerabilis pater vester (849) beato ttne cursutii

eonsummavit, et obdormivii in Domiuo. £go vero EPiSTOLH CCCXXI (853).

heet omni tempore, patcroa pro vobis, Unquam pro AD UKNniCtiM DB MURDACH (853), PftiMUM ABHnTBM
visccribus nostris, cliarilate sollicilus, nujjc lauto
g DE /ALUt-CUAJSA., POBTItA OK VONTIBUS, Ta.NOBM
maiorem pro vobis soiiicitudinem gero, quaulo mi- -ABCHIBSPISI.OPUS4 KBOflACEMSKV..
Jor ineu.nbit necessilas. Unde et dudura misisscm
>d vos, nisi quod exspectabam douec opporlunius Jubet ne electionem sui in abbaiem de Foniibus
atque 89$ utilius id agf re possem, eo quod vene- refutet.
rabilis abbas
Uenricus (850) citius advenire uon Dileeiissimo frairi et coabtoti guc Hbwkico fraior
posset, negotiis «tiqnibus occupatus : quem prseci- Berjvabdcs OaMB-Vallia vooatu.9 abbas, salutem &
pue dcai.nare proposueram ab initio, eo quod ipse oratioues.
uliUor, et huic negolio magis idonous videreiar. Prsecipio libi, frater Henrice, ut &i in te eonve-
Hunc ergo, fratres diiecUssimi, euoi eo lionore ei nerit eieetio fratrum nostrorum de Fomibus, eum
amore suscipke quo «ugnus est ; el sic audiie euin eonsilio vene-rebilis abeniis Rievallis, ision refutes,
iu oiiinjl>us, Uoquam iiic ipsum. Jmo el tauto tm- aed obedias in gharitate. Quod quidem insitus fa-
plius, quauto ide ct prudeutia el meritis anlecessit. eio, «liens magoum mibi ex tua absenlia solaiinm
Et siquwew. el in faciends eieetsone, et iu omnihus, deperire.; convenwaiihua
seti ei» coiUradteere /mm^
queecuiiique vel in hec aioiiasterio, vel in eteteris oredens a Domino exii8*e «ermoe.em istuin in qu«
qymabeo exieiunt (851), erainanda, vel encmianua Q tot religiosornm vota conwrtjsnt, cum legerira
ifi
fuerint. ontnino vicem nostram eommisi. Misi au- Evangeiio, Ubicwujuc duo vel ims eonnnegaU fv$-
tem euin eo ir atr*in Wiliaunum, qui est filius noster vini in uomiwmeo, in tnaiio eorvm eyesum (Maith.
diiecutitiniu*. xvjii, 80). Age erg<>, «;liari^»ime, tt suscipe profos-
%. Et nuiic obseero vos, tanquam lilio3 chaiissi- sioncs eorum, et >, csetero cuvam eorum hao?..
mos, ut iri ckjcii<ioo vestra idipsum sapiatig omne*, lanquam pa*tar aminarum eorum. Sec iimeas pro
et rion aint in vobis schisiriaia, sed unanimes nno ea domo quam r^.goiukiii suaecperas. Ego enim,
ore gloriiicetis Dtsuui ;
juomaiu non est Deus dis- 999 Deo voleute, utiiem ei ptcvi.iebo dispensste-
sensiouk, gad pacis unde et factU6 est in pace rem illa namque u.ihi vicinioi est.
:

; sed neque «r<t

ioous ej'is, it dicit : Qw. non colligtt mecum, dis- episcopo (S64) duiiiuis oliediw : sujwt me ilkid oi-
pergit\Luc.Xi, 83). Ahsit enim ab his qui in sehoia milte.
Ghrisli ue^uut, suh magisieiio Spiritus sancti, ut

(847) Alias epistola 381 : quae vero autea 320 Laudunrnsem in libro 3, cap. 16. Ig 'fflnricum eou
erat, rninc 317. Scripia anno Chrisii H38. certi>bat Lucas abbas Cuissueeasis. ad quem epi-
(848) Hic fuit uterimus Richardi abbatis
frater stota 79.
Fouiiuuiiisij in Augiia, eo nomine secundi, qui apud ^831) Kf.npe in Fonianen-i. Du-i anis e>
Clarain-Vaiiem qiucvit in pace, teste Serione iu .VU>- eo producti.-. vidolictl Nnv> -aa fiSlC; •t 'iiteccsis
nastici Anglicaui tomo primc, p«>g. 8U4, ubi de mo- Carleolousis , Kirkensiadio et ..!{•. !0 l/ntcot-
naslerio Kirkstallensi seu Montis Saiicts-Mariae iu niensis.
agro EboraceiiM e.ujus lori primus abbas insiitutiis
:
(852) Alias Epistola 382 : qiiie vero si«!t8a 321 i

est Aieiiaoder anno 1147., Henrieo de Murdaeh tum erat munc 345. Seripta annc Chriiii !i'l-.
arcliiepiseopq, ad queni epistoia scquctis. Alias fuit (853) Henricus iste Angius, id qucni s.oia ,06,
Ale*auder. ilidern Anglus. et qui<iem abbas Fonta- monachus prinium m
Clara-VaUe, inds «b finem
neasis, sed ic ,.i-.PcesfTuronensi, de quo i.i Spicilc- anr.ui H3o inissus est eu..i s..ciis diiodecim. <&d
gii tomo 10, p<<g^. 374 et 377. De monasterio Fon- constituendum monaslerium Viiiis-C^ar» in diceeesi
uuieii&i iu Aii iia co«i'er ei>i>iolas 235 ei JAi. Laudiuiensi, iliudqnc ie»i! ad iineno anni 1U8. quo
t
(»49i Uicbardus scihcet secundum ;i.on prituus, ad temporn transiatus est in .-r. mtn abniiia: F.onta-
quem epistola 96), mortuus in claro-Valle sr.au ncisi'. jubente ei insti trtnte, ut ex lus htieris
1138, m.iii die 1S. pstet, Seroardo a:chiepiscopus Ei»orai:«i.si» crea-
:

(8IJ0) Henrictis de Jiurdach, tunc abhaa Vailis- tu« ,inno H47. vivere
desiit anno 1153, 0« N*ero-
Claue, ad quem episUiia sequeus, u».m accupatus logio_ Vallis-Ciarae, pridie iuus ociebas.
coiiirouTsia quae inier Vallis-Clara? «t Cussiaci (854i Baiihotou.rf o i-irninim .Lauduognsi eftis&)-
monastcriii iervebat, apud Hermannum monacnum po, iti cu^
di«CAsi sila YiJiif-CJara.
 S38
S. E-HLNA-LQI ABBAHS OAR^E-YALLBNSIS
S21 Propterea, qtranwa poien»,
11 mala (/ Cor. xv, U).
nospitun. «ksciiaato, qes?, oum
BPISTOLA GGCXXII (855) fili, confabuiationes
Disce orare Deum,
BON»-V_U_I-W ^BA- aurem implent, evacuant rnentem.
M HDGONEM NOVIT.OHTEM POSTEA
(850). disce levare cor cum maaibus : disce oculos sup-

et Petri misericord.vum
praemunitque phees in eeelum erigere,
propositum,
Laadfli irfta reimiosx consiantiam ac miserabilem faciem repr_esentare
io on.ni necessi-
wmadvfrsl tlntationes, et ad sentire de Deo, quod conunere
excitat. tate tua. Impium est
perseverantiam
et avertere aurem a
HuGom, nov* crealurse possit auoer Le viscera sua,
fflio
Charissimo in Christo cae.ero spmtualium
Clara.-Valhs vocatus siogultu mo vel clamore. De
incLto, Taier B.knahou, patrum cousiliis. haud secus quam ni-jestalis dmnae
in.Domuio.
atihas.. eontortar.
pnecep.is, acquiescendum in omnibus esse me-
exsultavimus et dele-
_ ABdiu eonversione uu. et v.ves : hoc fac, et
renie. super
homines, unde tetan- mento. Hoc fac.
ctali sumus. Quidu. gaudeant .ingulis quse reliquisti, c__a-
resonat pm benedictio, ut pro
'

£
— , rieli Tjam
m
.
celebris agitur dies,
M laud,, AOOie-
Ado^e-
te

tuplum
tup.ura cliam in v
re-ip.a-, v.-.u."
recipias, prsssenii vita. Nec vero
—
"xceisfs
inexcels.s
.
gratiarum
grat.arum
.
,

,-
i|-
«ct.
.
P t vuX
actio, et
__
v.x laudis.
o
_.____.
v.c.t
«**^
mahgBU
„.•. intiinn. SO! evit
sp
sp. ...."II B cr edas spiritui suadenti nimis id festiuatum, et in
nob.lu,, del.catus, '
ei potius
pottus
-cens m _
matunorem setatem dii fe renclum fuisse
Blalem dillerendum :

corpus exposu.t,
propmquonnn renunUa tiiri0
mundum, crede qui dixit Uonum ... homint,
cum portaveni
l*f-« uaus^
:

dinuaru...
vit alfecnbus, ,aratos adclescentia sua. ScdsoiUoiitarius,
leua-.
iugumab
auima. e..at. tuae Ubite^sa
vit quia pennatum u Tnroi.m. 27, 28;. Be,.e vate.
uu.am inyen.mus a. sem- vit cnim sesupra
pi'm.a flli? Neque eojm sola coroo&tur.
siuu_lo perseverantia-, qa:c
qui juxta Ai.oswmmymc
busfiahvlonis. Jpsi sunt
»tlO tPlSTOU. CuCA.uit
contra, -Uvites neri volunt

dam in .enta.io_.eiu et
io hoe ^culo

«aqueum diabo. } «J
^vyi I.B.S
Al) I.NN0CI_.\T1CM PAPA-J
..•.;.)

non de to.ru est, sea

-> 9 Hugonis nostri s*pieniia
Pater, qma ab-ConcusU
l?ro archicpUcofo T> e.:- eiw c •' ahbai ei>.

oe etelo. Confueor
libi, Sancii-tfaxi*ni '8o8j-
parvu.o retetastu TaqaoW, magiia muititado Julcedinis tu_e do-
tec a sapientiuus, et t. Quam
Redemp.ons, sed
ingratus beneli.io
tnine, ac dil.ctioms circa
ops, sicut freqeeu.er
fin.ne sis

«imum pm.ri.e_a, magis autem parvntu. eslo experti suntua! et hunc superest
ut experiamu; al-
pone «tatem
Cor. x.v, 20). Non autem al &VupM
matif», sed non se.su
(i
hucin tempore opportuno. AUisit
terreat. Memento qoofl
De., et tioa«
ere aud amus> quod voluuul
.
asperitas
terwwm. ordmis
i

eardo, mctie] pammm ac.a.

^^ conlrar i»„, Quia ergo cor
nliama& essc eor.trarm.ii!
no-
i
werfor carduus [al. iuo sentiamus !

eonscienliam. Ader.t CUrisU reprehendit nos de roinus raiionabiH

vei
ledorem, conversatio strum not.
prophete farinula puimentum income iiuuciam habemus quod non re-
suavitas ei
suavitas, et P'«f . honesla pctikione,
coudietur '«.'• lv *- 8 4 ^ si tenlatl0
vertentur ad nos \acu_e preces
nos.r», prae»«.tira
stibile vJI' '
"?V
exaltat.-minl.guo serpentem tnnocenlimn pro inaeceme
num sentisaculeos, quia patrcni pro fllio, et
intuere; et suge oon lam vu.uera quam yuam Treverensisarchiepaco-
«ueum postuiamus. iideliter
et ,u e is Romaua
tiki ta matrem, uouorem, quietem
ooera Crucifui. Ipse erit pus aposto.ica- Sedis e.
pariter Cntcifixun. Isdere ahq.a- diiexerit, quam immo-
ei in lilium; uec Ecclesi-3 ab adolesccnlia sua
pedea
quiu per manus ejus et tempore iribuiationis ei adhie-
teuu, poteruut clavi, biliter ei s..Uuite iu
perveniant. umbra sedentiDu.. pondt» diei Ct
ad tuos usque serit, et, al.is in
e.us (Miehate constanter et ini«-
2 Sed inim.« homi.iis domest.c. Kstus cum ea portavertt ; quam
non le diligunt, sed gaudium tesiimoni.s ejus coa- m
vu '6) Ipri sunt qui pide verbum veritatis pro
oostro bi
suum ex Alioquin audiant a puero
te.
:

n s^eclu regum loculus sil pro consorfmussuis,

oon
mcguaderctis utianc, quuivadoa* 1 u- ipse emm cerussune
diliacretis necesse habetU scribi a nobis;
proslratu., . a,t be ato, Si quod scimus loqutiaar, et
treniJo,n.™,M).* sciti-. Oe caetcro auten.
pater, st oudato no-
Hieroovmus, . jaceal ia-limine vidimus teslamur, si .arneu tesumoaiura
ostendal, s.
quod
lactavit, ubera mate-- quam prudenter elprovide res et
sinu, quibus te
strum accipitis,
peudeat nepos ; per calcatum
'rans. manu
parvulus a collo Bcclesue eripucrii ,!c
,,ossessio,.cs
matrem, et stccs ocu- benigne bona sua
patrem, per calcatam perge alieiiorem. quam iiberaliter et

vexillum crucis evola.

Summnm p.etalis csl maxime auiem cir-
Lad semper in commuM deduxerit,
Cbristo esse erude.em ,Hie- oiiigenter et circamspeO-e
genus, in hac parte pro ca ao,.esticos lidoi : quam
lacry.-
ListAM Hetiodorum). » Pbretmt.coru.p custodierit a laous oiquu.
ron mtegritateo. fama suae
plangunt de geheun.e fii.o fa-
ntisno movearis, qui te
ei a Imgua doiosa.
ta.nd.racup.de _ .

cl0
mtiliumDeuHeu!quse.uimmi_er-s •> i luio ergp displicuvt ie eo Patermtau vestr»
«„.vi,720;?quistamcrudeiisamor,quaj(am ilia.n ueati Max.mm. de
,y.i.G Numquid quod ecclesiam
«ottoqu.a
i.iquaduectio?Gorrumpuutbo.K.s mo.es
ui Viue iibro iv. ... W
fg^Aliasepistolaaoliquffivero^icaS^ilera!, qua; vero antea 323 erat.
3o7 Epi tofa iiova
v
:

Ci.risti it3a.
uunc 365. acripta anao
^5_. tide e/isiola i79 180.
529 BPISTOLvE. 530
regia poieniate exiraxil, ut saeeraotali subjiceret? & a tenebris in omni upere tuo, ut scias reprobare
nun<quid quoo noaftiaero ilinm, qui, ut aianl, prius maium et eiigere boaura.
dui quam miles, prius ;-bOas quam .uouachns esse
vOluit, nou. susoepit ? Si
eo
ergo hoc,
dignum tamen eral
vei aliquid aliud EPISTOLA CCCXXIV (859). M^
ia displicuit, ut apud pium
Palrem inveterala dilectio facile non periret, sed AD ROBEIITUM ABBATEM DE DUNIS (860)..

operiret gratia culpam, et liomincm in paucis re-

Absentim muluae solamen suggerii ncmpe animo- '.,

prehensibilem, laudabilem in pluribus, muitorura rum conjunctionem, imo et corporum, quaftdtt-

beo«ficiorum recordatio exeusaret. Nunc autem, que futiiram.
domine, exaltasti dexteram deprimentium eura.
Fratri et amico cbarissimo Hobehto abbaii. fra-
Jsetificasti omnes inimicos ejus. Mirabilo siquidem
ter Beenardus de Clara-Valle, quod amico charis»
est in oculis multorum, quo vitae merilo, qua opi-
simo.
nione bonipositus sit in regimine animaruiii homo
El tarde uolus, et cito cs mibi sublatus. Roberte
qoi accepit in vano animam suam. Quomodo nam-
charissime. Sed consolor, quod solo de corpore pa-
que poterit regere, qui regi nou potuit t quoraodo
tiar hoc nam spirilu semper es mecum. Quod ta-
:
audebit prreesse, quisubesse non didicit ¥ vei obe-
mcn ipsum quando ego sequanimiter tolerarem.
vel
die«(iaii) imperare subjectis, quam prasiaiis eihibere B
si solus non essei ia causa Deus ? Erit, erit, quando
non novit? Si quis domui suce prceesse nescit, dicil
reddemuT nobis, quando ei quisaue de sc, et uter-
Magister Gentiurn. qmmodo Ecclesice Bei diligen-
nobis
que de invicem piene gauaebimus, praesentes
tiam habebitl [l Tim. m,5.) Denique, qualis pater,
in utraque portionc nostri, in neutra deiocepa ab
ialesfihi; qui matrem suam crudeliier eviseera-
alterutro dividendi. Gluiinum erit tanl;e conjun-
ruru, ut haberent unde fovprent scbismala et dis-
ctionis, qui causa nunc cst tantiilae separalionis,
swisiones : de quorum lamen moribus et conversa-
praesens perpetuo futurus nobis, praesentes nos no-
lione bo.ieslius esl silere, quarn aliqnid loqui. Scd
bis perpetuo servalurus. Salulamus omnes filios
ncque hoc ipsura diximus, ut judicemus de alienis
vestros et nostros. et rogamus ui orent ;<ro nobis.
servis, qui stto domino siant, aut cadunt: sed sci-
mus, si istorum _nis«ra voluntas prsevaluerit, quod
EPISTOLA CCCXXV (861).
dissoldli juvenes exculienl jugum disciplinse a cer-
vicibus suis, ut ad similitudinera istorum possini AD EUMUBM, DE IOER10 N0VIT10.
circurnirf ierram, st perarubulare eam : quibus
eiiam, si affectus ad effacium non peningat, hoc
Qui denovitio dyscola facienaum rogatus cansuiit.
Q
ipsum erit ad gtoriam, quod repugnare poterint Amantissimo fratri et coabbati suo Robebto de
praelaiis suis. iicu 1 quantorum et qualium, qui de Dunis, frater Bernardus Clarse-Vallis dictus abDas
suis meritisapud vestram misericordiam confidunt, salutem.
spes et fiducia movebitur de loco suo, si filium Super hoc fratre, quem adco non solum inutilem,
olirn tam dilectum, a gremio vestro, et ab uberi- sed etiam onerosum esse nuntiasiis, absque eo quod
bus consoiatioms vestrae turbo repeotiuus excus- intrinsecus lalet; quale uobis ipsis, laie et vesirae
serit 1
Dilectioni damus consilium. Nobis siquideni vidctur
3. Si qiiis ergo precibus nostris locus est apud pro liis quae de ipso retulistis, quod in probatione
Excellentiam luam, beaie Pater, suppliciter pitimus, uec receplibilem
sua se nec probabilem exhibuit, :

nos qui te potius, quam tua diligimus, ul in die

et ideo meruii ut ratiouabiliter, et sana conscieutia
bonorum 3<Uf1 non repellas liominem qui pcrman- valeatis nialum auferre ex vobis. Verumlamem si
sit tecum in tenlationibus luis, ut aliquid apud te '•
pieiati vesirae placet superexaltare misericorciiarn
de jure illius depereat, qui a te crescere polias judicio, adhuc ipsuin potestis reiinere sine profes-
quam minui exspeciaoat. Alioquin, si ^raeler spem j. sione> quanl0 vob i s tempore videbitur. Hoc autem
omnmm, el praHer ineritum hominis contigerit ut
omnino dissuademus, ne eum iu hoc staiu recipiatis
diripiant alieni labores ejus, ut ponaniur adversus fortc se
ad |)rcfessio;.cm : sed ilerum jirobetur, si
eum maia probonis, odium pro diieciione; ipse qui- talem e.xhibere valeat, qualom debet. Sin autem,
riem, a quo nou timcbit, vulnus excipiet solus, sed ulendum est, ne una ovis mor-
fcrro abscissionis
mulli iu pcrsecutione ejus dolebunt. Spiritus vcrita-
bida totum gregem contaminet.
tis, qui a Paire procedit, dcceat te dividere lucena

336: quse vero antea 324 erat,

(.859) Alias epislola aggeres collesve sabuli candidi, vei a natura, vel ab
mmc 3S2. Scripio anno Christi 1 1 39. aestuanie pelago cougesti. in his olim fuit coinobium
(860) Ific e.st ille R>bprtu«, qui B. Bernar.io in Dunense fioreiuissimiiin, verum iiunc arenis excre-
Clara-Valle successil Imo, nuem ipse Bernardns
: sceiitibnsscpultum, ob neglectarn por tielli caiami-
jsin moribundus sibi successorem nominavii. Vide iales ohicum ligntorum insiauraiioi:em.
librum de eiris iliustribus Ordinis Cislerciensis d sl. (861) Aiias epistola -37 qua. vero aniea 32o erat,
2 cap 23; Meyer. libro Annalium Flandr. et Man- uunc 395. Scripta circa ariuua> 1139.
ripvez in Annalibus. Dunas vocanl Belga?. maritimi
 53! S. BERNARDl ABaAI^GL^iLE-VALLEMSlS 534
oeute»:
EglSTOL* CCC3XVI ($62). A-timet. houio iiia, et reforruidat. Cle;Mlite

60H.LELMI ABBATlS, AD GAUFBlDliM CABNCTENSBM, quem timebit? et qui jam dic>t quoa dirii, quid non
BP1SCOP0M, ET BEBNARDUM ABBATEM CLAR^E- dicel, cum nuil-im uir. :-cifJ Ktnomiis naippe ex Ec-
VALIBMSEM '863).
cicaia, omoibus pens doctrinae eeciesiaBticae raagi-

(Jt Dei et Ecclesiw causam adversus Petri Abcelardi slris \fidt), quasi iu vauaain «mpubUiam Eociosise
errores, quorum atiquot capituia producit, tuean- «nguiare sibi in es
donjesiieus irruens iaimicus,
tur.
m-g'i*Urium arripuu agens io Scriptura di.ine
Reverendis ia Christo dotninis et patribus, Gau- :

quod agere soleflit in uiideetic*, proptis»> iidiRven»

jbado Carnoteasium episcopo, ei &£e»Aa.&o Clacae-
tionea, aunuas noviiates;. ceusur ncot, soo
aisr.ipu-
Vallis abbati, viUurietdies bonos.
apud vos, cum ue re iu« eraewiflWK, nou imiiatoi.
i. Confundor, Deas scit, ;

cuil*-
i. H»c suot er^o ciuilula e» opuscu.is ej t»
ccromunis et gravis necessiutis, silentibus vobis, et
vocis oltoinda p»m*i: i. Quoa ''de.a
quorum eral loqui, cogor vos ailoqui, fcta, qjue
iS©* ailis,
%
Iderinit aralimatioBeitt rervia quae uon 4deebira
nullus in hominibuf, domiui et patres. Cum enim
D riuoo miiiim Catii*, el
i.tipropria liiciiesse in Uct'
fidim coromunis spei graviter nimis et periculosc
F.in, eti^iritussaaoti, s«d
desc.v^kmeui Uaitcfsse
corrumpi video. nuiio resisleute, nuilo obioquentp;
summi beui. », Quofi Paiet a»i pienn
quain Christus suo nobis sanguine sacravit, pro qua plsauudsuis
powatttia, SpiHiua sanetaa
apostoli et mai tyres usque ad cnortem pugnavciunt ;
potwnia, Kiius quiBdam
0« Spirtta aanoto, -[ue.i oss sU os
aoam sancti doctores duris laboribus suis, et ma- nulia ptrtontia. *.

satwtanto »»»* ^iMi, »>cui Fu.us wt es aob*

gnis sudoribus defensan., iutegram. et incorruplam
sufltu B«*. 5- e«,sc ^>«»tua aaHcaai "
siia, ,U!t -

usque ad fseces temporum nostroimn transmise-

ad.iiivanto gre»-
ruut rcoutabeseo in memetipso, et a Irixura cordis nutiiui. 6. SJuoo iibero acbkri.)., aine
possuinus tl velle et agere. 7. Q;iod CJjib-
et dolore spiriius cogor pro «a loqui, pro
qua, si L«, beire
assompsa csrnein «st pa*sn» est. e«»
necesse esset et opportunum, \eilem euam mori. stu» non h.eo

Nec de miuimis agitur, sed de fide sauctae Trmilatis,. ws a juw diabou l*era«U 3. Quod CJimlus.D*^»
el homo non eatMrtia
BeMW* in Trioi^e. ?• QoPd
de persoua M<>diatoris, de Spiritu sancto, de gratia
aaeramenio-aliaris in anre r«ou*'al wrma prto^
Dei, de sacrainento eommuuis redemptiouis. Petru s in
QMd suggwuonr* oiahoiiflas per
-> «nim Abffilardus iterum nova docet, nova serioit; et ria substiotis. 10.
ii. i^uodalxicdank
Ubri ejus Uauseunt maria, transiliunl Alj.es; et novse nhysicam dSflU neri in liojuinibua.
r
ejiiBseoieuii* da fide, et naw» dagmu m i'
r °vin-
b non.irtl.inua oiigiaaiU
icuipam, *ed
Moami-cuipa

Quod nuiuiw aiupiwtiw'..niai

pami^u
ineonatoat»
eias et regna deferuntur, celebriier priedica:.tur, et H
in tantuni ut in curia Bo.nana peccai. «t «.niamplu Dei. i3. Quod' dWt coneupi
libere defcndumtur :

J«*aa»iion«, '» ignnraiWi

nuilum
djcantur habere auctoritatcm. Dica vobis, pccicuiose sceiMO, «
ooflwiuUi; ethuiusr.o.i
no» aaae pf*oa-
sjleus tam voois, quam Jbcclesiffi. DuL Pro nLbito. pwostum
ducimus corrumpi tidem, pro qua nosmelipsos.i«o>is
abaflgavimus : non limecnus Deum offeudefc, ne .«»
eongesta iu uuum, piimo ^oi,^ ariiifaWB sujt,
offendaiiius. Dko vobis, adh'ic partirieas paiturit.
ne
renda, aii «aciaan to» v*s. «t extuiaadoa. 00*,
malum Uoc : sed msi praevecmm tuerii, er.umt.ei in cum m-
commoU videamur, Quae timen alus
iuveniatur uicajolator. Qjood. cur fr istra
refiulum, <jui vu.
cujos manu suwus.et
aaenubui,, auxiliante eu io
dicam a^verute.
in lection#mi cttjusikm iibeiU ns» et sermonaa nosui, boe laliw digcrare ag- «
%. Qasu nuper iocidi ser-
«Cfdiar: ^rupeivieiis *i w.hi% dispUcuero in
ijoroinis UUus, cui titu.us eritt, TheoUigj» Pelri
H tide ut si.«pocumiae
^bajlardi. Fateor, curiosum me fecii titujus ad, le- raow dum doo diap.k-.eam in :

con«>«yum,
geudum. Doo autem eraut libelU iiicm ^ejte eunii- node s..''g«w« potuer«>^i>me>uite
rapUi^ sivo pe»
BVBanevaMdH " vos: et in lauaa
nentes : nisi quod io aitero plus, ip aiUro mious
invemrmur. Cbi,
aUqpaniQ inveau-elur.
aUqttantQ cam «t,qu.
uoi, cu/i.

au* muitum moverent me, notavi.

-«.
ai.qua i«,\*nirem
et
W
cur raovereul
™ —^ego^jum,.
iiie sit,

-^gu^
- sivomaruis,
•
- -
sive eiiamucuius,
•

ei uUiger* ,m 0ln
noapavetiis

;
proatmus
eatraeJTs causa hae De,T"» miquani
nae oemo ir.ihl
Sotavi, ct eum ipsis libelii» mU vob,s : uVnm
secrem
°

commonkione &au ca C»
eajm gta- erit, vel amigaB. Net
recte rae nwverint, juJjci: vesirjsii. Cuni
rr.aam hoc .lUeniandun; eai qwori. >P'o s*
vocUm ttC
viler iurbarer ad insolitas in u\ie
seusuum adbivcntiqnes, cum
novitaies, ef , i.

prodame, lam, puj»ttw« kamn a«u

autem, m. s^
et uovas iuauditorum
aJ u.^. «chyo alia(ius >r^«uJ6. quo»om i«m"«
non baberem iu quem remnderem; vos in omuibus
causam suni. *c et ncn ; Scito ie ipsum ; et alia quaedam
elegi, ad quos me converierem, et quos in
de Quiljus timeo ne, sjcut monstuwai suni "ontims
Uei, et tutius laiina; Bcciesjai qiuuem. Vqs eliam

Alias epistola 391 : quae 7ero antea 386 erai, uiex ioilio epiawlae ii.i«lii
a i'inr ; *d«etiu« anit aa
(Sffl!)

nunc 400 Sciipta cuca annum H33. /lum "

ti-»U. .
q_uaii%
(863) Haec cpistoln praeiationis vice prseCia est iji) Itateo Hugo MeU.lluaui e»«taia
ad Uio»*i«'.auuav couii^ «umdjem
A>»lafwni». « Wo
Dibpuutioui ejusdem Guillelmi abbatts Saiicu-i.no-
A..»e;.mu i,suduoenr.; <- Guillelm*
C*Uia»aa»si«
den.'i prope ften>os coutro AbtelaFUum, «dit* /in lus
tomo quHrto K ci^nsfc. Scripta vero '.stb; Qevia ie£ra'i»iaeit. » W>.
eat ante on »aelardum epi>ijla»,
 ; -

ssa EPISHOLjS. 53*

siteiiam siw monsmifisi uugmatis . sed, sicut di- * Homo ilie, non 3 Ueo, s«u at> Homitiiftus cieciua
ciiiu, oderunt lucem, oee etium i!^'»n» nveniun rouHos habet i«Mas Imrifsisee aua', aulhim mi.-gtj.Lir>»

tur. Sed j»m veaiamus aii ie,m, etu. ni*.; et, ut voij scuu iinolule ioquar, lioneslius est

EPiSTOLA C iCXXVIl s.866)

ue iUo sitore) quam itxiui, Absit ut iu uiebus tuie

RBSCRlPfllM HKMNABlii AD OVlLLEUtUM AiiBATEM. Ulia monstra |iromov«siiiuT, m. ille ponatur eusio*

Ubellum centra Petrum Abxlardum conseriptwn aDiiiiaium, qui proaihiJo uucit effueiouem saiigiiiiiis

laii4°^i Mulaumque- calijqmumvoii Paseii.i pra- Christi, e! riretiuiii ifidemplionis anim» su»! Qui3
mittit. aulum itii iiUquaijtuiuiJi as.ute verbum do injuria «4

GtiiiAKUKO caarissiow suo, iraw »}siina*dijs. oppf''SS'i.n n apiieilaiionis, ul ad se rwr luee ad eu-»
AUjIuui vtjslrum ei justuui Juujco.. et iiecessarium. rijm iiieiiuareuii", '.-aus»; iiiieraeraeriint sua;? Nolite
Sed c'. eliosum uon esse, iiiontHrai iibejius tuiukiis accipi-re verbun» ineudacii : quia, sicut virorum ve-
fttoijstfuens os loqueniluni "miqi.a. Non quod iitum racium r2!ai.ioiit discitur, r.uua sncuta e>t appclla-
adhuc atientius, ul jubelis, percurrerim; sed quia iionis uiipiasfi.o, uui uuiia prseceosit appetiaXio.
1
ex r-o uuod cursim poiuit pervidero, piaeet iaieor, et Proinde op.Oi-1! ; »1. quoii rpHgiosorwm cousiiio per
jioicniem.exisiinio iuiquuiu dogiua obruere. Yerum, episeopom iautum est, per le robur accipiat in manu
quoniam rneo judieio nou saiis, «1 opume nostis, poienti ei bra«i)Jo e*c«iso. Sed el ipsum aicbippi-
fidere consuevi, prressrlim in tam iiiagriis r-tjhus seo, um (»W0-) magls a-c imjiisubi voiunnascommeii»
ooerae pjetiuin pute» prtssertim coi.siderau oppor- dari pro auo
neu cj>iaudiri veltsmus,
;»ec ruga.-e, »ir

tuniLate, ow ataue vas paritw aiicubj oonwwre et nou hOHorilkaret miuisterium sisum.
cajiterce de oruaibus. idipnum iiiuieu anj,e fasctia
EPISTOL.v CCCXXiX (8Tt).
fiari posae uon arbitror, ue, quod tjrasseus ienjpus.
i.D E&tSCOPUM ' FKO^CBjSSSM.
indicit. stuuium oralionis iiaoediatur. Pocro siloiiii

ac paiieutl*. super bis .rieas paiie.ntiam habete.: Comrih mmd&n etecium iliiienen$<ini.
cum horum elurima et pfiue ojuma liucysqy.iC ue» Verba quaa egii loquor yabts, non pro mc ij.su

scwijn (^<J6J.)jain verjj au quud horiii,i.mi pytens ioquere, nec isi ois- qcscro quse meft sum. if«i>U

cst et Qeus dare miui s^irWn lxwuiui veatrJs ora» laqitor nr© voiiis. Breves uics hominis sunt. Quau-
iioilibus. Valcte- diu esijs ejpise^pus i,Lmovic«rjsis, KiiuisteriuiT» w»
fitfiSTOLA CCCXXVIU ,867/. slroai honur'!icate, ut vidtimius opc.a vestra borr<t«

K6 lAHtlllltl tfONHJflCEJii '.«*&;. Gausam Catiuensis (&"*) ei^cti, a doraino Pajiit

Qvuira elfcium iiudmunsem. vokis cm?>rftissaiii, et r.embta oumi a '{.chaiio.*

Hactenus amicoriun prscibu^ morern ^weutes, C ^nonicu .

lii.e U-rmiii«n*ain * vobis audientts, faoii

scnpsimus opportujie, unporturie: nuiic autem, ^uii-ui sisu! ic"oo..>ti. iisie snini prte liUNiibus ki
eiiarusi ii«liiai>s. tacar* Uinett. chfisiiaa^ reii^ioue ijMUpus, «i Regoiiupi, iu quiuus iicciesia Dri pei-ipi-

prjnibemur, Maiedictui- y .uquit proplieta, qui pra~ ciet ulruiii sili raiioitaic in 1 oetore pontiiieis. Jam
hibet tjiadiuinzii,um c s&aguiAt^Jeretii. xlviu, 10;. uou Gjrit otiusuu. s'. utuien i« vobis ost, timor Ocij

Quotidie usquivia prulicit, .iialoiuiii de&iderl* pro- vigor cauojjwn, wnor- j«stuie. loSeeleeia Rutinen-
:

speianlur; etnanest qui ascendaL e;. aayer?p, v«'i si agiu.ii' de iiiiature, cl afuseupo aiiimarum, et su<-

qui opuon^ se= murum pcft.domd Isrtei, Edae auttuo ses^ore Guristi, de iiio, ifiqu«m, qui sasciie;, scmpn
m. diebus tuis, ei. mauiuus et pudibus nitjintuc m- fraiii'. ucfuuelt. £t ad •!<*« quis tam 100^«^«^
gredi ad sanc'.a Sisnctoriini auniiues curruptisstmi, Nuiiiquiu iljfi, quoni viia inquinavil, quem con*
qui pej.-ijeruut pactmu oiim morte, eL faeausvcum ssiuijiia aacusavil. ^ttem ian;., publieavit'.' Jiuniqtiki

iniierrjo. UwjiiiJ, uatituua. baec? Uutiiu.ses , SG9i iiit, qui >u ADosii-i iu jUo.>aUam, vei fmiius tte

cldrici e.,tgerunt «fttiA siuis suis cozj^cinientsrn objsso in a'HjfSsWiii dssoewiit^ ul iJsm sit vioialoi)

pQrsonam. n«c puduit e*s, ftfiajn irt •'. .is iuis. iiifcuiuirf, 9i eouseoi*iui»i''i £i> ubi ods jam ittua,

vsribaicm opsrire menaacio, ut iiiaiur, .t rir«a. qtioddLfiurfi esiab- Aposloio: Qvortet episcepumsitie

eicciai.i. p«;sD8«jn. et cirea nc^otiuai « lt/.,'n,- .- criitiit&.tise, i&a /JJiiM dt.<tiifM.»i', iwr» Lttit <Ttt. i

l»6t>} Alias epistola 392: quae vcro antea 3s?7 causam Ruleneosi-.i Ecclesiu;, aempe ob dejiosijurp,
J)
er»t, nunc 339. Scripta cii-ca a.inum it3a ut udctur, JHut-Meusera episcopum moi^uum, dequo
vnoo.) Hifte patal Guiilehnuin, unum es primjs iu- uae iB c|jis*ola rtiu sejUente.
ctvii' i-einfuisse a.Jvcrsiim Ab*etaiduiu, q>uoo obajri tSi>S) Legeuu^m, Ruiinefise»
ui swiiguur pi* ;
•.

Guii.eiiiius ipse iu supiriori episioia uiserteaiijjmw» siuU se^qenie. Hutiia )ftvuit»isw'isn tii*e-- 'iramts :

corjqufrendo de Gauindi et Beruardi sijentio, reusis, ne tiuo 111 imro quario kitss 1. Bernarili, ;;..
47; iiihll juvai ad hmic locum.
1

(Se )) Epsstola rsova ; qua; vero antea d28 eral,

nnnc ti*. Scripia cirea a.mum li>40. (8*}o) BituriceiK-eiTr seilicct, cujiis st.ffraganeus esi
{86d'H«i: eeistola subsequehaiur aliam aujui»- epjs.upus RuleuePsis.
dam A. ud abputeni ReatinensU menasterii anju*-. (&7I) Kpisioia uova qute vero antea. 329 : orat^
mscripia erat. Ad lumdem, \i iuuoceim j vei Eu^e- nunc 318. Scripta circa ainim ii40.
,
nio, ei quidftin a Beruardo, djregUiu iuis^e, uaiev (872) fr»'tasMt i:'ifjni«m, Ci«ruj-t. fi»iSi.v; iiam vix
x fptsioJa sequeote. quie ast ejusdesn axgumeiiii, ad aiisui civilatesii ;i<ei, e;js.toia referri ju.''sj QuuiJ
a 'st cantra Rut^neusem cleetum, Aueiaa.ri Su.-^s- si ita tiiiibi.ur. hoc ik«<j a^i viu^tu,- tta i-H>c;i'ii..'

sorem, cujus norjiso ,jjm,f»iuc. BernaKtsi» 1,7, eeir RainuuiiL, Qutfiti- ^rQiitik iiii
!
ifii w * Cirti

sloia 840, u. I, j&geuio ^ratuiiiu:-, u> n-uum aibo Caoureessituu episco lejje-n tmuvrito esj>* h x-
 !

S. BKRNARDl ABBATIS CLARjB-VALLIINSJS 536

535

TNoii ergo siare contpa te ipeum, aliud dieeng, » draco, sedet ininsidiis in oceult!». ut irrterficiat in

at aiiud ageii» : sed epera tua vcrbis tuis respon- noocntem. Sed tu, Doraine Deus, ocuios superborum
aptari possil, humiliabis, tu conculeebis Leonem et Draconem.
doani idem de eodem; ne iilud tibi

Infirmatoe sunt Noc iit quoad vixii et idem fuit ei vite termi-
auod de quibusdam diclum est : ille, ;

nus aique isle vero, nova dogmata sori-

amtra eos Hnguce eorum (Psal. lxjii, 9) Ecee in malitiae :

manu tua est. Verumtamen aoimani tuam custodi, beus, jam providit quomodo virus suum trans-
necue coromunieaveris psccatis aiienis. Per te fundat in uosteros, quomodo noceal generationi
s»tab)i, aut per te eorruet : sed si per te corruerit, omniquae venlura est. Denique, ut pauca de multis

inenus tuas consecrabis Domino. dicarn, theologus noster cum Ario gradus et scalas in
EPISTOLA CCCXXX (873). TriniiateliTsponit; cum Pejagio liborum arbitrium
AD lNNOCENTiUM PAPAM. graiiae praeponil; eam Nestorio Christum dhidens
Contra Petrum Abteiardum. hominem assumpium a consortio Trinitate excludii.

Amaniissimo patri ac dornino Innocentio Bkr- S_ed in his omnibus gloriatur, quod cardinalibus et
NAftDUS Ciaree-Vallis vocatus abbas, modicum id clericis curiae, seicnlise fontes aperuerit ; quod
ma-
quod esi. nibus el^sinibus Romanorum libros et sententias

Plorans ploravit in nocte spousa Christi, et lacry- g incluserit, et in tuteiam erroris sui assumit eos

maa ejus in maxillis ejus non est qui cousoletur: quibus judicari debet et daranari. Qua mente, qua
SOfl» eam ex omnibus charis «jus, Moram faciente conscientia recurris ad fidei uefensorem, fidei per-

Sponso, tibi, domine, eommissa est Sunamitis in s^cutor? qnibus oculis. qua fronte inlueberis ami-
loco peregrinaticnis suae. Nuiii familiariusconfileiur cum Sponsi, sponsae violator! nisi detineret me
injurias, nulli secreiius exponit aestus et gemitus cura fratrum ! o nisi me corporalis infirmiias im-
suos, quam amico Snousi. Nam quia Sponsum dili- pediret! quantum destderarem yidere amicum
gis, sponsem ad le ciamantem non despicis in Spousi pro spoasa zelantem in abseniia Sponsi
opportunitatibus, in tribulaiioce. Inier haec oinuia Eg>>, qui silere non potui injurias douiini mei, lac-

geuera bostium, quibus circumv:t!!atur Hcclesia Dei, siones Eeclesiae patientis feramtTu autem, dilectis-

sicul liliurw inter spinas, nihil perieulosius, nihil sime Pater, ne elongaveris auxiiium tuum ab ea :

moiesiius est quarn cum ab e>s, quos continct in ad defensionera ejus Jonspice, acringerc gladin :uO.
gremio suo, el quos suis fovel uberibus, lacoratur J.im enim ex abuudantia iniquitatis refiigescit cba-

interius. Pio talibuset de talibus est illa vox , ritas multorum : jamjam spcasa Cbristi, nisi ma-
dolentis et gementis : Amici mei et proximi mei * num adhibeas, egreditur et abit r osl vesiigia gre-
adversum me appropinquaveruni et s ietervnt Psal. < gum, et pa-cit grcges juxta taberuacula pastorum.
xxxvu, 12). Nuila quidempestis effii.aeiorad nocen- EPISTOLA CCCXXXl (874..

duni, quam familiarisinimicus. Argumento nobissunt AD STEPHANCM CABDINALEM ET EPISGOPIM

et Absalon familiarilas, et osculuoiJudie- Fundamen- PR^NESTltfUM.
lum aliud ponitur nobis, praeter id quod posiiura est. Q ^^ 1
Ejusdem argumenti.
Nova fides in Franciacudilur.de virtutibuset vitiis uon Venerabiiii domino el epLcopo Patri S. Dei gra-

rnoraliler, de sucra;nentis non fideliler, de myste- lia Praenestuio episcopo, fratcr Bebnahdus Clarae-
rio sanctse Trinilatis non simpliciter ac sobrie, sed Vallis abbas, viriliter agere et confortari in Domino.

prseler ut accepin)us{873), disputalur.MagisteiPetrus Augustias et gemitus sponste Christi eo vobis fa-

et Ernaldus, acujus peste Itaiiam purgastis, astite- miliarius quo arrucum Sponsi vos esse
cnuntio,

rurH et convenerunt in unum adversus Dominum, 906 coguovi, et giudio gaudere propter vocem
ot adversus Chrisium ejus. Squama squamae cenjua- Sponsi. Confido eoiin de vobis in Domioo, si bene
gitur, et ue spiraculum quidem' incedit per cas. novi interiorem hominem vestruni, quia non quae-
Corru;>li sunt, ct abor.iinabiles facti smil in siudiis ritis quss vestra sunt,sed quas Jesu Christi. Pctruni
persecutorem, immi-
suis, et de fermento su;c corruptionis corruu.puuv p Ab*lardum, catbolicae tidei

comurbant, Ec- com crucis Cbristi, vita probat, et conversatio, el

fiilerj) sitnplieium, moruni ordinem
olesise macuiant casiilatcm : ad iinaginein et simili- libri jam de tenebris ifT luccm procedentes. Mona-
uidiuem iHitfs qui tiansfigorai se in angelum lucis chum se exterius, naareticum interius ostendit, ni-

babentes formam pioiatis, sed virtutem ejus abne- bTfhabens de monacho, praeter nomcu et habitum.

gsntes, circuinornaii sunt ut simililudo templi, ut Aperit eisternas veteres ct lacus c.iwtritos haerotico-

sagittefjt obscuro rectos cordc. Eyasimus rugitana

in rum, ut bos et asinus cadat. Siluerat jam per miiltos
sed dies •
sed quando siiuit in Briuuuu, concepit do-
Petri Leeuis, scdem Simbnis Petri occiipautem :

larem, et nunc in Fraucia concepit iniquitat.m.

Petruw Draconis incurrimus; fiueni Sinaonis Petn
impugnaDtem, lllc iiersecutuf est iicclesiam Dei Egressus est decavernasua coluBer tortuosus, et in
•--
aHiiiieste, sicut leo rapiens : iste vero, tanquam simiiitudinem hydra?, uno prius capite surciso

(873) Kpi^toia no\ i quae vero aotea 330 crat,

: de eodeni Abseiardo, Eput CCCXXXVl : De Spiriui
nunc 349. Scripla amio Christi 1140. sancto praetrq^am accepimus enuntiaus. > Kuir.
(873") Hic prteier ut idom valet ac prosterquam (874) Epislola nova : quae voro antca 331 erat.
quod simiii prorsus intentione et formlia usurpatur nunc 330. Scripta auuo ClirisW: 1 1 iO-
527 «FBTOLB. 538
ptem pro itfio wjma firoauxiu. Sueciso uno, suecisa 11 Leprani adinvcntionam saarura atrameoto signavik
fuit una Ulius hueresis Suessione : sed jam leco et calatno. Libres ejushabuimus^ et misimus vo bis.
illius septem et eo amplius iueresfseir.erserunt, qua- Cognoscite aulJRjTeiTfoperis in onerc Videte quod
rum exemptar habuimus, .et misimus vobis. Rudes theoiogus noster cum Aiio gradus ei seslas In Tri-
et novellos audiiores ab uberibus diaiecticas separa- nitate disponit, cuin Peiagio liberum arb'triuni «ra-
los, ei eos qui, ut ita dieam, prjm3 tidei elemeata tise prapoait cum Nestorio Christum dividens, ho-
;

vix sustiuere possunt, ad niystcrium satictje Trini- minem absuniplum a coiisortio Trinttaiis excludit.
taiis, ad sancta sauetorum, au eubiculum Regis Et haee pauca sunl de multis. Non erit in vobis qui
iiitroJucit, et ad eum
qui pusuit tenebras laiibulum vicem Christi ioleatSOS, qui diiiga; justittam, uui
suum. Deuique theoiogus noster cum Ario gradus oderit itiiquitatem ? Si os loquentis iniaua obstru-
et scaias in Trinilate dispcuit, cum Pelaglo liberum ctura non fuerif, videai iile et judicer, qui solus la-
arbitrium gratioe praepouii, cum Nestorio Curisfuin boretn et dolorem cqusi-Jerat.
dividens, hominem assumptum a consortio Trini- EPISTOLA CCCXXXIil (876,.-
tatis excludit. Sic, sic per omnia f;re sacrameuta AD G. CAltDINAi.EM (877 .

discurrens, attiagit a fine usque ad finem foniter, Ejusdem iieui urgumenii.

et disponit omnia damnabiliter. Adkee gloriatur.se *» Viro venerabili ct amioo suo G. diacono caruiuaii
infecisse curiam Romanam novitatis luaPveneno ;
sub titulo sanetoruin Sergii et Bacchi, Bekxardus
manibus et sinibus Romanorum libros et seotenlias Cianje-Valiensis abbas, salutem et dilectionem.
suas iaclusisse, et in tutelani sui erroris assumit Secunduni
tuam consuetuiiiiiem, qaotiescunque &B£lP>
eos a quibus judicari debet ei damnari. Provideat curiam semper mihi d-bes assiu-gerc. Verba
intro,
Deus Ecclesiae sua:, pro qua mortuus est, ut cam vid^ntur quasi ludenlis sed seri.i rfts agiiur. Ecce
;

exhiberet sibi non habentetii maeulam aut rugam, ego curiam intro, secunduni «uiaam dico, non se»
quatenus perpeiuum silensium impoaaiur homini cuiidum personam. Qui person.e mese assurgere jo- x
cujus maledietione os plemain est, et amariiudine lebas, assurgu nune caussn me;e, imo causse Chri-
et dolo. quia Christus esi veritas per-ciiLa-
sii : ia eausa, et
EPISTOLA CGGXXXII (875). tnr.Assurge, imo exsurge a/iversus eum qui disputat
AD fcy'CARniNAI.EM. de nde conira fidem, qui veriSslegislegem impugnat,
Item contra Petrum Abcelardum. cujusmamis conlra onuies, ei nnuiusoiniiiuiii contra
Domino venerabili et patri dileclissjmo, sanctae eum. Hic est Peirus Abaeiardus; qui de moribus,
fiomanae Ecclesise cardinaii G. Bebnakous Ciarse- de sacramentis , de Palro et Filio et Spiritu saucio
Yallensis abbas, spirilum consilii ei fortiiudiuis. scribit, docet, et disputat, uivuieas prout vuit. Nunc
Silere non possum iujurias Christi; auguslias ei G atitem intrat curiam, postquam comiriovit Ecclesiam,
doiores Kcelesiae, el miseriam iuoputu, et gemilurii et turbavit eam, non ui sam-; contritionesejus, sed ad
pauperum. Incidtmus iu tempura pericutosa. .Uagi- excusatioties excusandas iii pivCt.iis.Si filius ejtts es,
stros habemus prurientes aurious : diseipuli a veri- defende ulerum qui (e portavii, et uberaquas suxisti.
tate auditum avertunt ad fabulss cunvertuntur.
,
EPISTQLA CCCXXXIV (87$).
iiabenius in Francia monachuiu sine regida sine , AD GU1DO.SEAI PlSANUil '
S*9j.
v

sollicitudine prasiatum, siae discipliua abbatem Pe- CoiUnt eumdem Aboelardum.

triuii Abaelardum, dispuiantein cum pueris, csnver- gl.doni Pisauo, BEit.NAHDUs Ciaiue-V"a»iis abbas,
santem cum inulieribus. Aqu as fu rtivas ei_panes mentem sauam in coroore sano (javEN.).
abseouditos domesiicis suis apponit iu libris, el in Causam meam propriam secure vobis comisiiue-
sermonibiis suis proianas voeum noviiates inducit ei rem propter officiiTm niuiuse (iiiectionis nostrae :

sensuum. Accedit uou soius, sicut Movses, ad cali- nunc auiem tamo coutiiieutiiis istam commiiio ,

giaem in qua erai- Deus, sed cum turoa multa et quanto aninlius ille diligendus esl, cujus est causa.
discipuiis suis. Per vicos et plaleas de fide catliulica Q Causa est Chrisii, imo Ohiistus e*t ia causa, et
disputaiur, de partu Virgii.is, de sacramento alta- ireritas in pericuio. Dividuntur vestimenja GhrisU,
ris, de inoomprehensibili sancta; Triuitatis mysterio. sacrameuta Ecciesisesemdiimur : sed integra manet
Evasimus rugilum Petri Leouis : sibilos Petri Dra- tuuica inconsutilis, desuper contexta j.er totum, Tu-
coois incurrimus. Sed tu, Domine Jesu, oculos su- uica lntc unitas esi Ecciesia;, quse scissuram iguorat,
porborum humiliabis, tu conculcaois Leonein et divisioiieru noti recipil, Qutod etiirn deat/per eont^x-
Dracotiem. Nocuitille quoad vixii, et idem fuit n w'ii esi, quud a Spiritusancto compacium est, nou
viiae terminus, atque malitife : iste vero jaiu provi- dissolvetui' ab iiomiuibus. Cum hareiici exacuerunt
ditquomooo virus suum transfundal iu posteros, iiaguam suam sicut serpeoies, euui onities aculeos
quomodo coceal generaiioci omni quie ventura est. iiigeuii ^ui excusserunt, ul pacem iicclesi» contarr
(875) Epistoia nova qua; vero autea 332 erat
:
t878) Epistoia i ova : quse yere antea 334 eral,
buhc 367. Scripta anno Christi 1140. nunc 362. Sciipia anno ^liristi ii4o.
t,876) Epistola nova : quse vero aniea 333 craty- Guido Jli-ricoius Je Vico. Plsatius, cai iina-
i.879)
nunc 386. Scnpia ancu Ciiristi i i 40. lis liiuli siiicturuiu Cosuue ei. Daimam, aO [nnocnlio
(877 is est Gregorius Tarquinius, saticiorum Ser-
j ti us.
gii et Bacciii aiacouus cardinaiis, a
CalKsio II cre .
5*9 S. 8i-f.MI.BI ABEATiS GLAfi_E-VALLENSIS 540

beiu ; i*m#i», %uus«aA(.pa."»a

j
iflfe-.. sjittiiBfttt- ptje- £_uMat,. et wx3iii r...ditv«rbiB ad subversionem aut-UKi»
i. ___ Cl _.._.. ..-£.•* .! .(.- o «. t-_» c, r n _»t ____>.% ___• Aiim
sealas oum Arie; i «.._-_
tiuta, !>_r\«ut
(_•; »». _-.
<v._4_ -f i 1j ' '
_.

adver-m.eam. Sifitiu* huiuafis., si ruatsnta

, : r> I
ionit _
itt ^rinitala
. ,

grariu- e% '. _ ! . t I .

vr.l.cun! |

ubera recongoseis, uon desaras raairen. in periettle, prepovk. graiias iiber.swi arbitriuin cum Pelagio;

i.eii sui.trahas humeroatuosiB terr.pore .riS.ulat.onis> hominem assumptuin a consoriio Triniiatis exeludR
Magis.er BetjFas ingreditur euriam, ut. apuslol'__« Chiktum-^ividit cum Nestorio. Sed in omnibus hii

Sedis alieiorTias ponaiur ai murus ei autemurale m I quod Eeclesiam Romanam sibi icconcilia-
gl oiutu r

eo..ii«nandos snos errores, q,uos seripf.it, quos dQr» vi. quoii et -entcntia- suas manibus et sini-
Ubroa
cui., quibus fideiii catholicair. impugnavii. bus Bora&oorum incluserit et in defeosionem sai :

....i-^ri*, assumit eos quibus- judicari debet et

EPISTQLA GCCXXXV
s.
(880);
dftinaari. .'idevi Qeus, et judicet, si velociter ob-
AD QJJSMDAM PBESBVTEttlJM CAEi.tNA-.E-l (881).
-ituc.ur.i iifts fuerit os loquentis iniqua. Csetera

Item contra Petrum Abxiardum pfSgseiHium- ialor laiiai esplicauit.

Cardirmii pr*sbytero, Bernabbc. Clar* Vailis ai>

EPiSTOLA GCCXXXVII (884).
bas, salutem et diieetianem in Doroiw..
Nemo adoiaiceniiaiu tnam aaa-ttiH-iat. Canities > :0 l«!*^'.tr-:Til'.VL POSTIFICEM, IN rariSONA tBAHCl-E
quippe uou capitis, sed rneniis requiritur a Domiuo, fcpiscopoiiiJM v8S5).

8&§> et aalas senecmtis vita immacuiata. Non axpa.

Episcopi Gallim ezponunt Pontifici qfijd acium sit
non formidavit Daulel, licet ann..r» pueri
vit Jereroias, in causa Petri Aheelurdi, Bernaraum ad discep-
es-tent, _e_ies iinpudico*, inveteratos dierum. inaio- lalienem in synodopr«vaca)tfis, s«d objecios stbi
rij.n. .mpudioom et ego roerito apueiiav.fuii iiju.ii kf&esutu artiauios Mspotider* ntitntis et ad Se»
dem apoitolinam uppdiantis,
qui deoowm Kcclesia., qui fidei raa«ula» eastitatera.

(Hic est..Pelrus Atalardus, qti.d. fidc, de sacramea- R&..erendis.-in.o patri et domino no.o>3-NTto, Dei
ti<, de mysierio sancl.3 Triuitati., pneterquaro ai> gratm summo Pontifici , Hsnricus Seooreasium
(cepit, dispulat, dividens --iugulis prqiu vu!t. -Nu-ic archiepisotrus, uavfridus Caraotensis episcopus,
auwm iugroJjtur curiaun, postquam Ecelesia_n aom». sai.cUe Sedis aposlolicae famulus 1886), Ukuas Au-
rnfjvit, el otmturbavlt earn, noa ut sanet couU-tior relianensis, Hcgo Autissiodoreosis, Uatto Treceu-
u a. ejus, sed quia decliuavit ln verba maiiti», »4 sis, ManasSes Meldeosis episcopi devotas orationes
exc_ts-iidas.ei{.cusatioaes inpeecatis, Gon-riur-ler pru et debilam obfidie.itiam.

Es.clcsia stabunl. qui se iiiios esse iicciesi». «ogna- 1 . Nulii dubiuni est qu«d ea qua» apostoliea fir-

mantar aueuiritau.» rata semper- existunt, nec aii-

sfttiAb
Q cujus potsunl deinceps mutilari cwillatione, vel
EPISTOLA CCCXXXVI (884).
invidia depravari. la propter ad vestram aposteli-
AD (_UEMDAM AB6ATEU {-83).
cftin -ietiein, beaiissime Pster, referr* digmini cen-
Ejusdem argumenti. suimus iiuadam, quee uuper in nosira comigit tra-
Behn .p.dus ctnr>i prasenlia quse quooiam el- nobis, et multis
Dilae.issiiao fratfi et ouaubati, trater
:

abbas, zeluro D.i n.).-

v
r.. secundum
religiosis ac sapienlibus- viris- raittnabiiitei acta
Clarte-Valle:i«.is

scicntiam.
\isii suiii, vestrss 84MI Serenitatis exspectan. com-
probari judieio, simul et aactoritate perpetiw r.bo-
Oportet ha.res<« esw, ni qui probati sunl, mani-
festi fiauU Si qu» est Doiuni, juugatu. eiJ Deus I
rari. Itaijue, cum per totam Jere Galliam incivitati-

Veriws periclitatur dividuuiur Ibu», vicis, et casiellia, a scbolaribus. non solum

enim est in causa. :

sacramenla scindiU-tor gccle i«. ; linira S-ho.ae, sed eiiam triviutim ; nec a littsraijj
vc-timei-U Cnristi,
sjl provetilis tautum, s«d a pueris et simiilieibus,
Apiauia pedis uM}ue ait verticcin faciri corrumpilur
sut ccrtc .lultis, de sancta Tr uiiale, qute Df us rtt,
p ope est
r
sauiias, aimplicilas lidelium derideiur :

ut ascendat luo de cubiti =uo. ui conira Ecclosiaot iliBiiiitHr.iur, insupsr alia muha ab eisdem, sbso»
jam l^.lrus Aj.ae- i»a prtirsu» et ab«ur<ia, et piane tiiiei cathehce,
se erigat pne<lo gwitimn. Praecedit
Aulichristi parara v»as ejus, Q sattctorumqiic f -trun. guctontattbus obvianoa
la»dus ar.le faciem S

d-Ttide, desaciamentif., de Patre et Filio el Spiritu p!Oler.'3iitun- : cumque ab his qui ssne senlie*

enuntians. Scr.bit, bant, el eas ineplias rcjicienda* esse censa-

.aticio, prneterquaui acce^imus,

qu«e vero antea 335 Episeepi FYancice dcmino lnnocentio papa • ubi
(880) Epistola nova : erat,
r.u«c 368. Scripla-anuo Cltri.ti 1140. Fianciaj uoiiiiue uietropolis Senoneusis lulerHisitur.
ud Petrus^i Hiiic >n ej>iitola d6i. vvs. sauguinis Arcn.mbaioi,
(881) Cpdox Vedasiinus, apiiiuaiiiu.
cardinalem. Martene. ^ubdccaui A'ireliaceusi,s. a4 umoceutiuiii clamare4e
^883) Episiola nova : qnse vero anter. 336 erat. Francia dicitur ei epislola 146, n. *, Fr-cxiam a :

uuiic 324. Scrirta annoChristi il4tt. Burgundia distinguit. Piancia lamen nomiiie euano
:S83) Fortc. ad Berna^dtim abbatsm italam, ijiii tuuc secund* Belgiea. magua pars campreitfiiide-
.io.nam a Bernardo tunc missus lueral, iafra in batur.
epistaiis 343 cl 344. K.SGl.ld est iegatu». Uoc uoiniivepra; inodes.j%uu
^884; Aiias epistola.370 itmae vero atitea337 ei« k , solcbai Oaufridua, ut ie^imr i« chajUrio ecclwi»
Saucti-Stephaai apuu Drocas. Visarii sanei* swtis
rutnc 325 Scripta auno Chrisli 1140.
(885) lu codiees Vaticano n.>iaio *>*>_, babfliw aiii passii« .'4ii-akaftlnr.
ordine suo post rpistoiam 189, cum hoc litulo :
 54i EPIST0L/S. 548
Mdi (88.T), sKpsiw adaaonili corriperenlur; vehe- ^ 3. Itaque prseaente glorioso rege Frenooi-um Lu-
me.ntius coiivaleseebant, et auctoiitate magistri stii dovieo cuin WilleimQ, religioso Nivernis oomite, do-
Ec^.tjjtwardi.eicujusdam ipsiuslibri, r.ui Theologiae niino quoipie Remensi archiepiscopo, eum quibus-
imuderai uomeii, nsc «on et aliorum ejusdem opus- daia suis .iufliaganeis episcopis, nobis etiam ei

luiaruin 'reii. ad a>trueudas profanps adinveritipnes suffrajaoeis nostris, excepUs_PsrkiU> _ct Nivernis,
iiias, non sine inuiuruui auiniarum dispendio, sese episcopis pfteseutibii8 t cum multis religioiis abbati-
magi» ae inagis ariinibfcot. Quse enim ct uos et alios bus el sapie-ntibus, vakleque liiteialis clericis, adfuit
piartfs nofi ii-n-um movetaut ac laeserant, inde i>- doininus ab.bas. Claraj-Vallensis, adfuit m.gister Pe-
meu qu£estioueiii facere verebautur. trus- cum fautoribus .suis (838). Quid multa? Douii-
2. Verunt dom imis aiuiao Clarae-ValljSj his a di- nus abbas cum Iibrum Theoiogia; magistri Petri
verms et sssnius audiiis, imo certe in praetaxato proferrel in medinm, ct quaj adnotavertii absurda,
magiitri petri Tlieologiae iibro, nec non et aliis imo iirereiica plane capitula 31® de libro eodem
ejutdero libiis, in quotum fOite ieotionem inciderat, proooueret, tit ea magisterPetrus t»el ascripta coga-
diligs*i*ej' inspecti,-, seereio prius, ac deindi sseuro ret; vc! si sua. fateretur, aul. piobarei, aut corigrrut;
riituimi aut tribus.adhibitis ttstibus. justs evaugeii- i visusdiffidereBnagister Pelrus Abceiardus, et subter-
'
f;um prse^njnum, houiiuem eonvenil : et ut ?tudito- •fugers, rfspondfiiv noluii : sed quamvis libera sibi d4
reo stms a lalibus compeseeret, iibrosque suos cop- retur audienua., tuamique locum et tequos habere
ngeret, auiicabilitor saiis ac iamiiiaiiter illum ad~ judices,ad tamen Nanctissime P.Uer, appellans pras-
mennit. Piuras et-.aia schaiariuin adhortetus.ast ut sentism, vastranmm suisa conventu discessit,
s.
1

libros voiieflis pienos repi,diarefrt et rejicessnl, 4i,,Nosautem, iicet appellaiio ista minu6 canonioa
et a doctrina o.use fideni l»deb%t caihttjiesm, vid?r««f , Se'li ismen sposioiicse defereutes, in per-
cav*re:>'. et «bstiiierenfc. Quod inagisief Petrus sowam. lioroinis auiiam voluirnus proferre senten-
minus patiettlw et uimiuro «gre fereus, crebro- tiaai. Cmwum saniiniias pravi dogmatis ipsius,
nos pr.lsare oospit, nec ante voiuit desistere, quia miiit-^s iafecerant, et sui cMU.gioue adusque
quoad adi aoiuiiiurrt CUtfaj-Valleiisem abbatenv cordium iniima psuetraveraut; saspe- in audi*mtia
sitpar hoc soribontes, assigisaio die, seihcet ociav» pablica- leetas et reiflctas, oi ian: verissimis raiioni-
P«_tecostes, Senonis ante neslsam subrKOjuai- busv quant bcali Auguatini, aUorUHiqae saoctorum
nvis veusrc presentiam, quo se* voeabat et slfe- Patnum. ioductis a domino Clam— Valiensi auciori-
rebat p&rauim magistar Petrus ad probadas et die- tatibus, na?i solum f*tsa*j sed^et hjere'tic.is csse soi-
fendendas, de quibus iilum doroiaus abbas Clarse- deatissima comproLatas, pridie ame racisni ad vos
Valieii^is; quomcdo preetasaium est, repreaenderai, ap<»ellalion«ra damiuvimus. V,l quia multos in c«a-
seotantiaa. Caterum dominus »t>feas nec ad assigaa- •*
ram perojciosissimum et plans daamabileni pcrtra-
tuwi diem se veaturum, nec eontra Petr,um »ese „huct eas. auctoritate vestra, diiectissime domine,
disceptatu! um nobis rema.niavit. Ssd qijia nugiaier pef>p6tuit damnatione notari, et amnas qui pervica-
Petrus kiterini suos oiuilomiuus coapit uadequaque citeret contemjoseiilas deienderini, a vobis, aequis-
con««care dk«ipulos, efc obsecrare ui ad futurafii sirae Pater, jasta poena muictari unanimiier et.muita
in«er dominumque abbatem Clarae-ValleBSem
se preuuin instauiia postulamus. Sa?pedicio vero Petro
disputationem, uua cum illo suam sententiam simul si Reverentia- vosire, sileniium impoucr^i, at ifim
et scieutiam. defnnsuri' veuireut, et hoc dottunum legendi quam sci-ibemii5/prorsu.s iii.terrnmpetiet fa-
Ciarae^Yaiiensem minime laterat;- veritus ipse ue- cuitausm, et libres ejus, perversosine dubioidogmate
propter occaeionem absentiie sute lot prolana", non respersos; comiemnaret; avulis. spinis et tribuJis
sententiie, sed insaniffi, tam apud- mious inteiiigeii- ab Ecclesia Dei. prtevaieret aiiiuc Iseta Chrisii seges
Le», quam etruindem defensores- m».jore digna; vi~ succrescere, fiorere, fruciificare. Ou«eu.tm aalem di
derentu! euctoriiate ; prsedieio quem sibi de^igci- coudemrifitis a nobis capituiis vobis, revcreade Pa-
veramas difl, iieet eum minime suscepisset, tactus S t*r, conscripta trawsniiaimus, ut per haec audita re-
zelo pii fervoiis, imoeertw astnoti Spirilus ifcue sttc- liqui corpus operis faciltus rjestimeiis,
census, sese nobis ultro Senani* pr*sent«rit. JIJ* EPISTOLA CCCXX.XVU'. ^Sy;.
vero die, S6tjicet oct ava Pe tTI<°oesf;es,' c*nvenerant .10 HAI."aERlCUM CAiRDlN&Lt i ET CJtNf.KELiRleM.
ad uos Senoui- rtatr^ et suJfragauoi nositi -J|iiscopi
Pttrn Abcelard.o kcereseos conviclo, nondebere apud
ob honoi-em ei wvo^sniiam sanetwum, quas in ec-
cardinales- et curiam Romanam palers refu-
etesia ni;gtra popuio revelaturos nes inutxei-anias: gium.
reiiqaiarar» . Ulustri viro et- amico praerurdiali Haimesico, sart-

(887) iueptias vocabint veieres etiam gravissimas mcntione facta rie rHvelaiione reiiquiarurn, nequs ia
hasreses, ut observatum *lias.i« Prssfajictfie _ Sssculi Chronico S. Petri Vivi. De h;v synodo agetis Otio
4, Siiiadietini, n. IZi. Ht jronf/mus in episiola ad Aly- Frismgensis episcopus, Tiieobaidmii pilatinura ca-
piutn et Augustinum, aeeng de «seresi CaBiestiiua, mitem cmn aliis nobilibus ei interfuisse scribi; ia
« Nec grande esl ineptissimis na;i}ii=t respocdive; » libro piimo d^ G-o*tis Fi idci ici, eap. 4a.
ei %riiai,ua i^.se fur.sus ;n sarav 6i> ifl C?.i.- ;..„>» ». (88})5 A ; ia s 'pistoiaiS9 : qus.- \c ; cauiea 338. etzk,
(848) Id tmno
Jgo Saack
iiJA ^ss;.-'.--.^ referJi m nuBe 401, 3<',ri|> :

» diu/io Ciiri^ti \ii<A. Yid« «pstyfim.

Mariaci Chf&iio |ra.pt)us l 1
-

el Noi a
 543 S. BERNARDI A3BATSS CLARJ3-VALLEN8IS 544

etffi Romaaa Eeclesia^ Jiacono cardinali et eancelia- ^ tera autem q»se Ticiit etaudivit Nicoiaus iste tneus

rio, BaBNAfiDus Clarte-Vailensis abbas, providere imo ei vester, viva melius referet voce,

boaa coram Deo et liominiijus.

EPiSTOLA CCCXXXiX. (891)

1. Sicut audivimus, sic vidimus iibros et senteii- AP PAPAM INNOCENTIUM.

tias magisiri Pctri Abs-iardi : notavimus veroa, si- Alvisi Atreeatensis epircopi innocentiam advertus
gnavimus mysteriu, "eTmysteria iniquitelis inveala calutmdaiores ejus asserit.
sunt. Theologus^ noster verbis iegis icgcmimput'r.af- Amanli3simo pairi et domino, Dei graiia summo
Sauctum projicit canibus, et marg&ritas porcis :
Pontiiici Innocenlib, Bernardus Clarae-Yallis abbas

fidern eorrumpit simpiicium, Kcdesias roaculat easti- voeatus, modicum id_quod est.
Nee novum nee mirum est buroanum animum
tatem.
posse falli vei faliere. Cavendum et hoc et iilud,
Quo semei est imbuia recens servabil odorem Testa
[diu, qtiia utrobiqne pericuium. Ad ulrumque cautelam
(Horat. Epist. 1. «, 69.) vobis apposuit magni eonsilii Angelus, quando dixil,
Estotes prudentes sicui serpenies,et simpliees sicut
Transierat per ignem iibcr ejus, eH inductus et>t in
Ecdesise, columbce (Matth. x. 16), ut neG prudentia decipi,
refrigeriura. Jamque in Ecclesia hoatis
B nec simplicitas decipere posset. Marciaoenses mo-
fidei persecutor, in gremio fidei requieseit. Kfuisus
est sicut aqua. Non crescat qui ascendil cubile pa» nachi (892) veoerunt ad voa in spiritu mondaeii et
spirilu crroris , adversus Dt»:uinum el adversus ,
tris sui, et maculavit stratum ejos. I

siam horoo ille, robiginem saam siw leati- ehristBH» ejus, Yerbum iniquum eoustivuerunt ad-
•
v.ersus Atrcbatensem ««iscopum, cujus conversatio-
bus affricurt. Cum ea ratione nililui

mens fidei vivaeitate aiiprehendit. Fiues piorirm uis et vifcEbonus odor fuil hactetfus in omni loco«
pia
"jq~
credit, non discuiit. Sed isie Deum habens suspe- Qui snnt isti, qui ut canps mordent, qui dicnnt
num malum, qui ponunt lueem tenebrasi qui SBftt
ctum, credere non vuil nisi quod prius ratione
isti. <ju eoutra legem maledicuni surdo, et coraat
;

discusserit. Cumque propheta dicat, Nisi credideri- .

caw ponunt ofiendioulum * (Levit. %u, i4.) Ouaae.

tis, non inietligetis Jsai. vn, 9, sec. LXX) : iste

abutens ujarnuie, irasceris iu tilium lumn?quar« laetificasii

fidem voluntariam nomine redarguil levitatis,
iaimicos ejus? Ubi est lUud apostoli, Nolite omnt
illo Saiomonis iestirnonio, Qui credi-, dlo, levis
spiritui creaerk, sea probate spiritus si ex DeosiMtf
estcorde (Eccli. xrx,4)JReprehendat er*o beaiam vir-
glUtflll quoniam 1'JW
Maria'ii, quuuimii
ginom l»ailtt'l», credidit .tu^w
c.ito UCUI«'l nun-
angtlo ..«.. (Uoan. iv, 1.) ki Domiao conbdo ouia dissipabitur
v- ' -
;

dicenli : Er.ce concipies et paries niium r consilium eorum, et, cum apparocm qnod verurn
tianti, et
,,.._ . o.\ u„.i„,.„.,„, ,.i ;n„™ ;.,....,„.,., iinea
i;»«. esi. evacuabitur
esi, evacuabilur uuod
quod ex falso est
faiso «»t mentua sit
ut mentita
311. Redargual et illum ic
;

(Luc.i,
iniquitas sibi. Auribus nostris aulivimus quam
vilas credentem verbo morientis ei dicentis : Hodie
tideliier, quam coiisUuicr locutus sil in couspcctu
mecum eris in paradiso ! [Jd. xxm, 43.) Laudet e
Regis et urixicinum pro tidalitate Romante EcciesiaJ.
regione duiitiam Sl 1 cordis i.lorum, quibus diclurn
Veoiet ad vos in innocentia sua in die vccationis
est : stulti et tardi corde ad ,
. ed< , .

Com- sub pnemisit auteiiliumsuuitiarciiidiaconumprae-

qum locuti sunt Propketwiio. xxis. 25.)
:
bus
Pro sentiura iatorom, cujus personam et mores vestrte
mendet etiam iliius larditatem, cui diclum cst :

niansuetudini comniendamus. De c»2tero venit ad

eo quod non credidisti verbis meis, eris tacens, ei
vo3 abbas S_aucii-Ve.ia ,ti (893/, iiomo plane inimi-
i

non poteris ioqui (Id. i, 20).

cus sibi, suis, et ecclesiss su»e, homo qui acccpit iu
Denique ut pro brevilate epistola? de mullis
2.
vanum uonieu abbaii:, ..uffini enim qua. sua suut,
doctor egregius cum Ario gradus et
:
pauca dicam :

non qu« lam Chriiti. Sed et qualis pater, Ulii et

scalas iu Trinitate ciisponit; cun. PeUgio liberun.
cum Neslorio Chrisluni iijiiis qui ciim eo est : qui nec coascieatiae, aco suse
arbitrium graiitc prsepouii ,

fains. pepeTit. Subsannatio et iliusio his qui in cir-

dividens, hoininem assurnptum a consor
SeJ in his omnibtts f^ioriatur quod ..jus sunt : G- loquor moaachuui ejus. S/irilujj
ti» excludit.
gnriae scientiK fontes ape- vacitatis (ie; vobis dividere lncem a teuebris <f« ,
cardinaiibns et clnricis

Romanorum libros vobis reprobare Liiaiur.i et eligere oonuin.

rucrit. quod manibus ct sinibus

et scnientias suas ihcluserit ; ei in lutelam sui erro- «5^ KPISTOLa CCCXL A by4>.
ct (iamoari. AO J.«iSSBEM l.NNOCENTIUM PaPAM.
ris assumit eos a quibus judicari debuit
niala osieiniil uo|>is(890) uou ieeil Pto epUcopo Andeoavensi.
.
f~ .laciuctus multa :

.Amaaiissimo domino et patri, Dei gratia sum.r.o

tamen, iiou uuia non voiuil, teu qnia non
.

i.nnooi .NTio, BEn.wuDa^ Clarse-Vt.deosis

Verum ajqmftifiiitcr ferimus, cum ncc persona; do- Poniifici

ncc curito iu curia tila pejx aboas, mudicum i,i quod eH.
miui Papte,

(8933 Guaitero nomen erat, cajus succssor ab

(890) Yiite cpistolam 189.
ii47 Suerricus, de 'juo . i epistolu 284. Pur-
ll) Alias cpistola 327 quae :

Gallia Christiana, quod oihil ic

nuuc 402. Scri|ita circa anuum .
in

(S92) Miticianeiise Orditi mo-

obile decrctnm
intio

Toraaceusis, a ;S9i) Epislola uova qua? veio antes 3i0 erat,

uaslerium ad Scariiuu,. dioeeesis
:

sancta Rictruue condi.um seeculo 403. Scnpta circa aunun: li^*'

»3 RPlofOUg. 546
Frsctua j«m «etate, kbortbas, pericaiU, Aodijja- j|
auleea incsaientum dedit. Saaauiaiem veatra.o ro-
veusi* cpiscopus ^895), cuja» puctus aon Koveat, gauwis ut yerbum Do.uiui prajdieeiis, ad dandam
nisi ejus qui viseera miserkordiae, qai omoem bu- scicctiaai saiuiis piebi ejus. Duplex enim veois in>-

raaoiUiis exuit affectum ? JHaec nie movent pro ho- oumbtt neeessitas, et ex ofueio legaiionis, et episco-
noiBe ilhij cujus senectutem, si unum excipilur paii uegouo. De canero, quoniam iujmuiiis offendi-
jaetuin, venerabilem facit et vita et scientia. De quo mus omues (Jacobl m, 2), et inter homines saacuii
qaeniam quiu peractum sil inter ipsum et abbatiam, frequenter |jositi mulium de pulvere muudi conira-
unnduru cognevimus, ninil scribere prassuminius de hunus ; vestris et vestrorum orationibus me eom-
re incogniw. Sed, si consliterit eum fecisse quod nieodo, ul iu fonte misericordiae su?e nos £33
woxmsa, nihil jr\m superesse.ereiiimus, nisi ut ple- lavarn et emaculare dignetur ipse fons pieiatis Jesus
niiudini gratia; at oflicii sui restituatur. Carislus, qui dixitPetro: JVm lavero te, non habebis
partem mecum \Joan. xm, 8). Sed et lioc ipsum,
UPISTOLA CCCXLI (896). non solum precibus, verum etiam quasi ex debito
AD UALACPiAti HIBERN1£ ARCUIEPISCOPUM. requiro, ciun ego clarnen ad Dominum pro vobis,
si quid possit peccatoris oratio. In Domino vakte.
Fratres, litteras, et baculum, ab eo missa grato
animo suscipii. Locumidoneum prx-
Religiosis
g BPISTOLA CGCXLII (899).
pararijubet; seque ejus orationibus commendal. AD JOSL£NUM EPISCOPUM SUESSIONBNSEM.
Vererabili uomiiio et beaiissimo patri malaoii.*, Archiepiscopum Budegalensem apud reyem purgari
Dei graiia Uibernieusium arehiepiscopo (89"!}, apo- postulut.
6tolicse Sedis iegato, frater Bernardus Clane-Yallis Veaerabili domino el dilectissimo patri Joslkno,
vecalus abbas, invenire gratiam apud Dominum. Dei gratia Suessioneosi episcupo, Bernabdus Clarse-
1. Inter lnulliplices a;stus ei curas pecioris mei, Valleusis abbas, iavenire gnuiam apud Doininuni.
prae muilitudiue quarum anima mea turbaia esi i. Injuria rcgui est et principum ejus, si negotia
valde, fratres de terra longiaqua venientes, ut ser- regis de siuu tpeius cuin i.npettt proceuant ad pu-
viant Domino, epistoia tua, et bacnius tuus ipsa me blicura, ek non lam circumspecto iiuain praecipiti
on^olaia suut : epislola in Obiensione bonae voiuc- explice . iiio. Placet mini, et muhura placei
stis, bacutus ad sustemanduin corpus inlirmitatts, cwoniam rex credit vobis, et confidii iu vobis. Scio
fi-atres qui Deo serviunt in spiritu humiiitatis. Omaia enini quia regem et honorem regni bona iemma-
•msceiimus, ooinia piacent, omnia pariter coope- tioae smuUmini, et seio nihilominus spiritum coa-
rauiur in bonum. Quoo auiem voiuistis duos dc fra- silii e Lia oportet : bic ordo, ha?e ra-
tnrus mitti votiis ad praiyidendum locu.tn (898J ;
I» tio, hic modu-s videndus est in viro consilii, ul
coniGiu.iieaio cum frairibus consilio, dignuin uuxi- diligal,et sapieas sit, En oreduoruin istorum, id esl
mus non eos separandos ab invicem, douec plecius dilectionis et sapfcntise, stabit omne verbum con-
in eis formetur Ctiristus, donee ad integxum docean- siiii. Haec duo, si u< unum eonveniant, poieril eru-
lur praelia Domini. Cum igitur fueriut in schola. ctare verbmn bonum, et discere opera faeienda regi»
sancii Spiriius eruditi, cum iuduti virtute ex atio ;
Caeterum, si vei dilectio prudentiam, vel prudentia
tunc demum ad patrem lilii reverientur, ut cament ionem soiam in administratione consilii dese-
canticum Domini, uoii -jam m terra aliena, sed in sua. ruerit, vaa terrss, cujus rex puer erit I In cousiiium
2. Vo.s autem inlerim juxla sapientiam vobis eorum noa veniai aaima rnea, qui vei diligeutes me,
datam a Domino, seeuadUm iiabitiidinem iocorum prudentes non suut, yel pruiieuies, me nou diliguni.
quae vidlsiis apud nos, praevidete et prasjiarate eis Sic enim cecidit miser iiie Adsm >ie giadibus seter-
locum a tuinultibussseeuli separatum. Tempus enim nitatis, quanuo abiit in consilio impiorum, Evss
prope est, in quo vobis, opcranto Dei graiia, uos'os diligentis, sed nou prudemis serpeutis prudeutis, ;

de veteribus liornines prouucemus. Sit riomen Do- sed nsinime diiigentis.

mini heuedietom in sa'cula, de cujus munere veuit, >. Ou,d esi quod tiominus ineus rex archiepisco-
ut communes haheam filios vobiscmn, quos vestra pum Burdegaleiisem (900) aitrahere nitilur in cau-
praedicatio plantavit, nostra i;xhorialio tigavit, Deus sam sine oausa? Vestrone id agiiur cousilio? Absit

'
\895; (Jlgerius, ad .piem epistola 200. dus qui umeu in sequentibus episcopum tantum
vocat.
1^896; Ali3s epistola : quse vero aniea
3Iii 341
(.898; ld est situm Melli-Fontis monaslerii, anno
erat, mmc 3so. Saripta circa anuurn 1140.
H4I c.mditi in difficesi Armachana, prasfecto Melli-
(897) Ussciias hanc epistolam iuter Hibernicas Fonli abb:iie Ghrisuano, de quo in epislola nunfl
refert, ubi conira Joliannoui Ifcardum oljservat, 357 . n. 3. De iioc monasierio in Aciis S. Malachiac
*,rniachaiios antistites anie pallii usum, qui nonnisi et S. Bernardi, et iu f-pisioia 254, apud Chesnium.
anno tliiu ipsis concessusesi, dicios fuisse arehi- tomo 4.
episcopiss, atijue liieirojiijijiaiii (lOtostate usos. Ds- 99) Episiola nova quss" vero a.aea 342 erai,
seriiiiii ui primis mijVct arehiepiscopi nomeu in nuni M-anao Uhristi 1140.
,

\ iie r-p^slo-
Maiaei.ii, qui antc aiiquoi atmos rciicto archiepi- 223.
sco,ia.u DuuPusio episcopatus aaministratiunem
. foeo) ls Gaufridtis de Loratorio, cui
snac: eibi, Viiffi ca,iiie i*. Sed arcnir-piscopi iiomen uond ci c-st epislola i2b. In
ob r :iSliiiarn oi^;iiii?.ie:i. e. Lriouoro potuit. Ber-a diiis h2?c maie directa scribiiur ad Joacneiu.
 ! .

BBRMRDl ABBAtiK CLARiE-YALLENSlS

iM S.

rant super tm : se«t aocsJam «urtim wus. Littsris

a vobis istue ooasilium ! absit a me ista «uspicio !
£
domiue. extracti sumus dte sion pairk aoeSri, rt
Q»id un.uem mali feeil Itomo ilie 9 Quod eleclafn tuis,
ratictis fratribus et patra,
et vcce, personaro ad unius jussronis vocem,
pari PictavL-nsium pace, el votb,
ooore prseceptorum tuorum eucurrimus.
Litteris
quod peeu- in
(901) canonica tibertale coijserravii !
ab
tuis escnssi sumns a jtr-emio matris nostre, et
iriam Piciaviensium.-quam moriees dispersil, dedit
ubefibus ronsolationis ejus
3umus de iott)
ejeeli
eeclesiis, de fauobus «surieutum, de :

pauperibus.ei flammtum gladium,

voiuptatis, etopposiiisti, domine,
&iau Ecciesias non eitraxit En «anguis iste tie : .aau.
!

ne ri-Yertamor, el utUwm versaiitem. Cecidit corona

Si culpa est quod ovibus erraa-
ejus exquiritar. luctum cborus ncster.
pupillum et viduam capiiis nostri, vi^rsus est itt
Jious atsignavit paslorem, quod
Quomodc caotsbimu*, «tomaie, canticoni DorniBi io
noa spoiiavit,quod privilegia apostolic* Sedis illibsta
Coosiiium ainc terra alieai? quanto iutsks et seou*ius fuerat
eonservavil, non potest «xcutari.
exsultare animas aostras in ainu matris
no-
quo juslitia pro seetere, et innosBtiiia nobh
cousilio. ro Sic cucur-
straj, et iu cubiculo genitriei» nostrse !

pro crimine reputatur 1 AUandiie vobis, eptscopi :

cum prowroua ardet rimus, quasi ia inccriura; aic pugaavimus.quasi

vestra eniro res _agitur, paries
aerem verberantts sed tna, domioe, promissio f«Jt
:

cradLiijnus gratia pleuam ai veri-

quoaiajm et laien rrgis
i io eausa, quam
3. Vobis tamen, domine, abiii et recB«it),
vesiro ifwius ocndout (ate. Nanc autem (jam erim biems
erctius adiusreiis,ot ex iuitu
vestris id ai ita plaaet domino meo,
agrcdiamur au videndum,
negotia ; vabls .Lncu.nbU pro consoritbos noatris : «.uoniain
omnem tram ubi iovoiuamus requiem psdibus
agere cum rege, ut con accendat
nos grafldo, nix, giaoies, et
imperterritus eet, homo usque »dhuc proLubiiii
»»am.-Di«o vobis, homo ilte quippe vjdoKir,
vix poterii aveHi a suo spiritos procellarum. CrudelLssimuir.
potens U> Qper* el sermone :

ofucio loage remotum,

lema ilt«. >i et ab oiani Uumanilau*
Magoum enim locum obitoet i.i
iure. suo, qui noa pcuHj
permapebunt ewn eo in iHurn t»W! fraudar* a desiderio
lea iurbata fuerit, niiutti

pta eleum ilem- caepit amare uuam nosaa, qui

nas patri» aftestu m
lentatiombus ejus. Viuete ergc, m-
adeo ut, ei aeri potui.set, oauics
adoptavit,
Exstingualur Ujofo antequam «ju-
filioa
m jR adiiciat.
suas eruisset, et dedisset nobis.
Non iiabuil ubi
vakscat ineendiuro: et Deus maws,
caput suum recliaaret Rea rosus
Szro {enim) tnedicinaparatur, uunaoiei
ftujus ro««.um uon erat de boc roup.do :

perlongas eonv&uere morai.

Mum. maia
raun.Jus abjieiai et p^Uat »a aoliimiuubu»
iios
(Oviuiu-, De -rente-d. «nwr., 61, 62.)
errantes, in mciuibus, «t suelunsis^ « «Wflua
*• 4 EPlSTULA CCCXLill iS02). terrie
BBRKAttUl ABBATIS ITAti AO
INNOCEHTIUM £ EPISTOLA GCOXJUIV v «fi5).
monasUrio Salvntorit omnia
fiMMMrW quod ia
&;.cs»8M auaNAKDi *Aac-suM afiasAatuai.
At>
gecuwwPoiUificis protmm non eonligermU conqueritxr.
frafeetvtain sibi impoiiittm
donuao et «eleotissim* paln, De*
Ucsidcrabiii dilecussimo P. (906, abbrti
ejiw Venerabiij domino et
«ratia suaiftio Pontinci iNBoeMTCH», servus
uuetiuncm iliam quae
Clarie-Vauu, filiu» rjue B-
PsWAaous, prefflS pauueruiu.
prolor sileatium docet de omnibus.
Coar«ter « duobus, quoniam
et
roerooria-. «ccurrit dio*
i'dawusen«
Lequar «njoad Qu..ii«cuM|ue
i^ra.t.et tfeceasitas jubet loqui. ubenbus con-
oalamitatis in qua avulsus sum ab
aim pulvis et ci.iis : loquar sutem
ib et
cum
dooiiuiu».
^onqu-rintur, domine, dc eoleuouis wetr*, ilere m4«is liuei 9/m aliou«d
amaritudlac anima: utfSB.
ftrationis quaaU
acribene. Si imita esset ubertas
et querela quidem in umbra esi,
I», aed apud te :
inialiigsre super
solo posuit labcrnacuiuai
4Mrva«rtm, fawle vobis esiet
sed cau&a qoerelse jam in roeditaUouena
venimus ad moi.aste- egeuum et iiauperom. AccmbU ad
•WUn. .Faetaiu ui imperasti :
el dolor m--u
aniimtt, mauus atft *d
oalamum,
sicul mandaveras in
rium Sancti-Salvatoris (903) .acribenti iUa junanlu*»
nostro. Uhi est ergo renovatus est. Obviavit mibi
tui servo luo, patri
iitteris
moa amanssiiM, el illa uistis imaco diet iluus ro
prom.ssio? Xnn»vi-
niMicatspeotatio mea. et Uia p caadelaLium, el
est auper
nua stuUitia etcvata
aquara ei, aisi quia Domiuus erat
mus »er i«r,em cl :
conturbatus. Non cgo reprebeodo, do-
snm
aqua absoibuisset nos. Pencubs
factus
in nobis, forsitan vestrt operis, guod
miae, vel opus, vel iniemin»em
ftumiuum, pericuiis in civitalibus et
IstMBium et pauitdura
iu HLgito Dfli esse credilur : sed plao^o
pericuib iu lerra et iu mari fat.gati
sotiiudino,
dolorcra iMum. Ecce poatquam pioiectus auro
cniiiv,
sumus, «l «io» luU qui adjuwret. Uaic oroau veue-
quae vero aulea 344 er*l,
(»0S) Koistola nova
:

6rimwnlu.il, ex abeatc »• Mantu de

(,%Qi)
Allo-
facta, *U<jMnd»H UW nunc
unc at&. aano CUrisU
Scripta ...
iio. SciSpta _, H40. —
4* :«S eleai«; auno
guspcnsa fuit per Ludov.icum VII.
,9M td esl, Patri, sciLccl Bornardo
}
nam uanc

Bpistola uova, scnptn a.mo

Ghnsti U*0. abbas
(«02
Hoc u.onasi.erium UartPiiUo
.qu:Vi
ev.stu, octo eTquideini Bcrn-rdu i lo 1«. postea
Saupa-AMSiasU ad Aqua-^lviaa
prgj» Joma J
aullibus aFerfe A\ - um, eidemque
.ubjeclum
commicraui.
:

ec ^oatifex sub uonune tufien.i

de*,.u.i.
IILE l^
b^wedens, uU et epialoia «?8. H*
monaehi Farfenses a?state oinue»
Hl «iod est
Notas.
Goofer ewsfcoiaui 184, et ibi Bw.iatvii ncm.ne priiuum vuUjaue.sunt.
(604) i&mpe A.BBUuJuun «Lbatam tartioaem.
 "

548 bb.stq_.-e. 5S0

a f&cie oeuiorum iu&nuji, aafeeh deiore viU mea, *
ir. tJ>sm>mtia-»i. Aitamsn nimimn vattiudinit per
el dies roei m gemitibus. H.?u aiihi } quia perdidii madicinas tuendie studium improbut
formam cui imprimebaf, speculum eompositionis D-leciissimis in Ghsisto nhis nostris de Sancto-
mea., iumeo oculorum mcoruoi Jam non sonat vox !
Anasiasto, frater Bi_h_iAfi_t__ Ciar_--Vallis vocalus
illa duicis m auribus meis, nec facies illa decora abbas, saiutem ei devotas oraiiou....
meis aspeciibus apparet, quam iuei errores erube- Tesiem imbeo
1. iu -tssiis, ciuain mulUim omues
scere solebant. Quare, domiae, frustratus sumaspe vos eupiam io viscenivus Jesu Chrisii, quanto. si
ntta quar fraudatus a dcsiderio m.o ? Pr__cisa est
. .
fieri posset, desiderio desiderarelm viue. . /os, non
veiut a texente viia mea diirn adhnc ordirer, succi- propter vos iactum, scd prapter me, cui
;
magwsm
sus sum. Completa est in me misorabiiis iila seu- «i-.tesotalium ei praigrandis esset laetitia ampbeti
teoll», et sicut in Gantie^cantieorum, domine viseera ntea, g&udium nteum, et coroiiam meam,
dixMti, uodie iego in libro experientiae illud : Homo, quod estis vos. Ai quoDiam td uoadum coLttutitur
eumin aonoreesset, non intellexit (Psai. xlviu, 13;. (couceaeiur eaim, sicut beue coniido de miserioor-
Non enim satis inteiligebam, cum essem io Glara- dia Dei, et erit quaudo videbimus vos, et gaudebii
Valle,, me esse .„
iu loco vo.uptatis,
,,.._,,..--..., inter
_„_ cl ligua
llgua para>.
pMti cor uostrum, et gauumui
^0^ gaudiuui 8__6
»__«» nostrurr. nemo lollet
dfc_i;,31 ideo pro niliilo habui lerram de.iderabilem. B a nobis); inierim e..te magr.a mihi est coasolatid
Quid, domine, quid iu me pi.icuit couside.aiioni tua., ei f-*.'uiia muila in iiis qu» cie vobis auaivi per
quod me posuisti ducem ac praeceptorern gentibis, dilectissimum fralrtsmet eoabbatem nostrum veue-
quod me co.islituisti principern populi tui?'Numquid rabilem Bernaidum vestruin. Muitam enim vobis
.onversatio mea iu sseculo? Sed illa feiida fuk.
iiabeo grat:ain, quod t»m bene sibi complacet in
Ntiiuquid illa in monasterio Sed illa tarJa et tepida
.
vobis pro disciplina vestia et Ordinis zeio, pro obe-
ruit. Quare, cum essem parvus in ocuiis meis, eaput •Jtentia et voluutaiia pa^pcrtaic, pro quibus sioe
Fa.tus sumin _ribu Israei? quare, cum non essem dubia merees vestra multa esi iu ceelis. Uude rt^go
imiodvs ab occitltis meis, ab alienis non peperci.ti vos. firalies, et mUilum ebsecro, sic agite, et sic
servo tuo ? Quid laciet homo, quem de prsteriiis slate in Domiuo, ailectissimi, solliciti semjier cirtsa
arget riolor, de prassentibns iabor, ei iimor de futu- qnstodie.iiivOrd.iiHs, ut Oruo custodi;it vos : solliciti
ris? Ad summam doloris, et cumuium miserise meK, servirv; unitaiem spiritus io vinculo pacis (Ejihes,
aoc solum tibi dicere prawunio, domine desiuerubi- iv, 8); ir.tuuam in veiiismetipsis, maximeque sd
lis, quia non exspeetsto vuinus ab hoste (OwtD.)
^ .- tuli
\ J- av «,
pia.iai.os,
y.^».^» ctaciiatem
w^wr.»».w... uumuvm
huuuiem liabentes,
.iCUCHbCO, qu»
IjUCC est
UBfc
UStertim, domiu«, ut de loco joquar ad <ju«n me p vmculum perfeetionis -ifiolots. ih, 14). Humilitatem
misisU. sic cucunri
misisu, Clir.linri nilflfil in ln.»a..li.
quasi in iacertum, sic m
o.n. -.»«„«..:
pugnavi. __.. —
aute omuis, super oninia pacem seetamini, propter
luasi «ere«i verbcraus. Nam dauuuus paps, tujus iuhnDitaBteui Spiriium Dei in vobis, qui noanisi
Uteris evocati sunnus, promissionom quam <ie cjus- suj.er.qiiietum et ium.iiem reauiescit. [Isdi. j.svi, 2).
iem laci coufiimaiioue fecerat, cpere nuucemplevit, Calerum unum quidem a me petit veuerabilis
i.
iicut et |i!*se;is letspus probat. DemiBus Fars ^.u7; ahuas vester, quod inihi minimo bonam videtur.
id ialroiium nostrum gavisus est ga.adio in.a^no, GreJo autem quod et vgo spiritum Dei habeam, et
!t iu loLO uorde suo pueros vesinjs recepii, ila ui, coiisilium Dei iu lioc. Scio quidem quod in regione
ii tieri pos««i, ocuios suos eruissei, <n dedisset uobis. hahitaiis infin; .a, et multis aliqni ex vobis iaboranl
i« hoc suiunj r«preUen_if.iiis _si, et coni^.udus esi inSruiitatiliiissed memcntote ejns qui dixerit : Li-
:

i
omuia faciat vni)"«eii_er, ei ulw*
vohis, qu(i4
benter gloriaborin infirmitaiibus meis, ut inhabilsi
suam el ftosifam voia_itatem. Q.o-
«•omUsiuiiein inme virtus GLristi; et Cum
: inftrmor, inquii, turn
i»m sernw ja_a in lougum proces.U, de iuieriori fertior .sum .{II Qor. xn, 9, 10). Gompatior utique,
neohonuoeruhii brovius., uihii veriu.iiicere pousum, el niultum cgo comp.iier iinirmiiati eorporum : sed
Ufei jiiia ijuarem lavo. timefiua muito magis, ampliusque cavenda infirmi-
'
bpisiola qixxLv &m). *» tas aiiima.uiii. -Propletea miuirr.e compeiit religioui
AD tTR^(iBS DE SASCTO A-U.TASIO ^90^) vestnse madiciuas qua:rere corporales, sed nec ex-
'Ovwndtfwiwiinrdligiosa disciyhn* xiuin-eit padii ssiiii. (91»). N_iu do vihbus quidem nerbis.

(901; Lefiitdam, Faifemis; cujus loei abbas Ato- iisterei-uses medicauiiRa .suis Ludujgebanl, ut con-
luliusjnotiachos a Beniartio peti. ral. Vide iiorii.n stat ex fpstoia anac _05, el ex Herbprto, liitro 3,
ertium ViteS. Bcruardi. cap. 7,-u. id. eap. iS; iin: _-ertiar>_t_s iu hac episto!a der.e^at, seu
(908) Alias episi. 321, nuucaii.s»c«iotaarmo WW. quas hortuset iiative- liei'bartim"species sap;>eiiiiern,
(909)N'_mpe Romie ad 'f rea-.Eontf>-, unrieassum- non quas meriicorun: apolhecse. Inierim seqneutes,
itusfiugeuiosIU, antea Bernardus diciu-s, supra. si lubet, auotores, soper lioc probleir.ite noii iuutiii-
(9K>) Miram
ntsiris leiaiioiihus paradostua : sed ters'_g.^s : S. Ba%tium, in fteg. fus. o.^... cip. o5;
aiiein hic locus, cum aiio ex -sermune 50 i.i
Cantiea liissio.iorum, iioro l.-sLit.-dtvia.
cap. 31 i_stiun_, ;

son.psrstus, «ujuaciios, qui odi.m carais __a pro- Cornel. Bonict. iu cap. 38 Eccli. Rossignol.
el OJiv.,
iieutur, ab immodica valoiuuiais cura revoeare De vita .reiig. iibr-j n, cap. 12; Nigrouiuni iii Beg.
leberet exeroplo veterum niwaelio.um, qui tfuideai conim. 17; Francis.iin. Arias, Oe _nortif.; Biosim
ili-i-ando «oetiJBOs a .larupsrandani vietus raUftnem
1
uliim. cdit. p. 664; Mokuium, lihro l)e s..:ictts me-
ul in Viia Pachoniti de Paii*iiri»n f-, eap. i) remodia dicis; Eesiiig., i_i p. ir. o, c. .7; Ptatuia Deii
irte qua-sita, sed rarits, admitteiMru. Quiu «tiam siaiuJu iti, c. ?*• &s?f«..Ui_i r_. Ev ).;. v, c. 40. i i
 S. BERNARBl ASEATIS aLAiifi-VALLSNSlS 552

a hsc a ros ijjso, sed «d testimcnium illum qai spr-

es ques Riuperes deoear.i, iiuerduux aSiquid sumere,
et hoc aliqraudo.solet iieri. At vero
ri*u Dei aguntur.
tolerabile eei,

spesiss ettiere, quarere a.edicos, acciper.e

potiones, EPISrOLA CCCXLVH (912).

.r.iugioui iacteceni est, ct eesitrarium puritati, ma- AD BUHIVEM DOMINITM iKSOCENTIUM PAPAM.
ximequo Ordiuis nosiri nec honestati coogmit nec Commendat nuntios, causa archiepiscopatus Ebo-
paritali. Haec enim omoia gcmes inquiruut.
Scunus raccnsis Romam pctentes.

autem quia qui ia carne vivuui, Deo pldcere uon Amantissimo pairi W. (tomino Innocbntio sumrao
pessuul (Bom. viii, »). Spirituslia proinde spiritua- Poutifici, irater Be&narous. Cl&rae-Vall.jnsis vocatns

Jibus comparaada (i Cor. n, &)', el quaerenda potio abbas, mod icum id_quodest.
uumUitatis, et clamandom in toto corue Sana ani- : Hic quos videtis, viri sunt simolices et recti ae

mammeam, domine\ quia peccavi tibi (Psal. xl, timentes D^um. Et nunc in spiritu. ascenderuni ad

fratres dilectissimi, operam date; eciispectum gioriae vestrac, justitiae utique solius u>-
5). Huic saoitali,
tuitu ei oblentu. Pouite, quasso, oculos vestvos sn-
hanc sectamici, iianc servate, quia vana salus ho-
minum. per fatigatos pauperes 1.913), quia non sine causa de

EPISTOLA CCCXLVl (911). longe ad vos venlunt, nec longa tarrarum spaiia.
AD DOMINIM INKOCENTHJM 1'APAM. gnec maris periculum, uec Alpiutn nives. nec sum-
Hortniur Pmitificetii, ne causce archiepiscopi Ebo* ptus grandis viae, cuaa pauperes sint. renutanie».
racensis, utpoie i/tiquee, faveat. Provideat ergo domi, us meus, ne cujus frsu» vel
i

AmaDiissirao patri et uominp, Dei gratia sUinmo

ambitio tantos iabore» evaewre praevaieat : prsesecr
I?«NoeENiio Bek.vardtjs Ciaras 7 VaUensis
Poiiiinci ,
lim cum non quae sua si,nt quaeraut, sed quae lessi
vocatus abbas, uiOdicura id quod esl.
Christi. Neque enim vel Lniraicum arbitrior suspi-
mt vocati, pauei vero elecli (Afoftfc. cari eos privaio amore vel o«io in iu negotii excila-
xs, 46, et xxu, 14), uon est magnum argumeutum tos,sed soto timore Dei. itaeue, &i quis Dei eal, juu-
rei_ duhiaj gdem, id esso laudabile
ad iaeiendani gatur eis. Si deinceps terrsm occmjiaveril arbor
quod a muiii laudatur. Archiepiscopus hbpracen- cujus culpam dixerim, nisi tenentis
infructuosa,
sis venit ad vos (al. nos), ille, de quo jam ssspenu- seeufiai'?
rnero scripsimus Sanciiimi vestrae, homo qui non
EPISTOLA CCCXLVHl (9ii>.
pbsuit Deum adjutorem suum, sed speravit iu multi-
iil ELM02B1 IN.NOCEWMlffl».
tuJiiu: divittarua» suaruni. Causa ejus iulirma est,

virorum veracium atlestationc

sicut
Pro Arnulfo Lexoviensi tpkeppo elttto (.915).
et I&nguida: et,
Amantis»imo pawi ei domino, Dei grartia summo
ehendinvts, a planta pedis usque ad verticem I
iNKOcsmno, SteaNASoos Clane-Yallensis
nuu est sanjtas in ea. Cjuid etgol quid quaerit homo Pontihci

siDe juslitia apud examinalop.m juslilise, apui cu- vocatus abbas, modicum id_quod_est.
Benedi-tus Deus et P-a»r Domirti nostri Jesn
stodera jti^uitaiis? Uaae arbitralur se posse absor- i.

curia, bicu^ eam absorbiiil iu An- Christi, qui Ecclesiam suam, iimnaculatam sponssjn
bere justitiaua in
t ilii sui, in diebus nostris
r liberaat et absoia-
giia? Absorbujt iluvium, et non miratur, el habei dilecti

liduciam auod inlHiat Jordanis iu os ejus. Kcce ille Um a iribuiationirjB* malorum custoditit et doiore.
Scliisniata corruerunt, haereses siluerunt 1916), su-
iranit cum inultis, quos astipulavil sibi et preci-
perborumn sublimium eolia ealcantur. Etquiden. in
bus el nretio. Soius istc evasit, ut numiartt tibi :

sclus isto in periculum eapitjs 317 sui opposuit sehtsmate vidi impium supirexaitatum, et eievatum
sicut cearos Libaui; et transivi, et ecce
non erat.
se niurum pro domo lsrae!, qui cumaliis nen ado-
•ravit statuam ad imperium regis. Solus est, nisi bi hajrcsi multorum redirivi puttuiabant errores,
sed obstructum *st os loquenlium iniqua.
Tvraanus
qoia iustitia noii re.iquit eum solum. lila obviavit
aUum
Sicilia? (917) extulerat in cor suum, sed jam
tilio suo. quasi matep lioiwrificai» (Ecdi. xv, i).
hmmliatursubpotenti manu Oei. Nuliusgrarius prae-
Quid ergo iaciei Vicarius^Pelri in ncgotio isto, uisi
aeceperit vicioriam per vos
;it Petrus cuaTillo qui doinum Doi tesiima- _ termissus-est, de quo non
™ et in braehio exoels.
vitpecunia Bossideri lu,-20). Si supra pe-
5 Bcciasia Doi, in manu petenti

tram fundala leri noo prasva- comes (»18; An

2. Supei <-.-i. tLimenin tertio gradu
<• •

ie-buul Huvsrsus eani {Matth. xvi, 18). Nou ioquor Lusoviensern, in Nenstria, vir doctus,
scriptis epi-

stolis clai us. de cujus eiectionc

etiam Petrus Vc-
(iii , Mistola 377, iiubc 405. Scrij.ta circa
nerabiiis ;id faooceniium senpsn,
quae est libn
aunurii ii-ii Vide c ismlam 235.
primum a
Aliys ppisiola 3;S
2) quaevero autea i47 quartiepisiola 7. Heec Bern.«rdi episiola
est ultima. u. 367, ab Horstw
:

erat, nunc 391. Scripta circa anaum 1141. Joaune Picardo ediu
deii. omissa, et recusa S| iciiegn tomo leruo. De
m
(91 i us ct monachi Foi
t uuifo agit aii episiola iiX .
adversi
:

neases, qui e.rant,

intougu,
f»i6) Anacleti et Victoris scrusmaU
monachi Ric..^ ei in oiuis c-.

seqijeniii us, 38 I ei 360. tiWreses Peiri Abtelardi.

a 348 erat, (9l7,Se'mcei P.ogerins.
(914; Aiia» f! PUnta-tjdncsl
ii. iti\*'j Oaufridus, cogaomenio
nunc407. S«nt>ia ui*n lu-isii 1
fiiius, lisnnt* II An-
(91fj) Amij:..'. lineono . Sagiensi eieetes Fuicoms ierosoiymo.nm regis
anno 1141 iii sederu Lexoviensem, Oitteneo paswm gkjruiu regis pater.
 .

553 EPiSTOL/fi. 554

de^avensis, malleus bonorum, oppresser pacis et vestra liberal>Ui3, sed de vostro. PriBsentium lato-i
j|
libertalis Eeclesise. Persequilur ecclesiam Lexovieu rem, virum commt-ndabilem, vobis comnrendamus.
sem, ut non inlroitum liabeat paslor ecelesia: illius Amicus est, domine, paupertuu Christi, et servus
in ovile ovium, nisi aliunde. Sed quod faclum est, servoium tuorum, Peto, domine, si quH habuerit
non polest non fieri. Denique si res ipsa babe.it apud tuam Excelleiitiam, ttt eum splita pietale pro
diligentein inspeetorem, et prodenler examinelii!-; nobis exaudias, imo proiuso, qui talis est, ut per se
ad commoduirt c»us;e, et ad rei gesue t oiitirmalionem, t.miu.ii n.eriio dcbeat exaudiri.
onmia cooperaniur in bonuin. persona, negoiium,
EPISTOLA CCCL (920).
auiior ojierii, impugnator. Si enim ad petsonam
AX> EU.MDli.M.
respicias, bic est fiiius luus dileettts, in qno libi
Propinquum suum benedictione Poniifieis munin
complacuil. &1$ Siad nogoiiuai, ordino iuiegro et
royat.
cuuouica libertate consutuuiutum est. Siad auctorem juvenis iste magnauimus (ui aiunt) et slrenuus iu
opcris, vif religiosus est, ei linieus Deum. Si ad
opefo militari, meliorem
ttt uiilitet militiam, proti-
operis impugitaicreni, eoco lioiuo qui non posuil Jerusalem. Rogat
cisclnif puer vesler rogatus ab
Deum adjutore»! suttii., i.us.is li.-clesiw, inimicus n ipso, ut iii bono opsre quod ccepit, vestram merea-
.".rueis Chrisli. iactuni siquiU-u; nogotio validissimiim
sur ucfcipero consolatiouem, sed tavorem, sed oru-
argumeiiiuni esi sui iaoeuii;.,.! .'"i duiiui- lideu i, iu
tioneui, scu beiieJictioiieiu. Propinquus uoster esl,
seuipe*.' c»s-: ii.e-ius, quu i pia^vu i ouis, malisauleni
caruem nieatu propbetam,
ei juxta non debui
dispiiceai, Seu appeii;.-.'li Seueiu apusoiiraiu co:r.es dsspexisse ilsa. lvui, 7).
Audegavensis. obsecrii? v--. ixsioncr ipm
ijjuure
»1» EPISTOLA CCCLI (93 1 ).
gravatiiwe urg.utte: Suu ...iia '".p.jriiiisrcuir, seu qui.i
Al> litMDliit l.N.NOCE 1NTiL, :,l.
upprinierst; noa j. iiijUiia... s.iarii rc.Vvaroi appol- Piiupare* tjuosdam i:omwe)i<lat.
laiionis reinedxij sej br-iiodictioneu istius .ibsia-
...
Fi'i!qu£Uior scribo vobis. Preces et liitera^ meas ^-
CUiO appeiialiouis iuipeaife!
Qabetis per SAiigcdos dies. Coaretore duobtts, ;ie au>
3. Cgui iU.-,....;- ^. rc-iigio p.-onioveiitis ci. proinoii amicis iugr.utis sim, aut vobis importunus. Diiectio
uu\.-ctic ui uUuS.v j\i.-,..lu coiiiluaut .u untuni super- urovocat, sed revocat coniusio,
...e et penc pucloV
Iiutint videtur oivauua; rogare proe.o, ubiejusiiumi- exdudit oiiieiurn cli.iiUittis.iXon babet sponsaCliri-
iuas posiuiatii . Loq.iai' ergo. ad doniuiuiii oi-juni, cuu. sii. ubi capu; recliiiti.; abi eoniugiat, nisi ad air.i-
siiu prJvis eiciijis. i.jquar servus sponsu- uu arnicum euni Sponsi in u:n:;>..!i: tribulationis. isli, quos
Spous;: jaoiinui-iii sit eioquia.i; .neuijt. '£i\A domiuo, videtis psuperes. apuuperibus uussi per multa peri
comuussa esi i*.:.'c;esii\ ;. soiis ortu ustjuo ud occasuin. L cuia ierrre oi ma.is ccniiigiu
;iunt su).' umbra alarum
iii ci uoiiisess? niuni-s e\ ariie.ii.irSip a laoe immio vesiraniin ad petrani fidci catiiolic», ei ad gremiuni
sl persequeniii; tu .Ifebes r./erefilivS .ijus sui> uiubra aposioliciC pietatis recurruat: quia tn iuultis vexati,
Blarurn tuarum Suscipo i.ez.oviftf'.seiu episcdpsiin, iu paucis facne uispouuiitui'
.
;t tribulalioue malorum
uLernujm fiiuim Roiu. ;,..:: EcciesiU", eirCMniiio rumiu -

et dolore. Si vestri aposlolatus oiiicium, si veterem

benediefiou.hus dulc....i.u.:. L.equando dicat inin.icus coiisuotuduiein Lenetis. ueo pauperis causas potestis
e;us: ?r?evaliii arlyefsus euu:, Accingarg giauio iuo. alijicere, nec vulium hoii&rare potentis. Precaniuf
Paii r , au L-xakatiOiie.;: .iiii. ad uepressioiioin inimicl, iOs ;.fo eis. quoniam fiatres uostri stint, et de
.»!• i..ii.sc-;Vaiid.i.;. iicoiesiu: iitior.iiteiu. Nun o;;i:.. Uruiue uosiro, a quibus n:issi sunt, ut precibus
suiuu.-i anciiii;: iiiii, seuiibc('a.",quaiiberiaie iii;eravii cortiiu pro ratione atirem pictatis inclinetis, pro
(l.js lii.l-isids.
aiuore iliius qui nuu speruii preces pauperum.
EPiSTOLA C.-CXi.lX \')\\);.
EPiSTOLA CCCLIf (922).
flii EliillK.tl.
,
SKU iAixoCE.NTU 11 f.Vf.li PKIVU.EGICM SA.XCTO BEII-
i //<;. ;;i./i /'_'..i/.;u.'t , vniiiiciid'.ii.
,\'A1'.00 CONCESStM i
923 1.
.AuiaiiiissiniO Palil et Joiniuo, Dei graiia smiiMb
innoeeHiiusMerittiriioaltfteOntiiriCister&iensiam-
iViuiiici lii.v..Ci'..\iio ; ifiitef iii;ii.\.MiDl> ClaiiO-Viiliis
JJ piiifimu prioiieyia eouredii <.'> prteclara, ejus in
VO. litUS 3: .'.;.: iuodicjn. id .jiiodes.. Sedei/i tiyOiloliCiiiii ilWrittt.
•i. ..,;. ;: quaiH iilYjui iiiOCiilis VeSiHS, HOlO babCfC Inxocl.mii? epistopus scrvus servorum Dei, di-
soSus: cufii auticls eani foto dividere. Nou enim iecio lilio BcitN.VHOo Clars-Vaiierisi abbati, ejusque
liuu-o. :).- ioi-io uoii suiiiciai aiihi et illis. Aiagna successoiibus regulai iiersusiitucndis in perperluuru,
(•liiiti «st. uulw. pi/ssi.iu iacore participes ejtis; eic.
i«'i-ii;.'ii;.iuei-: .-t/o exicianiius .'i.jii ero. yuotl igitur Cfcior.uri qiiiui/ tirnui peiscv^ntuiique constantit
s;fiiiis ;.c- •;.. -ralis dabo : et liiieraleni rne iacit causiiin iie;.ii Peiri ei sanctw matrjs tuse Romauir.

'l') A:'.. i i.y.-.c... S30: qate vero antea 349 erat, (922) Episioia novn : qtin; vero aniea :t-j2 erai.
-
iii.._,- :-uS. Scrljiia ci. ca auuuni i-14l. nunc 389 Scrifiia aimo Cluisti i(:>l
{\iVj ,
Al.---.-, ipisfcl:, ;. ii .ju:r vcro aulea :iSi.tori<i. (953] Ho<- priviieghim pos! P>eruardi ad tuuocen-
imrir 40'J Kcr^.o crca .uu.t.in 1 1 4- 1 tium epislolas visiim esi rcferre ex Sj/iciicjii toiro
(921j Kptsldia uuvii : ijtte: vero ituica 301 erai. X :
pag. 383, ubi llisiona IToiiiauensis mouiisteiii
iiuir 32V. iicecesis TiH-oiier.sis habetyr

i'.tT;,(.t CLiVXXll. 18
 :

556
555 S. BERNARDI ABBATIS CLAR^-VALLENSIS
Ecclesiae episco-
in
a ,iw A
Domino Bernarde abbas, A
Eeo Innocentius catholica;
Ecclesiae, dilecte fili
pus.
Petri Leonis schismate fervor tuae,
incandescente Ego Matthams Albanensis episcopus.
religionis et discfetionis
suceperit defensandam, et in Por-
Ego Romanus diac. card. S. Marife
semuruminexpugnabilempro domo Dei opponens
ticu.
tam eccle-
animos regum ac principum, et aliarum Ego Joannes tit. S. Chrysogoui presb. card.
siasticarum ssecularium personarum, ad Ca-
quam card. SS. Sergii el Bac-
Ego Gregorius diac.
tholicsie Ecclesise unitaiem,
et beati Petri ac uostram
chi.
frequentibus argumentis et ratione . .

obedientiam, Datum Lugduni, per manum Haimenci sancta?

inducere laboraverit ; magna qua; Ecclesiae xm
munitis Romanse Eccleske diac. card. el cancetlarii
manifestat (924).
Dei el nobis provenit utilitas kal. Martii, iiidict. c. x.
Incarnalionis dominiae anno
Inamobrem accommodantes as-
luis justis desideriis papse" anno
mcxxxi, ponlific. domini Inn.jcentii II
monasterium
sensum, beatse MarisB Dei genitricis ;

tertiq.
cui Deo auctore praesides, eum
omnibus ad ipsum
pertinentibus, aposlolicee sedis patrocinio commu- 3$1 EPISTOLA CCCLlll (,925).

possessiones _ AD WILLELMLM ABRATEM DS. h.BVALLE l926).

nivimus. Staluentes, ut quascunque
aut bona, quae ad eumdero locuni
in pwseiuiarum Momt cvquanu.iiler ferre illegitimam arcliiepiscopi
pertinere noscuntur, aut in fulu- Eboracensisordinationetn.
juste el canonice
de Rie-
rum concessione pontificum, liberalitate regum vel Dilecto fratri et coubbati suo Willelmo
justis modis, de Clara-Valle, spiritum
principum, oblatione tidelium seu aliis valle, frater Bebnardls

Domino, ei conferri contigerit, firma tibi

consilii et forlitudinis.
auxiliante
permaneant. Pro- illo, et
tuisque' succcssoribus, et illibata Audivi quod factum esl de areiiiepiseopo
episcopus te zelum veslrum, ne
hibemus ne aiiquis archiepiscopus aut plurimum dcleo. Propterea sciens

vel successores tuos, seu aliquem abbateui Cisler-

forte pius justo fervcat, temperamenlum scienthe nou
ciensis ordinis, nisi pro fide ad concilium vel syno- admittens, quod nec ordini nosiro convenit, nec
dum venire compellat. Quia vero Cisterciense
mo- domui vestrae necessanum est; dignum duxi
conso-

hujus religionis origo esl atque princi- vobis quoniam saiis lequaninuicr
nasterium latoria scribere :

prserogativa uon im- nosarguil

pium, nostra eoneessioue hac portanda sunt caetera, quandoquidem non
pastore proprio neque imquitas
meriio gaudeat; ut siquando fuerit propria conscientia. Seeurus dico,

quemlibet abbatem de omnibus abbatibus peccalum vestrum Resutislis quoad

vidualum, vesjra, neque

vestri ordinis, vel monachum sibi libere pneficien- C potuistis jam secundum Augustini senientiam, non
:

uon
<!ura eligat, el absque aliqua contradictione obtineat; vos iriquinat aiienum maium, quandoquidem
ordiois abbaliis, qute unam vel c ore redargvustis. Ait enim
caiieris vero veslri conseusistis corde,

plures abbalias habenl sibi subdilas, ei de sui

tDu&bus aioais non te inqaii.aL a.ienum rnalom -fi.

eorporis friictifera copia derivatas,

r.bbate suo SSO non te inquiaa» malusj, si aoa c. asctitisj s. si

exempto, eligendi quemcunque ma- iSerm. 8S, cap. 18, '.'> D>: cajtero
rebus humanis guis. » u.

lueriut de sibi subjectis abbatibus, vel quemlibet

oono animo estoie, et nolite mrbari De (irdinu. B

omnibus congregaliouibus Cister- scitote. quoniam q\u

mouachum de vero et Sarcramenlis cieieris
au- Pontiiex
faculyitem. baptizat, ipse et sacral, Christus Domlnus,
concedimus Illa
ciensibus, liberam
abbaiia qua; nullam habel subditam,
quemlibet animarum noslrarum. Qnod si quis conientiosus esjj
lem
praefalte religionis congre- ordinari, Omnino
inonachuia de omuibus super ordmationo, nenio vos cogi'-

gationibus, libere sibi in abbatem

eligat et habeal.
tameri secure dico, si cum Kcclesia suscipitur, nou
conversos vesiros qui monachi uou sunt. esi periculum. Alioquin dc bccmundo exiremus, si
Porro
professionem, uullus loleral.
post factam iuvestris ccenobiis vellemus omnes malos fugcrc, quos Ecclesia
res
arehiepiscoporum, episcqporum vel abbatum,
sinc quin ionotescat
Ad aummani, i.ou diu lardabit

grata iicentia suscipere, aut susceptum sitmmo Pontifici : ei quod ordinaverit aut
praeceperit
vestra

relinere Praesumal. Sialuimus ui de

iaboribus, quos ip.-c, bona onmino conscienlia sequiniini et tenete.
lotius veslra: congregalionis fralres
propriis inierim vos a:quanimiter exspeeiate
vos ei
sumj tibus coiiiis, et de aaunalibus
n auibus et EPISTOLA CCCLIV .927).
vestiis.avobisdecimas sxpeiere vei reeipere nemo FILIA BAL
AD BEUINAM JERu.-OLiMORtM MILISEmiKM,
Conservantibus. vero
DttlNI HtOiS, ETFti-OOMS LXOREM.
pra?sun;at. Nulli ergo, etc

eidem luco qusesua sunt, sit pax pomiui uosiii Jesu Morttiu Fulecne viru $uo,ut se gerere debeat,
Christi quatenus et hic fiuclum bome actionis [llustrissimse Jerosolymorero reginte M.
Bernar-
apu
percipianl, et apud dislriclum
Judicem prsemia dus Claraj-Vallensis abbasj invenire gratiam
Amrn. Doininum
ajierna; pacis iuveniant.

racensi Ordlnis Cisterciensis abbas, quo miuisj

924) Hiec vcrba laudanlur a GaulUdo in Vila S.
Ko-
Bernardus in scribenda cpistola i ad
(

Bernanli, lib m, n. 13.

usus est
pag.
epislola 3*9:
quffi vero antea ooi bertum. De fiievalie Monasiicoc Anglic. 'J
(92!j) Alias eq
ani.um llii ;92^'( Epistola nova; quffl vero antca ^*
erat, nunc 887. fecripla clira
nunc 3SS. Scripia anno Chrisli ii42.
est WillelnmS; Kievuibs iu dia-cesi bbo
,

i926 l is
 557 EPKTOL^.
658
friler multiplices curas et negolia regalis auiae « tura Dei et gladio spiritus,
;
verbuw Dei quod est
satis
tismcongruum mihi
incongruum miln scribere ridetur,
rictetur, si in le
te tan
tan- seso
sese accinxerunl,
accinYi>rn,,t nm. „,!.«.
nou .„_ «.„ .__ .'
adversus carnem et sangni-
tum gloriam regni tui, poteutiam tuam, el lineara nem, sed coutra spiritualia nequitiae in
coelestibus.
nbbilitatis respexissem. Hiecomnia viclenlur in oculis
Suscipite illos, tanquam bellalores pacificos, man-
hominum el qui non iiabent, invideut habentibus
;
suetos ad homiues, violenlos ad da_inones.
Imo Chri-
ea, et beatum dicunt hominem, cujus hsee sunt. Sed stum in eis suscipite, Tjui est causa peregrinalionis
qua. est ista beatitudo in possidendis qua. om-
illis, eoruin.
niatanquam fenum velociier arescunt, et quemad-
modum elera herbarum cito decidunl! Bona sunt 3£9 EPISTOLA CCCLVI (929).

ha'c;sed mobilia, sed mutabilia, sed prseteritura, AD MALACUIAM UIBEHNLE ARCHIEPISCOPLM

(930).
et peritura, quia boua carnis. Porro de carue. et Remittit.Religidsps, sed {quod uegotiis imputaf)
won
satis adhuc excultos, ct instructos.
de bonis ejus dictum esi. Omnis caro fenum, et om-
nk ghria ejus (uuquum jlos feni (Isu.xl, 6). Scri- Malachus Dei gratia episcopo, Sedis apostobca»
bentem ergo ad te non muJtum ista revereri oportuit,
legato, fraier Bernardus Clarse-Vallis vocatus abbas,
in quibus fallax gralia, et vana est pulchritudo. Ac-
si quid potest pec.atoris oratio, et si quid pauperis
cipe paucis qua. dico nam g devotio prodest.
: etsi mulla habeam tibi,
dicorc,verbum tamen faciam abbreviatum propler Fecimus quod prnecepit Sanciitas veslra, et si non
multas curas tuas, et meas. Aeeipe breve consilium, ut dignuin,
profecto ut possibile pro tempore fuit.
sed ulile, de lerra longinqua, de quo lanquam de Tanta apud nos ubique malilia grassatur, ut
vix id
parvo semine multa seges surgat in posterum; ac- lanlillum, quod factuai
est, fieri licuerit. Misimus

cide, iuquam, consilium de manu ami.i, tam [al. lam

exiguum seminis quod videtis, ad
?n]
nori com-
modiiin suum quaerenlis, sed honorem liium. NuIIus
seminandam vel modicam partem agri illius, in quem
siquidem tibi iidelior ad consilium essepotest, quam yerus I.-aae quondam exierat ad medilandum, cum
•jui non
tua, sed qui te diligit. Mortuo rege viro
priinum adducta est ei Rebecca per puerum Abra-

iuo, el parvulo rege adhuc minus idoneo ad por- ham, perenni conjugio feliciter copulanda
{Gen.
landa ucgotia regni et ad prosequendum regis o!fi- xxivi. Nec conlemnenduiH semen, de quo illud
in
patribus vestris experimur iniplelum hoc tempore
cimii, oculi omnium in le respiciunt, et in te solam :

imiversa regni moles inclinata recumbit. NisiDominus sabaothreliquissetnobis semen, quasi

Opus est
nt manum tuam mittas ad fortia, et in muliere Sodoma fuissemus, etsicut Gomorrha similes esse-
exhibeas virum, agens ea quse agenda sunt in spiritu mus is L '' 9) Ufume e ^° somm*vi, rigate vos, et
!
'
' -

p
u
co.i .dii
consdii forlitndinis. n*
et ihriitnrKnSc ....„(__„... ... ,„„_ Deus incrementum dabit. Sanctos omnes qui apud
. i
Iia prudenier tl raoderate
oportei te euncla disponere, ul omnes, qui te vide- vos suni, per vos sajulamus, humiliter ipsorum nos
et vestris sanctis oraiionibus commendantes.
riiit. ex operibus regem te potius, quain reginam Valete.
exisumer.t, ne forte dicaut in gehtibus : Ubi esi rex EPISTOLA CCCLVH (931).
Jerosolyiuorum? Sed non sum, inquies, ad ista suffi- AD EUMDEM.
Magna enim ha-c sunt; supra vires meas, el
ciens. Pcrscueranlcm, imo et proficientem ab eo dilectio-
supra scientiam
meam. Opera ha?c opera sunt viri; nein requirit, ewmque iu fratribus a se missis
cnrandis et jouendis ostendi cupii.
ego autem mulier sum corpore debilis, inobiiis
,

corde, nec provida eonsilio, ncc assueta negotiis. Amantissimo patri et domino reverendissimo Ma-
Seio, lilia, scio, quia magna sunt haec : sed et Iioc laciujE, Dei gratia episcopo, sanci* et apostolica;

scio, quia etsi mirabiles eiationes maris, mirabilis Sedis iegato. suse sanctitatis puer, frater Ber..ardus

Dominus. Magna sunt haec, sed magnus Du-

in altis CJara.'- Vallis vocatus abbas, salutem et qualescun-
minus nosler, et magna virtus ejus. que nostras orationes.
•1. Quam duicia laucibus meis eioquia tua, domine
EPISTOLA CCCLV (928,. pater! quam jucuuda iua; memoria
| Sauetitalis! Si
AD EAMDEM SEGINAM JEaOSOLiilORUM. quid affeciionis, si (inid devolionis, si quid animi
Prtemonstraienses Jerotolymann peregrinanles in nobis esl, toium sine dubio sibi vindicat tua.
isonimendat. Dilectionis ci;aritas. Nec opus est verbor.uii multi-
Viiletis quamum piiesumam ue vobis, cui audeo iudine. ubi multum viget affectus» ConhJo cnim
et alios commendare. Quanquam Pramonslratenses quod testimonium perhibeal spiritui tuo spiritus quem
iraires isios magis fortassis sui.crflue commeudaiim, habes a Deo, luum esse mcdicum id quod sumus
quam lemerarie. Suntmeritoitacommendabiles suo, Tu quoque, pater a mantis.imo ei desideratissime,
ut non egeant alieno. iuvenientur, nisi falior, viri ne. iradas oblivioni animsm pauperis, oiiaritatis
censilii, spiritu fenentes, in tribulatione patientes, nexibus adbierenlem libi, et auiaiam pauperis tui ne
potenles iu opere ct srrmone. Induerunt seanna- obliviscaris iu finem. Neque euim quasi de uovo
(928;Aliius episiola 376 qua; vero antea 355 : 43 (Jsseriusrefeit, ubi multa Ue Melli Ponte, aiiis-
nunc 2.4. Scripta circa annum 1142.
cr;.t,
qui- Sju.dem proviuciw Cisterciou.ibus monastenis
',«29) Alias epistola 310 qi.;c vero aiuea 35i5 ei at,
: notiit.
ninc 3.9. Scripta onr.o Chrisli 1141. (931) Alias episula 311 qnaj vero antea 357
:

(930; Et hane ppistoip.m inter Hiliernicas ordiue crat, i.ui.c 3.0. Scrij ta anno Cbristi 1142.
 '

S. BERNARDI ABBATIS CLARJE-YALLESSlS 560

559
i-ommendamus nos liM, cum in muilo jam tempore EPISTOLA CCGLVIII (933).
^ NEMPE COELESTINUM.
Al> DOMINUM PAl-AM,
"ioriemur in Doufmo, quod invenire meruit parvitas
Sanclilaiis ture sed ora- Opem.ei auetoritatem 1'onlijicis in pace Theonaldo
uoslra »raliam in oculis :

novis quotidie pro-

Campanite comiti proeuranda postulat,
ii.u., ui mleclio, jaia tiou nova,
ineremeuiis. Filios nostros, imo el, vesiro, Quod comes TlieobalUus rogai, ei ego tilius si- :

iu-;ai
vobis, quanio amplias quidenipacis est. El zeium pucis habet, sed a vobis
i
,„•... ubnixius commend&mus
loia llagiiaiiius effecluui. Pacis vester aposiolatus, paeis
-,,»., ii sunt a nobis. Vos scitis qi-.oniam
mitleremus eos loeus, queni teneiis, debitor est. Pacemomnes di-
p<>st Deum iiducia nostra fuit, iu
ligunt, pauci merentur. Porro de amatoribus pu<r
quoniam Saneiiialis vestrai non acquiescere liciium
vester se esse iatetur : an et de meritoribus sit, vos
videbalur. Facite <uiod vos decel, ut toiis visceri-
jndicabitis. Unumesi, quod eisi nos non meremur,
ous cn.uiiaiis anipieclamini eos, et ibvealis. Nequa-
spons» Cbristi, qua: esl Eeelesia, necessitas exigit:
qitaiB occasioe.e aliqua cifca eos soiliciuule et
dili-

oi pereat quod plantavit dextera amicus Spousi non contristabit eam .934). Ad hoe
genlia tcpeseut,
illiuuiSedi aposlolieae incumbit soilicitudoomniuni
tua.
qaidem quia oene proficil domus, et ex Ecclesiazum, ut omnes sub illa, cl in ilk uniaotur;
2. .l.-.ni

B el ipsa pro omnibus sollicita sit servarc unnaleni

yeitns itlteri; et ex fratrum noslrorum relaiione
quam Spiriius iu vinculo pacis. Paoeni ergo date nobis,
didicimus : mulliplicatur tam in temporalibus
congratulamur plorimum pacem mittite nobis : etsi non quia debetis, certe
;... spirituaiibus. Unde et
agimus Deo paterna" solli- qui obedire debelis. Satis pro imperio.
et iolo auimo gratias ei

veslr». Et quoniam inulta adbuc opus esl

i-ilndini 1 -v $ EPISTOLA CCCLl.V (935).
yiailenlia, laiiquani in loco uovo, et in terra tam
CLARJ.-VALI.ENS1LM AD EtMDEM COEIESTINLM.
imo et inexperta monasticae religionis ;
ob-
insueta,
manum veslram, Abbaiem Morhaundi Jerosolymam peregrinaturwn
secramus in Domino, ne retrabalis
cupimit retinere.
.ieuquo.ii.-ene SSJJincoepislis, opiime perfieiatis.

nobis
Summo pontitici C. pusillus grex dc C!ara-i"al!c.
ic fratribns nostris, qui redierunt a
)
loco illo,
devotissimam debita- subjectionis obedientiuni, Ci s>
bene placuisset si remansissent. Et fortasse non-*
quid pi te>i peccatorum oratio.
nuliani ocoasionem prsebuerunt eis fratrum, qui
de
Quoniau.ilUus vos gerere vicem gratulamur, qni
terra sunt, minus disciplinati mores, i.i eo maxime,
stiam dicebat iustantiam quolidianam soIliciiudineiTi
quod niinns laeiie eorum consiliis aequiescere vi-
oniniuui Ecclesiarum \lt Cor. xi, 28 1
; apud aurcs
denlur in nisTebus, quarum prius fnerani inex-
Q Pielatis vesira, licet majoribus occupalas negotiis,
perti.
repuisam tanicii non metuit uostra pusiiliias, vcruiu
3. Charissimum tilium nostrum Christianum et
magna compellii necessitas nequo enim pro miui-
:

vestrum reiuisimus ad vos, quanlum poluimus in-

mo audire potestis, de quibus audilurus estis. Quod
slrueiuin pienius tu iiis qua,- ad Ordinem pertinenl,
itnt e.x miiiimis meisfecistis, mihi fecistis {Matih.
ct de cuetero eiren observantias ejus solliciliorem
xxv, 40j. Causa autem h»3c non uostra ianlum, sed
fnturum, ul speramus. Nec tniremini quod non plures
totius ordiuis, nostri ob quam etiam liiius vester,
cum eo misimus fraires; quqniam nec i.luneos in- omuium videlicet pater, si, cum ua? data;
noster
venimus fratres, qui facile acquiesceivni, nec invi-
sunt, domi fuisset (93G), aut vestrte per seipsuui
loscogere consilima fuit. Dilectissimus frater noster aut certe ex suo
Majestatis prtcsentiam adiisset,
Koberlus (.932« precibus nostris acquievit eliam liac
nomiiic scriplam hauc miserabilem lacrymabilemque
'uceTTaiTquain tilius obedieutia?. Yeslrum erit juvare
delegassct querimoaiam. Sed ne diu sollicitam ctia-
eum, ut possit jam et in sedificiiset in ca-ieiis nc-
riialem &'±l vestram suspendamus, unus ex Ira-
eessariis promoveri domus vestra. Uiud quoque Pa-
Iribus noslrisabbatilms, qui diccbauir de Morimun-
•cniitati vestrie suggerimus, ut viris religiosis, et
Q do (937), ipsum cui pra-cral monaslerium inconsultfi
.,,,.,. speralis utiles fore monasieno. pcrsiiadeatis,
satis deserens, spiriiu levilatis impulsiis statuit pe-
iiuatei.us ;«i eonun Ordiuem veniant : quoniam haee
lere Jerosolymam.prius quidein, ttt aiunl. si eircuna
orii gtiiuma ttlilHus domaSj et vbbis lacilius aequie-
speetiouis «estrae prudentiam tenuilurus, si quo
.., . ,,!.,,-: Sai etiiof: ,.->t;a- nostri semper mcn •

s
modo a vobis suo posset errori extoiquereiicenuamj
in Ciuislo.

Ouis isie RobcriusJ au Robertus ille vii .yi(i.< cvmmttndandus cij Qt.:e vevo sequuntur ejus-
933fj
sauclus a Serioue iaudatus in Historia Fonlanensi, dem epistohe in prxdicto Vedaaliuo codke.-riovatjj
Monastici AngUcani lomo I, pag. 743 et 749, mo- incipiuiii iii.c-ai). cum boc niuiu ad eunnlem, quasi

i,:k1i" «uiidam Witebieiisis, soc;.i;u:> ntonnciiis attera essel epistola. Mahtkke.

Kpistola uova : qu!R vero antea 359 e
^ co.-noiiio tiitfirtieeusi e^ressis, de quibus
ei siquentes? an
'>•"<
supra
Robertus, Bernar?
(93c
nunc 377. Scripla Cr.iisti t) i3.
eiiistolam
,

[936 j Oiossema huc irrcpserat, Fovle emn tvuc

':

lli eousanguiue ts, ad quem epistola i

,:i'v, Aiuia vero aiiieg

pis.oifl 37era;
i : qu* 3% cmUigerni •'" ' hujn» rciaiihtie ignaniM «'"'•
- • ,

,ih, ;'G. Senuta ,;:i>... Christi 1142. (937 Raynalbus sciLtcet abbas Morimundi quar-
1

!•)•(* r ,.-i ,,'. ,..;. ariMU' Spjnisi noit ontristal i

,

lu.i a'u \riioldo abl.aie priiiio, qui iieni abbatiaM

,.,,,, Veda iino additur I ralrciu .V. ivn deseruil, ex epistolo quarla U;iuialdus eliatn cessi!
':,' '' ''' "' coiutnsn Irjmus, ,,-:, i,'c;ura posi quiucimaimos regiininis
'nethu ' '' 1
561 EPISTOLE. 562
Qua in re si quem et (quod absit! ) assensum pra> ^ speremus auxilium, qui uon despiciet speranres in
buerilis, ipse perpcndile, quanta possit nostro ordi se. Confido enim de misericordia 1'atris nostriqui
ni esse destruclionis occasio : cum exemplo liujus, est in cielis, quoniam evelleiur omnis planlatio
quicuuque abbas pastorali se sentiet sarcina aggra- quam nou plantavit ille : ct arescet ad maleuicium
vatum, mox illam abjiciel, uipote quam se licite ejus ticulnea slerilis, nee terram diuiiu* occupabit.
posse abjicere arbitrelur, praeseriim apud nos, ubi Propter quod rogo et obsecro Frateniilaien) ve-
uec grandis honor, et grande videtur ouus. Deinde sirarn, m non conturbemini, nec turbi s gregem ;

ad majorem domus sibi commissa^ desolationem, Dei, qui commis.sus esl vobis : mugis adfin con-
meliores quosque ae perfeciiores, qui sub ipso dege- solamini vos ea virililer agite, ut in sanctiiate,
bant, sua? socios vagationis assumpsit : inter quos serviamus Domino, et liberavil nos ab inimicis
etiam nobilem illum puerum, quem et anlea de tamen, quod poiuimus, suggessimus
nosiris. Psos
Colonia (quod nec vos latuisse credimus) non sine domino Tuseulano episeopo (939;, cui injunctum
scandalo tulerat, ad majus scandalum nunc abducere
est, ut iegatione fungatur in partibus illis : et otnnino
secum prtesumpsit. Quod si, ut vobis relatum est,
prOHiisii nobis, se, nisi aliquid melius fecerit nobis
dicit se in illa lerra nostri Ordinis velle servare saltem omnimodis ohservaturum, ne tradat
p id ei
observantias, et ideo fratrum se dicit secum ducere pallium quod pornat, uon juraverit tftr* decanus
si
multitudinem, quis noa videat, plus illic milites ille, nunc vero episcopus (940), in eujus juramenio
pugoantes, quam monachos cantautes aut plorantes^ causa pendebat : causam referal ad dominum
necessarios csse?Sed el nostra religio plurimum ex papam.
hoc capiet detrimentum : cum facile sit cuique va-
gari gestientT, illo, tanquam absque ulto discrimiue
EPISTOLA CCCLXI (941).
pr^sumere peregrinari, ubi scilicet idem, quod pro-
fessus est, inventurus est propositum observari. Jam AD TIIE0BALDUM ARCIilEPISCOPUM (942.!, l'BO JOA.NNE <~
vero quid super hoc vobis placeat, quidve vestram SALESDERIENSl.

deeernere deceat auctoritatem, non cst nostrae prse- Con/isus de amicitia Theobaldi, Joanuem ei com-
sumptiouis indicare, sed vestrffi discretionis exami- metuiut.
nare. Augetis mihi gratiam, et muliiplieatis gioriant,

si gratia mei, amici mei gratiam invcniaiin oculis

EPISTOLA CCCLX (938).
vestris. Ego lamen ab homins gloriuni non qua-ro,
AD WILLKLBUM ABMATEM DE RIEVALLE. scd regnum Dei et justitiam ejus. Oinie factum est,

Denuo hortatur Willelmum ad patieutiam et cequa- C ut prsesenlium Joannem (943) amicuin

latorem
nimitatem meum eframicum meorum, mittam ad Subliniitatem
Ch uissimo fratri el coabbati Willelmo de Rie- vesTram, ad familiarilatem vestram, quam iu vobis

valle, frater Bernardus Clarte-Vallensis vocatus ab- el de vobis habere piiesumo. Testimonium eann
bas, saiutem el spirilum consilii. bouum habel a bonis, quodnon minus vita, quaut
Laboravimus, quautuui potuimus, adversus pe- flitteratura promeruit. Nec hoc didici ab Illis qui

stem cummunem; etsi qno minus impelravimus verba sicut verba jactare noverunt; seJ a liliis

quod optavimus, manei tuiiien nobis fruetus laboris meis, qui mecun sunl, quoruni verbis credo, sicui

nostri apud eum, apud quem ntillum bouum irre- crederem oculis meis. Prieseus vobis conimendavc-
munei-atum est. Hacc est crgo nostra el ornuiuni ram eum; sed nunc abscns multo magis commendo,
qui pro veritate decertant, consoiatio vera, quoniani utique tauto securius, quanto sincerius ei vilatn

reposita est nobis corona quam reddel juslitise, el mores hominis fidissimis relatoribus didici. Si
nobis in illum diem justus Judex. De caslero jam quid ergo ego possum, imo quia possum plurimuiti
meminissevos volumus, quoniam si quid panmur pro- anie faciem vestram, provideic ei, uude houeste,

pter juslitiam, beati et quod uos ; non iuqtiiuat imo houorabiliter vivere possil; sed et hoc velooi-
alienum malum, cui non consensimus, imo et rcd- ter, quia non babet quo se venal. lnierim provi-

necessilatibus suis, et liceat inihi expe-

arguimus. Est ergo et ha?c consolalio iiostra, ut jam dete ei in
arcai.am quod milii
in palienlia uostra possideamus animas noslras; et riri tolutn iilud fainiliariiatis ,

veslris, amanlissime puter.

quod apud homiues obtinere uequivimus, a Domino conservatis in visceribus

archiepiscopcs Cantuariensis, jam su-

(938) Alias epistoia 380 : quae vero antea 360 erat creaius^esi
nunc 3"!8. Scripta anuo Christi 1143. perius faeia mentio est iu epislola 23S. Ordencus
(939) Ymaro, qui legatus in Angliam auno 1143. ejus Promotionem consignat anno 1138, pag 919
quo anno htec epistola scripla est. Ad eumdem (943) is est Joauncs Saresberiensis, a cognomine
Ymaruru exslaut epistohe 219 et230. Augiite civTtale sic diclus, sancti Thoiuie archiepi-
(940) Willelmus a Sancia-Barbara, ex decano scopi Cantuaricnsis amieus prascipuus :i'u.jus meritis
Eboracensi ejiiscopus Dunelmensis, de qtio in epi- episcopatiun Carnutensem sibi obtigisse profiteri
solebat luieras suns sic exordiri solitus Joaunes :
siola 235.
(941) Alias eiiistola 383 : quae vcroantea 361 erat, Dei gratia. et meritis beati Thomsfi martyris. Cari
uuuc 319. Scripta circa annum 1144. noiensis ecclesiae minister hnmilis. ut Spiciiegii m
1942) De Theobaldo, qui ex monacho Beccensi lomo X, pag 391, ubi vox « merilis • ouussa
 ,
;

S. BERNARDI ABHATIS CUR/E-VALLENSIS 564

563

EPiSTOLA CCCLXH (944). * 2. Age, inquam, dileclissime, pro loco quem

ABBOBBRTUM PULLUM (945) CARDINAI.EM F.T CANCEL- lenes, pro ea quun adeptus es dignitate : viriliter

LARIUM. et prndenter exerce qui in te est zelum Dei, ad

Sortatur ul Eugenio, recens eleelo Pontiflci, stre- aloriam ejus, et salulem tuam, el Ecclesiae sanctie
nuuiu piv offieio suo se adjutorem prwbeal in ne- pluiiman ulililateni, ut dicere possis el tu quia
gotiis Ecclcsias.
gralia Dei in me vacuu non fuit [I Cor. xv, 10).
Domiuo ci amico clianssimo Robeiito, Dei gratla Haclenus quippe eruditiooi multorum lideliter c-t

sanclu' Komanae Eccleshs presbytero cardinali et sed jam

utiliter instabas, ccelo et terra lestibus;
caneellano, frater Behnardxis Clarae-Vallis vocatus
tempus faciendi Domino, ne patiaris, quod in te
abbas, salulem ei. devotas oratioues.
est, dissipari ab impiis legem ejus. Cura proiude
1. Scripta Dilectionis vestrif eo affectu suscepi-
dilectissime et desideratissime pater, etiam in hac
mus, quo semper apud nos est in benedictione
Domini servus et pru-
ilispensatione inveniri fid^lis
memoria vestra. Nec sane egere vos credimus Uu- quatenus et pro faciat columbina simplici-
dens : te
manse gralias verbis, aut commendalitiis epistolis ad
tas, et pro ea, quae tuae quam maximse fidei ct solli-
cos : quoniam quidem utrique nostrum induhilabiie sponsa, adversus
citudine credita est, Doniiui tui
nisi fallor, testimonium perbibel Spiritus veritaiis
8 veuenatas maligni ei anliqui serpeutis astutias ini-
quam sincere et diligamus vos et diligamur a vobis ;
litet prudentia serpentina, et iu utraque glorificelur
ille, inquam Spiritus, per quem et diffuuditur
Deus. Multa quidem habeo vobis dicere; sed non
,

charitas ista in cordibus nostris. Benediclus Deus,

estopus longa epistola, ubi praesens esl ras viva.
qui secundum suam nnscricordiam Eugenium uo-
Quamobrem vestris pariter el nosiris occupalioni-
strum, imo suum, pravenit in benedictionibus
bus parcens, posui verba mea in ore piaeseniium
duiceuinis, parare scilicet lucernam Christo suo
fratrum tanquam me, ipsos audite. Valete.
:

et priemiltere virum lidelem ad adjutorium ejus, et

EPISTOLA CCCLXIII ,940).
nostram quoque plurimau consolationem. Nam cuin
AD ORIENTALIS FRA.NCI.E CLERUM ET POPULUM.
molcsia esset amico amici vocatio et absentatio,
Ad arina eontra in/ideles pro defensione Orienlulis
cujus nimirum priesentia frui belectalur iu Domino;
Ecclesias suscipienda hortatur. Prceterea contra
jam lunc, ul manifeste video, cogilabat ipse cogi- turbuleiitum queniduin prtedicittorem docet 4u-
laLiones pacis, et non alflictionis, et J8£ ti dicebat : dteosnon esse pcrsequeiuws, ncdum occidendos.
Quod ego facio, tu nescismodo, scies uutein posteu Dominis ct pairibus eharissimis archiepiseopis,

tJoan. xin, 7). Quamobrem solliciius sis, e-harissime, _ episcopis, et universo clero, et populo orientalis

pro eo cui te consolatorfim et consiliaiium oriiinavH " Francia? et Bajoariie, Bernardds Clara» Vallensis

Deus, et observa caute secundum datam tibi sa- vocalus abbas, in spirilu fortitudiuis abnndare(947).
pientiam, ne forte inter tam multiplicium !fego- 1. Sermo mihi ad vos de negoiio Christi, in quo
liorum lumultus malignoruin Iraude chcumveniri est utique salus nostra. Haee dico, ut excusct indi-
possit ut subripiatur ci verbiim quod iiulignuui sil gnilatem person* loqoentis inictoritas Doinini;
Bugcnii aposlolatu. excuset et consideratio pioprin: militaiis. Modicus

(944 Alias epistola 33 i

1 : quse vero antea362 erat, esseOnuphni sententiaoi nam Guidonem caacella- :

nuuc 380. Scripta anuo Clirisli 1145. rii nomine liiteris apostolicis subsc.ripsisse anno
(945)Alias, Ad Rolandum cuuccllarium. At co- 1146, lego tomo primo Monastici Anglicani, pag.
dex manuscriptus Cistereiensis habet. Ad Robertwm 108,anno 1147, in notis ad Guibetum de Novigcnlo,
PiUluin, et qiiidem rectius, quantum conjectura pag. 620.
asMqui possum. Prirao enim Robertus S. Bernardo (946) Alias epistola 322 ; qiue vero antea 363 erai,
fuisse charissimum et maxime familiarem constat nunc 371. Scripta anno Chrisii 1140.
ex epistola 205, ad episeopum Rofleiisem, quod (947) Inscriplio hujus epistolie in hactenuv ediiis
etiai»de co, ad quem hic scribit, aperte insinuat. angustior milii visa est (sohus enim Spirensis epi-
Deiude virum isluin erudilioni uiultorum fideliter et p. scopi ejusque cleri poituli meminerat), quain
utiiiier insiituisse, ccelo et terra testibus bic asserit, " pateretur scopusepislohe. Itaque aliam et amplior ein
quod quidem de nuiio alio meliu-; iute.lligas, quam prseriximus, quam Olto Frisiogcnsis de Gestis Fi i-
de Uoberio Pullo, qui litteras Pa-i^iis prolessus, d"rici libro i, cap 41, exhibuit. Vernm postea
.

Oxoniensem academiam iu Auglia iustauravit. comperi, eamdem epistolam non eodem tanium
Demiun cancellarius iste, de quo nio qiiseslio, prse- argumenlo, sed et totidem pene verbis, mutata tan-
niissus a Deo dicilur anto fiugenii poniilicatum ad \h n epigraphe, ad diversas uationes, provincias ei
adjulorium ejus. At Robenus Pulius, ex Onuphrio urbes datam. Nam in manuscripto ex Anglia niihi-
eaneeliarium egit Lucio 11 pontinei usque ad annum misso, iieni in alio Coulluentino inveni, Populo ,

Eugenii tertium, imo, si Ciaconio credimus, ad Anglorum inscriptam (exlat iu mauuscripto Sencti-
quiiiluni Rolandus vero, cognomenlo Biandineilus
: Vicioris Parisiensis sub eadem epigraphe) (a) Imo
seu Papero, patria Seneusis, posiea Aiexander III. Barouins eamdemepistolain exhibct, pauculis tantuni
cardinalis diaconus tituli sauctorum Cosmse et Da- verbis lnuiatis, oum hac ejiigraphe ; Muinfredo Bri-
iniani ab Eugeuio creatus, cancellarii dignitatem diensis ecclesiteepiscopo,nec nonconsuliOus,militi-
oblinuil pontilicatus Eugeniianuo duntaxat octsvo. bus, el tmiversis populis sul> eo constitutis, fraii r
Plura de Uoberto Pullo vide si lubet ia notis ad bemardus Clarce-Vallis vocatus abbas, sjnritu forti-
episiola 205. Inierim tanien noto de lempore, cuo ludiuis abundare. Vide Baronium, ad aunum 1140,
Robertus canceiiariam administravil, prseferendam n. 15. Nempe hoc veluti classicum est ad expediiio-
(a) ln Leodiensi S. Jauobi codica hunc lituhtm pvieferl Hano epistolam Ji . Hcruardus abbas Clunr- Vallensh
jam in exlremis posilus dictavit a<i ijeniem Anglorim. Martex.
 .

EPISTOLjE. 566
565
sed, dico vobis, tentat vos Domiuus Deus vester.
quidcm surn, sed rmn modicura cupio vos omnes in ^
Respiuii iilios homiuum, si forle sit qui intelligat, et
visce.ibus Jesu Cliristi. Ea nunc mihi ratio scr"ben«i
requirai, etdoleat.vicem e,ius. MiseraturenimDomi-
ad vo3, ea causa, ut univcrsilatern vesnam lit-
viva nus popuiupi suuiri, et Iapt.isgra\iterprovidet reme-
audeam convenire. Agerern :'d libentius
teris
non deest, suppeteret ct fa- diurn salulare.
voee, si, ut voluntas
fratres, acceptabilo tempus, ecce
4. Considerate tpianlo ad salvandos vos ariifieio
oultas. Ecce mwc,
Commota est siquidein utitur, ot obsiupescile intnemini pietatis ejus abys-
:

nunc dies copiosa: salutis.

perdere sum, et confidite ..eeeatores. Non vult moriem
et eontreiiiuit terta, quia coepil Peus cceli

Verbum qua vestram, sed coovertamini, ct vivaiis; quiu sic

ut
terram suam. suam, inuuam, in est,

visus et annis plus quam qusorit oecasionem, oon adversum vos, sed pro
Palris sui, docere (948),
eonversatus suam vobis. Quid est cuim msi exquisiia prosus el inven-
triginta homo cum hominibus :

quam dedicawt libilis soli Deo occasio saivationis, quod liomicidas,

utique, quam iHustravit miraculis,
ilores raptores, adulleros, perjuros, .caeterisque obligalos
sanguine proprio, in qua primi resurrectionis
cxigentibus, criminibus, quasi genlem quae justitiam fecerit, de
apparuerunt. Et uunc peccatis nostris
sacrilegum, de- scrvilio suo submoneredJguaturOmnipotens.? Nolite
erucis adversarii ciptu extulerimt -
peccatores:
'

bleui/nus est Dominus. Si

populantes in orc gkdii terram promissionis. Prope B diffidere,

vellet punire vos, servitiuni restrum non laotio non

enim est, si non fuerit qui resistat, ut in ipsam
exoelerel, sed nec susciperet quideiu obiatum.
lieram
Dei viventis irruam civitaiem, ut oflksiiias nostrss
altissimi, consilium
dieo, pensale divilias bonitatis Dei
redcmptionis evertam, ut polluant loca sancia, Agni
miseralionis aitendite. Necessitatem se habere
aut
iramacuiati 3'J? parpurata cruore. Ad ipsuru,
aut simulat, dum vestris cupit' necessitaiibus
nroii dolor ! reiigionia Ghristianae sacrarium inhiaht facii,

subvenire. Teneri vult debilor, ut militantibus sibi

et concul-
ore sacrilego, leeiumque ipsuin invadere
st.ipeudia reddat,indulgenliam delictorum, et glo-
care conantur, iu quo propter Vila nostrtt ob-
riam sempiternam. Beatam ergo dixerim genera-
dormivit iu morte,
tiouem, quam apprehendit tam uber
induigentia»
viri fortcs? quid facitis, servi
2. Quid faciiis,
teropus, quam invenii superstitem
annus iste placa-
Iiane dabilis sanctum canibus, et marga-
crucis ?
peecatores, coniiten- bilisDomino, etvere jubihous. Diffunbitur enim ha;c
ritas porcis ? Quam utulli idie
signum
veniam obtinuerunt, bcnediclio in universum mundum, et ad
tes peccata cum lacrymis,
eliminata est sparritia vitai .949) eertatim eonvolani universi.
poslquam palrum gladiis
(prra
fren- n u. Quia ergo fecunda est virorum forlium
Paganorum ! Oidet homomaUguus.ci invidet ;

juventute refera, sicut

tabescit. Exciial vasa iniquitatis vestra, et robusta noscitur
det dentlbus et
laus esl vesira in universo nmndo, el virtutis vestra-
suse, nec quidem tantae pielalis signa aut vesti-
ulla
vos
tama replevit universum ori.em; accingimini
et
reiiciurus, si quando forte (quod Dcus
avertal I)
eia nominis
et felicia amia accipit Ghrisliani
idqui- viriliter,
ubtin.Te valuerU illasauclasauclorum.Vcrum ma-
illa nou militia, sed piaue
zelo. Cesset prisiiiia
dem omnibus aeinceps saeculis inconsolabilis doior, perdere,
autem gene- iitia, qua soletis invicein sternere, inviccm
quia irrocuperabiie damnum, specialiter
et oppro- ut ab invicem cousumamini. Qute miseros tam dira
rationi huic impiissimae innuhu confusio,
libTdo excitat, quod proximi corpus gladio, cujus
brium sempiternum.
fraires Numquid fortassis et. anima perit, transverbereni ? Sed nec
3. Quid tamen arbilruinur, ':

erTugit qui glorietur et ipsius animam pertransibit

abbreviata manus Domini, aut impoions faeta esi ad
:

.jladius, cum solum hostetn

gaiideal cecidisse. Uli
salvandum, quod ad tuendum et resliiuenduih sibi
se dare discrimini insaniie esl,
uon virtulis. nec
hsereditatem suam exiguos vermicilos vocat ? NUu-
amentiae potius ost ascribenduiii.
qaid uon potesi iniucre Angeiorum pius quam dao- audacite, sed
Habes aunc, fcrlis miles, habes, vir bellicose, ubi
dceim legiones, aui certe dicere verbo, et liberaoi-
n dimices absque uericulo; ubi et vincere gioria, et
tur terra ? Oinnino subest ei, cum voiuerit.
posse

nem sacram, De ca loquens Guilielmus Tyrensis et wniveno.dero eipopulo, Berhardus Clarw-VaUti

honestaeconversalionis vocutus abbiM, in spiritu forntudiuis
anundare. La
« Vir immortalis memoriaj et
etpaulo posi in Bavaria in conveuta
procerum pe.r
speculum dominus Beraardus Clarae-Vailensis abbas, Eugeuti
piae in Domino et per omnia amplectaudte recorda-
abbatem Eberacensem, una cum litteris
pontincis iectiis leslatur Sigonius, dc
Hegno Ital.
tionis, ad praedicli Deo muneris exsecutionem
pra.--
ei Oifo. de Gestis Fridenci,
hbro i, cap,
cipiius eligitur, qui injunctaj sifji dispensationis annoll47.
inter epistolus
seduius exsecutor, ejusdem operis secum Deo ama- il Ca>ierum exstai Bornardi nomine
Nicoiai Chrtf-Vallis. Bibliotecje
lomo XII 1'atruir,
iiiles toahens comministros, im.-iger, iudetessus,
edit. Coloii. alia ejusdem argumenti ad comitem ei
licet corporis esset iuvalidi, tum propter jsjunia et
proceres Britunniie quam hic itabes in (ine epislo-
subtilem nimis dietam, rogua circuu, regior.es oii-
:

ambulat. evangelizans ubique regiium Dei, » otc larumS. Bernardi.

Aode quae hac de re leguuiur io ejus Vita el mirii- i Q48; Apud Hurs. Suum, iu (ytt.t esi vuus-\ ,

culis. ei coufer epistolam :io.'i. Habiius est aiitem

94'.^ Crucis sigiitvm. numero sequenti, ubi eliam
ciuc.,; sijjiiaiis cotioessa omniuin, de
Spirw frequens principum conventus sacrte expedi- tle mdu|..e:;'i!:<
Confer
Kirde c-ntrito confessiu facta fuerii.
tionis cau^a, ubi publice recitatas has Bernardi qi.ibtis

litleras quisdubitet? Ilinc illa ad Spinenses iuscri- epislolam 423.

ptio boniiuo elputri charissimo tsyiscope Spirenst.
-.
567 S. BERNARDI ABBATIS CLAR.E-VALLENSIS
Nauc autem cum m nos ccepermt esse
mon
quisitor
,~..
lucrum.
i Si m « S*»
hujus
*9S
seeculi,
nrudens merca
piuaens mercator
magnas quasdam
es, si

tibi
con-
nun-
fl
fl
expetendi.
violenti, oporlel vim
^.
vi
-^ ^
reppelieve eos, qui non sine
etiristiana. pietatis
Suscipe crucis siguum, causa gladios portant. Est auiem
dinas indico ; vide ne pereant. subjectis ; his
corde contnlo con- ut debellare superbos, sic el parcere
et omnium pariter, de quibus quorum
repromissa,
prasertim, quorum et legislalio
fessionem feceris, indulgentiam oblinebis. Matena
patres, et ex quibus Christus secundum carnem.qui
parvi constat si devolo
assumitur
psa emitur, :
; si
est benedictus in sjecula. Attamen exigendum ab eis
humero, valet sine dubio regnum Dei. Bene ergo
jnxia tenorem apostolici mandati (952 j, ut omnes
facerunt, uni cseleste jam signaculum susceperunt: usurarum exactione
qui crucis signam susceperint, ab
bene cseleri faciunt, sed nes ad insipientiam eis, s*
liberos omnino dimittant.
feslinent et ipsi apprehendere qnod et eis in salutem
8. Illud quoque admonitos
vosesse est necesse,
existat.
fratres dilectissimi, ut si quis forte amans primatum
6. De ca_tero, fratres, moueo vos, non autem
cxpeditione sua regni volneri»
non esse credendum gerere inler vos,
ego, sed apostolus Dei mecum, a
exereilum praivenire, nullatenus audeat : et si
l).Audivimus et gaudemus,
omni spiritui {Joan. rv, verum ant si
nobis missum se simulet, uou esl :

ut in vobis ferveat zelus Dei ; seU oportet onmmo

sed omuino
ostendat litteras,tanquam a nobis datas ;
,

temperamentum scienlia. non deesse. Non suul '

Viros belli-
faisas, ne dicam furlivas esse dicatis.
trucidandi, sed uec
persequendi Judan, non suut et simul
eosos el gnaros laliurn duces eligere esl :

quidem (950). Interrogale eas divmas

,

effugandi
prophetaium proticiseiexerciium Doinini, ul ubiqne ttabeal robur
paginas. Noviquid in Psalmo legitur
et non possil a qiiil.uslil.eL violentiam suslinere.Fuii
Deus oslendit mihi, in.niit Ecelesia, super
de Judasis: lerosolyma
enim in priori expeditione, antequam
inimicos meos, ne occidas eos, nequando
obliviscan-
cujus
repne- caperetur, vir quidam, Pelrus noiaine 1953),
turpopuli mei. Vivi quidam apices nobis sunt,
et vos, nisis*pe mentionem audislis. ls
fallor,
Dominicam passionem. Propter hoc dispersi
sentanles iuee-
populurn quisibi credideral, solum cum suis
sunt in omnes rcgiones, utdum justas lanti facinoris
ut aut nulli, uut pau-
dens tauti periculis dedit,
pcenas lnunl, te.stes sint nostrae redemplionis. Inde
qui non eorruerin. aul
Dupergc cissimi eorum evaserint, ,

et addii in eodem psalmo loquens Ecclesia :

timeiidmii esl,
fame, aut gladio. Propuvea omuino
illosin virtutetua, etdepone eos,protector
meus,
si similiter et vos fecerilis, ne conlingat et vobis si-
dispersi
Doviine (Psal. lvui, 12); Ita factum est :

militer. Quod avertat a vobisDeus, qui esi beueaic-

susiinenl
durara OUC....W.. capiivitatem
sunt,
SUIU, deposiii SUUl,
OepOSUl sunl; UUI-.111 v,„,- .

lus in sieoua
I)»Auieu.
tamen ad q
sub principibus chrislianis. Cmveriantur
.

respectus eorum. De- l »«9 EPISTOLA CCCLXIV (954).

vesperam, et in tempore erit
nique cum introieril gcntium multitudo, tunc omnis
ait Apostolus (Rom. xi, 25, 26).
^ AD P1.TBUM ABB.VTEM CLUNlASE.NSK.M-
Israel salvus erit,
mone. ImiuU Petrum ad conventwn Carnotemem,ubi de
interim sane qui moritur, manetin amilioOrientaliEctlesi&feretuU/consuitanciunt.
desunt, pejus Judaizare
7. Taceo quod sicubi
si iamen
Amaniissimo palri Petro, Dei gratia venerabili
dolemus Chrislianos, feneratores (931), Bi_RSARi>csdoClara-Valle.
Juda>os con- Clnniacensi abbali. fralcr
Chrislianos, el non magis baptizalos
unde sal«te_n,et quas potestoratioues.
venil appeilari. Si Judiei penitus conteraniur,
OrientalisEccle-
l. Gravem nimis ac miserabilem
jam prosperabitur eorum in fmc promissa salus sive
ad aures vesiras, imo etian, ad
Gentiles essent siiuiiitcr sia- gemitum \,',>'6'6 )

conversio? Plane et si
arbilror pervenisse.
polius quam gladiis ipsa eliam peuetralia cordis
exspectandi, susiinendi forenl
Priorem invenimus in Necrologio Corbeiensi. An
(930) Kecle acreiigiose
Bernardus. et id quidem
idem sit cum isio, qui etiam de Acherns dictus,
louge poliori ralione quam dc Gentibus quod
Juda.i :

Dominicam passio- noudum pro comperto babemus.

vivi apices sunt repreesentantes antea .tt>* eral,
(954) Aiias epistola 353 qua vero
1
:

hera, et testes divinarum paginarum: Sentiles non Q

sermonem 64 uunc38i. Scripta snno Christi 1146.
iia. Coufer epislolam sequentem, et
cum anuo 1144 liob-iis civiuis
Tempii.cap. 10. (<iS3> Nimirum
in Cantica, el librum ad Milites Bdissa, a
Mesopotamia., trans flumen Eaphratem,
(931) Hic usuras universim in Chrislianis damnat rehgionis
teinpore Constantini Magni christiau*
Bernardus, nedum iu clericis. apostoli allaus ex
culiiu dedita, et beati Thom_e
(952)Litterse Eugenii III pro expediUone m lerram m polestatem
lodia reliquiis iuclyia, tum deiuum
sanctam recitanlur apud Oltonem Frisingenscm, de populi
Iniiiielium redacta 'est maxima christium
Cesiis Federici libro i, cap. 38. Ubi pontifex sa- annis, » ut uabel
clade « Nam cum a multis retro
cram militiam professor, non tautum ab animae de- c Saracem,
Willelnius Neubrigensis de Rebus Augi.
sed et ab usuris pr.estat.dis absolvil. « <jm-
occuho Dei judicio supra modum in
biiis Chrisuanos
cunque vero, » inquit, « ivre premuntur alieuo, et permissi, eaplis civilatibus clanssimis,
«ro^sari
tam sanctum iter puro corde incceperiot, de prreter- Damasco,
alu proeis seillicetAle.\andria, Anliochia, Jerusalem,
ilo usuras iion solvanl; et si ipsi, vcl
Vel .Egyptum, Syriam, aliasque Orienlis
provmcias, m
occasione usurnrum astrucli sunl. sacramento n.ec
absolvimus. » qmbus Ci:nsuis cotebatur oscupassem; sola
iiile, aposlolica eos aucloritate
civilas propuguiiiiixiion lanlum murorum, sed etiain
i933) Celebris iste Petrus, cognomenlo Ereimla,
primo de bcllo tinium suorum. inmedio hostium immmerabihum
de quo Guillelmus Tyrius in libro
perseveravit, usque ad
sacro uassim, Jacobus a Vilriaco
et Historite m et ferocissimorum invicla
Jerosoiymitana. prions:qua
..,.,. .. '". Hujus nominis Petruin l_re- tempus expeditionis
iie
Antiochiam Chrisliani expugnatis ob-
i; ,; ,

Jernsalem
Moatio Sancti Quinlini prope Peronam
ei
.
 570
EPISTOL/E.
569
ejus, et pro zelo ipsius
Digm.m quippe esl, secnndum magniturlinem » et servis suis in nomine
ut
B
... ._
vestnui,
„."„«.
magnr.m exhibsalis ^m
».i,ih.. n iu, eidem Mdm> cL om
vestnr et om- nominis cougregandis vesiram
veslram admodum dt
desulera-

compassionis affectum, prse- bilem conferre praesenliam.

niuni fidelium matri
sertim tam vehemenier aitlictae, lam graviter peri- EPISTOLA CCCLXV ;9o7). /'-/*»

clitanti. Dignum, inquam, ut tanto amplius eomedat

AH HENHICUSl MOGCnKNUM .VRCHIEWSCOPUM (958).
vos zelus domus Dei, quamo ampliorem in ea locum
duramus viseera, naMlfum.moriachum,(juifidelesmJudteorui>t,iiec<im
ipso aur.torc, leuelis. Alioquin si.

armtibal, arguit.
si obduramus corda, si plagam
hanc parvi pendi-
Venerabili domino et ciiarissimo palri Hksrico
ums, nec dolemus super coutriLione ubi nostrain :

Mongunlino archiepiscopo, BERN.vnncs, Claraj-Yallis

Deum charitas, ttbi dileciio promixorum ? Imo vero Deum.
abbas, invrnire gratiam apud
si non satagimus quanta possumus solliciLudine,
Littoras Dilectionis vesLr». debita veneralione
1.
consilium aliquod et remedium tanlis rnalis, tentis-

con- sitscepi scd pro nmltitudine negotiortun brevis esl

que periculis adhibere ;
qnomodo non ingrali ;

malorum, responsio. Deposimm querehe vestrte apud nos si-

vincimur esse ei qui abscortdit non in die
pignus dileclionis praecipuae hunii-
gnnm esl et et
iu tabernaculo suo; justius perindo et vehcmcntius domus
B litalisiudicium. Quis cnim cgo sum, aul qttte
puniendi, atpote tam divina? glorise, quam fraternse cou-
nducialiter, patris mei, ut ad me referatur arehiepiscopi
salaiis negligentes? Il.<c vobis lani
duximus suggerenda, ob graliam leinptus, et mei.ropolitanai
sedis injuria i 330
quam familiariter
introitum
exeeilentia vestra Notme et ego sum puer parvulus, ignorans
utique, qtia noslram indignitatem
et egressum meum'? Verum amen non ignoro verbum
digoatur.
una veritatis usquequaque, quod ex ore Altissimt prd-
2. Nam ot patres nostri, episcopi Francise,
cedil:/Vcces*tf esl nt veniat scandalum, vcxautem t!U
cum clomino Kege et principibus, terliadie dominica
quem venit! (Matth, xviu,7). Horao ille dequod
per
posl Pascha apud Carnotum urbem ventuii sunt,
et

agitur in liiteris vestris (9S9), neque ab lioinine,

de verbo hoc tractaturi(9o6) ubi utmam mereamur :

missr.s venii.
Imbere praesenliam vestram. Quia enim magnis neque per hominem, sed neque a Dee
monaciium attt eremitam jactat, et ex eo
omnino inagnorum virortim consiliis hoc verbum Quod si sn
profecto obsequinm pra?sta- sibi assumit liberlaiem, vel officium prsidicalioiiis .

constat egere -, gratum

duxeritis alienum, poLest scire, <t debet, quod monaclms non babet.
bitis Deo, si negoliurn ejus non
quippe cui
probaveritis zehim in oppor- docentis, sed piangentis officium (960) :
sed charilatis vesthe
tunitalibus, in iribulatione. Nosiis enim, paier p oppidum carcer csse debet, et soliludo paradisus.
Ilic vero a 'coutrariis, et soliturhnem pro carcere,
ainautissime, nosiis quoniain amicu s iu necessitaie
magnttm huic et oppidmn hiibet pro
paraciiso. O hominem sine
probatur. Confidimus autem quod
pecLore o hominem sine Ironte ! cujus slulLiiia
verbo proventum prwseniia veslra praslabit, luin !

appareat omnibus
clevata est super eandelabrum, ui
pro aucloritate sanctm Cluniaceiisis ecclesise, cui Deo
qui sunt in domo.
auctore prseestis, tum maxirne pro sapientia et
utilitatem ntique 2. Tria sana stinl in eo repreheusione dignissima,
gratia, quamvobis ip->e donavit ad
proxitnoruin, et sui ipsius honorem. Qui vobis etiam
usn^atio prtedicatiouis, coiitevnptus episcoporum,
homicidii approbati libertas.Novtim genus
poienti».
nunc inspirare dignetur, ut non gravemini venire,

Saracenis. « Pergit deinde narrare qua sinia tri^esima tertia est Petri Venerabilis ab hoc
tinuere Clu-
occasione Edissa cesseril iiitidelibus. < Nerapo Ar- coiivemu se excusantis ob capitiilum generale
niaci eodem die indielum.
menius quidain civis Edissenus, habitar in lurri ,
:i65erat,
(9S7) Alias epistoia 323:quae vero aniea
muro conligua, ob filiam suaui a priucipe civilatis H46.
uuiic 396. Sciipla anno Clirisli
corruptam coquens animo vindictam, iiiyitaios pactis
('958) De quosupra episl. 302. iucodice Aijuicin-
c,laiidestiniS;Turcas ipsa nocte Nativitatis Domiuicte
clensi huic epistoiie prsefigilur titulus : AJ tlenri-
intromisit in mbem qui irruenles iu popiilum se-
:

riim Moguniinum archiepiscopunl, conlra fralrem

]

cure in ecclesin excubaniem, et archiepiseopum qui-

item altari aasistentem maeturunl ; popuium v-eru
ttodutfum, <jtit iicci Jurtworunt- consenserat. M.\u-
non resistentem. sed subiti ea.-,us slupore rigeutem TKNK. . ,

Badulfus seu Rodultus noiiutie, descriinuir

i9o'.M
gladiis truciduruut. Sic capta el in potestatem spur-
cissima: gcnlis redacta est Kdissa lantia relro lem-
a|iiul buonem Frisingensem, de Gestis Friderici.
iibro i. cap. 37, cruenta; iti Judffios
persccutioms
poribus semper invicta el anliqtta tidei chr.siiana?
anctor, cujus sedfliosa: doctrinaj restilit Bernardus
alumua. Latissiniis quoque liilibus eiiis pertinaci
ipsumque Uaduiiurn, Moguntia: iu maximo populi
hostium furore pervasis et in eorurn prossessionetn
eultos irans Euphra •
;';ivorercpertmn, momut.ne contra monachorum re-
cedentjbus, christiantereligiouis
fama ifulam per orbem vagando, proina auctoritate ver-
lcm fuurlitus deieius esi. Tanti in-ii fcxcili
ad hoc eum,
Ua Wilellmus NeiLrijjensi!., do UtiMi pru'dicationis assumcrel. Tandem
Cliristiani. » elc.
utsub promissa obsdientia in cumobiuin suum Lrans-
liebus Angl. libro i, cap. .B. Ecco ino-si iilogravis
imluxil populn graviter indignaute et uisi
et miserabilis Orientalis Eeeiesitt: gvrnbus de quo
i.ti
iii.iu^ sano.tii.aiis consideralionc revocarelur, euam
tiernardus,
dux
. . .

sidmouein movere toleute. Ita, Ollo, De geslis Frrde-

(956; ln hoc conver.lu Bernarduj rnililiie ,

detrecteyU, t.anquaai riei libro i. can. 39.

ofticii suscipete
.

electus, id Vigilan,ium,
moribuset monastico rnsiituto repugnans, ul m i9(S0j Viue Hieronymum adversus
suis
6, ei nolas ad epistolani S'J,
episloia 256 ad Eugenium. n. i. Gomor epistolam
•.vp.

nunc 363, et epistolas bugerianas, quarum r

 i

571 9. BERNARDI ABBaTIS CLAR^-VALLENSIS 572

Nunquid tu major es patre noslro Abraham, qui A »8 1 fiPISTOLA CCCLXVl (962).

^
eodem prohibeute gladium deposuit, quo jnbente
\D HlLOL'GAnDEM ABB.tTISSAM (963'.//''«'
levaverat '? (Gen. xxh.i Nunquid tu major es prin-
Domino, Domine, Laudibus suis modesle rejectis, ut ipsa Dei gratiam
cipe Apostolorum, qui qnaesivil a
in se agnoscal monei, et cratioues pro sesuisque
si percutimus in yiadio? [Lue. xxn,49.) Sed iustru- postulat.
cius es omni sapieniia /Egyptiorum, id est sapienlia Dilectae io Giiristo tiliie iIildegardi, fraler Ber-
hujus mundi, qua stultitia est aptnl Deuui (/ Coi:
xardcs, Ciarie-Yallensis vocalus abuas, quid potest
m, 19). Aliter solvis quasstionem Peiri. quam iiie
oraiio peccatoris.
quidieit.Mittegladium in locum suurn. Omnismim Quod de nostra exiguitate longeaiiterquamnoslra
qui acceperii gladium gladio peribit (Mattk. xxvi, sese conscieniin habeat, quidam sentire videntur;
52). Noune copiosius triumphat Ecclesia de Judteis nos nostris meritis, sed slultitiaj huniinuin depu-
per singulos di"s vel convincens, vel convertens eos, tai.iiiiiii esl. Au dulcc-dinem autem pite charitatis tuae
quam si sem> ei simui eonsumeret eos in bregladii ?
1
scribere properavi : quamvis id brevius omnino
Nunquid iucassum constituta ost illa uiiiversaiis
quam veilem, negotiorum multitudo compellat.
oraiio Eeclesiie quae ofiertur pro periidis Judseis s eam
g Congraiulamurgratioe Dei quae in te est, et ut

solis ortu usque adDeus et Doiuinusoccasum, ut

tanquam gratiam l.abeas, et toto ei humilitatis ei
auferat velameu de eordibus eorum, irt ad Iumen devotionis aifeclu studeas respondere, admouemus :

verilatis a suis tenebriseruanlur (961)"? Nisi euim eos sciens quod Deus superbis icsistit, humilibus auleiii
qni iucreriuii sunl, oreciit.ros speraret; superfluum dat gratiain (iacobi iv, 6). Qnod in nobis esi, hor-
videretur ei vanum orare pro eis. Sctl considerat oeulo tamur et obsecramus. Caeterum ubi inierior eru.litio

pieiatis, quod Dominus uaoei respecfum gratia; est, et unctip docens de omnibus, quid nos aut
apud eum qui reudii bonu pio nialis, et dileciionem docere possumus. aut monere ? Diceris enim cce-
pro odio. Dbi esi cr^o iilud quou dictum est Videas :
ea supra homines sunt,
lestia secreta riniari, ei qua.'

ne occidas eos2 (Psal. lviii, 12.) uoi est, Cum plc- Spiriiu sancto iiiuslrante dignoscere. Uude rogamus
nitudn gentium intraverh, imc omnis Isrucl salvus magiset snppiiciier postulamus, ul nostris memoriam
/iet iliom. xi, 2o, 26.) ubi est, -Edijican Jerusalem
•>.
-
habeas lipud Deum, et eorum pariter qui nobis iu
Dominus dispersiones kfaaiii tongregaint {Psai.
i
spirituaii socieiatc juneii sunl. Nam cum spiritus
cxlvi, 2., Tune es iile qui mendaces facies Pro-
Deo conjungilur, confidimus quod nobis muiluin
phetas, et evaeuabis oiw.es ihesauros pietaus et
n prodesse
:
. aleas ei subvenire. Multuin enim vaicl
miserieordise Jesu Chrisli / Tua doclrina non esi tua, (
dcprecatio justi a^sidua (Jac. v, 16). Nos pro tc as-
sed ejus qui misit le patris. Secl creuo suffieit libi,
siiiue oramus, ut conforteris ad boi;u, instruaris a.i
si sis sicul magister taus. enim erat homicida ab
lile
interiora, dirigaris ad permansura : ita ut nec- lii

initio ilie mondax, et paleruiendacii ^Joan. vui, 44

:
ijui spem su.im in i.'eo posuerunt, desperando pro le

monstruosa scientia o sapientia infemaiis.coutra- !

ijuafR
elaiidiceiu; sed «i in profectu benedictionis,
ria Prophelis, el Apostoiis inimica. subversi pietalis >

bunc confo ui
iieo accepisse cognosceris, tati,
et grafe o immuudissima useresis
!
o mereirix !

meiius et melius pr :i- iant.

sacrilega, quaa itaprtegnRia de spiritus taisiiaiis con-
eepu dolorem, et peperit iniquitatein ! [Psai.vu, ll>.) EPiSTOLA CCCLXVU (964)

Lil.ei sed non licet ultra progredi. Ad uhimum, ut iAO^ (• 965) CA«CELI.AH10.

omnia quse sentiosuperhis, breviter comprehendara :

Episcopum Ueiensem cominendal.
frKdecessor vester boriaj iiiemoii;e Haimerieus
homo est magnus. in ocuiis suis, plenus spirilu arro
Verba etopera ejus praueriduirt, ouod cona canceilarius dotnirium Metensem episcopum (966 1

gantite.
speniali ampleciebatur diiectionem nuuiios ejus,
tur sibi facere nomeu jtixta nomen uiagnorum qm ; ei

_ quoties Romain venircat, /iurimum acceptabat. et

sunt in ter/is : sed non liabet sumplus ad pertieien- .

(iuin. Vale. juvabai si idiosius. Unde rogo vosquoquc per cadeni

satis mirabile est et iuaudiiumi eiiam scnueudo la-

(961) llaic oralio quoiannis funditur ieria scxta
tine dici iret, et ud libros catholicce dociriuic
iicu
tlebaomatte sanctte totidem verbis qua- hic adhibet
i

conficeret. Vide litironologiam nostram ad amium

'

Bernardus.
1148. :gar..iis epistoias habentur in Bibliotlieca
(962) epislola 386
Aiias quaa vero antea 366 :
11. 1

erai, tunc iiO.Scripta anno >. risii 146. i

Patrum, [uas iuieruua exstat ad Bernardum ii: qna
ej.is studiuin iu p ipjtcauda sacra expcditione laudal
90i) Celebris revelaiiouiims abbaiissa tiempe
1

eumque nili biennium sicul liumitiem iu soic » se

cceiiubii S. Ruperti confcssoris iu opposito Bingen-
..!.., ies Saresherien«is ejus visioi.es
oppidi Mogiintin»; dioecests, Ordiuis S. fieni lieii
.

sis
.... gisiro Girardo, eam.pie dicil Eugenio
inqtiit Trithemius; libro de ScripioriDud noci siasi-
cis. !>.; Hiidegarde itiieliigcudus videtur Monachus
papae acceplissimavn itiisse.
Aiitissiodorensis ari aniuiui i l *j bis . 'bis; i'er (964) Alias eptsluia 332 : quae vero antea »67
idem teuiptij in.Aleiiiau.iiii"' partibus iiabel ilur i
: erat, nunc 4»9. Scripta cire.a anuiim 114^.

p:irabiii3 virgo qua-daiii profecta

1
retaiis, isni m laui (965) fJniOoni Moi-irato drVien, pisano, qui posi
Roberium Pmi. anceliarius foii ah anno tti'..
gratiani virtus diviria cmnulerat, ut. viuti ipsa Isica
el illiiterata essel. mirabiliter Lameu ab i iuuii o •
ex notis i.ii epistola.n 3341
rapereiur irequeiiiibus et iu summis discerel, no:i (%tii Seilicct Stephanuni.
soluni quod posieu in imi.- iicerei, sed poiius ^quod
 )

EPiSTOL^. &<*
575

gradi vesiigia, et nobili episcopo, in magna necessi- a dilectissime et desideratissime domiue, decliua, ob-

t ite posito, armis Eeclesiae suhvenire. sec: o magis ac magis a malo, e t fac bonum : nec

EPISTOLA CCCLXVIIl (96-7). inveniaris ii Christi hfereditate qiuerens qute tua

CARDINALEH. suiit, red memor eslo semper aposiolici illius, Nihil

AD G. DIACONIHI

Affectum ejus, titleris et donis expressiim, gratus, intulimus in hunc mundum, haud dubium quia
amptectitur, ei ab amore temnoru/n opumque nec quidquam auferemus(l Tim. vi, 7 Quamobrom .

avocat. eam, quie inunortalis esi, auimani luam serva, cha-

Domlno ci amico charTssimo G. Dei graiia sauctte rissime; ne qua occasioue avclli aut eradieati
Itomans Ecelesise diacono cardinali, frater Bernar- queat ab affectu cordis tui quod Domiuus loquitur
dus Clane-Vailis vocaius abbas, salutem et devotas
iu Evangelio Quid prodcxt, inquit, hmiiini si uni-
;

orationes. versum mundumlucreiur, se autem ipsum perdat,

1. Benedictus lua Domiiio, qui iam copiose pr;e- et deirimenlumsui faciat (Matth. xvi. 26.) Miser, :-

venisii r:os in henedictionibus dulcedinis ut si

suo uim
:
prorsus, miseri, qui inbonis ducuni riies ;
,

qiia misoricoruia: '/iscera, si quid affeciionis, si

jiuncto ad inferua desceudani (Job. xxi. 13). Cum
quid oharitatis invenitur iu nobis, loium sibi me- enim intierini, non sument omnia, uec descendet
animi tui lam devota humilitas,
rito vindicel illustris B cum eorum ;/'sa/. m-viii, 18), quouiam
eis gloria
humilisque devotio. Nam et antea exsuliabam om- vapof egJ
.

aJ mod cum ;
paread (j ac . 1V , 18}. lliee
nitio, et gratulabar zelo boiio, quem in te esse
cogita, dilectissime, et hiee uie dicare jugiter, et in

fratrum nosnorum relatione itlfi didiceraui : sed

corde tuo describe ea, ^e a memoria tua. ulhuenus
jaui eo amplius, si quid possum in Domiuo, inte di-
recedant. Vale.
lectiot.i me seutio debiiorem, qtio devotius ei bunti- EPISTOLA CC CLXIX 1.969).
iius parvitali nostriB commendatum le readere stu-
AD SLTGERIilU ABBATEM.
Uude et soliicitus fui fratribus nostris indice,
duisii.
Gratulatur Sugerio de refermotione ecclesioi S. Ge-~
tui pectoiis legere Iitleras, plenas lievotte affeclionis, novefm feliciter inslitu ,U, et ul bene creptis insis-
pleuas pietatis el gratia:- ; benedictionem (968) tat, hortatui\
qiiOijue, quam desiinaveras, exhibere ;
ct pra^oipere. Amantisshno patri et dommo Sugeriu, Dei graiia

sicut rogasti, in memoriam tui ot luorum, ipsis iu venerabili abbali Ueati- Pionysii, frater Bernaudcs
vasis Missarum soieinnia celebrari. Facial teDeus de Clara-Valle, sah.tem et oratioues (970).

in magna domo sua vas in honorem, ut de te quoquo Benedictus Deus, qui in manii ves.ra operalus

cbarissimi tui operum teslimonio, quod pluri- est saiuiem in ecde^ia SnnciiV.-Gcnovcife (671) : ut
p.os

mum desideramus, inereamur audire, Quoniam vas

" dcmus Dei restituerelur ordini et disciplinfe. Agit

enim vobis gratias aposlolica ipsa aucloritas, quod iide-

eleetionis mihi est iste (Act. i\, 18). Testis

nobis cst Spiritus vorit.atis, per quem et diffuudi- liter ot efiicaciler opu,s magnificum inccepistis :

lur ci.aritas isia in cordibus nostris (lioni. v, 5), agimus ot nos quas poss umus graiias, et quicunque
qiiOtnodo te eupiamus in visceriuas Jesu Christi. Deum diligunl iu verital e. Rogamus itaitue obuixius

Quia ergo temoiamur te Dei ajmulatione, hon et postulamus, ut secund iim apostolicarum tenorem
2.

modo est ad eum pro te deprccatio i.osira, sed litierarum, operi manmim voslrarum clexteram por-

etiam ad teipsum, ut sollicite pruvideas, qtiomodo rigaiis : ut quod maguitico jtfplum est, vostra: Ma-
domo sorte gnitudinis opora proficere possit in dies, ot felioiter
le oponeat conversari in i;ei, et in

inin.isc.crii uajus. Dico enim non dc pwsumptione, consummari. Jam pro eccl rfsia Sancti-Vic'toris (972)

Deus scii, sed dc charitate, quoniam juuicium grave ciiaritalem vesttam solliciia i-e superfluum jadicamus:

his qui pncsunt (Sap. vi, si non etiam pro- quia omniutn ecclesiarum i-usiodia vobis cominissa
6),

ucsse laboran : el e contra, qui bene ministraverii, esse digtioscitur. Sod his qcbeiur ampllus, quarum

gradum bonum ucquirei (i Tim. m, 1j;- Tu ergo, n religio amplius noscilur in uigere.

(967) xVlias epislola 335 : rmfe vero amea 308 rnm potius quam murorurfii ininari ruinam : lilios

circa atmuni 1147. ejua. singulariter et sfecu lariter vivenles quterere

erat, nunc 420.Sciipta
(966) Id esl doiiit;:i seu vasa sacra. qiiit' Guido qna: sua suut, va^>ari post treges sodaiium suorum
in mmisterlum Ciarre-Vallensibus desiina-
altaris ecclesiastica stipeiidia, quiE" eunt trihitla egentium
verat, iufra, iiiuubie aurea aut argemea. animarum pro volutuate su a consumerc poriioues :

quse \ero autea 369 eral, coiiiiuuii! lacero ci iion •iivoro in commuui : di-
(969) Alias epistoia 356
'!•.'
:

nunc 338. Scripta circa aimum 1147. tina aiiict;t miuus devotc, rp.uius rcligiose celebrarc.
(970) Hfc-c preeaudi formula uti solet Bemardus Hroptar haec et aiia qute dici non opas est, persosa-
scrihendo ad Sugerium. rum stalum mulari dobere s
mundari sancta et in
(971 Quie sit salus ista colligc e.t Stophano Tor- melins ordinuri. Piacuil s Ewno in oculis Domini
sabaoih et principium ejus; Jiec siue laslitia mirali
uaccnsi episcopo, quohdam abhate S-un;ur Genovefse,
iii seimone de reformatione discii^uiaj Ibidem facta. suut universi. « lu ea porro ecclesia canonicos re-
• ,'iiino, » inquit, « ab Incaruation. DiHiuui factum gulares S. Auguslini institue rat Sugerius pro mona-
esl verbum i.i palaiio Ro^is ei tr<iciatuin solemnilen diis, quos Eujfeiiius eo indu ci praeceperat in locuin

oi protraelum tideliier, et feiinter corisummatum.

'
canonicoruiu s.ocularium qu : a >ie re iteiu inepislola
seq.iento, ubi ecclesia de M«. nlci appeiialur, scilicet
Veuerunt nunlii qui dicerent. ecsiesiani sanctoruin
apostolorum 1'etri ei Pauli. in monte Locutitio sttum Locutilio, tti olini dicebatur. Vide Sugerii epislolas,
in qua glonosa vir^oGe ovefa requiescii in eorpsre ubi ii.-cc ei 5<?quonies insertte 5!!H'-
(':•'-',
multis exponi pericuiis, ot inkirnu s.aiu suoruuurio Vi ie !pi--iolam 410.
 :

b?5
S. BHRKARDI ABBATIS CLARiE-VALLENSIS
™
hibet, sicut veridica attestalione cognovimus, ma-
»83 EPISTOLA CCCLXX (973) ii

et puerum istum, filium Comitis An-

AD EUMOEM. trem reginse
dcgavensis, in terlio consanguinilalis gradu inve-
Ecclesiam de Monte ei commendat.
Beati-Dio- niri. Propter quod omnimodo monermis, ne faciatis
Charissimo patri et domino Sugerio, declinetis a malo.
Clara-Vallensis vo- banc rem : sed timeatis Deum, el
nysii abbali, frater Bernardus, noslro id
Promisisiis vos nulla ratioue sine consilio
eatus abbas, salutem et dilectioneai. Hoc
reliauit vos in facturum et si dissirnulaverp, ipse peccavi.
Oportet vos operari opera ejus qui
:

ergo consilium nostrum, ut nuilo modo

id faciatis.
Doniini Dei vestri, qui
loco suo (974), imo opera nostrum,
sciaiis vos et contra consilium
ad tale minislerium vos elegil. De openbus ejus Si feceritis,
indmt et contra consilium raultorum diligenlium
nomem ve-
est, quod ecclesia de Monte reiigionem pu-
consiliato- strum, et eiiam contra Deum fecisse : et nolite
decorem ubi vos novella illa plantatio
:
vestrum,
Supplicamus, tare quod acceptum sit Deo sacrificium
rem el auxiiialorem magnum iuveriit. regno
ut quod bene coepistis, melius
consummetis, et op- cum sit ex parte, ul pro alieno sollicitus,
proprio non pircatis, disponendo iilud contra Dcum,
ul non pra?va-
pouatis vos murum pro domo Israel,
contra jus et" fas, et contra ut.le alque
honestum.
Dignemini ctiam consolari abbatem loci
leat homo. Deus a
con- B Liberavi animam meam liberet et vestram
pusillammis est quia sic :

iSL 975') quia :

ariimae vestr® labiis iniquis et a hngua dolosa- .

venit bonori personae vestrae, ei saluli

et specialiter in tempore isio -\ -) 331 EPISTOLA CCCLXXIl (978).
HISPAX.A.
EPISTOLA CCCLXXl (976,. AD P. (979) EPISCOPUM PALENTIXHM IN
AD EUMOEM. haudai eum ab humilitute sed ma.cime a studio ,

lectionis.
comitis Ande-
Dissuade, matrimonium inter filium gratia
ob impedi- Venerabili domino, et charissimo pilriP.Dci
gavensis et filiam regis Francorum, Clarce-Valleusis ab-
Palentiensi episcopo,BER.\AROiis
mentum consanguinitatis.
frater Berxardus has.prseveniriaDominoiubenedictionibusdulcedims.
Domino abbati Beati-Dionysh,
et vo-
de Clara-Valle, salutem et orationes. Quis dabit mihi pemias sieui columke,
« Opus grande odore unguenlorum tuorum 1
Sic scripsi ad dominum Regem : labo, ei requiescam in
quod a ncmine, Venerabilis lua conversatio , el integritas morum
suscepistis,
onus inaBStimabile
cl
Supra vires est meas in odorem suavitatis; et ecce
virtute, possit portari. replevit uares
nisi divina
mihi. odor agri pleni,
hnnnnis vestrum (977;
uegoiium vesirunii,»ii;
hominis negotium :
.
sed Deo
=«"*"-" tac.le esi ' odor
"""' iste
"><" »»—-
laetus est
- sicut
_
- - .

xyui, 27). Doraious. \ere sieut adipe et p.n

quod bominibua esi impossibile (Luc. g quem benedixit
m
„.
Si
, .„.
cavendum
hsec sciiis,
—
.•«!-.;= summopere
..-.:_
a. vobis est. ue
cnnimnnnra est, guedine an.ma mea
renieia est anima
mlm iinn repieia m
in odore uto,
isto, et n

repellatis auxihum, talibus vita spiritus r.iei. Quomodo euim potest

qua occasione tam necessarium
audire, et non delectari iu crassiludine anima mea,
offendatis, et gratiara ejus
ne qua suggestiorie Deum
Cavendurn, inquam, nunc cum audieril virum sublimem et uumilem, tegotio-
vobis reddatis infensam.
vobis irascatur sum et quietum, et trementem verba Domini ?
maxime, nequando provocatus a
a vobis, ac manum rara avis in terris, uumiiilas cum sublimitate, et
Deus, et avertat faciem suam La-titieasti,
hoc non ad mens in medio negoiiorum
adjutorii. Siquidem periculum tranquilla !

relrahat
tui; lsetificet et luam mi>cri-
universam Ecclcsiam Uomine, animam servi
solum Rege.n spectat, scd ad Gavisus sum
gentis suae.
et toiius niundi una est eors Dorniuus in lietitia
Dei quia ex hoc jam vestra
•

a tahbus
audite. Kestmo qui- gaudio magno, quod kalia de vobis, et
causa.luorsum heee
i
tendant,
putare potui. La-
vigiliam beatffi Mariffi nuntiaia sunt, quibus non forle
dem ad"vos, sicut ha; littene,
nuntiaveruni
sed aliis jam Ulteru toreseuim prajsentium iratres nostri
Magdalenae Lauduni faclurus ;

quam redigis in servi-

curavi. nobis de castigaUone carnis,
prsemonere vos et prffitnunire
spiritus, de amore lectiouis
Efetunet Comes'Andegavensis aliigare vos lutem de erectione fide ,

coatrahendo interO de ma n 5 uetudme morum, de operat.one _bom ad

etsaiSent^super matrLooio domesticos fidei. Tu ergo,
vestram. At hoc quidem non i.ues, maxime autem ad
lilium suum, ei fiiiam
chaiissiuie. non me intendas inte.iium circa laudes
licet; non modo ahas
tantum non expedit, sed uon meoti excidit illa
eonsanguinitatis id pro- tuas in verbis istis. Nondum enim
ob causas, sed quia tituius
sine dubio referenda est ad
Ludovicum Juniorem,
(973) Alias epistola
357 : qure vero aniea 370 erat primogenilam filio Puiconis An-
qui Mariam suam
nune. 337. Scripta circa
anuum 1 147.
deeavorum comiiis, qui in Orieniem euam
profocius
Junioreintelhgcndum, qunn
1974) id de Sudovico conjungere volebat; quae res elteciu caruil,
suas commiseral est,
Orientem prolectus, Suyerio vices Maria Henrico Campaniai comiU tradita.
epistola a.t, omn.um
unde «ernardus i.i superion 978'| Epislola nova : qu.e vero
antea 3,2 erat,
ecclesiarum curam ei esse commissam, et m epi- (

nunc 319. Scripta circa aunum

1147.
eumdem ftiaximus-, » mquit,
stola nunc 376 ad
« diplo.naii hau-
Uude « Majestalis » no- 979) Petrum scilicet, cujusnomen
„ princeps cstis in
rcgno. concenentis,
Sniuam abbatiam S. Bernardo
>.

,.,;.;.'

ininc compelletur ab
Ulgerio Andegavensi episcopo Manriquez, ad annum
subscripturn iuvenitur apud
in epistola 3 inler Sugerianus. 1147 cao 18 n. 3. —
Hanc charlam vide mfra mtei
(975) Scilicet Odonem. pias, Appendici epislola.um
qui" vero antea 371 erat variorum donaiioncs
,976) Alias 3|»islola 363 : sul)jungimus. Enir.
nunc 325. Scripta circa annum
1147.
„-,„,..
-
i
;,! sacra
esi unde n»c epistoia
expeditio :
577 EPISTOL.*.

prophetica reprehensio Populusineus, qui tcbea- « non habueni coopereulum,tmmundum erit [Num.
:

lificant, ipsi te {Isa. ix, 16). Nolo enirn

decipkmt .•iix, l3).Manum meamprovocavilad scribendumilla

oleo peccatoris impinguari capul luura, quiapeeeator iua devoiio legendi, qua non solum magnorum ho-

sum; scJ potiusoieo laetitia:, qaa proceditde corde ininuni, sed etiam nagas noslras amplecteris
1 ul :

puro, et conscientia bpna, el fide non ficla. Non per quos nuntiata esi bonitas tua, per eosdem iibi

sum cgo venditor olei ; uon enim habeo nisi parum t, intiarettir, quantam cordi nieo dedisliketiiiam.
olei, quo ungar iti uaitesira liujus saeculi : vennnta- EPISTOLA CGCLXXUl (980;.

men laudes Chrisii silere non possum. Laudetur ABBATIS Sl". (,981) Al) 8,-,.\CTi;i! BEIt.NARDCM.

ergo non crealura. sed Creator : laudelur non il)e Dc prcefectura sibiimposiia luget
qui accepil, scd ilie a quo accepit : laudetur non Desiderabili domino et eliarissimc patri Bernardo
ille qui plantal, non iile qui rigat, quia nihii sunt: Clar8e-\alleiisiabbati,tiliii3cjus Sp. fratrum ecclesia'

sed qui increutentum dst Dcus. Ego ergo nou acci- seivus iuutilis, beuedictonem oranium gentium.
pienlis, sed porrigentis manum Iaudabo : non lau- Desiderio desideravi, si lieri possei, ut liltera;

dationem servi, sed laudationem Domini ioquctur os istue invenirent vos liberuin ab aliis iiegotiis et ab-

meum. Tu
*—
........... ergo,
~>£~, dilectissime,
«..«. ..~w. ....,, si sapis.
f
imo- quia
-,..
r—
sapis olutum. Timeo enim. et tiniui, cum eas seriberem.

in te quidem, sed uon ex te cognosce gratiam : quia, » et recordabar illius, qui qutercbat videre Jesum, sed
omne datum optimum, ei omne donum perfectnm non poierai prae lurba, quia statara pusillus eral

desursum est, descendens a Paire iuuiinum. Scio iLuc. xix, 3). Sed quicl, si oiium invenero, el non
quosdam esse, qui quasi scientcr nescire volunt invene.ro graiiam iu oeulis vesliis? Numquid solam
qu* acceperuni a Domino, ne in superbiam eiati, olium erit mihi soiaiium ? Parcat vobis Deus. QuiJ
in viscum iucidanl diaboli. Milii autem videlur fecistisV ubi me posuislis, et quaiem"? Ciinam ap-

debere scire quid aeceperim, ui sciam quid penderentur vires mefe, sarcina, quam pcrio. iu

desil mihi mihi videiur juxta Aposioium, nt scia-

: stalera i quasi arena maris. Haec gravior apparcret.
rnus quai a Oeo donala suni nolis, ne nesciamus. ad Quis enini ego sum. aul quse domus palris mei'?
i[iiie postuianda suspirandum sii uobis. Qui cnim Nonne ego sum puer parvulus, ignorans- inlroitum

accepil, et ncscit qu;e accepit, duplici periculo vici- et egressum meum "? Quis ergo, aut quid ego, ul
num se eonstituil : quia ingratns est circa aece- possim soltis oecurrere, imo succurrere ecefesia

ptum, ei incautus eirca eustodieudum beneficiuni. in qua posiius sum, tanquain parieti inciinato eS

Quomocio enim refert gratiam ei, a quo accepit, si C maceriie depulsse ? Snpra meas estmgolvires

neseit se accepisse quod acce<>ii'' vel quornodo islud ; stuito iabore consumor. Labora\i m gcmitu
solticil-is erit custodire,.qui i;on meminit se aliquid iiieo : sed quii? ulilitas in laboribas et gemitibus
accepisse '!
Aufer a me, Domine, opprODrrtim ingra- meis? Inveterali^tiut morbi, plaga crudelis, ei iu,-a-

ti illius populi, dequodiclum est : Obliii sunt be- iiabilis dolor, tiisi iu inanu forti, Viiia quippe yer>:

nefactorum ejuo, ei mirakilium ejus, quce ostentlit sunt iu mores. mores in consueludinem, cousueiudo
txxvu, 11). Accepiurn ilaque beneficium,
eis [Psal. in naturam, natitra in necessitatem. O qnam necesse
eiiam secunuum sapientes hujus sreculi, leierna; me- essei haue necessitatens evelii! Sed quod cniii

morise Iiuigenddm cst. Oportet ergo ut accepia scia- iacrymis dicendnm esset, confortala esi, et uon polero
inus custodire, etgraiia Dei vacua non sit in nobis : ad eani. Ecce enim uou esfanxilium mihi inme. Sed
sed ut semper in nobis matieat, semper gratias etfraieristel ator pr :^senlium quivaldenobisneces- ,

agamus Domlm. ISJt."» Deo nostro. filud quoquenon sariurrjrai, reeedii enim novilios;
... nobis, Docebat

otiose puto adjioiendum, ut iu acqaisiionem saiaiis proficiebant ego auiem gaudebam, ei sperabam
iiii,

.'i gratia- Iribus gradibus ascendas : liamiliiate, de misericordia Dei, quod quandoque absorbereiu»'
tide, liinore. Humilitas enim est, cui graiia rialur ;
rw iuortale a vita. Testimonium illi perhibeo, quan-

lidos, in qriu suscipiiur ; timor, aquo cusloditur. Nam tuin licet fesiimare iiomioem ab homine, quia qoh
sinc tribus liis si itseendamus ad gratiam, limeo ne versaiio ejus apod nos, ei Deo grata fuit ei duki--

dtcatur nobis : Dcmhie.netjve ia quo haurias ti&bes, hominibus, Undc ei discessio ejus sint dolore esse noi.
ei puiens ulihs est iJoan. iv, 11). Sit ergo ad hau- potuit. Potens es. Domine, convertere plancium meum
riendam aquani sapieutiaj fmiieuius hceredituiis,. et in gandium mihi.si inveni gratiam inoeulis iuis. Hied
hrec burniiitas sii in ore, sit in cortte sit in aciu hacleuiis. r.a-iera praesenlium iator laiius explicsbi!
quia unicuius
l ir iulex dillicile runtpitn r. Fides »ii by- :*Sti EiMSTOLA CCCLXXFv (982)
dria, ei iiy.'C magna sil ut ab eu Diniyiin gratia': capta- AO FRArtlES UE iilliERNIA, IN THANSITU BtftTl .M.VLA-
i ar. Sit limor operculam,ne sortibus vaure ^-ioriit sqaa CUlJi EWSCOPI (983).
sapienbre inquiuctur : scriptuin esi enim : Yas qucd SaiietoTum <>b:tuw mudio potius quum luctu prvsd-

Epistoia nova
I9.su) qme vero anlea 373 eral cap. 18, u ii
i.itue 41) Scripta circa anuurn 114" 'uSi) Alias epistola 311 quai vero' aniea S74 :

/JSl) Haud dubie abbatis de Spina, Patenlinse erat. nunc358. Scripia aimo Chrisli 1148.
dieecesis cujus fundalrix Saiicia Alfonsi impei aloris (983) Annw 1148 dse secunda novembris coniigi!
soror.adquam epistola 301. lo«nu, S. Bemardode- sancti Malaebiae obitus de quo in ejus \ i.a a Der-
rlil.NivardusBernardi fraler ciim scciis eoniissii.^.Ab nurdo scripta, in tomo U.Atide sernioncs duo dc
baiis primi noiueji ignorat Manriaue?.,ad anmun 1 »47. eoJem , in iuino II)
 .

S. BERNAB.D1 ABBATIS CLAR.E-VALLEINSIS 580

579
quid nostra in his exiguitas per
quendum SingulariquoqueDei bene/icio, Cldram- spirituaiibus, si

Vailem taati uirimorte ' et sepultura honoratam. beati hujus Patris nostri merita unquam polueril;

fratribus qui in Hibernia sunt, el his et in eorporalibus, si quando forte opportunitas

Religiosii-

rnaximc eougresationibus. q ua s beatn» memorise prDeberetur, omnem vobis consolationem impendere

Malaehias cpiscopus fuudavit, Iraier Bernardiss tota devo'.ione paratos.

quoque, dilectissimi, Hiberniensis
Ciarse-Vallis vocatus abbas, Paracleti consolaiionem. 3. l£t iiunc

maneQtem civitatem, copio- Eeclesise gravein hanc deslilulionem loto miseramur

•
1. Si haboremus hic

sissimis jure lacrymis plaugeremus, lalem nos ami-

afteelu : et eo ampiius vobis compalimur, quo nos

sisse conci vem. Cteterum si fuluram magis mquiri- amplius ex hoc novimus debitorss. Maguificavit
mus ut oporlet, est quidem non modica doloris enim Iiorninus facere nobiscum, cum locuin nostrum
occasio tarn necessario duce destitui : debet tamen diguatusest beata? mortis ejus honorare praaesenlia,

zelum lempe.rare scientia, et dolorein spei fiducia et pretiosissimo 33? corporis ejus loeupletare

delinire. Nec mirari quempiam decet, si gemitum thesauro.Nec molestum sit vobis, quod apud nos
extorquet affecf.us, si desolaiio lacrymos exprimit : habeat sepuhuram quando sic ordiuavit Deus se-
:

modum tamen adhibere necesse est, imo non mo- cundum multitudinem misericordiae suae, ut vos eum
intuentes non quse videntur, vivum haberetis, nobis habcre liceret vel aefunctum.
dice etiam consolari,
sed qufe non videntur. Qu<e enim videntur, tempora- Et noliis siquidem communis vobiscum pater ille

iiasunt; quse autem non videntur, feterna. Primum erat, et est nam H in morle ipsius hoc nobis con-
:

quidem con^ratulandum est anima; sanclae, ne nes firmatum est iestamenium. Qaamobrem sicut nos
dicens el ipse quod biijus tanli palris gratia, uuiversos vos, tanquain
arguat de inopia charitatis,
Sidiligeretis me. gaude- geruianos fratres, tolis amplectimur visceribus cha-
Dominus ad Apostolos ait :

ritaiis sic et de vobis idem sentire spirituaiis ipsa

retis uiique, quia vado ad Patreni (Joan. xiv, 28). :

Pweyenit nes ad Palrem spiriiuum spinfus patris cognatio persuadet.

Horlaniur autem vos, fratres, ut beati hujus
noslri : nec inodo charitatis) inopes, sed ingratitu- 4.
semper curetis sectaii \estigia, eo slu
diais etiam rei esse convincimur super omnibus qute
patris uostri
quo vobis certius sancta ojus conversatio
per eum nobis beaencia provenere, si non congra-
diosiiis,

qui de labore ad requiem. de pericuio diuiurnis expenmentis iouotuit. lu hoc enim veros
tulamur ei,

mundo ad Pairem. Iiaque vos ejus fihos esse probabitis, si paterna viriliter
ad securitalem. de transiil

Malachiam flere defunctum, et pium inslituta servetis et ut in eo vidisiis et audistis ah

el pium est
:

magis Malatliia? cougauderc viventi. Nunquid non g eu quemadmodum vos oporteat ambulare, sic am
burielis, ul abundetis magis siquidem gloria patris,
Utique ei beate. Visus cst oculis insipientium
:
'>.
vivit

mori, ille autein esi in pace. sapientia hliorum {Prov. x, i). Nam el noslram
propriae consideratio non nieciiocriter exeuiere desidiam, et revereu-
2. Dehuic etiam unitatis
tiam iucutere co?pit piaosensnobis tantse peifecliohis
exsultandum nobis suggerit et helandum, quod tam
potenssuos patronus ad ccelestem curiam, tam fide- extmpiar. Atque utinam sic nos post se traiiat, ut

cujus et ferventissima pertrahat in taru recenli virtutum cjus odore avidius

lis prtecesserii advocatus :

fihorum, et probata san- alacriuspus currenles. Oraulcm pro nobis univers;-

charitas oblivisci ne queat
Ctitas obtineat gratiam upud Deum.
Quis emm lumc latein vestivn Cbristus cubtodiat.

Malaciiiam sanctum aul minus posse prodesse, aul EPISTOLA CCCLXXV (984).

mihus suos diligere audeal suspicari? Profecto cnm AD IDAM COMITISSAH NIVEJJNENSEM.
dileclionis a Coinitissce clieidibus in-
dili"eretur prius, certiora nunc sua.' Monachos Vizeliacemes a
dum diiexissei suos, in festa/i queritur,
Deo capit expenmenta : et
anima I)":ecue in Christo filitB Nivernensi comitissa;,
tinem dilexileos. Absit aulem ut tua nunc, o
sestimetur oratio, quando pra- frater Bkunabdis Clarae-Vallensis vocatus abbas,
sancta,minus etficax
supplicare est majestati, nec jam in salutem et orationes,
senti vividius
Conqueiitur venerabilis abbas Vizeliacer.sis iU8o),
lide ambulas, sed in specie regnas! Absit ul immi-
quod vos et clientes vestri mercateres et cajteros
nuta, neduin exinanita lua illa tam operosa charitas
Vizeliacum volentes ire piohibetis quod quia Guil-
ad fontem ipsum charitatis a?tcrna?
:
repuielur, cum
ipsa piius lelmus comes (986 bona? inemoria', et lilius ejus in
proc.umbis, pleno hauriens ore, cujus et
1

prasenlia domini Aiuissiodoreusis el nostra penitus

stillicidia sitiebas? Non potuit morti cedere charitas
ipsa. Nam et refuiavit, lanquam impium et iniquum; mouemus
fortis ut mors, imo et morte fortior

immemor veslri. affectuosius \os et rogamua^ ne id deinceps uilo modo faciatis. Ti-
decedens non erat
nostram quoque exiguilatcm memus euim, si lalia facere caperitis, ne forlt c\
eommendans Deo, 1 1

vobis viro vcsiro, ubi ipse est, pluriimini

soiiia sua uiansuetudiiie et hurnilitate exorans
illa
liic, et

Undc eidi- possiut obesse, quod omnino nollemus. Crciliie tii,o

ut vestns non obuviscer cm.ur in finem.
nobis, ouinino desislite a malitia hac.
anum duximus scribere vobis, ut sciatis nos et in et

390 qupe veio antea 3'ii (986) Guillelmus iste iu Caithusiair, ai jam no-
j[984) Aiias epistuia :

anuo Chrisli 1148 tatuiu) scccdens, allermn Guillelmi. ,n lilium suum

erat. nunc 316. Scripta
successorero iiabuit ab amu) 1 1 4T
(985) Sciiicet Pontins
 .

581 EP18T0LE. SOV^ 582

EPISTOLA CCCLXXVI (987) ,
^ Beati-Dionysii abbatis, frater Bebnardus Clarae-
AD SUGERIUM AOBATEM. ~> *
Vailensis vocafus abbas. spiriium consilii et couso-
Hortalur etrogut, ut dueliis quorumdam principum lalionis.
se opponat.
I. Visis quibusdam litteris veslris, quas ad do-
Venerabili domino Sugemo, Dei gralia
palri el
minum Turonensein direxeral Sublimitas vestra,
abbati Sancti-Dionysii, frater Bernardus Clarse-
exsuliavimus, et delectati sumus, non qualicunque
Vallis vocalus abbas, salutem et orationes-.
gaudio, sed gaudio magno vulde. Visitet vos Oriens
Nunc tempus et opus est, ut appreb.enda.tis gia-
exaito, qui visitare disponilis regnum gloriossimi
dium spiriius, quod esl verbum Dei, contra dia-
r gis nostri, ut sic respirare possit a tribulatioue
bolica rigmenta, qua; regerminare moliunlur ite-
malorum et dolore, qui jam in januis e»t, si non
rum. Homines namqae illi qui reversi sunt, maledi-
fuerit-.totis viribus contradictum. Profccto consiiium
ctas illas nuodinas (988) post festa paschalia prae-
Dci fuit, ut ad consilium tam cuiia? quam Ecclesiae
tixerunl, et statuerunt laxatis habenis domhras Hen-
principes vocarelis : ul sciant omnes qui habilanl
ricus filius Coinitis, et domiuus liobertus fraier
ierram, quia rcihansit el reguo, et regi amicus dulcis,
Regis, ut irruaut et interficiaut serneiipsos. Animad-
consiiiarius prudeus, adjutor fortis. £111, inquam,
vertite quali voluntateviam Jerosolyuiilaiiani aggressi B regi, qui servit Regi cujus regnnm est omnium
sunt, qui cum voluntale hujusmodi regressi sunt.
sajculbrum; qui eommovit gentes et regua, ne Rex,
Quam recte dici potest de istis: Curavimus Babylo-
coeli perderet terram suam ; lerram ubi steterunt
nem, et nou est sanata ! [Jerem. u, 9) ;
percussi
pedes ejus. llii, iuquam, regi, qui cum esset gloria
sunt, ei non doluerunt ; attriti sunt, et renuerunt
singularis, rebus affluens, pace securus, vicloriosus
suscipere disciplinam ! (Jerem. v, 3.; Post tot labo-
in praeliis, juvouis aHaie elegit, exsulare a propriis,
res, posl tot pericula, quibus vexati sunt a tribuhtione
ut servirel iu alienis; illi tamen, cui serviie, reguare
maloruni etdolore, rcgiuim in pace esi, et Dominus
esl. Et quis regnum ejus? quis
audeal turbare
Rex abest: et per hos riuos poles! terra singuiariter
tanlam impietalem commikat adversus Dominum,
commoveri sed 339» ei perturbari. Supplico et con-
et adversus christum ejus ? Domine mi rex, ulinam
sulo Sublimati vestno, quia maximus priueeps estia in
abscindanlur, qui te conturbant I qui quaeruut mala
regno, ut veidissuasione, vel\i, tolis viribus vos oji-
et tibi, et tuis.cum tu inter alienas gentes soius
ponmis, ne tiat boc : quia sic coiivcuii honori per-
rcmanseris ne remanerel in soliludiue ille locus,
sonw vestras, et teme vestr», ei. utiliiati fieclesias
quem elegit Doruinus ex omnibus locis lerrarum, ut
Dei. Vim autern appello, quod ad ecclesiasticam
Q esset nomen suum ibi.
pertiuei Nos auiem ideni scribimus
diseiplinam.
2. Propterea virililer agite, et conforletur cor
doniino Remensi, domino Senonensi,domiho Sues-
vestrum, quia vobiscum est Domiuus Deus vester in
sioneusi, domiuo Antissiodorensi, comiri Theobaido.
protectione Regis et exsulissui. Qui imperavii \en-
comiti Roduifo. Oppoiiite vos lanlis malis, et pro-
tis et mari, tumenles iluctus facile compianabit.
pterdominum regem, et propter domiimui papam,
Erit voiiiscum universiias Ecciesiae Dei, ne insurgat
ad quem perlinet custodia regm.
aliquis et peecare faciat Israel, et totis liumeris
EPISTOLA CCCLXXVII (989).
totum onus, si quid tainen oneris faerit, supporta-
AII EUHDEil.
Prwdieai ejus zeium et studium boni communis
bit. Nuuc enim tempus opus esl, ut agatis pro
quod iniixerit comitia rcgniproejas sulutehor- potestale quam accepistis ut memoria vestra nou :

taturquead causam reipublicai fortiter agendam. solum in ijenedictione, sed et in admiraiione sil

Charissimo patri et domino Sugemo, Dei gratia generaiions huicomni qute vcniuraest. Provideudum

1^%') Alias epistola 3o8 qua; vero antea 376

: conciliis geiicraiibus, tcste eodem Neubrigensi, sub
eral, hunc 353. Scripta annoCkrisli 1149. iribus Romanis Pontiiicibus hujusmodi armorum
(988) Quhj istte riundinae 1 Id dicere licet ex Wil- exercitia prohibita sunt. ln concilio Lateranensi
n
lelmo abbatc Sancii Theoderici, Vilu? S. Bernardi Alexander papa sic ait « Feiicis memorias pap3e :

libro l, cap. 11, ubi ita habet « Divertit aliquando Innocentii et Eugenii preedecessorum nosirorum
nobilium coliorsinilitum ad Claram-Vallem... Prope vestigiis iiiha-reiues, detestabiies nundinas, quas
auiem crat sacrum Quadragesimoe tempus et illi vulgo Torneaiuenta vocant in quibus milites ex con-
omnes fere juvenes, dediti miliiiae saeculari cireuni- dicto convenire solcut et audacia temeraria cougre-
ibant, quserentes excecrabiles illas nundinas, quas diuntur, unde n.ortes i.omiuum ei pericuia anima-
vulgo Tornelas vocant. » Alii « Torneamentum » rum saepeproveniunl, iieriprohiiiemus. Quou si quis
appellani» Matlheus Parisienis, I-iistorise Angl. pag, etiam ibider.i mortuus fuerit, quamvis ei poscenti
2o8. Nou iu hastiludio illo quod vulgariler « Torne- pcenitentia non dencgetur; christiaua tanien careat
amentuni » diciiur, sed poiius in illo ludo militari qui sepiillura. » lla;c ex Wileiiuo Ncubrigensi. Sed
* Mi-nsa rotunda t dicitur. « Res qujdeui iudicra et uiuil minas profechse et fervorem juvenum, armo-
specicni pne se ferem tirocinii seu potius ex^rcitii rum gioriam vanissime aifectantium, frenum non
lnililaris. el ad agiblatem seu dexleritatein in annis admisisse, testafaridem loco ciiaio. ilinc ergo patet
tractanui acquirendam institui soiila. ldeo Richardus quales iiundinas instituerint Henricus comes, filius
rex Angliai ad imitationem Gallorum suos volnit Tbeobaldi Magni comiiis Carnpanias et Robertus
toruearneniisexerceri, ut ex bellorum sclemni praj- Regis frater. ipii ex ilinore QierosoiyiuitaGo redie-
ludio verorum addisceienl arlem, ait Wiiieimus Neu- ram. Vide episioias il'.i, laas ei 3G3.
bngensis, libro v, cap. 4. Sed frequenler joca fieb.nnt (989/, Aiia^ epistola ?.o9 qua: vero aniea 377 :

seria in ludi in ciedes abibaui., Uude tiibus diversis erat. nuuc34C Scripia auuo Cliristi 1149
 5B4
B83
S. BKRMRDl ABBATIS CLAR^-VALLENSIS
quas pote,t oralionos i.
ca.us abbas, salutem, et
muUumproviaenduui, «e ponio Eccle-
m.« tanta,
sta-
ft
Domi
Dei sine fruclu maximo fatigetiir,
et liic
siae
altulerunt magister Temp.i et
malignitates Veibum ciuod
tuendum, quid omnes insurgentium aceepi, quam id quod a
voluntale no*tra frater Joannes tam lailus
vel reddere vel elidere possit. In
Doo crederom processissc. Ipsa euim jara Orieutalis
est, iil vobis ih nomine
Domini congregatis, parvi- uon
missrabiliter clamat, ut quisquis
quse etsi non Ecclesia lam
lalis nostraj lilteras transmittamus, filius esse uou
comi.auuir affgctu, Ecclesiie
affectum noslrum ostehdant. Ilie toto
adjuveut, saltem de nuntio, tam tristis
hanc volunlaiem, douet et probetur. Verum quam Iselus
autcm qui vobis debii
de angaslo lermino, ad quem vestrte Dileclww
facultatem, eteouierat Salanamsub pedibus verstris :

potui. Siquidem promiseram Lingo-

glorilieetur Doniinus, iionoretur oceurrcre <io:i
ui in opere islo
io- uensi episeopo ipsa dic occurrere ad couoquuim,
rognum •slabilialar, et obstrualu-i- os
Ecclesia, nosiri
quod de magnis et gravibus ucgotiis liducia
quenluim et facienlium iuiqua.
accvperai.. Imiicavi autem
ipsum tempus, quando, si
339 liPISTQLA CCCLXXVIU (990?.
cum eodem eplscopo qui
placec, hetus occurram
«tf AD EU.UUEM.
muiium polerii uiilis esse colloquio.
Pclit subsidium unnonce yro Rcligiotis Hiluriccn- g
siius. ./' CCCLXXXI
310 EPl.STULA (993/.
Swjekio, Dei graiia veuera- -
Doiiiino dilectissimo
Clara- .\B EUMUEM.
hillabbaii Sancti-Dionysii, frater BEftNMiDis
doleretamen quod
Vallisabbas,->alulemeiorationes. tionet >e de ipto recleseniiemtem,
llortutur «.
Fratres nostri do Bituricensi arcbiepiseopatu, mala regni valum i^i tmpulciitnr.
quod abun- careat,necBiim,verquos ista [mnt, eomorUv
de Domo-Dei, egenl pane: et audivimns
infamcinir.
dal ibi annona domini Itegis, el
parum veiulis iuibi
patri el amico noslro charissimo Su-
roganuw vos, ui prsecipialis eis dari Reverendo
videiur. Ilaque fraier
Dei graUa abbaii Sancii-Dionysji,
de iiiinona iila, quauluui visum fuerit prudenlia? uerio
Bebxabdus Ciarffi-Vailensis vocatns abbas, salulem
vestrif. Nam et dominus liex. dum in liac ierra

e qaaleseunquc
nostras orationes.
essai eis benefacere solebat. brevius.
Pateruiiaiis vestr»' re),oudere
.Vdiiltcras
ILPiSTOLA CCCLXXIX (991 .

lentuoris augustia^oegeruut. Jam enim advesperas-

Al> EUMDEM. erai
rctei eadie, I qua iiUrras ilias acceui : et necesse
Abbnti ciUduin iuo/t suboeairh rogitt. tiisterciense capitalum profiwsei.
a* Csequenli die ad
longe
Domino ei patri dileelissimo Suggsio, Dei gratia Pvoinder^poudeo br«viter,ei volo ui ou.i.ino
reverendoabbaii SauotiJDiouysii, fraler Beraardcs fiaia vobis.ne aliquandoveniat iu cor veslrurn,

vocalus abbas. saiutem el devota vesiro consilio

Clarfs-Vallis quod de uubis uiio rnodo erediderim,
oralioues in Ciirislo. iieri mala quw plangimus. Verum
,t voluuiate
de ipsum vobis
Abbatem pHuperem iibbati divili uuilimi.ts, ul
unum iV.it, quin z^ urgente duclus,
alterius abuuuantia alierius inopia aliquatenus
zelum expriiuete, i.u.0 etimprimere atque mgerere
i-elevelur. Vobis saue boaestioreiu cedimus pnrtem Laborabam, utvestrain quoque
Sanetitatem inflam-
senlenliani Verl.alis, qiue bestius cssj
deiiui- quod licet bcue senu-
juxta Aiterum
nKiretaftecius. fuit,

quam aeeipere iAcL v\, 35). Nec dubito plurimum tamen con-
dare, tem de eouscientia veiira,
quin liueuilusel liberalius mauuin veslram exten- scandaio, quod est ia Ecclesia
idstabar uo fama el
Cbristi. si vobis;<-que ut
dereiis ad mmc pauperem
Dei Quod si acquiesccre noluat maxime In iiujus-

nobis, innotuisset ejus reiigiosiias et

houestas sed Quare de vobis
modi rebus, quid faeielis intcr eos"?
et uecessitas ipsa quain palitur. Nam et deLilis
vos onmmo aUeuara
iUise pallianirnouce oponet
premitur, ei pauis inopia iaborat, quod
agriejus pr^ fieri ab eis; ut secun
de
a saeriiegis iilis, et longe
trilico lierbas ci porniciosas reddiderinl. Qaia ergo D
cousciencia, dwantetis : Odivi
cecletiam maHgmn-
wigamua
sterilitas ista veslrcs nonaitigil loculos,
Hu„t) fAatm impM nou sedciro fsni. «tv, Ei ; ui :

petimus per veslram misericordiam ei subveuiri sauelomm, allenam ab eo-

:

ct noveri) omnis eeciesia

uec ullatenus duiiitetis, quiu utililer
posituni sii t> iniioeeutiam css« 1
rum aumevo et consonio veslram
reposituni,quidqaid ei prtestare placuerit. prineipiuui loqueudi Donuuc
Proinde uiemoramiui
EIMSTOLA CCCLXXX (992). ininveuieii» bea^um virum esse qu
i
a Prophew,
' ll1 "
aii :a.Mi>i'M. noii ai)U; in coB.-illo
inquorum i*'** 1 ' ' -

me sensisse de vo
. ji Deperkuloto mtu Eceletice Orimiutis. Huiem crcdstls. annquua inaie
\atete
bis. Esovi enim vos
et puriiaiem vestram.
Amanlissimo patri et domiuo Shjkhu», Dei gratta
Beknakdus Ulane-Vailis vo- el orate pro nobis
Beati-Diohysii abbatis,
autat J8
vero anlea 318 ,092! Uias euisiola 362. quae vero
Alias episiota 360 quaj
Scriplaanno Clirtsli 149.
:
(<i<JO)
erat, niinc 360
1

Cl.risu 1149.
erat, nunc 3«, Scripta anno /993, Aiias epiatoia 364: qu;«vero
antea .181
qiue vero antea oi9
(991) Alias cpistoia 361: Swiptacirca annura H->0
inler Sugenanas. Senpla eral, nunc320.
erat, nunc 353. Esl 93
anao Cliristi i!i9.
 .

oSo EPISTOL.E 586

EPISTOLA CCCLXXXfl (994). B opus hominis sit.et non Dei ? Non ab homine, nque
AD LEOMIDM ABB.VTEM SANCTI BEBTINT (995). per hominem, sed a Domino factum est istud.
Ejus in se suosque bencfwia gratus agnoscit. Tlw- enim homo, sed Deus est, qui operatur in cordibus
mam de Sancto Audomaro ad Clarw- Vallenscs bominum ad inclinandas eorum voluntates que«
transire volentem uoa prohibendum.
cunque voluerit. A Doniino, inquam, factum est
Dilecto et veuerabili dnmino Leonio abbali, et
istud : et ideo non solum mirabile, sed immutabile
universo conventui ccclesise Saucti Bertiui, frater
esse debet io oculis nostris. Quis enim, vel quid est
Bernardus Clarffi-Vallis vocatus abbas, spiritum ve-
homo , sensum Domini , vel spiriium.
ut adjuvet
ritalis, quem muudus nou ]iotet accipere.
ejus'? Novit ovem perditaro, et quid
ille qui quaerit
1. Litteras Dilectionis vestrse, dilectissinrifratres,
quasrat, et ubi quserat : et quomodo, et und» re>-
suscepimus, iudicium volunlatis et petitionis vesiraj.
vocel, etubi ceilocet, sicuteam ulteriusuonperdaL
Beueiicioruiii, quao nobis et nostris plena maau,
Quem ergo Dominus vocavit, vide nerevoces; quen»
hiidri meute, vultu sereno exbibetis, in setcrnum
Deus erexit, tu inclioare aoli ; nec poaas ei offea-
non Sed quid, non sum oblitus, et in-
obliviscar.
diculum, cui Deus manum porrigit ascendenii.
gratus invenior Nunquid sola memoria habenit me
'?
3. Sed jam videndum est quid ponderis habeat
exeusalum ? imo acerbius accusabit. Nec immemo-
£» illud quod dicitis, eum oblatum a parentibus. .Videat
rem, nec iogratum amicis meis me exhibere novi.
prudentia vestra quid babeat plus vigoris et raiionis,
Si tameu non babeo quod retribuam pro omnibus
utrum illudquod factum est de ipso per alium ipso
quje accepi a vobis; ut miuus sapiens loquor, Do-
nesciente, an illud quod sciens et prudensde se ipso
miuus retribuel pro me. De alieuo libcralis sum,
fecit non autem ipse, sed gratia Dei, quse nolenteia
quoniam inops el pauper sum ego. Honorem eccle-
pnevenit ut velit ,
qiue volentem subsequiiur ae
siae vestrae, et decorem domus Domiiii, qui in vobis
frustra velit. Ego autem dico, quod volum parenlum
est, quantum diligam, ipse novit, qui plus profundi-
integrum nianet, et oblatio eorumnor. est exinaniu,
tatem bumani cordis ingreditur. Sed nec ego vereor
sed cumuiata. Nam et idem offertur quod prius
verum dlcere in hac parte ego diiigenies me diligo. :
oblatum est et eidem offertur cui prius oblatum
;

Sed nou iu hoc justificatus sum : nam et Ethnici

esl ; et quod prius a solis parentibus oblatum fuerat,
hoc faciuul. Nou multum laudis babet, si amantes nunc offerlur a filio. Praeterea super boc verbo prae-
me amavero : sed si non amavero, sceleratus pro consilium autem do A cipere vobis nihil habeo ;

scelere judicabor. Dilexi vos, et aute meritum

Domino egressus est sermo ; nolite impedire cursum
quare eiiam posl meritum non diligerem? Quos
De i, nolite reprimere primitias bonas velun
p gralia
enm, etiamsi nulla merita pracessissent, honorari " - —•—
latis : quod enim in eo cceptum est, de Spiritu
>

- — ->

oportuit; post beneficia non bonorare, plus quam

sancto est. Yos auiem nolite dissimulare injuriam
injuna est. Diligam vos semper, fratres 3-11 cha- quam nobis inferlis, cum nunquam vos laeser.imus
rissimi, in Domino, et cum omul amore serviam
in hac parte, ut fratres, quos Deus misit ad vos,
vobis ineo, cujus servi esiis : iino Cbristum, cujus
subtrahere
vellemus autem ipss vobis. Noveril
membra estis, seniper m vobis iionorabo. Thomas, si initum fecerii votum suum, cujus nie
2. Yerumtamen ut rationabile sit obsequium no-
testem adhibuit noveril alius, quicuuque sii ilie,
strum et houor irreprehensibilis, quem vobis exhi- qui eum ad hoc impulerit, quod ascendam ex ad-
bere debemus; prudenter et caute id tieri oportet,
verso, et stabo contra eos in die Domini. Sed inte-
qu>a honor regis judicium diligit (Psal. XCVM, 4). rim melius est ei, vobis, et nobis, servare unitatem
Super his igitur quse mihi rescribitis, respondeo spinlus invinculo pacis. Vaie.
Charitati vcstrae, quia nec ego audeo, nec vos debe- EPISTOLA CCCLXXXIII (997).
tis probibere eum qui bene facere potest. Quid enim
AD EUMDEM ABBATEU SANCTl BERTINl.
respondere babemus Apostolo dicemi : Spiritum no- Rogat ut offieia humanitatis, hactenus fratribus
Ute exstinguere? (/ Thess. v, 19.) Neque enimse. suis ezhibita , continuel.
curum est exstinguere,quod exstinctum accendere non •<
Amico suo charissimo Leonio, Sancti Bertiui
sil tute potestatis. Et ubi est illud : Unusquisque venerabili abbati , frater Bernardus Ciarse-Yallis
iu ea voeatione qua i<ocaiusest,in ea permaneat'1 vocaius abbas, salutem in eoqui mandat salutesJacob.
(ICor. vn 20 i Yocatus est, inquarn, Tuomas (99«; Quod merito confidam de vobis, cbaritas vestra
non a me, sed ab eo qui vocat ea qua-. non sunt, pulam fecit, quae inventa occasione se ipsam inno-
Junquam ea quit! sunt (Rom. iv, 17). Quid ad nos tescendi, non potuit latera sub modio. Gratissiraa
-oicitis ? quid no» intuemini in hoc facto, lanquam habeo illa officia bumanitatis, quae fratribus nostris

Alias epislola 324 quse vero antea 382 erat,

t; ; Prsfuit abanno 1148, ad annum 1163-
.«".:! 321. Scripta circa aunum USo.
.
(996) Exstat ad eum episiola 108.
De Sancti Bertini monasterio acium supra
i
(997) Alias epistola 342 quifi vero antea. 383 :

ipistola 149. De Tboma coufer epislola 108 ad erat, nunc 361. Scrij.ia eirca aiiuum libO.
•iii. Leonius abbas iaudatur ab Uermanno mona-
(998) Monachis de Claro-Marisco. prope Audo-
i L-iUdunensi in libro tertiode Miraeulis B. Mari<e
•
maropoiim, cujusca.'nooii primordia Maaricus ref-rt
' ;
.-. i, ubi vir religiosissimus et inm geutiliura,
i
ad annimi 1138.
i v diviuarum litterarum perilissimi.» yidicitur

P.»Tfl»ji.. CLXXXii
-
87 S. BERNARDl ABBATIS CLARiE-VALLENSIS i>8»

ongiMri. Quisquis in
(99») impendiiis, qui hab.Un. juxta vos./Quod ilHs . quippe profieiens. gloria est
sio magis mihi facitis,
n schola Christi noa profiat, ejus mdiguus est magi-
niihi facitis : iirio
facitis
sierio, prassertini lamen ubi suraus, ubi nihil .-odem
quam si milii 34« faceretis, Obsecro ergo, ul per-
pro cis, quoniam longe sHatu permanel ei aon proficere, sine dnbio defi-
:

severei hscsoilicitudo vestra

prout oporlet, cere est. Nerao proind* uieal : Ssiis es?t, sic volo
factisunt a n«bis, ui non possimus
eis,

vicem nostram maaere, suftieit miiii esse sicut heri et nuuiuster-

assistere. Sit ergo vestrse bcnignilatis
ipsi sint vobis lius. in via residet qui ejusmodi est: in scaia snb-
supplere, ut vos ipsis in patrem, et
tantie charitati sislit, ubi neraraera palriareha vidit non ascendeu-
in iilios. Si forte venerit tempus, quo
lides tem, aut descendentem (Cen. xxvm, 12). Dico er-
respondere possimus; quodnonsimus
ingrati,
go Qui se existimat slare, videat ne cadat (I
:
ocuiata monstrabit. Vale.
Cor. x, 12). Ardua et aogusta esl via, el non hic«
EPISTOLA CCCLXXXIV (999).
sed in domo patris mausiooes suni multae (Joan.
AD MONACHOS BOCLBSLB SANCTl BEKTINl.
suis pmstitm xiv, 2). llaque, qui se dicil in Chrisio inar.ere, de-
Gratias agit beneficentiw kdctenus
targam a Deo retributionem promittens. bet sicut ille ambalavit, et ipse ambulare (l Joan.
qui sunl in ecclesia Beati-Berlini enim, ut evangelista, crescebat et
Uriiversis n, 6j. Jesus ail

amandjs in Cliristo, frater Bernardus Clarse-Vallis n proficiebat supientia, et xlate, et gratia apud Deum
vocatus abias, servire Domino in Uetiiia. ct homines (Lue. n, 52). Ille non resliiit ergo, sed
Ad gratiarum actioimm, ad rertdendum dilectionis exultavit ut gigas ad currendam viam Psal. xvm,
ofHcium, meritis provocamur. Quia enim
vestris 6) : et nos quoque, nou desipimus, curremus
si

acceptum beneficium aeternae memonae

iufigendum
post eum, 313 irahemur ni odore unguentorum
bentnciis quae fratribus nostris, imo quaj raihi
ipsius. Alioqui si e-longan contigerit, erit pigritauti
esl,

contulislis. nec immemor esse debeo, nec ingratus. animte el lahoriosior, et periculosior via, dum nec
Meum quidquid meis impendilur : mihi datur,
est, odore recreari, nec certa possit agnoseere vestigia
cui cre-
quidquid iniundilur invisceribus meis. Scio longius abeuniis.
diligitis nos, non
didi, et cerlus sum : scio qnia 2. Sic ergo currite, fratres, ut comprehendatis (l

verbo el lingua, sed opere et veritate. In argumou- Cor. ix, 24;. Quod sane ita fiet, si nequaquam arbi-

tum quippe dileetionis et grstiae ,

quam fratres
tramini vos cemprehendisse, sed obliii quai retro
noslri invenerunt
non verba pro-
in ocuiis vestris, sunl, exlendilis vos in anteriora {Philipp. m, 13) :

cedunt, sed opera eo utiqne puriora apud Deum,et

:
si apprehendatis disciplinam , nequaado irascatur
gratia danlis
gratiora apud bomines, quo de soia Dominus, et pereatis de via jusia (Psal. a, 12). Qui
meriturn accipientis. Pro his *
proveniunt, prwter ^;,-» me,mtSapientia,ad/mcssttm* ; el quibibiime,

agimus universitati vestrte : pro bis

gratias
« <>,., . ... ..
ut noveril piger, qui
isitur adlmcsitiet (Eccli. xxiv, 29) ;

omnibus debitores sumus vobis, si quid sumus,

si
di^ne prorsus lapidatur stercoribus bouni (Eccli.
possumus, uos, et lratres nostri. Sed oe
quid et xxn, 2), fastidium sibi non de saiictate, oed de iuedia
parum vobis acceplos esse hominibus, accepli
sii generari.
eslis et Deo meo. Nam quod uni ex minirr.is ejus 3. Denique, quia oninia cooperanlur iu bonum
fecislis, ipsi fecistis iMaith. xxv, 40). Quid auod liis, qui secundum propositum vocati sunt saaeti

non uni tantum, sed piuribus ex minimis

ejus t'c-
^Rom. vin, 28); moveat uos ipsuni quoque siecuia-
cistisV ln omnibus his penes me non relributio
ns cupiditatis exempiur.i. Quem ei.im ambiiicsum
muita, quoniam inops et paup^r sum ego sed Do- :
vidimus aliquando, comentum adeptis dignitatibus,
minus retribuet pro me. Ipse qui retributor
est
ad aiias non anheiare Sic et curiosi cujusquc non
'?

pauperes
omnium bonorum, retribuat vobis, quod satiatur oculus visu, ucc auris impletur auditu.
dulcedinis, et in
eius praevenistis in benedictionibus Quid eorum qm avarilias serviunt, aut amaiores
charitatis. De prteleritis gratias agimus :
de hominum lau-
exemplo sunt voluptatum, scu vauas sectantur
facientes oon deticiatis.
iuturo precamur, ut bonum des, nonneet ipsorum insatiabilia desideria arguunt
enim suo metelis opens
de semine boni operis
Tempore
pore er.im QQS jjggu^ejj^gp e . tepiditaus ? Pudeal certe spiriiua-
mani pulos pacis et g'orite quod nobis pnestet :
U |ium Q0S bori0rum m
aus C npidos inveniri. Erube-
i

Deus. Amen. soat auima coaversa ad Dominum, minori affectu

EPISTOLA CCCLXXXV t.1000).
sectari justitiam.quam iniquitatem antea sectaretur.
AO EOSDKM.
Est enim causa quoque valde dissimilis. Stipendium
gratulaiur, eosdemque
Eis de meliori obtervantia quippe peccati mors fructus aulem spiritos, vita
;
asstdui pro-
ad studium religiosos perfectionis et proinde negligentius
;eterna (Rotn. VI, 23). Pudeat
fectus crcitat
in Chrislo universo conveului nunc in vitam, quam prius in mortem ire, el minori
Dilectissimo sibi
Beknardus Clarte» sludio salutis acquirere, qnam perditionis augmen-
monasterii Sancli-Bertini, frater
lum. Nam, ut omnino simus inexcusabiles, in via
Vallisvocatus abbas, salutem et oratioues.
quo eo facilius currilur • ct leve Salva-
quteso, ila facite, diiectissitni. Discipulus vitse citius,
1. ita,

qua: vero antea 384 (lOOO)AliasepistoU 341 qu* vero antea 38$orat,
Aiias epistola 343
;
:
(9^9)
273. Scripla circa nuric 41«.
erat, oonc pnemissa epistolffi

anuum i I :
>0.
58<J EPISTOL&. m
toris onus, quo crescit
amplius, eo portabilius est. a digna devotione suscipiatis et amplectamici. Sciiis
rVnnne cl
Nonne nl .ivtpnlas IpvriJ
aviculas levat, nnn onerat
non nnm^Kiim sivc
nnorat pennarum p.Vn " ««:« quia
enim .-...:.. i.:i
hilarem j-. . jm' =. »^
datorem diligit Deus {Ibul. 7;.
,, m ,

plumarum numcrositas ipsa ? Tolle eas, et reliquum Orantcm pro nobis universitatem vesiram Chrislus
corpus pondere suo fertur ad ima. Sic disciplinam custodiat.
Christi, sic suave jugum, sio ouus leve, quo depoui- EPISTOLA CCCLXXXVl (2002).
mus, co deprimimur ipsi : quia portat potius quam JOANNIS CAS.E-MARll AD BEr.NARDUM ABB.iTEM.
pcrt:itur. Onerosa alicui videlur silentii disciplioa : Solatur Beruardum de infelici expeditionis in Ter~
sed propheta magis robur quam onus esse conside- rarn Sanctam successu.
rans ait, In silentio es, in spe crit fortiiudo uestra. Dilecto patri ac venerabilii dornino suo Bernar-
(Isai. xxx, 15.) In silentio, inquii, et spe, qaia bo- do, Dei voluntate ac gralia CIara;-Valiis abbati re-
nuni est prsestoiariDominum in silemio (Tkren, m verendissimo; fratcr Joannes minisler suus, qualis-
26). Enerval quippe animain prsesontium consoktio, cunque Caste-Marii ^1003i abbas, feiiciter currcre
roboral exspectatio iulurorum. ac felicius Chrisli pielate eonsummare.
1. Memor dulcediuis ac familiaritaiis, quam
4. Bene ergo fecistiSj dileclissimi, addere aliquid mihj
ad priorem reguiam ^1001) indigno pietas vestra quondarn exhibuit, aperiro
silentii quod nimirum, ; co-
praedicto atiestaute propheta, mlius juslUitv est gitationes mei cordis pateruitati vestnc, quasicoram
g positus, pnesumo, vestra magis de mansueludim*
(hu. xxxu, 17). Bene fecistis alienando vos magis
ae raagis ab aclibus sseeuli liujus, qute est mundaet confisus, quam de offensa suspcctus. Spcro uamque
immacuiata Slodieum affeetionem ac dilectionem, quarn erga voshabeo.pie-
religio. quippe fermeutum,
fratres, lctam u:assacn corrumpit latem veslram non iatere, et si aliquid etiam stultum
(I Cor. v, 6j ; et
nuisete morientes exterminaut oleum dicerem, contido vos benigne ac "mausuetc qnasi
suavitatis
(Eccie. x, l).Quid prodesl tanti corporalis pariter et patrem filio ignoscere, Dictum est mihi, pater.cha-

spirituaiis laboris atque exercitii frucium vilissima

rissime, quod de hac re, qu;.e non ita prospere, ul
aliqtia oonsolatioue, imo desolatione minus accepta- forsitan volebatis, contigit (de via vero Jerosolymse
loquor), rnultum tristamini co quod Eeclesia Dei
biiern fieri, aut certe ei periclitari ? Quantam inter- :

n;e consolationis dulcedinem, etgratiam visitationis

vel gioria, non sicut desiderabatis accreyit. Qua-
divhue prajpedit hujusmodi nugarumvapor ad modi- propter quod mihi pro hoc diu cogitanti Deus
(ut
cum parens ? Prseseriim uos mbnachi, quoruni certe, credo) iu corde misit, vobis humiliter suggero, ni-

velimus, noiimus, inlabore vita est mirum perpendens quod saspe parvo cuilibet Domi-
; piane misera-
biliores sumus omnibus liominibus, nus aiiquid osteudit, quod alicui magno
el multis
si pro tam exi-

guis tanla patimur detrimenla. donis repleto videre nequaquam coucedit ;

Quid enim insipien- Q sicut
imo quid insaniffi est, Moysi sancto, facie ad faciem cura Deo loquenli
tia;, ut qui majora reliquimus
minora cum tanto diserimine teneamus (Exod.xxmi, ll),Jetlu-o alienigena concilium dedit
? Si muudum
coutcmpsinius universum, (Exod. xvm).
si abrenuiitiavimus affec-
prouiuquorum. 2. Videiur iiaque mihi, quod onmipotens Deus
tibus monasteriorum carceri man-
si

cipavimus nosmetipsos ; si denique non venimus fa- de hac via niultum fruciuin fecit, non tamen eo

eere voluntalem nostram. sed imposuinius hominas ordine,quo ipsi viatores arbitrabamur. Siquidem si
super capiia nostra : quid non hoc quod coeperanL skttt decet Christianos, juste
oportel heri, ne
ac religiose prosequi Dominus cum
forte cotingat haec omnia nobis in insipientia 311 velieni; eis
nostra ei uegligcntia deperire? esset, ac maguum fmelum
per eos perfecisset. Sed
quoniam ipsi ad maia. sunt devoluti, et hoc nequa-
5. Agile ergo, dilectissimi, et inhis qua> co-pislis,
quam Dominum, qui auctor vite fuerat, a principio
soliicHi eslote perseverare et abuudare magis, ut au-
latere potuit ut sua proyidenlia in sui dispositiono
;
geantur in dies incrementa frugum justitite vestra,*.
nou falleretur, malitiaiu cjrum iu suam
convertit
Eteiiim qui parce seminat, parce ct metet ; etqui semi
el irnmisit eis persecutiones et clemeuiiam,
nat m
oenedictionibus, de bcnediciiombus et metet _
quwus
alllicLio-

,,,,,.
(UCor. c
ix, b
„
,-,, , ' ,. ... II nes, purgan
Lt certe modicum semmis mcremen- Bix.,.:,.,. ..,„X- ~ .,„, ,<•
ad regnurn pervemre nossent
P 0boen '-
. ,-
.. .. . . ijcinqiie coiites.>i sunt nobis nTii reriibaut rtnnA ••;.
.

tum, noo modica messis rnultipiicaiio est. H*c nos,

dissent multos ibi moriijntes, qui libenier se
fratres, quia audito profectu vestro exsultavimus e'
mori
dicehmt, ueque velle reverti. neamplius in
deleclati sumus, dignum duximus scribere ckaritati peccatis
reciderent.
vestrai, cupientes admonitos vos esse, ub observa-
3. Sed ne in dubium veniat quod dico, quasi
liones sanctas, qu;o salvare possuni patri
acimas vestras, meo .spirituali in confessione aperio, quod patroui
ilOui) Mirum quautum ad perfectionis sludiuin (1003) Casa-Maiii abbatia ;nsiguio ; n
silentio tribuent
Bernardui, ut in epistola '){ ad g ro y eru . ;i

iano in Itaiia condita anno 1005? sul> Orame

S. Be-
abbales Suessione congiegatos, et alibi passim. I.mo nedicli ct Beuerikto abb.ii.e primo. Bernardus
lmrum sii videri cuiquam, reiigionem stare posse isthuc
uon Sfmel adii^se memoratur; unde amicitiam iniit
ab>jue aceurata siientii observaiioue, qaou a'Ber- cum Joanneabnate piissimo huius epistolae auciore
nardo Cuii<,s religtonis » vocalur scnnpne qui monasterium suum an.io 1140 Cisterciensibus
.:
2 post
Octavam lipiphauii'. n. 7. adunavit sub linca Clarffi-Vaiiis, Ugheilus
ia1'alia
(1002) Alias epistola 3's.i ; qua? ytro autera 386 iaciie tomo i, coij 2s8.
crai, nuric 306. Scripia aano Chrisli Iio8.
 «

5!)2
S, BERNARDl ABBATIS fcLAR^VALLENSIS
591

beaf» Joannes et Paulus, «ph» nos EP I3T0LA CGCLXXXVffi <WM>

ft
iOCl
loci nrtri
liOMH; -= v J ;„,„,,/,. ABflAIT.M OLARjK-
BERNinDIjM ABBATEtt
,„...... ,c »n BERNABDliM
mterro PETBl VENERAB-LIS AD
,

r«ttm <%naU sunt : quos ego supcr bae rc

responderuDt, VALLENSEM.
eari fed"et hujusmcdi sententiam
angrdorum qui cecide- Titulos etelogia
rcspuit,etquMtiBermrdum,ejus
dicebaotque multitudinem bjus-
sunt, «f« rcstaurataro.
queamicitiam faciat, luculenter ostendiU
rant.de illisqui ibi mortui demquoquesatisfaclioncmde injuna htterarum
quod magnam vcstri memoriam
Hoc autem sciiote, libens admittit.
venturum prie-
habuerunt, Bnemque vcstrum Yenorabili et prseclaro in membris
cito Christi viro,

igitur bene res, etti:non se-

3*S ahbati, frater
dixerunl, Quia domino Bebnardo Clarse-vallen i

tamen secundum Dei

desider.um, D«um cl
cuudum hominum Petrus bumilis CluniaceQsium abba?, post
propositum esenir, vestrse
erit prudent^
ipso m
in Deo quod est.
cujus solius gloriam qusentis e sed nu-ic mutus
,ac rc consolari, 1. Quid dicam? Loqui solco :

namque vobis et exhortandi, et vestrse, qure

desideratis. idcirco faetus sum. Unde hoc ? Quia liltcrae

ouerandi gratiam in
hocnegotio dedil, quia bonum, facere debueraut, mutum fecerunt.
me eloquentem
pravidit. Ipse igitur cur-
«uodindefccturuserat,
m Quare? Tanta in illis, licet brevibus, legi, ut si ad
compleat, nosque vobiscum
sum vcstrum feliciter n respondendum me cffundere conarer, magis Ucitur-
sua cloria coustituat. nus quam loquax viderec Scd gravi homini, sed
ENSTOLA CCCLXXXVII (1004)
reJigioso loquor. Agerdum est ergo, proul graviias

AD PETBUM ABBATEM CLUNIACENSEM, postulat; prout roligio, etsi non niea, tamen vestra
Pelrum affeetus et amoris protes^' nonne verum cst quod dico ?
Prwviasiueeri in efti agitaU Quid euim ?
quibusdamscnp-
taiwne,si quid acerbius littens Brcvis eU cpistola, sed multa respondendi materia.
serit, e.rcusari rogat. _
insulsum, si quid secus dixero quam
eharissimo Petro, Fer, rogo,
Kcverendissimo patri et amico saka
oporuat. Venfi enim amicitise est, non solum
abbati,l'raterBERNAaoos Clara-
Dei g^atiaCiuniaceusi condire, aut to-
amiei suscipere, sed et insusa aat
vero Saluiari salutem.
VaJlis vocaws abbas, in _
31© ut dixi, ex parip tua liiteras,
lerare. Accepi,
Uunam sicut prsBsenlem lepistolam , ita vobis
iitteras siogulares, litteras amorem dulcissimum, et
possem Sine dubio tunc
mcnlem meam miltere !

lionorem plus quain mihi debitum prffitendentes.

clarissimc legerelis, quid in corde meo de amore
Revercndissimum ne dicis, patrem nomiuas, ami-
Dei scripseril, quid meis impressent
veslro digitus appellas. Uaudeo adisla: sed salva
cum charissinmm

S== ? iucipio me itcrum apul

voa
medullis. Quid crgo duo prsece-
vcriuto, qutc ex Chr.slo in te detluxit,
J«m pridem conglutinata est
«joromendare? Absit.

parcs animos iecit

i* wijfrs
parilitas chr.ntatis. Quid enmi
^r^ 2?r.
muni me
esse nego
esse ignora
: amicum et
-,
oosco. Nam reverendissi-
patrom, quantum ad te, me
cuarissmwm tuum nie n*n
cum vestra sublimitat-% si non mcli-
mese humilitati
Ex lunc factum cst, ut solum orn proiiteor, sed et corde agnosco.
nasset dignaiio digniutem
?
tt ainici charissimi
mea humilitas ct sublt- 2. Ut euim de reverenuissimi
permiscerenlur et
utrimquo laceam.quorum, ut dixi, alterum nescio,
nominibus
siue vobis bumilis, nec
mitas vestra ut nec ego
:
agnosco.:de patris interim nomine lioctibi,
esse possetis. ltec d;co, qma Ni- alterum
sine me sublimis lem-
reverende frater, scribo, quod singularis suo
colaus meus, imo et vester, in sptritu vehementi Guigo
pore, el prseclarissimusreligionisuos.domnus
assereiis se vidisse epi-
com rotus, commovil me, quondam scripsii. Scribe-
Prior Carthusiensis, mihi
directam ad vos, in qua voces ama-
Btolam costram stepecum eo, vel veibis ad
)>am ei frcqucnter, et
claudebantur (1005). Credite amanti, quia
riiudmis delecubar,
itivicem collatis, vel lilteris familiaribus
aec iu corde meo ortum est, nec ab ore meo extor- meis palrem uominabam. Tole-
elcumin epistolis
quod aures vestr* Beatitudinis exasperarel.
lum est,
ravii Iiaeprimum, puUns me linem faclurum scri-
est, quia dum scn-
Multitudo negotiorum in culpa

^
frequen-
bendi. At postquam me persistere vidil, el
nostn
nostri non bene
beue retinent «msum
rettneni nostrum,
sensum uusuuu., .
plorcs
ptorcs ha;c yerba
ultra modumacuutasUlum
suum, nec viderepossum
i ^o;;e nac vice
:
qu.a,
fj
JjWfJJ,
tandem
sanctus ille u< Scripsit
prorupit. namque mlbi
mibi
quse scribi prsecepi (lOOG).
:

quam inter «etera lioc inseruil :

« Ur.de
credam epistolam.in
vcstras videbo, et non
quidquidde aliis sit,
quain uon indignos vestra ferveni
commums petuuus per eaui,
nisi oculis et auribus
meis. Cietera vobis
viscera, dilectionem, ut quando uostra^ exiguiuti
planius et plenius viva referetvoce
Ipsum
iste liiius serenitas, ita de propria
ne- vestra scribere dignatur
tanquam me audietis, qui vos diligit, non verbo. nostram peri-
cogitetis a'diticatione, ut infirmitatem
Salutatenobissane-
que iiugua.sed opere et veritate. non infletis elatioue. » Ac stalim : * Et iilud »
et orate, ul orent culosa
lam illam mulutudiiem vestram- prieomuibus acsuper omuia quaesumus, et
iuquil, «
j;;o puero suo
'1C06) Hiuc apparet mulias si
non eu his saltem
3:32 quse vero antea W! compositas
(1004) Alias epislola epistolas a Bernardi notinis
:

crat, nunc m
Scripu amio Christi itoO.
MOCiii Nulla ex editis
episiola est cui haic couve-
ex^aiiis,
fuisse quales sunt Nicolai infra in .Vppendice.
qu;e vero antia 38»
epistola m (1007) Alias epistola ;io3 :
uiaut
memorat Petrus
Arisumentum auuuia 1)30
motus experU sunt Uriu- evat, nuuc 348. Scripta circa
sfinuente, u. i. Similes
2*0,
sienses ut pa .ct ex epistoU
!
 . ,

EPISTOLjE. 594
593
genibua obsecramus, no vilitatem auri mille talenta snbripi, quam Ujec quolibet easu
dcfixis in lerram fl
a corde avelli. Sed de his
noslram patris nomine dignara ulterius :estimetis.
4. De reliquo unde me motum prudentia veslra
Satis et super satis est, si frater, si amicus, si
filius
putavit, lioc fuit. Pro negotio, quod vobis bene
appelletur, qui nec servi nomine dignus habetur. »

hoc idem notum est, cujusdam Angliei abbatis, conlinebant

Scripsit hoc ille mihi : scribo et ego tibi.

littera? veslrae (1008) : « Qaasi, > inquiunt, « sub-

Sufficit, et muitum sufficit, si fratris, si amici, si
versum sil et
judieium, et deorbe perierit justitia,
chari, vel charissitni nomine de te, vel apud te
non sit qui erepiat inopem de manu fortiorum ejus,
glorier ; vel si quid tale aut te decet mittere, aut
egenum et pauperem a diripientibus eum. » Sed, si
me docet de prasmissa salutatione.
suscipere. IIoc
mihi creditis, sciatis prorsus inde me ita motum
3. Sed quid de sequentibus ? « Utinam, » inquis,
esse, sicut de se dicit propheta, licet ego propheta
«sicut praesentem episto'tan>,itavobis mentem meara
tunc non sim: Ego autem tanquam surdus non audiebam,
miltere possem! » Et statim : Sine dubio
de amore et sicutmutus non aperiens os suum; et rursum : Fac-
clanssime legerctis, quid in corde meo
tus sumsicut homononaudiens,el nonhabens in orc
vestro digitus Dci scripserit, quid meis impresserit
mysterii suoredargutiones(Psal.xx%.vi\, 14,15). Ego quidem
medullis. » Vcre hsee verba, salvo majoris
6 in istis offensus non sum.Sed, et si offensus essein
sacramento, sicut unguentum in capite, quod de-
multura satisfactum est, quando dixisti : « MulliSudo
scendit de barba Aaron in oram veslimenti ejus ;

negotiorum in culpa est, quia dum scriptores nostri

vere ista sicut ros Hermon, qui descenditin montem
et non bene retincnt sensum nostrum, ultra modum
Sion ! vere etiam sic stillant montes dulcedinem,
tam sol- acuunt stilum snum, nec videre possum qua> scrihere
colles fluunt lac et mel. Nec mireris, qui
prsecepi. Parcite hac vice : quia, quidqiiid de aliis
licite attendo, et teneo verba tua. Non
enim a qua-
qui loqui sit, vestras videbo, et non credam nisi oculis et
licunque ore prolata scio : scd ab illius veniam
auribus meis. « Parco igitur, et de facili
non novit nisi de corde puro, et conscientia bona,
tribuo. Non est apud rae (quod huraiiiter dico) etiam
et amore non ficto. Novi hoc, inquam,
ego, novit et
in offensis gravibus, labor gravis, ut lguoscam
meeum orbis, non esse te de iilorum numero, qui,
oranti, dem veniam postulanti. Quod si in gravibus
Juxta Psalmuiu, YanalociiUsunt ad proximumsuum ;
labor non est, qaanlo minor n levibus,
:
ignoscere
non esse te de illis, quorum iabia dolosa in corde, et
quotiescunque aut nullus csl?
cordelocutisunt (?««/. xi, 3). ldcirco
&. De testamonto dommi Baronis Romani subdia-
placet Sanctitativestrse scribere mihi, non negligenter
coni (1009), quod vestrce Glarse-Vallcnsi et Cister-
non transilorie ; sed studiose, affectuose scripta tua
enim non
S ciensi eeclesia?, tx his quse apud nos
deposuerat,
suscipio, lego, amplector. Quis soliicite
moricus fecisse dicitur; factum es*. quod a quibus-
legeret, non multo cum affectu amplecteretur ct ea
dam personis, qui sibi hoc ab eo injuiiclum esse
quse pramisi, et qusesequuntur? « Jam pridem, »
illa
dicebant, miln scriptum est. Volo tamen vos scire,
ais, « conglutinata est anima mea animse vestr» et
astruunl,
quia, sicut quidnm, ut puf>, testes veridici
de personis imparihus pares animos fecit parilitas abbatis
plus vobis in his conlulit gratia Cluniscensis
charitatis, Quid enim roere humilitati, cum vestra
q;iam testamentum liaronis. Scio quidem, nec adeo
subiitmUte, si non inclinasset dignatio dignitatem ?
expers sum divinarum ve! iiumanarum legum, ut
Ex tunc factum est, ut utrimque permiscerentur et
nesciam,quod per posterius teslamenlum et iegatum,
mea humilitaset sublimitas vestra, ulnec ego sine Sed lego
el lideicommissum causa mortJs rata suui.
vobis humilis, noc vossine me sublimis esse possetis.»
tamem ahbi « Nihil tam jtrri naturali
.
conveniens
Hujusraodi ergo vcrba negligentcr legenda sunt? suam in
est, quam voluntatem domini, voleniis rem
Numquid non debent oeulos legentis fixos lenere,
alium traasferre, ratam haberi. Hoc i<*eo dico, quia,
cor rapere, animos unire ? Videris, mi charissime, Chiniaci
sicut leste praemissi fatentur, quidquid
ego de his aliud
qui scnpsisti, quid de his sentias .

deposuerat, lotum Clumaco «iederai, nisi forle cum

sentirenon possum, quam quod littera sonat, quam «
1
recipere coniingeret autequam prsesontcni vttani
quod a tauto, a tam veraci, a tam 847 sancto seu quod,
finiret. Noiui tamen hoc uti priviieyio ,

homine dictum teneo. Nec, ul ipse dixisti, incipio

juxta iilorum testimonium. meum «se eredebarn,
me. iterum apud te commendarc. Adhuc juvenes
vohis veslrisque coneessi. De electione Gralian >poli
amare in Christo nos ccepimus et jam senes aut •

tana [1010), contra quara nostri Carthusienses agunt

feredo amore tam sacro, tam diulurnodubitabimus?
quid senliam iu ore charissuni mei, vestrique
,

AbsU, credite amanti, ut verbis vestris ular, quia

fidelis Nicolai vobis retegendum diiigenier reposui^
nec in corde meo ortnm est, nec ab ore meo exor-
Ipsum audite, et quoJ ab ore meo «cbis retuierit,
lurn est, ut de verbis vestris quohbei. modo. si
absque hsesitatione vel minima verurs csso credite.
tamen seno exproinptis, aliquanuo dubitaverim
Si quse mandanda menie exciderant, cum memor
Undequodinhis.dequibus agitur, litlerisscripsisti,
1'uero. charissimo mihi in Cmisto mandabo in fine
amplector, scrvo. custodio Facilius mihi possent

51010) Vide aotas ad epist 2*0

1)008) Non exstant.
(1009) Vide nolas ad epist. 2<!3.
535 5%
rogo quantum possum, et supplico, quod jam per fl EPISTOLA CCCXC (1016).

quasdam vestri Ordinis rersonas mandavi ; ut in hoc AD ESKILUM LUNDENSEM ARCHIEP1SC0PUM, SEDIS APOS-
taiuo sanctorum virorum qui Cistercii eonvcnerunt, TOLl&E in DACIA ET SUEC.IA LEGATUM (1017)
conventu, mei, uiique vestri, memoriam faciatis me- Amorem ejus gratus et humilis agnoscit, suumque
vicissim ostendit.
que, tolumque Cluniaeensis eongregationis corpus
Amantissimo patri et domino Eskilo, Dei gratia
eorum mtente orationibus commendetis.
Luudensi archiepiscopo, frater Bernardus Clarse-

318 EIHSTOLA CCCLXXXIX (iOil). Vallis vocatus abbas, in vero Saiulari saralem.

i. Scripta et salutationes vestras, imo affectiones

AD eETRUM AB8ATEM CLUNIACENSEM
cordis vestri, tam libenter suseepi, quam specialiter
Perjucundas sibi fuisss Pclri W.teras, sed occupa- quod.au-
et diligovos, et diligor a vobis. Inde est
iionum mole prcepedito non Ucuissc prolixius
respondere. ditis tribulalionibus vestris, eas non solum meas
feci, sed et inveni quia non possum te doicnte noj
Charissimo patri et domino Petro, Dei gratia :

Ckmia.censium abbati, frater Berkahdus Clarse- doiere, dulcissime pater, nec nisi moiestus el anxius
tuas moleslias et anxietales audire. Tangit et aogit
Vallis vocatus abbas, saluiem et orationes.
cor meum quidquid tuum cxasperat et quidquid
Vidi liUeras vestras parvo momei non parvo
to ; sed B :

occupatioue, quantam illud sit quod te persequitur, non solum te perse-

affectu. Occupatus eram lanta
vel vos seitis, ve! scire potestis, amantissime paler- f>"Uur, sed me tecum, Quidquid enim gratiae et

responsionibns ui:ectionis impendere sibi possuut absentes amici,

Abripui tamen n-e. et eripui votis et
pnto et me debere tibi, et mihi deberi a te. Aud&x
omnium :.et inclusi me cum Txico lao illo, quem
sum, sed uon hane audaciam me
mendax, el in
diligit anima vestra. Legi el relegT dulcedinem,
compulit tuse Sublimitatis dignatio. Quando enimid
el magnam dulcedinem, quse de vestris !>Ueiis

emanabat. Redolebant illse litterae affectum ve- prsesumerem ego?quando tantam tanlilhis, et a
tanto gratiam sperare auderem?Et si ego retribuere
slrum, movebant meum. Dolebam, quia sicut
afiiciebar, non valebam rescribere. Nempe mul-
non potero, non est mortuus relributor meus, quia
Couvenerat enim mul- Dominus retribuet pro me {Psal. cxxxvn. 8). Domi-
ta diei malitia evocabat.
nus, iuquam. in quo et pro quo tanta uos devo-
titudomagna fere ex omni natione, quse sub ccelo
tinne complecteris, lanta stringis affectione. Bene-
est.Me oportebat omnibus respondere quia, peccalis :

dictus sanctus angeius luus, qui pio pectori tuo id

meis exigenlibiis, in hoc natus sum in mundum, ut
multis et multiplicibus sollicitudinibus confuudar, et suggessit : Lenedictus 319 Deus nos!er, qui per-

Glorior privilcgic amoris tui, refeetus sum

urar. Hoc tantiilum interim scribo animae rneifi : C suasit.

B ed cum accepero lempus, ego accuralius dictabo per charissimum frairem nostrum filium luuin

epislo'am, quse lueidius apetiat diligemis affeetjm- Guillelmum de abundantia suavitaiis ;iectoris tiii.
Brfectus sum per nunlium tuum, refectus sum
Ue lestamento Baronis, quod nobis misistis, in
per litleras tuas, refectus sum per omnes qui a le
veritate vobis mandamus, quianon sicul debitum, sed
usque ad nos, vel per nos evadere possunt.
sicut datum accepimus. Gaudeo, quia de Gratlonopo-
2. Utinain mihi datum esset desuper haec di-
'ilano negotio veritatem cognovi (1012). Illud sutem
meum ad verba com- cere, non dictare. ut me potius loqucns, qaam scri-
scitote, quia multutn incaluil cor
bens aperire valerem Pro certo acceptior essel
quae ex parte vestra reiulit mihi. Paralus
!
munis tilii,

sermo vivus qtiam scriptus, efficacior lingua quani

sum et non sum turbatus ad faciendam veslram ubi" ,

cumque potuero,voluntatera.In convenluCisterciensi, littera. Oculiquippe loquentis fidem facercnt dictis.

el melius affectiim vulius exprimeret, quam digitus.

vestri, tanquam specialis domini, cl patris, et araici
Sed quia illud absens )ier me non possuin, per lii-
charissimi, et vestrorum, lam vivorun, ijuam mor-
secundum in hujusmodi locum cbtinent,
teras, quee
tuortim, memoria facta est (1013), Salutat vos
satisfacio quantum possum. Nuntinn tuum cum
Beivacensis electus,utvester(1014); vesterest enim.
D-magna
l exsultatione vidimus, et negotium tuum.
Ego Nicelaus vester saluto vos in ieternum, el
domesticam illam familiam, quae lateri et quanlumcunque potuimus, muuivimus ac dominum
ultra, et
Papam il018l. De secreto autem veroo iilo (1019)
) spiritui vestro adhseret (1015).
quod tam ardenter ascemlit in cor tuum, responde-

quffi vero antea 38'J scripsit Petrus Cellensis, qui ejus rogalU
Cartusicn-
(iOii) Alias epistola 351 :

ses in Daniam direxit ex liliri pnmi

episto!3 23. ubi
erat,nunc 413. Seriptaanno Christi 1150.
Eskilum laudat, quod j non solum in herbam, sed
(1012) Vide epislolam prajcedentem, n. 5.
(1013)Sic ferebat ususinterroonaclionimeongrega- in spicas Cistcrciensis sive Clarse-V»llis Ordo ibi
tiones.quaemutuasufiVagiocumsocietate atliucbantur, multiplicatione fratrum excrevit, nihilominus et re-
(1014) Henricus. Vide epistohifn 307, etnotas. Hgio Prjemonstratensis. » Bskilum non modo arctne-
(1015) Hoc de suo addidil Nicolaus notariiis Ber- piscopum Lurulensein in Dania, sed et primatera
nardi. Sueciii ex decreto Adriani IV pap83 iuisse lego.
Alias epistola 314 : qure vero antea
(1016) 390 Venit ex Dania viiitatum S Bernardum in Clara-
is

Valle. Vide historiam leclu dignissimam,

ViU S Ber-
erai, nunc 373. Scripta anno Christi 1152.
Ludensis civitas, Dauia; Melropoiis, cui nardi iibro iv, cap. 4.
(1017)
mnc prseer !us, ad qucm plures epistolas
 ;

EPISTOL/E. 508
&9?

bit tibi ex parte nostra Guillelmus tuus tuus, in- » quod in emonriando loco, cui gratia Dci prajestis,
:

.. v /11
• .' " habere
- 1- ' ^.MMsfwi n.n.-> ln-.il finirfai»nnt
vos perhibent, non parum noslaitificaverunt.
1. I. ^ - i

quam. ei speciil.ter tuus in visceribus Jesu Chrisii

mea in ore ejus, et ipsum audies Monemus autem et obseeramusdevotionem vestram,
Posui enim veiba
tanquam r/.e in negotio isto. Heu avellor, abripior ! quod sicut reficiendis domibus, ita renovaniis
Avocat diei malitia, revocat turba moribus operam detis. Non soium autem de mona-
noL :
, .;!tra.
sterio, sed etiam de hospiiali domo Dei, cui sub
japtrveaientium et epistolam pOtius rumpunt, quam
scribam manu vestra pneuicti fratres deserviunt, intcnlissime
finitn.t. Sed nunqnid quta faciunt ut paucis
Aclum exchtduiit necesse est curam geralis : quatenus videlicet ab
facere poteranl ul parumdiligara?
semper tecum qui su omniexactioneetinfeslatione minislrorum seuclien-
a me non affectum. Xlle esl,

tecum erit quandiu fueril, omni mihi tura vestrorum securam ac liberam custodiatis
juris est ; et

amieitias jure coler.de, pie, ac reverendissime pater.

qnodque illornm pravo, ut audivimiH. consilio ei-
dem domui ab aliis ante vos abbatissis collatum
EPISTOLA CCCXCI (1020).
absiulistis, precamur ut restituatis. Sicut enim ad

AB AB6ATISSAM FAB6RNIACENSEM (1021). vestram sollicitudinem pertinet aliarum malefacta

destruere aut corrigere; sic illarum, si qua bona
Uonet de reficiendis non tantum domibus, sed et

moribus, et de diligenti hopitalis cura. g egerunt, non solum tlrma et iuconcussa tenere, sed

Bernardus vocatus abbas de Clara-Vaile A. abba- etiam augmentare et multiplicare debetis. Presbyte-
tiss* Faberaiaoetisi, ptidicitiae et gratise litulum. rum quoque, qui in ipsa domo habitans, suam adltuc

Fratres isii procousilio auimarum suarum paier- foris rem babere videtur, aut proprium deserera

nitatem uostram adeuntes, de veatro bouo studio, aut dedomo exire cogatis. Valete, et propter bonum

(1018) Vide epistolam 280, n, 4. sensionibus et liberiori monialium vilse pateret locus,
(1019) secreti? Id plane mthiseere-
Quidnam hoe in jus et potestatem monachorum Casaj-Dei transiit

tui.t uisi quod Saxo grammaticus idipsum,

uisi fallor, anno 1432, ut constat ex sequenti diplomate, quod
aperiat. Is ergo de E^kilo nostro sic habet, Historiae ex Chartophylacio Casse-Dei proferimus.
Dan.iibro 14: « Eodem tempore Eskilus, domesticis Ansekiccs Dei gratia Bisuntinensis arcluepisco-
supra vires negotiis fatigatus, dum quieti -intenlius pus, venerabili Stephano Casce-Dei abbati, fratri-
eonsiitit, proSctscendi licenlia a Rege difliculter
busque ibideni Deo famulantibus, suisque successo-
extorta, aobile ualharuin ccenobium quod Clara- ribus in perpeiuum.
Yailis nuucupatui petivit. » Etrursus eodem libro :
« Valdemafum regem Eskilus secreta allocutioue Ex commissa nobis pastorali sollicitudine oportet

petitum ei.ixe deposcit arcani, quod ei comiltere nos ad ecelesiamm pacem et ad religionis incre-
veiil, intempestivam eonfessionem non arguat. A mentumpervigiii curaprovidere. Quapropter illam
(luo posuiiata sperare jussus, jampridem deponendi Q
nobiiem Faverniacensem ecclesiam, quoe aniiquis
ponuncatusalk.tamsibicupidinem
poulificaU dicit, quem tauto temporibus retigione sanctimmiahum floruerat,
visitavimus, ui ejus desolationi aiiquod suffragium
oueri imparem selas viribus defuncla coustituat.
Neque enim iu fastigio, sed privatum ac procuralio- prieberemus. Convocatis itaque ibidem ejusdem loci
neliberum decedere velle; praiterita> conversUionis advocatis, videli-et Rainaldo consule, Widone de
Junci-Villa,,et Henrico fratreejus, Tebaldo deRu-
habitum monastica mutaturum. » Mox subdit eum
ab Absalone quem iu pontificatu successorem habuit, bro-Monte, Humberto de Jusliaco et Ludovico frairc
rojjatum, « Quid ita plebem meestitia aificeret ? » ejus, ab omni religionis cultu alienam, et ab inco-
respondisse : « Tum senium suum.tum exsilium ne- lis suis pro multimoda perturbatione descrtam re-

potum dignitatis sibi, patriseque fastidium afferre. perimus. Nostra igitur sollicitudine et illustrium
Huic accedere voti religiouem qua se dudum Ber- virorum admonitione dissensio, quce prcefatum lo-
nardo QarsB-Valieasi, ponlificatu ultro cessurum, cum exterminaverat, Deo auctore, pacificata est .-

pnvaldinque vuam ei honoribus dcfunctam acturum pro religione vero prosfati loci reformanda, pra>,-
spoponderit. » Eu secretum. Porro armolilS vcnit dicti adiocaii consuetudines,quas in villa Favcrnia-

Eskilus in Ciaram-Vallem, ubi qiiadriennio pie cend etinfra tcrminos parochiw cjus, sive justas,
sii<e injustas kabebant, in manu Rainaldi comitis
religioseque transacto obiit, anno nirairuin 118i.
ViUe Saxonam graramaticum, * Historiae Diu. libro omnino deposuerunt uuerpiverunt, et se nunquam
14; vide eiiam librum de Viris liiustribus Ordiuis ulterius repeiihiros abjuraverunt .lilasvero consue-
Cistereiensis, dist. 3, cap. 25 ; Vitam S. Bernardi, tudines.qnas in viliis Faverniaco appendentibus ha-
Jif.ro 4, cap. 4; Crantzium, libro 6 Dan. capp. 41, ; Q bere videbantur,similiter in mauu ejusdern consulis
42 ; Henriquez in Meuoiogio, die decima aprilis. De vuerpiverunt, et prteter debitas abjuraverunt. lllas
secessa Eskili in Claram-Vallem legend.e pne aliis vero easdem Richardus de Monte-Falcherni prcster
epistoliE tiuaePetri Cellensis, nempe libri septimi debiias in villis Favemiacensi ecclesiee appendenti-
epistola 17 et libri octavi epistola 1. Idem atictor in bus, in manu nostra dcposuii et vuerpivtt comes
iihri primi episiola 23 cumdem laudat, quod « nova autem Rainatdus ccusuetudines a prcediclis advo-
peminaria ci>; omni geneic- sacrorum Ordinum » catisin sua manu depositasin nostra manu dona-
provinciam sim commissam semitiare slatuisset, vil, et nos Dco ei beatu: Maricv su/jer altare obtu-

idijue jam raagna ex parle perfecissel, adductis fra- limus. Hoc itaque pcr Dei misericordiam expleto,
tiibus ex Ordme non modo Cistercieosi, sed eliam sanctimoniales, clerus etpopulus, cusati, udvocati
Pr»moaslrateasi ; Et Carlhusiensibus quam primum parl ooce et consetisu acclamaveruut, ut ecclesice
ibidem inslituendis. Casce-Dei Faverniacensis ita uniretur ceciesia.ut de
(1020) Alias epistola 347 : quaj vero ant ea 391 capitulo Casce-Dci perpetuis temporil as abbas assu-
erat. nunc 326. matur, a qucsecundum Qrdinemti consuetudinmn
(1021) Faberniacum seu Fayerneiam. crenobium epctesice Caste-Dei Favemiacensis rcgalur ecehtia,
Nor, igitur pfwfalce plebis uotuntutibus in< liauli, v-
dioecesis Bisuntinensis, in comitatuBurgundiae sitttm,
prin.orr, quidcrn in gratiam sanctimomaliumOrdinis clesiae Casa, Dei Faveruiacenscm ecclest ..• u>

S. enedicti coaditum est. poslea vero, cum dis-

!
appendiciis, salvo pontificali jure :' minutrorum
 ;

S. BERSARDl ABBATIS ClARiB-VALLENSlS 600

589
quid valemus a habet et pavorem ruinse nec allus locus, sed altum
<ruod de vobis audiwnus, de nobis, si :

familiariter eonfidite,
supercilium reprehenditur. Et quisnam sedeus in

85© EPISTOLA CCCXCll (1022). altodemissum potest habere supereilium, nisi qui
AJ> BADUI.Ft!M PATRUBCHAM ANTIOCHENUM. semper suspeclum habet prsecipitium ? Timor prie-
Humilitatem prascipue ei inculcat. cipitii tumorem dominii reprimit. Qusecunque volu-

Domino et patri reverendissimo R. Dei gratia pa- mus ut facianlnobis homincs, eadem et nos faciamus

ttiarchse sedis Antiochenae, frater Bernardus eis.Quissibi non velit deferri a subditis? utinam aeque
Clarse-

Yallensis abbas, si quid prodest pauperis devotio, libenter et nos nostris prseposilis deferamus. Alio-

et sj quid potest peecatoris oratio. quin pondus et pondus, mensura et mensura,

Ut ad vestram Celsitudinem scribere auderem, utrumque abominabileest apudDcum (Prov.xx. 10).
jsimirum vilis homuncio, nou fuit praesumptio, sed Abominabiles ergo apud Deum sumus, si non eodem
fidueia : nam et fr. Halto id suggesstl, et charitas ponderevel mensura superioribus exhibemus, quo a
persaasit. Itaque exhibito brevi quidem, sed fideli Non possum satis mirari cautam
subjectis exigimus.

debitee venerationis salutationisque obsequio, oro humilemque Centurionis fidem et responsionem, qua
Bsnia omuipotentem, ut quem Petri dignaius est legiturad Salvatorera itadixisse : Ramet ego homo
cathtdra, dignum judicet et corona. Cseterutn, ut g sumsubpotestateconstiiutus, habenssubmemilites
optime novit prudentia vestra, non coronabitnr, nisi (Luc. vii, 8). prudens et vcre corde humilis ani-
qwi legitime certaverit. Hinc est, quod ipse, cujus mal diclurusquod prselatus esset militibus repres-

liasc verba sunt, beatus Apostolus, cum sibi reposi- sit extollentiam confessione subjectionis ; imo
tam coronam juslitiae dicere vellet, prsemisit, quia praemisit subjectionem, ut pluris sibi esset quod
bonum certamen certavi (// Tim. iv, 7). Quod si suberat, quam quod pracrat : quod ipso verborum
wilitia est vila hominis super terram (Job vn, 1), ordioe ostenderet, et bonam mentis composiiionem
quid pontificis vita, cui duplex prefecto causa exi- bene ordinatae orationis series indicaret. Yolebam
stit pugnandi, et pro se videlicel, el sibi commis- plenius ista prosequi, luculentiusque distinguere

sis? Pugnandum vero cst adversus carnis lasciviam, sed verecundia intervenit. Erit, cum potero scribere

adversus nequitiam sseculi, contra spiritualia ne- plura, securus, si pauca vobis placere
tamen hasc

quitiae in ccelestibus. Et quis ad haec idoneus ? fu- 351 cognovero. Infine obsecro, et si vere mihi lo-
niculus hic triplex difficile rumpitur. Has tres tur- cus ille gratiae apud vos manet qui dicitur, milites
maa fecore Chaldsei ad dcprsedandos gregcs Job
lemplum Jerosolymitanum inhabitant, in :
Dei, qui
carnem videlicet, cum vitiis et amore nostri sint vobis deinceps
concupisceutiis se expcriantur, ut
suis. Exsurgat Deus, et dissipentur inimici C de commendatis commendatiores. Ex hoc siquidem
ejus (PsoL lxvii, 2). Exsurgat, inquam, necesse magis et Deo placitus, ethominibus acceptus eritis.
est, qui clixit : Sine me nihil potestis facere (Joan. EPISTOLA CCCXCIU (1023).
xv, 5). Cum eo autem quid ? Omnia in eo, inquit, AD W. PATRIABCnAMJEttOSOLYMORUM (1024).
possum, qui me confortal (Philipp. iv, 13). In eo Ad humilitatem eum hortatur.
confort3re el tu, pater, confortare, et esto robu- Venerabili domino et dilcctissimo patri, Dei gratia

stus : acciogere, sta in pra^lio, pugna fortiter pro Jerosloymorum patriarchae ^V.Berkardus Clara-Val-
gregibus tibi commissis, quos te necesse est Com- lensis abbas, Spiritttm veritatis qui a Patre proeedit.

pugna pro le 1. Occasione accepta per virum fidelem ami-

missori ex integro rcconsignaro : el

pro habes exigere ralionem. Cave- cum, nostrum, Iatorem praesentium, pauca verba,
ipso, quia el le

quo stas ne foric, quod in multis occupatus, scribo vobis, in multis occupa-
o tibi in Ioco excelso, :

absit, corruas, et tanto gravius conquasseris, quau- to. Quod praesumptuosum cuilibet videatur, et in
si

o ex altioii corrueris. Sic locum aptum teneas, ut hac parte judicer, venialis tamen est prsesumptio,
tamen allumnonsapias, sicut dicit Apostolus Noli : quse descendit ex amore. Sed, ne multa scribam,

altum sapere, sed time (Rom. xi, 29). Locus altus cum pauca promiserim, ad rem ipsam veniamus.

sensato homini uon lam occasio est elationis, quam ' I

Cum placuit universorum Creatori Deo aperire alti-
causa tirnoris. Habet quidem honorera Ecclesia, sed tudinem consilii sui super salulem generis humani,

ejus, regendam concedimus, et abbatis correctionem Luxoviensis abbas, Wido aobas dc Charo-Loco, Lam-
abbati Casce-Dei, suisque successoribus, si in Ordine bertus abbas de Clara-Fontana,abbas de Morimonte,
suc peccaverit, forc siabilimus. Si vero culpa tam Warinus Capellanus, Rairialdus comes, Fridericus
gravis exstiterit, ut abbas dignus sit depositione, no- comes deFontiniaco. Wido dc Junci-Villa et Hcnri-
b'.s prius osfensa culpa vel archiepiscopis nobis suc- cus frater ejus Tcbaldus de Rubro-Monte,Uumbertus
eeientihus,si rebellis exstiterit et e-menaare noluent, de Vissiaco et Ludovicus frater ejus.
potestatem dcponendi eum pr&dicto dbbati concedi- DataBisuntiiin ozd.e capituli Sancti-Jeannis, aii no
mus. Vt autemprwsens pagina immobilis perseverel, ab Incarnatione Domini JesuChristi 1132, Indictione
sigilli nostri impressioue insignimus, et ne quis eam duodecima, tkcimo quinto kalcndas Octobris. Vide
ulterius infringere atlentet, sub anathematis vin- epist. 193.
cnlo interdicimus. (1022) Epistola nova qua vero antea 392 eral
Hujus rei testes sunt Wilielmus de Arguel, Wido nunc 327.
de Mertiniaco archidiaconus, Petrus de Treva deca- (1023) Epistola nova.
nus Sancti-Stephanijlugo Faverniacensis archidia- (1024) Willelmura, ad quem epislola 175 : ubi
conus, Wolbertus archidiaconus Hugode Dsln, Hugo , consule notas.
 ;

601 EPISTOL.B. 602

sic dilexit mundutn, ut Fiiiunr. suum unigeiutum a tanliim, sicul Moyses, sed in aqua
et in sanguiae.

daret, qui faetus homo propter homines, de filiis EcceJocus, ubi posucrunt eum. Quis ascendot in

hominum vocafil ad se quos voJuil, ei eiectos de montem Domini? aut quis slatuit in loco sancto
cseteris, et dilectos pne csctcris. Item et unum ex ejus ? Solus iste ascendere debet, qui didicit a Do-
ilas, quasi de electis electum, et dilectum prse di- mino Jesu Christo, esse miti3 el humilis cordo.
lectis, in specialem sui amoris gratiam separavit : 3. Humilis solus sceure potest ascendere : quia

cui vices suas committens , cum jam exaltatus a humililas non habet unde cadat. Superbus. etsi as-
terra clevatis manibus sacrificium offerret vesperli- cendat, starc tamen diu nou potest, tanquam qui
num, antequam in manus Patris sui spirilum com- non supra pedes suos stare voluit, sed alienum sibi
mendaret, tanquam frater fratri Matrem virgini, , assumpsit pcdem , illum scilicet ,
quem propheta
virgo virginem commendavit. Quid sibi vull tale abhorrens,dicit:IV<?»z>emaJ mihipes superbiai(Psul.
principium ? diligenter attende. xxxv, 12). Superbia enim non nisi unum pedem
2. Multos elegit Domiuus, et principes fecit iu habet, proprise amorem cxcelientite : et ideo super-

populo suo, ut sit illis sacerdolii dignitas : sed te bus diu stare non potest, tanquam qui non nisi uni

quadam familiari gratia collocavit in domo David pedi innititur. Quis enim staret in illo pede, in quo
pueri sui. Tibi soli de omnibus episcopis universi B ceciderunt qui operati sunt iniquitatem, angelus in
orbis commissa est lerra illa, quse germinavit her ccelo, homo in paradiso? Si Deus naturalibits ramis

bam virentem, et facientem fruetum secundum spc- non pepercit, homini, dico, quem gloiia et lionore

ciem suam, de cujus radice ortus esl tlos campi, el coronavit, et constituit eum super omnia opera ma-
lilium convallium. Te solum, inquam, elcgit Domi- nuum suarum ; et angelo, qui fuit mitium viarum
nus pras consortibus tuis, ut sis ei in episcopum fa- Dei, plenus sapienti», et perfectus decore : multo
miiiarem, qui per singulos dies introeas in laberna- magis timendum est. ne forte uec mihi parcat su-
cnlum ejus, et adores in loco, ubi steterunt pcdes perbienti, non jam in loco voluptatis, uon in coeii
ejus. Legimus olim dictura ad sanctum Moysen, quo- palatio, sed in valle lacrymarum. Ut ergo secufe
niam mandatum accepit a Donuno, quod traderet stare valeas, sta in humilitate; ita, noa in uuo pede

filiislsrael Solue calceamenium pedum tuorum;

: superbise, sed in pedibus humilitatis, ut non move-
locus enim in quo stas, terrasancta esl (E.vod. in, 5). antur vestigia tua. Humilitas enim duos babet pedes;
Sanctus quoque locus, sed iu ilio figura ; in isto au- considerationem divime potenlias, et proprise mlir-
lem veritas expressa signo sanctitatis. Sanctus ille, mitatis. speciosi pedes, el firmi, nec tcnebris igno-
scd iste saactior. Quid enim simile cum veritate ? « rautia? involuti,nec lubrico luxuriae inqiunali Tu !

quid simile habct illud, quod per speculum et in ergo in alto positus, noli altum sapere, scd time, et
senigmate, cum gloria illa, quse jam scisso velo re- humiliare sub potenli manu cjus qui superborum
velata facie videtar? Ei tamen, cum hsec omnia in et sublimium coila propria solet virtule calcare. No-
figura contingerent et in forma futurorum, dietum verisEcclesiam commissam tibi, non sicut aociiiam

est Moysi : Soive calceamentum pedum tuorum ; domino, sed ut ad priucipium epistolse revertar,
,

loeus enim in quo stas, terra sancta est. Et ego dico tanquam mairem, tanquam Mariam Joanni, ut
filio

tibi, Solve calceamentum pedum iuorum ; locus enira et de te ad eam dici possit. Muller, ecce jilius tuus
iu quo stas, terra saucta est. Si adhuc affectus tui ex et de ipsa ad te, Ecce mater tua (Joan. xix, 28 27).
aliqua parte iuvoluti sunt operibus mortuis, solve Ita euim securus esse poieris ingredienset egrediens,
velociter : locus enim in quo stas, terra sancta est. et pcrgens ad imperium ejus, qui, etsi allus esi, et
quam metuendus est locus llle, m quo primum in altis habitat, humilia lamen respicil in ccelo et in

pev viscera misericordise Dei nostri visitavit nos terra.

Oriens ex alio I quam metuendus est locus ille,ia EPISTOLA CCCXCIV\1025).

quo primuin occurrit pater filio reverlenli de re-
AD ARCHIEPISCOPUM LUGDUNENSKM.
gione dissimilitudiois, et accumbens super collum
quam meluendus Pro abbate Athanacensi apud Lugdunum.
ejus stola glorise induit eum !

est locus ille, in quo dulcis et rectus Dominus vul- Lugdunensi archiepiscopo (1026), aposloliwe Sedis
neribus nostris vinum pariier infudit et oleum, in legato, Bernardus Clarce-Vailensis' abbas, providere

quo constituit nobiscum pactum foederis paier mi- bona coram Deo et hominibus.
sericordiarum, et Deus totius consolationis ! Gratias Si suavis opinio et odor bonus, qiiem de vobis
tibi, 352 Domine, grat :
as tibi, quia bonum opus habuit hactenus maier Ecciesia, in cujus horto ger-
operatus es in medio terrse, in medio annorum legis minastis sicut lilium, fuerit immutatus, non potero
et gratiee notum faciens illud. Cum enim iraius fue- non dolere. Sicul cedrus in Likiiio exaliaU est,

ris , misericordia; recordaberis. Ecce locus longe sic estis hodie in Eeciesia Dei, amabilis, iaudabilis,

sacratior illo, in quo stelit Moyses, et longe nobi- et cbarus omnibus. Magna sunt, quai jam de vobis
hor quia locus Domim, iocus, iuquam, illius est, habemus, sed adhuc exspeciamus majora. Tene in-
qui venit per aquam et sanguinem , non in aqua teiim quod accepisii non dabis famam tuam videre
:

(1025) Epistola nova,- Wilielmo Tyrioin libro xv, cap. 15, etquidem anuo
(1026) Petro, qiii Aaone in Palaestiaa obiit, teste 1139.De hoc Bernardus in epistolis 171 et 172.
 60i
603 S. BEftlURDI ABBATIS CLAR.E-YALLENSIS

eoiruptiouem. Melius est enim nomen bonum,

quam EPISTOLA CCCXCV (1028).
^
divitiae multae, Quid feeisti de abbate Atbanacensi ATIIEBATENSBM EKSCOP0H (1029).
AD ALVISTJSI
jam damnatus cst, jam
(1027) ? Jam judicatus est, Non satis cequam ejus petitionem esse, ut Thomas
depositus, et locura perdidit abbalis, et officium de Sancio-Audomaro, aui se Clarce-iallensibus
tanquam devoverat, dimittatur ' Bertincnsiints qui eum
est de eo, factum citius, ,
Quod iactum est
resurre- Jbi ex voto parenlum vimiicare volebant.
in niomento et in ietu oculi, sicut erit in
gratia
vobis, quia Venerabili patri et amiconostro Alviso, Dei
ctione mortiiorum. Confidenter loquor
amoris exeludit timorem. Tamen quid Atrebatensi episcopo, fraler BernardlS vocatus ab-
plenitudo
peccavit homo?quid taftdem mali fecit 353 bomo, bas, saiutemet nostras qualescunque orationes.
Quod scimus; loqui- 1. Rogastis nos proecctesia Saneti-Bertini, quam
cui laus est in Ecclesia Dei ?
vos diligitis, et nos ipsi diligimus, et dileximus
mur, quia testimonium bonum habel, et ab his qui et

qui rntus sunt. Cseterum, curu adhuc

ab ab Verumtamen quod nunc rogat veneralulis
initio.
foris, et Iris
abbas ejusdem monasterii, utinam diligeutius con-
ignoretur utrum peties eum culpa sit, nee canoni-
siderasset prudentia vestra quale sit istud , noa
Cum subterfugit examen; sicut nobis videtur; vel ,

judieio dieam facere, sed ve! rogare. Neque enim dubito,

stare debuit adhuc, vel cecidisse canonico
Quid igitur? nec sponte confsssum, nec quin redarguissetis eum, tanquam qui delinqueret
de cseiero.
suos, et adversum
aliis manifesium, vel ab his convictum damnastis Ej graviter, et adversum nos amicos !

a ipsum, cujus animum quserit ; imo et adversus

Sed dicitis mihi : Cum in causa esset, decidit

cattsa. Non enim potuit producere tcstes illos,

quos Deum cujus conatur immutare consilium. Quid ,

eo qui enim, domine pater? id vobis nersuaderi potuit, ul

ei scripsersm. Bene ; quia non stelerunt pro
contra eum Aut
tanquam ab amico vestro tale aliquid peteretis ? Vocat Dcus
eis diceretui-,
siabaut :

Thomam de coclo, vocat ut exeat de terra sua, et

contra vos stabitis, aut iste deponetur. Illos,inquam,
de cognatione sua, de domo patris sui, et veuial
sed potuit habere alios, quorum
et
habere nan potuit ;

in locum quem ipse ci ostendit ego quis sum qui :

testimonia noa minus essent credibilia testimoniis
illorum quos habere non potuit. Sed jam ex
alio prohibeam spiritum Dei, 354 qui debeam impedi-
in media re eum, qui proptias oves vocal nomine proprio ct ;

latere causam inspieiamus. Esto, reus est ;

ipse alium non sequaulur, sed

ante eas vadit, ut
eausa defecit. el innocentia, et causa. Et ubi est
ipsum ? Thoihas paupertatein elegit, ego eum ad
illud, « Vitiatam causam licet relevare appellationis
divilias deliciasque remittam?
remedio?» Quod si appellantem noluistis mtdire,
oporiuit. Neque enim de-
Nec ignoro, quin possint apud Sanctum-Berti-
2.
attamen appeiiaio deferri
sed
ceiutprocedant de iabiis vestris inconsiderataverba, num fratres suam ipsorum operari salutem :

quos ilbc vocaverit De:is (1030), ut unusquisque

in
vel prseeipilata judicia. Non, iuquam, principem C
vetba prsecipitationis, pra^erlim quavocatione vocatnsest, iuea pennaneat.Scio.seio
Ecclcsix deeent
ubi legerim Nelno mittens manum suam ad ara-
sed in lumine proferuntur.
:

ilia, qtue non in Cencbris,

Iajsistis, et niulti in trum, ei respiciens retro, uptus esi regno calorum
Dico vobis, mullos cttm illo
(Luc. ix, 62). Quo nequaquam ego fraudare
veiirn
persecutione ejus dolebunt. Non faeiatn vobis ver-
charlssimum iilium meum Thoroaro, etanimam quae
bum abscondilum. Multorum preeibns rogabar scri-
mihi a Dco coramissa est. Imde satis 2dmiror, quo-
bere pro eo ad apostolicam Sedem, qnorum non
nam modo subripi poluerit laulse rem
discrctioni,
est tutum preces contemnere. Sed quomodo
fieri

hiijuscemodi postulare. Ego enii», quonhim de ves-

poterat, donec prius convenirem dominum meum, et
Ira, sicut scitis, dileclione prsesumo, pattlo minus
charissimum meum Patrem? Convenimus igitur
respondeam, quod ait Dominus ad filios Zebedai :

vos verbis pacificis, lanquam illtun cujus honorsem-

Nescitis quid petatis {Mattk. \\, 22).
Nisiquodco-
per fuil mihi curse, ut seaienliarn illam inlempesti-
CoP. sic de ciiaritate prsesumendum, ut non
homo restitua- gilavi,
vam iu loeumsuum revocetis, et ille

donec causu cjus cumma- eiiam gacerdotali catci -lrs delerreiur.

tur in graduro pristinum,
morem vesirum honorificaie
ori caute
jori examiuemr. Ha?c
a examineiur.
eautela vtow»u>
scnuo yobis
nsc scribo servu
b »• Faeite ergo
3. • . . ...
:

«wm»
et T.nluer
,

D etiam in hac parte nnmstenum vestrum ,

vester pracipu* P ro vobis. Non enim contra ves,
au qucm
juvate etiam has Christl, sponsas, ut eum
sed vobiscum stare volo, ct pto vobis, apud Daum
vocanlur Bponsi ihalamum, sine offensioue, sine
cl ^pud homines.
itein
sancti ccnsel Bernardus in epistolis 107 ct 108, |qui
(1027) Athanacense monasterium Ordinis censct
Novilios ab Ordinu Jeficientes inter apostatas
Beuedicti anliquum el illuslfo, Lugdini ad confluen-
scrmone '.'>> in Caniica, n. 6. Si ad laxiorem statum
les llhodani ct Araris.
citro apostasiffl criiuen reflectere non
licct, tc.-tt:
(1028) Antea epistola 32U.
etiam Bcroardi iu Apologia ad Guillelmum, n. 30,
(1020) Eidem lum abbati scripta est epistcja 6ti. societatR molha et
licebitne i.i ipsa stricie viveuiiurn
Eutscopus ab anno 1131 ad annum 1148, quo
fttil
fratrum, et
iaxiora impune sectari, in scandalum
annoapud Philippopoliin dece sit octavo tdu Oi lo-
recli ordinis dotrhi entum ? Et lamen haic
est .|tio-
bres, rx Necrologio Sancti-Dionysii apud
Remos.
22 rumdam feligio, qui in tuto omnia esse adjili-antur,
Eias obitum merooral Ludovici Junioris epistola habitis, substautialia servenl
si caeteris iusuper
:

inflr Sugerianas. iJonfer epistolam 339.

pro- quasi sanctee institutionis tft >.eeii ordinis »iol
(183t») Quanturo realus contrahitur es ipsa
non professionis
sit violatio et subslanlialia invio-
etiam ;

fessioue, si tantum ex sola vocatione, ut aiibi

605 KPISTOLiE. 606

dilalione nicreantur intrare. Agite, inquam.ut ami- $ tranquillo transim mortem fintre, sancte, et reve-
cus spousi, qui stat et gauriio gaudet propter vo- rendissime paler.
cem sponsi : et sicutbene soleiis juvare caHcros, 355 EPISTOLA CCCXCVII (1033).
sic juvate et islos, ut uon solum con cxstinguatis AD ODONEM ABBATEM MAKIRIS-MONASTERU PROPE t^—
(quod spiritum Dei, coadjutorem ejus
TURONES(1034}
absit) sed ei
Monaehos. de quibusdam reditibus cum clericis
fidelem vos esse probelis. Hoc euim omnino cerlurn contendentes, arbitrorum sententias acquiescere
sii Paternilati vestrte, quoniam meo consilio sive deberc.
permissiune mea mtsquam dedmabuul. Scio enhn Reverendissimo patri et domino Oooni, Dei gratia
quoniam ipse peccarem, et eos peccare facerem, si abbati Majoris-Monasterii, sanctoque et in Cliristi

quid eis alimi consulerem, aut concederem. Reddanl charitate juncto conventui, Hugo Poiuiuiaceiisis et

ergo vcta sua quae dislinxerunt iabia sua. Alioquin Bernardus Clarse-Vallensis, spirilu ambulare, et

viderint ipsi, quibus credanl dicenlibus : Ecce hic quserere semper non pigre faciem Dei Jacob.

est Christus, ecce iilic est. Quoniam oportebit eos 1. Citaritas, fralres, nos admonet scribere ad vos
mibi ante tribunal Christi super voto suo, cuius ego et provoius, ot quod longe a vobis absumus, sed
testis sum, respondere. locis, non animis. Porro aniuios facile in eamdem
EPISTOLA CCCXCVI (1031). veslrse fraternitatis unanimitatem eonflavit fragrans
A -i RICUJNUM EPISCOPUM TUIXENSEM (132). ubique odor suavissimus famosissimae sanctitalis.

Excusat se apild eum, quodejus professum Willei- ruin ab heri et nudiustertius modice intra nos
mum ignorans susceperat. turbattim dolemus lantte s-erenitstis participium.
Venerabili Ricuiko, Dei graiia Tullensi episeopo, Subito nempe oborto nubilo faihie subtristioris,
frater Beiinarhus dietns de Clara-Valle, cum pu- liaud dubiumquio a facio aquiionis, operuit cqnfur
sillo sibi grege commisso, sospitatem et pacem, sio facies nostras, iricride vobis tain insolitam, tam
Gratias agimus salutis Aueto ;uod digni habiti vrstt oomini dissonum audiremus. Formidantes
sumtis a vobis salutari. Verumiamein q.iantum nos tgituF jamjanTque graviter periclitari et famam ve-
saiutatio lietificat, tantum illa, quam subjUnxi lis, stram, et nostram pro vobis gloriarn, si non sermo,
obedienlia gravat licet tamen : gravati, fecimus qui exiit velocius, evanuerit flatu secundior; fra-

quod jussistis. Simui coram Deo, et vestra saneii- terna curamus sollicitudine liis litteris vestram
tatc. teste etiam ipso venerabiii fratre Willelnto, conimonere Reverentiam rie celeri correpttone super
nos excusainus, quod ignoraules vestrum esse maio, quod in dies divulgare non parcit fama voiaus.
professum recepimus. Si eulpa est, quod iia a Miramur saue aliquos vestrum fabsit enim ul om-
nobis receptus est ; ipsius, non noslra. est, ost »» nes suspicemur) tanta vel sirapli itate deceptos, vel
hanc.nostram veram ac purani salisfaelionem, me- cnpiditate caicos, ut celeberrimo nomiui non par-
resmur vestram gratiam et benediclionero, Valete. cenies, unius aitaris pauculos reditus (103'J) orbis
Optamus vos larn pienum dieruTu, quam virtutum gloriae prffiferant. Nou oportet, fraires, non oportet
lala esse possint , aacidentariis cum animo corruptis. Andegavensi civitate habere, riedi viridarium juris
(1031) Antea epistola 308. episcopalis, quod habebam proprium in parochia
(1032) Inscriptionem hane restiiuit codex. Cor- Sancti Stephani, non longe ab ecciesia ipsius, con-
beiensis, Bernsrdi tela'.e scriptus in anlchac edilis : cedente Andegavensi capitulo. Non enim decebat,
legebatur, Ad abbatem quemdam. Nec conjectura ut uim sauctiim ac religiosum monasterium, quam
tituli levis erat, cum in coutextii epistola? agatur de hospilalltate insignissimum ubique plantationem
profc.so cjus, ad quemBeruardus scribit, scilicetWil- habet, et pran eaeteris praed.icatur, in tam populosa
lelnio, qui monachus erai forsan San^ti-Apri autSan- urbe ct tam vicina sibi hospitio earere, ... Rpgnante
cli-Mansueli. Sanctitatis compellatio, <*i sancli ct re- Luriovico rege Francorum, Gaufrido filio Pulconis
vereudissimi Patris tituli episcopo rectius conve- regis Jerosolymitani et Hugoue archiepiscopo Tn-
niuiit, quam abbali. Ad Rieuinuro item epistola 8i. ronensi. « Quin et Normannns Ulgent successor in
(1033) Antea epislola 387. charta donationis ecclesias de Ver, amio lucarna-
(1034) Quem a secunda profeetione ad loca sancta tionisll52, Iuriici. 15, confecta, non suferius reddit
dehortatur Goffridus Vindocinensis epistoia 21 libri amoris el honoris teslimonium rie monachis Majoris-
quariiad eumscripta, cujtts etiam meminit epistola Monasterii. « Quos, » inquit, « ob reiigionis sarictns
25 libri secundi in qua de rapiius et sseculari vio- privilegium, quo speeialiter pollent, et quiaboni tedi-
icntia suo manasterio, itijuriisque archiepiseopo ficalores et propagaiores stti ordinis exisliuni, singu-
Turonensi iiiatis apud Gaufridum Carnotenserii ad- Sari ampiector charitate. » Imo causamabbaiis.Majo-
versus Majorfe-Monasterii monachos graviter expo- ris,Monasterii (Guillelmi vidilicet non Odonis ejus
stulat. Et tamen horum pietatem rt religionem eo successoris, qui hanc dignitatem iniit anno 1 124 ad
lpso tempore maxime commendat Ulgerius Andega- anutnn 1135) egregie tuetur fvo Ganiotensis epistola
vensis episcopus in quadam charta anni 1131 lns 108, ad Paschaiem scripta adversusRodulG archiepi-
verbis : « Ego Ulgeiius episcopus Andegavensis, scopi Turonensis accusationes, quamvis poslen epi-
ecclesiie Majoris-Monasterii, el fratribus meis Orioui stoia234ad proiniUciidam metropoiitano suo obe-
venerabiii abbati el monftchis illius, quibus ferven- dientiam Guillelmum coliorietur. Porrode simili de-
liores iti divino r.ervitio alios inc novi.-se non me- cimaruin liligatione, de qua hac in epistola agitur,
miiii, derii anno Incarnalionis 1131 ecclcsiatn rie vide iuter aiics Petri Vcnerabilis epislolam 23 libri
Befsiaco et capellam de Belli Fortis, » El iu alio tertii ubi hoc argumentum so'ide pertractat.
instrumeiuo « EgoUigerins Andegavensisepise (1035 Altaria vocabant cccleeias parochiales cunt
ruhi cognovissem sanctissioiam ecclesiam Maj< .; alia tunc temporis monasteriis couferri,
Monasterii uilum receptacuiui
; se propnel etiam mos erai Gonfer cpistol. 375
 »

60«
607 S. BERNARBI ABBATIS CLAR^-VALLENSIS
lucris testimonium, probata sequitate, sed et priyata, ut bene novimus,
uliis ffistimare temporalibns
quoque familiaritate confiditis, Quod igitur viri boni, et ipse
quod vobis ab autiquo, imo ab initio, ab his
amici vestri super pace coneorduer,
reformanda
qui foris convcrsationis merilo conquisistis.
sunt,
vos
nec dubiumquin et fideliter defimcrm', quare
Sed forsan dicitis : Nos nemini injuriam facimus. teu>:tis?An
juxta condietum quod pia?cesserat nou
Tenemus nostra, parali, si quis ex advcrso esl, quia videtur
idcirco non iideliter egisse putantur,
subire judicium. Recte. Scdquid.si alius respon- majoris ad
vobn, nec sequa commutatio, quiesius ulique
deril el dixerit, iioc ipsum delietum est in
minorem? Sic prorsus videtur : sed quffirenti qiue
quod causas habetis. Quarenon magis fraudempati- nummos quam
sua sunt, sed ei qui pluris aestimat
minil (I C.or. vi,7.) Quid, si legeril et alius Si quis :
ac tcrreuam
in amicos, pecuniam quam justitiaro,
abstulerit tua, nerepelas : qu.inimo, percutienti Si de
possessionem super fraternam diiectionem.
dexiram maxillam, prcebe ct alteram; auferenti
mundo mundus quod suu.n erat dilige-
fuissetis, et
tunicam, pnebe et pallium? (Luc vi, 29, 30.)
videretur:
niri ret; tam non mirum, quam necinsolitum
2. Et liaec vobis, hisque similia objieeremus, pac.i
nunc vero filii lucis et pacis, luci tenebras,
quod conigere vos, quam confundere malumus. Hoc profeclo deplorat
rcs .prsefRrunt temporales. Tales
lutius csse omni cun»u»uu,
autem dicimus, lutms «
christiano, et --
-

\ nn nmnumu.
nutneban mms
lamentatio: Et qui, mquiens
maxime monacho, *
-j
,
possidere quidpiam minus m
;j„; nm „:»,,. in
g
prophetica
v "V 5'
' .. ' r.:_ *,if zncroceis «•«1/««.«im
am.nlf.ralL Stei CO) a (Tkren iv ,o,
{inicn.iv
suhl stercora(Thren.i\,$).
»i ,-rnnt>is amplexatisunt
. .
tur
pace, quam cum lite amplius. Sie quippe canitis :
concordiam,
4. Merito, aiunt, nolumus tenere
Meiius est modieum justo,superdivitias peceatorum cognoscitur. Quid, si
in qua pars nostra gravari
multas (Psal, xxxvi, 16). Quid, quod de altari
tunc
Tunc prorsus,
pars altera gravarivideretur?
conlenditur, et hoc adversus filios Levi, id est ad-
Verumtamen
et sequa et justa concordia judicaretnr.
versus clericos ? Clcricorum est altari deservire, enim non
el anti-
hoc ante paclum cautum essc debuit. Ubi
de altario vivcre. Nobis nostra professio pacli ]am
nec prajvariealio. Nunc autem lex
est lex,
quorum monachorum exempla victum ex propriis
sed condictum.Quid.ad
commodum non considerat,
prsescribunt laboribus, non ex sanctuario Dti.
et
contradicitis? qui, dum vos
fingitis
ha-c dicitis, qui
Huc accedit, quod eidem ecclesiae, de qua pri lergiTCrsatores, pra>
vosque cum consuhoros, proditis lurbatores,
disceptatio esl, clcrici soli deserviunt,
pactum, aui implete. Qu.a
exhibelis varicatores. Aul negale
illis partimini beneficium, cum quibus uon quidem convenlionem, sed
euimv an non negatis
obsequium. Paulus clamat pro clericis, imo ante
ipsum Moyses
(Deut. xxv, 4); Item
(Dcut.
Non
:
alliyabis

fruciuejusnon edit ?Aul, Quis pascU areycmci G

/ Cor. ix, 9, 7.) ^ os
os bovi trituranti
plantat vineam, et ae
Quis piantat d
^
causamini circumvcntionem,
episeopum, ^uasi

^ u
,
uel
°
culpamque refertis in
non egerit simplieiter vobiscum ;
VOSC eperit, et induxeritin eam-
dem, cujus vos modo poeoitel, lwc
J
t,onem? Dicere
pactionem? Dieere
4e iacte gregis non manducat '. (
persuadcrc; mirum si vos
potestis: sed mirum cui
auternper contrarium couvenimus : Qua audacia, o inquiunt; sed nondc-
vel ita suspicari. Nequaquam,
monaclii, praesumitis, seu vinum de vinea quam non
bet siaro absque aostro cor.silio faetutn est, hoc
quod
plantaslis, seu lacdegre^e quem nou pascilis ? Quo abbas
estsine assensu totius capituli. Quid? quod
pacto ibi exigitis, ubi rihil exhibetis? Certe, si ita
slare non dcbat, si
statuerit cumconsilio seniorum,
vuhis, baptizate nasccntes, sepelite morientes,
Iune-in Regula vest.a
rudes, non omnes consenseritis?
visitate jacentes, copulate nubenles, iustruile sententiam aut non attendi-
manisfestam super boc
corripite delinquentcs, exccimmunicale contemuen- siquidem ut fralres ad
lis aul conlemnitis? Mandat
tes, absolvite resipiseentes, reconciliate
pcenitentes :
rcspondeant quod senl
consilium vocati, siagulisic
etin medio dcuique Ecclesise aperiat os suum mo- praesumant quod re-
serinl quatenus dcfendere non
nachus, cujus otiicium esi sedere et tacere. Sic singulorum seutentusj
sponderint: sed abbas, auditis
fortasse dignum se probabit 35« mercenarius
quam potissimum ipse elegcril, ei omnes
sme con-
mercede sua. Alioqmn invidiosum admodura est, »(Rcj. S. Benedtcti,ea.p. 3).
tradiclioneacquieseant
colligers
velle metere ubi non seminaveris; sed el
QSi ereo in quibuscunque dispouendis prseeminet
quod alius sparserii, etiam injuriosum. quia
auctoritas abbaUs, Rcgula item praescribente,
3. Esto lamen ex dono episcopi,
: liceat et hoc ordinatio monastc-
io abbatis arbitrio
pendetotonis
nec ul!a jam reputetur injuria, cum canonica ex- inobedientes vos ac rebelles
esse
rii; patet ouod
cusat investitura Cajterum de paclo vestro quid formavit, coclra
probatis, qui quod abbas
pactum
facitis ? Siquidem Canonicis reclamantibus et cau- forte ct
eius volunmtem labefactare conamini Nisi
placuissc tandem vobis, nisi
corde locutus est, ut quoa palanl
sanlibus de injuria,
ipse in corde et
falhmur, nou negabitis causam veslrani poni in et mc
suos destruat;
per se jedificavit, clam per
Carnoiensis episcopi, simnl et comiiis T.(i036J
-> manu prsevaricatorcm se quoque
conslituat. Quod quidem
uT^uidqmd pafT utriusque consensu pro lile diri-
id Unium
absil ut credamus nam de optimo viro
.

menda detinirctur, utraque pars irrefragabiliter te-

pessimum est. Non nos sane iaiet ScrJ
suspicari,
ncretis Oplirae plane, et consultissime. Talesquippe oportei justi
pulus nonuullorum, qui plusquam
electi sunt mediatores, de quoriuu saiis uon solum
dum absque Simon»
nodu.n m scirpo quterebant,
iuler ecelesias posse ner
istiusmodi commutationes
(1036) Theobaldi.
 , :

bu"J EPiSTGLS. .610

iiou patarent. Sed de uoe, ui Srbhramnr, vobb » tu, vd proprio judicio consulera, sogitare debueras,
ulique curiosius sciscilantibus, calholieorum el non affcetum erga me tuum, sed raeum in Ecclesia
cruditirum virorum responsionibus satisfactum est: locum. Sjiic aititudo negoiii non amicum desiderat,
357 aul siqno minus ; in promplu est eliam nuiie sed enulitum, sed dignum cujus auctoritas potior, :

ex auctc r it?te canonum affirmare, quod fas sit de vita sanciior, stilus maturior et opus illustret, ei

refus ecolesiasticis tieri permutationes, prout ec- coQsonet sanctitati.

clesiis videbitur expedire. Hsec adversus iilos, qui 2. Quantulus ego in populo chrisiiano, cujus Iit-

se de his quorum sua nihii interesl prsesumpliosus terse in eeclesiis leetitentur ? aut quantula mibi iu-
inuomittentes semper parati sunt injuriarn conci- genii eloquiive facultas, ui a rr.e potissiraum festiva
lare (-1037). ei plausibilia requbantur? Quid? quem cceli habent
EPISTOLA CCGXCVm (1038). laadabilem ei laudatuni, ego de novo laudare m
cipio super terrain? Supernis velle addere laudibus,
AU CUWONEM ABBATEM ET FRATRES ARREMABENSES.
Rogatus ab Arremarensibus, ut Officium dc sancto
delraherc est. Noc quod glorilicatos ab angelis, ho-

Victore ipsorwm patrono compbnat, tenuitatem mincs jara hudare aou auden.nl ; sed quia :n solem-
suam et operis diffieultatempr&tendit, exponens nitate celcbri [il. solemni], non novella andiri de-
qualin essc oportetquce publiceadidbsntitr divino „ cet vel levia, sed certe authentica et anliqua, quae
cultui: catitusquoque ecclesiasticileges describiU o
el Ecclesiani iediiicent, et ecclesiasticam redoleant
Venerabili Gcidoni abbaii Arremarensi (1039)
ei sanctis qui cum eo sunt fratribus, Bekxaudus gravitaiein. Quod si nova audire libet, et causa
Domiuo in san- requirit; ca, ut dixi, rccipienda censuerim, quse
servus Sanctitads eorum, serviie
csrdibus audientium, quo gratiora, eo utiliora red-
ctitate.
1. Petis, charissime mihi Guido abbas, et teeura dat et eioquii di^nitas, et auctoris. Porro scnsa

pariter qui tecum suul fratres, dictare me aliqu* indubitata rcsplendeant veritate, sonent justitiam,

vobis legenda solemniter, vei caneuda in festivi- huuiilitateni suadeant, doceant sequitaicm ; qua 1

late sancti Victoris, cujus apud vos corpus sscra- etiam lumen vcritatis mentibus pariant, formam
tissimum requiescii, Cunctanti icstas, dissimulan- moribus, crucem viliis, affectibus devotiouem, sen-
meam, justam, verecuadiam dissi- sibus disciplinam. Cantus ipse, si fuerit, plenus sil
tem uiges ; elsi

Ipse adhibes nulii et precaiores, quasi gravilaie (1040); nec lasciviam resonet, nec rusti-
mulacs.
sil aliquid, ad inclinanduni me tuse voluntati, lua citatem. Sie suavis,ut non sit levis; sic mulceat
iiis.i voluntaie cogentius [al. convenientius]. Verum aures, ul rnoveal corda. Trislitiam levet, iram mi-

Codox Yedastinus sic cpistoiam concludtl 0stantissimi musici, sed revera, vtl vobis testibus
(.1837) :

aliler et (liceal dicere) religiosius cecinerunt. Sed

Semper parati sunt concitare injuriam aliis, invi- ii

dium suis. Vobis autem,Pater,consuiimusuti consi- eorum iibros musicos vestrum jam fastidium pridem
sepelivit. Reviviscal, obsecro, salteni aliquid
lio meliorum,nec abduci scandulopriscorum ad prce- prisca?
varictindum pactum labiorum vestrurum : ne, dum religiositatis insacra musica, quod si cordi est et
cur^e divinus honor, hoc agite, viri, hoc laborate,
puucorwn malorum scandalwm declinutis, bouis
ut qu;e cauiantur verba, siraul etiam intelligantur.
omniiius, quod absil, scandalo sitis. Martene
(1038) Antea epistola 312.
Quid mihi vaiius in templo sonus, quid muliipiex
cunceutus, si desit ci nueieus, si sensuin f t verba,
(1039) Arremarense monasterium, dicecesis Tre-
censis, ordinis sancti Benedicti, patronum babet qu* conceutu suntiustiilanda, percipere nequeam?»
sanctum Victorem confessorem, cujus Acta ex Bcr- lta liieronyinus Drexelius in Rh Horicaj coelestis

nardo babes in tomo S.Ejusloci mooachus fuitNico- librc I, cap. 5. Sed age, Iiberemus religiosum re-

laus Beruardi notarius, de quo supra iu epislpia 298. cemis menioriie virum -»o invidia, quam illi forte
(1040) Perquam elegaulei' ista liernardus, ideoque apud musicos noslros hujusmodi censura creal :
debite ponderauda. Si locus et propositum pateretur, aul saltem consortesilli demus quibuscum uti gran-
verba Bernardi illustranda essent, ei aliorum suu- dioribus, facilius, sustineat odium, mfaustum veri-
ctorum Patrum sententiis muinenda , aul certe tatis panum, ecce occurrit e Bernardi nostii
lit

ostendeudum, qu;s iltorum de cantu Ecclesiir; et schoia, qui [>ari cum magistro suo seusu spirituque
divinis ofiiciis ifioneo mens iuisset. Sed quia seve- »> musices abusum acriter perstringit, Aelredus, iu-
rior et rigidor forte disciplina fuil, quam prsesentis
u quam, abbas Rievallis in Anglia, eujus pleraque
sseculimores ei ingenia ferant ; libet audire virum lomoquintc Operum Bernardi habes. llle ergo Sep-
prorsus pium et reiigiosum ac de rebus ad pietaiis
,
culi Ghaiilatis libron, tap. z, ita loquitur. « Ad
ac virtutis cuituin spectantibus pridem elegan- quid vocis contractio et iufractio? Hic succinit,
iiia

ler florideque disserentera. «_ Hic pace, * inquit, iiie dssciuil : alter supercinit aitr.r medias quasdam

« vestra ilixerim o musici; nunc templis can- nolas diviaitet incidit. Nuuc vox stringiiur, nunc
,

tandi geQus dominatur iiovum, sad exorbitans ,

frangilur,tunc impingitur, nunc diffusiori sonitu
concisum, saltatoiium, et parum profecto reli- dd.Uaiur Aiiquando, quod pudet dicere, in equinos
giosum, theatro aut choreis convenientius, quam hiunilus cogitur, a.iquando virili vigore ueposito, iu
lemplo. Artiricium quyirunus, et perdimus priscum ferainea; vocis graciiiiate acuitur. nonnunquam arti-

precandi ac cantandi studium curiositati consuli- :

ticiosa quau.±m eircumvolutione torquetur et retor-

mus/sed revera negiigimus pietatem. Quid euiin quetur. Videas aiiquando hominem aperto ore, quasi
covitia iripudiaus canundi ratic
h*c et nisi co- ,
intcrcluso halitu exspirare, non cantare, acridiculosa
mcedia est qua cantores velut actores suut,
, in quadam votis inteieeptioue. quasi minitari silentium,
quorum modo uuus prodit, modo duo, modo simui uuuc agones morientium, vel exstasin patientium
prodeunt omnes, et muduiatis vocibas colioquuntur imitari, Inierim liistrionicis quibusdam gestibus
mox iterum vivus triumphat soius, c«teris brevi totum corpus agitatur- torquentur, iabia, rotant
secuturis ? » Et infra ; Fuciunl wvo superiore prse- ocuii, .
:
... liumerij et ad ^iugulas quasijue notas
 : ; ,

>31 i S. BERNAROl ABBATIS GLARjfi-YALLENSlS 612

tiget; seosum Ihtersa non evacnet sed fecundel , dem flag-ito, sequor retributionem. Quidni sequar?
Non est levis jaclura gralije spirilualis, levitate Sive placeant, sivi non refert, qui quod
i inea
cantus abduei a sensuum utiiitate, et plus sinuandis habui, ciedi. Ergo mwces m«i, tratio vesira.
intendere vor.ibus, quam insinuandis rehus.
EPISTOLA CCCXCIX (1042).
3. En qualia oportel csse qua? in audicntiam Ec- AD LELBEBTCM ABBATEM SANCTI-MICHAKLrS f!043 j.
clesia; vieniunt, qualemve horum auclorem. Nu MoHuchum- quemdam a perverso pereyt imUi j.w pro-
quid lalis ego, aut talia quae paravi, ? El tamer. de posito dehortdtu.i,re.'iiittit adsuum monastenum.
paupertate «$5$ m.ea, te pulsanle, le inquietariie, e; Patri et amico suo Lelberto, Sancti-Michaeiis
si uon quia amieus es, cerle ob tuam imporluaiia '

frater BEaxA&Dus, eorum, qui i\i Clara-Valle

surgens, juxtaverbum Domim, prastili quod petis servoram Dei inutilts servus, debitum dilcctio-
(Lucs.1, 8).Prajstitidico, nonquod tibiad votuu -
his affectum.

quod mihi ad mauum venire poluit, pro posse ajti- Hic fiiius vester peregrinationem, quam, etsi \e-
que nieo, non pro velle tuo. Servala tamen unii- stra liceniia snsceperat, nostro cmisilio deserens,
quorum vcritate scriptorum, qua; tu mitii transmi- jsreversus est. Cum enim cognovissemus, viam
seras, devita Sancti duos Sermoues dictavi v 10i! et eum requisisse per levitatem, cl vos oii

qualicunque seniione meo illud quantam potui : improbitatem annuisse ; dure, ut dignus eral,
cavens, ut nec brevitas obscoros, nec proli increpatum reverii persuasimus , suse siqujdem,
redderet oncrosos. Deinde, q!;odad cantum spectat, quantum ce; j;cere
;
potuimus, ievitatis et improbita-
hymiium composui; metri ncgligens, ut sensui non lis posnitentem, ac de csetcro emendationein polii-
deessem. Responsoria duodecim cum antij-:

viginii septem suis in Iocis disposui addito repon- nonasterio monachum pcenitentiainagere, quam
r

soiio uno, quod prioribus \ esperis assignavi vagando proyincias circumire. Neque enira
que duobus aliis brevibus ipso die feslo pro > lerrenam, sed ccelesiem requirere Jerusaiein, mo-
reguiari consuetudine, uno ad Laud ero ad m i t ; et hoc non pedibus profi-
Vesperas decantandis. Et pro his omnibus .neree- i
affectibus proiiciendo. \us autem,

digitorum flexus rcspondel. F.i iia sa dis- •;ii dum

temporibus rnensurandis iuvigiiant
.

solutio vocatur religio, et ubi Itaec fn ,

ii, cngere suas, quam anliquas
tantur, ilii Deo honorabilius serviri clama eaulare malunt in semibreves et miuiinas ecclesia-
:

Sians inlerea vulgus sonitun tlur. Nam melodias

cymbalorum harmoniam fistularum tremen ters santibus lubricanl tripliset
liisque niiratur, sed Iasei\ _ ni iiiculcant, adeo ut
tiuues, meretricias voi ilioues larii et graduaiis fundamenta
nes non sine cachinnc risuque intuetur ui so : per quo K-Jiiicaui : tonos
aJ oratoriuin, sed thealrum, m c ad it, imo confundunt :

sed ad speeiandum Eostimes convenisse. iSi-e >

muliitudiue tiotarum ascensiones

.'•

illa tremenda majeslas, eui assislilur; nec ueiertur asicnesque temperatiR. plam eantus,
myslico illt pr;esepio, cui minislratur ... . is toni ipsi secernuntur, ad invicem obfuscen-
myslice pannis involvitur, ubi sacratissit ejus Currunt euim, et non quiescunt, aures ine-
sauguis caiice iibalur, ubi aper miur istunt briai identur : gesiibus simu!anj, quod
augeii, ubi lerrena coeleslibus jungtmtur, ac ange- depromuni, quibns devotio qua<renda conlemnitur,
Its homiues sociantur. hic quod Saucii Patres in- i-itaii ia lasc vii ropalatur. Non eniin,« inquit, fru-
|

stiluerunt, ut iniiimi excitareniur ad stra ipse Boetius, iascivus animus, vel laseiviorilius
pietetis, in usum assumilur ilhcitic vuiuptutis. Non ielectatur iuodis, vel eosdem sippe audiens, emolli-
enim scnsui prsefereudus esl somis, sed sonus cum lui r, H .' nos et fratres
sensu, aa incrtamentum majoris affectus, piernmque nostri corrCctione indigcrc as: hoc relegare ,

admiltendus. Ideoque talis debet essc sonus, tam imo prorsus abjicere, et abeadcm Ecelesia Dei pro-
niodcralus, Lum gravis, nt uon iotum animuui ad us properamus. etc. ita -ioau. XXII,
sed sensui majorem relin-
sui rapiatoblectatloiiera, E.vtrav. com. lib. 3. iit.de Vita ei hon. deric, cap.
quat portionem. Ait nempe B. Augustinus, Confes- iiii., ubietiam siibjnngit qaalem velit e^s.c musicam

sion. lib. 10, cap. 33 Movelur, annnus ad aifectum

: n L cantum, qui Ecciesiam Dei deceai.
.'.

pietatis, cantico amiito : sed si magis sonum, quam u (1041) Habentur iomo JU Cum -jlticio saneli. .

sensum, audiendi desideret, improbatur. Et

libido 1042) Anti
v
pistola 319,
slias Cum rr.e, inquit, magts cantus. quam verba
: 043 > Mulia suul iu Gaiiis ccenobia Saneli Mi-
L

delectant, pcenaiiier me peccasse eonfiieor, .et i-haeli-5 nemp-3 in Moote-Tumba seu in Periculo
:

iem non audire cantantem. » Ita Aelredus. Verum tiosam, Tornudori iu burgundia, in Eremo
coloplioneui iniponat summns Kcciesiaj Prjcsul, apud Pictoues, et in Teras-cia. ll.ijus abbas videtur
Joannes XXII, et quid de hujusmodi musica senl fuissel sive is sil Elbertus, ([Ui Fusniaci;

imo quid sanciat, audiamus : « Dulcis omuine sonv.s locum Uai thotemii'0 Laudunensi cpiscopo concessil
tn ore psalleuiiuin resonat cum Deum corde susci- ad construendum Cistere.iensium ecenobium, aauo
piunt, dum loquuntur verbis : in ipsum quotjie cai li- 1121 ; sive Gisleberlus ejus successor, in ctiartario
bus devolioucin accendunl. inde elenim in ec uoiatu* anno 1130, aller sui s.eculi Piato ciictus
Dei psalmodia cantanda prtecipitur, ul tnieimm apud Herinannum Lauduneasem monachuin iu libro
devolio excitetur : in hoc nocturnum diurnumque terlio de Miraculis S. Marke, ap 19. Simone San-
officium, et Missarum ceiebiiiales assidue lero ac cli-NicoIai ibbate (de ., L '° si.p r ''>
in epistola i

populcysub maturo tenore, 'iisiinciaque graditione defunctc a.J Sauctum-Nicolaum, tinde assumpms
cantantur ut eaJem distiuctione colhbeanl, el ma-
; fuerat, revocatus. Lc ejus successori ln*
tiiritato delectoiit. Sed nonuulii novcllaj seliok di- nocentius li diploma lorgitui annoU3S,
 :

613 EPISTOLA!. 6 14

••:>non moles.am habeatis ejus reversioneni, etsi limebas, non n.cciclit nobij. Diligemer r;t pes inqui-
, J|

i
iTctam habeatis ejus conver?atiopein quin po- sila, quemsKhaodum monuisti, el inventus >:;-i doius

tius gaudete, quia hic iiiius vester mortuus ftierat, et in ore ejus qui ista dixii tibi. Lnum e duobus oul-
revixrt; perierat, et inventus est (Luc. xv, 32) 1044). latenus duuites, hominem videlicet aui ex mairgrsi-
EPiSTOLA CD ^1045). tale, aut ex suspicione lacutum. 1'rocui dub.o con-
AD ABBATKH LiETIENSEM. vertetur doior ejus in eaput ejus, et in verticem
iVatrem Robertum reeipi, et benignius traetari, ac ipsius siuiquitas ejus descendei. Reus est enim il-
statutum abbuMs sibi renuniiari cupit. lius rei.quam alteri conatur irnpingere.
Venerabili patri Laetiensis (1046) monasterii, ac
filiis ejus, 1'rater Bernardus. servorum Dei, qui in
EPISTOLA CDH (1049).

Clara-Valle suut, imililis servus, servire Donrino in

AD BALDUINUM NOVIOMENSEM EPISCOPUM (1050i.
limore, et exsultare ei cum tremore. Puerum ei facete commendat.
Doniiuo Bai.duino Noviomensi episcopo, frater
Remisimus vobis fratrem Robertum, prinium pro
cum eo precantes, ut clementius oum ispo Bernardus Clarse-Vallis vocatus abbas, melius quam
eo et
meruil.
359 agatur in recipiendo, quam cum cajteris solet

debet _ puerum istum pnesentium latorem,

Milto vobis
fugitivis revertentibus, No:i enim par esse
•* comeuers paneni vcstrum, ut probem de avaritia
prena, ubi dispar est causa. Deinde ut ab obedientia
vestra, utrum curn trisiitia id feceritis. Nolitelugere,
(1041), in qua cum periculo (ut ipse dicii) aninue
suse diu iuvitusdtlentus est, amoveatur et ad ;
uolrte flere : parvum ventrem habei, paucis conleii-
tus erit. Graiiani tainen vobls habemus, si doetior
aliam, in qua securius et salubrius vivat, transfera-
tur. Alioquin,quantum intentiouem bominis altendo, a vobis, quam -pinguior reoesserit, Maneries (1051)

timeo ne illum irrevocabiliter amitiatis. Cauerum iocuiionis pro sigillosit, quia ad manum non erat,

autem audivimus dominum abbatem graviter infir-

nam neque Gaufridus vester.

tnari cujus nobis vel vitain, vel mortem flagita-

: EPISTOLA CDIH (1052).
mus citius renuntiari, ut aut de vit3, licet mortali, AD HENRICUM ARCSUOHCONUM (1053).
recipiamus gaudium ; aut de morle, licet vilali, lu- Anvaleat Baptismus haeverborurn formacclUitus,
ctum;sive, ut vertus latear, de qualibetet gaudium « Baptizo te in nomine Dei, et sanctas ct veras

De quidem eondolenies crucis, »

simul et lucmm. vita ipsi
quod retar- Dilecto suo Henrico archidiacono, frater Bernar-
\al. de vita utique ipsi eondolentes], sil

sed nobis gaudentes, quuius est reservatus

dus Clarse-Vallis vocatus abbas, salutem et orationes
datus ; ;
i. Brevitei vobis de pr.jpusita quaeslione respon-
de morle voro ipsi uimirum cong'atulantes pro ade-
v demus, sine pnejudico tameu sauius sapientis. Ra-
pto pnerniu, nobis, autem gemeutes pro adempto ne-
plum ex utero puerum ob periculum mortis laicus
cessario.
quidam, ut dicitis, baplizuvit, commuoem verborum
EPISTOLA CDl (1048).
AD ABBATEM BVLDUINUM DE CASTELLIONE.
formam non tenens, sed dicens Baplizo te in no- :

imprud.enti cujusdarn verbo mine Dei, et sanctie et vene crucis. u Quasritis,

Timorem ei exirnic,
natum. utrumnam baptizatus sit puer; an magis, si vivit,
Etin hoc cognovi quod diligis nos quoniam ti- ,
baptisandus (1054)? Ego vere hunc baplizatum puto:
muisii nus. Verumtamen gaude, quia timor, quem nec sonum vocis, veruaii lidei et pietati inientionis

(1044) ilsdem omniao verbis utitur Hildebenus iuit, Martene.

in epistoia 23, qua- est ejusdem cum ista argumenti. (1047) Ubedientia, Cella, Prioratus, sea villa, cui
Confer sentenliani Tbeodemiri aboatis in Opusculo procurandae biui aul terui, pluresve monachi desti-
Jonae Aurelianensis episcopi contra Claudium Tau- nari solc-bant. Cellula vocantur in epistola 254, n, i.
-

rinensem de peregrinationibus nionachorum. (1048) Antea epislola 338.

(1045) Antea episiola 326, (1040) Antea epislola 330.
(1Q46J Codices nounulli habent Lesciensis, qnod (1050) Epislola capiluii Novioinensis de ejus ele-
coenobium est Ordinis Benedicti iu iinibus Han- ctione habetur ordino 44 inter Sugeiianas : ubi
ft
nonise et Terasciie, sacrarum Utterarum studiis lunc i» plures Balduini.jam episcopi littera de Compedien- ;

non incelebre , teste Pbiilippo de Eieemosyua in epi- si ecciesia referuntur, nenipe-157, 15», et 102. h\

stoia 24, Bibliotbecu? Cisterciei:sis loino 3, reirgioue pnori Sugeriaua epistoia 44 constai. Balduinum
et institutis Ludocivi Blosii, piissimi abbatis illustre /huncipsum esse abbatemde Custailioue, ad quem
quod The.odericus de Avesnijs a fundamentis iastau- Bernardi epistoia 279, et qu« aune est 401. idem
ravit sub annum 1080 , ut senbit Herimanaus in subsciibit episto_e 426, hiiicin appendice.
Spicilegii tomo 12, pag. 413. Guntero nrimo anbati (1051) Id est modus, Galiice iwniiire.
post auuos regiminis duodeciin successit Reinerus, (1052) Aniea epistola 340.
moriuus auno 112*. Hunc exccpit ^Vedricus religio- \105oi Henricus Ludovici Junioris frater, per id
sissimus abbas, qui biblioUrecam et vuos ex Han- tempus e.-at archidi-iccnus Aurelianensis, ex Cliar-
nonia pios el doctos conquibivit Anno lt47 sueces- tario Sancti-Martini de Campis.
sorem habuit Tescelinum : cui suilectus aniic 1153 (105 ii tnterrogatns Bernardus (si tamen ejas esl
Helgotus ex monacho Laiiniaoensti. An ad Wedricum haic epistuia, uaiu pleriqu8 negani, quor! tamennon
sjicciet hasc epistola, aiionun esto judicium. Ha=c — facile dixerim. llac Uorsiius Mai/Uionius autem sic:

epistoia iu vetusto eodice Saueii Martirii Tornaoensis Epistoia ii&ec dubia nonnullis videtur. Reperitur
talem pnelert inscriptionem Epistola Hemardi ad . tam«n in vetustis euitiombus, Lugdunensi anni 1520
Werricum (pro quo nomini.- iacile iegiiur Wedricuw aiiisque subsequeniibus, ei iu manuscripto couice
LcHensem dbbatem cujus luclenus uomen ignotum gorbouico ne« stilus differl a DeruarUino), inteno-
;
 ;

S. BERNARDl ABBATIS CLAP./£-VALLi.NSIS 616

613

prseiudicare potuissc, Ut enim taccara,

quoa in no- * statem. Consilium tibidedi, non praweptum, sempcr
„:lr,-.V„.,,
mineDei unamm cxpressit snhstaniiam 36®
.v n w«it substaniiam 3«i» Trinita
Trinita- vel seincl coniedere; fcminarum visitationes
semcl in die comedere ;

sancta, et vcrse cru- vel colloquia omnino non admitlere tuarum te opere ;
lis in eo ipso quod addidit,
a

Dorninicampassioncm.
manifesiecommendavit manuum sustentare, multaque alia, quse longum est
cis, »
quod qui- modo cornmemorare. Quod si hujusmodi sumptus
Nisi forle putamus Aposlolum contra id

gui gloriatur,in Domino nequaquam libi ad ojjus tam sumptuosum suppetere

dem alio loeo dixerai,
in ipsa ligtii cernerrs, non debores incipcrc quod consummare
glorictur (I Cor. i.3i,el // Co;\x. 17) ;

substantia, et non magis in Crucifixi

gratia gloriari, non posses. Hoc tibi tutum credidi consiiium : hoc
nec meo cogeris tenere prsecepto.uec tamen mco-
cum diceret : Miiii autcm absit gloriari,nisi incruce
inutabis consilio. Vale.
Domini nottri Jesu C/im£i(6'aM,vi,14).Nf queep.im,
communem Ecclesise constitutionem ba- EPISTOLA CPV (1056).
cum jaxia
nomine Patris et Filii et Spi- AD G. ABBATEM.
ptizantes dichnus,» In
sancti, » aliud inteliigendum est, quam in Fratri cuidam ad vivendum more communitatis tat
ritus
virium esse.
confessione Trinilatis. Porro aulem confessio sancue
Dornino G. abbati, frater Bernardus, quidquid
crucis, non nisi Crucifixi coufessio est. Legimus
sane

iu Actibus apostolorum, non modo: nominePa-

« Iu B sibi

verum el ia nomiue Scito fratrem G. ex quo venit de Crista, ubi me-

tris el Filii et Spiritus saucti. »

Chrisli aliquos baptizatos (Act. x, 48).

dicamina sumpsit. Convenlum per omnia, tanquam
Domini Jesu
2. Pergili? autem quierere de ipso baptizalore, unum de validioribus, firmissime tenuisse, nec ei
aliis formam hanc quidquam in alimentis praeter quod commune fuit,
utrunmam peccaverit, an vero et
indultum fuisse ad vigilias jugiter cum aliis ex-
Quasi vcro consequenS sit, ut, si in
liceat imitari.
;

stilisse. Ex hoc jam.si apud vos egerit, nou ei

aliter
iaeto hominis ipsa eum videtur excusare
simplicitas,
consentiatur. Certum enim sit vobis, non esse cor-
utautnullum, aut non magnum peccatum fuerit

inveniantur excusabiles, qui sua poiis tegritudinem, sed animae passionem. Vale.
continuo etiam "
temerilale, conlra formarn Ecclesise, novurn bapti- 3G1
EPISTOLA CDVI (1057).
eum Al> ABBATEM SANCTI-NICOLAI.
zaudi vellent inducere morem. Quod si quis
Dulcissimo amico el coabbali suo de Sancto-Ni"
pe..'iasse cotiteudit, ego lantum non crediderim fuisse
colao (1058), frater Bernadus de Clara-Yalle, spi-
pei :atum, nt vel baplizatoris, velipsius qui
bapliza-
Neque enim ec- rituin pietatis.
lus esl, potuerit pra-judicare saluti.
clcsiasticam contempsisse lormam,
clcsiaslicam formam, sed devoiione
sert ex ctevotione "osus Cliristi
Ilostis uhuwu» fecit
umis.i diabolus ^^
««. morem *—-
suum, -~—
sedu- ,

quadam festinanlis fidei in hanc vocem erupisse vi- C ceudo christianum nos quoque, ad quos lorle de-
;

....,.:» ,,;..,!,,.,,,. ,c nmnt nnlnimna f m s n<V-t II)

venit, nihilominus, prout potuimus, fccimus nostrum,
... l 1! I' :i .

detur.
EPISTOLA CDIV (1053). corrigendo seducium. Restat itaque, ut et vos, quod
AD ALBEnTUM INCLUSUM. vestrum est, laciatis, suscipiendo correctum ; et sic

Consulit ei semel in die rejici,et mulierculas pror- omnes in communi speremus, Deum etiam quando-
sus non admittere. est facturum, redditurum scilicet
que quod sutr.n
Fratcr Bernardus dc Clara-Vaile, fralri Alberto
unicuique secundum opera sua.
inciuso, bonum cerlanien certare.
EPISTOLA CDVH (1059).
me, ut nescio quam jejunii observanliam,
Petis a
AD ODONEM ABBATEM BELLI-LOCI.
quam a me intra tuam eellam requisieras.ac mulier-
Monet depositumpauperi sine dilalionereddendum.
cularum colloquia, qure el tibi videiiceta me recor-
admittere: Frairi et amico suo odoni, abbali regularium cle-
daris fuisse prohiuiia,mea licentia possis
inopiam, ut scribis, non poles ricorum Belli-Loci, frater Bernabdus, monaslerii.
qure utique propter
nullam super usurpo mihi pote- Clarse.Vailis dispensator indignus, salutern
cvitare. Ego jam te

gatus,
eatus, inquam, an baptismus '«™«'«
»<"- verbonim
sub hac
uapusmus aua Baptismus. Idem habet _
„»!««,.—». .-~. epistola
r „ „__
23 ad Bonifacium
Q bstque sumlis locus libri decimi non. contra Fau-
formacollalus valerel, i Baptizo te in uomine Dei,
crucis: respondit aifirmative, uonomnino stum, cap. 10. Qtue sint autem U verba evange-iica,
... illa
et sanctse
hodte exponil coiitra Donatisias, libro 3, cap. 15: « Si, •>

speraenda ductus ratione. Sed hsec senlentia

liieologis, et iraditioue apostolica, inquit, « evangelicis verbis, In nomine Patris et Filii
nou recipitur a
et Spiritus sancti, Marcion Baptismum consecrabat,
et aliorum Patrum, ipsiusque S. Augustini auclori-
omnes, expressam iutegrum erat Sacramentum. v Vide eumdein iibro
iate refellitur, ac docent passim
tertif' contra Maxiininum, cap. 17; epistola 20 ; et
invocationem sanctisshna; Tiinnatis, sive dtstiuelam
Enarrationes in psalmum lxxxvi. Ilinc et Cajelani
trium personarum expressionem, esse de esseutia
esse senteutia sufficcre Baptisuuro in nomine Christi
formte; adeoqtte Baptismurn sinc hac collatum
locum collatum, expiodiiur.
invalidtim. Ha habet Canon 49 apostol. qui
xxvn, velut interpretans deiorma verbc-rum (1055; Antea epistoia 345.
Matth.
morte Domini collatum, tta
Baptismum in (1056) Antea epislola 34«.
rejicit
dixit nobts Dominus, lu
« Non enim (1957) E|)istola nova.
subjiciens :

(105b) Haud dubie Simoni abbali raonasterii

morle mea baptizate; sed, Euntes docele qmnes
nominePatru et Filii et Sancti-Nicolai in silva Vedogii, ad, quem episloia; 83
iientes, baptizwttes cvs in
;
seuteutia clarissima
»S Augusuni etsi.
S<:<filus c..',..'. .

cap ib. cerl3 esse M059) Aute epi.ioia 348.

esl libro s-exto coiilra Douatisius,
verba evanfeiica, sine quibus non pokst cotisecran
617 EPISTULE 618
Dcpositum hujushominis, quod, ul ipse ait,apud « mus, nisi esseiillacausa, quod clericurr. delicatum
vos servandum coramisit ; nec bonum esl vobis, nec iaboris inexperlem, suscipeie formidamus. Valc
bonorificum quod detinelis, si tamen detinetis(1060). EPISTOLA CDIX (1065)'. 369
Hinc enim deplanctum (1061) ad me facere veuit, AD IIORUO.NEH DE ABBAIIS-VIIXA (1066).
utique propler familiarem specialemque amieiliam, Mouel corpoream prassentiam nuii magni penden-
quam inter me etvos essc audivit. De qua etiam ipse dam rogai ierram quamdamincultam religiosis
:

prassumens, ad revcrentiam vobis dico, quare non atlribui.

Viro illustri, etiam nobisquoque ilileeio, Rorgoni
potius calicem de altari vendidistis, quo tam impor-
de Abbatis-Viiia, Bernardus Glarae-Vallis vocatus
tuuum clamorem reprimereiis, si bos vel equus non
abbas, salutein et nostras oraliones.
erat vobis qui venumdari possel; ut is quod suum
Perlatum est ad nos, quod gratum tibi esset, si
erat, reciperet ? Parcite, quaeso, personaj vestne,
prassentiaj etcolloquii nostricopiam babere Yaieres;
parcile bono nouiini uoinus vestrae, parcile saerae,
qiue nuncest, Quadragesimae; et pauperi, quodsine
ethoe ideo, quia unum de servis Allissimi me esse
credil tua benignitas. Et ego dico tibi, quod prohao
excusalione debetur, sine dilatione reddatur, anle-
tua humiiitate, et pro bona tu;e nobilitalis ama,
qu.un res ampiius divulgetur, ct jam nou sine ma-
n quani audivimus , mihi quoque jucunda foret lua
jori tledecore persolvatur.
prtesentia. Sed licet hocin nos humana) pietalis
EPiSTOLA CDVHl (.1062).
_
bouum laudabilo sit, non tamen perfectum. Nam
AC W. ABBATEM TRECENSEM. (,1063).
liaec corporalis quidem esl \isio, pI brevis, et nobis
Clericum delicatum sceculo uaiediceutem abbati
Trecensicommendat, verilus rigori Ciaroi-Vaileu- cum cieteris animamibus comrhunis. Magis ergo ad
sium imparem fore. illaui aaterme societatis jucundissam visiouem
Amico et conservo suo domino W. abbati cano- suspirare debemus, et bonis operibus insistere, ut
nicorum (,1 064; ciericorum Treceusium, iVater Ber- ad illani perveniamus. Rogamus tuam Dileciionem,
NARDUseccIesiaeClane-Vallis servus inuiilis, salutem ut t' rram iliam, quae tui juris est in parcecia de
iu Doiniuo. Currenni, de qua dilectus et familiaris noster abbas
, Ciericum istum relinquentem saeculum, nobiseum de Alchi (1066) tecum loculus est, et quas deserta
mauere cupieniem, ad vestrum potius Ordinem, el inculta tibi, tuisque antecessoribus usque nunc
timens ne nosiri difticultate frangcretur, confugere inuliiis fuit, eecleske de Alchi in elcemosynam con-
persuasi. Commeudamus ergo vobis eum, uipote cedere digneris : quatenus et aniime tuas, et aniina-
nobis bene cognitum, et honeste morigeratum, et in bus antecessorum et successorum tuorum , apud
littteris eruditum; posiremo tanquam Dei servum, Deum hoc tuum proficiat beneficium.

quemper Dei graliam credo \ >bis futurum fidum so- EPISTOLA CDX (1067).
Q
lalium.Neque enim ipsum tam propter ue, quam prop- AD GILDCINLM ABBATEM SANCTI-VICTORIS (1068),
quem diligimus sicul nos, ad vos ire volu-
ter vos, P. Lombardum commendat.
mus:quem proplerviuesuaemeritunilibeiiterretinere- Reverendts patribus ct dominis, et amicis charis-

(lOOOil)e restituendo deposito e\stat in Biblio- Chesnius refert in notis ad Abtelardum, sic loquilur
ihecai Cislerciensis tomo I. pag 241 egregia epi-
T
Albericus in Chronico ad annum 1129 « Domus .

stola Phillppi abbatis ab Eleemosyna, ordine terlia; Sancli-Victoris Parisiensis , quae erat Prioria nigro-
ad ilenripum comitem palatinum. rum monachorum de Massilia ejectis priediclis ,

(1061/Deplangere, niultum plangere; deplanctus, mouachis, adductus est conventus Regularium de

querela? mulue. Sancto Rulo de Valenlia per magUtrum llugonem,
(1062) Autea epistola 349. qui dictusestSaiicto-Vieiort', et de regisauctoritate ;

(1063) Guillelmum abbatem Sancti Marlini Tre- et ita niultiplicata religione habet Ordo iste bene
censis Ordinis Sancti Augustini. triginta abbatias, et plus quani ocloginla priorias. »
(1064) Hic adjective * canonici » appeilaniur cie-" Eximia sunt quaa de isto Sancli-Vicloris Ordine
rici,eodem sensu quo in superion epistola Praemon- narrat Jacobus a Vitriaco, Hisioriae Occidenialis
stratenses dicunlur regulares clenci. r capite 24, de quo inter alia « Ha?e siquidem, » :
I

{i06?>) Antea epistola 350. inquit, « sancta et omni acceptione digna mililan-
(1066,1 Rorgo de Abbatls-Villa, quae urbs est ad tium iii castris Domini congregatio, refugium esl
Somenam fluvium, in veteri Breviario Corbeiensis pauperum , consolatio lugentium, fulcimentum et
Bibliotheca-, ante annos quingentos scripto, lauda- quasi basis debiiium, recreatio lassorum, reievatio
lur cum uxoresua Elizabeth pridie Idus Augusti, ut lapsorum, portus tranquillissimus scholarum... Mul-
fundator loci ad quem primo pertinuit breviarium, tis a principio Parisiensibus magistris, viris litleratis
neinpe Priora«us Sancti-Petri apud Abbatis-Villam. et honeslis velul stellis fulgcnlibus illustraia, et
,

(1066*) Aiciacum, monasterium Ordinis sancti quasi margarilis preiiosis decorata. luter quos no-
Benedicti, dicecesis tunc Tervanensis, jiunc Audo- minatissimus et praacipuus exsiitit citharista Domini,
mareusisjuudatum in Morinis adquantiamfiuvium sub organum Spiritus sancli, magister Hugo de Sancto-
iinnum 700, primo pro sanctirnonialibus, qnibus suc- Viclore dictus. > Ea propter S. Bernardns speciali
cesserunt moiiachi ab instauratione poslNortmar.uos semper amore donium istam complexus est, cujus
(1067) Antea epistola 306. rci evidcns nobis suppeditat argumenium eoncessio
(1068) Is a Ludovico Grosso abbatiae Saneli-Vic- sequens, ipso agente facta, ut lestatur auLographum
toris fundatorp abbas constituUis est anuo 1113. in Suncti-Victoris Cartopbylaoio etiamuuni asserva
Guillelmo Campellensi, qui locum ordinare cceperat. lum eujus exemplum eruditus et amicissimus D.
;

ad sedem Calaulensem evecto, ui dietuni esl ad Tonuelerius Bibliolheca} pruifectus milii comnuua-
epislolam 3. De sancto-Victore, praeter ea qute cavii. Vide infra inter chartas Dernardi.

Patbol. CLXXXH 20
 l£0
cia S. BERNARM ABBATIS CLAR^-VALLENSIS
« bus. Non me sane terret hec, et peccator non hor
simis, G. Dei gralia venerabili abbati Sancti-Victo-
._ r.' •:-...: „:. „„ a nm;
ris Parisieusis, ct universo convenlui
—
canctA
sancto, „™„
fraipr
frater oeccatorem : nec segrum sperno, cum ipse m«
reo peccatorem mi

Clara-Yallis vocalus abbas, salutem et sentiam agrotare, Sed etsi me sanum pulas, non
Bernardus
recuso infiimus infirmo fieri, ut infirmum lucrifa-
nostras qualescunque orationes.
quia multa ciam hoc Pauli consilium,
libenler audiens et in
Necesse habemus multa requirere ,
;

nec amicis possumus parcere, qui ait : Vos qui spirituales estis, hujusmodi ins-
rcquirunlur a nobis :

truite inspiritu lenitatis ; considerans teipsum, ne

quia ab aliis amicis non parcitur. Dominus Lucensis
et tutenteris(Galat. vi, 1). Nec reputoimmanitatem
episcopus, pater et amicus noster, commendavit
venerabilem P. Lombardum (1069), morbi, cogiians peritiam medici, simul et pietalem
mihi virum
parvo tempore quo moraretur in ssepe mihi expertam in propriis magnisque languo-
rogans ut ei ,

ribus. Quantislibet sordeas vitiis, quantumvis fce-

Francia causa studii, per amicos noslros victui ne-
dam geras conscientiam, borrendis licet sceleri-
cessaria providerem : qnod effeci, quandiu Remis
bus tuam adolescentiani seniias inquinatam ; etsi
moratus est. Nunc commorantem Parisius vestrce
inveteratus dieruin malorum computrueris tanquam
dileclioni commendo.,quiade vobis ampliuspnesumo:
jumenlum in stercore suo munuaberis sine dubio
rogans ut placeat vobis providere ei in cibo per
:

B super nivem dealbaberis, renovabiturque ut

breve tempus, quod facturus est hic usque ad Na-
et
aquilte juveutus tua. Scio denique qui aii : Ubi
livilatem beata? virginis Mariae. Vale.
abundavit delictum, superabundavit etgralia (lioin.
363 EPISTOLA CDXl (1070).
Bonus Medicus, qui sauat omnes intirmilates
v, 20).
AD THOMAM BEVERLACENSEM P" VOSITUM • (1071)
ejus (Psal. cu,
animie, replens in bonis desideria
Suavissima sanc et meiifiuu epistola qua rhomam
invitat ad vitam religiosam, yecmtis
etiam qm- 3,5).
buscunque non obstanlibus. honoe conscienlice 3. Magnaj divitiae bona conscientia. Et revera
pmferri possc in hoc mundo.
nihil quid dilius in rebus, vel dulcius ? quid in terra quie-
Bons spei juveni Thom.e, veneiabili Beverla- Bona conscientia damna rerum
tius atque securius 1
pneposito, frater Bernardus, paupernm Chri-
censi non metuit, non verboium contumelias, non corpo-
sti de Ciara-Valle servus,
secundum noraen, apo-
ris cruciatus quippe quse et morte ipsa magis eri-
:

slolicfe haereditalis omen. Quid, quseso, in bonis lorr«

gitur, quam dejicitur.
Ut ad ignotus scriberem, is qui te noverat
1. te
tanlae comparcs felicilati ? quid tale mundus blan-
sibi liquido
Ivo suggessil. charjtas persuasit. Ille diens suis oflerat amatoribus? quid simile vel men-
quae
comperta de le nobis retulit quae voluil : illa liens pollicealur insipientibus ? Si intinita pnedia,
omniacredit (lCor. nm, 7), audirenonpotuitotiose '
ampla intulas ponlificales, ul sceptra
quos C
si palatia, si
Non, inquam, otiose, quantum quidem ad nos,
ul cietera taceam discnmina,
regnorura ; nonne,
profecto audito illo mox compulil ad scriben-
sine quibus lalia nec acquirunlur, nec relmentur,
dum ad le exhortandum, ad orandum pro te. An
tibi,
una superviente morte simul omnia dimitluBtur ?
vero non infructuose, lu videris. Placent, fateor,
tibi
Scriptum namque esl, Dormieruntsomnumsuum,et
qme audivimus de le ab his qui te noverunt ; non
nihil invenerunt omnes viri divitiarumin manibus
quidem gencrositas sanguinis non corporis ele- ,
suis (Psal. lxxv, 6'. Atverobona bonw couseientiae
gantia, non formse decus, non rerum copia,
vel
revirescunt, inlaboribus non arescuni, nec in morte
dignitatum : h;ec siquidem et his similia
fasiigia
evanescunl, sed rellorescunt : lffitificant vivenlem
gloriaoamissunl, etllos feni : sed vivacitas iugenii,
morientem eonsolanJur, reliciunt mortuum, nec de-
is, quem nuper
et morum ingenuitas, inuximeque ficiunt in anernum. Sed quid moror in verbis, cum
sancta? pauperta-
te aiunt inler dwitias concepisse,
:tii1 modo sim verba factis iinplere paratus ? In-
amor. Unde et rvos gratfilanle;, admoduni, bonam
tis
prompu cerie libi est, aut me probare mendacem
de tc spcni concepimus, qu?e utinam
non coufun-
aul te divitem. Tanlum veni, et esperire. Quam
hoc gauumm cito prw..
gaudium cuo perveniat
dat. Ulmam
Ulinam nostrum l.oc us occurremus CUQl paaibus fugieoti.
usque ad Anjjelos qui de tua pam.tentia et conve,- U *
qua.n amiJ exibus excipiemus filium adolescen-
amplexibus
laetis ,

sione, sicutet de csetens peccutoribus,

jucundum
tiorem rOito proteretur stola prima, et dabitur annu-
exspectant festivaritquo convivium. Florem tuaj
ju-
lus iu digito diceturque Hic fdius meus morluus •

si mihi iu
ventutis, ct UmlK Indolis specimen, o
fuit y et resurrexit ;
periit; et inventus est (Luc. xv,
manibus venire contingatl si liceat Deo servaro
24. 32).
immodicum \f. imminutuml illibatum offerre in ,

EPISTOLA CDXII (1072).

odorem suavitalis I

responderit AD T. ADOLESCENTEM QUI VtTAM MONASTICAM V0V8RAT.

2. Sed forte me sero locutum lua
servari, Dilectissimo filio suo T. Bebnardus aar«e-Val-
conscieniia, quod jam non valeaJ illibata
lensis abbas, exire obviam sponso et spousse.
quam mullis te fortasse sentis niaculasse crimini-
sis, in persona Bernardi) et per Bernardum GiUlu.no
(1069) 1'elrus, a theologicis libris sententiaruin
el canonicis Saucii-Vicloris.
Magislef diclus, a patria hic Lombardus, ex Bono-
(1070) Aniea epislola 373.
eiensi academia iu Gailiam accedens, coinuiendatus eumdem.
(1071) Vide epislolam 107, ad
Burnardo est ab episcopo Lucensi. «Jberlo aa Gre-
Uarse-Vallen- (1072) Bjpisiola uova.
goiio (ajquera epistjla terlia Nicotai
 :

621 EPlSTOLfi. 622

h omo < 8t A
autem P r8efer0 charitatem, qua calamum quassa-
1. Ul veirbis tifoi familiaribus loquar :

mortale. Aliud nobis gratia Crea- tum non paliendo conleri, nostrum expetere consi-
animal rationale,
lium ei suadere curastis. prudens humilitas, hu-
toris, aliud nobis intulil meritutn peccatoris. In uno

sumus consortes angelicae nobilitilatis, in altero

milisque eharitas, sic parcens monacho injurianti,
ut non deesset novitio fluctuanti Quantum ergo
bestialis iafirmitatis. Utrumque tamen debet exci- I

tare nos, et elevare ad quKrendum Dominum, et potui confirmatum , et omnia, quautum reor, de

timor mortis, et digoitas rationis. Memor esto verbi

quibus notatus est, emendare 365 paratum, ad
vos eum remitto. tam probatae vestra; benignitati
tui, inquo mihi spem dedisti. Fructum, promissio-
consulens, et, si necesse est, supplicans, ut reci-
nis requiro tempus rcquisitiouis advenit noli ibi :

piatur: ut tamen prsedictum fratrem, cui

trepidare timore, ubi non est timor. Non onus esl et litteras
proinde precatorias misi, a sua priori, si fieri
if"d hooor servire Domino in laetitia. Inducias tibi polest,

nihil enim certius morie, nihil

sententia flectat. Valete.
dare non possum :

hora morlis incertius. Sed quid dicamus de tenera EPISTOLACDXIV (1073).

aetate Poma saepe aute maturitatem avelluntur
tua ? AD ALARDVU MONACHUM.
de arboribus vel manu vel turbine. Quid de specie Unde supra. — Perstringit eum, quod prcedicto no-
et pulchritudine tua ? vitio expulso, ac jam reditum atque emendatio-
formose puer, nimium ne crede colori nem molienti, pcrtinacius obsistat.

Albu ligustra cadunt,vaeciuia nigra leguntur. Dileclo filio suo Alardo, frater Bernardus, pa-

(ViRGiLius, Bucolicon, cgl. a, vers, 17, 18.) tenue dilectionis affectum.

Exi, exi cum Joseph de domo Pharaonis et 1. Conqueritur frater Adamarus Ademarusj, \al.
;

jEgyptiae dominae, id est gloriae saeculari, pallium

quod ei nimis amarus exstiteris
non solum quia :

te ageute domo exnulsus sit, sed quia tequoque pro-

reiinque. Exi de terra, et de cogualione tua; obli-
domum, hibente reconciliari non possit. Et ego quidem
viseere populum tuum, et patris tui; et
concupiscet Rex decorem luum. Puer Jesus non non nisi bono zelo te id facere crediderim sed cum :

inveniiur inter affines et nptos. Egredere de domo recordor luae illius obstinatiouis, quam tibi aniicis-»

patris tui in occursum ejus quia ipse egressus est sima, ut scis, fiducia soleo saepe improperare ; ve-
:

propter te de domo Patris sui. A summo ccelo

reor, ne idem zelus tuus non
secundum scien- sit

egressio Derito invenit illum mulier quae tiam. Nam ut ipsa Regulee verba ponam, quantse
ejus. a
finibus suis egressa clamabat, dicens : Miserere mei audacise est quemquam caedere, aut excomuni-
care, nedum eliminare, abbate scilicet absente
Fili David, Ille autem, quoniam diffusa est gratia et
in labiis suis, cito respondit ei : mulier magna C nescienle ? i
Re9- s Benedicti, cap. 70.) An non ma-
-

gis tuae humilitatis erat, alii non facere quod tibi

est fides tua ! fiat sicui petisti (Matth. xv, 22,
23).
nolles fieri ? Imo tua; perfectionis esse debuerat
Apostolum potius imitari dicentem, Factus sum,
2. Satanas Satanam potest ejicere : sed Spiritus
infirmis injirmus,ut infirmos lucri facerem (ICor.
verilatis nunquid Ipsum credo
erit sibi contrarius ?
ix, 22) et rursum Vos qui spirituales estis, instmite
fuisse qui de conversione tua mecum per os tuum ; :

loquebatur. Vide ergo ut non declines ad dexteram,

hujusmodiin spiritu lenilatisconsiderans te ipsum
vel ad sinistram sed venias in Claram-Vallem
ne et tu tenteris ? (Galat. vi, 1.) Al Prior, iniquies,
:

ilium ejecit, non ego. Et hoc quidem ipse novi scd

secundum verbum tuum. Iloc libi breviter et se-l :

te suadente, le omnimodis compellente. Unde et

creto scripsi, mandans per dilectum filium nostrum I

Girardum, amicum tuum. Nihil exctisationis prae- nunc cum eum, sicut audivi, ipse quoque Prior
tendas. Si studium est in causa, si
miseratus cupial revocare; te in taa perdurante
adhuc doceri vis
et esse sub magistro : Magister adest, et vocat te
duritia, non emendare, quod compulsus est
sinitur
indiscretus egisse. Rogo, quaj est hsec secinilas,
ille scilicet, in quo sunt omnes thesauri sapientia;
abscondili. Ipse est qui docel hominem scienliam, n ut, canerisomnibus miserantibus, ipso quoque do-
qui linguas infanlium facit diserlas, qui aperil, el mino abbate propitio, tu solus implacabilis flecti
nemo claudit; claudit, et nemo aperit.
non queas ut recipialur ? An non legisti, Judicium
EPISTOLA CDXUI sine misericordia ei qui non fecit misericordiam ?
(1073^.
AD RAINALDUM ABBATEM (1074. (Jac. n, 13. ) An oblitus es quod rursum scriptum
Novitium in proposilo confirmatum benigne recipi est, In qua mensura mensi fueritis,remetietur vo-
postulal. bis ? (Matth. vu, 2.) An vero contemnis quod mise-
Domino abbati Rainaldo frater Bernardus, quid- ricordibus promissum
Quoniam ipsi misericor- est,
tjuid sibi cupit gratise spiritualis. diam consequentur ? (Mattk. v, 7.)
Laudo prudentiam, qua monachum, propter no- 2. Sed nescis, inquis, quam juste expulsus sit.
vilium tristare timuistis sed inagis approbo hu-
: Sed juste, au injuste expulsus
sit, non qua;ro, nec

militalem qua factain vobis injuriam, et tani grandem curo modosed hoc tantum queror, hoc causor
:

injuriam, tam patienter tuhstis incomparabiliter ; hoc vehementer adiniror, quod humiliter satisfaciens,

(1073) Antea epistola 389. 72 et sequentes.

(1074) Fusniacensem, ui puto, ad quem epistola (1075) Antaa epistola 328,
 :

RERNARDl ABBATIS CLAR£-VALL6KSlS. 624

S.
623
emendalionem « prirao quidem cum vos puiaremus in ei* non serio .

inuaater uetens, patienter snstinem,

...... _„„ „,,;^nm
„;„ qnidem pvanriiri meretur. ut
meretur, loqui, sed nobis, ut soletis, voluisse jocari;
ioqui, forle a
exaudiri j
promittens, nec sic
in eo cliaritas (11 Cov. partibus vestris adveniens monachus aliquis, inanis
jnxta Apostolum confirmetur
magistrum noslrum probetur nostrse illius opinionis nebulam solvit. Siquidem
n, 8), et secundum
Benedicti, eap. cum de liileris lllis uihil ante coguosceret, praHer
iterum in onmi patientia (Reg. S.
expulsus fuit, juslum est ut ea, quae de orc nostro audierat ; ipsas aliter, sed
58) si injuste
Cerle
recipiatur. Unde exposuit, ita ut jam mi-
veraciter, licet nesciens,
si juste, pium est ul
revocetur :

licet indiscussa causa, nime sinamur dubitare male vos revera suspicari
et hoc nostrtim concilium,
ut sive pcr de nobis, quasi qui in distributione eleemosynaruui
arbitratus sum esse securum, quo fit,

misericordiam a justo et mise- comilis Campanise (1078), amicis nostris absentibus

iustiliam, sive per
Rogo ergo te.dilectissimi amici non existeremus. Et hoc vos palimini , quia
ricordc Deo non recedatur. Yerum
apud te precibus non meruit, rem in manu nostra positam fuisse credilis.
fili, ut quod ille suis
quaesivit, veleat, adi- qui prsedictum comitem vel se, vel sua puiat mode-
vel nostris, quas tam longe
rari nostro consiiio; certus sum quia aut me, aut
pisci.
llum non satis novil. Denique et probalum est.
EPISTOLA CDXV (1076).
PRJSVARICATOREM. B Nonnullis namque monasteriis, sed et ipsi specialiter
AD QUEMDAM PACTI SUI
carnalis jugo, pro- episcopo, de quo me, ne de vobis aperte loqueremur
Portatur ut, excusso voluptatis importune satis et impudenter
missum religionis votum exsequatur. tam aspere teligistis;

non ego : siquidem diligo rogitans, ut aliquid daret, impetrare non merui-
Etsi tuoblitus tui, scd
dilectio Distribuit itaque homo de rebus ipse suis, quantum
te, et quantum diligo, tantum doleo. Perro
voluit, et quibus voluit; partim quideni me vidente,
facitut doleam doleor autem ut nonobliviscar.Sed
:

miseram tristemque memoriam

Mirabar quid I sed non dividente; plurimum vero nec vidente, nou
lieu I

ut, quemadmodum promiseras, non 'amen invidents. Nam et nobis forsitaa aliqua ex.
teimpediret,
poteram, tc tuum pactum torquere potuissernus, si voluissemus. Deo autem,
venires. Nec enim credere
pravaricari, ni si grandi ex gratias,quo iuspirante nec oblata contingere acquie-
ct illud pactum.leviter
aHate minori fidelem vimus. Jam si dignum ducitis, mihi potius de me,
tausa : qurppe quem et in
veracemque compereram . Nec me fetellit quam famaeesse credendum ; nulla vobis ut arbitror
satis
»G» enim grandis gravisque causa occasio remanel, cur veseris illis solitis beneficiis,
opinio. Revera
siquidem ipsa vicil fortissi- qute nobis improperanda esse putastis, solito iudi-
est qua? te detinet. Ea
saptenlissimum Salomouem. gniores vel nos, vel episcopum judicetis. Scitole
mum David,
iiiuiu a/^t>-- decepit
r
j'--i
q »

tamen paratos nos ajquanimiter carere, quidquid

t

Numquid qui cadit, non adjiciet ul

Quid dicam?
quam multa et quam necessaria habeo habere non meruimus.
rcsurgal?
scribere longum est. Hoc ergo EPISTOLA CDXVIl (1079).
libi dicere! scd ea

breviter intimo. Siqua nostii antiqui amoris adliuc AD ABBATEM DE TRIXCO-BERENUARII.

quandoque evadendi a
in te scintilla vivit ; si libi
Fratrem Dodonem ab eo Immane recipi postulat.
captivitate tua spes ulla remansil
Dileclissimo iratri et coabbati suo G. de Trunco-
;
miserrima illa
esse fiducuun,
si denique cassam falsamve non vis
Berengarii, lrater Bernaroi;- de Ciara-Vulie.salutcm
quam te in tali quoque conversalione tua muliam in Do mino.
amicitia nostra. cou-
habere aiunl in orationibus et Unde frater Dodo nostram simplicitatem consul-
Claram-Vallem ne difleras
sregationis; revisere tum venil tale a uobis consilium, imo judicium
ei compos tui es, ut te a
crueuta
si tamen tam liber rfportavit. Cuin uuliam idoneam causam atiuleril,
tua quolidie omnia simul cum san- suum Ordinem dcserere velit; nulla
illa beslia; qua>. cur iocum et
vel ad tempus
guiue anima? tuse ellundere salagii, *l«J nobis visa est ratio permittere, quod adalium
'

absentare. Alioquia ex lioc jam novens le a Nam votumillud quod se pnus

audoas transire debat.
sepositum
noslrte fratemitaiis lamiliariiate prorsus fecisse dicii, de quo et maxime sui scrupuli occa-
nec poteris ultra. nisi frustra, l.landiri de societale ^^ sumpsU .
cmn
CUI sola cogitalioue, aul plus

bouorum : quonlam indignum prolecto

recusas cou-
le judicas U
^.^ ^^ ged hoc solo facl0 fuisse conslet: ne
eorum consorlio, quorum acquiescere quaquam huic pr^ponendtim, cui utique, posterius

silio. Ca?tciuiu vemre non pigritans, conttdo te

si
licet, tamen et verbo, et deliberatione, el liabitu,

per Dei miseticordiam, priusquam discedasa uobis, professione sese astrinxisse videlur ; pr;esertuu
el
solveudum a mortis comp.de quo
teneris.
cum illud, quod voverat, aec distrietius esse videa-
El'tSTOLACDXYI(1077). lur isto, uec reclius, Quapropter nec vobis., qui
ad iNCOGttrruM. habetis,
pro ejus anima Christo reddore rationetu
Eleemosynas comilis Theolmldia .. non fuissedis-
hoc ei vestram indulgere,
tutum esse credimus, in
Iribiuas asserit. Declinaiitcs aulcm
dudum nobis licentiam, cum scriplum sil
Mo.daces litter*. q»as more vcstro
in obligationes adduect Diimiws cum operanKbus
misisiis, morsum vos cordts puli sigoificanl. Nam
(i078>ScilieelThoobaidi.
11076) Antca episiola 3!I3. [[{)',<;)) Ep.siola uovu

t .7;
i
E.oisiolu nova.
1
•625 EPISTOL.E. 626

iniquitatem (Psal. cxxiv, 5). Suscipite ergo eum EPISTOLA CDXIX (1082).
^
dulciler ul filium, custodite sollicite ut vobis com-
AD PETRUM ABEATEM CELLENSEM.
missum, vestris, ni fallor, ex hoc jam obsecuturum
Furnum Cellensibus dimittit.
prseceptiset consiliis obtemperaturum.
Petro, Dei gratia venerabili abbati Sancli-Petri
EPISTOLA GDVIII (1080). vocatus
de Cella frater Bernardus Clarae-Vallis
AD HUGONEM ARCHIEPISCOPUM ROTOMAGENSEM.
abbas, salutem el quas potest orationes in Domino.
Donationem Saviniaco faclam confirmari ab archi-
Concedimus et cofirmamus vobis et domui vestrae
episcopo rogat.
furnum apud Trecas positum, qui eral domus
Domino et patri diiectissimo Hugoni, Dei gratia
nostrae de Mores. Quia enim fratres nostri ejus,
Rotomagensi archiepiscopo, et uiiiversse Ecclesife Ro-
modi redditus tenere non possunt ; per manum no-
tomagensi, fratcr Bernardus, Glarae-Vallis vocatus acccptis
stram qui eumdem furnum sedificant,
abbas, salutein et quas potest orationes in Domino.
quadraginta quatuor libris quas in aedificationem
Scire volumus benignitatem vestram et certum
ipsius expenderant, vobis et domui vestrae libcre
perhibemus testimonium veritati, quod dominus
obtinendum tradidernnl : quod nos ralum habeii
Pliitlippus Bajoceusis episcopus (1081) culturam, ante firmamus.
g volumus, et sigilli nostri impressione
grangiam de Escuris sitam, et quatuor acras teme Petrus prior,
Testes sunt fratres domus vestrae,
continentem, filiis vestris fratribus nostris Savi" Walche-
Joceliuus subprior, Stephanus praepositus;
niaceusibus concessit nostra prece, et in prassentia
rus quoque et Rainaudus cellerarii nostri, et Fro-
nostra, simul et reverendi p:itris Domini Henrici,
mundus qui locum aedificabat. Actum anno ab In-
modo Eboraeensis arclilepiscopi, et domini Guidonis.
carnatione Domini 1152.
abbatis Ghari-Loci, et aliorum fratrum nostrorum.
obnixe deprecamur
EPISTOLACDXX (1083).
Quocirca petimus et charissi-
(Fragmentum.)
mam hi Domino Pietatem vestram, quatenus preefa-
tis filiis vestrts, ne forte super eadem terra dein- AD NICOLAUM CAMERACENSEM EP1SC0PUM.
ceps iniquietentur, paterna sollicitudine et paterno Venerabilidomino et charissimo Patri N. (1084),
provideatis affectu. Si quis autem vel nunc vel alio Cameracensi episcopc Bernardus Clara - Vallis
tempore aliqiam eis de cultura ista seu movcre vocalus abbas, providere bona coram Deo et homi-
calumniam, seu violentiam inferre voluerit; sit ve- nibus.
strse charitatis opponere vos murum pro domo quas In amicilia veleri novum quaerimus argumentum
vestra est, et vindicare ei jus suum, ut sine in- C non quod dubietatem tollat, sed quod certitudinem
tuiielalione illud possideat : siquidem luec esl veri- faciat. Cerlus suci eniin quod me diiigilis; sed sicut
las el certa veritas quam vobis scribimus. ipsa dilectio veslra nobis apud nos innotuit (1085).

MOMTUM IN SEQUENTES TRIGINTA SEX EPISTOLAS

Sub num. CDXXI-CDLV inter genuinas, CLDXl inter spurias,
Quas primus, sed sine temporis nota, edidil domnus martenius Amplissimce CoUectionis
tomo I, col. 725 (1086).
Ex quas hoc tomo plurimas edidimus, hoe maximi suntpretii quce Bemardum habent parentem
epistolis
hactenus ineditm (1087), cum propter sancti docloris excclieutiam, tumpr-opler earumquas tractanlre-
rum gravitatem* Singulas hic expcndcre nec propositi nostri cst, nec otii quanquam in lusnulla esl ,

quam diligenter accurateque tegi non maximopere intersit. Unam tantum aut alteram perstringcmus ,
qux ad iUustrandum sancti abbalis historiam maxime videntur conducere, earumque occasione qucedam
de eudem sancto haclenus minus nota discutiemus. Consideranda in primis venit epistola 11 , ud Inno-
centium papam 11, de contentione Philippi et Hugonis pro Ecclesia Turonensi. Nimirum mortuo Htlde-
berto archiepiscopo anno 1134. Decemb ris die decima ociava, cum canonici Gaufridi comitis viotentia e
propriis expulsi sedibus exsularent, vacantique Ecclesite providere deberent quidam contra sacroru/n. ,

scitacanonum Pkilippum quemdamelegerunt,Gislebertiante Hilcleber.tumarchiepiscopi nepotem.et, utait

nooilis a saniori
S. Bernardus (Epist. 150), ejus ambitionis hceredem. E contrario Hugo vir prudens et
parte eorumdem clericorum canonice eiigitur , * uti. legimus in Aciis episcoporum Cenomanansium
(Analect. tom. III). lle ad lniwcentium papam delata, utriusque eleciionem designatis judicibus exami-
(1080) Epistola nova, ex Aichivo Saviniacensi. q Cumerac. — Huc usque sine numerali nota edita
Scripta circa annum 1 152. cum tilulo: Frugmenlum cpistaltv..
(1081) Is erat Philippus Harcurius, qui cum de (1084) Nicolas de Chievres, de quo epistola 214
terra de Escuris Saviniaco, data auno 1124 a Ro- (1085) Caetcra desunt, nec alibi usquam occur-
berto de Tostis, et a Richardo 1 et Richarclo .11 Ita- ruut.
jocensibus episcopis, a quibus beueficiario jure pen- (1086) Epistolas 421-454 codex Vedashnus, Alrc-
debat, continnata aliquandiu cum monachis disce- bat.: seqaentem ms. Aquicinctensis, ulumam, qua; in
ptasset; eadem demum el ipse contiimavit litteris Appendice inter spurias esl ordine prima, Veramen-
suis anno 1151, meuse novembris. additis quatuor sisnodex sniipeditavit. EniT.
acns terree. M>M"' Nonnulia: lainen e:.sianl sunra, sed al.;s
(1082)Epistola nova, ex chartano Celleusi. Scn- macripu.1-; )'i!icet epist. 428, 430, J44, 452, 4:. 5
pla anno Christi 1 152. i|u<.: cum «ditis sub num. 30t,31t>, 111, 86, il^.
'lOSS^Epistola nova, ex ms codice S bepulcu 'oauci; inutatis, e«deiu iuul.EDii
 BEMARDl ABBATIS CLARjE-VALLENSIS «»
6o 7 S.

M»^^?^* ^^ J2T®« •««

pronunttarent quis
<
,
Innocentium II ccrtiorem fecit,
KK pHmZtc Zoedm
TcSTd^. Za"iTJr^L^tma^ qia multadiscimus, kactenus ignota, quickis-
SZlStZL^entuspapalll /~*%^w
Pauctspostannis S
con troverstam,
.^ ^tropolitaw
Turonensem inter et Dolen-
qua> ab ducentu jamet
sem eccesms
^Xi«£SV«W««
*™to*%™^ composiHone dirimandam. Apostolicum
ac Nivardo fratre suo, ad destinatum
mandatum ut exsequeretur
raUonTbus pacis amans faventem Dolensibus protulit sen-
accesstilocum, examinali, ^YouTiartis
tent.ntam.fwus tenorem
summi Voniifice-N '
^^S^^^j^^
^ifJ^J^^T^iZlnenses
^"« -^"" \Xe Zcopumd e Doleni,
qubliS antea causam adjudicaverant
Iregorius VII, Urbanus II, etnovissime
Briocensi et Trecorensi episcopatibus

g£S3jUz2£ rSgfssSsns ssft ssssnssss ,

mm accessisse, sea ei
"'rf"]?' cL*,,. ;„,„, Wihaldus vaulo ante
uui fjuutv
nwaiaus, qui u vitandx iantte aigmtatts
»
causa
eiusoue in locum subrogatus abbas btabutensis _

"»
«fK«i, a««-Mi,i;™,»o»«,», ««,«.'««.>< ««,(„««'« «p».'»',,« ««»««'<•» »»*
^Pc^jSr-s sswsss iRsftisufarsAss:
d^iMt artiftcium iiieprenetmviuiu ***">*
,„j„„, ,-,, h-rrlaia uua-dam rerum opportunitas, tn qua

nostrarum teinporum vauu u <<""" «c .

ouidem vir ebonus, lango eremi squal-
nii88, S» i

KseSssssxsss^

*** «« ,«,» ,,»»«1«,«,» /'„!».„".. s^^^-^iS^str^&^ ««,»

„,»»i p ™,i,«,,, ,,,.,,/,„„„« ,.,.<«,,„ eroi iuterin»-

?f"'.7t'.,»w"™S rf Vi«mS ,w(e.*ir,(.T.«». i.°rf,i«™

rg&SRL Bcrnardus qucmdam dekortatur ^^^J^J^SSSStR

«u*i«k pentus.
(1088) Sl. «*<> nobisorator guemtnstttuimus.
» ? w«. Cotone atfn.tor, «r tonw
QLiNTiL.lib xii. cap. 1.
 EPISTOLB. 630
629 ,

districtiori disciplina>
nachum per majoris perfeciioms speeiem e Cluniancmsibus ad Cistcrcienses eosque
mcditantem a suo consilio avertere conatur. Id si observasset Nwolaus Arremarensis mo-
addictos transire
problexhorruere omnes. Isabsente, Bernar-
nachus nunquam iniltam pfcecipitiiabyssumruisset, quam
esset tngenu facdis, atsibi parumconstantis,
do a Rualeno priore admissus apud Claram-Yallem, cum
seoue in aliorum animos insinueret, ac litteras pro
iempore apprime calleret, brevi poslfirmatam m
notarius, quo in munere sanctissum abbatts sut indul-
Clara-Valle stabilitatem, S. Bernafdi factus est
adulteravU, commissts turpibus qutbusdam ac
aentia ac facilitate abusus, sigillum ejus in malos usus
hmc tude discursus ad suos
demum in horrendam prolapsus est defectioncm; sed tandem post vanos esseliceret. hascqui- Omma
mortuo S. Bemardo reversus est Arremarenscs,ubt tuncsibi tutoacsecuro
-onumS. Bemardi, ubi Nicolat ejusaem Vitam
tam turpi
Nicotaus
sumntorum etiam
, papat IV epistola ad

««»» archiepiscopum kemensem anobis, tomoll, edenda, m qua summus ponttfex,tu l »« Uur
/iltus nostcr magister Nicoaus, qui nobts satis charus
« Venicns ad apostolicce sedis prmsentiam dileeUts
est ct acceimL Arremarensis monasterti
monachus; de suffragu) et admisstonc precum suarumtnne-
tucrn mstris litteris expetiit ammoneri. Quocvca
fratcmUatem
^s^^CetsiTfZrnitatem cumdcm /ilmmnostrum qut circa uegout tua exi-
H m apostotica scripla mandamus, quatenus
%e honores, et peti-
1'ctri ac nostra reuerentut dihgas attentvus, et
stit satis sollicitus ac devotus, pro B.
benigno jugtter concurras aseensu, et ita ei [avorem et au.vi-
ioX^tsufncZiihipslaVecclesim commendabths
iZituumiucauis sutsimpeudas, ut fraternitas tua de admissione precum nostrarum
vZarl Quid uodUeAnaer eumdem Nicotaum epistola dignatusest honoran ac etxam
III, Lt
laudibus ccomare. Sic edendam tomo 11 epistolam 6 ad eumdem
enm ^aum,in-
nmspernendis
sacro sanetam Romanam Ecclmamet
Dvotionis tum conslauliam etfideifirmitatem, quam crga

SSid
choat
lersonam nostram multis rerum experimentisetipso effectu
eam plurimum
ZfiTmininlipepertisti, ei pro neaolio eeclesim satis multum
rjKS«Wi«i<
operts e habere cognOsctmus, gratam ac-
in Dmnino commendamus Nommusentm quahter proprueperj
laborastt. Undc nos proposUumet vo-
^ecialem ecclesim filium, sincera tn Domtnocharttac dthgere
etvetUiones tuas omni tempore exaudire. » Deinde
eum hortatur, ut stcut benc cmpit, « tn devotwneet
comtanter perseveret. » et alias tam ecdestasticas quam
s<eculares per-
Mlilateet Ecelesiai, ei sm
TnaToAtecideT^ soiidare^ Dcnmm ipsum Hugont Senonenst, Sam-
archiepiscopis atque tlcnrico Trecenst comiti
commendat.
soni, Remensi
^eJ brevera me facit raulta occupatio, et modica
'S&7 - EWSTOLA. CDXXI. ' fi

dovotio siccura. I.idulgete mihi et nunc urgeate

^d^ak.etuxorkmejus'. ;

di.i malitin, rrobare, properare) compellor ad

Ilorlatur eos ad elcemosynam et pia opera. (f.

id quod necesse est. Huic adolescent. de vestns

Bernardus, abbasClaric-Vallis.dilectissuisMAa.
partibus iliis cusa suie salubs ad nos veraent,
etuxoriejus.sicsei.wicemdiligere.utmutuonorint
Chrisli amorem pneponere. vobi * nescio
scitis, cum
W causa V*«™™
recipere non possumus, ad vos
iS
>
<I
l "a ,10S
>
S1CU
reverl.
!

Quiduuid super terram possidclis, certum esl vos

persuasimus, vobis nisi fallor, non mutilem futu-
quandoque araittere, nisi quod in ccelum et per
cha- rura si recipere voluentis.quod et multum prccor ut
manus pauperum curaveritis prmraittere. Eia,
ubi faciatis.
rissimi, thesaurizate vobis thesauros in coelo,
tinea non demoliatur, ubi fures non effodiant, nec EPISTOLA CDXXIII.
fjrentur ; ubi denique dux ipse nobis nihil vobis AD quemdam episcopom.
possit auferre. Si de nuntio solliciti estis, h ibetis Commendat eicausam monasterii Sancti Martini.
quotidie ad ostium vestrum non unum , sed plures, Semper facere quod Deus vult.
qui fideliter deportabunt quaecunque illo trans- D pjacel V0D j s quoci pauper ecclesia S. Martini col-
mittere volueritis. Ad hoc enirn tempore pneseuti ] alum i
-
a r} e0 pauperlatis levamen magis forlas-
s w
Deus illorum asrumnas multiplicavit, ut oscasionem sjs am 0rum quamjustiliie inopia perdit
i(;
? Alioquin
habealis thesanrizandi in loco tautse felicitatis et
s; us am creditur non haberc causarn,
i
et hoc ei
j

securitatis. Idipsum de veslra parte inlimare curelis expedi^ u t cito ab injusta quiescl queranonia. Vo-
T. fratri uostro el bono nepoti vestro. et W. qui
jumus i taque TO s non gravari diligenler inquirere
habet neptem vestram, et si quos alios scitis qui callsam e t operam dare qualiter aut juste termioent
iioslmm de hac re tam salubre consilium non con- aul pacitice, id est aul judicio aut concordia.
Ya-
temuant, et eos maximequi in domo Dei sunt sen- j ete me memori; dnlcissime pater.
lire volo vcstrae in proximo visitationis benedictio-
EP'STOLA CDXXIV.
AD QUEMDAM AM10UM -
EPISTOLA CDXXU. .

Excusat se quodcum eo ad legaium vre non quoat.

AD QUEMDAM ABBATEM.
remitlitque b
^ ^ mandasUS)ipSe non veui) tausa eSl
Excusat se deepistoltv brevilate, tllt .

efim Q0I1 consciuriIi

qucmdamudolescentem,quemadmittcrecum suts u WID b av '-> tu J ua »>
(

vos „^„;„ n
pro illa ommpo-
minime potcrat. necesscsit rmseren. bupphcare
tenti Deo simplex supolex| logo. Quod ergo cum
Quidquid sibi. |/.

legato utrique pariter aciuri fueramus, sului ut

Non ignoro quidem quod in nostris litieris ad vos

missis et brevitas et siccttas soJeal esse molesta. potestis nnpleie.

 ;

m S. BERNARDI ABBATIS CLARiE-VALLBNSIS 632

EPISTOLA CDXXV. A ^* 7 S EWSTOLA CDXXVIU.

AE QUE.MDAM ABflATEll.
AU QUEMDAM JUDICEM.
Laudat eum ad hortatur ad emendutumem sui
Commendat ei causam abbatice Fontaneti [1098.) monasterii et prcecipue hospitalis
Sic de vobis usque modo confisus sum, ut cirea Pudicitiae ei gratiae titulum.

eaquaead nos perlinent, ubicunque vos scirem, me Fratres isti pro consilio animarum suarum parvi-
non necesse esse putaverim. Miror ergo quomodo talem nostram adeuntes, de vestro bono studio,
erga abbatiam Fontaneti, quam ia vestra post Deum quod in e«endando loco, cui Dei gratia praeestis,

custodia reliquimus, pro qua et saepe vos praesentem babere vos perhibent, non parum nos lsetificaverunt,

prsesentes rogavimus imepuistis. Audivimus

, iia Monemus autem et obsecramus devotionem vestram,

quod iu placiiis quse pro eadem ecclesia super vos quod sicnt in reficiendis domibus, ita renovandis
aceepislis, sicut definistis, necdum finem posuistis moribus operam detis. Non solum autem de mona-
Sciatis aulem quamdiu baec facere tardabilis, quan- stcrio, sed etiam de hospitali domo Dei, cui sub
diu aliter fratres ipsos quam soletis consolari ei manu vestra praedicti fratres deserviunt, intentis-

visitare bou cuiabitis •, semper nostras. pro ipsis sime necesse est curam geratis ;
quatenus videlicet
querimonias audietis. •» ex omni exactione et infestatione miuistrorum seu
clientum vestrorum securam ac liberam custodiatis
EPISTOLA CDXXVl.
quodqne illorum pravo, ut audivimus, consilio eidem
AD QUEMDAM AMICUM. .

domui ab aliis antc vos abbatibus collatum abstu-

Gommendat ei latorem prxseniium. lislis, precamurut restituatis. Sicut cnim ad vestram

sollicitudinem pertinet aliorum me!efacta destruere

Ubicunque et pcr omnia placere Deo.
aut corrigere ; sic illorum, si qua bona egcruat, non
Commendo vestrae Cliaritati satis mibi pro sua
solum firma et inconvulsa tenere, sed etiain augmen-
religiosilate charum bominem, haium videlicet la-
tare et multiplicare debetis. Presbyterum quoque,
torem, vestro apud Coinitem indigentem patrocinio.
qui in ipsa domo habitans, suam adhuc foris rem
Sentiat, quaeso, pro sua causa, quam ipse vobis
habere videtur, aut proprium deserere, autde domo
referet,quantum apud vos humilitas nostra, quan-
exire cogatis. Valete, et propter bonum qund de
tam vestra apud Comitem Reverentia possit.
vobis audivimus, de nobis si quid valemus facuilia-

EPISTOLA CDXXVII. riter confidiie.

AD EPISCOPUM TRECENSEM. C EPISTOLA CCXXIX.

AD QUEMDAM AMICUM.
Improbat quod archidiaconatum puerulo dedcrit. Gratias agit Deo de rebus prospeie gestis.
Venerabili domino H. (1090) patri, Dei gratiaTri- Vellc scire vos scio, quod scire vos facio. Graiias
cassino episcopo, Iraier Bernardus seipsum quan- illi, qui omnia opcra nostra opeiatus es( nobis.
tum potest. Grande opus, et iter grave lale prospereque pere-
Benigna vestra Dignatio fecit ut de vobis, cum gimus, fratres lietos et in pace dimisimus, rebas et
nccesse est, indubitanter piaesumamus. Pro venera- amicis abundanles, Dco et hominibus satis, ut eesti-

bili filio vestro G. precem apud vos facere, imo con- mo placenles Fratrem G, vix sine tam episcopi,
silium vobia propler vos ipsum dare suscepimus. quam patrum offensione reducere potuimus. Post
Miramur vos, qui bonam famam vesiram diligimus, messium lempus ,
quod nunc m manibus est , si

qua ratione cujusve consilio, quod bene feceratis, opus illo habueritis imo quia habebitis, habere
de archidiaconatu videlicet, quem pra:dicto filio poteritis.
veslro G. qui illum optime adminislrare petest, EPISTOLA CDXXX.
quam puerulo qui seipsuui regere nonpotesl (1091), AD QUEMDAM AMICIM.
commitierc maluislis, lam male, ut nobis videlur., beneficia ecvlesiastica non de mauu
q QUo d laicali
iii irrilum ducere cogilasiis. Nam si quu! sediiica- sed de episcopi aceipienda sunl
veralis, Ueruin (quod absit I) destruitis. Sed sal Cum laici ecclesias sive ecclesia»lica beneficia quse

dictum est capienii. Si homines timetis, Evauj^lium illiciie tencnt, relinquere volunt, unum bonum est.

docet quem magis timere debetis. Si uomjnibus Cum vero ea in usus servorum Dei transire voluut,
piacere vullis, nuiius tamen est obedire Deo : si duplicatur bonuin : sed cum hoc lieri non potcst
quid Ca>sari dobclis. et Deo nisi per manum episcopi, gemini se cpiseopus aul

(1089) Foiitanelum insigne monaslerium Ordinis 271. in qua redarguit Theobaldum comitem, quod
Cisterciensis in dieeccsi .Eduensi, iiautl procul a Willelmo filio suo impuberi eas procurare vellel ;
Monte-Barri, a sancti Bcrnardi consanguincis fun- lum ex traetatu De officio episcoporum cap. 17,
daium circa annum 1118, iilia secundaClarae-Vallis, ubi hiec habct . « Scholares pueri ct impubercs
cujus primus abbas Godefridus. Mart adolescentuli ob sanguiuis digmtatcm promoventur
(1090) llattoni. ad quem exslaiit ejusdem sancli ad eccdcsiasticas di^nitates, et de sub fcrula trans-
Beritanli epistola) 23 et 203, plures vero 1'etri leruntur ad principandum presbyteris, la-bores in-
Cluuiaceusis. Id. leriin quod virga.-i evoscrint, quam quod merueririt
(1091) Ecclesiasticas dignitales pueiis ttibui sem- pnucipatuiii. » Vide ejusdem librum tsrtidin de
peraegre tulilsancius doctor. Id potetlumcxepislola Consideratione, cap. 5. 1d.
633 EPISTOLE. 634
malireum, aul boa probabit auelorem, juxta quod ineritate, se omnino ignorantibus, elegisse. Nam nee
suum negabit aut dabit assensum. Quod autem miles de suffraganeis episcopis quempiam exspectatum.
vos rogat, a vobis rogari ipse debuerat. Quid
lioc suae vero eos magis favere electioni et assensum
enim? meliusne esse judicatis ab homine militari pra>buisse. Ad ha*: Phmppi pars. « Possnmus, »

biereditate possideri sancluarium Dei, quam a nquiunt, « ad objecta facila et sufficienler respoa-
sanctis Dei? Mirum, si non mirantur omnes qui dere, si modo dies alius nobis convenieus nomine-
audiunt. Nolite, quaeso, nolite
; ne forle audiant filii tur, non quod hodiernum ne^emus fuisse datum,
incircumcisionem et tetentur. Esto, potestis capti- sed electus noster nou luii submonitus. Debuit enim
vam Ecclesiam eripere de manu potenlis, et juri vocari et nomine, art quem proprce causa spsctare
proprio vindicare; quod miuime arbitramur : quem- cognoscitur. » Tune qui ex adverso crant « Absit, . :

nam, quasso, deilla libenlius elegitisvobishteredeni inquiunt, non inter electos de catliedra, sed inter
succassorem ? Qui inde deserviat exercitibus regis, electores de electionibus contenlio est. Litigantium
an intercessorem pro peccatis vestris? Facite ergo igitur est causa, ipsi ad causam vocari debuerunt,
quod justum, quod vobis dignum esl, quod Deo et quod si et electun. de liligantibus esse contendius,
hominibus bonis jucundum; quod denique, etsi id quidem grave etiadecens. Sufficit autem genera-
aliquid non esset, amore nostri confidenler fieri B liter vocatum fuisse cum castens. Nemo quippe a
postularem. lilteris submonitoriis exclusus est qui in parte fuis-.
EPISTOLA CDXXXI. set, quauquam uegare non potestis, quin vobis ma-
AD INNOCENTIUM II, PAPAM. nifeste denuntiatum fuerit eum quierere. Abierat,
Delegatus a summo yontijice judex ad dirimendam etnon inyeniehatur, ne forte inheerentem die staiuto
Htem inter duos contendentes de archiepiscopatu
Turonensi, declarat Philippi electionem esse non adesse contingeret. Nihil igitur lucratururn de
nutlam. absenlia, quamquidem etsi non venirel, rnhilominus
Ad decidendum Turonensis litem, Pater vene- eo absente causa terminaretur Si ejus, nt dicitis,

rande, convenimus, et convenimus Blesis, quod is causa est, et opus erat homiuem pro se bqui, certe
locus acturis foret et vicinitaie congruus et securi- quod submonitionem nonhabuit, culpaest, aut ejus
tatc. Ibi ergo Philippi eleclionem (1092) qui ex qui disparuit, aut vestra, qui ei insinuare neglexistis.
adverso erant cum in multis accusassent ,
qute bre- Quid eoruni iuterest qui in civitatem vestram et iu
vitatis studio duo h;ec demum
praeterimus ; precipua ecclesiam coumunia vocatiouis scripta miserunt, si
capitula ei opposuerunl, quod infra annos videlicet ad eura qui se abseutavil, qui se non solum ab
esset, et quod nequaquam elcctus a quibus oportuit, urbe, sed et a patria, eta regno, et qua inteutione,
sed neque a quanlis. Aberaut siquidem eo temporis ipse viderit? Adhuc quid sibideest ex omnibus quod
majores personaj ecciesitc nimirum, et ab ecclesia suum requiril negotium, si de justitia non diifidit?
pulsaj et propriis domibus, archidiaconi scilicet C Cernimus hominem vallatum multitudine sapientum
omues, decanus et canlor, cum umversis illius ec- el pentorum in causis, slipaturn etiam numero, ar-
clesite presbytens, ac multitudine aliorum divcrsi matorum, si opus est et ipsis. Habet secum et epi-
ordinis clericorum: unde et suam quam feeerant scopos, habet optimum pn cultorem. Itane venerat
dellugone electioucm sanam aique canonicam esse imparatus ? aut quid sibi vult tantus iste comitalus
dicebant, quod ii in ea consentirent, quorum prae- necessariorum suorum, siacturus non erat? quid si

valeret in eligondo aucloritas; noa autem obesse sui sibi necdum sufficiunt 9 Judex offert quotquot
quod extra ecclesiarr vel civitatem praeter morem habet neeessarios. Et haec dicemus, si vere con-
ceiebrala fuisset, cum ad hoc perseculionis urgeret staret Philippurn nescisse diem consilutum negotio?
neiessitas : sed neque impedire, quod pars altera nunc autem quaudo queat negare de die et loco sibi

non imerfuil, cum pnemonila a fratribus, et vocata significatum fuisse ab abbate utique Clarse-Vallensi,
Nsm jicit eis assignasse locum, et
adesse rcnuerit. qui ante decem ferme et oclo dies in episcopalu
itliimlocum quem pari consensu utraque pars ad Cameracensi forte transiens •
latilantem offeudit;
eligcndum elegerant porro autem illos auticipasse
,
patet vos manifeste non pacem quttrere, sed dilatio-
diem, prasripuisse eleclionem, Philippum furtiva te- n nera ?» His itaque apartibus atlegaiis, justumnobis

(1092; Hic Philippus fuit Gisleberti ante Hildeber- et ab eo pro honore opprobrium, pro benedictione
tum archiepiscopi nepos, et, ait S. Bernardue maledictionem^ pra sacramento suscepit sacrilegium
opislola 150, ipsius < ambitioms hasres, » ad quem unde festinanter redieus, sedeni Turonensem occu-
tanquam iuvasorem sodis turonensis e.xstat ejusdem pavit. Interim Hugo vir prudons et nobifis a sanion.
S. Bernardi epistolalBI. De eo liber De gestis epi- paite eoruimlem clericorum eauonice eSgitur Hic
scoporum Cenomanensium sic habet « Hildeberlo : vero in Cenomanonsi ecclesia a Guidone ct com-
dcfuiiclo, canonici ejusdem Ecelesiae diu violentia provincialibus episcopis coiisPcratur Quo Phiti]»pus
Gcffr-di eomitis propriis sedibus sunt expulsi. Cum coguito sccum omamcnta ecelesiap defercns, furtir-
•co pontihcem canonice deberent eligere, in partes aufugit. porn- eum Hilddi^rtus die decffmbns de
'-

divisi stinl. Quidam enim illorum contra sanctorum cima octava duni ll 36 ooi^ril, u<ec non nisi anno
'<
'.anonum quemdam Phihppum, aliis reclaman-
.-'t- sequenli euiuuigeie iiu!i;er/j.,t Hint'on,gss Hot-
tiii m «legerunt. Phihppus quidem uon intrans per stii Ctrot.ologiar: y.-aE Phl!ipri jairusioneis cons^-
csiivm ovile ovium, sed ascendens aliunde, Petrum gnat ad annum <13?. M«':
suun. Petrum Leouis primogenitum .=.atan«e adiit,
 636
035 S. BERNARDI ABBATIS CLABJEVALLENSIS

et his qui nobiscum erant, religiosis et

sapientibus
^ EPISTOLA CDXXXV.
est
personis, episcopis et abbatibus et clericisvisum AD EUMDEM.
diuturme jam fatigationi ecclesiae ponere fmem, et
Conrmendat ei litterarum lo.lorem.
moras et dilationes quse-
nequaquam ultra sustinere Frigescente charitate, pauci hodie inveniuutur
pes-
rentium quse sua sunt, et sub hae occassione, fideles, et quia omne charum pretiosum, fidelitas et
ergo scntentia a
sumdantium Ecclesiam Dei. Data amor domini N. qui fidelissime veslra negotia apud
exigeret ingredi causam, nec benevo-
nobis, quod
juslitia nos gessit, arctioribus viuculis gratiae et
quam afferrent,' ipsi more quoniam
essel canonica excusatio lentia?debel asiringi. Prosit autem ei,
suse parum
suo tergiversantes tanquam qui causa: nos ipsum tanquaui promptum litlerarum et fidelera
vero proiatis scriptis
fiderentj appellaverunt. Tunc virum spirituali charitatediligimus.
apostolicis, in quibus et nobiscausam inexeusabiluer
irrefragabihlcr EPISTOLA CDXXXVI.
terminare, et ipsis senlenlhe uostrae
obedive praeipitur, illi audire contemneutes abie- AD EUUDEM.
vocati.secundo, et quemdam amicum.
runt : vocati sunt nec venerunt; Commendat ei
partem Romfe gerun-
iterum renuerunt: nos autem conversi ad g N. ilamma negoliorum quae assidue
juxta manda- tur, fere adustus, ex desiderabili el jucunda
inspec-
alleram ordine nihilominus judiciario
probalione.
lum vcslrum processimus, et suscepta elione scriplorum yestrorum, utinam refrigerari
capitulis, post vestri in
canonica super duobus memoratis vnerear. Sed, proh dolorl ad opus servi
peracta sacrificia, Philippi scriptores nou possunt reperin
examinatos tesles,- post lota Clara-Valle
electioncra apostolica freli aucloritate
quassavimus.
salis dictum est a fiHo patri. Amicum nostrum et

sacros ordines eum amatorem do-

Porro de Hugone quia infra personae noslra; et Ordinis glorificum
vestrae, ui dignum est, rai-
minumN. qui etiam fideliter negolia gerit suorum
constat fuibse electum,
habeat
sericoidia"' rcservavimus. dulccdo vestra; benevolcmiae pro se et nobis
3«3 * EPISTOLA CDXXXII. charum.
AD U0.M1NIIM 1'APAM. EPISTOLA CDXXXVII.
hi gratiam episcopi Trecensis. AD EUMDEM.
Peiinius domimim Trccensem exaudiri de juslitia yraliam Trecenis episcopi
1«
ipsum et clericos suos mihi el
sua : vellemus autem ut inler
Ad notum niisericordiae fontem, de quo
vestrse benignitalis
reforma- domini Trecensis episcopj
talis concordia sludio amicis meis toties hausi,

rclur, ut ultra cleriei nou apponcrent injusle vcxare reverendi senis et amici nostri necessitas
compellil
aliqiio
^
senem, qui nec juste de pontilicein desidero, qua
hominem pecurrere. Iloe est ergo quod haurirc
contempti- jam
conqueri possunt. Est quidam inter eos tenus apostolica pietas hoininom, cujus caui
insolenti», cujus peli-
bilis adolescenlije, contemptricis merentur quietem, non sinat injuste vcxari, et
praesumptionem, dignetur
judicamus castigatum ejus, quas per uuntium suum facil,
iri
satius lioaes
pontificem: quis ilie sit
quam ab ispo conculcari effcctui maucipare.
et de isto et
lator prffisentium vobis dicel. Sic igitur
ut et
EPISTOLA CDXXXYM.
providere dignetur,
de aliis~veslra discretio
diligit, honoretur AD EUMDEM.
episcopus qui vestrum lionorem
gravetur. Videndum In grdliam Trecensis episcopi
et nunquam de sua justitia
Augetis mihi gratiam, et gloriam
noceal mulliplicatil
autem ne odium ctrjusquam personse ei
amici mei gratiam inveniunt r
quem sua defendit innocentia. cum gratia mei,
quam mullis jam de charo fecistii
LPISTOLA CDXXXIl. oculis veslris,
Ego tamen gloriam ab homine non
AD EUMDEM. chariorem.
reguum Dci etjustiliam ejus, quam puto
qraimmepiscovi Trecensis 4 uo..«, sed
qu<ero. ~~- --t.--- - - -
In graliamepiscopi ireovii!>i!>. .

domino Trecensi. Serare vob.s utrumque

In causa domini Treeensis ei clericorum illa, D esse cum
sicut cupio esse commendatum, et
justum scilicei et atni-
qutesumus, cautela servetur ut, episcopus,
sed missum ab eo )>OD.se
dignum est, honoretur, et clciici sua justitia non cum; non solum autem, et

eos, et frenum iudolisjuvenem, cbarum uobis latorem prffisentinim,

priventur. Pteformct>ur pax inter
in jam senem seqne vesira: conunendo charitati.
imponatur malevolis, ut de csetero
pastorem insurgere unquam non possint. EPISTOLA CDXXXIX.
EPISTOLA CDXXXIV. AO EUMDEM.
AD EUMLlEM. Ingraliam Trecmsis episcopi
domini Trecensis, cum nuntio dilecto uo-
Ejusdem argumenti. Causa
noslrorum, stro, qui cam porlat, sit vobis commendata: mauu-
Oportet vos esse amicum amicorum Hoino ipse
quam porlat, cum ea tenete eam, qnoniam, ni fallor, justa est.
et fralri. N. assistere in causa
si tieri amici vestri amicus e.st. Vide ne quemqtmm audias
ul clerici proprio pastori,
tamen discrelione, potius juva
quud ipsi in sua justilia uou adversus dominum Trecensem; sed
potest, subdantur, et
potes
de ewtero intcr eos pax sit. causain el nuntium ejusinquantum
graventur, et
 -

637 EPIST0LJ5 m
367 s EPISTOLA CDXL. A EPISTOLA CDXLI.
AD ANONYMUM. AD PBIOnEM QUEMDAM (1094).
Mittit ei adolescentemqui se inordinc recipipostu-
ttortaturutanimwcuramprceferenscorporissoUici-
tudini, sceculo renuntiet. labal.
bonum nobis dominus Avia- Devotas orationes.
Magnum, fateor, fecit

ficensis (1093), qui post indultam suis satis oplatam Hunc adolescentcm qul vobis has litteras portavit, —
gratamquc noliliam, etiam tuse Dilectioni subiutulit exspectantem me Catalaunis inveni : qui, ut n;e

mentionem, de tua nos certificans ac tetificans in-

vidit, simpliciter satis el verecunde rogavit se in

columitate. Verumtamen id",ego de anima tua liben-^ noslro Ordine recipi, et monachum fieri; narrans

tius accepissem, nam de corpore episcopus aiebat :

milii, quia cum Thomas de Marla, cujus armiger fuit,

t Amo quidem et corpus tuum, sed animam am- vellet eum militem faeere militia; sseculi miliiiam

plius nam et meum corpus ego non diligo, nisi Christi pra?posuit, et ob hanc causam adnos confu-
:

me diligi git. Super his aliquos de fratribus consulite, et si

propter animam, ut noveris juxta illam a
reguiam, Diliges proximum tuum sicut teipsum laudaverint, vobisque ita visum fuerit, recipite eum
et sicut meam meo, sic tuo tuam
et probate. Notum facio vobis extorsisse me, non
(Matlh. xxn, 39) ;
g meis, sed domina? Beatricis precibus (1095), ab
corpori animam. Tolle quippe animam,
pra?fero
quid erit corpus, nisi quod ad omnium humauorum
episcopo licentia hiemandi juxta vos, non tamen

corporum partem dictum est, Tcrra es, et in terram in Clara-Vaile, sed in Dementini prato. Interim vi-

m, Ca?terumanima? prsestatur rum gilate, nigros excilatc, niraios reprimUe, pusillani-

ibis ? »(Gen. 19.)
corpore solvitur, si non tamen lantis fuerit aggra- mes consolamini omnibus omnia facti, omnium
terram, quod de terra virtutes vcstras facite.
vata peccatis, ut revertens in
sumplum est, non praevaleat, sicut scriplum est, EPISTOLA CDXLII.
redirespirilus ad Dominum qui fecit illum (Eccli. xa, AD QUEMDAM ORDINIS S. BENEDICTI ABBATEM'.
7).Non est aequum profecto seque diligi quod move- Mittit ei duos adolescentes ad ordinem Cisiercien-

tur, et quod movet; quod regitur, et quod regit ;

sem viribus impares, sed sibi non forte inutiies.
quod vivificatur, et quod vivificat quod denique de ;
Pacem et charitatem diligere.
terra et terra est, et quod desursum ver.it naturse Istos duos adolescenles, bonam quidem volunta-

superioris insignitum imagine. Quanto tamen, proh tem habentes, sed viribus corporis ad nostrum Or»

dolor hoc fenum, et hujus feni male olentcm llorem,

1
daiem nequaquam sufficientes, idcirco vobis trans-
hoc esl carnem, et bona caruis non aeque saltem, Q mitlere curavimus: quia si tales perseverant
eL insuper pluris habent, qnam a?ierna? beatitudinis quales eos probavimus, non iuutiles vobis confidi-
et beata? aeternitalis capacem rationem quidem pra?- nuis. Denique suscipite eos et probftte vos ipsi, an

dictam ereaiurani ? Verum tu qui aliter sapis, novi verum sit quod testamur: nec eorum acceleretur
enim, sed doleo nondum te vivere ut sapis, tu ergo suscipienda professio, ut prius ipsorum utilitas di-

miserere anima? tua? placens Deo (Eccli. xxx, 24). gnoscatur.

Quid adhuc jungis jvitarn cum quibus scBicstiam

EPISTOLA CDXLIII.
AD QUGMDAM AMICUJi.
non concordas? Aut muta- vilam, aut dissimula
sententiam. Caeterum hoc melius est, ut quod jam
Dequodam adolescenie, cujus pravos moresnarrat,

raiione coepisti, et corde concepisti, opere non dissi- quinobilium matrimonium ambiebat.
consilium non contemmt Feci quod voluistis quod ad me omniuo non per-
mules. Sapiens sapientia? :

tinebai, nisi quia voluistis.

Quid universum muudum !u-
pro.dest homini, si Quid enim ad nos perti-
net de vestris terris, de vestris placitis, de vestris
cretur, animce vero suce deirimentum patiatur ?
(JII(iir/i.xvi,26.)Quid te juvatmente tcnere veritatem, eonjugiis? Deinde etiam hominem illum, pro quo
cum adhuc vanitatem teneas in conversione ? Abi, •
me precantes ducissam precari compulistis, ita

quaftso, medio tiliorum alienorum, quo~

recede de semper cognovimus ajuventule sua malis fuisse
rum os loquitur vanitatem, et dexteraeorum dextera intentum, ei ab omui bono elongatum, quatenus haac
ei mala non tam illa vel cupiditate ducissa?,\ quam
iniquitatis. Bealum hi dicant populum cui ha?csunt;
justo Dei judicio credamus contingere; nunquam
tu cum propheta non tam verbo clama, quam ex-
perimento proba, quia beatus populus cujus Domi-
ejus ad aliquem sanciorum peregrinationem, cum
uus Deus ejus (PsaL cxun, li. 15). Delectet eos in
peccator sit, vidimus; nunquam ejus elemoynas,
cuiu dives sit, audivimus auiiquam ejus patroei-
mundo, cum sint ruituri cum mundo ; tu delectare
;

Domino, petitiones cordis tibi

nium quod pupillo vel vidua? ferret, cum diu pra?-
in et dabit tibi tui ;

adba?rere bonum sit, ut et tu cum Jercmia dicas :

positus exstiterit, aguovimus. Et nunc insuper non
Bonus est Dominus qucerenti illum {Thren. ni 25) :
cessat se supra se extendere ultra etiam mensuram
suara. Scitote, vos qui amici ejus eslis, quia 'aut vix
quod siqua?renti, quanto magis inveuienti ?
una silicet (1094) Fortasse, ad priorem Clara?-Vallis.
(1093) Avia Orthelio est duplex :

ex Ptolema?o Vacceorum urbs in Hispatiia Tarra- (1095) Exstat ejusdem S. Bernardi epislola 118
conensi ; altera Vestinorum urbs in Ilalia, modo ad Beatrieem, nobilem, et religiosam matropan?, in
excisa, cujus episcopatus Aquilam translalus est. qua officiosam ejus charitatem et soliicitudmem
Mart. commendat. Iu.
639 S. BERNARDl ABBATIS CLARiE-VALLENSlS 640

aut nunquam poterit ei aliquod proficuum societas ^ licitus. Ncque enim ignorare poteram qucd patere-
nobilium venire quibus in malrimonium, suam non mini, cum cogitarem, qualem me relinqueretis ; sed
altendens mediocritatem, tanto appctit studio filios uutii usque modo defuit opportunitas, per querm
et filias suas conjungere, : volo lamen et mulluni cum corpore ccepi, Dco miserante, m liorari, vos
desidero, ut illud quod propter vos facililer rogare quoque esse facerem anino meliori. Jam ergo bono
bonum ei proveniat.
suscepi, in animo estole, quia castigans castigavit me Domi-
EPISTOLA CDXLIV. nus, et morti non tradidit me.Prima Dominica Ad-
Dequodammonucho quiad alium Ordinemtransire ventus Domiui, primum ad altare per me melipsum,
volebat, quod fieri improbat. el siue adminiculo alterius accessi ad accipiendam
AD QUEMDAMABBATEM sacram Communionem ; istas litteras ipsejlicLavi :

Unus frater dum nostram simplicitatem consulere quibus duobus signis perpendere potestis, quantum
venit, talea nobis consilium, imojudicium reporta- divina benigiiilale et corpore et animo convaluerim.
vit. Cum nullam idoneamcausamatluleril, cur locum Libentcr vos viderem, si opportune el sine disiurba-

et Ordinem suum deserere velit; nulla visa est ratio lione fieri posscl.
permittere. quod ad alium transire debest. Nam vo- EPISTOLA CDXLVII.
lum illud quod se prius fecisse dicit, de quo et ma- [

AD AMEDEUM ALT.E-CUMB.E ABBATEM

\itae sibi scrupuli occasionem sumpsil cum sola
Rogatut nuntios mitlut Montem-Pessulanum quo
:
,

cogilatione aut plus eiiam vcrbo, sed soli factum ascendere debeban t regis Sicilioenaves,ii t apud re-
fuisse constet, nequaquam buic prajponendum pu- gem eum excusent, quod fratresin Siciliam non
tamus, cui utique poslerius licel tamen et verbo et miserit
deliberatione, et habitu et professione sese astrin- Dileciio fratri in Domino abbati Ate-Cumbae
xisse videtur; pracsertim cum illud quod voverat, AMEDEO.fratprBERNABDUsClaree-Vallisvocatusabbas

nec districtius, esse videlur islo, nec reciius. Qua- salutem et dilectionem.
propter nec vobis, qui pro ejus anima Christo red- Rogamusut patrem vestrum vel aliquem aliuui

dere ralionem habetis, tutum essc credimus in lioc nuntium raiionabilem et discretum miUalis pro »o-
ei credere, in hoc ei vestram indulgere licentiam I bis apud Montem-Pessulam, ita ut ibi sil in Oc
cum scriptumsit : Declinantcs autem in obligationes tavis AssumptTonis bealee Mariae : in ipsa enim die

adducet Dominuscum operantibusiniquitalem (Psal et in ipso loco debent esse nuntii regis Sicili

Suscipite ergo cum dulciler, ui filium (1096), qni descendunt mare in navibus, ut portenj
cxxiv, 5). ; C
- •
comitisTheobaldiiu domini sui. Si forte ad
sollieite custodite, ut vobis commissum, vestris, nisi filiam filio

fallor, ex hoc jam obsecuturum praeceptis, el coiibi- opus fialrum nostrorum naves adduxerint, et re-

liis oblemperaturum. qiiisieiint abbatiam quam missuri cramus, nuntius

EPISTOLA CDXLV vester habeat nos excusaios (1097) in ha^e verba

AD QOEMDAM ABBATEM. « Fratrcs quidem parati erant, et abbatia ordinala

Commendat ei L. fuyilivum revertentem, quembe- sed duminus Alfanus nuntius domini regis Sicilise

nigne suscipi rogai dixit, quiarex non requirebat nisi duos fratres qui
Obsecro vos per misericordiam Dei et per nostram praecederent alios ad videndum locum : curn autem
invicem dileclionem, quatenus fratrem L. erroris placueril domiuo regi, significabit nobis volunialcm
sui pcenitentem, cum dcsiderio revcnentem, cmen- suam de tota abbaiia simul mittenda nam perict? :

dationem promil.tcntem benigne suscipiatis; sed el lum est religionis et ordinis, sicut vestra providenli»
abbatis
in ipsa susceptione atque reconciliatione cleineniius novit, fratres sine disciplina.sinc custodia vel
alieua.»
mitiusque cmn eo agalur, quam cuin ca-teris solet vel aliorum fratrum suorum versari in terra

fugitivis, seuliatque sibi valere, quid per nos se KPISTOLA CDXLVIII.

apud vos commendare nostrisque precibus rnunire AD ANONVMUM.
curaverit. j) Commendat ei abbatemFarfensemsanctm Ecclesue
367 e EPISTOLA CDXLVI. Rotnanee cardinalem.
AD ANONVMUM. Virum nobilem genere et moribus, abbalem
el

Scribil se ex morbo gravi comaluisse, et mortis Farfensem, apostolicae sedis cardinalcm (1098) vo-
bis commendamus, uteum honorifice et amicabililer
januas evastsse.
cu-
Quidquid sibi. suscipiatis. Descendit a latere doinini Papa- ad

riam' Regis ab ipso vocatus, habens ad ipsum

verta
Soper ipsa vestra sollicitudine, qua vos anxiari
de communi ucgotio regni et Ec.lcsi<c.
per litteras vestras insinuatis diu exstiti et ego sol- secreta

(t096) Rogerii primi Sicilia; regis, ad quem ex- (1098) Hunc statim suspicatus fui esse Gerardffl|
stanl sancti Bernardi epistolae 207, 208, 209. Mabt. cardiualem diaconum ab Innocentio II creainm, fa-
(1007) Misit posiua S. Bernardus fratres ad fun- ctum postea monachum Clane-Vallensem et in clau-
danrUim in Sicilia abhaliam, quibus praefecit t ma- stro Clara-Vallis sepulium Verum cun. in eo dcsi-
gistrum Brunonem, olim sibi per dies ir.ultos indivi- deretur abbatialis dignitas, satius esl ut rreriamus
dnum eomitem, tunc auiem patrem muliaium esse Adinulfum abbaiem S..nct<«'-Mari:e Faii
alimiarum laetanlium in Christo, es epistola 209, Ordiuis S Beuedicti, ab Innoccnlio 11 anuo K 1
1

sancta» Romanae Eccleria- presbylerum cardmaie.i

quA> scripta dicitur anno 1139, ac proinde h;ec aut
eodem aut pra?cedenti anno scripta videtur. Id. creatum. 1d
 -P1ST0L.1S.
Suscipit. lioaeste
luntatis; et in
hominem,
eo excellentiores
et homineii
nr ncl
principes
bonjp vn- *
"1
mundi, ,
io,.i Q
A _£. ,„_*_
cumuium malorum
.,„: •

^™
n - •

" 0Stn

committaiur, qui displiceat oculis

SP Msa '
a1 ' vel nune ad
eum videlicet a quo venit. et eum ad quem venit,
ejus. Dieo vobis, et dico
ut vere lidelis.quia
papam et imperatorem pariter honorate. Temerilalis omnino
"on expedit vobis. Sic vobis
quidem est, quod ego tantillus lalem virura regnum contiu «_t
vobis admimstrare Francorum, ut inde
audeo commendare; sed humilitas ipsius acquiraiis re"na
hoc pe- coelorum, optime et illustrissime
tentis excludit rex.
pudorem, et si factus sum insipieus,
ipsa me coegit. EPISTOLA CDL.
3G7 7 EPISTOLA CDXLIX. AD AMICUM.
AD BEGEMFRANCORUM.
Scribit se tandem convalescere
Excusat se a suscipienda dignilate ad quam et a mortis fau-
electus cibus ereptum.
erat. Idem quod sibi.
Regi Francoriim, frater Beunardus.
Opus utile, ct quantum mihi videlur,
Placet, fateor, quod iu his
caiholicum
quse Dei sunt, tanta eiaborastis: habeo tamen semel
adhuc, si vita du-
sinceritate versamini. Nam ut alia laceam, nequa- raverit, vobisillud priesente
perlegere et vobiscuin
quam promotionem miseri hominis iantopere cura- B smgula proferre ; et tunc si quid forte
non
retis (1099), si esset in causa
repertum
Deus: quo enim fuent quod merito moveat, aut
alioemolumeuto id omnino amovebitur
ita placeret, cum sin pauper et aut ita emeudabitur, ut ultra jam
inops? Nec sufficii non movere valeat'
asseutire, insuper et rogatis. nee moveredebeat. De crctcro
Exhibelis favorem, iargum gratiae sinura
congratulamini mihi'
expanditis, quia castigans castigavit me Domiuus et morti norl
et ne onera pusillanimis reformidem,
auxilium de tradidit me [Psal. cxvn, 18). Cum enim, securi ad
regia protectioae prpmittitis. Quaenam haec in rege radicem infructuosaa arboris posita,
Sgnatio, in
jamjam succidi
adolescente maturitas? Verum metuerem precibus amicorum redditus
ego,
oplime Rex, nullatenus acquiesco
:
sum, qui
mittere manum videhcet fimo charissimo
lacrvrnarum suarum steri-
ad fortia, corde pusillus, fractus corpore, et cui
so- hlatem meam se fecundaturos
pollicentcs, inducias
lum pene superest sepulcrum; non audeo prorsus ahquann temporis a pio Patrefamiiias
ad sancta iudignus et insuffieiens. impetraruut
Hoc considerare (Luc. xin, 6-9).
dehuerant auctores electionis : si dissimuiarunt,
ego
non quco, quod iego, Miserere animtetuce EPISTOLA CDLI.
placens
Deo [Eccli. xxx, 24). Aut siidoneum AD FRATRES***
crediderunt ob
habitum rcligionis quo iudu*r, in habitu
Q
species esl Bortatur ad eleemosynas famis tempore
faciendas.
sauctitatis, nou sanctitas. Nemo mihi me notior, Non ignoratis, fratres, qu i dixerit, Beati miseri-
nemini ego quam mihi: non plane me credo contra cordes, quomam consequentur misericordiam
testimonium conseieniiaj mem videntibus tantum (Matth. v. 7) et illud,
Beatus qui intelligit super
;
infacie etsecundum faciem judicantibus. Ecce ego
egenum et pauperem (Psal. x_, 2) et
et pueri mei, quod dedit mihi Deus, rursum : Si
orarites hic videris nudum, operi eum, -et carnem tuam
sumus, quamvis peccatores, pro regno vestro ne des-
et pexeris (Isai. lviii, 7) ; et apud sanctum Job,
vestra persona : si separalis ab invicem, Visi-
id qtiiaem tabis speciem tuam, et
difficile et crudele ; non ad orandum,
non pcccabis (Job. ., 24)
sed plorandum Dt hsec vobis pauca de multis in
provocatis. Hactenus pro me:jam pro huric modum et
Ecclesia quid Scnptuns retexerem, illud est occasio,
parturiat animus, dignemini, obsecro, quod egenos
paucis atten- vagosque sub hoc famis tempore
dere. Scdet in tristitia domina Ecclesiarum, (IlOO) plus solito
et la- constat egere. Undo si quain vobis pietatis viscera,
crymae ejus in maxillis ejus: mulatus est
color opti- si qua in vobis miseratiouis
mus, delloruit antiqua venustas, pretiosissimus compassio, dignum est
ornatus dalus est in conculcationom,
iile
D "tiu seipsos experiantur;
quatumiibet enim miseri
nobilitas in et despicabiles, os vesirum
eontemptum, et caro vestra suni, quod
et in serviiutem libertas. Crucior in vos non aliterdeillis sentirejustum
hac flamma, nec consilium refngerii, est ut sentianf
donec venial sentiant dico, et, si non rerum vestrarum,
gui consoletur eam. Tangat proinde cor vestrum sailem
re- verborum beneficio ut videlicet
rerentia Sponsi ejus, cujus capellauo prteci-
;

sauguine redempta, piatis, quateuus omni studio

Jujus similitudine adornata, cujus curet excitare et ex-
htereditate dotata hortari populum quam publice quam
est, el perseveret propositum vestrum, ne tam di- privatiro, ad
benefaciendum eis.

Hsec epistola scripta fuisse videlur

(1099)
,
occa- nensi apud Labbeum, < fames valida ubique terra-
iione electionis factaa
de S. Bernardo in archiepisco- rum. qualis unquara ante non fuit. »
pum Remensem, curn post defunctum Rainaidum Hkc fames, si
Chronico Lobiensi a nobis tomo lerlio
irclnpnesuiem, omnium electorum vota in
Clarse-
Anecdotorum
edno credimus, mcoepit anno H43 ac iuit
vallensem abbatem se contulerunt: quam \alida
ille digni- septem aiiius. Ejusdem meminere
•atem ut et multas alias recusavit.
Tunc post Chronica Siouas-
duo- tenense, Morim Aians et Senonense
•uni annorum sedis
poutificalis vacalionem, Samson Anecdotorum
tomo tertio, Remeuse apud Labbeum, ei
Jlectos est, anno 1140. Mart. Britaimicum
apud domuum Lobinouum iiisioria- Britannice
(1100, Aor.o 1146, ex brevi Chronico Otnlau- tomo
II, pag. ?,. Id.
 ;

643 S. BERNARDl ABBATtS CLARjE-VALLENSIS m

EPISTOLA CDLIII.
3«y 8 EPISTOLA CDLH.
AD ANONTMUM.
AD QUEMDAM ABIWTEM. Laudat ejus prudentiam et humilitatem.
Borlatur ut bcnigne fugilivum recipiat, ncc prx- Quidquid sibi cupit graliae spiritualis.
lati dignitatem abjieiat. Laudo prudentiain, qua nioiiackum propler no-
Suo illi quod suo. vilium contristari timuistis; sed magis approbo

Nemo cum has legerit, si norit uude salutationis humilitatem, qua factam vobis injuriam et tam

formulam sumpserim, succensere, ut grandem injuriam, pertulistis. Incomparabiliter

arbiiror, debe-

bil mihi, quod me iu capite meliori auiem prsefero charitatem, qua calamuin quassatum
praefcrre prae-

sumpserim, et quod tanquam aliquid raierius nieum non patiendo conteri (Isai. sxn, 3), nostrum expe-
lere consilium ei suadere curastis. prudens hu-
esse dixerim, cujus ego merito totus sum et quo
quamquam non solum inferiora militas, bumilisque charitas, sic parcens monacho
cx toto inferior :

noslra, sed eiiam plerumque quibus inferiores nos injuriam, ut non deesset novitio flucluanti! Quan-

osse scimus, nostra non improprie appellare sole- tum ergo polui confirmalum, et omnia, quanlum
mus, ut est illud, Portio mea, Domine, in terra »i- _ reor, de quibus notalus est, emendare paratum, ad
Et hasc quidem de vobis, •*
vos eum remitto tam probalae vestrae benignitati
vmtium (Fsal. cxli, 6). ;

necesse est, supplicans, ul recipia-

sed nou vobis. Jam ad vestras litteras breviter pro consulens, et si
tamen pradictus cui et litteras pro-
tempore respondendum est, qute cum mihi in manus tur, ut frater,

inde precatorias misi, a sua prius, si fieri posset,

vencrunt, natalis animas Domiuae nostra? dies feslus
illuxerat, cujus nie totum jure sibi vindicans devo- sententia flectatur.

tio, nihil aliud cogitare sinebat; sed et nuniius 367 9 EPISTOLA CDLIV.

repedare festinans, vix usque in crastinum, ut haac AD ANONTMUM.

exoccupalus uteuoque rescriberem, ex- Slephano, si perseueraverit, promittit dignospueni-
jam festo
Fugitivum itaque fratrem dure a me, tentice fruclus.
spectavit.
uipote durum corde increpalum, nihil melius inte- Quis satis mirari possit vestrae charitatis ardorem?

rim potui quam ad locum remiltere unde fugerat: Sed quoniam dignum non est, ipsam unde sollicilam
quippe quem juxta noslras consuetudines domi esse cognovimus, diutius manere sollicitam. Siepha-

absque abbalis sui consensu retiuere non debui, nus vester qui et uoster, si digno suse conversalionis
Oporiet autem a vobis eum similiter aspere incre initia iine compleverit, si aaqua cum capite devotione

pari, et ad humilem provocari satisfactionem, de- C etiam caudam uostiae offerre sategent, tcslimonium
pro eo directis ad perhibemus quiadignos faciet pomitcnlite fruclus
indo nostris confortari liiteris ei

abbatem. De infirmilate nostra nihil certius modo EPISTOLA CDLV.

quod infirmus et fuit et
sollicito indicare potui, nisi
AD MATERTERAM IMPERATORIS HISPANIARUM (1101).
sum ncc minus solito, nec magis multum. Quod Fratrum ei suffragia concedit, oratque ut controner-
vero uon nisi quam missurus eram, causa es t plus sia, quasinter suos et fratresde Careda erat, per
ine animarum timuisse scandalum, quam unius episcopos lerminetur.

corporis periculum. Jam ne quid horum quse man- lllustri dorainteG. reginte etmaterterte impe.uo-

datis omnino prtetermittani, quin et aliquateuus ad ris Hispaniarum, Bernardus Clarte-Yallis vocalus

siugula respondeam, veuio eliuni ad vos. Velle vos abbas, salutem et oraliones.
audire scripsistis, quid ego vos, qui utique omnia Devotionem vestram cx relatioue fratris nostri
vestra norim, facere vclim. Sed btec, nisi failor, si Nivardi (1102) audieutes, graiias agimus Deo, el
oramus secundum fidem et fiduciam quam ha-
modo dicerem uec vos possctis, uec ego consulerem. ut
retribuere pro sua pietate
Volo euim et ipse quod vos velle de vobis jam olim betis in nobis, vobis
dignetur. Fraternitatem domus nostrte et oratiouum
non latet me. Cteterum mea atque veslra teque, ut
tvquum est, voluntate postposita, magis quod veile t nostrarum, sicut desiderastis, gralanter vobis an-

Deum de vobis puto et mihi ut vobis suadeam tutum nuimus, et ut tantumdem pro vobis liat, quautum
pro uno quolibet nostrum tam in viia quam in
duco et vobis si persuadeam, uon incommodum.
;

De necesse habuimus suggerere

Tecete itaque meo concilio quod tenelis, manete in morte. caetero
de fratribus de Careda (1103),
quo estis, et studete prodesse quibus prteeslis prtestantiae vestrae

nec pra:esse refugite, dum prodcssepotestis; sed vte quia per neptem veslram et per seipsos calumniam
gravius quia priecesse metuilis et prodesse refu- nobis struunt. De monasterio

gitis. Oportet ergo nos providere bona non tanlum coram

(1101) HaJC epistola scripta fuisse videtur occa- (1102) Frairis S. Bernardi nalu minimi, qui pri
sione fuudalionis monasterii de Spina iu dioacesi mus Spinensis monasterii abbas fttisse perhibetur.
Palentina, quod condidil Sancia Alionsi regis soror, Id. ...
cuius se fundationi opponebaut mooaehi de Careda, (1103) Seu de Carracceda ordinis S. Benedicti m
seu ut Jegitur in episiola 301 S. Cernardi Canacce- dioecesi Asluricensi, quod iuonasterium circa un-

lenses, sive Cairaccences, quse scripta dicilur circa num 990 a Bermundo rege fundatum Cisiercieusibua
atmum 11*9. Maut. donavii Alphonsus VII, rex Hispaniarum.ln.
 645 EPIST0L7E.
Deo, sed etiam coram hominibus,omnimodisque scopi et.doniini Asturicensis velitis et faciatis
fl hanc
cupimus sic procedcre in lioc negotio, ut uon vitupc- controversiam terminari. Ubi enim vel eorum
con
relur boaum nostrum, ncc homines illi occasionem fessionc, episcoporum judicio innotuerit
non habere
habeant detrahendu Proinde remisimus ad vos ue- eos unde adver nos super hoc possint vel
debeant
gotium, ut scandalum .stud cempescere siudeaiis. reclamare, parati snmus, juvante Deo, sic ordinare
Kt si ahter noluennt ill, desisterc, judicio, ut di- locum, uletvestra dcvotio gratulelur, et Deus elori-
gnum est, domim Zemorenensis [Zamorensis] epi- licetur in opere vcstro.

Inter epistolas quas jam edjtis accensemus, nonnullas, ut

sublestas fidei, inter dubias amandare
m
animo erat ;sed comtttutum ordinem servare nobis religioni
fuil De quo lectomnZni-
tumvolmmus Prmam, cums mscnpho « Ad Raymundum domimm castri :
Ambruosii , (£ ,

Ambasu (Arnbo.se), f» aqmbusdam Bernardo Syivestri ascribitur,ut

anecdotamvenditat Amu-
3am emm Ce " 1 Vldem 6tinter pera S BermnU m
t^r1cinS iu^: ° ' i,nms - ^onl
PR^FATIO IN EPISTOLAMSEQUENTEM.
(Amaduzzi, Anecdota litlerariu ex mss. codicibtCs eruta, tom.
IV, pag. 229. (Romas apud Antonium Ful
goniun). 17S3, 8°)

^5/"^:™*' drchiepim

Quihtteris operam tiavant, quique eruditis pabulum prwbere

Dmmn tan° et s r e
- - -
«•*«* «»«*«. *~
studmt statis quibutdam operibus id
lotuS imumcurant,ut P rimumvanealerem momm qua) nniustujusquViner-
knt, smyulisconsentanea fqciant. Vtdes, curdinalis amplissime, me in
eoessl, ul anecdotisquiCdam
opuscuhs vanaslitteratorumclqssesdetinendas oblectandasque
suscepcrim; qmd ut assequar.variatun]
idwmattsct orattoms tum wutis etaryumeuli diversitale
dltinciaslucubrationesjamdiu mihiedendZ
proposui. Quare si quw sunt qute prmcipue spectari debeant
haeprcesertim tempoLmcon7ptione?qZ
se mins Itterarum saentiarumque progressibus fcede
immiscuit, ea esse cum primis censui, qudad
sacraperttnerent,quwquevc ftdet pru.stantiam; vel morum castitatem
prceferrent. Verum tuamiose
unquam gratiam tntrem « hujusmodires mmusculi instar iis pmberem, qui
ludicris leviinlsque cre~
pundiis ussuett (nam cwteros, qui impiu nefariisque commentis
dfitinentur, utpote omnim aspermn-
dos non moror) gravtaac severa quceque ad stomachum
usque fastidiuut? Suaerga sponte fluit coqita-
tw, qucead te uuum dehgendum, cuibeati Bernardi abbati
Clarce-Vallensis epistoiam adliut ' anecdotam
tnscnberem ac nuncuparetn, menunc pdUssimum commonefecit. Tu,qui
eastudia, seduloeotuisti, quZ
tuum institutumm prmis decent, qm ad btblioihecam omni scriptorum genere
instruendam in Ariminensi
dencum regulanum cotlegio ammum tot annorum spatio intendisli, quique eos
'prassertim auctorel
comectans, qui ettuam prxclaram diymtatem, et pastorulem procuraiionem
prxcepth, et cxemnlis
juvent, acexatent, ttbentmime quidcm cxcipies opuseulum,
quod a ciarissimo, sanctusimoque Cister-
ciensis ordims aiumno concmnaium tibi nune statuo. Is
enim fuu dwus Bernardus, ut sinqulosfor = bomi-
numordines inshtuendos eputolis suis sibi proposuisse visus fuerit :
quandoquidem laicos, monachos,
clencos abbatcs,cpiscopos,cardinales, et ipsos quoque summos
pontifiees in Eugenio III scriptis suis pro
dignitate erudivit, atque mformavit,singuiis prtebens castigatioris
uiUe peruuam apta docuwnta Evi-
stola quam mnc projero eaestqua laicum variis humance,
rectce tamen honestceque politices prcBceotis
tmbuendum susapiaf, quorum sane plura eum privatum Iwminem, quem se
esse seniiat scmver
mmquvjue qmntacunque dtgnitaie prceccllat, respwant, facile singuli ea vindicent atque
arriviant
qum sibi peeulianter eonvemre mteliexermt. tiutlla vcro in ccetens, sive scriptis
quibuscunque S
llernardi abbaus menixo occurnt homicis ad quem
epistolam hanc hactenus ineditam inscrivtam
auunadvertimus. Qut vero et eptstolas ei scripia ccdera sMcOmm hujus Ecclesice doctorts, atque ea vo-
Ussunum qum Mabillonms tanquanV genuina et a spuriis distincta proposuii
(1104), aecurata lectione
percurrent, lacile m hac eliam styli dukediuem, oraiionis ardorem, eloquii sanctitatcm,
sententiarum
gruoitatem, lepvrum copiam, quce eidem potimmum tribuuntur,
nou wgredeprehenatl. Ouod nidas-
serere detrCctacent, sultem unxiuin sancti scnptoris imilatorem
hanc scripsisse epistolam faleri om-
nino cogctur. Hanc uos quuiem obtinuimus a viro clarissimo Augelo M.
Bandinio,qui ex codice mem-
branaceo scecuh xiv, meuntu, bibhothecte Mediceo-Laurentiaiue, cui ipse pro
meritissuu prteest, excri-
psit.et ui ederemus, nobis pro sua humamiate indulsit. Exstai
ipsa etiam in duobus alfis eiusdem bi,
bhothecm codictbus, quos omnes tpse accurate recensuit (1 105; quod dum
;
primum facit, cpistolte inue-
nuitaUmtn ahquod suspiaonts dubium revocare vtdetur, forte ui severionbus critices
requlis, auas do-
cti tnterdum vmpenstus amant, moremgerat. flabet
etipsa btbliotlceca alios codices divi Bemardi opera
continentes, et ea qutdem quce tn MabiUvniana editione desidereniur.
Cum ilia vero nec pauca nec exi-

'i?h?n!'!\
Ubeat {U06
t tt m0ra "
yua stnt,ac mutto egeant examine,seduloquc comparationis studio, eadem nunc

,V!).Porroaltbtetiamaha
t ",-t
dcmili i^^P^sto
innuisse sufficiat reiectis
esse possint iis quibus hunc spartam deineepe omare
habentur sancti nostri doctoris opera, quce absunta taudata cditione,
quteque forte eadem quoque ac quce exstant in codicibus MediceoLaureniianis
esse possent; quod sane non-
k h ap l d J' onl lan 17 9 tom - »V. multorum sapientium sententiis definiU mnt. De^.
n Intl l*\ \ ,l ^
6u '«%- !
'

lI,-1' Laurenl.
btouoth. r ,\ V codd. mss. Latin,
cod. 15, plut. 46, % 2, col. 387.
acquo vivendt sineservaveris. Vide Bandinium in <!a-
talogo tom. I, col 122.

tJ^*m c od Dlut
\ ,
-
-

aa
n 3 coi - 159
-
'J ag 3
P
i
tl" n

coL ° 97 -
i»>id. Ib.d. g 27 Deoblatione laudis. Inc. Oblatio nostrai
:

laudi ^ quamDeo immolamus, elc. Des. marturium

niiou,1-7 ,?,, ' !?' ?\t'
i tui. 14, cou. 18, b 22
-
^,
y Libet de qualuor
: divinum. Sunt vanai brevesque seutentia? Vid". ibid,
prmci|ialibus virumbus prudentia. masmanimiiate,
col. 123.
consrauua, justjtia, Inc. Quatuqr virtutum species
Ibid. §. 33 De immensa chaniate Dej Pairis.de
:
 L

648
S. BERNARDI aBBATIS CLAR/E-VALLESSIS
647
qms poterit pcilicet cl. Mariinus Gerbertiiis abbas S. Btaminsil-
taiti diliaenti perquisitijne assequi bibhothe-
llaberiiri mss. operibus sancii Ber.nardiasservattsin
Jn,,fnitilltine\e ilemannico (4107)
AuguDia y>u~> v
co. '

H .

„ TO ^r< goUtol&m cmnino brevem.erutam ex cod. mu. scecnh

Sfcn» irreBstf, /Wk««r aitteuertank Nec te interim ptgebtl, Cardinalts ampltssime si

r^ al "J
^TkdLmevistolamalUram, non eam quidem a divo Bernardo exaratam, sed a matromquadam
etTeoSSdSmaque penderk, ad ipsurrt scriptam. Son te auidemiatetsanctissunum
ZTab feminis cputolarum commercium exercutsse, ut docent tpstus
TZtZ aostrum cum pluribus lectUsimis
reginam Jerasoiymorum,ad Malhidem, regtnam Anglorum,
fvUtZ aMtil^wLiit», ac datce ad
duetssam Burgundtm, ad hrmenya,-
ITsamkniTororem imp. Wspaniaj, ad aucissam Loiharingice, ad Blcsensemcomthssam,ad
Am^^mnlamcomitissim Briiannice, ad Idam comitisam Ntvernensem adabbatmam Fabernmcensem
ud
BZricmnobilZ, et religiosam matrdnam, ad Sophiam virginem, fortasse mcuna (nm id aha etiam culpa
,

iTvMnTtandem ad nolnullas sanetimoniales. Amanuensis scripsit, nomen nobis mytdtt; neque eiiam <n-
%cZXerit)Ztron<B, quee hancnostram epistolam
observationes quidquam lucis attulerunt. Hanc ejnstotam
qumetiam nobu
Ytitutal ambis hacderi ^ranaceo
iplam cx codice altero Mediceo Laurenhano, eoque
eommuniemi laudatus handmius, qui

'J^^^S^-f^
tm
^
<Z,iiTy crucre saieait fii09), nobisque 9 edendam concessit. QuamveUem, ut ego gratum, ct obse-
siudui sic tu meam hanc voluntatem, et observan^m
bonioue consuleres ! Sed qui ab antiqua lita, planeque
stngulart hunwniMe nunc mtht pollmn
nec preabus locum rehnquat patere
nmSemi Quce quittem humanitas etsi stimulU noit egeat,
de ea jugiter milti conservanda tonquam de re mtla t»m chunsst-
Zen Cardinalis £mplissime,wt
ma,Umspelutissima, cujustnstar eorum,quipretiosas res possident sodtcttum esse decet, te ma,u-
reminmodum exorhndum nunc censeam. rale.
nulo
Dalis iioma: Idibus Augusti annoa Chrtsto
l<iii).

~
%^^^^^C^^
LllslUL,.
xd RA^MCNDtM dom. XCM CASiiu *» B
.
f mYI
lulm.
. A
H
viveDdi
0aod
p ^^ g
.
regula omittenila. Audi ergo,
JQ tua

^us ho-h» rte^s do.us est

dQmo sumpt|is elmii(us
destruere.sUtum
et atlende
suut jequa-

ruinosa.
ejus.
Quid

Amandutius/' esl negiigioentia guueniantis doumm? igms vaudus

Ravmunoo., iu dumo accensus, Uiscu.e diiigenter eorum diii-

»G7 10 Gratioso militi et felici
propo.l.u,., qui tua aduiimstrani.
genliam ei
d ominoCastriAmbruosu,BERNARDOsiaseniunide-
„. .„_ Labeiiti, noudum hi,so
*
lacultaubus miiuis verecuu-
ductus saiutem.
dum est aostinere quain cadere. bi-pius reviJere,
Doceri petis a nobis de~ cura et modo rei
familia-
qualiter patresfamilias qu« tua sunt, quomodu magna urudenlia est.
sini,
ris utUius gubernands, ei
respondemus. Cogita de cibo et poiu animalmm tuorum nam
debeant se habere, ad quod libi ,

status, et exitus essuriunt, ei nou petnnl. Nuptiffi sumptuosie damuum

Licet omnium rerum mundanarum
sme houore conierum. Sumpius pro militia houo-
cainen hoc tiinore est
sub forluna iabprent, non
Spiritus saneu benignilate Ibid. § 35 . Laus de pomiuo Jesu Chrlsto Inc.
mira filii obedicaliu, et Des.
T^OimmmaDeiPatriscltarilas qua adeodile* Quam pukheres ungelU tms, Domyaclesu
qut swults tu,1 Est brevissmiu,,,. Vid.
xiimundZ, ui filium <.»„>, unigenitum daret. o b,,mine,
ibid., col. ead.
'riP5 malum leaerc Satntonem,
quam legere Salo-
S;Ptiit 16 cod
,dl,,i, col
l pn
Bellum depcrfectione ser-
:
124
res
3, § 5, pag. 65. Oe amore Dei. tac. Mapia
Cod.
estamor, quo anmu pei semehpsam.10es.lSon
cessani mihi dicere utamem Deummeum. \ id.ibid.,
vorumDei. Inc, Peccantes prima excipit negligen-
finiui deindecuriositasrerumexteriorum, Des.e
col. 165. ...
,

servomm Dci. Vid. ibid. col. 160, Ibid. § 6, pag. 66 v». De excelieutia et ut.htale
hZ>c e\ oe ectio
24 •
Sermo de octo beatitudioibus per oralionis. lnc. Domtnus dicil in Evangelto, ijuumam
ihirl S
m 1 dialoai et correspondet supenon proximo aportetsmperarare,eit.D^e^pend^\[acmm
to"%milcestregnumc<etorum monacho oratetipseDominusJesusChmtus,el>2.\id.ibi<iem,
rc ™oni
3S£
vpnntiaturi uuiaudiens proximarumnnndinarum

TZcmucrandi
«W iantam habuit copiam, et fa-
Vid
329 DepassioueDomiuiinseptemhorisca-
Ihid
ibidem col. 161.
col. ead.
lbid. § 8 pag. 68 : Quomodo ,., pace
:
V
vcra ob-
dormit anima, et reqmescil, lnc. ln pace in idtpsum
dormiam, et reqmescam. Paa, inquam, i/to, per
.

laudem dixi uuam, el qua, eic. Des. qui cum tauta [id<n ifl psaUe-
nnnicis meditanda Inc. Septks in die
tibi Roaasti me,ul aliqnem
modum contemplamti bat in pace U
idipsum dormtaui,el requicscum, \ iu.
ibiJem, col. ead.

SCSKffft»»^^^
;„

2
u
,'>!<<;,,,,,,

cvit
>,i,mstrem.tU'i:Des.etsedetiisjit.rtaeum

etc. Vid. ibid. col. eadem. „

l»id. * 0. pag, 70 v- : Yita S Bernarm, quam
dedit cmdam monacho ad bene rebgioseque viven-
itdcndts, auo
II S 33' De ccelesti doria aJ quam fesfmare C dum. Inc. Si vhplenc assequt quod
suntneeessariafavtenda Des. sm auiem, roga
Inc Festmemusingrediillamsanetam ci-
tibi
aXmus dimttat auiest miieru-ors cl »<us,
litatZ in uua fUius virginis et ccx.Des.
et quulcm Deum ui iibi

fucatus candor vike oUerrne. bencdietos ,„ smcula Vid. ib.dem, col. eadcm.
vew&teminimeqm 1 Pag 1 5 et
1
sei
Vide ibidem col. eadem. ( 1 ,
1 ,
i

Speculum monachqrum. Inc. Fratres (1108) lag. 21b.

lbid 5 34.

zlusest.Des.etgaudercn,ereamnii,pr>i:slaiin COd i, piut. 16, pug. 231, COi. 163

J.,coi.iui.
Domino nostro,qui cmu Pafrc,elc.Vid. lbi
 ;

649 EPISTOL€.
850
.abilis est, sumptu. pro ju.aodo araicos ratiorvabi- jocnlaloiibtn intendens, cito
A uxorem habebit cuiu
lis est.
iis Sumpius nro
Surnsiins pro juvando
invaiiHo nrodi<ros npri.iins nst
prodigos perdilus est ...„_.-
nomen .....
est pauperlas.
... _.__ . .

Sed quis erit hujus uxoris

Familiam grosso cibo , non delicato Qui
nutrias. filius?Derisio. Plaeet tibi verbum
jocu!atoris, tinge
guiosus offeetus ost, vix aliter quaru moitc mores te non audire, et alia cogitarc-
ridens et gaudens do
itiutsbit. Gulositos vilis et negligcntis hominis pu- verbisjoculatdris jam pignus sibi dedit.
Joculatores
tredo est ;
gulositas solliciti et diligenlis hominis 'mproperantes digni sunt suspendio. Quid
est joeu-
soiatium est. Diebus pasebalibus ahundanler , non lator, roala improperans? Aniraal horaicidium
delicate pasce familiam tuam. Fac gulam liligare secumportans. Joculatores instrumentorum Deo
eum bursa, et cave cujus advocatus exislas. Si au- placuerunt. Audi de famulis. Famulum ajti
cordis
tem inter gulam et bursam judex existas, steiuus, repelle ut futurum inimicum. Famuium
luis moribus
sed non semper pro bursa sententiaru feras. Nam blandientem rcpelle. Famulo et vicino
te laudanti-
gula affectionibus probat, et sic testibus non jura- busresisle, alias te cogitat decepisse.
Famulum de
tis, bursa evidenter probat, jam arcis et cellario facili se verecundantem dilige
ut filium. Si visjedifi-
vacuatis , el in brevi tempore vacuandis : lunc care, inducat te necessilas, non voluntas. Cupiditas
male judicas
-

bursam
contra gulam
nunquam reete
,
•
quando
_ -
avaritia ligat
o ,

inter gulam et bur.-am B nata sedificandi

"
a.dificandi «.u.uvauuu
tedificaiido uuu —
non loniiur,
tollitur, mmia
cimia et.
et tnorui
inordi-
; cupiditas parit.et exspectat aedifi
avaritia judieabit. Quid estavaritia? Sui homicida. ciorum venditionem. Turris corapleta et arca vacuata
Quid est avaritia'. Paupertatis Semper in
timor. faeiunt valde tarde bominem sapientem. v"is aii-
paupertate vi/es : recte vivit avarus in se, non quando vendere, cave partem haereditatis non vsn-
j
p. rdens divilias, sed aliis reservando. Melius est das to potentiori, sed .polius minori
pretio, te mi-
aliis reservare, quam in se perdere. Si abundas nori.Tolum autem vende plus offerenti. Melius est
biado, non diiigas canestrum. Diligens canestrum gravem pati famem quam patrimonii venditionem
cupit esse pauperum homicida. Vende bladum, cum sed melius est partem vendere, quam te
usuris sid>
satis valet, non quando per pauperem enii non po- jicere. Quid est usura? Legalis latro, prtedicens
iest. Vicinis minori pretio vende, etiam inimicis quod
; intendit. Nihil emes iiiconsorlib potentiofis :
oon semper gladio, sed same servitio vincitur inimi- parvum consortem patienter sustineas, ne tibi
cus. Superbia contra vieinum balenum est ; exspe- societ fortiorem.
ctas tonitru cum sagitla. Habes ininiicum capitalem,
Quaesiyisti de usu yini. Quj m
diversitate et abundantia vinorum esf sobrius,
tft carcere
posilus es, habes inimicum
- quteras
- , — terrenus -.u_.
est .-..-..„_ Deus. __...n.ia_
Ebrietas tiu
nii h.lic
recte agu,
agit, nisi cum
ille

-uum oculum _pro custode. Si habes _- immicum, in lutum cadit.

.......
g —
Sentis vinum, fuge «onortiam
^n_.r_i-_.lirtn_[M non
conversationem .i-tr. I.nK~.._ -.._.. __-—...«.- _T __
habe** cuni ignotis. Seniper Senlis vinum, qu_ere somnura, anlequam
colloquium.
eogila quod inimicus sagax cogitat inimici vias. Qui se esse ebrium verbis excusai, suam
ebrieta-
Debililn. inimici non est loco pacis, sed tregua ad tem aperte accusat Male sedel injuvene vina
cogno-
lempus. Si te (1H0) securus non cogitare quae tu , scere. Fuge naedicumscientiaplenum, exercitio
noa
cogilas, inimicum, periculo te exponis. De feminis probatum. Fuge medicum ebriuin. Gave tibi
a
!ui- suspectis quid agant, ignorantiam, non scientiam medico volenle io te experiri quaiiter alios de simiii
qusesas. Postquam sciveriscrimen uxoris, a nullo morbo curabit. Caniculos valde parvos dimitte
medico curAberis : dolorem de mala uxore lunc Glencis el regmis canes custodes utiles
sunt, Canes
mitigabis.quando audies de uxoribus alienis. Gor ad venandum plus constan.qn'am conferint.
et altum non inquirit de operibus mulierum
Haben-
nobile tem
; tilios dispensatorem iuorum bonoruhi rion
malarn uxorem polius risu, quan. baculo castigabis. instituas. Sed dices : Si aversetur
fortuna, quid
Feinina merelrix et senex omn.s divitias annulla- prodest vivendi doctriria ? Audi quod de
iioc viderim
bil ; feinina senex el meretrix -i lex permitteret, stultos omittentes conlinentiam, et tandem se ex-
viva sepeltenda esset. De vestibus nota quod vestis cusatos sub fortuna; et vemt aliquando
forluna, sed
surnptuosa probatio est pauci sensus. Vestis minus servaus
.....
;.
-....,-.-.- doctrinam
_vu,._aui raro
j„,,j accusanu
accusabit tortunam.
fortunara. Raro
app-rens cito vicnis ta.dmm paril
:
stude bonitate D enim diligentiam cum infortunio
so.iabis et
placere, nou veste. Mulieris petilio habentis vestes, rarius a pigritia iufonunium separabis. Exspectat
et vestes ejuBerenlis , non indicat firmitatem. De piger sibi subveniri a Deo, qui vigilare
piajeepit in
amicis teneas quod major est amicus qui sua tri- mundo, Tu ergo vigila, et levilatem
expendendi
buit quam qui seipsum offert ; de illis magna est cum gravitate l.ucrandi compensa. Apprbplnquat
copia amicorum. Amicus non repules qui te prse- senectus consulo quod
; Deo poiius quam tuo tilio
senlern laudat; si consulis amico, non qua_ras te committas. Disponis legatum consulo
; -juod
plarete sibi, sed rationi Dicas in consuiendo prius servitonbus quam sacerdolibus sqlvi mandes.
amico sic mihi videlur. non praecise sic agendura Diligentibus personam taam non commitias ani-
esl Facilius de nialo exitu. consilii redargutio mam Comraitte animam luaut diiigenli animara
sepuetur quam de bono laus- Audivi quod te visi- suam. Dispone de rebus ante morbuin: siepe uis
tant jaeul-.io.es, atteude qu». sequuntur. Ilomo eflicitur infirmitat!8 servus, et servus tesUri

MllO) Sic. ~ Lege : Si non e_ securus, elc.

PATftot, GLXXXil,
-;
 ; , , .

651 S. BEBJARDl ABBATIS CLAMl-VALLENSIS , 652

antequam servus efficia- quara et his qui versus Hierosolymam sunt profecti.
potest. Liber ergo testeris, fl
de teUamentis. De Et multi quidem signati sunt ipso loco, caeteros
ris. Sufficit libi quod dictum est

Mortuo patre, quserunt divisionem, si autem ad opussimul provocavimus, ut qui ex Chri-

iiliis audi.
stianis necdum signati sunt ad viam Hierosolyniam,
nobiles sunl ; melior est saepe eorum aspersio per
muudum, quam haereditalis divisio. Si laboralores uoverint eamdem sese indulgentiam liac adepturos

quod volunt; si mercatores, tutior est expeditione, si tamen pr_esliterint in ea pro con
sunt, faciant
episcoporum et principurn. Illud enim omni-
divisio quam communio, ne unius inforlunium
aliis silio

rcmaritari quaerit niodis inierdicimus, ne qua ratione ineant fcerius

irnputetur. Mater autem forsan

stulte agit ; peccata sua deploret, utinam

sed ut cum eis, neque pro pccunia, neque pro tribulo, do-

senex accipiat juvenem, nam non ipsam, sed uec, auxilianle Deo, aut ritus Ipse, aut natio delea-
ipsa
quibus habitis, bibet cum eo doloris tur. Vobis saue loquimur archiepiscopis et coepi-
sua quaesivit ;

calicem quem opUvit, ad quod eam perducat meia scopis vestris , opponite oninino , ut maximam
Amen. super his geratis sollicitudinem, et quantumcunque
suse vitae danraabilis senectutis,
polesiis, studium adhibeatis el diligentiam, ut viri
Deo gratias.
_ liter fiat ; el secundum Deutn ministri Christi estis,
tliiterasmatronm cumsdam vide infra inter epis- o '
.

^
tSLrsorumadSMrnardumJsub num.M.)*
toLas diversorum ad S.Bemardum, sub num. 477.) * «»circo hduc.al.us a vobis ex.gitur, ut negotio
ejus,quod ad vos spectat, invigileiis. Nos quoque
EPISTOLA CDLVU.
plurimum id rogamus et obsecramus in Domino.
AD UNIVEKSOS FIDELES.
'Erit autem hujus exercitus, et in vestibus, et in ar-
f)eexpeditione in terram sanctam. Festum SS. Pe- mis, et faleris caeterisque omtiibus eadem quae et
tri et Pauli quo apud Mugdeburgum conveniaut, exercilus observatio, quippe quos eadem
alterius
designat.
rctribulio munit. Placuit autcm omnibus in Fran-
(Anno 1147.)
kenevort congregatis, quateuus exemplar istarum
IBoczek, Codex diplomaticus et epistolaris Mora-
ubique portaretur el episeopi atque
vim. Ulomucii 1836, 4°, t. I, p. 253, ex coaiee litterarura ,

ms. Olumucensi saec. xiv signalo CXXVI.] presbyteri populo Dei annuntiarenl , et eos conlra

" hosles crucis Christi, qui sunt ultra albi signo

307 Dominis et Palribus reverendis archi- (sic),

caeterisque episcopis el principibus et sanclae crucis consignarent et armarent; qui uimirum

episcopis
Dei, Bernardus, Clarae-Vallen- onines in festo apostolorum Petri et Pauli apud
universis tidelibus
sis vocatus abbas, spirilum fortiludiuis et
saluiis. Magdeburg coDvenire debenl.
Non dubilo quiu auditum sit in terra vestra, eli EPISTOLA CDLVIII.
celebri sennoue vulgaium, quomodo suseitavert AD WLADISLAUM DUCEM, MAGNATES ET POPULUM
spiritum rpgum Deus et principum ad faciendam
BOHEMI-E.

vindictam in nalionibus et exsiirpahdas de terra Omnes adexpeditionem Uierosolymitanam invitat

Christiani nominis... Magnum bonum magna di.ime idemque negotium episcopo Moraciensi commen-
ubertas! Verumtainen videt hoc ma- dat.
miserationis
more suo frendel dentibus et ta- (Anno 1 147.)
lignus ct iuvidet ;

quos variis criminibus |Boczek, ubi supra p. 255, ex eodem eodice.]

bescit; mullos amittil ex liis

oi ligatos teuebal perdilissimi quique Duci Wladislao cieleiisque nobilibus et universo

et sceleribus :

declinanies a malo, paruti facere bo- populo Bokemia., Bernardus Clarae-Vallensis abbaa
convertuntur
danmum verelur longe amplius de vocatus, salutem iu Chrislo.
num. Sed aliud
geulium, cum audivil plenitudmein Esl mihi sermo ad vos de ne^otio Christi, in quo
conversione
iutroituram, et omnen quoque israel fore esl eiiam salus vera. Quod loquor, ut iudigniiatem
eorum
nunc tciupus immiuere videtur, persouae scribeutis excuset apud vos auctoiiias
salvaudum. Hoc ei
quemadmodum Domini excuset consideratio utilitalis vestrae ex-
et tola fraude satagil versula malitia,
; ;

Suscitavil proinde semen nequam ** cuoet, quae in nobis est inlentio charitaiis. M.dicus
©bviet tanto bono.
sceleratos paganos, quos, ul pace vestra dixc- quidem sum, sed non modice cupio omnes vos in
Jilios
visceribus Jesu Chrisli. Hic zelus urget tit scribam
rim, nimis diu sustiuuil Chsistianorum
fortitudo,

perniciose insidiantesdissimulans, calcaneo suo nec

quod Ubentius viva voce cordibus vestris inscribcre
iaborarem, si, ut voluutas non deest, suppeteret et
conterens capita venenala Sed, quia ilicil Scriplura'
ergo, D.o volenic, facultas. Scd spiritus quideai promptus est, caro au-
Antc ruinam exultabitur cor, liel

uon propter lem inlirma. Obtemperare non potest corruplibile

ut coruin su[ierbia cilius humilielur, et
corpus auinue desiderio, nec spiritus vel